Xem mẫu
- VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr 278-280 VAI TRÒ CỦA GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI SINH VIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY Nguyễn Văn Thuân - Trường Đại học Kinh tế quốc dân Ngày nhận bài: 12/6/2019; ngày chỉnh sửa: 05/7/2019; ngày duyệt đăng: 23/7/2019. Abstract: The article mentions the role of educating political consciousness for Vietnamese students in the context of many changes in the country and the world. This is one of the important tasks of universities and colleges, because, educating political consciousness contributes to developing students comprehensively; educating political consciousness is the foundation for students to strengthen their ideological, firm and self-adaptive stance in the current integration process; educating political consciousness helps students to have pride, confidence, strong will and deep awareness to overcome difficulties of life and before the enemy’s plans to sabotage, defending his beautiful ideals, and educating political consciousness plays an important role in developing students’ technical and professional qualifications and working competency. Keywords: Political consciousness education, ideological stance, students. 1. Mở đầu thức bao gồm: YTCT, ý thức pháp quyền, ý thức đạo đức, Sinh viên là lực lượng trí thức trẻ, là nguồn nhân lực ý thức khoa học, ý thức thẩm mĩ, ý thức tôn giáo. Trong các trong tương lai của đất nước. Với hành trang là những hiểu hình thái ý thức ấy, YTCT đóng vai trò quan trọng nhất chi biết khoa học về các lĩnh vực, họ sẽ góp một phần quan phối các hình thái ý thức xã hội khác. YTCT là một hình trọng trong công cuộc CNH, HĐH đất nước, thực hiện các thái ý thức xã hội xuất hiện trong xã hội có giai cấp và nhà nhiệm vụ, mục tiêu kinh tế, chính trị mà Đảng và Nhà nước nước. Nó phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa đề ra. Trong những năm qua, các trường đại học và cao đẳng các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia cũng như thái độ ở nước ta đã đào tạo được nhiều sinh viên có chuyên môn của các giai cấp đối với quyền lực nhà nước. Đặc trưng của giỏi, có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt đáp ứng được YTCT là thể hiện trực tiếp và tập trung nhất lợi ích giai cấp. những yêu cầu của đất nước trong thời kì đổi mới. Song bên Do đó, có thể hiểu, YTCT là những tri thức kinh cạnh đó, còn một bộ phận sinh viên cũng bộc lộ không ít nghiệm và quan điểm tư tưởng, những cảm xúc, tình cảm những hạn chế, yếu kém, trong đó có sự yếu kém về ý thức của con người phản ánh quyền lợi, địa vị của giai cấp, chính trị (YTCT), ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đào tạo phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các và sự phát triển nhân cách sinh viên. Vì vậy, việc giáo dục giai cấp, dân tộc và các quốc gia. YTCT cho sinh viên trong quá trình đào tạo tại các trường 2.2. Ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam hiện nay đại học và cao đẳng là vấn đề hết sức quan trọng, cấp bách Sinh viên Việt Nam hiện nay là một bộ phận học sinh, và có ý nghĩa to lớn. Bài viết trình bày vai trò của giáo dục thanh niên được lớn lên và học tập trong hệ thống giáo dục YTCT đối với sinh viên Việt Nam trong bối cảnh tình hình phổ thông của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trong nước và thế giới có nhiều biến đổi như hiện nay. nên tất yếu có YTCT và ý thức đó tiếp tục phát triển trong 2. Nội dung nghiên cứu những năm học tiếp theo. YTCT của sinh viên là YTCT xã 2.1. Ý thức chính trị hội chủ nghĩa của những thanh niên đang học tập, rèn luyện Chủ nghĩa Mác - Lênin cho rằng: “Ý thức là sự phản tại các trường đại học và cao đẳng, là hạt nhân đời sống ánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con người một chính trị tư tưởng của sinh viên, phản ánh chất lượng và giá cách năng động và sáng tạo” [1; tr 200]. Ý thức là mặt tinh trị của sinh viên về mặt giác ngộ giai cấp công nhân, giác thần của đời sống xã hội, bao gồm những quan điểm, tư ngộ dân tộc. YTCT của sinh viên Việt Nam được kế thừa tưởng cùng những tình cảm, tâm trạng nảy sinh từ tồn tại xã và phát triển từ những giá trị văn hoá quý báu của dân tộc, hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát được vận động và phát triển trong môi trường kinh tế, chính triển nhất định. Ý thức mang bản chất xã hội - lịch sử. Nội trị của đất nước, của việc GD-ĐT của các trường đại học và dung của ý thức bao gồm: tri thức, tình cảm, ý chí. Trong đó cao đẳng ở mỗi giai đoạn nhất định. Sự phát triển của ý thức tri thức là bộ phận đầu tiên, cơ bản của ý thức, là phương đó được thực hiện bởi hoạt động tích cực, chủ động của sinh thức tồn tại chủ yếu của ý thức. viên và bị chi phối bởi nội dung và phương pháp đào tạo Trong thực tế, “ý thức” thường được tồn tại với nhiều trong các trường cũng như các điều kiện khách quan khác. hình thái khác nhau tuỳ từng lĩnh vực cụ thể, các hình thái ý Vì thế, có thể hiểu YTCT của sinh viên Việt Nam hiện nay 278 Email: nguyenvanthuannd@gmail.com
- VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr 278-280 là toàn bộ những tri thức, ý chí, tình cảm của sinh viên về nay, cách mạng khoa học và công nghệ đang phát triển như quyền lợi, địa vị của mình và các giai cấp tầng lớp khác vũ bão, tri thức khoa học đã xâm nhập vào mọi mặt của đời trong xã hội, về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt sống xã hội và trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp; xu thế Nam xã hội chủ nghĩa, phản ánh sự giác ngộ lí luận chủ mở cửa, hội nhập đang là một yêu cầu khách quan. Chính nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm trong điều kiện đó, đòi hỏi mỗi thanh niên, sinh viên muốn đường lối của Đảng và Nhà nước; về nhiệm vụ của trường hội nhập, thích ứng với thời cuộc phải có lập trường vững và của mỗi sinh viên trong quá trình học tập, rèn luyện của vàng, kiến thức khoa học vững chắc và phải có sức khoẻ tốt họ tại các trường đại học và cao đẳng. để phục vụ cho sự nghiệp phát triển KT-XH, góp phần xây YTCT của sinh viên Việt Nam hiện nay biểu hiện ở một dựng và bảo vệ đất nước phồn vinh. số nét cơ bản như sau: 2.3. Vai trò của giáo dục ý thức chính trị đối với sinh viên Một là, ở hệ thống tri thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư Việt Nam hiện nay tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng và Nhà Hiện nay, tình hình quốc tế và trong nước đang có nước ta. Nói đến YTCT là nói đến tri thức, tình cảm, ý chí những diễn biến phức tạp, chiến lược “diễn biến hoà bình” của con người về quyền lợi, địa vị giai cấp, về xu hướng vận và “tự diễn biến” đang diễn ra gay gắt, ảnh hưởng đến động và phát triển của giai cấp, dân tộc. YTCT của sinh viên YTCT, tư tưởng của thanh niên nói chung và sinh viên nói Việt Nam hiện nay được phát triển thông qua quá trình học riêng. Trong bối cảnh ấy, việc giáo dục YTCT của sinh viên tập, tích luỹ những tri thức của sinh viên tại các trường đại Việt Nam có vai trò to lớn, được thể hiện qua những điểm học, cao đẳng. YTCT của sinh viên phải được biểu hiện sau: trước hết ở những tri thức của họ về quyền lợi, địa vị và quan - Giáo dục YTCT góp phần phát triển sinh viên một cách hệ giai cấp, dân tộc, quốc gia, những tri thức của sinh viên toàn diện. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng về con đường cách mạng, về chế độ được Đảng và nhân dân chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa” [3; tr ta đang thực hiện. Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng chủ 448]. Đức và tài là hai mặt của cùng một nhân cách con nghĩa xã hội, Đảng ta khẳng định: “Lấy chủ nghĩa Mác- người, là những nội dung không thể thiếu trong giáo dục con Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim người toàn diện. Mục đích cuối cùng của giáo dục toàn diện chỉ nam cho hành động” [2; tr 84]. Vì vậy, biểu hiện YTCT nhằm tạo ra lớp người có năng lực và phẩm chất đáp ứng của sinh viên trước hết phải là: có tri thức sâu sắc về chủ yêu cầu thời đại. Hồ Chí Minh xác định: “Trong việc giáo nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách sách của Đảng và Nhà nước ta. YTCT trở thành công cụ có mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá, kĩ thuật, lao động hiệu quả trong nhận thức và cải tạo thế giới, giúp sinh viên và sản xuất” [4; tr 190]. Giáo dục YTCT cho sinh viên là có thể giải quyết đúng đắn, chính xác, mau lẹ các tình huống một trong những nội dung quan trọng trong công tác giáo phức tạp, các vấn đề chính trị thực tiễn đặt ra. dục toàn diện của các trường đại học và cao đẳng, bởi ngoài Hai là, ở trình độ giác ngộ giai cấp, giác ngộ dân tộc, kiến thức chuyên môn, sinh viên rất cần được trau dồi tư sinh viên có niềm tin vào chế độ xã hội chủ nghĩa, vào con tưởng, đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lòng yêu nước, sự quan đường cách mạng mà Đảng và nhân dân ta đang xây dựng. tâm tới cộng đồng... Nhờ đó, giúp họ dần tạo lập và kiên Đây là một biểu hiện đặc trưng trong YTCT của sinh viên định lập trường và bản lĩnh chính trị. Đây là một công tác Việt Nam. Nói tới YTCT của sinh viên ở nước ta là nói tới quan trọng, là tiền đề để chúng ta có thể đào tạo ra một thế tính giai cấp công nhân, tính đảng trong sinh viên thể hiện ở hệ cán bộ mới vừa giỏi chuyên môn, vừa vững vàng về lập sự tham gia của sinh viên vào các quá trình chính trị xã hội trường chính trị, có đạo đức cách mạng, từ đó đưa đất nước trong học tập, rèn luyện và trong quá trình ấy, phải có niềm phát triển lên tầm cao mới trong thời kì đẩy mạnh hội nhập tin vào chế độ xã hội chủ nghĩa, vào con đường cách mạng quốc tế. xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Bởi vì sinh viên khi ra trường là - Phát triển YTCT là cơ sở giúp sinh viên củng cố lập nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho sự nghiệp phát trường tư tưởng, vững vàng và tự thích ứng trong quá trình triển kinh tế, CNH, HĐH đất nước. Nếu không có niềm tin, hội nhập hiện nay. Trong những năm gần đây, tình hình KT- không có sự vững vàng, kiên định sẽ dẫn tới bi quan, dao XH đang có chiều hướng tăng trưởng và phát triển mạnh, động, lúng túng và mất phương hướng chính trị trong những nhưng trong quá trình phát triển kinh tế thị trường và hội thời điểm khó khăn, gay go, phức tạp của các vấn đề chính nhập, bên cạnh những mặt tích cực và thuận lợi, có những trị, xã hội trong nước và quốc tế, dễ bị kẻ thù lợi dụng để mặt trái, những yếu tố tiêu cực đã tác động làm ảnh hưởng tuyên truyền phản động. đến quá trình tu dưỡng, rèn luyện của một bộ phận sinh viên. Ba là, ở động cơ, thái độ học tập đúng đắn, có ý thức và Những nhức nhối về mặt xã hội, nhất là nạn tham nhũng và xu hướng nghề nghiệp rõ ràng, ham học, cầu tiến, không các hiện tượng tiêu cực, lối sống xa lạ du nhập vào nước ta dung hoà với những thói hư, tật xấu. Trong điều kiện hiện đã len lỏi, thường xuyên tác động làm ảnh hưởng đến việc 279
- VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr 278-280 rèn luyện học tập, sinh hoạt đời sống của sinh viên, làm xấu ưu để đạt kết quả học tập tốt cũng như các giải pháp cải tiến đi quan hệ thầy trò - bạn bè, làm giảm hiệu quả hoạt động hữu ích trong công tác. của các tổ chức đảng và các tổ chức quần chúng trong nhà 3. Kết luận trường. Các lực lượng thù địch đang ra sức thực hiện âm Giáo dục YTCT cho sinh viên hiện nay là một nội dung mưu “diễn biến hoà bình”, tiến hành chiến tranh tâm lí phá quan trọng trong chiến lược GD-ĐT của các trường đại học hoại trên mặt trận tư tưởng văn hoá, trong đó sinh viên là đối và cao đẳng để đào tạo những người kế tục sự nghiệp xây tượng mà kẻ thù tập trung tác động với sự quan tâm đặc biệt dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa vừa trên nhiều phương diện. Vì vậy, việc đào tạo chuyên môn “hồng”, vừa “chuyên”, phục vụ tốt cho sự nghiệp phát triển gắn liền với giáo dục và phát triển YTCT cho sinh viên có KT-XH của đất nước. Bởi vì, YTCT có vai trò rất quan một vai trò rất quan trọng, giúp sinh viên hiểu được rõ bản trọng đến sự phát triển nhân cách của sinh viên, nó định chất của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản, từ đó có lập hướng, chi phối mọi hoạt động của con người, biến thành trường vững vàng, lạc quan, tin tưởng vào tiền đồ, vào tương hành vi, hành động cách mạng, đảm bảo cho sinh viên luôn lai tươi sáng của chủ nghĩa xã hội, của cách mạng Việt Nam, vững vàng trước mọi biến động của cuộc sống, không yên tâm trong học tập và nghiên cứu khoa học. hoang mang, dao động, hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và - Giáo dục YTCT cho sinh viên hiện nay giúp sinh viên rèn luyện tại trường. Chính vì vậy, giáo dục YTCT cho sinh có được lòng tự hào, niềm tin, ý chí bản lĩnh kiên cường và viên Việt Nam hiện nay là tất yếu, cần thiết vừa là mục tiêu, tầm nhận thức sâu rộng, vượt qua khó khăn của cuộc sống vừa là động lực nhằm nâng cao chất lượng GD-ĐT tại các và trước những âm mưu phá hoại của kẻ thù, bảo vệ lí tưởng trường đại học và cao đẳng. cao đẹp của mình. Trong giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước ta chủ trương mở cửa hội nhập, tiếp thu những tinh Tài liệu tham khảo hoa tiên tiến của nhân loại nhưng vẫn giữ gìn bản sắc của [1] Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (1996). dân tộc Việt Nam. Vì vậy, phát triển YTCT cho sinh viên Mấy vấn đề về chủ nghĩa Mác - Lênin trong giai không chỉ có vai trò giúp sinh viên kế thừa và phát huy đoạn hiện nay. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. truyền thống của dân tộc mà còn tiếp thu tinh hoa của thời [2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2001). Văn kiện Đại hội đại, của bản chất quốc tế vô sản, hiểu về vấn đề thời sự, vấn đại biểu toàn quốc lần thứ IX. NXB Chính trị Quốc đề đấu tranh trên thế giới, từ đó giúp sinh viên có cái nhìn gia - Sự thật. tổng quát khi ra trường dù các em có làm việc trên cương vị [3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2000). Hồ Chí Minh nào, ở nơi đâu vẫn luôn luôn tự hào về dân tộc Việt Nam, toàn tập (tập 9). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. về đất nước Việt Nam. [4] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2000). Hồ Chí Minh - Giáo dục YTCT cho sinh viên hiện nay có vai trò quan toàn tập (tập 10). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. trọng đối với phát triển trình độ chuyên môn kĩ thuật, năng [5] Đoàn Nam Đàn (2002). Tư tưởng Hồ Chí Minh về lực công tác của sinh viên. Con đường khoa học nói chung giáo dục thanh niên. NXB Chính trị Quốc gia - Sự không phải là con đường thẳng tắp mà đầy chông gai, đặc thật. biệt trong giai đoạn hiện nay khi khoa học kĩ thuật đang phát [6] Phạm Đình Nghiệp (2000). Giáo dục tư tưởng cách triển mạnh mẽ. Thời gian học tập tại trường đòi hỏi sinh viên mạng cho thế hệ trẻ Việt Nam trong tình hình mới. phải tiếp thu một khối lượng kiến thức khá lớn, vì vậy học NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. tập rèn luyện để nâng cao trình độ, chuyên môn kĩ thuật, [7] Trần Quy Nhơn (2004). Tư tưởng Hồ Chí Minh về năng lực công tác là nhiệm vụ trung tâm của mỗi sinh viên. vai trò thanh niên trong cách mạng Việt Nam. NXB Mỗi sinh viên phải quán triệt sâu sắc nhiệm vụ ấy để xây Thanh niên. dựng động cơ, thái độ học tập đúng đắn. Động cơ ấy là biểu [8] Phạm Đình Khuê (2016). Ý thức chính trị của sinh hiện của ý thức và xu hướng nghề nghiệp, nó chi phối toàn viên ở nước ta hiện nay - Thực trạng và những vấn bộ nhận thức, tư tưởng và hành động cụ thể của mỗi sinh đề đặt ra. Luận án tiến sĩ Triết học, Học viện Khoa viên. Ý thức về nghề nghiệp tương lai càng rõ ràng, sâu sắc, học xã hội. càng thôi thúc sinh viên cố gắng vươn lên đạt thành tích tốt [9] Tạ Thu Huyền (2017). Giáo dục ý thức chính trị cho trong học tập. Học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ sinh viên hiện nay - nội dung và phương pháp. Tạp chuyên môn, kĩ thuật, năng lực công tác của sinh viên là một chí Giáo dục, số đặc biệt kì 3 tháng 8, tr 238-241; quá trình, trong đó yếu tố con người mà hạt nhân của nó là 234. YTCT luôn giữ vai trò quan trọng, có tác dụng định hướng [10] Tạ Thùy Dương (2017). Nhận thức về nội dung và và điều chỉnh hành vi hoạt động của sinh viên, nó thể hiện ở hình thức cơ bản của việc giáo dục ý thức chính trị ý chí quyết tâm, lòng kiên trì vượt khó, đó cũng là sự độc cho sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. lập, sáng tạo, nhạy bén trong việc tìm ra những giải pháp tối Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 5, tr 129-131. 280
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học