Xem mẫu
- LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên và vận dụng của Đảng ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay Ho Chi Minh's thought on revolutionary ethics education, cultural lifestyle for young people and the application of our Party in the period of accelerating industrialization and modernization today Đặng Thị Dung, Trịnh Thị Chuyên, Nguyễn Thị Tình Email: dungdungdhsd@gmail.com Trường Đại học Sao Đỏ Ngày nhận bài: 10/10/2019 Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 4/3/2020 Ngày chấp nhận đăng: 30/3/2020 Tóm tắt Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng phát huy nhân tố con người. Do vậy, chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục về đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên để họ trở thành lớp người “vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc rất quan trọng và cần thiết. Nhận thức đúng đắn vai trò của thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta đã vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để đưa ra chủ trương, đường lối giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên phù hợp với yêu cầu thực tiễn nhằm phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay vẫn còn nguyên giá trị. Từ khóa:Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức thanh niên; đạo đức; lối sống của thanh niên; công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Abstract Young people are the mainstay of the country, the future owner of the country, are the assault force in the construction and defense of the Fatherland, placed at the center of the fostering and promoting human factor strategy. Therefore, taking care of, fostering and educating about revolutionary morality and cultural lifestyle for young people so that they become a class of “both pink and professional” according to Ho Chi Minh’s thought is a very important and necessary. Fully aware of the role of young people in the current period, our Party has applied Ho Chi Minh’s thought to devise guidelines and guidelines on ethical education and lifestyle for young people in accordance with practical requirements. In order to promote the strength of the great national unity bloc in the period of stepping up industrialization and modernization. Ho Chi Minh’s thought on revolutionary ethics education and cultural lifestyle for young people in the current period is still valid. Keywords: Ho Chi Minh’s thought on youth moral education; morality; lifestyle of young people; industrialization and modernization. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Thanh niên thanh niên tương lai” [4]. Người cũng khẳng định, thanh niên đóng vai trò quan trọng trong công cuộc Người phản biện: 1. PGS.TS. Đoàn Ngọc Hải xây dựng và phát triển đất nước, là “lực lượng nòng 2. TS. Phạm Văn Dự cốt để xây dựng xã hội mới”, “nước nhà thịnh hay Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020 121
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh giá trị của chủ nghĩa yêu nước truyền thống dân niên” [4]. Là một lực lượng lao động xã hội đông tộc, mà còn vượt qua những hạn chế của truyền đảo, thanh niên hiện nay đã tỏ rõ vai trò, khả năng, thống đó. Trung với nước, hiếu với dân vì nước sức sáng tạo của mình, không ngại khó khăn, luôn là nước của dân, dân là chủ nhân của đất nước. có chí tiến thủ trên mọi lĩnh vực của đời sống xã Người dạy, đối với thanh niên trước hết phải yêu Tổ hội, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đổi mới quốc, yêu nhân dân, phải có tinh thần dân tộc vững quê hương, đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy chắc và tinh thần quốc tế đúng đắn, trung thành với nhiên, trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang tiến lý tưởng, sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với hành công cuộc đổi mới đất nước, đẩy mạnh công con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước. nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng Bên cạnh đó, phải biết đặt lợi ích của Tổ quốc, của cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ của khoa học những người dân lên trên hết, quyết tâm phấn đấu công nghệ đã tác động đến thanh niên làm cho một thực hiện tốt mọi chủ trương của Đảng, chính sách bộ phận thanh niên Việt Nam giảm sút niềm tin, pháp luật của Nhà nước. thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, Để giáo dục phẩm chất trung với nước, hiếu với thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa, đạo dân cho thanh niên, Hồ Chí Minh đã khẳng định: đức tốt đẹp của dân tộc. Trong giai đoạn mới, thanh “Cốt nhất của nhà trường là dạy cho học trò biết niên tiếp tục là đối tượng bị lôi kéo, chống phá của yêu nước, thương nòi. Phải dạy cho họ ý chí tự các thế lực thù địch, do vậy việc giáo dục đạo đức lập, tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên theo không chịu làm nô lệ” [4]. Phải làm cho họ biết kính tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc vô cùng quan trọng sự cần lao, tập cho họ quen lao khổ. Dạy họ trọng và cần thiết trong thời kỳ công nghiệp hóa, chí khí tự thực kỷ lực (tự làm lấy mà ăn), không ăn hiện đại hóa. bám xã hội. Do đó, trong Huấn thị tại Đại hội sinh 2. GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG, LỐI SỐNG viên lần thứ II năm 1958, Người dạy thanh niên VĂN HÓA CHO THANH NIÊN THEO TƯ TƯỞNG phải có 6 cái yêu: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu HỒ CHÍ MINH xã hội chủ nghĩa, yêu lao động, yêu khoa học và yêu kỷ luật. Trong đó, yêu Tổ quốc, yêu nhân dân Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư phải được đặt lên hàng đầu. Theo Người, cách tưởng - lãnh tụ cách mạng bàn nhiều nhất về vấn đề tốt nhất để giáo dục trung với nước, hiếu với dân đạo đức. Bản thân Người lại thực hiện trước nhất cho thanh niên là giáo dục truyền thống dân tộc và nhiều nhất những tư tưởng ấy, nhiều hơn những và truyền thống cách mạng. Thông qua giáo dục điều Người đã nói, đã viết về đạo đức. Người vừa truyền thống, những giá trị tốt đẹp như: lòng tự hào là một nhà đạo đức học lớn, lại vừa là tấm gương dân tộc, ý thức và hành vi sẵn sàng xả thân bảo vệ đạo đức trong sáng nhất, tiêu biểu nhất. Do vậy, độc lập và chủ quyền của quốc gia… được củng theo Người, mỗi một người, đặc biệt là thanh niên cố, được nâng lên làm cho thanh niên thấy được cần phải có các chuẩn mực đạo đức: Trung với giá trị lớn lao, ý nghĩa đích thực của cuộc sống hòa nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công bình tự do, độc lập. vô tư; yêu thương con người và tinh thần quốc tế 2.2. Giáo dục phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính, trong sáng, thủy chung. chí công vô tư 2.1. Giáo dục phẩm chất trung với nước, hiếu Nội dung cốt lõi nhất của đạo đức cách mạng theo với dân Hồ Chí Minh là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô Trong giáo dục đạo đức cho thanh niên, nội dung tư, vì đây chính là các phẩm chất gắn liền với hoạt mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu là giáo động hàng ngày của mỗi con người. Chữ Cần theo dục phẩm chất trung với nước, hiếu với dân. Trung, Hồ Chí Minh là cần cù, siêng năng, chăm chỉ, làm hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo việc có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, lao đức truyền thống Việt Nam và phương Đông đã động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười được Hồ Chí Minh bổ sung và làm sâu sắc nội hàm biếng, không ỷ lại. Kiệm tức là tiết kiệm sức lao của khái niệm. Trước kia là trung quân, là trung động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân thành với vua, trung thành với vua có nghĩa là dân, của nước, của bản thân mình, phải tiết kiệm trung thành với nước, vì vua với nước là một, vua từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành là nước, nước là nước của vua. Còn hiếu thì chỉ cái to, “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa thu hẹp trong phạm vi gia đình là con cái phải hiếu bãi”, không phô trương hình thức”. Liêm tức là luôn thảo với cha mẹ. Tư tưởng trung với nước, hiếu luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, không với dân của Hồ Chí Minh không những kế thừa xâm hại một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của 122 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
- LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC nhân dân. Phải trong sạch, không tham lam. Không tốt, thật thà, ngay thẳng, cần, kiệm, liêm, chính, chí tham địa vị, không tham tiền tài, không tham sung công vô tư để xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, sướng. Không ham người tâng bốc mình. Người to đẹp hơn. đã dạy thanh niên, chỉ có một thứ ham là ham học, Nhưng đạo đức cách mạng không phải là cái có ham làm, ham tiến bộ. Chính nghĩa là không tà, sẵn, không phải từ trên trời rơi xuống, mà là kết quả thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình - không tự của sự đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày của cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn mỗi người. Do vậy, Người cho rằng đối với thế hệ tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều trẻ, trước hết là đoàn viên, thanh niên phải luôn nỗ dở của bản thân mình. Đối với người - không nịnh lực, rèn luyện đạo đức cách mạng: thực hiện cần, hót người trên, không xem khinh người dưới, luôn kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; sống trong sạch, giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, không dối trá, có chí tiến thủ và đoàn kết, không kiêu ngạo; tích lừa lọc. Đối với việc - để công việc công lên trên, cực đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân; phê phán lên trước việc tư, việc nhà. Đã phụ trách việc gì những thói hư, tật xấu và tự phê bình... để giúp đỡ thì quyết làm cho kỳ được, cho đến nơi đến chốn, nhau cùng tiến bộ. không sợ khó khăn, nguy hiểm. Về Chí công vô tư, Người nói: “Đem lòng chí công vô tư mà đối với 2.3. Giáo dục lòng yêu thương con người người, với việc”. “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đi sau”, “phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”[5]. đẹp nhất. Do vậy, giáo dục đạo đức cách mạng Đối lập với “chí công vô tư” là “dĩ công vi tư” đó là cho thanh niên còn là giáo dục về lòng yêu thương điều mà đạo đức mới đòi hỏi phải chống lại. Theo con người. Theo Hồ Chí Minh, lòng yêu thương Hồ Chí Minh, các phẩm chất đó có mối quan hệ mật con người là một tình cảm rộng lớn, trước hết thiết với nhau. Cần mà không kiệm thì chẳng khác giành cho những người cùng khổ, bị áp bức, bóc nào gió vào nhà trống, làm chừng nào xào chừng lột, không phân biệt màu da, sắc tộc, tôn giáo… ấy. Còn kiệm mà không cần thì sản xuất được ít, thể hiện trong các mối quan hệ: bạn bè, đồng chí, không đủ dùng, không có tăng thêm, không có phát anh em, với mọi người bình thường trong quan hệ triển. Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô hàng ngày. Trong các mối quan hệ đó, Người đòi tư, ngược lại đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì hỏi mỗi người phải luôn nghiêm khắc, chặt chẽ với dân, vì Đảng, thì nhất định sẽ thực hiện được cần, mình và rộng rãi, độ lượng với người khác. Người kiệm, liêm, chính. dạy thanh niên phải luôn yêu thương con người, Đối với thanh niên, Người mong muốn: phải thấm trước hết là tôn trọng nhân phẩm của con người, nhuần đạo đức cách mạng tức là khiêm tốn, đoàn biết cách nâng con người lên, không hạ thấp, kết, thực hành chủ nghĩa tập thể, ra sức cần kiệm. không vùi dập con người. Ham làm những việc ích quốc lợi dân, không ham địa vị và công danh phú quý. Đem lòng chí công 2.4. Giáo dục tinh thần quốc tế trong sáng, vô tư mà đối với người, đối với việc. Quyết tâm thủy chung làm gương về mặt: Siêng năng, tiết kiệm, trong Thanh niên không chỉ có những phẩm chất trung sạch. Không kiêu ngạo tự mãn. Người nhấn mạnh: với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí “Thanh niên phải xung phong đến những nơi khó công vô tư; yêu thương con người, mà còn phải khăn gian khổ nhất, nơi nào người khác làm ít kết có tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung. Đối quả, thanh niên phải xung phong đến làm cho tốt…, với thế hệ trẻ Người yêu cầu phải có ý thức xây phải xung phong đến những nơi khó khăn để xây dựng tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, dựng chủ nghĩa xã hội” [4]. Người rất đề cao chữ với nhân dân lao động các nước, với những người Cần, Kiệm, Người đã dạy: Trong 20 triệu đồng bào tiến bộ trên thế giới. Đồng thời, phải nắm vững tư ta, có 10 triệu là thanh niên và có sức làm việc. tưởng, quan điểm, chủ trương, giải pháp về công Nếu mỗi người, mỗi ngày chỉ làm thêm một tiếng tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của Đảng; tích đồng hồ, thì mỗi tháng sẽ thêm lên 300 triệu giờ, cực, chủ động bồi dưỡng tinh thần quốc tế trong mỗi năm lên 3.600 triệu giờ. Cứ tính mỗi giờ làm là sáng, thủy chung. đáng giá một đồng bạc, thì mỗi năm nước ta thêm được 3.600 triệu đồng. Đưa số tiền đó vào kháng Trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đây là các chiến, thì kháng chiến ắt mau thắng lợi, thêm vào chuẩn mực đạo đức cách mạng chung nhất của kiến quốc, thì kiến quốc ắt mau thành công. Với nền đạo đức mới, đạo đức cách mạng Việt Nam. thanh niên cần là siêng học, siêng làm. Vì thế, Bất cứ người nào cũng có thể tìm thấy những vấn Người dạy thanh niên phải học tập tốt, lao động đề đạo đức mà Hồ Chí Minh đặt ra rất gần gũi với Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020 123
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC mình, những phẩm chất cần tu dưỡng, những định đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Như vậy, hướng để vươn tới chân, thiện, mỹ của cuộc sống tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách con người. Đó là những vấn đề đạo đức Người rút mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên đã ra từ cuộc đời thực của con người và xã hội Việt thể hiện rõ những giá trị lý luận và thực tiễn trong Nam, khái quát thành tư tưởng, lý luận đạo đức, từ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, đây là cơ sở để đó trở lại cải tạo con người, làm biến đổi hiện thực Đảng ta vận dụng giáo dục thanh niên trong giai xã hội. đoạn hiện nay. 2.5. Giáo dục lối sống văn hóa 3. SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG Năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm THỜI KỲ ĐẨY MẠNH CÔNG NGHIỆP HÓA, “Đời sống mới”, trong tác phẩm Người đã khẳng HIỆN ĐẠI HÓA định việc xây dựng đạo đức phải gắn liền với việc xây dựng lối sống mới: “Thực hiện cần, kiệm, liêm, Kế thừa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chính tức là nhen lửa cho đời sống mới. Đời sống giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho mới không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải thanh niên, Đảng ta đã luôn ghi nhận, đề cao vai cái gì mới cũng làm hết. Cái gì cũ mà xấu, thì phải trò của thanh niên, đặt trọn niềm tin vào thế hệ trẻ bỏ, ví dụ: Ta phải bỏ hết những tính lười biếng, trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện tham lam. Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền đại hóa đất nước, chủ động, tích cực hội nhập quốc phức thì phải sửa đổi lại cho hợp lý, thí dụ: Đơm tế. Đồng thời, Đảng đã đưa ra các giải pháp giáo cúng, cưới hỏi quá xa xỉ ta phải giảm bớt đi. Cái dục thanh niên về đạo đức cách mạng, lối sống gì mới mà hay thì ta phải làm, thí dụ: Ăn ở hợp vệ văn hóa để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Từ khi sinh, làm việc ngăn nắp” [6]. Xây dựng lối sống văn đổi mới (năm 1986) đến nay, Đảng đã ban hành hóa đòi hỏi phải sửa đổi cách ăn, cách mặc, cách nhiều Nghị quyết, chuyên đề về công tác thanh ở, cách đi lại, cách làm việc”. Theo Hồ Chí Minh, niên. Năm 1993, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban đó là năm cách phải sửa đổi đối với mỗi người, đặc Chấp hành Trung ương Đảng, khóa VII được ban biệt là với thanh niên - lứa tuổi đang hình thành hành đã khẳng định “Công tác thanh niên là vấn đề nhân cách. Người dạy: Cách ăn, mặc, ở không phụ sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố thuộc vào những thứ dùng để ăn, mặc, ở nhiều quyết định sự thành bại của cách mạng” [1]. Tháng hay ít, sang trọng hay đơn giản, mà lại phụ thuộc 7/2008, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành vào lối sống có hay không có văn hóa của mỗi con Nghị quyết số 25-NQ/TW về Tăng cường sự lãnh người. Nếu người này cũng xấu, người kia cũng đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời xấu, thì thành làng xấu, nước hèn. Nếu mỗi người kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đến đều tốt, thì thành làng tốt, nước mạnh. “Ai cũng làm Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đổi mới như thế, thì tự nhiên nước Việt Nam ta trở nên một nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng, nước mới, một nước văn minh” [4]. truyền thống cho thế hệ trẻ”[2]. Đặc biệt, Chỉ thị 42 của Ban Bí thư Trung ương về tăng cường sự lãnh Theo Người giáo dục cho thanh niên lối sống văn đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng hóa là giáo dục cho họ sống có nghĩa, có tình, luôn cách mạng đạo đức lối sống văn hóa cho thế hệ trung thực, trách nhiệm với công việc được giao, ít trẻ, giai đoạn 2015 - 2030 đã chỉ ra: Những năm tới, ham muốn về vật chất, chức quyền, danh lợi, phải tình hình thế giới sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó luôn khoan dung, độ lượng với mọi người. Đồng lường; khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức phát thời, phải giáo dục mỗi một thanh niên khi ở nhà thì triển mạnh mẽ; mức độ toàn cầu hóa ngày càng siêng năng giúp đỡ cha mẹ, anh em, ăn ở sạch sẽ, cao. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, đất nước không gặp đâu nằm đó, không gặp gì ăn nấy. Lúc ta vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức trong sự đến trường thì phải siêng học, giữ kỷ luật, biết tiết nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thế hệ trẻ tiếp kiệm giấy bút, yêu bạn bè, kính trọng thầy cô. Lúc tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực thù địch ra đường biết giúp đỡ gia đình các chiến sĩ, an ủi tập trung lôi kéo, kích động, chia rẽ. Môi trường văn đồng bào… hóa, đạo đức xã hội có mặt xuống cấp rất đáng lo Nhận thức rõ vai trò của thanh niên trong sự nghiệp ngại. Mặt trái của phương tiện truyền thông hiện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Hồ Chí Minh mong đại, nhất là thông tin trên internet, cùng quá trình muốn thanh niên Việt Nam phải cố gắng vươn lên, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng sẽ tác động tự mình không ngừng học tập, trau dồi kiến thức, lớn đến tư tưởng, tình cảm lớp trẻ và công tác giáo làm chủ khoa học công nghệ, tăng gia sản xuất, có dục thế hệ trẻ. Do vậy, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước lý tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa để xây dựng Nguyễn Phú Trọng cũng đã khẳng định (4/2019): 124 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
- LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC “Đạo đức là nền tảng tinh thần. Càng kinh tế thị năm 1987), Giáo sư tập sự tại Khoa Công nghệ trường thì càng phải quan tâm đến giữ gìn văn hóa, thông tin - Truyền thông, Đại học Soogsil (Hàn đó là bản chất của chủ nghĩa xã hội”. Chính vì thế, Quốc) đã rất xuất sắc với 19 bài báo đăng trên các giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho tạp chí quốc tế, trong đó có 13 bài thuộc danh mục thanh niên hiện nay là việc làm rất cấp bách. Q1, phản biện cho 7 tạp chí chuyên ngành quốc tế. Với bí quyết “cần cù”, anh còn rất năng nổ tham Hiện nay, thanh niên Việt Nam có trên 23,6 triệu, gia các hoạt động như chương trình Vì hòa bình chiếm 25,2% dân số cả nước; thiếu niên nhi đồng trên đảo Dokdo giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, Gia có 12 triệu, chiếm 12,9% dân số cả nước. Đây đình đa văn hóa, gắn kết gia đình đa văn hóa tại chính là lực lượng to lớn để đất nước ta đẩy mạnh Seoul. Trong lĩnh vực Kinh doanh - Khởi nghiệp, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc đó là Lê Anh Tiến (sinh năm 1990) đã nhận được tế. Đoàn Thanh niên đã phát động nhiều phong nhiều giải thưởng nhờ những phát minh, sáng chế trào để giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho ngay khi còn học phổ thông, một trong những sáng thanh niên hiện nay, điển hình như “Thanh niên lập chế nổi bật nhất là sản phẩm kính MultiGlass hỗ trợ nghiệp, tuổi trẻ giữ nước”, “Tiến quân vào khoa học người khuyết tật. Ngoài ra, anh còn đạt Giải thưởng kỹ thuật”, “Thanh niên tình nguyện”… Đoàn viên dự án xuất sắc Nhất Hạng mục E-Business WSIS thanh niên cả nước đang hăng hái thi đua, thực Prize 2019 - World Summit on the Information hiện hai phong trào hành động cách mạng: “Xung Society (WSIS) được tổ chức bởi International kích, tình nguyện phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ Telecommunication Union (Geneva, Thụy Sỹ) dưới Tổ quốc” và “Đồng hành với thanh niên lập thân, sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc... và rất nhiều các lập nghiệp”. Trong các phong trào đã xuất hiện tấm gương thanh niên tiêu biểu đại diện cho thanh nhiều thanh niên luôn nêu cao tinh thần yêu nước, niên Việt Nam ở mọi lĩnh vực khác nhau. không ngại gian khổ, không sợ hi sinh, sẵn sàng phấn đấu, dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ Công tác giáo dục đạo đức, lối sống được phổ biến nước, đóng góp xứng đáng vào những thắng lợi vĩ sâu rộng với nhiều hình thức phong phú, các đợt đại của cách mạng Việt Nam. Điều đó được minh sinh hoạt chính trị “Con đường cách mạng của chứng bằng những thành tích của thanh niên năm thanh niên thời kỳ mới”, “Tự hào tiến bước dưới 2019 trên các lĩnh vực như sau: cờ Đảng”, “Tự hào tuổi trẻ thời đại Hồ Chí Minh”, hội thi “Ánh sáng soi đường”, “Thanh niên với cách Bảng 1. 10 gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu mạng 4.0”, ngày hội “Thanh niên sống đẹp”, diễn năm 2019 đàn “Thanh niên với việc giữ gìn, phát huy bản sắc Lĩnh vực Gương mặt tiêu biểu văn hóa dân tộc” Ban Bí thư Trung ương Đoàn ban Nghiên cứu khoa học - hành nhiều chương trình hành động thực hiện Nghị TS. Đinh Ngọc Thạnh Sáng tạo quyết 33-NQ/TW về “Xây dựng, phát triển văn hóa, Học tập Nguyễn Khánh Linh con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước”, hướng tới mục tiêu xây dựng lớp thanh niên Lao động sản xuất Trương Thế Diệu Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất Văn hóa Nghệ thuật Võ Minh Lâm nước như Cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình Thể thao Nguyễn Thị Oanh mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” với 03 tiêu chí nền tảng: “Tâm trong - Trí sáng - Hoài bão lớn”, Quốc phòng Thiếu tá Trần Văn Phương 03 tiêu chí nền tảng này tiếp tục được cụ thể hóa An nin trật tự Đại úy Ngô Anh Tuấn thành 12 tiêu chí trong nhiệm kỳ XI của Đảng. Cuộc Kinh doanh – Khởi nghiệp Lê Anh Tiến vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu Hoạt động xã hội Lê Anh Tuấn chuyện đẹp”, “Mỗi thanh niên một ý tưởng, sáng kiến sáng tạo”. Tiếp tục triển khai đề án “Đoàn Hoạt động xã hội Hoàng Hoa Trung Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tham gia bảo vệ [Nguồn: 8] môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn Ta có thể thấy, đây chính là những điển hình thanh 2018-2022”, “Tư vấn hướng nghiệp, giới thiệu việc niên tiêu biểu dưới 35 tuổi, có thành tích nổi trội, làm cho thanh thiếu niên giai đoạn 2018-2022”, xuất sắc, tạo sự lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng về “Nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh của thanh sự nỗ lực, cần cù, phấn đấu vươn lên trên 9 lĩnh vực thiếu niên Việt Nam”… Các hoạt động tuyên truyền khác nhau: Lĩnh vực học tập, nghiên cứu khoa học, về biển đảo thu hút gần 7,6 triệu lượt thanh thiếu lao động sản xuất, bảo vệ Tổ quốc… Trong lĩnh vực nhi tham gia. Cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình Nghiên cứu khoa học, TS. Đinh Ngọc Thạnh (sinh mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” được triển Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020 125
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC khai trên toàn Đoàn góp phần tiếp tục định hình giá Biểu đồ 1. Người chưa thành niên vi phạm pháp trị nhân ái, nghĩa tình, tinh thần trách nhiệm, chia luật theo nhóm tuổi sẻ với cộng đồng trong thanh niên. Công tác tuyên Đơn vị tính: Người truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đấu tranh phòng chống tệ nạn xã hội và cảm hóa thanh niên chậm tiến được quan tâm hơn với gần 10.000 đoàn xã, phường, thị trấn triển khai, giúp đỡ hơn 62.800 thanh thiếu niên chậm tiến. Cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu” đã giúp đỡ trên 3,2 triệu lượt thiếu niên, nhi đồng với hơn 123.000 công trình vì đàn em, trị giá 295 tỷ đồng. Công tác quốc tế thanh niên tiếp tục được mở rộng, đổi mới. Trung ương đoàn tổ chức gần 500 hoạt động giao lưu quốc tế thanh thiếu nhi với sự tham gia trên 11.000 thanh thiếu nhi Việt Nam và quốc tế; Đoàn cấp tỉnh tổ chức hơn 600 hoạt động giao lưu quốc tế thanh thiếu nhi. Có [Nguồn: 7] thể kể đến như: Liên hoan Thanh niên Việt Nam - Theo số liệu, số người chưa thành niên thuộc Trung Quốc được tổ chức luân phiên tại Việt Nam nhóm tuổi 16 đến dưới 18 tuổi chiếm khoảng trên và Trung Quốc; lần đầu tiên ký kết thỏa thuận hợp 90% tổng số bị can chưa thành niên. Trong đó, tỷ tác 5 năm giữa Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí lệ người chưa thành niên phạm tội ngày càng gia Minh với Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng tăng, từ năm 2006 chiếm 56,46% thì đến năm 2018 Lào, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam với Hội là 71,09%. Người phạm tội từ 18-30 tuổi chiếm Liên hiệp Thanh niên Campuchia [3]. khoảng 70%. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cũng đã Bên cạnh đó, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí thể hiện trách nhiệm, vai trò tích cực trong các hoạt Minh còn chậm và lúng túng khi đưa ra các giải động của Liên đoàn Thanh niên Dân chủ Thế giới, pháp để khắc phục bất cập, chưa kịp thời giải công tác thanh niên ngoài nước được đẩy mạnh, quyết những bức xúc tiêu cực và mặt trái tác động chú trọng kết nối, định hướng… Qua đây đã hình đến thanh niên, một số các phong trào giáo dục thành giá trị đạo đức, lối sống tốt đẹp của thanh còn hình thức chạy theo bề nổi, dàn trải, một số niên Việt Nam, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn, các phong trào chỉ thu hút được thanh niên tiên nghĩa tình, đoàn kết, tinh thần trách nhiệm, ý thức tiến tham gia, chưa nắm bắt được những thay đổi chia sẻ với cộng đồng trong thanh niên. nhanh chóng trong nhận thức đời sống của thanh niên [3]. Do vậy, trong giai đoạn hiện nay, để công Song bên cạnh đó, do mặt trái của kinh tế thị trường tác giáo dục thanh niên tốt hơn cần phải kết hợp và hội nhập quốc tế đã tác động mạnh đến thanh đồng bộ các giải pháp sau: niên làm cho “một bộ phận thanh niên giảm sút Thứ nhất: Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến về giáo niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa, truyền dụng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân thống tốt đẹp của dân tộc ngay từ nhỏ, độ tuổi vị tộc; thậm chí có một số thanh niên bị kẻ xấu, thế thành niên và đặc biệt độ tuổi thanh niên. lực thù địch lôi kéo, có những việc làm đi ngược lại truyền thống vẻ vang của Đoàn và trái với mục tiêu, Về nội dung tuyên truyền: Tuyên truyền chủ trương, lý tưởng của cách mạng, của Đảng, của dân tộc” đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà [3]. Điều này cũng đã được Tổng Bí thư Nguyễn nước. Văn hóa của nhân loại, tư tưởng Hồ Chí Phú Trọng nêu rõ trong Đại hội Đoàn toàn quốc lần Minh, những giá trị đạo đức, văn hóa, lối sống tốt thứ XI. Ngoài ra một bộ phận thanh niên còn thiếu đẹo của người Việt Nam đến thanh niên. ý thức chấp hành pháp luật, lười lao động, sống vô Về hình thức, phương tiện tuyên truyền: Lồng ghép cảm, chạy theo một số trào lưu như rạch tay, sống qua các Hội nghị, triển lãm, phóng sự, các cuộc ảo, khoe thân… Theo Khảo sát của Viện Kiểm sát thi tìm hiểu, khuyến khích xuất bản, tái bản các nhân dân Tối cao, trung bình mỗi năm có 10.000 cuốn sách về các tấm gương anh hùng, liệt sĩ, tấm vụ phạm pháp hình sự do người vị thành niên thực gương người tốt, việc tốt. hiện. Điều đáng lo ngại là về lứa tuổi, tình trạng Thứ hai: Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức người phạm tội có xu hướng ngày càng trẻ hóa. tuyên truyền. 126 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
- LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC Nội dung giáo dục phải thiết thực, phù hợp với từng với thanh niên. Tạo điều kiện cho thanh niên tham cấp học, trình độ. Đổi mới giảng dạy các môn học gia tích cực vào các chương trình phát triển kinh Giáo dục công dân, giáo dục lý luận chính trị, đồng tế - xã hội của đất nước, vun đắp cho thanh niên thời đa dạng hóa các hình thức giáo dục. có lý tưởng, hoài bão, có sân chơi lành mạnh cho thanh niên tham gia. Thứ ba: Tăng cường giáo dục thanh niên với sự phối hợp, tham gia của ngành giáo dục, gia đình, Thứ sáu: Đề cao việc tự bồi dưỡng, tự giáo dục của đoàn thể và toàn xã hội. Thanh niên hiện nay sống thanh niên. trong môi trường văn hóa phong phú, đa dạng, Mỗi thanh niên phải tự giác rèn luyện, trau dồi đạo được tiếp nhận nhiều nguồn thông tin trong nước đức cách mạng, lối sống văn hóa. Phải luôn chủ và quốc tế, được học hỏi, giao lưu với nhiều nền động, tự giác, khiêm tốn, trách nhiệm cao, có bản văn hóa khác nhau. Do vậy, gia đình, nhà trường và lĩnh, giỏi chuyên môn, thành thạo việc, sáng tạo, xã hội cần có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, quan tâm đến năng suất, chất lượng, hiệu quả, có thống nhất quan điểm, nội dung, phương pháp để tư duy kinh tế, tiếp cận khoa học công nghệ mới, giáo dục toàn diện thanh niên. tận dụng hiệu quả những thuận lợi của cuộc Cách Thứ tư: Phát hiện gương người tốt, việc tốt, tôn mạng công nghiệp lần thứ tư, có kỹ năng giao tiếp vinh những tấm gương tiêu biểu và nhân rộng điển xã hội, thích ứng nhanh với môi trường mới…Đồng hình tiên tiến. thời phải luôn tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin vào cuộc sống, vào các giá trị chân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Một tấm gương sống thiện, mỹ, vượt qua khó khăn, gian khổ để hoàn còn giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. thiện mình, như Bác đã dạy: “Gạo đem vào giã Do vậy, theo Bác, nêu gương chính là phương bao đau đớn/Gạo giã xong rồi trắng tựa bông/ pháp giáo dục có sức mạnh to lớn. Trong gia đình Sống ở trên đời người cũng vậy/Gian nan rèn đó là tấm gương của cha mẹ đối với con cái, của luyện mới thành công”. anh, chị đối với các em; trong xóm làng, khu phố đó là tấm gương của các bậc cao niên, các cựu chiến 4. KẾT LUẬN binh, thế hệ đi trước đối với thế hệ trẻ; trong toàn xã hội, đó là tấm gương “người tốt, việc tốt”. Do Học giả người Ấn Độ Mô-ham-mat Ixman Mát- vậy,Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng Sua đã từng nói: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh cũng đã khẳng định: “Đã là thanh niên tiên tiến thì tụ duy nhất luôn luôn quan tâm đến thế hệ trẻ và không phân biệt tuổi tác, giới tính, cấp bậc, chức đánh giá cao vai trò của thanh niên trong sự nghiệp vụ, cương vị công tác…dù ở vị trí nào, công việc gì, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Tư tưởng Hồ Chí tất cả đều có một mẫu số chung, tiêu chí chung: đó Minh về đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa, tấm gương thực hiện về đạo đức cách mạng, lối sống là thực sự đóng vai trò tiên phong, gương mẫu” [3]. văn hóa của Người là cơ sở để Đảng ta đề ra các Thứ năm: Phát huy vai trò của các tổ chức Đoàn. chủ trương, đường lối giáo dục thanh niên trong Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ II năm 1956, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa Người dạy: Đoàn là cánh tay đắc lực của Đảng để giai đoạn hiện nay. thực hiện các chủ trương, chính sách cách mạng. Do vậy, phải củng cố tổ chức Đoàn, phải đoàn kết nội bộ thật chặt chẽ và phải đoàn kết rộng rãi các TÀI LIỆU THAM KHẢO tầng lớp thanh niên. Hiện nay, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng khẳng định: [1] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện “Đảng và nhân dân ta luôn đặt niềm tin yêu vào thế Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, hệ trẻ Việt Nam, đồng thời cũng đòi hỏi kỳ vọng tr.123. Đoàn phải làm tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần đào tạo lớp lớp thanh niên [2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện trở thành những chiến sĩ tiên phong mang lá cờ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nhà của Đảng và Bác Hồ”. Do đó, tổ chức Đoàn phải xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội Sự thật, làm tốt và có hiệu quả công tác tuyên truyền giáo tr.163. dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, [3] Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đường lối đổi mới của Đảng, chính sách pháp (2017), Hỏi - Đáp Nghị quyết Đại hội Đoàn luật của Nhà nước, lịch sử truyền thống của địa toàn quốc lần thứ XI, NXB Thanh niên, Hà phương… trên cơ sở từ thực tiễn cuộc sống đến Nội, tr.12, 25. Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020 127
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC [4] Hồ Chí Minh (1980), Về giáo dục thanh niên, [7] Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2018), Báo NXB Thanh niên, Hà Nội, tr.82-84, tr.87-88. cáo Nghiên cứu pháp luật về phòng ngừa, [5] Hồ Chí Minh (2011), toàn tập, tập 5, Nhà xử lý, phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng đối xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, với người chưa thành niên vi phạm phạm luật tr.120-123. và tình hình người chưa thành niên vi phạm [6] Hồ Chí Minh (2011), toàn tập, tập 6, Nhà pháp luật tại Việt Nam, tr. 70-71. xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, [8] https://thanhnien.vn/gioi-tre/cong-bo- tr.123. 10-guong-mat-tre-viet-nam-tieu-bieu- nam-2019-1190401.html. THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ Đặng Thị Dung - Tóm tắt quá trình đào tạo, nghiên cứu (thời điểm tốt nghiệp và chương trình đào tạo, nghiên cứu): + Năm 2009: Tốt nghiệp Đại học ngành Sư phạm Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội + Năm 2013: Tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Lịch sử Đảng, Đại học Quốc gia Hà Nội -Tóm tắt công việc hiện tại: Giảng viên khoa GDCT&TC, Trường Đại học Sao Đỏ - Lĩnh vực quan tâm: Lịch sử Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh - Email: dungdungdhsd@gmail.com - Điện thoại: 0357158987 Trịnh Thị Chuyên - Tóm tắt quá trình đào tạo, nghiên cứu (thời điểm tốt nghiệp và chương trình đào tạo, nghiên cứu): + Năm 2003: Tốt nghiệp Đại học ngành tiếng Anh, Trường Đại học Hà Nội + Năm 2009: Tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành tiếng Anh, Trường Đại học ngoại ngữ Đại học Quốc gia Hà Nội -Tóm tắt công việc hiện tại: Giảng viên khoa Du lịch và Ngoại ngữ, Trường Đại học Sao Đỏ - Lĩnh vực quan tâm: Tiếng Anh - Email: chuyendlnn@gmail.com - Điện thoại: 0913601619 Nguyễn Thị Tình - Tóm tắt quá trình đào tạo, nghiên cứu (thời điểm tốt nghiệp và chương trình đào tạo, nghiên cứu): + Năm 2009: Tốt nghiệp Đại học Ban Lịch sử Đảng và Tư tưởng Hồ Chí Minh, chuyên ngành Sư phạm Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội + Năm 2013: Tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Lịch sử Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng giảng viên Lý luận chính trị, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội - Tóm tắt công việc hiện tại: Giảng viên, khoa Giáo dục Chính trị và Thể chất, Trường Đại học Sao Đỏ - Lĩnh vực quan tâm: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, Tư tưởng Hồ Chí Minh - Email: tinh261086@gmail.com - Điện thoại: 0984327750 128 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học