Xem mẫu
- KHOA HỌC XÃ HỘI Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ TRONG XU THẾ THỜI ĐẠI NHỮNG NĂM 20 CỦA THẾ KỶ XX Trần Văn Hùng, Chu Thị Thanh Hiền Khoa KHXH & NV – Đại học Hùng Vương Nhận bài ngày 25/10/2017, Phản biện xong ngày 16/12/2017, Duyệt đăng ngày 17/12/2017 TÓM TẮT T rong những năm 20 của thế kỷ XX, đấu tranh về quyền phụ nữ là một vấn đề nóng bỏng của thế giới cùng với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, chống chủ nghĩa đế quốc. Tiếp thu tư tưởng tiến bộ của chủ nghĩa Mác – Lênin và phong trào đấu tranh về quyền phụ nữ trên thế giới, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đã có những đóng góp quan trọng cho phong trào. Tư tưởng Nguyễn Ái Quốc về giải phóng phụ nữ trong thời kỳ này thể hiện qua những bài viết, hành động của Người với những nội dung cơ bản: Nhận thức về tình cảnh phụ nữ thế giới và phụ nữ Việt Nam; Vai trò của phụ nữ; Mục tiêu đấu tranh giải phóng phụ nữ và thực hiện “Bình đẳng giới”. Từ khóa: Phụ nữ; giải phóng phụ nữ; bình đẳng giới 1. Đặt vấn đề động của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh Phụ nữ qua mọi thời đại luôn chiếm về giải phóng phụ nữ. khoảng ½ dân số thế giới, đảm nhiệm nhiều công việc trong xã hội, sản xuất và gia đình. 2. Kết quả nghiên cứu Tuy nhiên, phụ nữ trong thời kỳ dài là bộ 2.1. Đấu tranh giải phóng phụ nữ trên phận yếu thế, bị coi thường, hạ thấp; bị ràng thế giới cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX buộc bởi những quy tắc khắt khe, ngặt nghèo. Đến những năm 70 (thế kỷ XIX), cách Đấu tranh cho bình đẳng giới của phụ nữ là mạng tư sản đã thành công ở nhiều nước, cuộc đấu tranh gian khổ, lâu dài, dai dẳng chủ nghĩa tư bản trở thành hệ thống trên của nhân dân tiến bộ thế giới. Những năm toàn thế giới nhưng phụ nữ vẫn chưa được 20 của thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc có nhiều giải phóng khỏi những ràng buộc của quy bài viết về phụ nữ, hoặc nói đến những nội tắc xã hội, chưa có sự bình đẳng với nam dung liên quan đến đấu tranh cho phụ nữ giới. Năm 1870, sau cuộc nội chiến lần thứ đăng trên các báo, tạp chí quốc tế. Từ những hai, Hiến pháp mới của Mỹ được ban hành bài viết này, chúng tôi nhận thấy những vấn vẫn chỉ thừa nhận quyền bầu cử của tất cả đề lớn về nhận thức, chủ trương và hành nam giới không kể màu da, lúc này “phụ nữ Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 15
- KHOA HỌC XÃ HỘI vẫn không có quyền bầu cử” [5]. Tại nhiều về công nhận quyền bầu cử của phụ nữ như: nơi, lao động phụ nữ cùng với lao động trẻ New Zealand (1893); Australia (1902). em được sử dụng rộng rãi với tiền công rẻ Ngay sau cách mạng Tháng Mười Nga mạt. Tại Nhật Bản, hiến pháp cải cách năm năm 1917, nước Nga Xô viết đã ban hành 1883 quy định quyền bầu cử chỉ dành cho ““Sắc luật” tuyên bố về sự bình đẳng giữa nam giới đối với Viện bình dân: “cử tri phải nam và nữ” [6]. Nhiều hành động cụ thể về là những nam giới, trên 15 tuổi, đóng thuế bình đẳng nam và nữ được chính quyền Xô 15 yên/năm, tương đương 100 ngày công viết Nga (sau này là Liên Xô) thực hiện: lao của thợ dệt. Thời gian cư trú là 1,5 năm” động 8h; phụ nữ được nghỉ thai sản; phụ nữ [5]. Với quy định đó, chỉ có khoảng 1% dân được quyền bầu cử và tham gia chính quyền; số được tham gia bầu cử. Vì vậy, đấu tranh hỗ trợ học tập nâng cao trình độ;… “Sắc giành quyền bình đẳng toàn diện cho phụ luật” của nước Nga Xô viết là văn bản pháp nữ là một yêu cầu của cách mạng, đồng thời lý đầu tiên trên thế giới của một nhà nước phát huy sức mạnh của phụ nữ trong cuộc công nhận về quyền bình đẳng toàn diện đấu tranh cách mạng là một nhiệm vụ của giữa nam và nữ. những người cộng sản. Vì vậy, C. Mác và Từ ảnh hưởng của cách mạng Tháng V.I. Lênin trong thời kỳ lãnh đạo cách mạng Mười Nga, phong trào cách mạng ở các nước của mình đã đưa ra quan điểm về vai trò và châu Âu, Bắc Mỹ phát triển mạnh. Hàng yêu cầu giải phóng phụ nữ; về việc xây dựng triệu công nhân, trong đó có bộ phận quan tổ chức để vận động phụ nữ tham gia đấu trọng là nữ tham gia đấu tranh chống chính tranh cách mạng. C. Mác đã khẳng định: quyền tư sản trong những năm 1919 – 1923, “Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa buộc chính quyền các nước tư bản phải thực sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, hiện những cải cách hiến pháp tích cực hơn, thì chắc không làm nổi. Xem tư tưởng và trong đó có công nhận quyền bầu cử của việc làm của đàn bà, con gái thì biết xã hội phụ nữ. Ở Đức, Hiến pháp Vaima (1919) quy tấn bộ ra thế nào”. Phát triển quan điểm định Quốc hội gồm hai viện: Viện Liên bang của C. Mác, V.I. Lênin khẳng định: “Đảng (gồm đại biểu những tỉnh lớn) và Nghị viện cách mệnh phải làm sao dạy cho đàn bà nấu do những công dân nam, nữ từ 20 tuổi trở ăn cũng phải biết việc nước, như thế cách lên bầu bằng hình thức phổ thông đầu phiếu. mệnh mới gọi là thành công”. Năm 1920, nước Mỹ thông qua “Tu chính án Phong trào đấu tranh đòi quyền lợi kinh 19” (Amendment 19), công nhận quyền bầu tế, chính trị cho phụ nữ diễn ra mạnh ở Mỹ, cử của phụ nữ trên toàn Liên bang Mỹ. Ở các châu Âu, New Zealand, Australia, Nga cuối nước Anh, Pháp, Canada lúc này cũng công thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Một số đại biểu nhận quyền bầu cử của phụ nữ. nữ đi đầu trong phong trào đấu tranh này là Như vậy, đến đầu những năm 20 (thế kỷ Elizabeth Cady Stanton và Susan B. Anthony XX), trên thế giới hình thành phong trào (Mỹ), Clara Zetkin (người Đức); Rosa đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho phụ nữ. Luxemburg (Ba Lan); Nadezhda Krupskaya Từ phong trào hình thành hai xu hướng giải (Nga – vợ Lênin). Cuộc đấu tranh đã thu quyết quyền bình đẳng cho phụ nữ: ở các được thắng lợi bước đầu ở một số quốc gia nước tư bản, đế quốc, chính phủ công nhận 16 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
- KHOA HỌC XÃ HỘI quyền bình đẳng về bầu cử; ở nước Nga Xô thắng bóc lột, mà còn bị những người bản viết (Liên Xô sau này) công nhận quyền bình xứ bóc lột nữa” [3]. đẳng toàn diện của phụ nữ. Tư tưởng giải Trong những bài viết, Nguyễn Ái Quốc đã phóng phụ nữ toàn diện của Lênin và nước trích dẫn những luận điểm quan trọng của Nga Xô viết là tiến bộ, xu thế tất yếu của thời C. Mác, V.I. Lênin về tiềm lực, vai trò của đại. Tuy nhiên, vấn đề giải phóng phụ nữ ở phụ nữ. Trong bài “Phụ nữ phương Đông”, các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam Người nhấn mạnh phong trào cách mạng chưa được đề cập đến. của phụ nữ các nước chống thực dân phương Tây: “Phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia bảo vệ 2.2. Hồ Chí Minh với cuộc đấu tranh đất nước chống sự xâm lược của chủ nghĩa giải phóng của phụ nữ các dân tộc thuộc đế quốc phương Tây. Phụ nữ Ấn Độ vùng lên địa trong những năm 20 của thế kỷ XX chống sự đô hộ của Anh. Phụ nữ Trung Quốc Những bài viết của Nguyễn Ái Quốc đã tham gia cách mạng năm 1912. Phụ nữ Triều dẫn chứng, nêu bật nhận thức thực tiễn Tiên đã và đang đấu tranh vì độc lập của Tổ của Người về thân phận, khả năng của phụ quốc”. Viết về “Cương lĩnh của Hội sinh viên nữ thế giới, Việt Nam. Cũng trong phần cách mạng” Trung Quốc, Người đã đề cập viết “Phụ nữ Quốc tế”, Nguyễn Ái Quốc đến chủ trương giải quyết “Vấn đề phụ nữ” đã dẫn chứng về những tấm gương phụ của Hội: “Quyền bình đẳng về giáo dục kinh nữ điển hình của cách mạng thế giới như: tế và chính trị có cả đàn ông cũng như đàn người học trò Sáclốt Coócđây, Luy Misen bà thi hành hệ thống trường học thống nhất (Pháp), tấm gương của 1854 phụ nữ Nga – tức là thành lập các trường trong đó con tham gia cách mạng Tháng Mười – 1917: trai và con gái cùng học. Trả công như nhau “Năm 1917, ngày 23 tháng 2, đàn bà ở kinh cho sự lao động như nhau” [3]. đô Nga nổi lên ‘đòi bánh cho con’ và đòi Nguyễn Ái Quốc đã nhận thấy những ‘giả chồng chúng tôi lại cho chúng tôi’ (vì chuyển biến về chất của phụ nữ trong phong chồng phải đi đánh). Sự bạo động này làm trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước mồi cho cách mệnh” [4]. Phần nhiều trong thuộc địa. Phụ nữ các nước thuộc địa đã đoàn các bài viết của Nguyễn Ái Quốc những kết đấu tranh chống kẻ thù chung. Tiêu biểu năm 20 của thế kỷ XX là phản ánh về thân như phong trào đấu tranh của công nhân nữ phận, phong trào đấu tranh của nhân dân ở Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ. Từ sự tổ các nước thuộc địa, trong đó có tầng lớp chức, giác ngộ của Quốc tế Phụ nữ, của Đảng phụ nữ. Cộng sản các nước nên phụ nữ các dân tộc Trong bài “Nông dân Bắc Phi”, nói về nông thuộc địa đã giác ngộ cách mạng vô sản, hiểu dân các nước Angiêri, Tuynidi, Marốc,…, được vai trò to lớn của Quốc tế III và Đảng Người đã phản ánh về sự bóc lột nặng nề của Cộng sản trong cuộc đấu tranh giải phóng thực dân đối với nông dân, trong đó có phụ dân tộc, giải phóng chính tầng lớp mình. nữ. Những người dân bản địa ở đây đã bị Từ thực tiễn sự tham gia trong phong trào tước đoạt ruộng đất, phải lao động khổ sai: cách mạng các nước trên thế giới, Người đã “1 – Tất cả họ đều bị dồn đến tình cảnh con khẳng định vai trò của phụ nữ đối với cách vật thồ. 2 – Họ không chỉ bị những kẻ chiến mạng: “Vậy nên muốn thế giới cách mệnh Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 17
- KHOA HỌC XÃ HỘI thành công, thì phải vận động đàn bà con gái Việt Nam, lấy lưỡi lê đâm bà một nhát chết công nông các nước” [3]. Luận điểm này của ngay… Không phải chỉ có những cuộc khám Nguyễn Ái Quốc cũng là một nhiệm vụ của xét nhà hàng loạt, liên tục, mà còn có những cách mạng Việt Nam trong cuộc đấu tranh cuộc khám xét thân thể người bản xứ bất kể giải phóng dân tộc. Những phản ánh của ở chỗ nào, bất kể là nam hay nữ!...” [3]. Thực Nguyễn Ái Quốc về tình cảnh, phong trào dân thực hiện việc bắt bớ, sát hại vô cớ: “Một đấu tranh cách mạng của phụ nữ các dân tộc cô giáo bản xứ đã bị bắt giải về tỉnh lỵ, cổ trên thế giới, nhất là ở các nước thuộc địa đeo gông, đầu phơi trần dưới ánh nắng như cho thấy những nhìn nhận thực tiễn sâu sắc thiêu đốt…. Một sĩ quan khác hiếp một em của Người đối với các giai tầng trong xã hội, bé gái bằng những cách dâm bạo vô cùng tố cáo sự tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc, cổ ghê tởm. Bị truy tố trước tòa đại hình, hắn vũ sự tham gia của phụ nữ trong cuộc đấu được trắng án, chỉ vì nạn nhân là người Việt tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Nam...” [3]. Trong hoàn cảnh của cách mạng Việt 2.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải Nam, thực tiễn phong trào cách mạng thế phóng phụ nữ Việt Nam trong những giới và truyền thống yêu nước của phụ nữ năm 20 của thế kỷ XX Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định * Tình cảnh phụ nữ Việt Nam “Việt Nam cách mệnh cũng phải có nữ giới Từ tình hình phụ nữ thế giới, soi vào Việt tham gia mới thành công, mà nữ giới Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc có những nhận thức Nam muốn cách mệnh thì phải theo phụ đúng đắn về thân phận, truyền thống, khả nữ quốc tế chỉ bảo” [3]. Từ nhận thức sâu năng cách mạng của phụ nữ và đề ra mục sắc về tình cảnh người phụ nữ thế giới cũng tiêu đấu tranh giải phóng phụ nữ. Trong các như Việt Nam thời kỳ này, Người rất đồng bài viết nói chung trong những năm 20 của cảm, trân trọng và dành cho họ những tình thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc thể hiện rõ nét cảm thân thương nhất qua tên gọi, lời hỏi nỗi thống khổ của người phụ nữ Việt Nam thăm, động viên ân cần. Người thường dùng với thân phận người dân nô lệ. Ngoài ra, những tên gọi trân trọng, thân mật về phụ Người còn có những bài, phần viết riêng về nữ như “chị em gái”, “chị em mình”, “nữ tình cảnh phụ nữ Việt Nam. Trong tác phẩm giới”, “người mẹ”, “người vợ”, “em bé gái”, “Bản án chế độ thực dân Pháp”, Người đã “cháu gái”, “bông hồng” (chỉ những người dành một mục viết về “Nỗi khổ nhục của công nhân nữ của Liên Xô). Sau khi rời nước người phụ nữ bản xứ”. Những nỗi khổ cực Pháp, Người đã viết “Thư gửi các bạn cùng của người phụ nữ Việt Nam lúc này không hoạt động ở Pháp”. Trong bức thư này, Người chỉ là việc phải lao động khổ sai; mất chồng, đã nói đến những cháu trai, cháu gái ở Pháp mất con; đóng sưu cao, thuế nặng; bị bắt bớ như A-lít-xơ (Alice) hay Pôn (Paul). Những và bỏ tù vô cớ, mà còn bị sát hại, hãm hiếp tình cảm thân thương, những lời nhắc nhở tàn bạo từ những em bé gái nhỏ tuổi đến ân cần được Người gửi gắm cho các cháu: phụ nữ trung niên và người cao tuổi: “Một “Các cháu rất yêu chú và chú cũng rất yêu ngày lễ nọ, một tên lính trong cơn vui, tự các cháu, phải không các cháu? Chú sẽ nói nhiên vô cớ nhảy bổ vào một bà già người với những người bạn nhỏ Việt Nam là các 18 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
- KHOA HỌC XÃ HỘI cháu rất ngoan. Chú sẽ thay mặt các cháu đàn bà và trẻ con/ Định luật lao động cấm chỉ bắt tay các bạn nhỏ Việt Nam… Chú sẽ luôn thuê đàn bà, trẻ con làm công ban đêm và các nhớ các cháu…. Các cháu ngoan. Học thuộc chỗ độc địa/ Đàn ông, đàn bà tuyệt đối bình bài. Vâng lời cha mẹ.” [3] đẳng, bình quyền về các phương diện (pháp * Tư tưởng giải phóng phụ nữ Việt Nam luật, tục lệ, v.v…)” [1]. Trước hết, Nguyễn Ái Quốc chủ trương Trong Cương lĩnh thành lập Đảng tháng vận động cách mạng Việt Nam để giải 2/1930 do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, giải phóng dân tộc, cũng là giải phóng phụ nữ phóng toàn diện phụ nữ Việt Nam đã được Việt Nam khỏi thân phận người dân thuộc thể hiện rõ với vai trò là một người dân của địa, giải phóng khỏi những áp bức, bóc lột nước Việt Nam. Bên cạnh đó, “Chánh cương tàn bạo của thực dân, phong kiến tay sai vắn tắt” đã khẳng định một chính sách quan như đã nhấn mạnh ở trên. Sau khi thực trọng về phương diện xã hội của Đảng là “b) hiện thành công cách mạng giải phóng dân Nam, nữ bình quyền. v.v..” [2]. Ngay sau khi tộc, giải phóng thân phận nô lệ của phụ nữ, thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra cách mạng chủ trương thực hiện những “Lời kêu gọi” nhân dân Việt Nam, trong đó chính sách bình đẳng toàn diện giữa nam có “chị em” phụ nữ đấu tranh chống thực và nữ. Khi thành lập Hội Việt Nam cách dân Pháp, phong kiến tay sai. Hưởng ứng mạng Thanh niên, trong “điều kiện vào hội”, lời kêu gọi của Đảng, hàng vạn chị em phụ “quyền lợi hội viên”, Nguyễn Ái Quốc đã thể nữ Việt Nam đã tham gia phong trào cách hiện chủ trương bình đẳng quyền chính trị mạng trong những năm 1930–1931, đỉnh cao của phụ nữ. Điều kiện vào hội ghi rõ: “Hễ là Xô viết Nghệ Tĩnh. ai tín ngưỡng tôn chỉ hội, thừa nhận điều Từ những bài viết của Nguyễn Ái Quốc, lệ, chương trình hội…. thì được vào hội”. chúng tôi thấy mấy điểm lớn của tư tưởng Như vậy có nghĩa là không có sự phân biệt Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ trong nam hay nữ khi tham gia vào tổ chức hội. những năm 20 của thế kỷ XX như sau: Về quyền lợi hội viên, gồm biểu quyết, tuyển Thứ nhất: Qua những hoạt động thực tiễn cử và bị cử, nghĩa là nam hay nữ khi tham cả trong nước và thế giới, Nguyễn Ái Quốc gia vào hội đều có quyền như nhau về biểu – Hồ Chí Minh đã nhận thấy phụ nữ ở các quyết, ứng cử và bầu cử. Vấn đề này cho nước thuộc địa và các nước tư bản đều có thấy, tư tưởng hành động của Người đúng thân phận thấp kém, khổ cực, bất hạnh. Họ với quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin và bị tư bản, thực dân áp bức, bóc lột nặng nề, hơn hẳn hành động mới công nhận quyền tàn bạo. Người phụ nữ dù ở nước tư bản hay bầu cử của nữ giới ở các nước tư bản. chính quốc đều là bộ phận bị tổn thương Cùng chủ trương bình đẳng quyền chính nặng nề nhất bởi các chính sách của chính trị, trong bản “Chính cương tối đê hạn độ” quyền tư bản, thực dân. của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên Thứ hai: Hồ Chí Minh đã nhận thức đúng khẳng định việc cách mạng thực hiện những đắn, sâu sắc về tư tưởng giải phóng phụ nữ nhiệm vụ cách mạng sẽ thực hiện cho phụ của chủ nghĩa Mác – Lênin, nhận thức sâu nữ Việt Nam: “Thực hành chế độ tám giờ cho sắc về những việc làm cụ thể của Liên Xô đối thợ thuyền đàn ông và sáu giờ cho thợ thuyền với phụ nữ các dân tộc Liên Xô. Người đồng Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 19
- KHOA HỌC XÃ HỘI thuận và xác định phương hướng giải phóng Ái Quốc – Hồ Chí Minh là một trong những phụ nữ theo quan điểm của chủ nghĩa Mác– người đầu tiên đặt nền móng cho sự nghiệp Lênin—quan điểm giải phóng toàn diện, giải phóng toàn diện phụ nữ thế giới. bình đẳng toàn diện: quyền về chính trị, về kinh tế, về giáo dục và các quyền khác. 3. Kết luận Thứ ba: Hồ Chí Minh nhận thức rõ về vai Tư tưởng Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí trò của phụ nữ thế giới, phụ nữ Việt Nam Minh về giải phóng phụ nữ trong những ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX. Đối năm 20 của thế kỷ XX là sự tiếp thu sâu sắc, với phụ nữ Việt Nam, Người nhận thấy một vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin về truyền thống quý báu được duy trì từ buổi công tác phụ nữ trong thời đại mới vào thực đầu dựng nước. Do vậy, Người xác định rõ tiễn cách mạng Việt Nam. Tư tưởng của phụ nữ là một bộ phận không thể thiếu của Người trong giai đoạn này là nền tảng định cách mạng ở chính quốc và thuộc địa. Người hình chủ trương, hành động thực tiễn giải chủ trương phải thu hút, vận động, bồi phóng phụ nữ Việt Nam từ khi Đảng Cộng dưỡng, tổ chức để phụ nữ tham gia mạnh sản Việt Nam thành lập đến nay. Hồ Chí mẽ vào cuộc cách mạng chung của dân tộc. Minh đã có những đóng góp thiết thực về Thứ tư: Những chủ trương giải phóng phụ lí luận và thực tiễn cho cuộc đấu tranh giải nữ Việt Nam của Hồ Chí Minh thời kỳ này là phóng phụ nữ. Thực tiễn những chủ trương, sự vận dụng sáng tạo tư tưởng giải phóng phụ chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về nữ của chủ nghĩa Mác–Lênin vào hoàn cảnh bình đẳng giới cho phụ nữ Việt Nam là một cụ thể của cách mạng Việt Nam: giải phóng trong những minh chứng cho thấy việc xây thân phận người dân nô lệ; sau giải phóng dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa phải thực hiện bình đẳng quyền lợi chính trị, dân chủ, công bằng, văn minh. kinh tế, văn hóa; hỗ trợ tích cực về mọi mặt để phụ nữ có thể thực hiện bình đẳng thật Tài liệu tham khảo sự với nam giới. Người dành cho phụ nữ thế [1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng giới, phụ nữ Việt Nam sự trân trọng, tình toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà cảm thân thương không chỉ qua lời nói, mà Nội, 1998. cả những hành động cách mạng thực tiễn. [2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng Thứ năm: Trong bối cảnh thế giới lúc đó, toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà các nước tư bản phát triển mạnh về kinh tế Nội, 1998. nhưng việc thực hiện bình đẳng mới dừng [3] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 1 (1920–1925), lại ở quyền bầu cử, Nguyễn Ái Quốc đã tiếp Nxb Sự thật, Hà Nội, 1980. thu tư tưởng tiến bộ của các bậc tiền bối [4] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 2 (1925–1930), như C. Mác, V.I. Lênin và xác định phải Nxb Sự thật, Hà Nội, 1980. giải phóng toàn diện cho phụ nữ. Mặt khác, [5] Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử Người đã phát triển tư tưởng giải phóng thế giới cận đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2003. phụ nữ thêm một bước qua chủ trương giải [6] Nguyễn Anh Thái, Lịch sử thế giới hiện đại, phóng phụ nữ các dân tộc thuộc địa, trực Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2000. tiếp là phụ nữ Việt Nam. Như vậy, Nguyễn (Xem tiếp trang 27) 20 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học