Xem mẫu
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
V trang ñ u
NGUYÊN ÂM & V N CH THÁI
maJ Ux yT
A (may ca)
na* : n = n , ná
a ta : ta = m t
(may ca)
xa : sa = lư i cá,v t
-AK
Nac
ac
: 'n k = rái cá
mac : mák = trái cây
(-ac)
-AI; -AP; -ANG
aJ HaJ : 'hái = dép
ab dab :
ñao
ñáp = gươm,
aG CaG : 'cáng = c m
1 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
I (may ki)
im : mi = con g u
io ip& : pí = kèn, sáo
(may ki)
it : ti = búa
ic
-IK
pic :
pík = cánh , mái
(nhà)
-IN; -IP
iN xiN* : 's n = váy
tiN : tin = bàn chân
ip Zib
may
: 'nh p = khâu,
U (may cu)
um : mu = l n
uo up : pu = con cua
(may cu)
uw& : thú = ñũa
2 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
-UK
duc : ñúk = xương
ouc puc : púk = tr ng
(cây)
-UM; -UNG
ouM suM* : ch m = vó cá
buG
ouG
: bung = làn, s t
Ư (may cư)
UM
Uo
: 'm = bàn tay
Ux : sư = ch
(may cư)
-ƯK; -ƯN
oUc oUc : k = bí ngô
oUN pUN : pưn = mũi tên
3 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
IA (may kia)
Ic
Io
: kia = con dơi
Is* : ch a = gi y
(may kia)
Ih* : h a = cá s u
-IÊU; -IÊM;
IV -IÊNG
cIV: : ki u = li m
IM xIM : siêm = mai,
thu ng
IG cIG; : ki ng = quýt
O (may co)
[o
[c [t : co to=g c cây
=co to
(may khít)
[j& : 'do = con c u
o =jo&
(may co) [m* : m = n i
=mo*
4 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
-OK
hoc : hók = giáo
oc boc : bók = hoa
toc : tók = ñóng
-ONG
xoG* : s ng = làn
oG soG : chong = muôi
CoG* : 'c ng = c ng
UA (may cua)
h>&
>
: hua = ñ u
w>& : thúa = ñ u
G>
(may cua)
: 'ngúa = con bò
-UAK
b>c : buák = vũng
>c
nư c
K>c : 'khu k = nòng
n c
5 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
-UÔI; -UÔNG
>J c>J* : cu i = chu i
b>G& : bu ng = thìa,
>G
mu ng
x>G* : su ng = qu n
Ô (may cô)
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
AY (may cay)
yF : 'pháy = l a
y yc& : cáy = con gà
(may cay) ym : may = ch khâu
AƯ (may caư)
Yb
Y
: baư = lá cây
Yj : 'dáư = m ng
nh n
(may caư)
Ă (may căng)
m}d : m t = b chét
}o f}c : ph c = bao
dao, v gươm
t}G&
(may căng)
: t ng = gh
ñôn, gh ñ u
ĂM (may căm)
{o {N* :
sông
'n m = nư c,
(may căm) {p* : p m = b , ch t
7 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
{w* : th m = hang
-ĂN (may căn)
$ h$: :
mi ng
h n = lát,
(may căn) p$; : p n = v t
-ĂP
T{b :
{b 't p = ñánh, ñ m
P{b Ux :
'p p sư = quy n sách
E (may ke)
eh : he = lư i cá
e eb* : b = con dê
(may ke) eG : nghé = cam
8 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
-EK
eoc : ék = ách
eoc ebc : bék = vác
eod -ET; -EN; -EM
ehd : 'h t = tê giác
eoN ekN : khen = cánh
tay
eoM etM* : t m = vi t
ƯA/ƯƠ (may cưa)
Ex : sưa = con h
E EH : 'h a = thuy n
(may cưa)
-ƯAK
Eoc ESc = dây th ng
9 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
-ƯƠN; -ƯƠT
EoN EHN : 'hư n = nhà
Eod : ư t = qu t
Eod EdN
trùng
: ñươn = giun,
-ƠN; -ƠNG
(-ÂN; -ÂNG)
AoN AGN : 'ng n = b c ,
ñ ng ti n (ngân)
AoM AxG
sàng
: sơng = nia,
AfG* : ph ng = ong
Ê (may kê)
# #p : p = cõng
#oN
-ÊN; -ÊM; -ÊT
#mN* : m n = nhím
#od #pd : p t = vt
#kM : khêm = kim
10 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
#oM #bd : b t = lư i câu
#b
-ÊP (êb)
ca #db : ca ñ p =
(êb) gi , làn
AU (may cau)
Eka : khau = s ng,
g c
Eoa ECa* : 'c u = cú mèo
EGa : 'ngáu = bóng
(t i)
Quy cách ñánh v n và vi t nguyên âm ch Thái:
1. Ch Thái ñánh v n cũng g n như ti ng Vi t : nguyên âm => ph âm cu i => ph âm ñ u
=> c âm như baN : ca - no - bo -(là)- ban thì ti ng Vi t ñánh v n là: a - n - an - b - an -
ban.
2. Nhưng ch Thái có m t ñi m ñ c trưng là th t vi t thư ng khác v i th t phát âm.
ði u ñó là do nguyên âm ch Thái c có th vi t trư c ph âm ñ u, mà cũng có khi vi t trên
hay dư i ph âm (nhìn như các d u ph c a ti ng Vi t), ch không nh t lo t vi t theo hàng
ngang trên cùng m t dòng như các ngôn ng Latinh.
Có th ghi nh tóm t t như sau:
- Vi t sau ph âm ñ u : các ch "a-ua" (a->)
- Vi t trư c ph âm ñ u: các ch "e-ươ-ay-aư-ô" (e-E-y-Y-
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
- Vi t dư i ph âm : "u" (uo)
- V n "au" ( Eoa ) coi là t h p c a "ươ" vi t trư c, và "a" vi t sau ph âm.
- Nguyên âm ê (# ) có th coi là t h p c a "ươ" vi t trư c và "ia" vi t trên ph âm. Nguyên
âm "ơ" hay "â" (A ) coi là t h p c a "ươ" vi t trư c và "may khít" vi t trên ph âm. (Font
Sơn La có riêng 2 con ch d ng s n cho 2 kí t này, ñ u vi t trư c ph âm ñ u.)
D u thanh ñi u
& Ex : sưa = h
(may nưng)
Ex& : s a = t m n m,
* th m
(may xong)
Ex* : s a = áo
1. Các b m u t c ch Thái ñ u không có d u thanh ñi u, nhi u khi không th ñ c chính
xác các t n u không căn c vào văn c nh c câu hay c ño n, như trong hình v trên là ba
t ý nghĩa khác h n nhau !
ð kh c ph c như c ñi m này, ch Thái Th ng nh t ñã ñưa vào hai d u thanh là thanh m t
(may nưng: & ) và thanh hai (may xong: * ). Khi ñ t t th p thì như d u s c và h i, còn t
cao thì g n như d u huy n và n ng c a ti ng Vi t.
2. Ch Thái có 6 thanh (có vùng ch có 5), nhưng không hoàn toàn trùng v i 6 thanh ti ng
Vi t nên khi c n kí hi u chính xác thì quy ư c vi t thêm vào cu i t m t con s tương ng
v i t ng thanh như sau :
T th p T cao
ma1: ma Ma (con chó) ma4: Ma Mã (v , t i)
ma2: ma& Má (ngâm g o) ma5: Ma& Mà (tên sông Mã)
ma3: ma* M (ñ n súng) ma6: Ma* M (ng a)
Còn ñ d cho ngư i m i h c ñã quen v i ti ng Vi t, thì có th v n gi cách phiên theo 6
d u thanh ti ng Vi t, nhưng ph i linh ñ ng ít nhi u. Ví d thanh 4 (ngã) thư ng ngư i ta b
tr ng như thanh 1 t c là không có d u ; thanh 5 (huy n) khi g p ph âm cu i t c h ng, ti ng
12 of 13 8/8/2008 4:21 PM
- P file:///D:/CONGVIEC/Du%20an%20Da%20ngu/Chu%20Thai/Trang...
Vi t không th phát âm ñư c, thì cũng ph i chuy n thành 6 (n ng) như
nôc5 n c => n c.
v ñ u trang
13 of 13 8/8/2008 4:21 PM
nguon tai.lieu . vn
