Xem mẫu
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ TỪ CUỐN SÁCH “ĐÔ THỊ VỊ NHÂN SINH”, NGHĨ VỀ VĂN HÓA ĐÔ THỊ VIỆT NAM HIỆN NAY VĂN GIÁ Tóm tắt Cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” của Giáo sư Jan Gehl không phải là một công trình nghiên cứu hàn lâm, mà là một công trình nghiên cứu thực tiễn, hướng vào vấn đề quy hoạch kiến trúc và phát triển đô thị hiện đại. Do những quan niệm lầm lạc, do sức ép về kinh tế và dân số, khoảng 50 năm trở về trước, hầu hết các đô thị ở các quốc gia trên thế giới được xây dựng hoặc không có triết lý, hoặc đi theo triết lý phục vụ phương tiện xe cơ giới, phục vụ chính các công trình, chứ không phục vụ con người. Từ đó dẫn đến rất nhiều đô thị phát triển lộn xộn, tùy tiện, ngày càng gia tăng nạn kẹt xe, ô nhiễm môi trường, mất an ninh, chất lượng cuộc sống của cư dân đô thị thấp… Cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” đưa ra triết lý đô thị vì con người, cho con người; theo đó toàn bộ quy hoạch, thiết kế, phát triển đô thị đều tuân thủ một cách tinh tế và cẩn trọng triết lý nhân văn này. Bài viết đúc rút một số luận điểm cơ bản của cuốn sách và từ đó liên hệ với tình trạng đô thị cũng như hướng phát triển đô thị ở Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Đô thị vị nhân sinh, phát triển đô thị, văn hóa đô thị, Giáo sư Jan Gehl Abstract The book “Cities for people” by Professor Jan Gehl is not an academic research project, but a practical research project, aimed at the issue of architecture planning and modern urban development. Due to misconceptions and pressures of economic and population, about 50 years ago, most cities in every country were built with no philosophy, or follow the philosophy of serving motor vehicles, serving the functions of the constructions themselves, not serving people. Therefore, many urban areas have developed disorderly, arbitrarily, increasing traffic jam, environmental pollution, insecurity, low quality of life of urban residents... The book “Cities for people“ offers the philosophy of urban for people; Accordingly, all urban planning, design, and development subtly and carefully comply with this humanistic philosophy. The article draws some basic points of the book and relates it to the urban situation as well as the direction of urban development in Vietnam today. Keywords: Cities for people, urban development, urban culture, Professor Jan Gehl 1. Một cuốn sách có giá trị khai sáng Jan Gehl là một kiến trúc sư và cựu giáo sư L à một người không sinh ra từ đô thị tại Học viện Mỹ thuật Hoàng gia Đan Mạch, nhưng sống trong đô thị, quan sát chuyên gia hàng đầu về quy hoạch kiến trúc đô thấy đô thị ở nước ta hiện nay ngày thị; đối tác sáng lập của Gehl Architects - Công càng phồn hoa nhưng chất lượng cuộc sống ty Tư vấn chất lượng đô thị. Ông là tác giả của lại ngày một kém đi, tôi tự đặt ra nhiều câu các dự án nâng cấp đô thị của 11 thành phố hỏi, nhưng có nhiều câu không dễ trả lời. Gần lớn thuộc các quốc gia Đan Mạch, Thụy Điển, đây, may mắn được đọc quyển sách “Đô thị vị Hà Lan, Anh, Mỹ, Úc và nhiều công trình quy nhân sinh” của vị Giáo sư đáng kính Jan Gehl, hoạch đô thị và kiến trúc khác. Ông cũng là tác tôi đã tìm ra được nhiều câu trả lời thỏa đáng giả của các cuốn sách “Life between Buildings”, và cũng gợi ra cho tôi nhiều suy nghĩ về đô thị “New City Spaces”, “Public Spaces - Public Life” và Việt Nam hiện nay, đặc biệt vấn đề làm thế nào “New City Life”. Được xuất bản lần đầu tiên năm để con người có được một cuộc sống hạnh 2010, cho đến nay cuốn sách “Đô thị vị nhân phúc nơi đô thị. sinh” (tên gốc tiếng Anh là “Cities for People”) Số 28 - Tháng 6 - 2019 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 107
- VĂN HÓA NGHIÊN CỨU đã được dịch sang 36 thứ ngôn ngữ khác nhau; tăng, nạn tắc nghẽn giao thông ngày càng bản tiếng Việt do Nhà xuất bản Xây dựng xuất tệ hại, kéo theo vô vàn hệ lụy về an ninh, sức bản mới đây (tháng 3 năm 2019) là bản chuyển khỏe, kinh tế, văn hóa, xã hội; cũng thế, càng ngữ thứ 37. vì các công trình, càng dẫn đến một đô thị xa Thoạt nghe, nhiều người nghĩ đây là cuốn cách, thiếu thân thiện với con người, thậm chí sách chỉ dành riêng cho ngành kiến trúc và không có một cuộc sống đô thị theo đúng xây dựng. Nhưng không chỉ có vậy, cuốn sách nghĩa. Tất cả đều phụ thuộc vào quan niệm, dành cho bất cứ ai quan tâm đến các vấn đề triết lý của các nhà quy hoạch. Cho nên, ở quy hoạch, phát triển kiến trúc đô thị; cuộc cuốn sách này, ngay từ chương đầu tiên, tác sống xã hội, văn hóa đô thị. Không chỉ những giả đã bàn đến vấn đề con người trong đô thị, chuyên gia về kiến trúc và xây dựng cần đọc con người chính là linh hồn đô thị, làm nên cuốn sách này, mà các nhà quản lý đô thị, các cuộc sống đô thị. Mọi quy hoạch và thiết kế nhà nghiên cứu văn hóa đô thị cũng không thể không vì cuộc sống hằng ngày của con người không đọc. Với những giá trị mang tính khai đô thị chắc chắn sẽ thất bại. “Đô thị vị nhân sáng, cuốn sách này cần được phổ biến trong sinh” chính là một triết lý của đô thị, có ý nghĩa giới đại học, tức các nhà giảng dạy, nghiên cứu toàn cầu, có khả năng khai sáng và truyền cảm và sinh viên. Xin nói ngay, do không phải là hứng cho tất cả những ai sống ở đô thị, quan người có chuyên môn về các ngành xây dựng tâm tới quy hoạch và kiến trúc đô thị. và kiến trúc, nên tôi đọc công trình này dưới 2. Một cuốn sách nói cho ta biết thế giới góc nhìn của một người nghiên văn hóa và đang quan tâm tới đô thị như thế nào con người nói chung. Thế nào là một đô thị vị nhân sinh? Dựa Như chúng ta biết, triết lý chính là một quan trên các quan sát trực quan, thống kê, phân niệm xương sống có ý nghĩa chỉ đạo, tập hợp tích và đặc biệt quan tâm đến việc nghiên cứu và thống nhất toàn bộ diễn giải và thực hành cuộc sống của các cư dân đô thị điển hình trên của con người về một hoạt động nào đó. Nếu toàn thế giới, tác giả cuốn sách đã đưa ra một không có triết lý, mọi suy nghĩ và thực hành mô hình đô thị vị nhân sinh với 4 điểm cốt lõi: sẽ trở nên hỗn độn, phân tán, manh mún, tùy Sống động, An toàn, Bền vững, Lành mạnh. tiện. Khi một chương trình, một dự án có triết 2.1. “Thành phố sống động” là một đô thị lý, tức là có tư tưởng, sẽ có giá trị soi sáng, nhất thực sự có “cuộc sống đô thị”, nơi con người quán, mạch lạc và độc đáo. Tác giả Jan Gehl là được đi bộ, đi xe đạp, được tôn trọng, được người có một triết lý về quy hoạch đô thị, thể tham gia vào các hoạt động đường phố một hiện một cách nhất quán, xuyên suốt, chỉ đạo cách chủ động, hứng thú và an toàn. Một đô mọi suy tưởng, diễn giải và đề xuất của ông, thị thưa vắng người đi bộ, đạp xe, ít tham đúng như tên gọi của cuốn sách: “Đô thị vị dự vào cuộc sống đô thị một cách hiện sinh; nhân sinh”. một đô thị khiến cư dân đóng cửa ở nhà hơn “Đô thị vị nhân sinh” - có phải đây là một là muốn ra đường; một đô thị với không gian cách nói hoa mỹ? Người ta có thể lập luận: đô quá lớn, kiến trúc quá đồ sộ, khoảng cách di thị nào chẳng là đô thị vì con người, cho con chuyển quá xa, hai bên đường khép kín và tẻ người; không vì/cho con người thì vì/cho cái nhạt, ít hoặc không có cây xanh đồng nghĩa với gì? Thực ra không đơn giản như vậy. Khi bước việc quy hoạch ưu tiên cho xe hơi… sẽ là đô thị vào chủ nghĩa hiện đại trong quy hoạch đô thị “chết”, tẻ nhạt, không vì con người, con người và kiến trúc từ những năm 50 thế kỷ XX, hầu bị đẩy lùi vào hàng thứ yếu. Dĩ nhiên, một đô hết các đô thị trên thế giới quy hoạch và phát thị mật độ dân số cao, trong khi đó quy hoạch triển vì và chỉ vì… giao thông cơ giới, sau đó kém, cũng lại là đô thị không chất lượng. Vấn là vì các tòa cao ốc và siêu đô thị. Kết quả là, đề đặt ra ở đây là chất lượng không gian đô càng quy hoạch ưu tiên cho giao thông cơ giới thị. Một quy hoạch không gian từ đường phố, thì phương tiện giao thông cơ giới ngày càng vỉa hè, quảng trường, nhà ở, công viên, bảo 108 Số 28 - Tháng 6 - 2019
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ tàng,… nếu thực hiện tốt, cư dân sẽ có hứng thích ngồi sau vô-lăng xe hơi và máy tính. Mục thú tham gia vào cuộc sống đô thị và chính họ đích của đi bộ và xe đạp là hướng tới hình làm nên một đô thị sống động, một đô thị thực thức vận chuyển giá rẻ, yên tĩnh, không gây sự có đời sống hiện hữu. ô nhiễm; chống nguy cơ cạn kiệt năng lượng, 2.2. “Thành phố an toàn” được hiểu trước tránh phá hủy môi trường, tài nguyên, sức hết là an toàn về giao thông. Từ những năm khỏe; chống ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm 50 của thế kỷ trước, sự phát triển và xâm lấn dạng hạt và lượng khí thải carbon… Theo lập của xe máy, xe hơi đã tấn công vào đô thị, ngày luận của tác giả, hình thức đi bộ và xe đạp là càng trở thành nỗi sợ hãi của con người. Tham bước quan trọng tiến tới mô hình đô thị bền khảo từ cuộc sống của các thành phố truyền vững [1, tr.105]. Tác giả đưa ra con số: Hai làn thống như Venice (nơi duy trì một chính sách đường xe đạp rộng 2m đủ cho 10.000 người đã có từ lâu: tất cả các cư dân và du khách đều đi xe đạp/giờ; trong khi đó một đường 2 làn di đi bộ, một chính sách nhất quán và bền vững chuyển hai chiều chỉ phục vụ 1.000 - 2.000 ô ưu tiên hàng đầu cho chất lượng thành phố), tô/giờ; và một chỗ đỗ xe hơi có thể để 10 chiếc tinh thần nhất quán của tác giả công trình xe đạp. Một đô thị bền vững là nơi có không nghiên cứu này là khuyến khích và tạo điều gian đô thị hợp lý, ưu tiên cho đi bộ, xe đạp và kiện tốt nhất cho cư dân đi bộ và xe đạp, bất giao thông công cộng, các nhóm xã hội được kể đó là ai. Khi chính sách này được thực hiện, tham gia và hưởng lợi bình đẳng về các cơ sở các nghiên cứu và ứng dụng sẽ đầu tư tốt nhất hạ tầng. cho không gian vỉa hè dành cho người đi bộ, 2.4. “Thành phố lành mạnh” là thành phố làn đường dành riêng cho người đi xe đạp, giải có chính sách sức khỏe tốt: chống tình trạng quyết xung đột giữa các loại phương tiện… Dĩ béo phì, tạo điều kiện khuyến khích cư dân rèn nhiên không thể tất cả các cư dân đô thị đều đi luyện thể chất hằng ngày, tăng cường đi bộ bộ và đi xe đạp, mà quan trọng nhất là duy trì và xe đạp, tránh tập trung quá nhiều thời gian tốt một tình trạng giao thông hỗn hợp, ưu tiên vào tay lái xe hơi và máy tính, hứng thú tham tốt nhất cho những người đi bộ và xe đạp, chứ gia quan sát, cảm nhận, giao tiếp và hưởng thụ không phải cho xe cơ giới như lâu nay (từ phân cuộc sống đô thị sống động… Giáo sư Jan viết: làn, biển hiệu, chỉ dẫn, trạm đỗ, đến ý thức của “‘Một quả táo mỗi ngày để không phải gặp bác mỗi người). Thành phố Copenhagen hiện nay sĩ’ là một khẩu hiệu sức khỏe đã được tuyên đứng hàng đầu thế giới và trở thành mẫu mực truyền bấy lâu nay. Còn lời khuyên của ngày về một thành phố xe đạp, với con số đáng kinh hôm nay cho cuộc sống lành mạnh là hãy đi bộ ngạc: từ năm 2008, đã có đến 37% người làm 10.000 bước mỗi ngày” [1, tr.115]. tại công sở đi xe đạp [1, tr.107]. Vậy để đạt được mô hình đô thị như trên, Thành phố an toàn còn được hiểu về mặt giới quy hoạch và phát triển đô thị phải quan an ninh. Mỗi một người trong bất kỳ thời gian tâm tới những vấn đề gì? Các chương tiếp nào khi xuống đường, đi bộ, đi xe đạp trên theo của cuốn sách đã chỉ ra hai nguyên tắc không gian đô thị sẽ cảm thấy thanh bình, tối quan trọng: Thứ nhất, tổ chức một “Đô thị được bảo vệ, tin cậy, không rơi vào cảm giác ngang tầm mắt” (chất lượng cho các quy mô hoang mang, lo sợ. Điều này không chỉ liên nhỏ trong không gian đô thị vừa tầm quan sát quan đến an ninh xã hội, mà còn liên quan đến nhìn ngắm của con người, đô thị thích hợp để quy hoạch đô thị: bố trí ánh sáng hợp lý, cấu đi bộ, thích hợp để du khách lưu lại, thích hợp trúc địa phận và đường phố mạch lạc, thân để gặp gỡ, để thể hiện bản thân, vui chơi và thiện; ngược lại là tình trạng tăm tối, rối loạn, tập luyện; địa điểm tốt, tỷ lệ đẹp; thời tiết đẹp; hoang vắng, cỏ dại, các ngõ ngách u ám… để trải nghiệm thú vị, để thích hợp đi xe đạp); 2.3. “Thành phố bền vững” hướng đến thứ hai, quy hoạch đô thị tuân thủ trật tự ưu việc đi bộ và đi xe đạp như một hứng thú, tự tiên: cuộc sống con người, không gian và sau nguyện, nó ngược lại với những người chỉ cùng mới là các công trình cụ thể. Số 28 - Tháng 6 - 2019 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 109
- VĂN HÓA NGHIÊN CỨU Rốt cục, yếu tố con người là hạt nhân trung Con người đô thị phần lớn lấy xe máy làm tâm, làm hệ quy chiếu cho toàn bộ quy hoạch phương tiện chính, người trung lưu trở lên thì và xây dựng đô thị trong hôm nay và ngày mai. đi ô tô, chỉ có người nghèo đi xe đạp, người dân Đô thị vì con người, đó là triết lý đô thị, là tinh càng ngày càng lười đi bộ; nếu muốn đi xe đạp thần lan tỏa từ công trình nghiên cứu xuất sắc hoặc đi bộ cũng không được tạo điều kiện về của Jan Gehl. cơ sở hạ tầng, luôn cảm thấy tai nạn rình rập, 3. Liên hệ đô thị Việt Nam hiện nay và vấn thậm chí có tâm lý sĩ diện hão cho rằng đi xe đề xây dựng văn hóa đô thị đạp là nghèo hèn, đi ô tô mới là sang chảnh… 3.1. Một quan sát có tính trực quan Sống trong đô thị, người dân phải hứng chịu nhiều thứ: Tắc đường; ô nhiễm (bụi, tiếng Nước ta nằm trong nhóm các nước đang ồn, nguồn nước, nguồn thực phẩm); cảm giác phát triển, chịu sức ép của rất nhiều vấn đề: an toàn, an ninh bị đánh mất; nạn xả rác bừa trình độ và năng lực quản trị xã hội thấp, nạn bãi, xây dựng vô tội vạ, nhiều di tích cảnh quan tham nhũng và nhóm lợi ích lũng đoạn, gia bị tàn phá với ngàn lẻ một lý do. Trên thực tế tăng dân số, kinh tế chậm phát triển, nạn tàn là chúng ta chưa xây dựng được một văn hóa phá thiên nhiên, trình độ khoa học kỹ thuật và đô thị, trong đó có “văn hóa xe đạp”, “văn hóa công nghệ chưa cao, thu nhập bình quân đầu đi bộ”, những khái niệm trở đi trở lại nhiều lần người thấp, nền giáo dục hỗn loạn; ý thức về như một lời kêu gọi khẩn thiết trong công pháp luật, văn minh văn hóa của người dân trình nghiên cứu của Jan. còn nhiều hạn chế… Cho nên việc quy hoạch, 3.2. Sự nhập cuộc mạnh mẽ xây dựng và phát triển đô thị trở nên hết sức Để xây dựng một văn hóa đô thị hiện đại, nan giải. Tuy nhiên, đây là việc cấp thiết, không cần phải có một nhận thức chung và một thể không làm, cần tiến hành cùng lúc với quy chương trình hành động căn cơ, cụ thể, kiên hoạch ở mọi lĩnh vực khác. nhẫn và tỉ mỉ của tất cả các thành phần xã hội. Chúng ta đang thấy các di sản kiến trúc Nhưng trong tình hình cần kíp hiện nay, theo truyền thống gồm kiến trúc cổ (gốc bản địa) chúng tôi cần tập trung trước hết vào 4 đối và kiến trúc cũ (của nước ngoài, chủ yếu thời tượng: Các nhà quản lý, các nhà chuyên môn, Pháp thuộc) đang bị hư hoại hoặc bị con người giới truyền thông và nhà trường. phá hủy vì nhiều lý do khác nhau. Chúng ta Nhà quản lý là khâu khó nhất, nhưng nếu đang chứng kiến một tình trạng quy hoạch, làm được sẽ có hiệu quả nhất. Họ sẽ có một xây dựng và kiến trúc vô tội vạ, chồng lấn, nhận thức tốt về một quy hoạch đô thị vị nhân nham nhở, theo hướng phá nát không gian sinh, để từ đó quy định thiết chế, tham gia tư - không gian trung tâm và không gian phụ vấn/hoạch định chính sách, thực hành quản cận. Các khu đô thị mới có thể quy mô rất lớn, lý, thúc đẩy phát triển. Chỉ khi các nhà quản lý hoành tráng, nhưng thiếu thân thiện với con nhập cuộc mạnh mẽ mới có thể hướng toàn bộ người, các công trình rời rạc, khép kín, không xã hội vào câu chuyện này được. Nó ngược lại có giao tiếp; không có khách bộ hành, người với thói quan liêu, cửa quyền, nhận thức chậm, đạp xe; không có những điểm gặp gỡ, vui bảo thủ; ngược với tham những và nhóm lợi chơi, sinh hoạt, chia sẻ đường phố… Yếu tố ích. Kinh nghiệm quốc tế cho hay, một thành cuộc sống con người của đô thị không được phố “sống động, an toàn, bền vững và lành coi trọng. Họ chỉ coi trọng các công trình/cụm mạnh” phụ thuộc phần lớn vào ông thị trưởng, công trình riêng lẻ, biệt lập, xa cách với con vào ý chí, tầm hiểu biết, tình yêu đối với thành người. phố đó và tinh thần nhân văn của ông ta. Phần lớn các đô thị của chúng ta đang rơi Nhà chuyên môn đương nhiên phải là vào tình trạng bế tắc về giao thông, càng loay người có chuyên môn giỏi, có nghiên cứu sâu hoay giải quyết lại càng ùn tắc và mức độ tai về cuộc sống thực tiễn, văn hóa bản địa và nạn chưa hề suy giảm. khu vực và ý thức nhân văn trong quy hoạch 110 Số 28 - Tháng 6 - 2019
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ một cách trong sáng, vì con người. Có những một nguồn cảm hứng mạnh mẽ mới có thể quy hoạch do không có nghiên cứu sâu hoặc hy vọng hình thành sớm trong nay mai. Như hiểu sai về cuộc sống đô thị, dẫn đến một thực chính kiến trúc sư, nhà quy hoạch và tư vấn tiễn đô thị mà ở đó con người bị nuốt chửng, quy hoạch đô thị nổi tiếng, tác giả của công bị xóa đi trong không gian; hoặc ở cực khác, trình nghiên cứu này đã nói: “Ta định hình con người luôn sống trong cảm giác bị đầy thành phố - thành phố định dạng ta”. Để hình đọa. Một kiến trúc sư đòi hỏi phải tính toán thành một đô thị vị nhân sinh đẹp đẽ và đáng hết sức bài bản, thậm chí tỉ mỉ không gian và sống, phải cần sự nỗ lực từ chính con người, để công trình ở cấp độ vĩ mô và cả vi mô sao cho rồi sau đó trái quả đô thị ngọt lành lại sẽ trả ơn tất cả vì cuộc sống của con người, kể cả những con người, đền bù xứng đáng cho con người. trẻ em, người già, người khuyết tật. Một quy Thay lời kết hoạch đúng và nhân văn sẽ làm cuộc sống nở Theo một nghĩa nào đó, có những cuốn sách hoa trong không gian vật lý đô thị và trong cả hay có thể làm thay đổi thế giới, có thể truyền tâm hồn dân chúng. cảm hứng mạnh mẽ cho con người. Công trình Vai trò của giới truyền thông ngày càng “Đô thị vị nhân sinh” chính là một cuốn sách trở nên quan trọng, hiểu theo nghĩa họ tham như vậy. Tháng 4 năm 2019, tác giả cuốn sách, dự và tác động vào xã hội như một thế lực Giáo sư Jan Gehl đã có những cuộc tiếp xúc với hùng mạnh. Nếu truyền thông tích cực, nó giới chuyên môn và truyền thông tại Hà Nội và góp phần kiến tạo xã hội. Ngược lại, nó tham Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy chỉ ở mỗi nơi có gia hủy hoại xã hội, hủy hoại văn hóa và nhân một ngày, nhưng ông đã kịp truyền cảm hứng tính. Trong công cuộc kiến tạo văn hóa đô thị, mạnh mẽ cho giới chuyên môn và một bộ phận truyền thông phải là lực lượng chung tay thiết công chúng Việt Nam. Hiện nay, nước ta nằm lập nhận thức chung, đánh thức khát vọng tập trong nhóm các nước đang phát triển, và các thể, ý thức về nghĩa vụ và trách nhiệm công đô thị mới cũng đang phát triển theo. Nếu có dân. Đội ngũ các nhà báo chính là lực lượng nhận thức tốt và quyết tâm thực hành tốt triết lý quan trọng nhất của hoạt động truyền thông. “Đô thị vị nhân sinh”, chắc chắn chúng ta sẽ hạn Họ lên tiếng phê phán những cái hạn chế, tiêu chế được những sai lầm trong phát triển đô thị cực; vun đắp và lan tỏa những yếu tố tích cực, mà nhiều nước trên thế giới đã từng mắc phải, truyền cảm hứng cho tinh thần đẹp đẽ của đô từ đó sớm có được những đô thị sống động, an thị vị nhân sinh, của văn hóa đô thị mới. toàn, bền vững và lành mạnh. Cuối cùng là vai trò của nhà trường. Hiện V.G nay vấn đề sinh thái nhân văn đang được nhà trường dần chú ý thông qua các nghiên cứu, (PGS.TS, Nguyên Trưởng khoa Viết văn, Báo chí, thực hành, giảng dạy. Tuy nhiên, vấn đề văn Trường ĐHVHHN) hóa đô thị hầu như chưa được quan tâm tới. Phải bắt đầu từ con trẻ, từ học sinh các cấp Tài liệu tham khảo tới đại học, sao cho tất cả ý thức được về văn 1. Jan Gehl (2019), Đô thị vị nhân sinh, Nguyễn hóa đô thị. Với học sinh, không nên sa vào lý Minh Huyền, Nguyễn Quang Minh dịch, Nxb. Xây thuyết chung chung, mà nên bắt đầu từ giáo dựng, Hà Nội. dục hành vi. Làm sao cho chúng hiểu cho được tính thiết thực của việc bỏ rác vào thùng, Ngày nhận bài: 6 - 5 - 2019 không xả rác bừa bãi; không ngắt hoa, chặt cây Ngày phản biện, đánh giá: 12 - 6 - 2019 vô tội vạ; biết thích thú đi bộ hay đi xe đạp mỗi Ngày chấp nhận đăng: 25 - 6 - 2019 khi đến trường hoặc di chuyển trong phố,… đã là rất có ý nghĩa. Một công cuộc kiến tạo văn hóa đô thị phải được đánh thức đồng loạt và được thổi vào đó Số 28 - Tháng 6 - 2019 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 111
- VĂN HÓA NGHIÊN CỨU TIN TỨC - SỰ KIỆN Hội nghị trao đổi kinh nghiệm về “Xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” trong các trường đại học, cao đẳng Sáng ngày 22/5/2019, tại Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã diễn ra Hội nghị trao đổi kinh nghiệm học tập về “Xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong các trường đại học, cao đẳng. Hội nghị do Đảng ủy Khối các trường đại học, cao đẳng Hà Nội phối hợp cùng Trường Đại học Văn hóa Hà Nội tổ chức. Hội nghị đã tập trung làm rõ các vấn đề: Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy dân chủ, tôn trọng nhân dân, chăm lo đời sống nhân dân; từ thực tiễn cơ sở để đưa ra những phương thức, giải pháp phát huy vai trò của cán bộ, giảng viên, sinh viên trong trường; đề xuất giải pháp tiếp tục xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân đối với các hoạt động khoa học giáo dục của nhà trường nhằm góp phần thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ chuyên môn của từng đơn vị. Tại Hội nghị, đồng chí Vũ Tuấn Dũng - Bí thư Đảng ủy Khối đã khẳng định vai trò to lớn của nhân dân đối với cách mạng, đối với xây dựng đất nước, đồng thời nhấn mạnh: tư tưởng yêu nước, thương dân, trọng dân, suốt đời vì cách mạng, vì dân mà hy sinh phấn đấu, không ham danh lợi, với một lối sống chân thực, giản dị, khiêm nhường của Bác Hồ là tấm gương đạo đức vô cùng trong sáng để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân học tập và noi theo. Theo đồng chí Bùi Tuấn Ngọc - Phó Trưởng ban Dân vận Thành ủy Hà Nội, từ thực tiễn xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong các trường đại học, cao đẳng, khẳng định cần tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sinh viên, có các biện pháp nâng cao đời sống, môi trường học tập cho sinh viên. PGS.TS. Nguyễn Xuân Sơn - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ và Quản lý Hữu Nghị cho rằng, “dân” trong trường đại học, cao đẳng chính là sinh viên, cán bộ, giảng viên, người lao động. Phải tôn trọng sinh viên, cán bộ, giảng viên thì đội ngũ lãnh đạo, quản lý sẽ nhận lại sự tôn trọng tương xứng. Cùng với quan điểm trên, PGS.TS. Nguyễn Văn Trào - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội chia sẻ quan điểm “tôn trọng sinh viên chính là tôn trọng khách hàng” và thực hiện các hoạt động của trường theo hướng dịch vụ hóa. Nhằm “Xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong các trường đại học, cao đẳng, đồng chí Đào Xuân Dũng - Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội chỉ ra các biện pháp: cần đẩy mạnh học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, thực hiện quy chế dân chủ cơ sở; vận động cán bộ, giảng viên, sinh viên tham gia phong trào quần chúng; phải sâu sát cơ sở để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, giảng viên, sinh viên. Hội nghị là một hoạt động thiết thực nhằm hướng tới kỷ niệm 129 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 50 năm thực hiện Di chúc của Người; đồng thời là dịp để trao đổi kinh nghiệm, tuyên truyền cho cán bộ chủ chốt, lan tỏa tới cán bộ, giảng viên, sinh viên nhận thức sâu sắc giá trị, nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và đặc biệt là chuyên đề năm 2019 về “Xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có phẩm chất chính trị, năng lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Nhà trường dân chủ, văn minh. Hội thảo khoa học “Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển du lịch vùng dân tộc thiểu số và miền núi” Ngày 12/06/2019, Khoa Văn hóa dân tộc thiểu số (VHDTTS) đã tổ chức hội thảo khoa học “Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển du lịch vùng dân tộc thiểu số và miền núi”. 112 Số 28 - Tháng 6 - 2019
- TIN TỨC - SỰ KIỆN Du lịch hiện nay được coi là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước, trong đó phát triển du lịch vùng dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi (MN) được coi là trọng điểm bởi đây là vùng có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, văn hóa tộc người đa dạng, thích hợp để phát triển nhiều loại hình du lịch. Một trong những yếu tố cần thiết để phát triển du lịch ở vùng này chính là nguồn nhân lực có kỹ năng và kiến thức chuyên môn vững vàng. Với mong muốn đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển du lịch vùng DTTS và MN, Khoa VHDTTS đã xây dựng chuyên ngành “Tổ chức và quản lý hoạt dộng du lịch vùng dân tộc thiểu số và miền núi ”. Với sự tham dự của đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch, cơ sở đào tạo du lịch, các địa phương vùng DTTS và MN, các công ty du lịch, Hội thảo tập trung thảo luận các nội dung: 1. Tiềm năng và thực trạng khai thác tài nguyên du lịch vùng DTTS và MN; 2. Thực trạng phát triển và nhu cầu nguồn nhân lực cho phát triển du lịch vùng DTTS và MN từ thực tiễn các địa phương; 3. Yêu cầu đặt ra đối với nguồn nhân lực phục vụ du lịch vùng DTTS và MN (về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm…) và sự cần thiết của việc mở chuyên ngành đào tạo về tổ chức và quản lý du lịch vùng DTTS và MN. TS. Nguyễn Anh Cường - Trưởng khoa VHDTTS báo cáo đề dẫn về tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch vùng DTTS và MN, thực trạng đào tạo nguồn nhân lực du lịch ở các cơ sở đào tạo và những yêu cầu đặt ra cho việc đào tạo nguồn nhân lực du lịch vùng DTTS và MN. Từ góc độ địa phương, bà Nguyễn Thu Đào - Phó Giám đốc Trung tâm xúc tiến du lịch tỉnh Hà Giang trình bày tham luận về sự phát triển của du lịch Hà Giang. Ngành du lịch Hà Giang hiện đang được coi là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh nhưng nguồn nhân lực phục vụ du lịch còn rất thiếu và yếu, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây cũng là thực trạng chung về tiềm năng, thực trạng phát triển du lịch và nhu cầu về nguồn nhân lực du lịch ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Sơn La, Lai Châu, Cao Bằng, Lào Cai. PGS.TS. Dương Văn Sáu - Trưởng khoa Du lịch, người gắn bó với sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực du lịch ở Trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho rằng hoạt động du lịch vùng DTTS và MN có nhiều tiềm năng, vì vậy, việc mở chuyên ngành Tổ chức và quản lý hoạt dộng du lịch vùng DTTS và MN là rất cần thiết và triển vọng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là đào tạo nguồn nhân lực du lịch vùng DTTS và MN phải đáp ứng được những nhu cầu của thực tiễn, phải tìm ra cái khác biệt về bản sắc văn hóa để giới thiệu/kết nối đến du khách; người làm du lịch phải biết biến bản sắc văn hóa dân tộc thành nguồn lực kinh tế; đồng thời thông qua hoạt động du lịch để bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc. Dưới góc độ người sử dụng nguồn nhân lực du lịch, ông Lê Trung Thu - Giám đốc Công ty du lịch Viettourist cho biết hiện nay ở vùng DTTS và MN nước ta đang rất thiếu và “khát” nguồn nhân lực du lịch có trình độ cao và có sự gắn bó với vùng DTTS và MN. Do vậy, việc việc đào tạo nguồn nhân lực này đang là yêu cầu cấp thiết để khai thác các nguồn lực tại chỗ phát triển ngành du lịch ở địa phương. Ông cho rằng việc đào tạo nguồn nhân lực đặc thù cho vùng DTTS và MN cần nhấn mạnh việc đào tạo những học viên có kiến thức, kỹ năng để biến/xây dựng văn hóa dân tộc thành các sản phẩm du lịch độc đáo. Ông Lương Thỉnh - Giám đốc Công ty Lương Gia Travel trao đổi về cách PR và xây dựng đội ngũ nhân lực đào tạo ngành Tổ chức và quản lý hoạt động du lịch vùng DTTS và MN. Còn PGS.TS. Bùi Thanh Thủy - Trưởng khoa Gia đình và Công tác xã hội lại nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng chương trình khoa học, phù hợp nhằm đào tạo được đội ngũ nhân lực du lịch có kiến thức và kỹ năng tốt trong việc tổ chức và quản lý du lịch vùng DTTS và MN. Ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cơ sở đào tạo nhân lực, người sử dụng lao động, các nhà tổ chức và quản lý du lịch ở địa phương… tham gia trong Hội thảo là những tham góp quý báu để Khoa VHDTTS có những điều chỉnh, bổ sung nhằm xây dựng một chương trình đào tạo phù hợp với tình hình thực tiễn, đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực có trình độ cao, phục vụ sự phát triển của ngành du lịch vùng DTTS và MN nước ta hiện nay. Số 28 - Tháng 6 - 2019 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 113
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học