Xem mẫu
- TLH GESTALT
• TLH Gestalt – trường phái TLH Đức đầu TK 20, do May
Wertheimer, Wolfgang Kohler và Kurt Koffka sáng lập.
Họ đi ngược lại xu hướng chung của TLH thời đó tìm
hiểu các trải nghiệm của con người bằng cách chia cắt
chúng thành ra những thành phần riêng lẻ. TLH Gestalt
chủ trương rằng những thành phần cấu thành các trải
nghiệm của con người không thể được khảo sát một
cách riêng lẻ, mà phải được xem xét đưới dạng những
“tổng thể”. Gestalt - tiếng Đức - nghĩa là “một tổng
thể hợp nhất với các tính chất không đơn thuần được
tạo nên bởi tổng số các thành phần và các tương tác
giữa các thành phần ấy”.
- Liệu pháp Gestalt
• Frederick Saloman (Fritz) Perls xuất thân
là một nhà phân tâm người Đức, năm
1933 cùng vợ rời quê sang Hà Lan, sau đó
di cư sang Nam Phi, thành lập ở đó Viện
nghiên cứu về Phân tâm học. Năm 1942,
họ xuất bản quyển sách với tên gọi là
Liệu pháp Gestalt. Vợ ông, Laura Perls,
cũng là người đồng sáng lập trường phái
trị liệu Gestalt và cùng ông viết tác phẩm
Ego, Hunger and Aggression (Cái Tôi, Sự
Khao khát và Hung tính).
- Fritz Perls Laura Perls
- • Khi Nam Phi chuyển sang chế độ độc tài &
phân biệt chủng tộc, hai vợ chồng rời nước này
sang Hoa Kỳ năm 1946, thành lập tại N.Y.
nhóm nghiên cứu tâm lý trị liệu dựa trên nền
tảng học thuyết mới của Perls & chịu ảnh
hưởng bởi các phương pháp phân tích của
Wilheim Reich, Harry Stack Sullivan và Karen
Horney.
• Những nhà sáng lập trường phái trị liệu Gestalt
cùng với các đồ đệ của Sullivan, Horney và
Reich đã chống lại khuynh hướng phân tâm
học cổ điển của Freud.
- Quan điểm xuất phát
• Chú trọng tính hoàn chỉnh, nhất quán trong
nhận thức, tình cảm và hành động cá nhân.
• Mọi hành vi ứng xử của con người đều xuất
phát từ tổng thể cuộc sống của họ trên cả 2
mặt chủ quan & khách quan.
• Con người luôn mong muốn trở nên hoàn thiện,
tìm được sự nhất quán trong đời sống của
mình. Cần tìm ý nghĩa sự hoàn thiện ngay
trong từng thời điểm sống (here and now). Cá
nhân là một tổng thể phức hợp đa diện, cuộc
sống là một quà tặng.
- Công thức chủ yếu
Hiện tại = Kinh nghiệm = Ý thức = Thực tế
- Kỹ thuật
• Những bài tập thực nghiệm: Đối thoại,
sắm vai…
• Thảo luận về giấc mơ cùng một chủ đề
(có thể liên quan đến vấn đề hiện tại).
• Kỹ thuật chiếc ghế trống.
- • Phương pháp được áp dụng ở đây là “nhận biết (ngộ)
thông qua tiếp xúc đối thoại” (awareness through
dialogic contact).
• Liệu pháp Gestalt xem xét Trường (field) trong một
tổng thể, nhấn mạnh “tiến trình” (tức là quá trình phát
triển hoặc các hành động diễn tiến theo thời gian) hơn
là chỉ quan tâm đến những trạng thái tĩnh tại.
• Như liệu pháp có khuynh hướng “hiện sinh”
(experiential), liệu pháp Gestalt nhấn mạnh đến sự
hiện hữu đúng như những gì con người có thể trải
nghiệm được, không dùng cách thức lý giải trừu tượng.
Họ tin vào khả năng thay đổi, tự điều chỉnh và tự bình
phục của con người , thông qua việc tiếp xúc giữa
người với người và khả năng nội thị (insight).
- Mục đích
• Giúp thân chủ đạt được sự tự chủ và tăng
trưởng thông qua tự nhận biết về bản thân.
Nhà trị liệu có vai trò hướng dẫn sự nhận biết
này bằng cách hiện diện một cách tích cực với
sự quan tâm, nhiệt tình, chân thực, sống động
và đầy sáng tạo, chia sẻ với thân chủ những gì
họ quan sát được và phản hồi lại những cảm
nhận mà họ có được từ thân chủ. Nhà trị liệu
Gestalt hiện diện như một con người thực sự,
vì thế sự nhận biết bản thân có thể xảy ra
trong bối cảnh có sự tương tác thực sự giữa
người với người.
- • Mục đích của liệu pháp Gestalt là giúp TC
có sự nhận biết về bản thân. Việc này bao
gồm cả những nhận biết có tính vi mô về
một nội dung cụ thể nào đó, và cả khả
năng nhận biết về tiến trình nhận biết,
đồng thời sử dụng khả năng nhận biết có
trọng điểm và các thực nghiệm hiện tượng
học để tập trung, làm rõ và thử áp dụng
những hành vi mới. Sự nhận biết này có
nghĩa là hiểu biết được những gì mà một
người đang lựa chọn để làm và vì thế
người ấy có khả năng nhận trách nhiệm về
việc làm đó.
- Thay đổi chỉ xảy ra khi một
người thể hiện con người
mà anh ta thực sự là, chứ
không phải khi anh ta cố
gắng trở thành con người
mà anh ta chưa là.
- Sự thay đổi không xảy ra khi có một
sự cố gắng ép buộc của bản thân
đương sự (hoặc bởi người khác)
nhằm thay đổi bản thân mình; thay đổi
chỉ xảy ra khi một con người dành thòi
gian và công sức của mình để trở
thành con người mà mình đang là –
tức là đương sự phải đầu tư đầy đủ
vào vị thế hiện tại của mình.
- • TC lúc đầu chú ý đến việc giải quyết vấn đề &
làm giảm nhẹ triệu chứng. Nhà tham vấn tập
trung giúp TC trở nên tự lực, tự tìm thấy cách
thức riêng giải quyết vấn đề, giảm nhẹ triệu
chứng. Mục đích tham vấn là ‘‘giúp TC có
những công cụ’’ để giải quyết vấn đề, tăng
cường khả năng tự tổ chức lại cuộc sống. Giúp
TC gia tăng khả năng tự lực, tự điều chỉnh.
Trọng tâm tham vấn sẽ chuyển dần sang
những chủ đề khái quát hơn liên quan đến
nhân cách của TC. Lĩnh hội được các kỹ năng
trong giai đoạn đầu, TC có thể thực hiện
những khám phá sâu hơn về nhân cách của
- Quan điểm chủ đạo
• Con người có thể thay đổi được khi họ tự nhận
thức về mình tốt hơn. Khi TC nhận thức đúng
đắn về chính bản thân, họ sẽ có nhận thức
đúng đắn về thực tế.
• Mục tiêu của liệu pháp: Làm cho TC nhận ra
họ đang cảm nhận gì, làm gì, điều gì đang
diễn ra bây giờ và ở đây trong MQH tương tác
với người khác, từ đó TC có trách nhiệm với
những gì họ nghĩ, họ cảm nhận, họ hành
động.
- Nhiệm vụ nhà tham vấn
• Tập trung vào cảm xúc, nhận thức của TC
tại thời điểm hiện tại, những thông điệp cơ
thể, những tránh né của họ làm thế nào
để những cảm nhận bên trong phù hợp với
biểu hiện cơ thể bên ngoài tạo nên
chỉnh thể sinh lý – tâm lý thống nhất trong
con người thân chủ.
- Các khái niệm cơ bản
• Bây giờ: Không có gì khác ngoài “Bây giờ”, vì
quá khứ thì đã qua, tương lai thì chưa tới. Chỉ
có hiện tại mới có ý nghĩa thực sự với con
người. Trong tham vấn cần giúp TC xác lập
tương tác với thời điểm hiện tại. Sử dụng câu
hỏi “Điều gì” & “Như thế nào ”, VD: Điều gì
đang thực sự xảy ra? Chị đang cảm nhận gì,
đang nghĩ gì? …vv
- • Những vướng mắc: Những điều không được
hoàn thành trong quá khứ, luôn gắn với những
cảm xúc không thể hiện ra ngoài (oán giận,
đau đớn, thương tiếc, cảm giác tội lỗi, bị bỏ
rơi…). Những cảm xúc này gắn kết với những
ký ức luôn tồn tại trong con người TC.
• Sự lảng tránh: Cá nhân cố tránh những sự
việc được xem như chưa hoàn thành, những
cảm xúc không thoải mái, thay vì hành động để
thay đổi nó Khích lệ TC thể hiện ra ngoài
những cảm xúc trước đây họ chưa từng thể
hiện.
- • Tiếp xúc và sự chống đối lại tiếp xúc:
Sự tiếp xúc là cần thiết để cá nhân thay đổi và
phát triển. Tương tác được thực hiện qua hành
vi nghe, nhìn, động chạm và chuyển động. Nhà
tham vấn giúp TC nhận thức tốt hơn cơ thể,
cảm xúc của họ trong MQH với MT xung
quanh.
Sự chấp nhận, sự phóng chiếu, phản ánh
ngược…được xem là sự chống đối tương tác.
- • Năng lượng và sự ngăn cản với năng
lượng:
Năng lượng bị ngăn cản được xem là một dạng
của sự chống đối. Thể hiện qua tư thế co cụm,
nhìn đi nơi khác khi nói chuyện… Nhiệm vụ
của nhà tham vấn là giúp đối tượng tháo bỏ
những năng lượng bị hạn chế, biến chúng
thành những hành vi thích ứng.
- Một số kỹ thuật
* Nâng cao sự tự nhận thức:
Yêu cầu TC nhắm mắt và trải nghiệm những
cảm xúc, suy nghĩ của mình. Giúp TC đi sâu
vào những cảm xúc bị dồn nén TC tự nhận
thức những cảm xúc, suy nghĩ của họ dũng
cảm nhìn vào thực tế những gì họ đang làm,
đang nghĩ, đang cảm nhận. Chính suy nghĩ,
cảm nhận ấy ảnh hưởng đến hành vi, đến
tương tác, đến việc thực hiện chức năng của
họ. Nhận biết chính mình Hành động thay
đổi bản thân.
nguon tai.lieu . vn