1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. Trò chuyện Triết học (Tập 6): Phần 2

Trò chuyện Triết học (Tập 6): Phần 2

Trò chuyện Triết học (Tập 6): Phần 2 tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Kim Yến với 48 cuộc trò chuyện về giá trị sống; M.E và đối thoại triết học; Xây ở suy tư; Họa phúc hữu môi; Trà dư tửu hậu về triết học; Văn chương trong viễn tưởng;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết. 118 • BUI YAN NAM SON ''M.E � � VA . TRIET HOC DOI THOAI . 1. Thi sl Bili Giang rat tham tram khi bao rang muon ban toi thd, dien dich thd, nguoi ta chi c6 the phai lam m TRO CHUY(H TRlrT HOC + 11 9

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 91

Ngày tạo 4/7/2023 9:48:55 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 14.02 M

Tên tệp

Tải Trò chuyện Triết học (Tập 6): Phần 2 (.pdf)

Xem mẫu

  1. 118 • BUI YAN NAM SON ''M.E" � � VA . TRIET HOC DOI THOAI . 1. Thi sl Bili Giang rat tham tram khi bao rang "muon ban toi thd, dien dich thd, nguoi ta chi c6 the phai lam m
  2. TRO CHUY(H TRlrT HOC + 11 9 Adorno, H. Marcuse, H. G. Gadamer ... , K. 0. Apel - cung voi Jurgen Habermas, b�n h9c va dong nghi�p lau nam voi nhau o khoa Triet, D�i h9c J. W. Goethe, Frankfurt/M - la hai "trie't gia l6'n nhat con dang song" cua nu'oc Due. Hai ong deu da nghi huu, nhung nay van con tiep h;tc dung o "m�t tien" cua nghi lu�n triet h9c du'dng d�i Va hau nhu' deu CO m�t song doi trong thu' m1.;tc trich dan cua VO so sach VO va t�p chi triet h9c. Toi c6 hua se dong g6p vao I(y yeu mung th9 GS. Hoang T1.;ty m
  3. 120 • BUI VAN NAM �ON mai t6c diem b�c chai l�t sang hai ben - ngoi nghiem nghi, khac kh6 tnioc m
  4. TRO CHUY(N TRIO HOC + 121 c6 chuy�n: tu tren giang toa cua minh, 6ng nglj tri nha ntioc Pho ve m�t chinh tri, va nglj tri m9t each ehuyen che"(t). Tat nhien, d day, khong the khong thay slj ng9 nh�n sau sac cua Gasset doi voi Hegel nhti chung toi da c6 de c�p d m9t ndi khad2),· nhting, dinh kien quen thu9c ay eung khong phai hoan toan khong do Hegel gay ra! Nhung, th�t ra gifia cac the h� triet gia n6i tren, ngtioi ta khong �hi khae nhau ddn thuan ve tinh khi va phong thai ca nn.an. Gifia h9 la khoang each cua ca m9t thoi dc1i tti duy hay, n6i theo Thomas Kuhn(3), la m9t CUQe "thay aoi h� hinh" (paradigm shift), neu ta thu ap d1:1ng thu�t ngfi Ve cac "CUQC each IDC;lng khoa h9c" nay vao cho lich SU triet h9e Tay phtidng bang sd do het sue 1 Op:ega y Ga�set: Hegel y America, 1930, d�n theo F. Wiedmann: Hegel, 2003, tr. 148. 2 "Hinh anh cua Hegel se "dS thuong" han nhiSu [ so v&i each nhin tren day cua. Ortega y GassetJ rnfu ta hiSu cai Toan b9 hay tinh toa� thS nai 6ng [Hegel] khong phai nhu m9t k�t qua chung quySt, nh�t thanh 'b�t biSn, nhu m
  5. 122 + BUI YAN NAM �ON khai quat sau day: Hij hinh ITnh VIJC doi tll'qng diem cau hoi xuat phal xuat phal Ban the h9c ton t?il cai ton t?i Slj nQ?C La g1 ? (HQu the ban chat nhien h9c) (Platon, Aristotle...) Tam thac h9c y thuc I nhung bieu Slj nghi Toi c6 the (Descartes, chu the tL19ng ngo biet 91? Kant..) Ngon ngQ h9c ngon ngQ nhung sljlan l9n Toi c6 the (Wittgenstein, phat bieu hieu g1? Gadamer, Apel, I nhung Habermas ... ) m$nh de La m(>t trong nhung d�i bieu c\f phach cua "h� hinh tu duy" thu ba, K. 0. Apel, qua phong each tu duy va triet ly CUa minh, Cung theo duoi IDQt tham VQng triet hQ C khong kem phan to tat SO VOi cac d�i bieu Cua hai h� hinh truoc: m(>t slj bien doi triet h9c nhu nhan de tac pham chinh yeu cua ong( 1). Bai viet ngan sau day thu xoay quanh khai ni�m "bien doi" (Transformation) ay (xem: khung 1). 1 K. 0. Apel: Transformation der Philosophie!Si! Biin a6i cua triit h9c, 2 t�p, Frankfurt/M, 1973.
  6. TRO CHUY(H TRIIT HOC • 123 KARL OTTO APEL ( 1922 - Karl Otto Apel sinh nam - t�p I: Phan tich ngon 1922 tc:i.i Diisseldorf ngu, l(y hi�u h9c, Thong (Due), h9c dc:i.i h9c tc:i.i
  7. 124 • BUI YAN NAM �ON Ubergangs zur postkon­ m9t "h� hlnh" (Paradigm) ventionellen Moral /Dien khac. f)�c bi�t, nhung dieu ngon va trach nhi�m. Van de' ki�n cho nh�n thuc c6 gia ve' slj qua a9 sang ne'n luan tri lien-chu the khong con ly hqu-quy uac, Suhrkamp, c6 the ly giai dlja vao cau Frankfurt/M, 1997. true cua y thuc hay cua cac quan nang nh�n thuc CungvoiJi.irgenHabermas cua chu the nh�n thuc xet (b�n than tu thoi sinh vien o Bonn va dong nhu mot . ca nhan dude . nghi�p o Frankfurt/M), nua ma phai thong qua Apel la m9t trong cac triet m9t slj nghien cuu c6 h� gia hang dau cua nuoc thong ve ngon ngfi nhu la Due hi�n nay, c6 cong moi truong cua nh�n thuc du nh�p m9t each sang du()'c trung gioi bang bieu t�o triet h9c phan tich trung. "Buoc ngo�t d\lng ( ngon ngfi) vao truyen hanh" (pragmatic turn), thong triet h9c Au Chau. khoi dau tu Peirce va Cudng linh "Bien doi triet Charles W. Morris ( 1901- h9c" cua ong la tham v9ng 1979) Va du()'c tiep tl;lC tong hQ'p c6 h� thong triet trong "ly thuyet ve hanh h9c phan tich ve ngon vi n6i" (speech act theory) ngu, thuyet dl;lng hanh cho thay khong the giai (pragmatism), nhat la cua C. S. Peirce, va Thong
  8. TRO CHUY(N TRl(T HOC + 125 ngu va nhung dieu ki�n each binh dang doi voi duqc nguoi n6i SU d\lng mQi thanh vien va lo?i tru chung. Lu�n diem chinh mQi quyen lljc; ngo?i tru cua Apel: ky hi�u h9c sieu sue m4nh thuyet phvc cua nghi�m cua ong mang l?i lu�n cu tot ho'n. Batkyyeu m9t b9 nhung dieu ki�n sach nao ve nh�n thuc c6 quy ph?m duqc tien-�gia gia tri lien-chu the (nh�n dinh trong bat ky CUQC doi thuckhoa h9c hay luan ly­ tho4i hay l�p lu�n hqp ly thljc hanh) deu m�c nhien nao. Quy ph?m trung tam thua nh�n c9ng dong la tien-gia dinh rang: m9t truyen thong ly tu6'ng thanh vien tham gia thao nay nhu la m9t "sieu-dinh lu�n dong thoi la thanh che" cua vi�c l�p lu�n huu vien cua m9t c9ng dong ly va d6 ciing la nguon goc truyen thong ly tu6'ng; t6i h�u cua m9i vi�c bi�n c9ng dong ay mo' ra m9t minh. 2. Bien doi triet h9c Trong cac sach viet ve triet h9c Bue duo'ng d4i, nguoi ta thuong c6 th6i quen xep K.'O. Apel - cung voi J. Habermas - vao truyen thong "Ly lu�n phe phan" ("Kristische Theorie") von noi danh voi ten g9i "truong phai Frankfurt". Neu dieu nay kh6ng han dung voi Habermas thi cang khong dung voi Apel. Tuy c6 nhieu diem chung voi Habermas va thuong duqc Habermas trich dan ciing nhu cung giang d4y nhieu nam t4i d4i h9c Frankfurt/M, Apel
  9. 126 + BUI VAN NAM �ON khong thu(>c ve "truong phai Frankfurt". Nhung ten tuoi Ion cua trtiong phai nay nhu HorkheimerJ Adorno) Marcuse hay Benjamin khong anh htiong gi nhieu den ong. Ong ciing khac voi HabermasJ ngtioi bq.n va dong nghi�p lau namJ a m9t diem can ban. Habermas vua la triet gia va nha xa h9i h9c chuyen nghi�p vita la m9t cay but lu�n chien sac saoJ thtiong xuyen de ra nhieu sang kien va len tieng can thi�p vao cac van de thoi stjJ va vi theJ duqc gQi la m(>t praeceptor germaniaeJ m(>t "ong Thay cua ntioc Bue", giu vai tro cua triet gia tieu bieu cho ntioc Bue hi�n dq.i. Bao v� va phat huy chuc nang "giao dQc" tren tinh than pho quat cua IZhai minhJ Habermas con dtiqc ton vinh la "trie't gia cua Slj cai t(J.o" ("Philosoph der re-education"), g6p phan rat som va tich ctjc vao Vi�c khac phQC di san n�ng ne cua chu nghia quoc xa, co vii cho m(>t ntioc Due hoa binh va dan chu. Apel) trai lq.i, khong thay c6 chut kh6 khan nao khi ttj nh�n minh la m9t triet gia "thuan tuy"J th�m chi, m(>t triet gia "han lam", chi song va lam vi�c trong moi trtiong d q.i h9c voi linh vtjc rieng cua minh. Va m�c du trong cac tac pham, Apel van ban sau ve cac van de khoa h9c lu�nJ nhung ong to ra khong m�n moi lam voi vi�c gan triet h9c vao m(>t khuon kho nghien cuu lien nganh voi cac khoa h9c khac. Ong co cac ly le rieng cua minh: - ong Vq.Ch ffiQt dtiong phan thuy ro r�t giua triet hQC va chinh tri. Theo ong, chi c6 the hinh dung m9t "SU
  10. TRO CHUYlH TRlrT HOC • 127 m�nh" chinh tri cho triet h9c va khoa h9c n6i chung la d cho triet h9c va khoa h9c c6 the tien hanh trong m9t d�i h9c du'.Q'c to chuc m9t each dan chu, khong bi nha nu'.oc chi phoi vakhong che, de n6 c6 the dong g6p phan minh vao cong CUQC I
  11. 128 • BUI VAN NAM 10H Apel cho rang triet hoc chi hinh thanh ben trong m9t "c9ng do'ng truye'n thong" cua nhung triet gia va, vi the, ta khong nen hu'ong den cac quan ni�m triet hoc nhu the chung la "the gioi quan cuaM9t-nguoi". Triet h9c, theo ong, khong phai la hanh trinh co ddn di tim chan ly nhu' ndi cac "h� hinh" cu ma la m9t CUQC "aqi-aoi thoqi", trong do moi lu�n diem deu du'Q'c thu nghi�m va ly giai, de ky cung, chi c6 lu�n diem nao c6 sue thuyet ph1;1c lon hdn se du'Q'c nhung nguoi khac t�m thoi chap nh�n. Quan ni�m ve triet h9c nhu la m9t "c9ng dong truyen thong" la quan ni�m du'Q'c Apel tiep thu tu Charles Sanders Peirce ( 1839-1914), ong to cua triet hoc d1;1ng hanh My. Vi�c tiep thu quan ni�m nay cung se cho ta biet sd b9 ve tham vong Cl.la Apel: "st;i bien doi triet h9c". The nao la "bien doi triet hoc"? Theo Apel, vi le ban than cac triet gia khong phai luc nao cung nh�n ra rang minh [ chi J la m9t thanh vien tham gia vao m9t CUQC "d«;li doi tho«;li", nen van de cot yeu la phai du'a nhung tu tliong cua hQ vao trong m9t doi tho�i nhu the. M�t khac, tu tuang ne'n tang cua moi triet gia phai dl.iQ'C "do }uong" bang "thu'oc do" CUa CUQC d�i­ doi thoai. va "bien doi" n6 theo thu6'c do cua dai-d6i. tho�i nay. Nhu the, "st;i bien doi triet hoc" khac m9t each Cd ban Vo'i vi�C ddn thuan "dua" triet hoc - nhu' cai gi da thanh tvu, da "c6 san" - vao trong khoa hoc va chinh trt; trai hi.i, theo Apel, chi trong st;i bien doi ay, triet hc m6'i c6 duQ'c hinh thai thich hQ'p voi
  12. JRO CHUY(N TRlfT HOC • 129 n6 va, trong hinh thai nay, doi thoqi trie't h9c c6 the' la m9t mo hinh kilu mau cho CUQC doi thoqi trong kho a h9c va chinh trf. (Y tu6'ng nay ve vi tri va chuc nang d�c thu cua doi thoqi trie't h9c se duQ'c]. Habermas trien khai sau r9ng thanh quan ni�m ve ((khu vljc cong c9ng" noi tieng cua ong trong m9t nen ((dan chu tham van" (Deliberative Demokratie) (xem: khung 2). Nen dan chu tham van Ne'n dan chu tham van ngu6n ltjc thu ba: stj doan hay ne'n ch{nh tri tham van ket, lien doi hinh thanh tu (Deliberative Demokratie/ stj truyen thong cua quan DeliberativePolitik) (latinh: chung. Chinh chat luqng deliberato: can nhac, ban lqp luqn trong tien trinh b�c, quyet dinh sau khi nay se mang yeu to ((ly ban b�c) la stj quyet dinh tfnh" vao trong tien trinh bang thao lu�n chu khong chinh ttj von chi dt;ta tren bang m�nh l�nh. Khac voi cac stj thoa hi�p ve lQ'i ich. ly lu�n ve djnh che'cua khoa Qua d6, h� thong chinh ttj chinh tri h9c, Habermas kh6ng con la dinh cao va t�p trung vao vai tro cong trung tam cua xa h9i ma lu�n cua cong clan. Ben chi la m9t h� thong hanh c�nh hai ngu6n lt;tc co huu vi truyen thong ben c�nh cua xa hQi la sue m�nh cac h� thong khac. Vi tri va kinh te va quyen lt;tc chinh tinh chat cua ne'n dan chu tri, ong muon xay dt;tng tham van vita khac v6'i mo
  13. 130 + BUI VAN NAM �ON hinh dan chu phap quye'n­ cong dan (Zivilgesellschaft/ tlj do (dtja tren nhung thoa Bii.rgergesellschaft). Khac hi�p ve lQ'i ich rieng) Ian v6'i vo'i chu nghia ttj do xay mo hinh c9ng hoa nhan dan dtjng tren xa h9i dan slj (dtja tren sue mc}.nh tlj to (bii.rgerliche Gesellschaft/ chuc cua quan chung duQ'c civil society), Habermas chinh tri h6a). N6i each muonxaydtjngnendanchu khac, ben Cc}.nh khu vljC Cua tham van tren xa h9i cong thi truong vacua nha nu6'c, dan (Burgergesellschaft/ Habermas chu trudng xay Citizen-society) theo mo dtjng khu vljc cua xa h9i hinh sau: Nguonlfc Hj thong Khu V'J'C Quyen 11/C Cai 89 may chfnh tri Nha nude (h� thong tr! hanh chfnh chfnh tr!) Quyen 11/C H� thong hanh vi Thi truong (xa h9i kinh te (Tien) kinh te dan sv) Quyen 11/C M�ng ILioi truyen Xa h9i cong dan truyen thong thong c6ng c(rng (c6ng lu?n) (St/ doan ket, lien doi) Xem: J. Habermas: Faktizitiit und Geltung /Kifn tinh va Hifu ltJc, 1992, 1994.
  14. TRO CHUY[N TRlrT HOC • 131 . phan tich ve "oasein"m va thong dien ho. c121 3. Bien doi viec cua Heidegger K. 0. Apel khong di den voi khai ni�m "cc)ng dong truyen thong" cua Peirce ngay tu dau, trai lq.i, sau khi da tiep thu va phat trien tu tuong cua Martin Heidegger (1889-1976). Ngay tu 1950, voi lu?n an tien sI ve 1 Phan tich vJ Dasein (Daseinanalytik): con g9i la "Hfru th€ h9c nSn tang" cua M. Heidegger kham pha nhfrng "h�ng s6" cua "con nguai" nhu m9t thvc thS hi�n hfru trong thS gi6·i ("t6n tc;ii a d6"/ Da-sein), g6m cac d�c diSm: la m9t cai t6n tc;ii chi c6 thS t6n t;;ii khi c6 quan h� v6i sv hi¢n hiiu (s6ng thvc) cua minh; c6 quan h� y hu6ng tinh v6i nhfing cai t6n t;;ii chung quanh; c6 thS hiJu hay n6i khac di, c6 thS d�t cau hoi vs T6n t;;ii (n6i chung); t6n t;;ii "6-trong-thS gi6i" va hiJu [y nghia cua] thS gi6i. Thong qua S\f t6n t;;ii-6-trong-thS gi6i ma Dasein c6 kha nang ly giai y nghia v6n g�n liSn v6i tung v�t d\lng rieng le a trong thS gi6i fiy. Vi thS, Heidegger cfing g9i Dasein la m9t "cai t6n tc;ii-6- trong-thS gi6i". 2 Thong dien h9c (Hermeneutik): nghia nguyen thuy la ngh� thu�t ly giai van ban (ching hc;in mon Thong di€n h9c v� Thanh kinh). V6i Heidegger, Thong di€n h9c c6 duqc m(Jt kich thu6c m6i. V6i ong, HiJu khong chi la m9t phuong phap hay phuong each nh�n thuc cua cac khoa h9c nhan van ma con la quy dinh t6n tc;ii cua con nguoi. "Dasein" [con nguai] c6 tinh each cua vi�c "hi6u t6n t;;ii", nghia la, m9t each can nguyen, con nguai v6n da CO m(>t S\f th�u hiSu ti@n-khoa h9c vS thS gi6i. Vi thS, nhi�m V\l hang d1u la tiSn hanh phan tich vs vi�c hiSu T6n t;;ii cua Dasein, g9i la "Thong di�n h9c vS ki�n tinh" (Hermeneutik der Faktizitat) nhu Heidegger da ti�n hanh trong tac ph�m T6n t9i va thin gian (1927). Sau d6, thong di�n h9c duqc H. G. Gadamer va Paul Ricoeur tiSp thu va phat triSn m�nh me.
  15. 132 • BUI VAN NAM 10N Heidegger (Dasein va nhqn thuc: m9t stj ly giai nhqn thuc luqn ve' trie't h9c cua M. Heidegger), Apel da tim each noi ket hai tu' tu'ong nen tang cua Heidegger: - con ngu'o'i khong phai la nhung sinh v�t c6 m�t trong the gi6'i, roi sau a6, nho' vao tri giac va giac tinh, m6'i quan h� bang nhieu each khac nhau v6'i nhung doi tu'9ng xung quanh, trai lc;ti, con ngu'o'i c6 d�c diem la: c6 m9t khong gian y nghia ve m9t the gioi du'qc "khai mo" hay du'qc "kham pha" ra cho h9, va con ngu'o'i hi�n huu ("da") o ngay trong khong gian y ngrua ay. Chi nho' con ngu'o'i hi�n huu trong m9t khong gian y ngrua, nen con nguoi m6'i c6 the quan h� v6'i nhung doi tuqng rieng le von luon du'qc "kham pha" trong m9t khong gian y ngrua cua the gi6'i da du'qc "khai mo" ay. Cho nen, khi suy tu'ong ve "the gioi", Heidegger luon hieu rang d6 la m9t "the' giai cung song chung" (Mitwelt); va, trong ngma d6, ta khong the hieu con ngu'o'i nhu' la nhung sinh v�t rieng le co l�p, sau d6 m6'i di vao trong cac moi quan h� v6'i nhau, ma nguqc lc;ti, con nguoi luon hu6'ng ve nhau va hanh xu v6'i nhau trong mQt khong gian y ngma chung(l). - neu trong tac pham To'n tqi va Thcti gian ( 1927), 1 Xe1n: T6ng quan v� tu tuong Heidegger, trong: Bui Van Nam San: "Tridt h9c va/vJ tinh hiiu hr;m" - Thay lai gi6i thi�u nhan tai ban quy�n Dau la can nguyen tu tu611g? Hay con duimg triit ly tir Kant din Heidegger cua GS. Le Ton Nghiem, NXB Van h9c 2007, tr. V-LXXII.
  16. TRO CHUY(N TRlrT HOC • 133 Heidegger da hieu ngon ngu nhu la m9t yeu to cau true cua the gioi, thi trong cac giai doc}n mu9n hdn, 6ng con xem ban than ng6n ngu nhti la slj khai md ra m9t khong gian y nghia. Khong gian ay c6 duqc hinh thai d�c thu trong vi�c trien khai nghi lu�n triet h9c va trong tac pham ngh� thu�t. Apel tiep thu hai tu tudng tren day cua Heidegger (tu ttidngve "the gioi"va tuttidngveban thanng6n ngu nhu cai gi md ra ca m9t khong gian y nghia) va noi ket hai y tudng nay l?i mqt each con ch�t che hdn so voi ndi Heidegger. Voi Apel, chinh ngon ngu moi la cai md ra khong gian y nghia cua the gioi, khien cho "the gioi" va "ng6n ngu'' thljc chat la m9t. Con nguoi quan h� va huong ve nhau nhu nhung ke SU dvng ngon ngu, va, cung nho "tinh ngon ngu'' nay ma con nguoi quan h� voi nhung doi ttiqng xung quanh. Voi lu�n diem nay, Apel da m�c nhien di den voi y ttidng ve m9t "c9ng dong truyen thong" du tho�t dau van chu'a hieu no nhu' m9t CUQC "d�-doi tho�i" gifta nhfing nha khoa hQC theo nghia cua Peirce. Ong th�t slj di den voi y tu'ong nay sau khi so sanh, tranh bi�n voi nhieu quan ni�m triet h9c khac nhau ve ng6n ngu, nhat la voi Ludwig Wittgensl:ein (1889-1951). Ong thay giua Heidegger va Wittgensl:ein c6 nhieu diem chung, nhung, d m¢t diem then chot, theo ong, Heidegger to ra tham thuy hdn< 1 > . Trong tac 1 K. 0. Apel: Transformation der Philosophie!Sl! biin a6i triit h9c, t�p I, tr. 250 va ti€p.
  17. 134 + BUI YAN NAM �ON pham h�u ky lung danh Cac nghien cuu trier h9c (1955)< 1), Wittgenstein tim each chung minh rang ta chi hieu nhfing d\lng ngfi khi ta biet chung duQ'c SU dl)ng nhu the nao, va chung luon duQ'c su d\lng trong mc)tvan canh, trong mc)t slj noi ket nhat dµili, duQ'c Wittgenstein g9i la mc)t "tro chdi ngon nga''
  18. TRO CHUY(N TRIH HOC • 135 - voi cau h6i thu nhat, Heidegger da mang h�i m(>t slj phan tich c�n ke vi�c ca nhan con nguoi "ton tq.i-6'-trong­ the gioi" c6 nghia la gi va lam sao de thljc hi�n "vi�c ton tq.i-6'-trong-the gioi" ay. - voi cau h6i thu hai, Apel tim thay ndi Heidegger m(>t cau tra loi, vi Apel gan lien slj phan tich ve the gioi voi quan ni�m ve ngon ngu cua Heidegger. Apel rut ra ket lu�n: nhfing "tro chdi ngon ngu" rieng le tuy bao gio cfing chi tq.O l�p nen mt bQ ph�n Cua the gioi, nhung con nguoi lq.i c6 kha nang bien nhung tro chdi ngon ngu - ma hQ tham dlj vao - thanh van de� d�t chung trong moi quan h� va trong slj so sanh voi nhau, boi the gioi, xet nhu cai toan b9, duQ'c khai mo bang ngon ngu. Con nguoi, ve phia minh, L�i mang n�ng tinh ngon ngu cua the gioi, bang each tien hanh m9t CUQC doi thoq.i lien tl;lC Va khong bao gio ket thuc: CUQC doi thoq.i CUa triet hQC. TheoApel, chi trong triet h9c, the gioi ngon ngu moi b(>c l(> tr9n v�n nhu m9t toan b9, va do chinh la ly do t�i sao, theo ong, triet h9c can phai (lgiu minh" de khong tlj bien thanh mt khoa h9c ben c�nh nhfing khoa h9c khac hay trljc tiep mang tinh "chinh tr(. Vi neu the, triet h9c se danh mat nhi�m V\l d�c thu cua minh va khong con c6 the lam cho nhfing hinh thuc khac nhau cua the gioi lien h� voi nhau trong m9t thu nghi�m duy nhat va khong ket thuc. Theo each nhin cuaApel, triet h9c mang theo minh m9t nhi�m V\l bat t�n, d6 la: trong doi thoc;ii cua minh, tqo dtjng nen tfnh thong nhat va tfnh toan bq cua the giai, va, vi th� phai biet giu khoang each vai nhung hinh thai bie'u hi�n
  19. 136 • BUI VAN NAM �ON khac nhau ve' the'giai nay. 4. Bien doi SU. phe phan y he. Cho rang triet h9c can giu khoang each voi nhung hinh thai bieu hi�n khac nhau ve the gioi d trong nhung tro chdi ngon ngu khong c6 nghia la triet h9c dung dung, khong quan tam hayxa lanh chung. Theo Apel, ve m�t triet h9c, can phai thao lu�n va kiem tra xem nhung tro chdi ngon ngu rieng le va nhungxac quyet du()'c neu trong nhung tro chdi ay CO Cd SO va CO the bi�n minh duQ'c hay khong. Chinh day la diem ma ong thay can bo sung cho quan ni�m cua Heidegger va ca cua H. G. Gadamer, ngudi da phat trien ca m
  20. JRO CHUY(N TRlfT HOC • 137 Apel nhan m�nh: can gan lien CUQC doi tho�i VO t�n cua triet h9c nhti la vi�c khai mo' nhung khong gian y nghia (Heidegger) v6'i quan ni�m ve "c
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học