1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 8 phần 8

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 8 phần 8

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 8 phần 8', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 578 579 19. VII. 70 tuyªn chiÕn. Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o Nh÷ng tuyªn bè cña §øc (cña Vin-hem I): Verteidigungskrieg1). VÒ c«ng x· pa-ri219 (S. 20 trong diÔn tõ nhµ vua: chiÕn tranh chèng Na-p«-lª- «ng III, kh«ng chèng nh©n d©n Ph¸p; còng nãi nh− vËy ngµy 11. VIII. 70 trong

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 43

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:50 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 578 579 19. VII. 70 tuyªn chiÕn. Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o Nh÷ng tuyªn bè cña §øc (cña Vin-hem I): Verteidigungskrieg1). VÒ c«ng x· pa-ri219 (S. 20 trong diÔn tõ nhµ vua: chiÕn tranh chèng Na-p«-lª- «ng III, kh«ng chèng nh©n d©n Ph¸p; còng nãi nh− vËy ngµy 11. VIII. 70 trong tuyªn bè göi ng−êi Ph¸p khi v−ît biªn giíi). §Ó kû niÖm C«ng x· Pa-ri 3. Nh÷ng sù ph¶n kh¸ng cña c«ng nh©n. ― Tuyªn ng«n cña Ph¸p 12. VII. 70 (S. 16) (vµ Kû niÖm cuéc khëi nghÜa c«ng nh©n vÜ ®¹i nhÊt cña thÕ kØ 19. c¸c nghÞ quyÕt ë tØnh 22. VII. 70) (S. 16 - 17) Tãm t¾t lÞch sö. Tuyªn ng«n ngµy 12. VII cña c¸c thµnh 1. N−íc Ph¸p d−íi thêi Na-p«-lª-«ng III. lêi kªu gäi viªn Pa-ri cña Quèc tÕ ― tr¶ thï cho VI. 48. Na-p«-lª- ― lêi ph¶n kh¸ng cña §øc (héi nghÞ ë Hem- Chñ nghÜa ®Õ quèc. (S. 45) lÇn thø 1 cña ni-xt¬) (S. 18) Héi ®ång «ng III. ― ViÖc n−íc Ph¸p bÞ mét bÇy trung −¬ng (héi nghÞ ë Brau-n¬-svai-g¬ 16. VII. 70 (S. 18) ― P h©n bé BÐc-lanh cña Quèc tÕ. kÎ c−íp t−íc ®o¹t. cña Quèc tÕ ― lêi kªu gäi cña H é i ® å n g t r u n g − ¬ n g α. Chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ c«ng nh©n th× ch−a ®ñ søc cña Quèc tÕ 1) 2 3. V I I I. 7 0 chèng chiÕn giai cÊp t− s¶n th× ®· kh«ng220 tranh. β. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ c«ng nghiÖp. Nh÷ng c¬n hÊp 4. KÕt côc chiÕn tranh. hèi cña tÇng líp tµi phiÖt. Sù cùc thÞnh cña ho¹t ®éng ®Çu c¬. Xª-®¨ng 2. IX. 70. Tªn tï binh Na-p«-lª-«ng III. T×nh tr¹ng b¸n rÎ nh©n phÈm. DÐb©cle224. Sù sôp ®æ cña mét chÕ ®é γ. − P h o n g t r µ o c « n g n h © n ― b¸n m×nh. I. A. A. 221 1862 cuéc triÓn l·m Lu©n-®«n222 ViÖc c«ng nh©n tuyªn bè chÕ ®é céng hoµ 4. IX.70 t¹i Pa-ri. − 1864 sù thµnh lËp ChÝnh quyÒn n»m trong tay chuyÓn chÝnh quyÒn c¸c nh÷ng tªn v« l¹i, tªn C h i - e ― chñ nghÜa Pru-®«ng tay c¸c ®¹i biÓu cña Pa-ri S.10 tªn bé tr−ëng c¶nh s¸t cña Lu-i t¹i toµ nhµ lËp ph¸p chñ nghÜa Bl¨ng-ki Phi-lÝp, t−íng T ¬ - r « - s u y. 2. ChiÕn tranh triÒu ®¹i. ViÖc cøu v·n mét b¸y phiªu l−u ― Giuy-l¬ Pha-r¬, Giuy-l¬ Phe-ri, c h ñ n g h Ü a s « - v a n h. Ðc-ne-xt¬ Pi-ca. T¶ ng¹n s«ng Ranh. A. Berlin1) (®Æc biÖt lµ sau n¨m ... "C h Ý n h p h ñ p h ß n g t h ñ q u è c g i a"... 1866)223 1) ― chiÕn tranh phßng ngù 1) ― ®Õn BÐc-lanh
  2. V. I. L ª - n i n Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 580 581 Phßng thñ quèc gia = vò trang c«ng nh©n = c¸ch víi Pa-ri. ý ® å m u è n ViÖc Chi-e tuyªn truyÒn cho mét m¹ng. ChÝnh phñ ph¶n béi nh©n d©n. t − í c v ò k h Ý Pa-ri quèc héi p h ¶ n ® é n g, ph¸i ( * t − íc vò khÝ cña c¸ch Phßng thñ... chèng c«ng nh©n Pa-ri. chÝnh thèng etc. (450 tªn thuéc m¹ng + 4 . IX. 70) Liªn ph¸i b¶o hoµng trong sè 750 minh víi qu©n ®éi §øc nghÞ sÜ). 5. Nh÷ng lêi khuyªn cña Quèc tÕ. chèng Pa-ri. ©m m−u chèng Pa-ri: n h ÷ n g lêi kªu gäi lÇn thø 2 BiÕn chiÕn tranh phßng ngù thµnh biÖn ph¸p cña Chi-e cña Héi ®ång trung chiÕn tranh tiÕn c«ng. (S. 35). −¬ng (9. IX. 70) Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Tuång nh− thÓ nh÷ng cç (S. 25). c«ng nh©n d©n chñ - x· héi §øc 1) mét cuéc biÓu t×nh cña Quèc ®¹i b¸c cña ®éi cËn vÖ ph¶n ®èi viÖc s¸p nhËp vïng An- héi chèng nÒn céng hoµ quèc gia ®Òu thuéc vÒ da-x¬-Lo-ren225. (Vô b¾t giam 2) nh÷ng lêi lÏ mËp mê cña nhµ n−íc! Br¾c-kª vµ nh÷ng ng−êi kh¸c). Chi-e Lõa bÞp! S. 36 - 37. §õng ®Ó bÞ khiªu khÝch ®i ®Õn "mét 3) mèi nguy c¬ ®e däa Pa-ri sù ngu xuÈn tuyÖt väng". (dÐcapiter dÐcapitaliser)1) §õng mï qu¸ng v× nh÷ng ký øc d©n 4) viÖc cÊm c¸c b¸o cã xu h−íng téc cña n¨m 1792. céng hoµ " B×nh tÜnh vµ kiªn quyÕt tæ chøc giai 5) ¸n tö h×nh Bl¨ng-ki cÊp m×nh", sö dông quyÒn tù do 6) viÖc bæ nhiÖm Vi-noa lµm thÞ chÝnh trÞ226. tr−ëng Pa-ri, Va-l¨ng-tanh lµm c¶nh s¸t tr−ëng Pa-ri, §«-ren ®¬ 6. Cuéc v©y h·m Pa-ri. Trß TÊn hµi kÞch phßng thñ: Ghi-« Pa-la-®in lµm chØ huy ®éi cËn vÖ hÒ cña T¬-r«-suy (kh«ng viÕt th− cho Xuy-da-n¬ vÒ quèc gia. bao giê!) vµ cña Giu-l¬ mét trong nh÷ng kÎ ®−îc 8. M − u t o a n t − í c Tuyªn ng«n 18. III: S. 43. Pha-r¬ (kh«ng mét tÊc Xuy-da-n¬ che chë, n©ng ®ì: ® o ¹ t ® ¹ i b ¸ c. 18. 18. III. 71. B a n c h Ê p h µ n h ®Êt!)227. ph¸i ®Õn Mont Valerien, mµ I I I. 7 1. t r u n g − ¬ n g göi §éi Sù ®Çu hµng cña Pa-ri. theo y, th× cø cho ®Õn ®ã, (cña ®éi cËn vÖ Vi-noa. cËn vÖ quèc gia 28. I. 71. ®Ó lµm ra vÎ lµ cã n· ®¹i quèc gia). ThÊt b¹i 26. III. 71. C«ng x·. b¸c 2 28 . C«ng x· 7. Quèc héi ë Boãc-®«. Theo nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Çu hµng 18. III. ViÖc chÝnh phñ rót ph¸i t¨ng l÷, ph¸i theo chñ ― ViÖn quý téc. Bän ph¶n ch¹y vÒ VÐc-xay. nghÜa B«-na-p¸c-t¬, bän (28. I. 71) (S. 34), Quèc héi ®éng. ph¶i ®−îc triÖu tËp trong sen ®Çm ― TÊn hµi kÞch hoµ −íc vßng 8 ngµy (!). 1) ― lµm mÊt sù cÇm ®Çu vµ lµm mÊt danh hiÖu thñ ®«
  3. V. I. L ª - n i n Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 582 583 (1) c¸c viªn chøc ®Òu ®−îc bÇu ra vµ cã thÓ bÞ ViÖc b¾n chÕt L¬-c«ng-t¬ Tõ ®Çu th¸ng T− chiÕn tranh cña thay thÕ (S. 46). vµ Glª-m¨ng T«-ma, c¸c sÜ Pa-ri chèng VÐc-xay. 1. IV. 71 quan theo chñ nghÜa B«- ViÖc cÇu khÈn xin Bi-xm¸c göi tr¶ na-p¸c-t¬, kh«ng ph¶i lµ (2) L−¬ng kh«ng cao, kh«ng qu¸ 6000 frs. (S. 46) l¹i qu©n ®éi (tï binh) (S. 57 - do C«ng x· mµ lµ do c¸c 58). ®· sö dông 1/4 sè viªn chøc binh lÝnh næi giËn thùc hiÖn. tr−íc ®©y: LÝt-xa-ga-ray, S. δ. 9. Nh÷ng c«ng viÖc Nh÷ng ng−êi n−íc ngoµi cã ®Çy ®ñ quyÒn lîi cña C«ng x·. (30.III.71) mét ng−êi §øc lµ bé tr−ëng cña C«ng x·229 (S. 53) Sù tham gia cña nh÷ng Nh÷ngkhuyÕt ― sù thiÕu gi¸c ngé (nh÷ng ng−êi theo ng−êi Ba-lan (§«m-brèp-xki, Vru-blÐp-xki). ® i Ó m cña nã chñ nghÜa Pru-®«ng, ph¸i Bl¨ng-ki) ― sù thiÕu K h«ng chiÕm lÊy Ngän cê C«ng x· lµ ngän cê ng©n hµng, kh«ng cña n−íc céng hoµ toµn thÕ giíi tæ chøc tiÕn c«ng vµo ε. ChÕ ®é tù qu¶n cña c¸c c«ng x·. VÐc-xay ― sù say s−a mª m¶i víi lêi nãi 11. B) Nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ. su«ng d©n téc chñ nghÜa vµ nãi C¶i t¹o Pa-ri — CÊm ®Ó c«ng nh©n lµm b¸nh m× lµm viÖc su«ng c¸ch m¹ng cña nh÷ng kÎ vµo ban ®ªm (20. IV) (S. 53). 10. Nh÷ng −u ®iÓm cña nã: ¨n b¸m vµ bän — CÊm ph¹t v¹ (S. 53). A) Nh÷ng c¶i c¸ch chÝnh trÞ ¨n kh«ng ngåi — C«ng x· ®· l«i cuèn hµng lo¹t ng−êi tiÓu t− s¶n Pa-ri b Þ p h ¸ s ¶ n (ph¸t triÓn ®iÓm nµy) råi thµnh Pa-ri α. viÖc t¸ch nhµ thê ra khái nhµ n −íc (2. IV. lao ®éng (S. 55 - v× Na-p«-lª-«ng III (viÖc ho·n c¸c mãn nî) 71). T−íc ®o¹t tµi s¶n cña gi¸o héi. B·i bá (S. 51). C « n g x · k ª u g ä i n «ng d©n 56) tÊt c¶ nh÷ng kho¶n tiÒn mµ nhµ n −íc ph¶i ( S. 51). tr¶ gi¸o héi. — ChuyÓn giao nh÷ng nhµ m¸y bÞ chñ bá Gi¸o dôc quèc d©n kh«ng mÊt tiÒn (S. 46) cho c¸c hiÖp héi c«ng nh©n 16. IV, (S. 54): β. viÖc huû bá qu©n ®éi th−êng trùc (30. III. 71) ® ¨ n g k ý thèng kª c¸c c«ng x−ëng. (S. 46) 12. Cuéc ®Êu tranh cuèi cïng. γ. viÖc thñ tiªu chÕ ®é quan liªu. C h Ý n h p h ñ ChÝnh phñ - Tinh thÇn dòng c¶m cña (Cuéc bÇu cö c¸c thÞ tr−ëng c ñ a c « n g n h © n (S. 49). cña giai cÊp c¸c chiÕn sÜ cËn vÖ cña 30. IV chèng l¹i Quèc héi. Regierungsfähig1). c«ng nh©n C«ng x· Chi-e nh−îng bé Bi-xm¸c: 10. V hoµ − íc ®· ® − îc ký 1) ― §ñ søc qu¶n lý
  4. V. I. L ª - n i n Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 584 585 kÕt t¹i Phran-pho. 21. V ®−îc Quèc héi phª chuÈn). ― T uÇn lÔ ®Ém m¸u 21 - 28. V. 71 (S. 62). Sóng th−êng ch−a ®ñ sóng liªn thanh. ― Tæng kÕt 35 000 ___ 20 000 ng−êi bÞ giÕt. 15 000 bÞ ®µy etc. C ¸ c t o µ ¸ n l µm 2 viÖc mÊy n¨m liÒn. B¶n hîp x−íng nh÷ng lêi vu khèng (S. 64 - 66). 1. N−íc Ph¸p d−íi thêi Na- ChÝnh phñ cña ph¸i B«-na-p¸c-t¬. 13. KÕt qu¶ vµ nh÷ng bµi S ù tr¶ thï cña giai cÊp t − s ¶n. p«-lª-«ng III. Sù ph¸t triÓn vÒ c«ng nghiÖp. häc. N gay c¶ mét "cuéc chiÕn tranh d©n téc" còng ®· trë thµnh trß Phong trµo Chñ nghÜa Pru- c«ng nh©n ― lõa bÞp vÒ chÝnh trÞ ( S. 67). ®«ng vµ chñ Ng − êi ta ®· ph¶n béi tæ quèc I.A.A. nghÜa Bl¨ng-ki (liªn minh víi ng − êi §øc: S. 66). 2. ChiÕn tranh triÒu ®¹i. Chñ nghÜa s«-vanh TÝnh chÊt bÊp bªnh cña nÒn d©n (19. VII. 70) A Berlin. chñ t− s¶n. T¶ ng¹n s«ng Ranh. ― (Nh÷ng Chuyªn chÝnh v« s¶n. lêi tuyªn bè cña §øc: Ver- NB B i-x m ¸ c 1871. Confer1) 1 9 0 4. teidigungskrieg) ― tuyªn ng«n cña Ph¸p. 3. Nh÷ng sù ph¶n ®èi cña ViÕt tr−íc ngµy 9 (22) th¸ng Ba c«ng nh©n (th¸i ®é cña giai (C¸c nghÞ quyÕt) 1904 cÊp c«ng nh©n) ― sù ph¶n ®èi cña §øc In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong Theo ®óng b¶n th¶o ― lêi kªu gäi cña Héi ®ång trung V¨n tËp Lª-nin, t. XXVI −¬ng cña Quèc tÕ ― l ê i c ¶ n h g i ¸ c, n h ¾ c n h ë c « n g n h © n: h·y tæ chøc l¹i, ® õ n g NB ®Ó bÞ r¬i vµo sù khiªu 1) ― §èi chiÕu, so s¸nh k h Ý c h.
  5. V. I. L ª - n i n Danh môc c¸c t¸c phÈm ch−a t×m thÊy cña V. I. Lª-nin 586 587 ― Sù sôp ®æ cña ― sù thiÕu gi¸c ngé 4. TiÕn tr×nh vµ kÕt côc cña chiÕn tranh. mét chÕ ®é b¸n (chñ nghÜa Pru- rÎ nh©n phÈm. ®«ng vµ chñ nghÜa ― ViÖc v©y h·m Pa- Bl¨ng-ki) ― sù ri. Kh«ng ― ViÖc tuyªn bè thiÕu chiÕm lÊy tæ thµnh lËp n−íc ng©n hµng chøc céng hßa 4. IX. kh«ng tiÕn 70. C«ng nh©n c«ng VÐc- ― Ph¸p sù xay nghiÖp cña hä ― t− b¶n ®· lîi dông. ChÝnh phñ "vÖ quèc (phßng thñ quèc gia)". (Nh÷ng tªn v« l¹i trong chÝnh phñ ®ã.) 5. ViÖc b¶o vÖ Pa-ri. TÊn hµi kÞch cña Giuy-l¬ Pha- r¬ (T¬-r«-suy). ― sù ®Çu hµng cña nã. 6. M−u toan t−íc vò khÝ giai cÊp v« s¶n. 18. III. 71. C « n g x ·. 7. ChÝnh phñ VÐc-xay. ViÖn cña bän quý téc, cña bän ®Þa chñ (Ruraux, Krautjunker). ― tÊn hµi kÞch "hßa −íc" víi Pa-ri ― mét sù mÆc c¶ víi Bi-xm¸c ― liªn minh víi qu©n ®éi §øc chèng giai cÊp v« s¶n. 8. C « n g x ·… Nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña nã
  6. Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 587 ― sù c©u kÕt cña c¸c phÇn tö d©n téc chñ nghÜa 9. + A) Q u y Ò n t ù d o ― viÖc t¸ch nhµ thê khái nhµ n−íc chÝnh trÞ ― viÖc thñ tiªu qu©n ®éi th−êng trùc ― viÖc thñ tiªu chÕ ®é quan liªu ― nh÷ng ng−êi n−íc ngoµi ®−îc h−ëng ®Çy ®ñ quyÒn lîi. Sù tham gia cña nh÷ng ng−êi Ba- lan ― sù tù qu¶n cña c¸c c«ng x· (C«ng x·). ― cÊm ®Ó c«ng nh©n lµm b¸nh 10. B) N h ÷ n g c ¶ i c ¸ c h kinh tÕ m× lµm viÖc vµo ban ®ªm ― cÊm ph¹t v¹ ― ho·n c¸c kho¶n nî ― chuyÓn giao nh÷ng nhµ m¸y bá trèng cho c«ng nh©n ― nghÜa vô b¾t buéc (nu«i d−ìng etc.) ®èi víi mäi sù chung sèng víi phô n÷ ― viÖc cÊp tiÒn (h−u bæng?) ®èi víi mäi ®µn bµ gãa. 11. Cuéc ®Êu tranh cuèi cïng: Tinh thÇn dòng c¶m cña c¸c chiÕn sÜ cËn vÖ cña C«ng x·. 20-3806 TuÇn lÔ ®Ém m¸u. Tæng kÕt: 35 000.
  7. V. I. L ª - n i n Ba b¶n tãm t¾t b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa - ri 588 589 Khñng bè. 12. KÕt qu¶ vµ nh÷ng bµi häc: Sù tr¶ thï cña giai cÊp t− s¶n. Sù khiªu chiÕn. 3 Bi-xm¸c 1871 vµ 1904. I. 1. Na-p«-lª-«ng III vµ bÌ lò. 2. Mét sù sØ nhôc ®èi víi n−íc Ph¸p. ViÕt tr−íc ngµy 9 (22) th¸ng Ba 1904 Téi cña giai cÊp t− s¶n lµ ë Na-p«-lª-«ng III. 3. §¨ng lÇn ®Çu ngµy 18 th¸ng Ba Theo ®óng b¶n th¶o II. 1. ChiÕn tranh triÒu ®¹i víi n−íc §øc. 1926 trªn b¸o "Sù thËt", sè 63 2. Sù ph¶n kh¸ng cña c«ng nh©n Ph¸p (cña c«ng nh©n Pa-ri 12. VII vµ Tuyªn ng«n cña Quèc tÕ 23. VII). 3. Lêi høa long träng cña Vin-hem I (II. VIII). Sù lõa bÞp cña h¾n. 4. Sù ph¶n kh¸ng cña c«ng nh©n §øc (5/IX. 70) vµ viÖc b¾t gi÷ hä. III. 1. NÒn céng hßa 4. IX. 70. Do c«ng nh©n Pa-ri giµnh ®−îc. 2. ViÖc mét bÇy bÞp bîm giµnh chÝnh quyÒn (Pha-r¬, T¬- r«-suy, Chi-e ― ticket of leave men230). 3. "ChÝnh phñ phßng thñ nh©n d©n" = chÝnh phñ ph¶n béi nh©n d©n. Cuéc ®Êu tranh chèng c « n g n h © n Ph¸p. IV. Lêi c¶nh tØnh cña M¸c (Tuyªn ng«n cña Quèc tÕ ngµy 9. IX. 70). Nh÷ng bøc th− cña §uy-p«ng231. V. 1. ¢m m−u cña bän chñ n« vµ bän b¶o hoµng muèn t−íc vò khÝ Pa-ri. 2. Boãc-®« vµ viÖc chuyÓn Quèc héi vÒ VÐc-xay. 20*
  8. V. I. Lª - n i n 590 591 3. ViÖc ph¸i Vi-noa, Va-l¨ng-tanh vµ §¬ Pa-la-®in tíi Pa-ri. 4. Nh÷ng diÔn tõ sÆc mïi b¶o hoµng t¹i héi nghÞ cña ®¸m "nhµ quª". VI. ViÖc Chi-e më ®Çu néi chiÕn: viÖc t−íc c¸c cç ®¹i b¸c 18. III. 71. (viÖc giÕt L¬-c«ng-t¬ vµ Clª-m¨ng T«-ma). VII. 18. III. 71. C«ng x·. 1. ChÕ ®é céng hßa + chÕ ®é tù qu¶n. d anh môc c¸c t¸c phÈm 2. N h ÷ n g b i Ö n p h ¸ p c ñ a C « n g x ·. ch − a t×m thÊy cña v.i.lª-nin 3. {{2 sai lÇm cña nã}} Kh«ng tiÕn c«ng vÒ VÐc-xay " chiÕm lÊy ng©n hµng VIII. ChiÕn tranh víi C«ng x·: cÇu xin Bi-xm¸c cho binh lÝnh, hßa −íc nhôc nh·. TuÇn lÔ ®Ém m¸u 21 - 28. V. 71. chó thÝch 20 000 theo sù tÝnh to¸n Sè ng−êi bÞ giÕt h¹i - 35 000 cña c¸c b¸o t− s¶n Sè ng−êi bÞ tßa ¸n kÕt ¸n - 13 450 (trong sè ®ã cã 157 phô n÷) 232 c¸c b¶n chØ dÉn (! 5 1/2 n ¨ m sau 18. III c¸c vô ¸n xÐt xö vÉn cßn tiÕp diÔn!). ViÕt tr−íc ngµy 9 (22) th¸ng Ba 1904 th©n thÕ vµ sù nghiÖp In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong V¨n Theo ®óng b¶n th¶o cña v. i. lª-nin tËp Lª-nin, t. XXVI
  9. 593 Danh môc c¸c t¸c phÈm cña v. i. Lª-nin Cho ®Õn nay ch−a t×m thÊy (Nöa cuèi th¸ng ChÝn 1903 - th¸ng B¶y 1904) 1903 c¸c bøc th− göi ®Õn ki-Ðp cho nh÷ng ng−êi th©n trong gia ®×nh Trong bøc th− göi V. I. Lª-nin ngµy 25 th¸ng Ch¹p 1903 (7 th¸ng Giªng 1904), M. I. U-li-a-n«-va viÕt: "Gia ®×nh ®· nhËn ®−îc th− cña anh, nh−ng l¸ th− mµ anh nh¾c ®Õn ⎯ vµ bøc th− Êy ch¾c lµ ®Ó tr¶ lêi nh÷ng bøc th− cña em ⎯ th× râ rµng lµ ®· bÞ thÊt l¹c. Mong anh h·y viÕt th− cho biÕt xem trong nh÷ng bøc th− Êy anh viÕt nh÷ng g× vÒ t×nh h×nh sè tiÒn mµ anh ®· nhËn ®−îc ë V«-®«-v«-d«-va" (Côc l−u tr÷ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). Cã lÏ, trong bøc th− göi M. A. U-li-a-n«-va ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1903 (8 th¸ng Giªng 1904), Lª- nin ®· nh¾c ®Õn mét trong sè nh÷ng bøc th− kÓ trªn (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 55, tr. 286 - 287). 1903-1904 nh÷ng bøc th− göi m. n. li-a-®èp ë bÐc-lanh Th¸ng ChÝn 1903 - th¸ng Hai 1904 Trong tËp håi ký cña m×nh vÒ V. I. Lª-nin, M. N. Li-a-®èp ®· viÕt nh− sau: "Vla-®i-mia I-lÝch vµ Na-®ª-gi¬-®a C«n-stan-ti-nèp-na th−êng viÕt th− cho t«i biÕt vÒ tõng hµnh ®éng cña bän men-sª-vÝch, vÒ tõng tin míi nhËn ®−îc tõ trong n−íc. TiÕc thay, mÊy n¨m sau tÊt c¶ nh÷ng bøc th− Êy - mµ t«i ®· gi÷ g×n cÈn thËn ⎯ ®Òu ®· bÞ tÞch thu ë BÐc- lanh; t«i kh«ng biÕt ®−îc r»ng ®Õn mét lóc nµo ®ã liÖu cã thÓ thu håi l¹i nh÷ng bøc th− Ê y tõ trong c¸c kho l − u tr÷ cña së c¶nh s¸t BÐc- lanh, hay kh«ng. I-lÝch kh«ng nh÷ng ®· cung cÊp nh÷ng tin tøc chÝnh
  10. Danh môc c¸c t¸c phÈm ch−a t×m thÊy cña V. I. Lª-nin Danh môc c¸c t¸c phÈm ch−a t×m thÊy cña V. I. Lª-nin 594 595 trÞ rÊt bæ Ých, mµ cßn ®−a ra mét sè ý kiÕn h−íng dÉn thùc tÕ trong c«ng t¸c vËn chuyÓn c¸c tµi liÖu bÊt hîp ph¸p... I-lÝch ®· ®ßi hái nh÷ng c©u tr¶ lêi hÕt søc tØ mØ vµ ®· ®−a ra nh÷ng ý kiÕn khuyªn b¶o v« cïng quý b¸u. Ng−êi Th− göi a. a. b«-g®a-nèp ë pa-ri còng ®−a ra nh÷ng ý kiÕn h−íng dÉn quý b¸u trong c«ng viÖc mµ chóng t«i ®· ®Ò xuÊt ë BÐc-lanh cïng víi C¸c-l¬ LiÕp-nÕch, ng−êi mµ håi ®ã chóng t«i Trong th− göi A. M. Goãc-ki ngµy 12 (25 th¸ng Hai 1908, khi kÓ vÒ ®· kÕt b¹n. Cô thÓ lµ: theo nh÷ng ý kiÕn h−íng dÉn cña I-lÝch, lóc Êy t«i ®· viÖc lµm quen víi A. A. B«-g®a-nèp, V. I. Lª-nin v¹ch râ: "... tõ Gi¬-ne- thuyÕt phôc anh thanh niªn C¸c-l¬ LiÕp-nÕch ®Ó anh Êy giíi thiÖu mét c¸ch v¬ t«i ®· viÕt th− ngay (håi mïa xu©n hoÆc ®Çu mïa hÌ 1904) cho réng r·i víi c«ng nh©n §øc vÒ phong trµo cña c«ng nh©n n−íc ta" (Håi ký anh Êy ë Pa-ri, nãi víi anh Êy r»ng qua nh÷ng t¸c phÈm cña m×nh, vÒ Lª-nin, QuyÓn II, M¸t-xc¬-va, [1925], tr. 84 – 85). anh Êy ®· lµm cho ng−êi ta rÊt nghi ngê tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña nh÷ng quan ®iÓm cña anh Êy vµ lµm cho ng−êi ta thÊy rÊt râ sù 1904 ®óng ®¾n cña nh÷ng quan ®iÓm cña Plª-kha-nèp" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 47, tr. 141). bøc th− viÕt cïng víi ph. V. len-gnÝch, göi c¸c uû viªn ban chÊp hµnh trung −¬ng LuËn c−¬ng phª ph¸n c¸c quan ®iÓm ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi nga Cña e. ma-kh¬ ë trong n−íc Bøc th− nµy ®· ®Ò nghÞ c¸c uû viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng h·y gi¶i N. Va-len-ti-nèp ®· cho biÕt vÒ nh÷ng luËn c−¬ng nµy gåm 11 quyÕt vÊn ®Ò triÖu tËp ngay §¹i héi III cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· trang nhá trong cuèn sæ tay: "Tµi liÖu nµy ®· chøa ®ùng in spe, ë d¹ng héi Nga, bæ tuyÓn vµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng P. A. Cra-xi-cèp vµ P.N. manh nha ― tÊt c¶ nh÷ng luËn ®iÓm chÝnh cña cuèn s¸ch mµ Lª-nin ®· Lª-pª-sin-xki vµ bÇu ra mét nhãm thùc hiÖn cña Ban chÊp hµnh trung viÕt vµo n¨m 1908 nhan ®Ò "Chñ nghÜa duy vËt vµ chñ nghÜa kinh −¬ng. VÒ néi dung bøc th− nµy ng−êi ta ®−îc biÕt qua bøc th− cña L. E. nghiÖm phª ph¸n"... ë trang ®Çu ― ®−îc coi nh− ®Çu ®Ò, ®−îc nhÊn Gan-pª-rin göi V. I. Lª-nin vµ Ph. V. Len-gnÝch ngµy 16 (29) th¸ng Hai m¹nh hai lÇn, ®−îc viÕt b»ng kiÓu ch÷ cì lín ― cã ghi dßng ch÷: 1904 (xem V¨n tËp Lª-nin, tiÕng Nga, t. X, tr. 352 - 353). "Idealistische Schrullen"1), tiÕp sau ®Êy lµ ®o¹n chøng minh cho thÊy r»ng triÕt häc cña Ma-kh¬ lµ mét thø "luËn ®iÖu nh¶m nhÝ" ngu dèt, Nh÷ng bøc th− göi vÒ nga cho c¸c c¸n bé thø luËn ®iÖu ®· phñ nhËn sù tån t¹i cña thÕ giíi vËt chÊt kh¸ch quan, ®¶ng ë ®Þa ph−¬ng bµn vÒ vÊn ®Ò triÖu tËp tån t¹i ®éc lËp víi chóng ta...". ®¹i héi iii cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi nga T rong tËp håi ký cña m×nh, M. N. Li-a-®èp cho biÕt r»ng nh÷ng bøc th − n µy ® − îc viÕt "víi kiÓu ch÷ nhá li ti trªn nh÷ng trang giÊy nhá". Nh©n chuyÕn trë vÒ Nga håi mïa xu©n 1904 Li- a-®èp ®· ® − îc giao nhiÖm vô chuyÓn nh÷ng bøc th − ® ã vÒ c¸c ®Þa ph − ¬ng (xem M. Li-a-®èp. VÒ sinh ho¹t cña ®¶ng trong 1) ― "Nh÷ng luËn ®iÖu duy t©m" nh÷ng n¨m 1903 - 1907. M¸t-xc¬-va, 1956, tr. 27).
  11. Danh môc c¸c xuÊt b¶n phÈm vµ c¸c v¨n kiÖn 596 597 vÝch). Th− nµy in vµo n¨m 1904 trong cuèn s¸ch nhá cña L. M¸c-tèp Danh môc c¸c xuÊt b¶n phÈm "§Êu tranh chèng "t×nh tr¹ng giíi nghiªm" trong §¶ng c«ng nh©n d©n Vµ c¸c v¨n kiÖn chñ - x· héi Nga" (Gi¬-ne-v¬). Còng xem c¶ V¨n tËp Lª-nin, tiÕng Nga, Mµ V. I. Lª-nin ®· tham gia hiÖu ®Ýnh t. VII, tr. 257 - 259). B¸o "tia löa" Tµi liÖu ®Ó lµm s¸ng tá cuéc khñng ho¶ng Trong ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi nga Sè 49 ― ngµy 1 th¸ng M−êi 1903. Sè 50 ― ngµy 15 th¸ng M−êi 1903. Sè 51 ― ngµy 22 th¸ng M−êi 1903. M. Lydin. Material zur Erläuterung der Parteikrise in der Sozialdem. Arbeiterpatei Rußlands. Genf, 1904, S. 85 (M. Li-®in [M. N. Li-a-®èp]. Tµi liÖu ®Ó lµm s¸ng tá cuéc khñng ho¶ng trong §¶ng c«ng Th− ngá göi c¸c thµnh viªn cña nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Gi¬-ne-v¬, 1904, tr. 85). Cuèn s¸ch nµy ®· ®ång minh ë n−íc ngoµi ®−îc dÞch ra tiÕng Nga vµ xuÊt b¶n vµo n¨m 1924 d−íi ®Çu ®Ò: M. Li- a-®èp. "B¸o c¸o cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch tr×nh bµy t¹i §¹i héi x· Th− ngá göi c¸c thµnh viªn cña "§ång minh d©n chñ - x· héi c¸ch héi chñ nghÜa quèc tÕ Am-xtÐc-®am (n¨m 1904)" vµ n¨m 1932 d−íi ®Çu m¹ng Nga ë n−íc ngoµi" (viÕt ngµy 7 (20) th¸ng M−êi 1903). Nh÷ng ®Ò: "Chñ nghÜa b«n-sª-vÝch trªn vò ®µi quèc tÕ. B¸o c¸o cña nh÷ng ng−êi ký vµo bøc th− nµy lµ nh÷ng ng−êi ñng hé ph¸i ®a sè, gåm ng−êi b«n-sª-vÝch tr×nh bµy t¹i §¹i héi Am-xtÐc-®am n¨m 1904." nh÷ng ng−êi d−íi ®©y: Oãc-t«-®èc (L. I. ¸c-xen-rèt), B«n-ts¬ - Bru-ª- Trong lêi tùa cho lÇn xuÊt b¶n n¨m 1932, M. N. Li-a-®èp viÕt r»ng V. I. vÝch, Pª-r«-va (V. M. Vª-li-ts¬-ki-na), In-xa-r«-va (P. I. Cu-li-¸p-c«), In- Lª-nin "®· ph¸c th¶o ®Ò c−¬ng b¶n b¸o c¸o dù ®Þnh gåm bèn phÇn. Lª- xa-rèp (I. Kh. La-la-i-an-tx¬), C«-ni-a-ghin (L. E. Gan-pª-rin), Lª-nin, nin ®¶m nhËn viÕt mét ch−¬ng, cßn nh÷ng ch−¬ng kh¸c th× giao cho LÝt-vi-nèp, Pª-t¬-rèp (V. X. B«-brèp-xki), Plª-kha-nèp, X. Xa-r¸p-xki V«-rèp-xki, Cra-xi-cèp vµ cho t«i viÕt. §¸ng tiÕc lµ ®Õn nay t«i kh«ng (N. E. Bau-man), S¸c-c« (N. C. Cróp-xcai-a). Bøc th− nµy in vµo n¨m nhí ®−îc xem I-lÝch ®· viÕt chÝnh ch−¬ng nµo. I-lÝch ®· hiÖu ®Ýnh kü 1903 trong "TËp biªn b¶n §¹i héi II th−êng kú cña §ång minh d©n chñ l−ìng tÊt c¶ c¸c ch−¬ng". T×nh tr¹ng kh«ng cã b¶n th¶o viÕt tay (cuèn - x· héi c¸ch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi" (Gi¬-ne-v¬). Còng xem c¶ V¨n s¸ch nµy tho¹t ®Çu ®−îc viÕt b»ng tiÕng Nga, M. Li-a-®èp dÞch sang tËp Lª-nin, tiÕng Nga, t. VII, tr. 72 - 76. tiÕng §øc) kh«ng cho phÐp ng−êi ta x¸c ®Þnh ®−îc râ xem V. I. Lª-nin ®· viÕt ch−¬ng nµo cña b¶n b¸o c¸o. Tèi hËu th− ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi nga göi ph¸i men-sª-vÝch ®èi lËp Bøc tèi hËu th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga göi ph¸i men-sª-vÝch ®èi lËp, ngµy 12 (25) th¸ng M−êi mét 1903 (Th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi Xta-r«-ve (A. N. P«-t¬-rª-xèp) vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn tho¶ thuËn víi ph¸i men-sª-
  12. 598 599 Danh môc c¸c t¸c phÈm Chó thÝch Cã thÓ lµ cña V. I. Lª-nin 1 "C©u chuyÖn vÒ §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi "vÒ viÖc thèng kª nh÷ng ng−êi bÞ b¾t" Nga" do V. I. Lª-nin viÕt trong thêi kú nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh gay g¾t chèng ho¹t ®éng chia rÏ, ph¸ Bµi b¸o "VÒ viÖc thèng kª nh÷ng ng−êi bÞ b¾t" ®· ®−îc c«ng bè ho¹i tæ chøc cña bän men-sª-vÝch sau §¹i héi II cña ®¶ng. Tµi liÖu trªn b¸o "Tia löa", sè 51, ngµy 22 th¸ng M−êi 1903. nµy ®· ®ãng mét vai trß to lín trong viÖc v¹ch trÇn s¸ch l−îc c¬ Côc l−u tr÷ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc héi chñ nghÜa cña bän men-sª-vÝch vµ ®oµn kÕt nh÷ng ng−êi ñng Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« cßn l−u ®−îc b¶n hé ph¸i ®a sè. Tr−íc khi c«ng bè c¸c biªn b¶n cña ®¹i héi (th¸ng danh s¸ch trong ®ã cã chØ râ hä tªn, løa tuæi, nghÒ nghiÖp cña nh÷ng Giªng 1904), "C©u chuyÖn" lµ v¨n kiÖn duy nhÊt cña ®¶ng nãi râ ng−êi bÞ b¾t, bÞ b¾t v× lý do g× vµ vµo thêi gian nµo. Trªn b¶n danh s¸ch Êy, V. I. Lª-nin ®· ghi dßng ch÷ nh− thÕ nµy: "Tõ ¤-®Ðt-xa göi ®Õn. kÕt qu¶ cña §¹i héi II vµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph©n liÖt NhËn ngµy 8/X", vµ trªn mét tê riªng, cã lÏ viÕt riªng cho m×nh, Lª-nin trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Nh÷ng t− t−ëng ®· ghi nh− sau: "Nªn viÕt mét bµi b¸o trªn c¬ së tµi liÖu nµy. ChØnh lý trong "C©u chuyÖn", vÒ sau ®· ®−îc tiÕp tôc ph¸t triÓn trong thµnh tµi liÖu thèng kª". Vµ tiÕp ®ã Lª-nin nªu lªn ®Çu ®Ò cña bµi b¸o nh÷ng bµi tiÕp theo, nh÷ng th−, nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña V. I. Lª- t−¬ng lai: "T h è n g k ª n h ÷ n g n g − ê i b Þ b ¾ t ". nin vµ nhÊt lµ trong cuèn s¸ch cña Ng−êi "Mét b−íc tiÕn, hai b−íc Bµi b¸o viÕt ra trªn c¬ së b¶n danh s¸ch nµy, ®· ®−îc më ®Çu b»ng lïi" (xem tËp nµy, tr. 215 - 502). ― 1. nh÷ng lêi nh− sau: "Chóng t«i nhËn ®−îc b¶n danh s¸ch nh÷ng ng−êi 2 ë ®©y V. I. Lª-nin ®· sö dông c¸c sè liÖu s−u tÇm ®−îc tÝnh ®Õn khi bÞ giam ë kh¸m nam thuéc nhµ tï ¤-®Ðt-xa..." Nh− vËy, cã lÏ t¸c gi¶ tiÓu ban kiÓm tra t− c¸ch ®¹i biÓu ®äc b¸o c¸o t¹i phiªn häp thø 2 cña bµi nµy lµ mét uû viªn trong ban biªn tËp cña tê b¸o "Tia löa". Sè cña ®¹i héi vµo ngµy 18 (31) th¸ng B¶y 1903. TÝnh ®Õn thêi gian Êy 51 b¸o "Tia löa" ®· ®−îc xuÊt b¶n víi sù biªn so¹n cña V. I. Lª-nin vµ t¹i ®¹i héi ®· cã 42 ®¹i biÓu chÝnh thøc: 33 ®¹i biÓu cã mét phiÕu G. V. Plª-kha-nèp. bÇu, 8 ®¹i biÓu cã 2 phiÕu bÇu (c¸c ®¹i biÓu "hai tay"), vµ mét ®¹i Côc l−u tr÷ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cã l−u biÓu cña Ban chÊp hµnh ë n−íc ngoµi cña ph¸i Bun, còng t¹m thêi nh÷ng tµi liÖu cho thÊy r»ng Lª-nin rÊt chó ý ®Õn vÊn ®Ò thèng kª cã 2 phiÕu bÇu, trong khi chê ®îi ®¹i biÓu thø hai ®Õn. Tõ ngµy 22 nh÷ng ng−êi bÞ b¾t, ®· trÝch nh÷ng ®o¹n tµi liÖu vÒ vÊn ®Ò nµy, mµ ban biªn tËp b¸o "Tia löa" nhËn ®−îc. th¸ng B¶y (4 th¸ng T¸m), khi mµ ®¹i biÓu kÓ trªn ®· ®Õn dù ®¹i héi, th× sè ®¹i biÓu chÝnh thøc ®· lªn ®Õn 43, trong ®ã 35 ®¹i biÓu cã 1 phiÕu bÇu vµ 8 ®¹i biÓu kh¸c cã 2 phiÕu bÇu. T¹i ®¹i héi, cã 14 ®¹i biÓu kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt. Tæng céng t¹i ®¹i héi cã 57 ®¹i biÓu, trong ®ã 2 ®¹i biÓu cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan chØ tham dù mét sè phiªn häp. ― 5.
  13. Chó thÝch Chó thÝch 600 601 3 "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi" ®−îc thµnh ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi" (xem "§¶ng céng s¶n Liªn- lËp vµo n¨m 1894 theo s¸ng kiÕn cña nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng", víi x« qua c¸c nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña c¸c ®¹i héi, héi nghÞ ®¹i biÓu vµ héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng", tiÕng Nga, ph. I, ®iÒu kiÖn lµ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña tæ chøc nµy ph¶i thõa nhËn c−¬ng 1954, tr. 56). ― 5. lÜnh cña nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng". Nhãm nµy cã nhiÖm vô biªn tËp c¸c xuÊt b¶n phÈm cña "Héi liªn hiÖp"; ®Õn th¸ng Ba 1895 nhãm nµy ®· trao 4 §©y lµ nãi vÒ ®¹i biÓu cña "Tæ chøc c«ng nh©n" ë Pª-tÐc-bua, tæ chøc cho "Héi liªn hiÖp" sö dông nhµ in cña m×nh. Mïa hÌ 1895, trong thêi gian nµy lóc ®ã do "ph¸i kinh tÕ" n¾m vµ tù x−ng lµ "Héi liªn hiÖp ®Êu V. I. Lª-nin l−u vong ë n−íc ngoµi, ng−êi ta ®· quyÕt ®Þnh lµ "Héi liªn tranh" ë Pª-tÐc-bua. N÷ ®¹i biÓu cña tæ chøc nµy lµ L. P. Ma-khn«-vª- tx¬ (trong biªn b¶n ®¹i héi ghi lµ Bru-ke). ― 5. hiÖp" sÏ xuÊt b¶n tËp san "Ng−êi lao ®éng", do nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" biªn tËp. "Héi liªn hiÖp" ®· ra ®−îc 6 sè "Ng−êi lao ®éng", 10 sè 5 Nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam" (trong c¸c th− tõ trao ®æi bÝ mËt mang ""Ng−êi lao ®éng" khæ nhá", xuÊt b¶n t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin "Gi¶i thÝch danh "I-u-ri") lµ nhãm d©n chñ - x· héi h×nh thµnh vµo mïa thu 1900 luËt ph¹t tiÒn" (1897), t¸c phÈm cña G. V. Plª-kha-nèp "Cuéc tiÕn qu©n míi t¹i miÒn Nam n−íc Nga, tËp hîp xung quanh tê b¸o xuÊt b¶n bÊt chèng l¹i §¶ng d©n chñ - x· héi Nga" (1897) vµ v.v.. hîp ph¸p mang cïng tªn gäi (sè ®Çu tiªn cña tê "C«ng nh©n miÒn Nam" ®· ®−îc xuÊt b¶n vµo th¸ng Giªng 1900, do Ban chÊp hµnh £- §¹i héi I cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (th¸ng Ba 1898) ca-tª-ri-n«-xl¸p cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga xuÊt b¶n; ®· thõa nhËn "Héi liªn hiÖp" lµ ®¹i diÖn ë n−íc ngoµi cña ®¶ng. Sau nµy sè cuèi cïng, lµ sè 12, ®· ®−îc xuÊt b¶n håi th¸ng T− 1903). Thµnh trong "Héi liªn hiÖp" c¸c phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa ®· chiÕm −u thÕ ― ®ã phÇn cña nhãm nµy vµ cña ban biªn tËp tê b¸o kÓ trªn vµo nh÷ng lµ "ph¸i kinh tÕ", hay c¸i gäi lµ ph¸i "trÎ". Ph¸i ®a sè c¬ héi chñ nghÜa t¹i thêi gian kh¸c nhau gåm cã I. Kh. La-la-i-an-tx¬, A. Vi-len-xki, ¤. A. §¹i héi I cña "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc C«-gan, B. X. Tx©y-tlin, E. I-a. vµ E. X. Lª-vin, V. N. R«-da-nèp vµ ngoµi" häp ë Xuy-rÝch håi th¸ng M−êi mét 1898, ®· kh«ng ®ång t×nh víi nh÷ng ng−êi kh¸c. b¶n "Tuyªn ng«n" cña §¹i héi I §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam", kh¸c víi "ph¸i kinh tÕ", cho r»ng T¹i §¹i héi I cña "Héi liªn hiÖp", nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" ®· tuyªn nhiÖm vô quan träng nhÊt lµ cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ cña giai cÊp v« bè kh«ng chÞu phô tr¸ch biªn tËp c¸c xuÊt b¶n phÈm cña "Héi liªn hiÖp", s¶n, lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ, chèng l¹i chÝnh s¸ch khñng bè, nhÊn ngoµi c¸c sè 5 - 6 tê "Ng−êi lao ®éng" ®· ®−îc chuÈn bÞ ®−a in vµ nh÷ng m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i triÓn khai phong trµo c¸ch m¹ng cã tÝnh chÊt cuèn s¸ch nhá cña V. I. Lª-nin "Nh÷ng nhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi d©n quÇn chóng vµ ®· tiÕn hµnh mét c«ng t¸c c¸ch m¹ng to lín ë miÒn chñ - x· héi Nga" vµ "LuËt c«ng x−ëng míi". Th¸ng T− 1899 "Héi liªn Nam n−íc Nga. Tuy nhiªn, ®ång thêi nhãm nµy còng ®¸nh gi¸ qu¸ hiÖp" ®· b¾t ®Çu xuÊt b¶n t¹p chÝ "Sù nghiÖp c«ng nh©n", tham gia ban cao vai trß cña giai cÊp t− s¶n tù do vµ kh«ng coi träng phong trµo biªn tËp cña t¹p chÝ nµy cã nh÷ng thµnh viªn "ph¸i kinh tÕ": B. N. Cri- n«ng d©n. §èi chäi l¹i kÕ ho¹ch cña ph¸i "Tia löa" lµ thµnh lËp mét tsÐp-xki, V. P. I-van-sin vµ P. Ph. Tª-plèp. "Héi liªn hiÖp" ®· cã nh÷ng lêi ®¶ng m¸c-xÝt tËp trung th«ng qua con ®−êng ®oµn kÕt nh÷ng ng−êi tuyªn bè ®ång t×nh víi E. BÐc-stanh, víi ph¸i Min-l¬-r¨ng, v.v.. Cuéc d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng xung quanh tê "Tia löa", nhãm "C«ng ®Êu tranh trong néi bé "Héi liªn hiÖp" tiÕp diÔn ®Õn §¹i héi II cña nã nh©n miÒn Nam" ®· ®−a ra kÕ ho¹ch kh«i phôc §¶ng c«ng nh©n d©n (th¸ng T− 1900, Gi¬-ne-v¬) vµ ngay t¹i ®¹i héi. KÕt qu¶ lµ nhãm "Gi¶i chñ - x· héi Nga b»ng c¸ch thµnh lËp c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi ë phãng lao ®éng" vµ nh÷ng phÇn tö ñng hé nhãm nµy ®· bá ®¹i héi ra vÒ c¸c khu. Hµnh ®éng thùc tÕ m−u thùc hiÖn kÕ ho¹ch nµy lµ viÖc triÖu vµ lËp ra mét tæ chøc ®éc lËp lÊy tªn lµ "Ng−êi d©n chñ - x· héi". tËp ®¹i héi cña c¸c ban chÊp hµnh vµ c¸c tæ chøc thuéc §¶ng c«ng T¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, c¸c ®¹i nh©n d©n chñ - x· héi Nga ë miÒn Nam Nga vµo th¸ng Ch¹p 1901; biÓu cña "Héi liªn hiÖp" (ph¸i "Sù nghiÖp c«ng nh©n") ®· gi÷ lËp t¹i ®¹i héi nµy ®· thµnh lËp "Liªn minh c¸c ban chÊp hµnh vµ c¸c tr−êng cùc kú c¬ héi chñ nghÜa vµ ®· rêi bá ®¹i héi ra vÒ sau khi ®¹i tæ chøc miÒn Nam cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga", héi thõa nhËn "§ång minh d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng Nga ë n−íc mµ tê b¸o "C«ng nh©n miÒn Nam" lµ c¬ quan ng«n luËn cña liªn ngoµi" lµ tæ chøc duy nhÊt cña ®¶ng ë n−íc ngoµi. §¹i héi II cña minh nµy. M − u toan nµy tá ra kh«ng cã søc sèng (còng nh − t oµn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· gi¶i t¸n "Héi liªn hiÖp nh÷ng bé kÕ ho¹ch tæ chøc cña nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam"); sau
  14. Chó thÝch Chó thÝch 602 603 mét lo¹t vô vì lë x¶y ra vµo mïa xu©n 1902, "Liªn minh" nµy ®· tan §−îc bæ tuyÓn vµo Ban tæ chøc cßn cã P. A. Cra-xi-cèp, Ph. V. Len-gnÝch, A. r·. Nh÷ng thµnh viªn kh«ng bÞ b¾t cña nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam" M. Xt«-pa-ni, P. N. Lª-pª-sin-xki vµ G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. Héi nghÞ ®· håi th¸ng T¸m 1902 ®· th−¬ng thuyÕt víi ban biªn tËp b¸o "Tia löa" chÊp nhËn v¨n b¶n "Th«ng b¸o" vÒ viÖc thµnh lËp Ban tæ chøc (®−îc in thµnh vÒ viÖc cïng nhau tiÕn hµnh c«ng t¸c kh«i phôc sù thèng nhÊt cña tê riªng ë trong n−íc vµo håi th¸ng Ch¹p 1902; ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Tia löa", §¶ng d©n chñ - x· héi Nga. Lêi tuyªn bè cña nhãm tá ý nhÊt trÝ víi sè 32, ngµy 15 th¸ng Giªng 1903 víi lêi b¹t cña V. I. Lª-nin - xem Toµn tËp, b¸o "Tia löa" (®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tia löa", sè 27, ngµy 1 th¸ng tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 7, tr. 89 - 93). M−êi mét 1902 vµ trong tê "C«ng nh©n miÒn Nam", sè 10, th¸ng Mét ngµy sau Héi nghÞ P¬-xcèp, 3 uû viªn Ban tæ chøc lµ thµnh Ch¹p 1902) ®· cã mét ý nghÜa to lín ®èi víi viÖc tËp hîp c¸c lùc viªn cña ph¸i "Tia löa": I. I. R¸t-tsen-c«, V. P. Cra-xnu-kha vµ P. N. Lª- l−îng d©n chñ - x· héi ë Nga. Th¸ng M−êi mét 1902 nhãm "C«ng pª-sin-xki, ®· bÞ b¾t. T×nh tr¹ng nµy ®· ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn nh©n miÒn Nam" ®· cïng víi tæ chøc "Tia löa" ë trong n−íc, víi Ban c«ng viÖc tiÕp theo cña Ban tæ chøc, v× ¶nh h−ëng cña ph¸i "Tia löa" chÊp hµnh Pª-tÐc-bua cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ trong Ban tæ chøc - mµ thµnh phÇn cña nã l¹i kh«ng thuÇn nhÊt - ®· bÞ "Liªn minh miÒn B¾c cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga" suy yÕu mét phÇn nµo. tham gia thµnh lËp Ban tæ chøc phô tr¸ch viÖc triÖu tËp §¹i héi II cña Sau khi "Th«ng b¸o" ®−îc c«ng bè, Ban tæ chøc ®· ®−îc c¸c ban chÊp ®¶ng, vÒ sau còng tham gia vµo ho¹t ®éng cña Ban tæ chøc nµy. hµnh sau ®©y thõa nhËn víi tÊt c¶ nh÷ng chøc n¨ng cña ban ®ã: c¸c ban Nh−ng ngay tõ thêi kú Êy c¸c thµnh viªn cña nhãm "C«ng nh©n miÒn chÊp hµnh Pª-tÐc-bua, M¸t-xc¬-va, Ki-Ðp, Kh¸c-cèp, £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, khu Nam" ®· kh«ng gi÷ lËp tr−êng c¸ch m¹ng triÖt ®Ó; trong ho¹t ®éng §«n, Ti-phlÝt, Ba-cu, Tu-la, Xa-ra-tèp, Bri-an-xc¬, Liªn minh miÒn B¾c, Liªn cña hä ®· béc lé nh÷ng xu h−íng ph©n lËp (thÝ dô, hä ®−a ra kÕ minh Xi-bi-ri vµ Liªn minh c«ng nh©n hÇm má. Tuy thõa nhËn Ban tæ chøc, ho¹ch xuÊt b¶n mét tê b¸o toµn Nga, song song víi tê "Tia löa"). V. I. nh−ng c¸c ban chÊp hµnh ¤-®Ðt-xa vµ Ni-c«-la-Ðp cho r»ng Ban tæ chøc Lª-nin ®· liÖt nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam" vµo sè nh÷ng tæ chøc kh«ng nªn ®¶m nhiÖm mét sè chøc n¨ng cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. "ngoµi miÖng th× thõa nhËn b¸o "Tia löa" lµ c¬ quan l·nh ®¹o, nh−ng ChØ cã Ban chÊp hµnh V«-r«-ne-gi¬ ®· gi÷ mét lËp tr−êng thï ®Þch víi Ban trong thùc tÕ l¹i theo ®uæi nh÷ng kÕ ho¹ch riªng cña m×nh vµ tá râ lµ tæ chøc, ban chÊp hµnh Êy ®· cho ra mét tê truyÒn ®¬n chèng l¹i b¸o "Tia thiÕu v÷ng vµng vÒ mÆt nguyªn t¾c" (tËp nµy, tr. 225). T¹i §¹i héi II cña ®¶ng, c¸c ®¹i biÓu cña nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam" ®· gi÷ lËp löa" vµ chèng l¹i Ban tæ chøc. tr−êng "ph¸i gi÷a" ("ph¸i c¬ héi chñ nghÜa l−ng chõng", nh− Lª-nin Vµo nh÷ng ngµy ®Çu th¸ng Hai 1903, ë ¤-ri-«n ®· cã mét héi nghÞ ®· gäi nh− vËy c¸c ®¹i biÓu "ph¸i gi÷a"). thø hai cña Ban tæ chøc, trong ®ã ng−êi ta ®· ®−a thªm vµo thµnh phÇn §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· quyÕt ®Þnh Ban tæ chøc nh÷ng nh©n vËt sau ®©y: R. X. Gan-bÐc-st¸t, E. M. A-lÕch- gi¶i t¸n nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam", còng nh− gi¶i t¸n tÊt c¶ c¸c xan-®r«-va (®¹i biÓu cña tæ chøc "Tia löa" ë trong n−íc), ®¹i biÓu cña nhãm vµ c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi riªng lÎ, tån t¹i ®éc lËp. ― 5. nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam" V. N. R«-da-nèp, ®¹i biÓu cña ph¸i Bun 6 C. Poãc-tn«i. C¸c uû viªn dù khuyÕt ®−îc phª chuÈn vµo Ban tæ chøc th× Ban tæ chøc phô tr¸ch viÖc triÖu tËp §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n gåm cã nh÷ng nh©n vËt thuéc ph¸i "Tia löa" nh− B. I. G«n-®man, A. P. d©n chñ - x· héi Nga ®· ®−îc thµnh lËp t¹i Héi nghÞ P¬-xcèp häp §«-li-v« - §«-br«-v«n-xki, R. X. Dem-li-a-ts¬-ca vµ mét thµnh viªn cña tæ vµo nh÷ng ngµy 2 - 3 (15 - 16) th¸ng M−êi mét 1902, sau khi ng−êi ta thÊy r»ng thµnh phÇn cò cña Ban tæ chøc ®−îc thµnh lËp tõ th¸ng chøc Bun lµ I. L. Ai-den-st¸t. Héi nghÞ ®· th¶o ra vµ th«ng qua dù th¶o Ba 1902 t¹i Héi nghÞ Bª-l«-xtèc, ®· kh«ng thÓ b¾t tay vµo c«ng viÖc ®iÒu lÖ cña ®¹i héi vµ danh s¸ch c¸c tæ chøc ®−îc quyÒn tham gia ®¹i ®−îc v× 2 uû viªn cña ban nµy bÞ b¾t. S¸ng kiÕn trong viÖc thµnh lËp héi. Dù th¶o ®iÒu lÖ ®¹i héi ®· ®−îc göi vÒ ®Þa ph−¬ng cho c¸c tæ chøc Ban tæ chøc míi lµ hoµn toµn thuéc vÒ ph¸i "Tia löa". T¹i Héi nghÞ d©n chñ - x· héi, sau ®ã c¸c uû viªn cña Ban tæ chøc ®· ®i vÒ c¸c ban P¬-xcèp ng−êi ta ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban tæ chøc víi thµnh chÊp hµnh ë ®Þa ph−¬ng. Th−êng vô Ban tæ chøc ®· tæng kÕt cuéc phÇn sau ®©y: V. P. Cra-xnu-kha ― ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh Pª- th¶o luËn dù th¶o ®iÒu lÖ ®−îc tiÕn hµnh t¹i c¸c tæ chøc ë ®Þa ph−¬ng, tÐc-bua, I. I. R¸t-tsen-c« ― ®¹i biÓu cña tæ chøc "Tia löa" ë trong vµ nhËn thÊy r»ng trong sè 16 tæ chøc mµ Ban tæ chøc ghi vµo danh n−íc vµ E. I-a. Lª-vin - ®¹i biÓu cña nhãm "C«ng nh©n miÒn Nam". s¸ch nh÷ng ®¬n vÞ cã quyÒn tham gia ®¹i héi th× cã Ýt nhÊt lµ 2/3 ®· biÓu
  15. Chó thÝch Chó thÝch 604 605 quyÕt chÊp nhËn tõng ®iÓm trong dù th¶o ®iÒu lÖ. Nh− vËy, ®iÒu lÖ T¸m 1900, ®· cã mét héi nghÞ gi÷a V. I. Lª-nin vµ A. N. P«-t¬-rª-xèp víi cña ®¹i héi ®· ®−îc c¸c tæ chøc ®Þa ph−¬ng th«ng qua vµ phª duyÖt. c¸c thµnh viªn cña nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" vÒ c−¬ng lÜnh vµ nhiÖm Trªn c¬ së b¶n ®iÒu lÖ nµy Ban tæ chøc ®· tiÕp tôc triÓn khai ho¹t vô cña tê b¸o vµ cña tê t¹p chÝ, vÒ nh÷ng ng−êi cã thÓ céng t¸c, vÒ thµnh ®éng chuÈn bÞ §¹i héi II cña ®¶ng. phÇn ban biªn tËp vµ ®Þa ®iÓm ®Æt trô së tê b¸o; nh÷ng cuéc th−¬ng Ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ cña Ban tæ chøc, kÕt thóc víi viÖc triÖu tËp l−îng nµy suýt n÷a bÞ tan vì (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ®−îc ®¹i héi, së dÜ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc chØ lµ nhê mét c«ng t¸c to TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 4, tr. 422 - 446), tuy vËy ®Õn cuèi cuéc th−¬ng lín nh»m thèng nhÊt nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng Nga l−îng nµy ®· ®¹t ®−îc sù tho¶ thuËn vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp. mµ ban biªn tËp vµ tæ chøc cña b¸o "Tia löa" ®øng ®Çu lµ V. I. Lª-nin, Sè ®Çu tiªn b¸o "Tia löa" cña Lª-nin ®· ®−îc xuÊt b¶n vµo th¸ng ng−êi l·nh ®¹o ho¹t ®éng cña ph¸i "Tia löa" ë Nga, ®· tiÕn hµnh. Ch¹p 1900 ë Lai-pxÝch, cßn nh÷ng sè tiÕp sau th× ®−îc xuÊt b¶n ë Trong cuèn "Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi", V. I. Lª-nin ®· viÕt: "Ban tæ Muyn-khen; tõ th¸ng B¶y 1902 xuÊt b¶n ë Lu©n-®«n vµ tõ mïa xu©n chøc chñ yÕu lµ mét ban phô tr¸ch triÖu tËp ®¹i héi, nªn ®· ®−îc 1903 xuÊt b¶n ë Gi¬-ne-v¬; nh÷ng nh©n vËt d©n chñ - x· héi §øc nh− thµnh lËp cè ý gåm cã ®¹i biÓu cña ®ñ mäi s¾c th¸i chÝnh trÞ, cho ®Õn C. TxÐt-kin, A. Brau-n¬ vµ nh÷ng ng−êi kh¸c, còng nh− nhµ c¸ch c¶ ®¹i biÓu cña ph¸i Bun n÷a; cßn c«ng t¸c thËt sù ®Ó t¹o ra sù nhÊt m¹ng Ba-lan I-u. M¸c-khlÐp-xki håi ®ã sèng ë Muyn-khen vµ H. Quen- trÝ vÒ tæ chøc cña ®¶ng, th× chÝnh tæ chøc "Tia löa" ®· hoµn toµn ®¶m nhiÖm" (tËp nµy, tr. 313). ― 6. s¬, mét nh©n vËt l·nh ®¹o liªn ®oµn d©n chñ - x· héi Anh, ®· gióp ®ì rÊt nhiÒu trong viÖc tæ chøc xuÊt b¶n b¸o "Tia löa". 7 "Tia löa" lµ tê b¸o m¸c-xÝt bÊt hîp ph¸p toµn Nga ®Çu tiªn, do V. I. Lª-nin thµnh lËp n¨m 1900 vµ ®· ®ãng mét vai trß quyÕt ®Þnh trong Thµnh phÇn ban biªn tËp b¸o "Tia löa" gåm cã: V. I. Lª-nin, G. V. viÖc thµnh lËp ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n Nga. Plª-kha-nèp, L. M¸c-tèp, P. B. ¸c-xen-rèt, A. N. P«-t¬-rª-xèp vµ V. I. Da-xu-lÝch. Th− ký ban biªn tËp lóc ®Çu lµ I. C. Xmi-®«-vÝch - Lª-man, Do t×nh h×nh kh«ng thÓ xuÊt b¶n mét tê b¸o c¸ch m¹ng ë Nga v× nh÷ng sù tÇm n· cña c¶nh s¸t, cho nªn ngay tõ khi cßn bÞ ®µy ë Xi-bi- vÒ sau - tõ mïa xu©n 1901 - lµ N. C. Cróp-xcai-a, bµ còng kiªm nhiÖm ri, Lª-nin ®· suy nghÜ kü tÊt c¶ c¸c chi tiÕt cña kÕ ho¹ch xuÊt b¶n tê b¸o toµn bé c«ng t¸c trao ®æi th− tõ cña b¸o "Tia löa" víi c¸c tæ chøc d©n nµy ë n−íc ngoµi. Sau khi m·n h¹n ®i ®µy (th¸ng Giªng 1900) Lª-nin chñ - x· héi Nga. Thùc tÕ Lª-nin lµ tæng biªn tËp vµ ng−êi l·nh ®¹o b¸o ®· lËp tøc b¾t tay vµo viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch nµy. Th¸ng Hai 1900 ë "Tia löa". Lª-nin ®· cho ®¨ng trªn b¸o "Tia löa" c¸c bµi bµn vÒ tÊt c¶ c¸c Pª-tÐc-bua, Lª-nin ®· tiÕn hµnh th−¬ng l−îng víi V. I. Da-xu-lÝch ― lóc vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c«ng t¸c x©y dùng ®¶ng vµ ®Êu tranh giai cÊp cña ®ã võa tõ n−íc ngoµi bÝ mËt trë vÒ - vÒ viÖc nhãm "Gi¶i phãng lao giai cÊp v« s¶n n−íc Nga, ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ nh÷ng sù kiÖn hÕt søc ®éng" tham gia xuÊt b¶n tê b¸o m¸c-xÝt toµn Nga. Cuèi th¸ng Ba - ®Çu quan träng trong sinh ho¹t quèc tÕ. th¸ng T− 1900 ®· ®−îc tiÕn hµnh mét héi nghÞ gäi lµ "Héi nghÞ P¬- B¸o "Tia löa" ®· trë thµnh trung t©m ®oµn kÕt c¸c lùc l−îng cña ®¶ng, xcèp" gi÷a V. I. Lª-nin, L. M¸c-tèp (I-u. O. Txª-®Ðc-bau-m¬), A. N. P«- tËp hîp vµ gi¸o dôc c¸c c¸n bé ®¶ng. ë mét sè thµnh phè cña Nga (Pª-tÐc- t¬-rª-xèp, X. I. R¸t-tsen-c« víi nh÷ng ng−êi "m¸c-xÝt hîp ph¸p": P. B. bua, M¸t-xc¬-va, Xa-ma-ra vµ nh÷ng thµnh phè kh¸c) ®· thµnh lËp c¸c Xt¬-ru-vª, M. I. Tu-gan - Ba-ra-nèp-xki, ®Ó th¶o luËn dù th¶o tuyªn bè - nhãm vµ c¸c ban chÊp hµnh §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga cã do Lª-nin so¹n th¶o ― cña ban biªn tËp vÒ c−¬ng lÜnh vµ nhiÖm vô cña khuynh h−íng "Tia löa" cña Lª-nin, ®Õn th¸ng Giªng 1902 ®¹i héi cña ph¸i tê b¸o toµn Nga ("Tia löa") vµ t¹p chÝ chÝnh trÞ ― khoa häc ("B×nh "Tia löa" ë Xa-ma-ra ®· lËp ra tæ chøc "Tia löa" ë Nga. C¸c tæ chøc "Tia löa" minh"). Lª-nin ®· ®Õn mét sè thµnh phè ë Nga (M¸t-xc¬-va, Pª-tÐc- ®· xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng d−íi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña nh÷ng ng−êi häc bua, Ri-ga, Xm«-len-xc¬, Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt, U-pha, Xa-ma-ra, trß vµ b¹n chiÕn ®Êu cña V. I. Lª-nin: N. E. Bau-man, I. V. Ba-bu-skin, X. I. X−-d¬-ran), ®· liªn hÖ víi c¸c nhãm d©n chñ - x· héi vµ nh÷ng Gu-xÐp, M. I. Ca-li-nin, P. A. Cra-xi-cèp, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, Ph. V. ng−êi d©n chñ - x· héi riªng lÎ ®Ó tho¶ thuËn víi hä vÒ viÖc ñng hé tê b¸o "Tia löa" t−¬ng lai. Sau khi Lª-nin ®Õn Thôy-sÜ, vµo th¸ng Len-gnÝch, P. N. Lª-pª-sin-xki, I. I. R¸t-tsen-c« vµ nh÷ng ng−êi kh¸c.
  16. Chó thÝch Chó thÝch 606 607 c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp ë Xuy-rÝch (21 - 22 th¸ng ChÝn Theo s¸ng kiÕn cña Lª-nin, vµ víi sù tham gia trùc tiÕp cña Ng−êi, ban (4 - 5 th¸ng M−êi) 1901). Th¸ng M−êi mét 1901 nhãm nµy ®−a ra mét biªn tËp cña b¸o "Tia löa" ®· so¹n th¶o b¶n dù th¶o c−¬ng lÜnh ®¶ng (®¨ng v¨n kiÖn cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh "Th«ng b¸o vÒ nh÷ng xuÊt b¶n phÈm trªn sè 21 cña b¸o "Tia löa") vµ ®· tiÕn hµnh chuÈn bÞ §¹i héi II cña §¶ng cña nhãm d©n chñ - x· héi "§Êu tranh"". Trong c¸c xuÊt b¶n phÈm c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. TÝnh ®Õn thêi gian triÖu tËp ®¹i héi, ®a sè cña m×nh, ("C¸c tµi liÖu ®Ó th¶o c−¬ng lÜnh ®¶ng", c¸c thiªn I - III, c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi ®Þa ph−¬ng ë Nga ®· ®i theo b¸o "Tia löa", t¸n "B¸o truyÒn tay cña nhãm "§Êu tranh"" vµ nh÷ng tµi liÖu kh¸c) nhãm thµnh s¸ch l−îc, c−¬ng lÜnh vµ kÕ ho¹ch tæ chøc do b¸o nµy v¹ch ra, thõa "§Êu tranh" ®· xuyªn t¹c lý luËn c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c, gi¶i nhËn b¸o "Tia löa" lµ c¬ quan l·nh ®¹o cña m×nh. Trong mét nghÞ quyÕt thÝch häc thuyÕt Êy theo tinh thÇn gi¸o ®iÒu - kinh viÖn, cã th¸i ®é riªng, ®¹i héi ®· nªu râ vai trß ®Æc biÖt cña b¸o "Tia löa" trong cuéc ®Êu tranh thï ®Þch víi nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc lª-nin-nÝt trong x©y dùng b¶o vÖ ®¶ng vµ ®· tuyªn bè b¸o "Tia löa" lµ C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng ®¶ng. Do ®· xa rêi c¸c quan ®iÓm d©n chñ - x· héi vµ s¸ch l−îc d©n cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. §¹i héi II ®· phª duyÖt thµnh chñ - x· héi, do cã nh÷ng hµnh ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc vµ kh«ng liªn phÇn ban biªn tËp gåm Lª-nin, Plª-kha-nèp vµ M¸c-tèp. V× kh¨ng kh¨ng ®ßi hÖ víi c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi ë Nga, cho nªn nhãm "§Êu tranh" gi÷ nguyªn tÊt c¶ bé s¸u cò trong ban biªn tËp, nªn M¸c-tèp ®· cù tuyÖt ®· kh«ng ®−îc phÐp tham dù §¹i héi II. §¹i héi II ®· quyÕt ®Þnh gi¶i kh«ng tham gia ban biªn tËp, bÊt chÊp quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi ®¶ng, do ®ã t¸n nhãm "§Êu tranh". — 8. c¸c sè 46 - 51 cña b¸o "Tia löa" ®· ®−îc xuÊt b¶n víi sù biªn so¹n cña Lª-nin 9 "KÎ ®µo ngò" lµ I. V. TsÐc-n−-sÐp mµ lóc ®Çu lµ mét phÇn tö "ph¸i vµ Plª-kha-nèp. VÒ sau Plª-kha-nèp ®· chuyÓn sang lËp tr−êng chñ nghÜa kinh tÕ", vÒ sau ch¹y sang tæ chøc "Tia löa" ë n−íc ngoµi, råi sau l¹i men-sª-vÝch vµ ®· ®ßi ®−a vµo ban biªn tËp b¸o "Tia löa" tÊt c¶ sè biªn tËp quay trë l¹i víi "ph¸i kinh tÕ". — 8. viªn men-sª-vÝch cò ®· bÞ ®¹i héi b¸c bá. Lª-nin kh«ng thÓ ®ång ý víi ®iÒu 10 "Sù nghiÖp c«ng nh©n" lµ t¹p chÝ cña "ph¸i kinh tÕ", c¬ quan ng«n nµy vµ ®Õn ngµy 19 th¸ng M−êi (1 th¸ng M−êi mét) 1903 Ng−êi ®· rót khái luËn kh«ng ®Òu kú cña "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi". XuÊt b¶n ë Gi¬-ne-v¬ tõ th¸ng T− 1899 ®Õn ban biªn tËp b¸o "Tia löa"; Lª-nin ®−îc bæ tuyÓn vµo Ban chÊp hµnh trung th¸ng Hai 1902 d−íi sù biªn so¹n cña B. N. Cri-tsÐp-xki, P. Ph. Tª- −¬ng vµ tõ ®ã Ng−êi ®· tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng bän men-sª-vÝch c¬ héi plèp (Xi-bi-ri-¸c), V. P. I-van-sin, vÒ sau cã thªm c¶ A. X. M¸c-t−- chñ nghÜa. Sè 52 cña b¸o "Tia löa" ®· ®−îc xuÊt b¶n víi sù biªn so¹n cña mét nèp; ra ®−îc 12 sè (9 tËp). Ban biªn tËp tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" lµ m×nh Plª-kha-nèp. Ngµy 13 (26) th¸ng M−êi mét 1903 Plª-kha-nèp ®· tù ý, trung t©m ë n−íc ngoµi cña “ph¸i kinh tÕ” (“Sù nghiÖp c«ng nh©n”). bÊt chÊp ý chÝ cña ®¹i héi, bæ tuyÓn vµo ban biªn tËp b¸o "Tia löa" c¸c biªn Tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ®· ñng hé khÈu hiÖu cña BÐc-stanh "tù tËp viªn men-sª-vÝch cò cña ban biªn tËp ®ã. Tõ sè 52 bän men-sª-vÝch ®· do phª ph¸n" chñ nghÜa M¸c, gi÷ lËp tr−êng c¬ héi chñ nghÜa trong biÕn tê "Tia löa" thµnh c¬ quan ng«n luËn cña chóng. 7. c¸c vÊn ®Ò s¸ch l−îc vµ nh÷ng nhiÖm vô tæ chøc cña §¶ng d©n chñ 8 Nhãm "§Êu tranh" ®· h×nh thµnh ë Pa-ri håi mïa hÌ 1900 víi thµnh - x· héi Nga, phñ nhËn nh÷ng kh¶ n¨ng c¸ch m¹ng cña n«ng d©n phÇn gåm §. B. Ri-a-da-nèp, I-u. M. Xtª-clèp, E. L. Gu-rª-vÝch. Tªn vµ v.v.. Ph¸i "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ®· tuyªn truyÒn nh÷ng t− gäi "§Êu tranh" ®· ®−îc nhãm nµy chÊp nhËn vµo th¸ng N¨m 1901. t−ëng c¬ héi chñ nghÜa chñ tr−¬ng ®Æt cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ cña Víi ý ®å ®iÒu hoµ xu h−íng c¸ch m¹ng víi xu h−íng c¬ héi chñ giai cÊp v« s¶n phô thuéc vµo ®Êu tranh kinh tÕ, sïng b¸i tÝnh tù nghÜa trong §¶ng d©n chñ - x· héi Nga, nhãm "§Êu tranh" ®· cã ph¸t cña phong trµo c«ng nh©n vµ phñ nhËn vai trß l·nh ®¹o cña s¸ng kiÕn triÖu tËp (vµo th¸ng S¸u 1901) Héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ cña ®¹i ®¶ng. Mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" (V. P. I-van-sin) ®· tham gia biªn tËp tê "T− t−ëng c«ng nh©n" — c¬ biÓu c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi ë n−íc ngoµi lµ ban biªn tËp cña b¸o "Tia löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh", tæ chøc "Ng−êi d©n chñ - x· héi", quan ng«n luËn cña "ph¸i kinh tÕ" c«ng khai mµ tê "Sù nghiÖp c«ng Ban chÊp hµnh ë n−íc ngoµi cña ph¸i Bun vµ "Héi liªn hiÖp nh÷ng nh©n" ®· ñng hé. T¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ph¸i "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ®¹i biÓu cho c¸nh cùc h÷u, c¬ ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi", vµ nhãm Êy ®· tham gia héi chñ nghÜa trong ®¶ng. — 8. §¹i héi "thèng nhÊt" cña c¸c tæ chøc ë n−íc ngoµi cña §¶ng
  17. Chó thÝch Chó thÝch 608 609 11 ®¶ng viªn th−êng cña ph¸i Bun ng−êi ta l¹i thÊy cã sù chuyÓn biÕn Bun ("Tæng héi c«ng nh©n Do-th¸i ë LÝt-va, Ba-lan vµ Nga") ®−îc vÒ phÝa céng t¸c víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt. Th¸ng Ba 1921 ph¸i Bun tù thµnh lËp vµo n¨m 1897 t¹i ®¹i héi thµnh lËp cña c¸c nhãm d©n chñ - gi¶i t¸n, mét bé phËn thµnh viªn cña tæ chøc nµy ®· gia nhËp §¶ng x· héi Do-th¸i ë Vin-n«; ph¸i Bun tËp hîp chñ yÕu c¸c phÇn tö nöa v« céng s¶n (b) Nga theo nh÷ng nguyªn t¾c chung. — 12. s¶n trong hµng ngò thî thñ c«ng Do-th¸i t¹i c¸c vïng phÝa T©y n−íc 12 §©y lµ nãi vÒ bµi ph¸t biÓu cña A-ki-mèp (V. P. Ma-khn«-vª-tx¬) t¹i Nga. T¹i §¹i héi I cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (1898) phiªn häp thø 23 cña §¹i héi II cña ®¶ng. — 15. ph¸i Bun ®· gia nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga "víi t− 13 Nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" lµ nhãm m¸c-xÝt Nga ®Çu tiªn, do G. V. Plª- c¸ch lµ mét tæ chøc tù trÞ, chØ ®éc lËp trong nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan kha-nèp thµnh lËp vµo n¨m 1883 ë Thôy-sÜ. Ngoµi Plª-kha-nèp, tham gia riªng ®Õn giai cÊp v« s¶n Do-th¸i" ("§¶ng céng s¶n Liªn-x« qua c¸c nhãm nµy cßn cã P. B. ¸c-xen-rèt, L. G. §©y-ts¬, V. I. Da-xu-lÝch, V. N. I- nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña c¸c ®¹i héi, héi nghÞ ®¹i biÓu vµ héi nghÞ gna-tèp. toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng", tiÕng Nga, ph. I, 1954, tr. 14). Nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" ®· thùc hiÖn ®−îc mét c«ng t¸c to Ph¸i Bun lµ ®¹i biÓu cña chñ nghÜa d©n téc vµ chñ nghÜa ph©n lËp lín trong viÖc tuyªn truyÒn chñ nghÜa M¸c ë Nga. Nhãm nµy ®· dÞch trong phong trµo c«ng nh©n Nga. Th¸ng T− 1901 §¹i héi IV cña Bun ®· tá sang tiÕng Nga, xuÊt b¶n ë n−íc ngoµi vµ phæ biÕn ë Nga c¸c t¸c phÈm ý muèn b·i bá nh÷ng quan hÖ tæ chøc ®· ®−îc §¹i héi I cña §¶ng c«ng cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen: "Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n", "Lao nh©n d©n chñ - x· héi Nga quy ®Þnh. Trong nghÞ quyÕt cña m×nh, ®¹i héi ®éng lµm thuª vµ t− b¶n", "Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi tõ kh«ng cña Bun ®· tuyªn bè r»ng ®¹i héi coi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi t−ëng ®Õn khoa häc" vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c, còng nh− truyÒn b¸ chñ Nga lµ mét tæ chøc liªn bang cña c¸c tæ chøc d©n téc vµ ph¸i Bun ph¶i lµ nghÜa M¸c trong c¸c xuÊt b¶n phÈm cña m×nh. Nhãm "Gi¶i phãng lao mét bé phËn liªn bang trong ®¶ng Êy. ®éng" ®· gi¸ng mét ®ßn nghiªm träng vµo chñ nghÜa d©n tuý lóc Êy lµ T¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, sau khi ®¹i héi trë ng¹i chÝnh vÒ mÆt t− t−ëng trªn con ®−êng truyÒn b¸ chñ nghÜa b¸c bá yªu s¸ch cña ph¸i Bun ®ßi thõa nhËn ph¸i Bun lµ ®¹i diÖn duy nhÊt M¸c vµ ph¸t triÓn phong trµo d©n chñ - x· héi ë Nga. Trong c¸c t¸c cña giai cÊp v« s¶n Do-th¸i, ph¸i Bun ®· rót ra khái ®¶ng. N¨m 1906, chiÓu phÈm "Chñ nghÜa x· héi vµ ®Êu tranh chÝnh trÞ" (1883), "Nh÷ng sù bÊt theo nghÞ quyÕt §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña §¶ng, ph¸i Bun l¹i gia ®ång cña chóng ta" (1885) vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c G. V. Plª-kha-nèp nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. ®· ®øng trªn quan ®iÓm m¸c-xÝt ®Ó phª ph¸n c¸c quan ®iÓm ph¶n ë trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ph¸i Bun ®· th−êng ®éng cña bän d©n tuý (vÒ con ®−êng ph¸t triÓn phi t− b¶n chñ nghÜa xuyªn ñng hé c¸nh c¬ héi chñ nghÜa trong ®¶ng ("ph¸i kinh tÕ", bän cña n−íc Nga, phñ nhËn vai trß tiªn phong cña giai cÊp v« s¶n trong men-sª-vÝch, bän thñ tiªu), tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng nh÷ng ng−êi b«n- phong trµo c¸ch m¹ng, quan ®iÓm duy t©m - chñ quan cña ph¸i d©n tuý sª-vÝch vµ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. §èi chäi l¹i yªu s¸ch cã tÝnh chÊt c−¬ng vÒ vai trß cña c¸ nh©n trong lÞch sö vµ v.v.). Hai b¶n dù th¶o c−¬ng lÜnh lÜnh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt, ph¸i Bun cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga (1883 vµ 1885) —do G. V. Plª- ®· ®−a ra yªu s¸ch tù trÞ v¨n ho¸ d©n téc. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n kha-nèp viÕt vµ do nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" xuÊt b¶n —lµ mét ®éng Xt«-l−-pin thèng trÞ, ph¸i Bun ®· gi÷ lËp tr−êng thñ tiªu, tÝch cùc b−íc tiÕn quan träng trong viÖc chuÈn bÞ vµ thµnh lËp §¶ng d©n chñ - tham gia thµnh lËp khèi th¸ng T¸m chèng ®¶ng. Trong thêi kú chiÕn x· héi ë Nga. Cuèn s¸ch cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín trong viÖc phæ biÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt 1914 - 1918 ph¸i Bun ®· gi÷ lËp tr−êng x· héi - c¸c quan ®iÓm m¸c-xÝt, trong viÖc luËn chøng vµ b¶o vÖ chñ nghÜa duy s«-vanh. N¨m 1917 ph¸i Bun ®· ñng hé ChÝnh phñ l©m thêi ph¶n vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö lµ cuèn s¸ch cña Plª-kha- c¸ch m¹ng, ®Êu tranh ®øng vÒ phe kÎ thï cña C¸ch m¹ng x· héi chñ nèp (N. Ben-tèp) "Bµn vÒ sù ph¸t triÓn cña quan ®iÓm nhÊt nguyªn vÒ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i. Trong nh÷ng n¨m cã cuéc can thiÖp qu©n lÞch sö" (1895), lµ t¸c phÈm "®· gi¸o dôc c¶ mét thÕ hÖ nh÷ng ng−êi sù cña n−íc ngoµi vµ cã néi chiÕn, giíi l·nh ®¹o cña ph¸i Bun ®· c©u m¸c-xÝt Nga" (V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, kÕt víi c¸c lùc l−îng ph¶n c¸ch m¹ng. §ång thêi trong hµng ngò tr. 313). Nhãm nµy ®· xuÊt b¶n vµ phæ biÕn ë Nga 4 tËp cña
  18. Chó thÝch Chó thÝch 610 611 tËp san "Ng−êi d©n chñ - x· héi", còng nh− mét lo¹t c¸c cuèn s¸ch Nam", "kÎ ®−îc lßng ph¸i thiÓu sè"), L. §. T¬-rèt-xki ("thµnh viªn chiÕn ®Êu nhá phæ cËp dµnh cho c«ng nh©n. cña ph¸i thiÓu sè"), V. A. N«-xcèp (lµ ng−êi ®· tham gia "cuéc Èu ®¶ t¹i ®¹i Ph. ¡ng-ghen ®· hoan nghªnh sù xuÊt hiÖn cña nhãm “Gi¶i phãng héi, nh−ng ë cuèi cuéc Êu ®¶ ®ã"), Ph. V. Len-gnÝch vµ G. M. Cr¬-gi-gia- lao ®éng” lµ “nhãm ®· thµnh thËt chÊp nhËn mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn nèp-xki lµ nh÷ng ng−êi kh«ng tham dù ®¹i héi; 2) danh s¸ch cña ph¸i nh÷ng häc thuyÕt kinh tÕ vµ lÞch sö vÜ ®¹i cña M¸c” (C. M¸c vµ Ph. thiÓu sè: R«-da-nèp, T¬-rèt-xki, V. N. Cr«-khman, N«-xcèp, Cr¬-gi-gia- ¡ng-ghen. Toµn tËp, tiÕng Nga, t. XXVII, 1935, tr. 461). G.V. Plª-kha- nèp-xki; 3) danh s¸ch "chiÕn ®Êu" cña ph¸i ®a sè: N«-xcèp, Cr¬-gi-gia-nèp- nèp vµ V.I. Da-xu-lÝch g¾n bã víi Ph. ¡ng-ghen b»ng mèi t×nh b¹n c¸ xki, R«-da-nèp; 4) danh s¸ch "chiÕn ®Êu" cña ph¸i thiÓu sè: N«-xcèp, R«- nh©n vµ trong nhiÒu n¨m ®· trao ®æi th− tõ víi ¡ng-ghen. Nhãm da-nèp, T¬-rèt-xki. Trong qu¸ tr×nh bÇu cö, R«-da-nèp ®· tõ chèi ®øng “Gi¶i phãng lao ®éng” ®· liªn l¹c víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ trong danh s¸ch "chiÕn ®Êu" cña ph¸i ®a sè vµ Len-gnÝch ®· thay vµo. vµ kÓ tõ §¹i héi I cña Quèc tÕ II häp vµo n¨m 1889 (Pa-ri), trong suèt Nh÷ng ng−êi ®−îc bÇu vµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng lµ nh÷ng ng−êi thêi gian tån t¹i cña m×nh, nhãm nµy ®· ®¹i diÖn cho §¶ng d©n chñ - thuéc ph¸i ®a sè: N«-xcèp, Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ Len-gnÝch, trong sè nµy, x· héi Nga trong tÊt c¶ c¸c ®¹i héi cña Quèc tÕ II. v× nh÷ng lý do ®¶m b¶o bÝ mËt nªn t¹i ®¹i héi chØ nªu tªn mét m×nh N«- Nhãm “Gi¶i phãng lao ®éng” ®· ®ãng vai trß to lín trong viÖc båi xcèp; Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ Len-gnÝch lóc ®ã ®ang ë trong n−íc, ®· ®−îc bÇu v¾ng mÆt vµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng. — 17. d−ìng ý thøc gi¸c ngé c¸ch m¹ng cho giai cÊp c«ng nh©n Nga, mÆc 15 dï nhãm nµy kh«ng cã liªn hÖ víi phong trµo c«ng nh©n thùc tÕ ë "§ång minh d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi" ®· ®−îc Nga. V.I. Lª-nin chØ râ r»ng nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" "chØ thµnh thµnh lËp, theo s¸ng kiÕn cña V. I. Lª-nin, vµo th¸ng M−êi 1901. lËp §¶ng d©n chñ - x· héi vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn vµ tiÕn mét b−íc Thµnh phÇn cña §ång minh gåm bé phËn ë n−íc ngoµi cña tæ chøc ®Çu tiªn h−ëng øng phong trµo c«ng nh©n" (Toµn tËp, tiÕng Nga, "Tia löa" vµ "B×nh minh" vµ tæ chøc "Ng−êi d©n chñ - x· héi" (gåm xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 25, tr. 132). C¸c thµnh viªn cña nhãm nµy còng c¶ nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng"). NhiÖm vô cña §ång minh lµ ®· ph¹m ph¶i nh÷ng sai lÇm nghiªm träng: hä ®¸nh gi¸ qu¸ cao vai truyÒn b¸ c¸c t− t−ëng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng vµ thóc ®Èy viÖc trß cña giai cÊp t− s¶n tù do, kh«ng ®¸nh gi¸ hÕt vai trß c¸ch m¹ng thµnh lËp tæ chøc d©n chñ - x· héi chiÕn ®Êu. §ång minh (theo ®iÒu cña n«ng d©n víi tÝnh c¸ch lµ ®éi dù bÞ cña c¸ch m¹ng v« s¶n. Nh÷ng lÖ cña tæ chøc ®ã) lµ bé phËn ë n−íc ngoµi cña tæ chøc "Tia löa". sai lÇm nµy lµ mÇm mèng cña nh÷ng quan ®iÓm men-sª-vÝch sau nµy §ång minh tuyÓn lùa nh÷ng ng−êi ñng hé b¸o "Tia löa" trong sè cña Plª-kha-nèp vµ cña nh÷ng thµnh viªn kh¸c trong nhãm. nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi; §ång minh ñng hé N¨m 1894 theo s¸ng kiÕn cña nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng", "Héi b¸o nµy b»ng vËt chÊt, tæ chøc viÖc vËn chuyÓn b¸o vÒ Nga vµ xuÊt liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi" ®· ®−îc b¶n c¸c tµi liÖu m¸c-xÝt phæ th«ng. §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n thµnh lËp. N¨m 1900 c¸c thµnh viªn cña nhãm nµy vµ nh÷ng ng−êi chñ - x· héi Nga ®· phª chuÈn §ång minh lµ tæ chøc duy nhÊt cña ñng hé hä ®· rót khái "Héi liªn hiÖp" vµ thµnh lËp tæ chøc c¸ch ®¶ng ë n−íc ngoµi, ®−îc h−ëng c¸c quyÒn h¹n cña mét ban chÊp m¹ng "Ng−êi d©n chñ - x· héi". C¸c thµnh viªn cña nhãm lµ G. V. hµnh nh− ®iÒu lÖ ®· quy ®Þnh, vµ ®¹i héi ®· quyÕt ®Þnh cho §ång Plª-kha-nèp, P. B. ¸c-xen-rèt vµ V. I. Da-xu-lÝch ®· tham gia ban minh ph¶i ho¹t ®éng d−íi sù l·nh ®¹o vµ sù kiÓm so¸t cña Ban chÊp biªn tËp b¸o "Tia löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh". T¹i §¹i héi II cña hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp vµo th¸ng T¸m 1903, Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, bän nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" ®· tuyªn bè chÊm døt tån t¹i. — 16. men-sª-vÝch ®· cñng cè ®Þa vÞ ë trong §ång minh vµ tiÕn hµnh ®Êu 14 Trong thêi gian häp ®¹i héi, c¸c thµnh viªn cña tæ chøc "Tia löa" ®· tranh chèng Lª-nin, chèng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. T¹i §¹i héi II th¶o luËn nh÷ng danh s¸ch chñ yÕu d−íi ®©y vµ nh÷ng nh©n vËt cña §ång minh häp vµo th¸ng M−êi 1903, bän men-sª-vÝch ®· ®−îc ®Ò cö vµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng: 1) Danh s¸ch "®iÒu hoµ" th«ng qua ®iÒu lÖ míi cña §ång minh, nh»m chèng l¹i ®iÒu lÖ ®¶ng cña ph¸i ®a sè: V. N. R«-da-nèp (thuéc ph¸i "C«ng nh©n miÒn ®· ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -
  19. Chó thÝch Chó thÝch 612 613 nhÊt ho¹t ®éng cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ ban biªn tËp C¬ x· héi Nga. Tõ ®ã §ång minh trë thµnh thµnh tr× cña chñ nghÜa men-sª-vÝch; §ång minh tån t¹i ®Õn n¨m 1905. — 18. quan ng«n luËn trung −¬ng, kh«i phôc Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng trong tr−êng hîp toµn bé 16 B×nh luËn vÒ Tagesordnung lµ tªn gäi mµ V. I. Lª-nin dïng ®Ó chØ sè uû viªn cña mét trong hai c¬ quan Êy bÞ b¾t còng nh− ®¹i diÖn ®¶ng nh÷ng nhËn xÐt cña m×nh vÒ b¶n dù th¶o ch−¬ng tr×nh nghÞ sù vµ trong nh÷ng quan hÖ víi c¸c ®¶ng kh¸c. Héi ®ång cã nhiÖm vô triÖu thñ tôc tiÕn hµnh §¹i héi II cña ®¶ng, nh÷ng tµi liÖu Êy ®· ®−îc Lª- tËp ®¹i héi ®¶ng trong thêi h¹n do ®iÒu lÖ quy ®Þnh hoÆc triÖu tËp sím nin gäi lµ "Ch−¬ng tr×nh §¹i héi II th−êng kú cña §¶ng c«ng nh©n h¬n nÕu cã sù yªu cÇu cña c¸c tæ chøc ®¶ng cã quyÒn chiÕm mét nöa d©n chñ - x· héi Nga" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, tæng sè phiÕu t¹i ®¹i héi. Héi ®ång ®¶ng gåm 5 uû viªn, trong ®ã mét t. 7, tr. 393 - 400). — 19. uû viªn lµ do ®¹i héi ®¶ng cö ra, cßn nh÷ng uû viªn kh¸c th× do Ban 17 "B×nh minh" lµ t¹p chÝ chÝnh trÞ - khoa häc m¸c-xÝt, do ban biªn tËp chÊp hµnh trung −¬ng vµ ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng b¸o "Tia löa" xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 1901 - 1902 ë Stót-ga. Tæng cö ra, mçi c¬ quan nµy cö 2 uû viªn tham gia Héi ®ång ®¶ng. §¹i héi II céng ra ®−îc 4 sè (3 tËp) t¹p chÝ "B×nh minh": sè 1 — th¸ng T− 1901 cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· bÇu G. V. Plª-kha-nèp (thùc tÕ ®−îc xuÊt b¶n vµo ngµy 23 th¸ng Ba theo lÞch míi), sè 2 - 3 lµm uû viªn thø 5 cña Héi ®ång ®¶ng. Ban ®Çu V. I. Lª-nin ®¹i biÓu cho ®−îc xuÊt b¶n vµo th¸ng Ch¹p 1901; sè 4 — th¸ng T¸m 1902. ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng tham gia Héi ®ång ®¶ng, NhiÖm vô cña t¹p chÝ nµy ®· ®−îc x¸c ®Þnh trong dù th¶o lêi tuyªn sau khi rót khái ban biªn tËp b¸o "Tia löa" th× Ng−êi ®¹i biÓu cho Ban bè cña b¸o "Tia löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh", do V. I. Lª-nin viÕt ë chÊp hµnh trung −¬ng. Sau khi Plª-kha-nèp chuyÓn sang phÝa chñ trong n−íc (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t- nghÜa c¬ héi vµ bän men-sª-vÝch chiÕm ®o¹t ban biªn tËp C¬ quan xc¬-va, t. 4, tr. 407 - 421). N¨m 1902 trong thêi gian nh÷ng sù bÊt ng«n luËn trung −¬ng, th× Héi ®ång ®¶ng trë thµnh c«ng cô ®Êu tranh ®ång vµ xung ®ét n¶y sinh ra trong néi bé ban biªn tËp b¸o "Tia cña bän men-sª-vÝch chèng l¹i nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Trong Héi ®ång ®¶ng V. I. Lª-nin ®· ®Êu tranh triÖt ®Ó nh»m ®oµn kÕt ®¶ng, v¹ch löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh", Plª-kha-nèp ®· ®−a ra dù ¸n t¸ch t¹p trÇn ho¹t ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc vµ chia rÏ cña bän men-sª-vÝch. Theo chÝ ra khái tê b¸o (®Ó dµnh cho m×nh quyÒn chñ biªn t¹p chÝ "B×nh ®iÒu lÖ do §¹i héi III cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga th«ng minh"), nh−ng ®Ò nghÞ nµy ®· kh«ng ®−îc chÊp nhËn, vµ c¶ hai c¬ qua, Héi ®ång ®¶ng ®· gi¶i thÓ. — 21. quan ng«n luËn nµy lu«n lu«n cã chung mét ban biªn tËp. 19 Ph¸i x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng lµ ®¶ng tiÓu t− s¶n ë Nga; xuÊt hiÖn T¹p chÝ "B×nh minh" ®· phª ph¸n chñ nghÜa xÐt l¹i quèc tÕ vµ vµo cuèi n¨m 1901 - ®Çu n¨m 1902 do kÕt qu¶ hîp nhÊt c¸c nhãm d©n Nga, b¶o vÖ nh÷ng nguyªn lý chñ nghÜa M¸c. T¹p chÝ "B×nh minh" tuý vµ c¸c tiÓu tæ d©n tuý kh¸c nhau ("Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi x· ®· ®¨ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin: "B×nh luËn thêi sù", "Nh÷ng kÎ héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng", "§¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng" vµ ¸p bøc c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ nh÷ng An-ni-ban cña ph¸i tù v. v.). C¬ quan ng«n luËn chÝnh thøc cña ®¶ng nµy lµ "N−íc Nga c¸ch do", "C¸c ngµi " “phª ph¸n” trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt" (4 ch−¬ng ®Çu m¹ng" (1900 - 1905) vµ t¹p chÝ "TruyÒn tin c¸ch m¹ng Nga" (1901 - cña t¸c phÈm "VÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ "nh÷ng kÎ phª ph¸n M¸c""), 1905). Quan ®iÓm cña bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng lµ mét sù "§iÓm qua t×nh h×nh trong n−íc", "C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña §¶ng pha trén chiÕt trung gi÷a nh÷ng t− t−ëng cña chñ nghÜa d©n tuý vµ d©n chñ - x· héi Nga", còng nh− c¸c t¸c phÈm cña G. V. Plª-kha- chñ nghÜa xÐt l¹i; theo c¸ch nãi cña Lª-nin, bän x· héi chñ nghÜa - nèp: "Phª ph¸n nh÷ng kÎ phª ph¸n chóng ta. Ph. I. ¤ng P. Xt¬-ru- c¸ch m¹ng ®· toan tÝnh v¸ "nh÷ng chç r¸ch cña chñ nghÜa d©n tuý" vª trong vai phª ph¸n häc thuyÕt cña M¸c vÒ ph¸t triÓn x· héi", b»ng "nh÷ng miÕng v¸ cña luËn ®iÖu "phª ph¸n" hîp thêi th−îng vµ "Cant chèng l¹i Can-t¬ hay lµ di chóc tinh thÇn cña ngµi BÐc-stanh" ®Çy tÝnh chÊt c¬ héi chñ nghÜa ®èi víi chñ nghÜa M¸c" (Toµn tËp, vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c. — 20. tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 285). Bän x· héi chñ nghÜa - 18 Héi ®ång ®¶ng (1903 - 1905), theo ®iÒu lÖ ®¶ng ®−îc th«ng qua t¹i c¸ch m¹ng kh«ng thÊy nh÷ng sù kh¸c biÖt giai cÊp gi÷a giai cÊp §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®· ®−îc lËp ra v« s¶n vµ n«ng d©n, chóng che giÊu t×nh tr¹ng ph©n ho¸ giai cÊp vµ nh÷ng m©u thuÉn trong néi bé n«ng d©n, b¸c bá vai trß l·nh nh − c ¬ quan cao nhÊt cña ®¶ng, cã nhiÖm vô phèi hîp vµ thèng
  20. Chó thÝch Chó thÝch 614 615 ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng. S¸ch l−îc khñng bè c¸ nh©n — chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, ®a sè bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch mµ bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng tuyªn truyÒn coi ®ã nh− ph−¬ng m¹ng ®· gi÷ lËp tr−êng x· héi - s«-vanh. ph¸p ®Êu tranh c¬ b¶n ®Ó chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, — ®· g©y nhiÒu tai Sau th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917 bän h¹i cho phong trµo c¸ch m¹ng, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c tæ chøc quÇn x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®· cïng víi bän men-sª-vÝch vµ bän d©n chóng ®Ó tiÕn hµnh ®Êu tranh c¸ch m¹ng. chñ - lËp hiÕn t¹o thµnh chç dùa chÝnh cña ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n - C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng quy ®Þa chñ ph¶n c¸ch m¹ng, cßn c¸c thñ lÜnh cña ®¶ng nµy (Kª-ren-xki, ¸p- ®Þnh viÖc thñ tiªu chÕ ®é t− h÷u vÒ ruéng ®Êt vµ chuyÓn ruéng ®Êt cho kxen-chi-Ðp, TsÐc-nèp) ®· tham gia chÝnh phñ nµy. C¸nh t¶ trong ®¶ng c¸c c«ng x· sö dông theo nguyªn t¾c b×nh qu©n, còng nh− chñ tr−¬ng nµy, do ¶nh h−ëng cña qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ho¸ n«ng d©n, ®· thµnh lËp ph¸t triÓn mäi h×nh thøc hîp t¸c x·. Trong c−¬ng lÜnh nµy, — mµ bän x· vµo cuèi th¸ng M−êi mét 1917 mét ®¶ng ®éc lËp cña nh÷ng ng−êi x· héi héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng toan m« t¶ nh− c−¬ng lÜnh "x· héi ho¸ ruéng chñ nghÜa - c¸ch m¹ng c¸nh t¶. Do muèn duy tr× ¶nh h−ëng cña m×nh ®Êt" — kh«ng cã chót g× lµ x· héi chñ nghÜa, bëi v× chØ thñ tiªu chÕ ®é t− trong quÇn chóng n«ng d©n, ph¸i x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng c¸nh t¶ h÷u vÒ ruéng ®Êt — nh− Lª-nin ®· v¹ch râ — th× kh«ng thÓ thñ tiªu ®· chÝnh thøc thõa nhËn ChÝnh quyÒn x«-viÕt vµ liªn hiÖp víi nh÷ng ®−îc sù thèng trÞ cña t− b¶n vµ xo¸ bá ®−îc t×nh tr¹ng nghÌo tóng cña ng−êi b«n-sª-vÝch, nh−ng ch¼ng bao l©u sau ®· ®i vµo con ®−êng ®Êu quÇn chóng. Néi dung thiÕt thùc, cã tÝnh chÊt tiÕn bé vÒ ph−¬ng diÖn tranh chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. lÞch sö, cña c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng Trong nh÷ng n¨m cã cuéc can thiÖp vò trang qu©n sù cña n−íc lµ ®Êu tranh nh»m thñ tiªu chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña ®Þa chñ; yªu ngoµi vµ néi chiÕn, bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®· tiÕn hµnh s¸ch nµy, xÐt vÒ mÆt kh¸ch quan, ®· nãi lªn ®−îc lîi Ých vµ nguyÖn väng ho¹t ®éng ph¸ ho¹i ph¶n c¸ch m¹ng, ®· tÝch cùc ñng hé bän can cña n«ng d©n trong thêi kú c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n. thiÖp vµ c¸c t−íng t¸ b¹ch vÖ, tham gia vµo c¸c cuéc ©m m−u ph¶n §¶ng b«n-sª-vÝch ®· v¹ch trÇn nh÷ng m−u toan cña bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng muèn ngôy trang d−íi danh nghÜa x· héi chñ nghÜa, c¸ch m¹ng, tæ chøc nh÷ng ho¹t ®éng khñng bè nh»m vµo c¸c nhµ ®· ®Êu tranh ngoan c−êng chèng bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®Ó ho¹t ®éng cña Nhµ n−íc x«-viÕt vµ cña §¶ng céng s¶n. Sau khi néi tranh thñ ¶nh h−ëng trong n«ng d©n, ®· v¹ch trÇn sù tai h¹i cña s¸ch chiÕn kÕt thóc bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng vÉn tiÕp tôc ho¹t l−îc khñng bè c¸ nh©n cña chóng g©y cho phong trµo c«ng nh©n. §ång ®éng thï ®Þch chèng Nhµ n−íc x«-viÕt ë trong n−íc vµ trong hµng thêi, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch thùc ngò bän b¹ch vÖ l−u vong. — 22. hiÖn nh÷ng sù tho¶ thuËn t¹m thêi víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - 20 I-van I-va-n«-vÝch vµ I-van Ni-ki-ph«-r«-vÝch lµ c¸c nh©n vËt trong c¸ch m¹ng trong cuéc ®Êu tranh chèng chÝnh phñ Nga hoµng. t¸c phÈm cña N. V. G«-g«n "C©u chuyÖn xÝch mÝch gi÷a I-van I-va- TÝnh chÊt kh«ng thuÇn nhÊt vÒ mÆt giai cÊp cña n«ng d©n, xÐt cho n«-vÝch vµ I-van Ni-ki-ph«-r«-vÝch". — 23. cïng, ®· lµ nguån gèc cña tÝnh chÊt kh«ng v÷ng vµng vÒ mÆt t− t−ëng 21 "Tin tøc cuèi cïng" lµ b¶n tin cña Ban chÊp hµnh ë n−íc ngoµi cña ph¸i Bun; chÝnh trÞ vµ t×nh tr¹ng hçn ®én vÒ tæ chøc trong §¶ng x· héi chñ nghÜa - xuÊt b¶n ë Lu©n-®«n vµ Gi¬-ne-v¬ vµo nh÷ng n¨m 1901 - 1906. — 27. c¸ch m¹ng, lµ nguyªn nh©n lµm cho bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng cã 22 Chñ nghÜa phôc quèc Do-th¸i lµ mét trµo l−u t− s¶n - d©n téc chñ nh÷ng sù dao ®éng th−êng xuyªn gi÷a giai cÊp t− s¶n tù do vµ giai cÊp v« nghÜa ph¶n ®éng, xuÊt hiÖn vµo cuèi thÕ kû XIX trong giai cÊp t− s¶n. Ngay tõ nh÷ng n¨m c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, c¸nh h÷u ®· t¸ch s¶n Do-th¸i. Trong c¸c thuyÕt d©n téc chñ nghÜa cña m×nh, bän khái ®¶ng nµy vµ lËp ra mét ®¶ng hîp ph¸p lµ "§¶ng lao ®éng x· héi chñ phôc quèc Do-th¸i cè g¾ng chøng minh r»ng ng−êi Do-th¸i ë tÊt c¶ nghÜa nh©n d©n", gÇn gòi víi bän d©n chñ - lËp hiÕn xÐt vÒ quan ®iÓm; tõ mäi n−íc tuång nh− ®Òu thuéc "mét d©n téc Do-th¸i thèng nhÊt"; ®¶ng nµy còng t¸ch ra c¸nh t¶ vÒ sau trë thµnh liªn minh nöa v« chÝnh c¸c ®¹i biÓu cña chñ nghÜa phôc quèc Do-th¸i chñ tr−¬ng "hîp t¸c phñ cña bän theo chñ nghÜa "tèi ®a". Trong thêi kú thÕ lùc ph¶n ®éng Xt«- l−-pin thèng trÞ, §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®· tr¶i qua mét qu¸ giai cÊp" gi÷a tÊt c¶ nh÷ng ng−êi Do-th¸i, do ®ã ®· lµm cho nh÷ng tr×nh tan r· hoµn toµn vÒ t− t−ëng vµ tæ chøc. Trong nh÷ng n¨m ng−êi lao ®éng Do-th¸i l·ng quªn cuéc ®Êu tranh giai cÊp chèng
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học