1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 5 phần 6

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 5 phần 6

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 5 phần 6', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả V. I. L ª - n i n 332 333 1 DiÔn v¨n ®äc ngµy 21 th¸ng chÝn (4 th¸ng m − êi) ( Biªn b¶n) Th−a c¸c ®ång chÝ! Chóng t«i xin b¾t ®Çu tõ c¸i ®iÓm quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña ®¹i héi. Víi t− c¸ch lµ mét ®¹i biÓu cña b¸o Tia löa , t«i cho r»ng cÇn ph¶i nãi tíi lÞch sö nh÷ng quan hÖ cña chóng t«i víi c¸c tæ chøc kh¸c. Ngay

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 35

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:49 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. V. I. L ª - n i n 332 333 1 DiÔn v¨n ®äc ngµy 21 th¸ng chÝn (4 th¸ng m − êi) ( Biªn b¶n) Th−a c¸c ®ång chÝ! Chóng t«i xin b¾t ®Çu tõ c¸i ®iÓm quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña ®¹i héi. Víi t− c¸ch lµ mét ®¹i biÓu cña b¸o "Tia löa", t«i cho r»ng cÇn ph¶i nãi tíi lÞch sö nh÷ng quan hÖ cña chóng t«i víi c¸c tæ chøc kh¸c. Ngay tõ ®Çu, tê "Tia löa" ®· lµm viÖc mét c¸ch hoµn toµn tù chñ, nã chØ t¸n thµnh liªn hÖ vÒ t− t−ëng víi ®¶ng d©n chñ - x· héi Nga, vµ ho¹t ®éng theo sù uû nhiÖm cña nhiÒu ®ång chÝ ë trong n−íc Nga. Ngay trong sè ®Çu, tê "Tia löa" ®· tuyªn bè r»ng nã sÏ kh«ng nãi tíi nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ tæ chøc ®· x¶y ra trong "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga"106, vµ coi träng nhiÒu nhÊt lËp tr−êng nguyªn t¾c cña m×nh 1). Mét bé phËn nh÷ng héi viªn cña "Héi liªn hiÖp" ®Ò nghÞ víi chóng t«i më héi nghÞ ®Ó tho¶ thuËn víi nh÷ng tæ chøc ë ngoµi n−íc. Chóng t«i hiÓu ®Ò nghÞ Êy theo ý nghÜa lµ trong "Héi liªn hiÖp" cã mét nhãm t¸n thµnh nh÷ng nguyªn t¾c mµ chóng t«i ®· ®−a ra, vµ do ®ã cã thÓ hy väng r»ng "Héi liªn hiÖp" còng sÏ thõa nhËn nh÷ng nguyªn t¾c Êy. MÆc dï cã nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ tæ chøc ngoµi 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 4, tr. 484 - 486.
  2. V. I. L ª - n i n §¹i héi "thèng nhÊt" 334 335 toan thÓ hiÖn trong c¸i gäi lµ chñ nghÜa kinh tÕ, chñ nghÜa nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ nguyªn t¾c, nh−ng tæ chøc c¸ch BÐc-stanh, chñ nghÜa Min-l¬-r¨ng v.v." ë ®©y râ rµng lµ m¹ng "Ng−êi d©n chñ - x· héi"107 ®· tr¶ lêi ®ång ý víi ®Ò ng−êi ta muèn ¸m chØ c¸i g× ®©y, râ rµng lµ ®· diÔn ra nghÞ ®ã. §¸ng tiÕc lµ "Héi liªn hiÖp" ®· tõ chèi kh«ng hiÖp cuéc ®Êu tranh gi÷a chñ nghÜa c¬ héi víi chñ nghÜa M¸c th−¬ng. §Õn khi xuÊt hiÖn mét nhãm míi nh÷ng ng−êi ®Ò c¸ch m¹ng. V« luËn néi dung trong tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n", x−íng108, "Héi liªn hiÖp" míi t¸n thµnh hiÖp th−¬ng. V× bé sè 10 lµ nh− thÕ nµo ®i n÷a, trong bÊt cø tr−êng hîp nµo mÆt cña "Héi liªn hiÖp" hÕt søc kh«ng râ rÖt, v× trong "Héi nã còng kh«ng thÓ thñ tiªu ®−îc c¸i sù thùc lÞch sö lµ liªn hiÖp" xuÊt hiÖn mét khuynh h−íng míi ng¶ vÒ phÝa chñ héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ ®· häp vµ nghÞ quyÕt do héi nghÞ th«ng nghÜa M¸c c¸ch m¹ng, nªn cã thÓ hy väng ®i ®Õn mét sù tho¶ qua cã thÓ dïng lµm c¬ së cho sù thèng nhÊt. Tû dô, trong thuËn vÒ nguyªn t¾c. Tæ chøc "Tia löa" vµ tæ chøc "Ng−êi ®iÓm thø 3, nghÞ quyÕt Gi¬-ne-v¬ c«ng nhËn r»ng ®¶ng d©n chñ d©n chñ - x· héi" l¹i ®ång ý hiÖp th−¬ng, sau ®ã, héi nghÞ - x· héi ph¶i n¾m lÊy b¸ quyÒn l·nh ®¹o trong cuéc ®Êu Gi¬-ne-v¬ ®−îc tæ chøc. Lóc b¾t ®Çu cuéc häp cña chóng ta, tranh v× mét nÒn d©n chñ . Râ rµng lµ vÒ ®iÓm nµy tr−íc ®ång chÝ Cru-glèp ®· ®äc nghÞ quyÕt cña héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ kia còng ®· cã sù bÊt ®ång ý kiÕn. V× rÊt muèn tr¸nh vµ kh«ng cã nhËn xÐt g×. Kh«ng mét ai trong "Héi liªn hiÖp" xa chñ nghÜa c¬ héi nªn nghÞ quyÕt ®· ®i ®Õn chç hÇu lªn tiÕng ph¶n ®èi nghÞ quyÕt c¶. nh− buån c−êi. (Xem ®iÓm "®" trong môc 5.) ThÕ lµ còng Chóng t«i nhËn thÊy r»ng trong sè 10, tê t¹p chÝ "Sù ®· cã sù bÊt ®ång ý kiÕn ngay c¶ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò s¬ ®¼ng nghiÖp c«ng nh©n" ®· kiªn quyÕt c¾t ®øt víi nh÷ng truyÒn Êy. B©y giê chóng ta h·y so s¸nh nghÞ quyÕt Êy víi nh÷ng thèng cña chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng vµ lªn tiÕng chèng l¹i bµi ®¨ng trong tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n", sè 10. RÊt tiÕc sù tho¶ thuËn cã tÝnh nguyªn t¾c ®· ®¹t ®−îc ë héi nghÞ lµ t«i chØ cã ba ngµy ®Ó t×m hiÓu qua c¸c bµi b¸o ®ã. Gi¬-ne-v¬; râ rµng lµ nh÷ng xu h−íng cña héi nghÞ nµy Nh÷ng bµi b¸o Êy lµm s¸ng tá mét c¸ch t−êng tËn sù ®· ®−îc "Héi liªn hiÖp" t¸n thµnh. kh¸c nhau trong nh÷ng quan ®iÓm cña chóng ta; trong nh÷ng V× nh÷ng lý do trªn, sù phª b×nh cña t«i sÏ nh»m vµo bµi b¸o Êy cã mét vµi chØ dÉn x¸c ®¸ng cho tê "B×nh minh" ban biªn tËp tê t¹p chÝ "Sù nghiÖp c«ng nh©n" chø kh«ng vµ tê "Tia löa" mµ chóng t«i sÏ sö dông, nh−ng ®ã kh«ng nh»m vµo toµn thÓ "Héi liªn hiÖp". ph¶i lµ ®iÒu mµ chóng ta cÇn chó ý ®Õn b©y giê. §iÒu mµ Chóng ta h·y so s¸nh nghÞ quyÕt cña héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ chóng ta nªn quan t©m ®Õn lµ nh÷ng nguyªn t¾c ®−îc ®Æt víi nh÷ng bµi ®¨ng trong t¹p chÝ "Sù nghiÖp c«ng nh©n", sè 10. lµm c¬ së cho nh÷ng bµi b¸o Êy. LËp tr−êng nguyªn t¾c NghÞ quyÕt cña héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ lµm cho ng−êi ta cña tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n", sè 10 ®¸nh ®æ lËp tr−êng ng¹c nhiªn v× nã tØ mØ mét c¸ch l¹ lïng vµ nã nhÊn m¹nh mµ nh÷ng ®¹i biÓu cña "Héi liªn hiÖp" ®· gi÷ trong héi vµo nh÷ng ®iÒu mµ mäi ng−êi ®Òu biÕt. nghÞ Gi¬-ne-v¬. Kh«ng thÓ cã sù ®iÒu hoµ gi÷a nh÷ng lËp §iÓm thø I cña sù tho¶ thuËn cã tÝnh nguyªn t¾c nãi tr−êng Êy. CÇn ph¶i v¹ch trÇn nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn r»ng: "Trong khi thõa nhËn nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n cña trong nh÷ng lËp tr−êng ®ã, ®Ó biÕt râ "Héi liªn hiÖp"®· chñ nghÜa x· héi khoa häc vµ ho¹t ®éng nhÊt trÝ víi phong ®øng trªn c¬ së nµo, ®Ó biÕt râ cã thÓ cã sù thèng nhÊt vÒ trµo d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng quèc tÕ, chóng t«i b¸c bá t− t−ëng ®−îc kh«ng, mét sù thèng nhÊt mµ nÕu kh«ng cã mäi m−u toan muèn ®−a chñ nghÜa c¬ héi vµo cuéc ®Êu nã th× sù thèng nhÊt vÒ tæ chøc lµ v« nghÜa; chóng t«i ®· tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n, ⎯ tøc lµ nh÷ng m−u
  3. V. I. L ª - n i n §¹i héi "thèng nhÊt" 336 337 T«i còng nhËn thÊy r»ng tÊt c¶ c¸i ®ã ®−îc kÌm theo kh«ng t×m kiÕm vµ kh«ng thÓ t×m kiÕm mét sù thèng nhÊt nh÷ng nghÞ luËn vÒ c¸i h¹i cña viÖc gß bã t− t−ëng v.v., tøc nh− thÕ. Trªn nh÷ng trang 32 vµ 33 cña tê ""Sù nghiÖp c«ng lµ ®óng c¸i mµ bän theo chñ nghÜa BÐc-stanh th−êng nãi. nh©n" sè 10, t¸c gi¶ bµi b¸o kh«ng hµi lßng vÒ sù ®èi lËp §iÒu nµy còng ®· ®−îc nãi tíi ë ®¹i héi Lu-bÕch cña §¶ng gi÷a ph¸i Nói víi ph¸i Gi-r«ng-®anh trong phong trµo d©n d©n chñ-x· héi §øc110, nh÷ng ng−êi theo Gi«-re-x¬111 còng chñ - x· héi quèc tÕ 109. H·y nh×n vµo héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ mµ nh¾c ®i nh¾c l¹i ®iÒu ®ã; mµ së dÜ nh÷ng ®iÓm tho¶ thuËn xem, ®ã h¸ ch¼ng ph¶i lµ sù xung ®ét gi÷a ph¸i Nói vµ ph¸i kh«ng nãi vÒ c¸i ®ã chÝnh lµ v× sù tho¶ thuËn dùa trªn c¬ Ghi-r«ng-®anh hay sao? Tê "Tia löa" h¸ ch¼ng ph¶i lµ ph¸i Nói së chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng. Ngay c¶ nh÷ng biÓu hiÖn yÕu hay sao? H¸ ch¼ng ph¶i lµ ngay trong bµi tuyªn bè ®Çu tiªn cña ít cña chñ nghÜa phª ph¸n còng sÏ ®−a tíi sù ®o¹n tuyÖt ban biªn tËp, tê "Tia löa" ®· nãi r»ng nã kh«ng muèn cã sù hoµn toµn. Chóng ta héi häp ®Ó nãi vÒ néi dung t− t−ëng thèng nhÊt nµo vÒ tæ chøc tr−íc khi cã sù ph©n râ ranh giíi vÒ chø kh«ng ph¶i nãi vÒ tù do t− t−ëng. LÊy nh÷ng g−¬ng t− t−ëng hay sao? Trong tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n", sè 10, cã nãi ë Ph¸p, ë §øc ra lµm dÉn chøng lµ hoµn toµn kh«ng tho¶ r»ng: ngay c¶ nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa BÐc-stanh r¸o riÕt ®¸ng. Nh÷ng ng−êi §øc ®· ®¹t ®−îc c¸i mµ chóng ta nhÊt còng ®øng trªn lËp tr−êng lîi Ých giai cÊp. NghÞ quyÕt cã h·y cßn ph¶i ®Êu tranh ®Ó giµnh lÊy. Hä cã mét ®¶ng d©n nãi riªng vÒ chñ nghÜa BÐc-stanh; nh÷ng ®¹i biÓu cña héi nghÞ chñ-x· héi thèng nhÊt n¾m b¸ quyÒn l·nh ®¹o trong cuéc ®· mÊt nhiÒu c«ng søc ®Ó b¸c bá chñ nghÜa Êy, thÕ mµ b©y giê ®Êu tranh chÝnh trÞ. Cßn ë n−íc ta th× c¸c tæ chøc d©n trong nh÷ng bµi ®¨ng ë tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" sè 10 l¹i cßn chñ-x· héi ch−a ph¶i lµ ng−êi l·nh ®¹o c¸c nhãm c¸ch m¹ng, nãi l¹i ®iÒu cò rÝch Êy. ThÕ lµ c¸i g×, th¸ch thøc hay lµ nh¹o tr¸i l¹i ë ta l¹i thÊy cã nh÷ng xu h−íng c¸ch m¹ng kh¸c ®ang b¸ng? ViÖc g× mµ ph¶i tèn c«ng lµm nh÷ng chuyÖn nh− thÕ?! ®−îc sèng l¹i. Trong nh÷ng bµi ®¨ng ë tê ""Sù nghiÖp c«ng D−êng nh− ng−êi ta chÕ giÔu c«ng lao chóng t«i ®· bá ra nh©n", sè 10 kh«ng nh÷ng kh«ng thÊy cã sù ®o¹n tuyÖt hoµn ®Ó v¹ch ra mét c¬ së lý luËn. Chóng ta kh«ng ®−îc quªn toµn, cã tÝnh nguyªn t¾c víi chñ nghÜa c¬ héi mµ thËm chÝ r»ng nÕu kh«ng cã c¸i c¬ së t− t−ëng chung th× kh«ng thÓ cßn cã mét c¸i g× tåi tÖ h¬n n÷a, tøc lµ: ca ngîi −u thÕ cã vÊn ®Ò thèng nhÊt. Sau ®ã, cïng trong bµi b¸o Êy, chóng cña phong trµo tù ph¸t. T«i kh«ng b¾t bÎ vÒ lêi nãi ®©u. t«i thÊy ng−êi ta b¸o tr−íc lµ sÏ më réng h¬n n÷a ph¹m TÊt c¶ chóng t«i, nh÷ng ®ång chÝ ë b¸o "Tia löa" vµ ë b¸o vi nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a chóng ta. Tû nh− ë "Ng−êi d©n chñ - x· héi" vµ t«i, chóng t«i ®Òu chØ chó ý ®Õn trang 33, t¸c gi¶ viÕt: "cã thÓ nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn nh÷ng xu h−íng c¨n b¶n cña c¸c bµi b¸o, nh−ng nh÷ng gi÷a chóng ta lµ do ®· lý gi¶i kh¸c nhau vÒ chñ nghÜa M¸c". lêi nãi Êy, nh− nh÷ng ng−êi §øc th−êng nãi, ins Gesicht T«i xin nh¾c l¹i lÇn n÷a: viÖc g× mµ ph¶i tèn c«ng lµm nh÷ng schlagen1). ThÕ mµ vÒ nh÷ng ®iÓm Êy th× nghÞ quyÕt Gi¬-ne- chuyÖn nh− thÕ?! v¬ ®· nãi hÕt søc râ rµng. "§¶ng c«ng nh©n gi¶i phãng §iÓm "c" § 4 cña nghÞ quyÕt Gi¬-ne-v¬ nãi vÒ sù cÇn chÝnh trÞ Nga"112 míi xuÊt hiÖn Ýt l©u nay, còng phô häa thiÕt ph¶i ®Êu tranh chèng mäi kÎ thï cña chñ nghÜa M¸c theo nh÷ng xuÊt b¶n phÈm Êy. c¸ch m¹ng, thÕ mµ ë ®©y, ng−êi ta l¹i nãi víi chóng ta r»ng cã thÓ lµ, nãi chung, chóng ta hiÓu chñ nghÜa M¸c mét 1) ⎯ dËp vµo mòi c¸ch kh¸c nhau.
  4. V. I. L ª - n i n §¹i héi "thèng nhÊt" 338 339 C¸c ®ång chÝ h·y chó ý ®Õn sù kh¸c nhau næi tiÕng gi÷a Nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, ë héi nghÞ Gi¬-ne-v¬ ®· n¶y s¸ch l−îc - kÕ häach vµ s¸ch l−îc - qu¸ tr×nh trong bµi b¸o. ra mét vµi sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò khñng bè. Sau héi T¸c gi¶ nãi r»ng s¸ch l−îc - kÕ häach m©u thuÉn víi tinh nghÞ, mét bé phËn cña "Héi liªn hiÖp", tøc lµ ph¸i Bun113, thÇn c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng, vµ nghÜ r»ng cã trong ®¹i héi cña hä, ®· kiªn quyÕt ph¶n ®èi khñng bè. ThÕ thÓ nãi vÒ s¸ch l−îc - "qu¸ tr×nh" mµ t¸c gi¶ hiÓu lµ sù t¨ng mµ ë trang 23, t¸c gi¶ l¹i viÕt r»ng chóng t«i "kh«ng muèn lªn cña nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng, song song cïng víi sù c¶n trë xu h−íng khñng bè". §ã lµ lêi tuyªn bè sÆc mïi c¬ héi chñ nghÜa...1) ph¸t triÓn cña ®¶ng. Theo t«i, ®ã chØ lµ th¸i ®é kh«ng muèn th¶o luËn. Chóng ta ®· mÊt biÕt bao th× giê vµ c«ng søc ®Ó v¹ch ra nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh; ë héi nghÞ In lÇn ®Çu n¨m 1946 trong Theo ®óng biªn b¶n Gi¬-ne-v¬ ng−êi ta còng ®· nãi nhiÒu l¾m vÒ nh÷ng nhiÖm V. I. Lª - nin, Toµn tËp, xuÊt vô Êy. ThÕ mµ, ®ét nhiªn, giê ®©y ng−êi ta l¹i nãi víi chóng b¶n lÇn thø t−, tËp 5 ta vÒ "s¸ch l−îc - kÕ häach" vµ "s¸ch l−îc - qu¸ tr×nh". Theo t«i, ®ã lµ quay l¹i víi c¸i s¶n phÈm thiÓn cËn ®Æc biÖt theo chñ nghÜa BÐc-stanh cña tê "T− t−ëng c«ng nh©n", tê b¸o nµy kh¼ng ®Þnh r»ng chØ nªn tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh nµo cã thÓ tiÕn hµnh ®−îc, mµ cuéc ®Êu tranh cã thÓ tiÕn hµnh ®−îc chÝnh lµ cuéc ®Êu tranh ®ang diÔn ra. Cßn chóng t«i th× kh¼ng ®Þnh r»ng chØ cã sù xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c lµ ph¸t triÓn th«i. NghÞ quyÕt Gi¬-ne-v¬ nãi r»ng muèn chuyÓn sang cæ ®éng chÝnh trÞ th× kh«ng cÇn ph¶i qua mét giai ®o¹n nµo c¶, thÕ mµ bçng nhiªn sau ®ã l¹i xuÊt hiÖn mét bµi b¸o trong ®ã ng−êi ta ®em "s¸ch b¸o cã tÝnh chÊt tè c¸o" ®Ó ®èi lËp l¹i "cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n". M¸c-t−-nèp viÕt vÒ sinh viªn vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i tù do r»ng b¶n th©n hä, theo lêi «ng, cã thÓ tù m×nh quan t©m ®Õn nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ. Cßn chóng t«i th× l¹i nghÜ r»ng tÊt c¶ ®Æc ®iÓm cña phong trµo d©n chñ-x· héi Nga lµ ë chç ph¸i d©n chñ tù do chñ nghÜa kh«ng chñ ®éng khëi x−íng ®Êu tranh chÝnh trÞ. NÕu nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i tù do tù hä thÊy râ r»ng hä ph¶i lµm g× vµ tù hä cã thÓ lµm ®−îc th× chóng ta ch¼ng cã g× mµ lµm n÷a. T¸c gi¶ bµi b¸o ®i ®Õn chç cho r»ng chÝnh phñ tù nã sÏ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ vµ nh÷ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh. 1) Biªn b¶n viÕt ®Õn ®©y th× ngõng l¹i.
  5. V. I. L ª - n i n 340 341 2 n h÷ng vÊn ®Ò ®Ò nghÞ víi "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng − êi d©n chñ-x· héi nga" Cuéc ®Êu tranh t¹i ®¹i héi "thèng nhÊt" ngµy 21 th¸ng chÝn víi nh÷ng kÎ ®ãi (4 th¸ng M − êi) 1901 ThËt lµ mét sù quan t©m rÊt l¹ lïng cña chÝnh phñ ta 1 . C¶ ba tæ chøc cã thõa nhËn vÒ nguyªn t¾c nghÞ quyÕt ®èi víi nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi! Mét b¶n th«ng t− dµi l−ît cña héi nghÞ th¸ng S¸u kh«ng? th−ît (®Ó ngµy 17 th¸ng T¸m) cña bé tr−ëng Bé néi vô ®· 2. §èi víi nh÷ng khuynh h−íng v« nguyªn t¾c vµ c¬ ®−îc göi cho c¸c tØnh tr−ëng c¸c tØnh bÞ n¹n! §ã lµ c¶ héi chñ nghÜa xa rêi chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng, g©y ra mét t¸c phÈm v¨n nghÖ víi khèi l−îng h¬n mét tê in tiªu nh÷ng sù lÇm lÉn hÕt søc nguy h¹i cho phong trµo cña chóng chuÈn trong ®ã «ng Xi-pi-a-ghin gi¶i thÝch tÊt c¶ chÝnh s¸ch ta, th× "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga" cã ý cña chÝnh phñ trong vÊn ®Ò l−¬ng thùc. B»ng c¸ch c«ng bè ®Þnh vµ cã thÓ dïng ho¹t ®éng s¸ch b¸o ®Ó lµm cho chóng t¸c phÈm Êy, râ rµng lµ ng−êi ta ®· hy väng g©y ®−îc mét kh«ng x¶y ra ®−îc kh«ng? §èi víi hiÖn t−îng ve v·n chñ Ên t−îng trong "x· héi": ®Êy (theo ý c¸c «ng Êy) chóng t«i nghÜa BÐc-stanh c«ng khai vµ giÊu giÕm, vµ phôc tïng mét quan t©m biÕt chõng nµo, chóng t«i véi v· biÕt chõng nµo c¸ch n« lÖ nh÷ng h×nh thøc th« s¬ vµ tÝnh tù ph¸t cña phong ®Ó nªu ra nh÷ng biÖn ph¸p cøu gióp, chóng t«i ®· ®Ò ra trµo, tøc lµ nh÷ng hiÖn t−îng nhÊt ®Þnh sÏ biÕn phong sím biÕt chõng nµo viÖc tæ chøc nh÷ng c¬ quan l−¬ng trµo c«ng nh©n thµnh vò khÝ cña chÕ ®é d©n chñ t− s¶n, thùc víi mäi h×nh thøc vµ mäi mÆt ho¹t ®éng cña chóng. th× "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga" cã ý ®Þnh Kh«ng thÓ kh«ng thÊy r»ng b¶n th«ng t− cña Bé néi vô thùc vµ cã thÓ dïng ho¹t ®éng s¸ch b¸o ®Ó tiªu trõ ®−îc kh«ng? sù ®· g©y mét Ên t−îng, kh«ng nh÷ng do sù dµi dßng cña nã mµ cßn do néi dung cña nã n÷a (nÕu ta cã ®ñ nhÉn n¹i ®Ó ®äc tíi cïng). Sù tr×nh bµy mét c¸ch thµnh thËt c−¬ng In lÇn ®Çu vµo th¸ng Ch¹p lÜnh cña chÝnh phñ, bao giê còng cho ta mét vò khÝ s¾c bÐn 1901, trong cuèn "Nh÷ng tµi nhÊt ®Ó vËn ®éng chèng chÝnh phñ Nga hoµng, vµ, trong khi liÖu cña §¹i héi "thèng nhÊt"". Theo ®óng b¶n in trong s¸ch tá lêi tr©n träng c¶m ¬n «ng Xi-pi-a-ghin, chóng t«i xin m¹n phÐp Gi¬-ne-v¬, nhµ xuÊt b¶n "Héi khuyªn c¸c vÞ bé tr−ëng kh¸c còng nªn lu«n lu«n nãi tíi c−¬ng liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n lÜnh cña m×nh trong c¸c th«ng t− ®· ®−îc c«ng bè thËt réng kh¾p. chñ-x· héi c¸ch m¹ng Nga" Chóng t«i ®· nãi r»ng: nÕu cã ®ñ nhÉn n¹i ®Ó ®äc b¶n th«ng t − c ña «ng Xi-pi-a-ghin tíi cïng. CÇn cã mét sù
  6. V. I. L ª - n i n Cuéc ®Êu tranh víi nh÷ng kÎ ®ãi 342 343 nhÉn n¹i kh«ng ph¶i nhá ®Ó lµm viÖc ®ã, bëi v× ®Õn ba phÇn vµ c¸c ®¹i héi huyÖn (®¹o luËt ngµy 12 th¸ng S¸u 1900). Vµ t−... ⎯ kh«ng ph¶i chØ tõng ®ã! mµ ®Õn chÝn phÇn m−êi ⎯ ngay trong khi ®¹o luËt nµy ch−a b¾t ®Çu cã hiÖu lùc th× cña b¶n th«ng t− lµ nh÷ng lêi bµn su«ng nh¹t nhÏo. C¸ch l¹i cã mét b¶n th«ng t− th−êng b¸c bá nã. ChØ vµi lêi b¸o h©m nãng l¹i nh÷ng c¸i mµ ng−êi ta ®· biÕt tõ thuë x−a c¸o cña nh÷ng viªn tØnh tr−ëng còng ®ñ lµm thay ®æi ý vµ ®· nh¾c ®i nh¾c l¹i hµng tr¨m lÇn ngay trong pho "Bé kiÕn vÒ sù lîi Ých cña mét ®¹o luËt! Kh«ng g× cã thÓ chØ luËt"114, lèi tr×nh bµy vÊn ®Ò b»ng c¸ch chØ loanh quanh, viÖc cho thÊy ®−îc râ rµng h¬n ý nghÜa cña nh÷ng ®¹o luËt mµ diÔn t¶ nh÷ng chi tiÕt vÒ lÔ nghi ®ãn tiÕp ®èi xö gi÷a nh÷ng ng−êi ta ®em r¸n, nh− nh÷ng c¸i b¸nh, trong c¸c c¬ quan viªn quan l¹i Trung-hoa, lèi v¨n bµn giÊy bãng bÈy víi côc ë Pª-tÐc-bua, ch¼ng cã mét sù tho¶ thuËn ®øng ®¾n nµo nh÷ng ®o¹n gåm 36 dßng vµ nh÷ng "danh tõ ghÐp", tÊt c¶ cña nh÷ng ng−êi thùc sù l·o luyÖn vµ cã kh¶ n¨ng nãi ra nh÷ng c¸i ®ã lµm cho ta rÊt ®au xãt cho tiÕng mÑ ®Î lµ ý kiÕn ®éc lËp cña m×nh, ch¼ng cã mét ý ®Þnh ®øng ®¾n tiÕng Nga. Khi anh ch¨m chó ®äc nh÷ng cña quý Êy, anh nµo nh»m t¹o ra mét trËt tù thÝch ®¸ng víi môc ®Ých cña c¶m thÊy d−êng nh− m×nh ®ang ë trong ®ån c¶nh s¸t Nga, nã mét c¸ch tèt h¬n, mµ chØ do lßng tham danh väng cña ë ®ã tõ nh÷ng bøc t−êng táa ra mét mïi h«i Èm mèc, mét bé tr−ëng gi¶o quyÖt nµo ®ã muèn ®Ò cao m×nh vµ nãi tõ kh¾p n¬i bèc ra mét mïi h«i thèi ®Æc biÖt, vµ ë ®ã ra sím h¬n nh÷ng ng−êi kh¸c sù trung thùc cña m×nh. Héi ®ång ®Þa ph−¬ng kh«ng trung thùc ⎯ vËy ph¶i t−íc nh÷ng quan l¹i chØ riªng víi h×nh d¹ng vµ ®iÖu bé cña hä còng ®ñ lµ hiÖn th©n cña thñ tôc c«ng v¨n giÊy tê kh«ng c«ng t¸c l−¬ng thùc cña nã ®i! Nh−ng ng−êi ta ch−a ai chÞu næi, cßn nÕu nh×n qua cöa sæ th× thÊy rÊt râ nh÷ng kÞp t−íc xong th× l¹i ®· thÊy r»ng nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu c¨n nhµ lµm cho anh sùc nhí ®Õn nh÷ng phßng tra kh¶o. héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ ngay c¶ nh÷ng ®¹i héi huyÖn chØ Cã ba ®iÓm c¬ b¶n lµm cho ta ®Æc biÖt chó ý tíi c−¬ng gåm ®éc cã quan l¹i h×nh nh− h·y cßn nghÞ luËn qu¸ nhiÒu: lÜnh míi cña chÝnh phñ: mét lµ, viÖc t¨ng c−êng quyÒn lùc cã lÏ trong sè nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu héi ®ång ®Þa ph−¬ng c¸ nh©n cña c¸c quan l¹i, sù quan t©m tíi viÖc lµm cho tinh cã nh÷ng ng−êi cßn ngu xuÈn gäi th¼ng n¹n ®ãi lµ n¹n ®ãi, thÇn quan liªu giÊy tê vµ kû luËt phôc vô ®−îc cñng cè vµ cßn khê d¹i nghÜ r»ng ph¶i ®Êu tranh víi n¹n ®ãi, mµ l¹i kh«ng ®−îc b¶o vÖ khái mäi ¶nh h−ëng cña kh«ng khÝ trong s¹ch; nghÜ r»ng ph¶i ®Êu tranh víi nh÷ng ng−êi thùc sù hai lµ, viÖc ®Þnh râ møc trî cÊp cho nh÷ng kÎ ®ãi, tøc lµ sù muèn gióp ®ì nh÷ng kÎ ®ãi; cã lÏ trong c¸c ®¹i héi huyÖn chØ dÉn nªn chia bao nhiªu thãc vµ tÝnh to¸n thÕ nµo cho cã mét sè c«ng chøc, kh«ng ë trong c¬ quan thuéc Bé néi mçi gia ®×nh "thiÕu thèn"; ba lµ, viÖc biÓu lé sù khiÕp sî vô, còng ®· tá ra kh«ng hiÓu râ nh÷ng nhiÖm vô thùc sù ghª gím vÒ viÖc cã nh÷ng ng−êi "®¸ng nghi" x« ra gióp cña "chÝnh s¸ch ®èi néi". Vµ ®©y, theo th«ng t− th−êng cña nh÷ng kÎ bÞ ®ãi, tøc lµ nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy bé tr−ëng, ng−êi ta thiÕt lËp lªn c¸i "c¬ quan qu¶n lý trung nh©n d©n chèng chÝnh phñ, v× thÕ cÇn cã biÖn ph¸p ®Ò phßng t©m..." míi cña huyÖn, thùc thÕ, ®Êy kh«ng ph¶i lµ in lÇm tr−íc chèng l¹i sù "vËn ®éng" Êy. Chóng ta h·y xem xÐt ®©u: "c¬ quan qu¶n lý trung t©m huyÖn vÒ ph−¬ng diÖn cô thÓ h¬n vÒ tõng ®iÓm. l−¬ng thùc", mµ tÊt c¶ sø mÖnh lµ kh«ng ®Ó lät vµo ®ã nh÷ng Mét n¨m ®· qua kÓ tõ ngµy chÝnh phñ t−íc quyÒn l·nh ng−êi kh«ng trung thùc, nh÷ng ý nghÜ kh«ng trung thùc, ®¹o vÊn ®Ò l−¬ng thùc cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ nh÷ng hµnh ®éng kh«ng kh«n khÐo vÒ vÊn ®Ò l−¬ng thùc. VÝ dô, bé tr−ëng cho lµ kh«ng kh«n khÐo vµ cÊm viÖc lËp giao nã vµo tay nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu héi ®ång ®Þa ph−¬ng
  7. V. I. L ª - n i n Cuéc ®Êu tranh víi nh÷ng kÎ ®ãi 344 345 "®Æc biÖt" cña nã, ⎯ th× ngµi cã tr¸ch nhiÖm ®Õn tr×nh bµy víi danh s¸ch nh÷ng ng−êi thiÕu thèn "qu¸ sím" (nghÜa lµ kh«ng ph¶i ngay tr−íc khi chia thãc): c¸i ®ã g©y ra trong t«i nh÷ng ®Ò nghÞ thÝch ®¸ng". TiÕp ®ã cho "nh÷ng chi phÝ d©n chóng "nh÷ng hy väng qu¸ cao"! "C¬ quan qu¶n lý trung vÒ c«ng t¸c v¨n phßng" cña héi ®ång huyÖn lµ 1 000 róp cÊp t©m cña huyÖn vÒ ph−¬ng diÖn l−¬ng thùc" th× tËp trung liÒn mét lÇn, cho v¨n phßng phÈm cña nh÷ng c¬ quan tØnh lµ c¶ vµo tay mét ng−êi, cßn bé th× giíi thiÖu vµo c−¬ng vÞ 1 000 tíi 1 500 róp. C¸c v¨n phßng sÏ lµm viÖc nhiÒu h¬n c¶, tÊt c¶ c«ng viÖc sÏ lµ quan liªu bµn giÊy ⎯ vËy lµm sao ®ã ng−êi ®øng ®Çu quý téc huyÖn. ThËt vËy: h¾n cã liªn hÖ rÊt chÆt víi tØnh tr−ëng, h¾n lµm rÊt nhiÒu chøc vô c¶nh l¹i kh«ng quan t©m tíi v¨n phßng phÈm ®−îc? Tr−íc hÕt lµ s¸t, nªn h¾n cã thÓ biÕt ch¾c tinh thÇn thùc sù cña chÝnh cho v¨n phßng, cßn l¹i c¸i g× th× cho kÎ ®ãi. s¸ch l−¬ng thùc. Vµ thªm n÷a, h¾n lµ mét ®Þa chñ lín ë ¤ng Xi-pi-a-ghin tá ra kiªn tr× vµ cã s¸ng kiÕn mét c¸ch ®Þa ph−¬ng, ®−îc sù tin cÈn cña tÊt c¶ c¸c ®Þa chñ. Mét l¹ lïng trong viÖc t×m nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m bít trî cÊp cho con ng−êi nh− thÕ ch¾c ch¾n hiÓu râ h¬n ai hÕt c¸c ý nghÜ kÎ ®ãi. Tr−íc hÕt, «ng ta ®ßi hái nh÷ng tØnh tr−ëng ph¶i s©u xa cña bé tr−ëng vÒ t¸c ®éng "ph¸ häai" cña nh÷ng xÐt xem nh÷ng huyÖn nµo "bÞ mÊt mïa" (quyÕt ®Þnh cuèi trî cÊp cho nh÷ng ng−êi "sèng ®−îc kh«ng cÇn" tíi nã. cïng vÒ vÊn ®Ò nµy sÏ do bé: ngay c¶ tØnh tr−ëng th× còng Cßn vÒ vÊn ®Ò quyÒn h¹n cña tØnh tr−ëng th× «ng bé kh«ng thÓ tin ®−îc, liÖu hä cã thÓ tr¸nh khái sù "thæi phång" tr−ëng ®· nãi tíi ngay tõ ®Çu vµ nhiÒu lÇn nh¾c l¹i r»ng kh«ng !). Vµ ®©y lµ nh÷ng sù chØ dÉn nãi râ trong nh÷ng tØnh tr−ëng cã tr¸ch nhiÖm vÒ tÊt c¶ mäi viÖc, r»ng mäi tr−êng hîp nµo th× mét huyÖn kh«ng ®−îc coi lµ bÞ mÊt ng−êi ph¶i phôc tïng «ng tØnh tr−ëng, r»ng tØnh tr−ëng mïa: 1) nÕu kh«ng cã qu¸ mét phÇn ba sè x· bÞ tai n¹n: ph¶i biÕt ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p "®Æc biÖt", v.v.. NÕu cho 2) nÕu ë ®ã thiÕu thãc lµ viÖc th−êng x¶y ra vµ hµng n¨m ng−êi tíi nay, tØnh tr−ëng ë Nga lµ mét viªn quan ®éc ®o¸n thùc ta ph¶i bá tiÒn c«ng ra ®Ó mua thªm thãc; 3) nÕu ®Þa ph−¬ng sù, sù sèng cßn cña bÊt cø c¬ quan nµo vµ ngay c¶ cña bÊt kh«ng cã ®ñ tiÒn cña ®Ó ph¸t trî cÊp. Chóng ta thÊy ë ®©y cø ng−êi nµo ë trong tØnh "së thuéc" ®Òu tuú vµo l−îng mét ®iÓn h×nh nhá vÒ lèi gi¶i quyÕt quan liªu bµn giÊy nh÷ng khoan hång cña «ng tØnh tr−ëng, th× ngµy nay, vÒ mÆt nµy vÊn ®Ò l−¬ng thùc: mét thÓ thøc cho tÊt c¶ mäi n¬i! D©n ng−êi ta thiÕt lËp lªn "t×nh tr¹ng giíi nghiªm" thùc sù. Nh©n sè cña mét phÇn ba x· ®«ng chõng nµo, hä bÞ thiÖt h¹i nÆng viÖc gióp ®ì nh÷ng kÎ ®ãi mµ l¹i t¨ng c−êng mét c¸ch phi nÒ ra sao, trong n¨m c«ng nghiÖp bÞ khñng ho¶ng lín "tiÒn th−êng nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm ngÆt! §ã thËt hoµn toµn lµm thuª" th−êng cã bÞ sôt ®i kh«ng, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng c©u lµ kiÓu Nga! hái ®ã ®Òu lµ v« Ých sau khi ®· cã nh÷ng "chØ thÞ" c−¬ng Nh−ng t¨ng c−êng nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm ngÆt, t¨ng quyÕt cña bé! Nh−ng ®Êy míi chØ lµ khai hoa, cßn kÕt qu¶ c−êng sù kiÓm so¸t, tÊt c¶ nh÷ng viÖc ®ã ®ßi hái ph¶i t¨ng th× sÏ thÊy sau nµy. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò lµ ë chç xÐt c−êng chi phÝ cho bé m¸y quan l¹i. Vµ «ng bé tr−ëng ®· xem cÇn cøu gióp ai vµ nªn trî cÊp bao nhiªu. ¤ng Xi-pi- kh«ng quªn ®iÒu ®ã: sÏ cÊp cho c¸c ngµi ®øng ®Çu quý téc a-ghin c¨n dÆn "c¸ch tÝnh to¸n pháng chõng" sau ®©y, trong huyÖn hay nh÷ng ng−êi kh¸c phô tr¸ch "c¬ quan qu¶n lý ®ã "Ýt khi cã mét sù thæi phång ®¸ng kÓ ®«i chót" (chóng trung t©m cña huyÖn vÒ ph−¬ng diÖn l−¬ng thùc" mét "mãn t«i sî nhÊt lµ sù thæi phång; sî nh÷ng hy väng thæi phång tiÒn ®Æc biÖt" cho nh÷ng chi phÝ cña hä, "cßn vÒ sè tiÒn lªn; sî nh÷ng kho¶n tiÒn cho vay thæi phång lªn! Cßn n¹n Êy nhiÒu ®Õn møc nµo, ⎯ b¶n th«ng t− nãi tiÕp theo lèi nãi ®ãi −, n¹n thÊt nghiÖp −, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã còng chØ
  8. V. I. L ª - n i n Cuéc ®Êu tranh víi nh÷ng kÎ ®ãi 346 347 viÖc lµm thuª th−êng xuyªn còng ®Òu ®· bÞ gi¶m nhiÒu do lµ "nh÷ng sù thæi phång": ®ã lµ néi dung râ rÖt cña tÊt c¶ cuéc khñng ho¶ng råi. B¶n th©n chÝnh phñ ch¼ng còng ®· nh÷ng nghÞ luËn cña bé). Mét lµ, c¨n cø theo sè thãc ®Ëp thö mµ x¸c ®Þnh "sù thu häach trung b×nh trªn mét ®ª-xi- di chuyÓn tõ c¸c thµnh thÞ vÒ n«ng th«n hµng v¹n c«ng nh©n a-tin 1) trong mçi lµng" vµ sau ®ã sÏ tÝnh diÖn tÝch toµn bé thÊt nghiÖp ®Êy −! Kinh nghiÖm nh÷ng trËn ®ãi tr−íc ®©y ch¼ng ®· chøng minh r»ng g¹t c«ng nh©n ra nh− thÕ chØ ®Êt gieo trång cña mçi doanh nghiÖp. T¹i sao l¹i kh«ng x¸c dÉn tíi viÖc chia mãn tiÒn cho vay Ýt ái ®ã gi÷a trÎ con vµ ®Þnh møc thu ho¹ch mïa mµng cña nh÷ng nghiÖp chñ cã ng−êi lín ®Êy − ! Kh«ng, c©u ph−¬ng ng«n: "mét con bß møc sèng kh¸c nhau? Thu häach mïa mµng cña bÇn n«ng kh«ng thÓ lét ®−îc hai bé da" cã lÏ vÉn cßn qu¸ nhÑ nhµng thÊp h¬n, vËy chÝnh ®èi víi nh÷ng ng−êi thiÕu thèn th× ®èi víi Bé néi vô lµ kÎ ®· hai lÇn g¹t nh÷ng ng−êi cã kh¶ c¸ch tÝnh møc thu häach "trung b×nh" Êy lµ kh«ng cã lîi. Hai lµ, nh÷ng gia ®×nh nµo mçi n¨m cã tõ 48 pót 2) thãc trë n¨ng lao ®éng ra khái sè nh÷ng ng−êi cÇn ®−îc trî cÊp! Bèn lµ, kho¶n trî cÊp hÕt søc Ýt ái ®· bÞ rót ®i mét nöa lªn (tÝnh cho 3 ng−êi lín, mçi ng−êi 12 pót, vµ 2 ®øa trÎ, råi, l¹i ph¶i rót bít 1/3 - 1/5 - 1/10 "c¨n cø theo con sè gÇn ®óng mçi ®øa 6 pót) ®Òu coi lµ kh«ng thiÕu thèn. §©y thËt lµ lèi nh÷ng nghiÖp chñ kh¸ gi¶ cã kho¶n dù tr÷ tõ n¨m tÝnh cña anh cu-l¾c v« cïng hµ tiÖn: trong n¨m b×nh th−êng, tr−íc ®Ó l¹i hay cã bÊt cø nguån vËt chÊt nµo ®ã"!! §Êy lµ ngay ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ nhÊt mét n¨m còng cÇn bé da thø ba còng lét ë con bß ®ã! Cßn cã thÓ cã c¸i mét sè thãc kh«ng ph¶i 48 pót mµ lµ 80 pót cho mét gia "nguån" g× hay c¸i kho¶n "dù tr÷" g× ë ng−êi n«ng d©n ®×nh cã 6-5 ng−êi, nh− ®· thÊy râ qua nh÷ng b¶n miªu kh«ng thu häach ®−îc qu¸ 48 pót lóa cho c¶ gia ®×nh ? Mäi t¶ t×nh h×nh n«ng nghiÖp; cßn ng−êi trung n«ng trong n¨m b×nh thø tiÒn l−¬ng ®· bÞ tÝnh 2 lÇn råi, vµ h¬n n÷a, ng−êi n«ng th−êng cÇn cã 110 pót thãc cho mét gia ®×nh cã 5 nh©n d©n Nga víi mét mÈu b¸nh m× kh«ng thÓ chèng ®ì næi mäi khÈu. ThÕ lµ chÝnh phñ Nga hoµng ®· h¹ thÊp ®i mét nöa sù cïng khæ g©y ra bëi chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, bëi khèi l−îng thãc thùc sù cÇn thiÕt cho vÊn ®Ò l−¬ng thùc. Ba lµ, "khèi l−îng Êy" (tøc lµ 48 pót cho mçi gia ®×nh) ⎯ ¸ch ¸p bøc cña t− b¶n vµ ®Þa chñ. §· cã sù chi tiªu kh«ng nh− th«ng t− ®· nªu ⎯"ph¶i rót ®i mét nöa v× thµnh phÇn thÓ thiÕu ®−îc, nµo vÒ cñi löa, nµo vÒ ch÷a nhµ, nµo vÒ quÇn ¸o, nµo vÒ thøc ¨n, trõ lóa m× ra. Trong n¨m b×nh c«ng nh©n gåm chõng 50% d©n sè". ChÝnh phñ kh«ng ngõng th−êng, theo b¶n miªu t¶ t×nh h×nh n«ng nghiÖp mét c¸ch kiªn tr× c¸i qui t¾c cña hä lµ: c«ng nh©n kh«ng ®−îc nhËn khoa häc th× ngay c¶ nh÷ng ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ tiÒn cho vay cña chÝnh phñ v×, theo hä nãi, c«ng nh©n cã nhÊt còng ph¶i chi giµ mét nöa sè thu nhËp cña m×nh cho thÓ kiÕm ®−îc viÖc lµm. Nh−ng ®· cã lÇn chÝnh «ng bé nh÷ng nhu cÇu kh¸c, ngoµi lóa m×. NÕu tÝnh tíi tÊt c¶ c¸i tr−ëng ra lÖnh kh«ng tÝnh vµo lo¹i ph¶i trî cÊp, nh÷ng ®ã th× thÊy r»ng «ng bé tr−ëng quy ®Þnh møc cÇn ph¶i gióp huyÖn nµo cã nh÷ng ng−êi lµm thuª th−êng xuyªn. VËy t¹i ®ì ®Õn bèn hay n¨m lÇn Ýt h¬n sù cÇn thiÕt thùc sù. §ã sao l¹i mét lÇn thø hai n÷a g¹t c«ng nh©n ra khái sù kh«ng ph¶i lµ ®Êu tranh chèng n¹n ®ãi, mµ lµ ®Êu tranh chèng trî cÊp? ThËt ra, mäi ng−êi ®Òu biÕt r»ng n¨m nay kh«ng nh÷ng ai muèn thùc sù cøu gióp nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. nh÷ng kh«ng cã viÖc lµm thuª bÊt th−êng mµ ngay c¶ c«ng Vµ b¶n th«ng t− kÕt thóc b»ng c¸ch c«ng khai chèng nh÷ng c¸ nh©n cã h¶o t©m muèn cøu gióp. ¤ng Xi-pi-a- ⎯®ª-xi-a-tin: møc ®o l−êng cò cña Nga b»ng 1,09 hÐc-ta 1) ghin la lªn r»ng nh÷ng ng −êi h¶o t©m nµy th −êng ra søc 2) ⎯ pót: møc ®o l−êng cña n−íc Nga b»ng 16,38 ki-l«-gam
  9. V. I. L ª - n i n Cuéc ®Êu tranh víi nh÷ng kÎ ®ãi 348 349 khªu gîi trong nh©n d©n "sù bÊt b×nh víi trËt tù hiÖn hµnh nh÷ng quan l¹i Nga hoµng th× ng¨n c¶n viÖc ®ã, bã hÑp sù vµ sù yªu s¸ch v« lý ®èi víi chÝnh phñ", r»ng hä tiÕn hµnh gióp ®ì, thu nhá ph¹m vi nhu cÇu, g©y khã kh¨n cho viÖc "cuéc cæ ®éng chèng chÝnh phñ" v. v.. VÒ thùc chÊt, ®ã chØ tæ chøc nh÷ng qu¸n ¨n v.v.. HiÖn nay b¶n th«ng t− m íi ®ßi lµ nh÷ng lêi buéc téi cã tÝnh chÊt vu khèng. M äi ng−êi hái tÊt c¶ nh÷ng cuéc l¹c quyªn vµ nh÷ng lêi kªu gäi l¹c ®Òu biÕt r»ng n¨m 1891 ng −êi ta ®· ph¸t ®i nh÷ng tê truyÒn quyªn, mäi viÖc tæ chøc nh÷ng qu¸n ¨n, ®Òu ph¶i trùc tiÕp ®¬n cña "nh÷ng ng −êi cã thiÖn ý víi n«ng d©n" 115, nh÷ng "phôc tïng sù gi¸m s¸t cña chÝnh quyÒn"; ®ßi hái tÊt c¶ tê truyÒn ®¬n ®ã ®· chØ mét c¸ch ®óng ®¾n cho nh©n d©n nh÷ng ng −êi ë ®Þa ph−¬ng kh¸c tíi ph¶i "tr×nh diÖn" thÊy kÎ thï thùc sù cña m×nh; cã thÓ còng ®· cã nh÷ng víi tØnh tr −ëng, chØ khi tØnh tr −ëng cho phÐp míi ®−îc m−u toan cæ ®éng kh¸c trªn c¬ së n¹n ®ãi ! Nh−ng kh«ng chän lÊy ng −êi gióp viÖc cho m×nh, ph¶i lµm b¸o c¸o cho hÒ cã mét sù kiÖn nµo tá ra r»ng chÝnh nh÷ng ng −êi c¸ch tØnh tr −ëng vÒ nh÷ng ho¹t ®éng cña m×nh!! Ai muèn cøu m¹ng ®· nóp sau sù tõ thiÖn ®Ó tiÕn hµnh cæ ®éng. Cã mét gióp th× h·y phôc tïng c¸c cÊp c¶nh s¸t vÒ chÕ ®é c¶nh s¸t sè lín nh÷ng nhµ tõ thiÖn ⎯ ®Êy lµ mét sù thËt kh«ng cßn lµ chÕ ®é ®ang dïng ®ñ mäi c¸ch ®Ó c¾t xÐn sù cøu trî vµ nghi ngê g× n÷a ⎯ chØ l µ nh÷ng nhµ tõ thiÖn, vµ nÕu «ng gian dèi rót bít nh÷ng kho¶n trî cÊp! Ai kh«ng muèn phôc Xi-pi-a-ghin dÉn chøng r»ng trong ®ã cã nhiÒu "ng −êi cã tïng hµnh ®éng ®ª hÌn Êy, th× ng −êi ®ã kh«ng cã quyÒn qu¸ khø chÝnh trÞ bÊt h¶o", thÕ th× hiÖn nay trong chóng cøu gióp: tÊt c¶ thùc chÊt cña chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ lµ ta ai lµ ng −êi cã "qu¸ khø hoµn toµn tèt ®Ñp"? KÓ c¶ nh÷ng ë ®ã. ¤ng Xi-pi-a-ghin la lªn r»ng "nh÷ng ng −êi kh«ng "nh©n vËt cao cÊp" ®· h»ng hy sinh, trong thêi niªn thiÕu, ®¸ng tin cËy vÒ chÝnh trÞ s½n lßng lîi dông" n¹n ®ãi " vµo cho phong trµo d©n chñ chung! TÊt nhiªn chóng t«i kh«ng nh÷ng môc ®Ých téi lçi cña hä d−íi danh nghÜa cøu gióp muèn nãi r»ng sù cæ ®éng chèng chÝnh phñ trªn c¬ së n¹n ®ång bµo"; theo ®u«i «ng ta, tÊt c¶ b¸o chÝ ph¶n ®éng ®Òu ®ãi lµ kh«ng ®−îc hoÆc thËm chÝ lµ kh«ng nªn. Tr¸i l¹i, lÆp l¹i tiÕng la ®ã (vÝ dô tê "Tin tøc M¸t-xc¬-va"). ThËt lµ sù cæ ®éng bao giê còng cÇn thiÕt vµ ®Æc biÖt lµ trong thêi khñng khiÕp! Lîi dông sù ®ãi khæ cña nh©n d©n ®Ó lµm kú cã n¹n ®ãi. Chóng t«i chØ muèn nãi r»ng «ng Xi-pi-a- "chÝnh trÞ"! Thùc ra, ®iÒu ®¸ng khñng khiÕp tr¸i l¹i, chÝnh ghin t−ëng t−îng ra nh÷ng chuyÖn hoang ®−êng trong khi l¹i lµ t×nh tr¹ng mäi ho¹t ®éng ë n−íc Nga, n gay c¶ ho¹t cè g¾ng tr×nh bµy nh÷ng nçi khiÕp sî vµ lo ©u cña m×nh ®éng tõ thiÖn, mét ho¹t ®éng hoµn toµn kh«ng dÝnh g× víi thµnh ra kÕt qu¶ cña kinh nghiÖm. Chóng t«i muèn nãi chÝnh trÞ, còng nhÊt ®Þnh dÉn ®Õn sù xung ®ét gi÷a nh÷ng r»ng nh÷ng lêi cña «ng Xi-pi-a-ghin chØ chøng minh mét sù ng −êi ®éc lËp víi chÕ ®é ®éc ®o¸n c¶nh s¸t vµ víi nh÷ng thËt cò lµ: chÝnh phñ c¶nh s¸t sî mäi sù tiÕp xóc víi nh©n biÖn ph¸p "c¶n trë", "cÊm ®o¸n", "h¹n chÕ" v.v. vµ v.v.. §iÒu d©n cña giíi trÝ thøc Ýt nhiÒu ®éc lËp vµ trung thùc, sî mäi khñng khiÕp lµ viÖc chÝnh phñ che ®Ëy, b»ng nh÷ng lý do chÝnh trÞ tèi cao, nh÷ng kh¸t väng kiÓu I-u-®a116 cña nã muèn lêi nãi ch©n thùc vµ dòng c¶m nãi th¼ng víi nh©n d©n; nã nghi ngê ⎯ m µ nghi ngê lµ hoµn toµn chÝnh ®¸ng ⎯ r »ng giËt mÈu b¸nh m× cña kÎ ®ãi, c¾t xÐn ®Õn n¨m lÇn møc trî cÊp, chØ mét sù quan t©m tíi viÖc tho¶ m·n mét c¸ch thùc sù cÊm ®o¸n mäi ng−êi, trõ c¸c cÊp c¶nh s¸t, tíi gÇn nh÷ng (chø kh«ng ph¶i t−ëng t−îng) nhu cÇu còng sÏ t−¬ng ng−êi ®ang chÕt ®ãi! Chóng t«i xin nh¾c l¹i mét lÇn n÷a lêi ®−¬ng víi viÖc cæ ®éng chèng chÝnh phñ vËy, v× nh©n d©n kªu gäi do b¸o "Tia löa" ®−a ra: h·y më cuéc vËn ®éng cã tÝnh thÊy r»ng nh÷ng nhµ h¶o t©m thµnh thËt muèn gióp ®ì hä, cßn chÊt tè gi¸c chèng l¹i cuéc vËn ®éng l −¬ng thùc cña chÝnh
  10. V. I. L ª - n i n 350 351 phñ c¶nh s¸t, h·y dïng b¸o chÝ tù do kh«ng bÞ kiÓm so¸t mµ v¹ch trÇn tÊt c¶ nh÷ng trß bØ æi cña bän chuyªn quyÒn ®Þa ph−¬ng, tÊt c¶ c¸i m−u kÕ vÞ kû nh»m c¾t xÐn nh÷ng kho¶n trî cÊp, tÊt c¶ c¸i tÝnh chÊt nghÌo nµn vµ kh«ng ®Çy ®ñ cña sù cøu gióp, sù cè g¾ng th¶m h¹i trong viÖc thu nhá quy m« thùc cña n¹n ®ãi l¹i vµ cuéc ®Êu tranh Tr¶ lêi Ban chÊp hµnh nhôc nh· chèng l¹i nh÷ng ng−êi muèn cøu gióp kÎ ®ãi! Chóng t«i khuyªn tÊt c¶ nh÷ng ai, dï chØ cã mét tÝ chót Xanh Pª-tÐc-bua th«ng c¶m thµnh thËt víi tai häa cña nh©n d©n, nªn quan t©m tíi viÖc phæ biÕn réng r·i cho nh©n d©n hiÓu râ thùc Trong tê "T− t−ëng c«ng nh©n", sè 12, Ban chÊp hµnh chÊt néi dung vµ ý nghÜa cña b¶n th«ng t− c ña bé. V× chØ cã Xanh Pª-tÐc-bua (Héi liªn hiÖp ®Êu tranh)117 cã ®¨ng lêi thÓ lÊy t×nh tr¹ng v« cïng dèt n¸t cña nh©n d©n míi ph¶n ®èi bµi bót ký ®¨ng trong sè 1 b¸o "Tia löa" nãi vÒ cã thÓ gi¶i thÝch ®−îc t¹i sao nh÷ng b¶n th«ng t− nh− v Ëy sù ph©n liÖt cña "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· l ¹i kh«ng tøc kh¾c g©y ra sù c¨m phÉn chung. VËy nh÷ng héi Nga" ë n−íc ngoµi. TiÕc r»ng lêi ph¶n ®èi ®ã ®· hÕt ng −êi c«ng nh©n cã ý thøc, nh÷ng ng −êi gÇn gòi nhÊt víi søc tr¸nh chÝnh c¸i thùc chÊt cña vÊn ®Ò cßn ph¶i bµn c·i: n«ng d©n vµ quÇn chóng thµnh thÞ ch −a gi¸c ngé, h·y chñ víi c¸ch tranh luËn nh− thÕ, ng−êi ta kh«ng bao giê ®i tíi ®éng ®i ®Çu trong viÖc v¹ch mÆt chÝnh phñ! chç lµm s¸ng tá sù viÖc ®−îc. Chóng t«i tr−íc ®©y vµ hiÖn nay vÉn kiªn tr× ý kiÕn cho r»ng trong "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ -x· héi Nga" ë n−íc ngoµi ®· x¶y ra sù ph©n "Tia löa", sè 9, th¸ng M−êi 1901 Theo ®óng b¶n in trªn liÖt, r»ng "Héi liªn hiÖp" ®· bÞ t¸ch ra lµm hai bé phËn sau b¸o "Tia löa" khi ë ®¹i héi n¨m 1900 cã mét thiÓu sè quan träng ®¶ng viªn ®· rót ra khái "Héi liªn hiÖp", trong sè ®ã cã nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng"118 lµ nhãm ®· s¸ng lËp ra "Héi liªn hiÖp" vµ tr−íc ®©y ®· biªn so¹n tÊt c¶ c¸c xuÊt b¶n phÈm cña "Héi liªn hiÖp". Sau sù ph©n liÖt ®ã th× kh«ng mét bé phËn nµo cã thÓ gi÷ vÞ trÝ mµ "Héi liªn hiÖp" cò ®· gi÷ khi cßn nguyªn vÑn. Ban chÊp hµnh Xanh Pª-tÐc-bua kh«ng t×m c¸ch b¸c bá ý kiÕn ®ã; nã chØ nãi (kh«ng hiÓu t¹i sao) vÒ mét m×nh Plª-kha-nèp, chø kh«ng nãi tíi tæ chøc "Ng−êi d©n chñ-x· héi" vµ chØ cho ®éc gi¶ hiÓu mét c¸ch gi¸n tiÕp r»ng Héi liªn hiÖp ®Êu tranh Xanh Pª-tÐc-bua cã lÏ phñ nhËn sù ph©n liÖt vµ tiÕp tôc coi mét trong hai bé phËn cña "Héi liªn hiÖp" tr−íc ®©y lµ toµn bé.
  11. V. I. L ª - n i n 352 353 NÕu kh«ng muèn xem xÐt vÒ thùc chÊt ý kiÕn cña ®èi ph−¬ng vµ nãi th¼ng ý kiÕn cña m×nh ra, nh− vËy th× tranh luËn ®Ó lµm g× ? Thø ®Õn. Chóng t«i tr−íc ®©y vµ hiÖn nay vÉn kiªn tr× ý kiÕn cho r»ng nguyªn nh©n c¨n b¶n (kh«ng ph¶i lµ nguyªn cí, mµ lµ nguyªn nh©n) cña sù ph©n liÖt lµ sù bÊt ®ång ý T×nh h×nh c«ng viÖc kiÕn vÒ nguyªn t¾c, cô thÓ lµ sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ph¸i ë ngoµi n−íc d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng vµ ph¸i d©n chñ-x· héi c¬ héi chñ nghÜa. Ngoµi ®iÓm kh¸c ra, chØ riªng mét ®iÓm ®ã còng ®ñ khiÕn cho ta kh«ng thÓ coi sù viÖc x¶y ra trong "Héi Bé phËn ë ngoµi n−íc cña tæ chøc "Tia löa" ®· hîp liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi Nga" ë n−íc ngoµi nhÊt víi tæ chøc c¸ch m¹ng ë ngoµi n−íc lµ "Ng−êi d©n lµ mét c¸i g× kh¸c h¬n lµ sù ph©n liÖt cña "Héi liªn hiÖp" chñ-x· héi" thµnh mét tæ chøc: "§ång minh d©n chñ-x· cò. Thö hái lµ Ban chÊp hµnh Xanh Pª-tÐc-bua coi vÊn ®Ò héi c¸ch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi"119. Tæ chøc míi nµy, ®ã nh− thÕ nµo? Hä cã d¸m phñ nhËn sù bÊt ®ång s©u xa theo nh− lêi nã ®· c«ng bè, ®Þnh b¾t tay vµo viÖc xuÊt b¶n vÒ nguyªn t¾c gi÷a hai bé phËn cña "Héi liªn hiÖp" tr−íc mét lo¹t s¸ch máng cã tÝnh chÊt tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng. ®©y kh«ng? §iÒu ®ã kh«ng ®−îc râ, v× Ban chÊp hµnh Xanh §ång minh lµ ®¹i diÖn ë ngoµi n−íc cña "Tia löa" . Nh− vËy, Pª-tÐc-bua ®· khÐo lÐo viÕt "lêi ph¶n ®èi" mµ kh«ng hÒ nãi tæ chøc ë ngoµi n−íc cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi mét tiÕng nµo vÒ vÊn ®Ò c¨n b¶n ®ã. Vµ mét lÇn n÷a, chóng c¸ch m¹ng do nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng" l·nh ®¹o, ®· t«i xin hái c¸c ®ång chÝ Pª-tÐc-bua, vµ kh«ng nh÷ng chØ c¸c hoµn toµn hîp nhÊt víi tæ chøc tËp hîp xung quanh tê b¸o ®ång chÝ Pª-tÐc-bua mµ th«i, r»ng: tranh luËn mµ tr¸nh nãi cña chóng ta. Còng nh− tr−íc ®©y, nhãm "Gi¶i phãng lao tíi thùc chÊt cña vÊn ®Ò, liÖu cã khái biÕn thµnh sù c·i cä ®éng" vÉn tham gia mét c¸ch gÇn gòi nhÊt vµo c«ng t¸c hÕt søc khã chÞu kh«ng? Nãi chung, nÕu kh«ng cã ý muèn biªn tËp trong sù nghiÖp xuÊt b¶n cña chóng ta. xem xÐt vÊn ®Ò vÒ thùc chÊt vµ nãi ra ý kiÕn cña m×nh Sù thèng nhÊt nh÷ng tæ chøc d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng mét c¸ch thËt døt kho¸t kh«ng óp më g× c¶, hay nÕu cho Nga ë ngoµi n−íc ®−îc thùc hiÖn sau khi nh÷ng tæ chøc r»ng ch−a ph¶i lóc lµm nh− thÕ, ⎯ th× nãi chung liÖu cã nªn nµy ®· thÊt b¹i trong viÖc cè g¾ng hîp nhÊt víi "Héi liªn b¾t ®Çu cuéc tranh luËn hay kh«ng? hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi Nga ë n−íc ngoµi" ( tæ chøc nµy xuÊt b¶n tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n"). §Çu mïa h¹, "Tia löa", sè 9, th¸ng M−êi 1901 Theo ®óng b¶n in trªn héi nghÞ ®¹i biÓu cña c¶ ba tæ chøc ®· th¶o ra b¶n dù ¸n b¸o "Tia löa" tháa hiÖp gi÷a nh÷ng tæ chøc Êy. Lµm c¬ së cho sù tháa hiÖp Êy lµ mét lo¹t nh÷ng nghÞ quyÕt cã tÝnh nguyªn t¾c bao gåm viÖc "Héi liªn hiÖp" tõ bá hoµn toµn mäi sù ve v·n "chñ nghÜa kinh tÕ" vµ chñ nghÜa BÐc-stanh, vµ viÖc c«ng nhËn nh÷ng nguyªn t¾c cña ®¶ng d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng. Ng−êi ta
  12. V. I. L ª - n i n 354 355 cã thÓ hy väng r»ng sù thèng nhÊt sÏ ®−îc thùc hiÖn, v× cho tíi nay th× tÝnh kh«ng kiªn ®Þnh vÒ nguyªn t¾c cña "Héi liªn hiÖp" vµ cña c¬ quan ng«n luËn cña nã ⎯ tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ⎯ lµ sù c¶n trë duy nhÊt trªn con ®−êng xÝch l¹i gÇn nhau ®ã. Hy väng ®ã ®· kh«ng thµnh: b¸o "Sù nghiÖp c«ng nh©n", sè 10, míi xuÊt b¶n võa råi, cã ®¨ng nh÷ng bµi x· luËn trùc tiÕp chèng nh÷ng nghÞ quyÕt ®· ®−îc th¶o ra LuËt khæ sai vµ ¸n khæ sai trong héi nghÞ víi sù tham gia cña c¸c ®¹i biÓu "Héi liªn hiÖp". Râ rµng lµ "Héi liªn hiÖp" l¹i quay trë vÒ víi c¸nh h÷u cña phong trµo cña chóng ta. ThËt vËy, trong ®¹i L¹i mét "luËt t¹m thêi"! héi cña c¶ ba tæ chøc, "Héi liªn hiÖp" ®· ®−a ra "nh÷ng Nh−ng lÇn nµy kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò sinh viªn ph¹m téi ®iÓm söa ch÷a" vµo c¸c nghÞ quyÕt nãi trªn, nh÷ng ®iÓm kh«ng thuÇn phôc, mµ lµ vÊn ®Ò n«ng d©n ph¹m téi ®ãi. ®ã chøng tá râ rµng r»ng "Héi liªn hiÖp" l¹i trë vÒ víi Ngµy 15 th¸ng ChÝn, "LuËt t¹m thêi vÒ viÖc d©n chóng nh÷ng sai lÇm cò cña nã. Hai tæ chøc kia ®µnh ph¶i rêi bÞ n¹n mÊt mïa ë c¸c ®Þa ph−¬ng tham gia vµo c¸c c«ng khái ®¹i héi vµ hä ®· rêi khái ®¹i héi. HiÓn nhiªn lµ c¸c viÖc tiÕn hµnh d−íi sù bè trÝ s¾p xÕp cña c¸c côc giao ®ång chÝ chóng ta trong "Héi liªn hiÖp" cßn ch−a thÊy thËt th«ng vµ n«ng nghiÖp vµ tµi s¶n quèc gia" ®· ®−îc ®øc râ rµng sù nguy hiÓm cña c¸i lËp tr−êng trung gian cña tæ hoµng th−îng phª chuÈn vµ sau ®ã lËp tøc ®−îc c«ng bè. chøc cña hä ®øng gi÷a chñ nghÜa x· héi c¸ch m¹ng vµ chñ Sau khi t×m hiÓu luËt ®ã (dÜ nhiªn, kh«ng ph¶i theo nh÷ng nghÜa c¬ héi ®ang bÞ bän theo chñ nghÜa tù do lîi dông. ®iÒu c«ng bè trªn b¸o, mµ theo kinh nghiÖm b¶n th©n), ng−êi Chóng t«i hy väng r»ng thêi gian vµ kinh nghiÖm cay ®¾ng mu-gÝch Nga sÏ thÊy c¸i ch©n lý sau ®©y, c¸i ch©n lý mµ sù sÏ lµm cho hä thÊy râ sai lÇm vÒ s¸ch l−îc cña hä. Kh¾p n« dÞch hµng thÕ kû cña bän ®Þa chñ vµ quan l¹i ®· kh¾c n¬i trong ®¶ng biÓu lé mét khuynh h−íng ho¹t ®éng kh«ng s©u vµo ®Çu ãc hä ⎯ l¹i ®−îc chøng thùc mét lÇn n÷a: nh÷ng cho sù ph¸t triÓn cña phong trµo cña chóng ta vÒ khi nµo nhµ ®−¬ng côc trÞnh träng tuyªn bè cho ng−êi mu- bÒ réng mµ cßn cã c¶ sù n©ng cao chÊt l−îng cña nã n÷a, gÝch "®−îc tham gia" vµo mét c«ng viÖc lín hay nhá, vµo ®ã lµ ®iÒu ®¶m b¶o tèt nhÊt cho chóng ta r»ng sù thèng viÖc chuéc l¹i ruéng ®Êt cña ®Þa chñ hay vµo c¸c c«ng viÖc nhÊt tÊt c¶ mäi lùc l−îng cña chóng ta, sù thèng nhÊt mµ x· héi ®−îc tæ chøc ra nh©n lóc ®ãi kÐm ⎯ th× cÇn ph¶i chóng ta h»ng mong mái, sÏ ®−îc thùc hiÖn d−íi ngän cê chê ®îi mét tai v¹ ghª ghím míi nµo ®ã. d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng, ngän cê mµ tê b¸o cña chóng Thùc vËy, luËt t¹m thêi ngµy 15 th¸ng ChÝn víi toµn ta ®ang phôc vô. bé néi dung cña nã g©y cho ta c¸i Ên t−îng ®ã lµ mét ®¹o luËt trõng ph¹t míi, lµ luËt bæ sung cho bé luËt vÒ h×nh "Tia löa", sè 9, th¸ng M−êi 1901 Theo ®óng b¶n in trªn ph¹t. Tr−íc hÕt, b¶n th©n viÖc s¾p xÕp vµ tiÕn hµnh c«ng b¸o "Tia löa" t¸c ®−îc tæ chøc mét c¸ch "thËn träng" vµ quan liªu gÊp béi, lµm nh− ®Êy lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi næi lo¹n hoÆc
  13. V. I. L ª - n i n LuËt khæ sai vµ ¸n khæ sai 356 357 nh÷ng kÎ bÞ ®µy khæ sai nµo ®ã, chø kh«ng ph¶i lµ ®èi víi §Ó h¹n chÕ ng−êi mu-gÝch, v× nÕu cã giÊy chøng minh nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. T−ëng r»ng s¾p xÕp c«ng viÖc lµm lµ riªng th× anh ta cã t×m viÖc ë ®Þa ph−¬ng míi ®Õn mét c¸ch tù mét ®iÒu gi¶n ®¬n nhÊt: c¸c c¬ quan héi ®ång ®Þa ph−¬ng do h¬n, mét c¸ch thuËn lîi cho anh ta h¬n, trong tr−êng hîp vµ c¸c c¬ quan kh¸c nhËn tiÒn vµ thuª c«ng nh©n x©y dùng bÊt b×nh th× anh ta cã thÓ bá viÖc mét c¸ch dÔ h¬n. ®−êng s¸, dän rõng v.v.. Th−êng th× c¸c c«ng viÖc lo¹i ®ã Chóng ta bµn tiÕp: "ViÖc ch¨m lo gi÷ g×n trËt tù cÇn thiÕt ®Òu tiÕn hµnh nh− vËy. Nh−ng hiÖn nay mét trËt tù ®Æc trong thêi gian ®i ®−êng vµ viÖc trao nh÷ng to¸n c«ng nh©n biÖt ®· h×nh thµnh: viªn tr−ëng quan ®Þa ph−¬ng nªu c«ng ®· ®−îc ®−a cho nh÷ng ng−êi chØ ®¹o c«ng viÖc, ph¶i viÖc ra, tØnh tr−ëng ph¸n quyÕt vµ göi ®Õn Xanh Pª-tÐc-bua giao cho nh÷ng viªn chøc ®−îc Bé néi vô ®Æc biÖt uû ph¸i". cho mét héi nghÞ ®Æc biÖt ⎯ "héi nghÞ l−¬ng thùc" ⎯ bao §èi víi nh÷ng ng−êi c«ng nh©n tù do th× ng−êi ta cÊp cho gåm ®¹i biÓu cña c¸c bé kh¸c nhau vµ häp d−íi quyÒn chñ mét sè tiÒn tr−íc ®Ó ®i ®−êng, cßn n«ng n« th× ng−êi ta täa cña «ng thø tr−ëng Bé néi vô. Ngoµi ra, viÖc chñ tr× "®−a" "tõng to¸n" theo danh s¸ch vµ "trao" hä cho nh÷ng viªn chung ®−îc ñy nhiÖm cho mét bé tr−ëng, «ng nµy cã thÓ chøc ®Æc biÖt. N«ng d©n coi nh÷ng c«ng viÖc cña "x· héi" cö nh÷ng ®¹i biÓu toµn quyÒn ®Æc biÖt. Héi nghÞ Pª-tÐc-bua vµ cña nhµ n−íc lµ mét chÕ ®é n«ng n« míi, nh− thÕ cã thËm chÝ sÏ quy ®Þnh giíi h¹n tèi ®a cña thï lao tr¶ cho ®óng kh«ng? c«ng nh©n ⎯ nghÜa lµ ph¶i chó ý kh«ng ®Ó ng−êi ta "hñ Vµ nh− vËy, ®¹o luËt ngµy 15 th¸ng ChÝn ®· lµm cho ho¸" ng−êi mu-gÝch víi sè tiÒn c«ng qu¸ cao! Râ rµng lµ n«ng d©n bÞ ®ãi gÇn gièng nh− n«ng n«, kh«ng ph¶i chØ vÒ luËt t¹m thêi ngµy 15 th¸ng ChÝn nh»m môc ®Ých g©y khã ph−¬ng diÖn hä bÞ mÊt quyÒn tù do ®i l¹i mµ th«i. LuËt kh¨n cho viÖc ¸p dông réng r·i c¸c c«ng viÖc x· héi, hÖt ®ã cßn cho bän quan l¹i quyÒn gi÷ l¹i mét phÇn tiÒn c«ng ®Ó nh− th«ng t− cña Xi-pi-a-ghin ngµy 17 th¸ng T¸m ®· g©y göi cho gia ®×nh c«ng nh©n, nÕu, "nhµ ®−¬ng côc tØnh ë khã kh¨n trong viÖc trî cÊp cho nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. ®Þa ph−¬ng cã gia ®×nh c− tró" thÊy viÖc ®ã lµ cÇn thiÕt. Nh−ng c¸c quyÕt ®Þnh ®Æc biÖt vÒ quy chÕ thuÕ n«ng d©n Ng−êi ta sÏ sö dông tiÒn c«ng mµ kh«ng cã sù ®ång ý cña lµm viÖc l¹i cßn quan träng vµ tai h¹i h¬n rÊt nhiÒu. b¶n th©n c«ng nh©n! Ng−êi mu-gÝch thËt lµ ngèc: tù hä kh«ng biÕt ch¨m lo ®Õn gia ®×nh hä. Nhµ ®−¬ng côc sÏ lµm NÕu c«ng viÖc tiÕn hµnh "ë ngoµi khu vùc c− tró cña hä" viÖc ®ã mét c¸ch tèt h¬n nhiÒu: thËt vËy, ai mµ l¹i kh«ng (dÜ nhiªn ®©y sÏ lµ ®¹i ®a sè tr−êng hîp), th× c«ng nh©n hîp nghe thÊy hä ®· ch¨m lo mét c¸ch chu ®¸o nh− thÕ nµo ®èi thµnh nh÷ng ¸c-ten ®Æc biÖt d−íi sù gi¸m thÞ cña tr−ëng víi c¸c gia ®×nh mu-gÝch ë c¸c vïng di d©n qu©n sù120? quan ®Þa ph−¬ng, «ng nµy l¹i chØ ®Þnh tr−ëng nhãm ®Ó gi÷ g×n trËt tù. Nh÷ng ng−êi n«ng d©n bÞ ®ãi kh«ng thÓ tù m×nh ChØ khæ cã mét ®iÒu lµ: giê ®©y, nh÷ng ng−êi mu-gÝch chän ng−êi nhãm tr−ëng nh− c«ng nh©n th−êng lµm. Ng−êi cã lÏ kh«ng cßn ngoan ngo·n dÔ b¶o nh− trong thêi kú di ta ®Æt hä d−íi quyÒn cña mét "viªn quan ®Þa ph−¬ng" ®−îc d©n qu©n sù n÷a. Hä còng cã thÓ ®ßi ng−êi ta ph¶i cÊp vò trang b»ng chiÕc gËy! §èi víi nh÷ng thµnh viªn cña cho hä nh÷ng giÊy chøng minh th«ng th−êng, ®ßi ng−êi ta ¸c-ten, ng−êi ta lËp mét danh s¸ch ®Æc biÖt thay thÕ chøng kh«ng ®−îc, nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña hä, gi÷ tiÒn c«ng minh th− ®¨ng ký vÒ c− tró do luËt ph¸p quy ®Þnh cho hä... cña hä l¹i kia mµ? Trong tr−êng hîp ®ã cÇn t¨ng c−êng sù Thay cho nh÷ng giÊy chøng minh riªng cña tõng ng−êi th× nghiªm ngÆt, vµ ®¹o luËt quy ®Þnh trong mét ®iÒu kho¶n sÏ cã c¸c danh s¸ch cña ¸c-ten. Thay nh− thÕ ®Ó lµm g×? ®Æc biÖt r»ng "sù gi¸m s¸t viÖc c«ng nh©n chÊp hµnh mét
  14. V. I. L ª - n i n LuËt khæ sai vµ ¸n khæ sai 358 359 trËt tù cÇn thiÕt ë nh÷ng n¬i lµm viÖc, theo chØ thÞ cña bé vµ ra lÖnh trÊn ¸p hä mµ kh«ng cÇn ®Õn toµ ¸n. Céng vµo tr−ëng Bé néi vô, th× giao cho c¸c tr−ëng quan ®Þa ph−¬ng, c¸i khæ dÞch th−êng xuyªn cña mét cuéc sèng ®ãi khæ triÒn cho sÜ quan c¸c ®éi hiÕn binh ®Æc biÖt, cho c¸c viªn quan miªn vµ lao ®éng qu¸ søc, giê ®©y l¹i cã thªm c¸i nguy c¶nh s¸t hoÆc cho nh÷ng ng−êi ®−îc chØ ®Þnh ®Æc biÖt phô c¬ ®i lµm c«ng viÖc khæ sai cña nhµ n−íc. tr¸ch". Râ rµng lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi n«ng d©n bÞ ®ãi, §Êy lµ nh÷ng biÖn ph¸p cña chÝnh phñ ®èi víi n«ng d©n. chÝnh phñ xem tr−íc nh− "nh÷ng kÎ næi lo¹n", vµ quy ®Þnh Cßn ®èi víi c«ng nh©n, viÖc hä bÞ ®µn ¸p ®· ®−îc nãi lªn mét ph¶i cã mét sù gi¸m s¸t riªng hÕt søc nghiªm ngÆt, ngoµi c¸ch næi bËt h¬n c¶ trong "B¶n c¸o tr¹ng" vÒ vô ®Êu tranh håi sù gi¸m s¸t chung cña toµn bé c¶nh s¸t Nga ®èi víi tÊt c¶ th¸ng N¨m ë nhµ m¸y ¤-bu-khèp, ®¨ng trªn sè b¸o tr−íc cña c«ng nh©n Nga. Ng−êi ta ®· quyÕt ®Þnh tr−íc lµ ph¶i nghiªm chóng t«i. Tê "Tia löa" còng ®· viÕt vÒ chÝnh b¶n th©n sù viÖc kh¾c víi ng−êi mu-gÝch, v× hä d¸m "thæi phång" n¹n ®ãi ®ã trong c¸c sè b¸o ra håi th¸ng S¸u vµ th¸ng B¶y. B¸o chÝ lªn vµ tá ra (nh− Xi-pi-a-ghin nãi trong th«ng t− cña h¾n) lµ hîp ph¸p cña chóng ta kh«ng nãi g× ®Õn phiªn tßa, cã lÏ v× "yªu s¸ch chÝnh phñ mµ kh«ng cã lý do g× x¸c ®¸ng". nhí ®Õn viÖc ngay c¶ tê "Thêi míi", mét tê b¸o hÕt søc trung Cßn ®Ó khái dïng ®Õn toµ ¸n khi cã nh÷ng sù bÊt b×nh thùc, còng ®· "®au khæ" nh− thÕ nµo v× ®· d¸m viÕt vÒ nh÷ng nµo ®Êy cña c«ng nh©n, luËt t¹m thêi cho phÐp c¸c quan l¹i ®Ò tµi nµy. Trong c¸c b¸o chÝ cã vµi dßng nãi r»ng tßa ¸n ®· xö cã quyÒn b¾t giam c«ng nh©n ®Õn ba ngµy mµ kh«ng cÇn vµo cuèi th¸ng ChÝn; vÒ sau, mét trong nh÷ng tê b¸o ë miÒn cã xÐt xö ®Æc biÖt, v× téi lµm mÊt trËt tù, lµm viÖc kh«ng Nam t×nh cê ®· ®¨ng tin vÒ b¶n ¸n: hai ng−êi bÞ tï khæ sai, tËn t©m, kh«ng thi hµnh chØ thÞ!! §èi víi ng−êi c«ng nh©n t¸m ng−êi ®−îc tha, sè cßn l¹i th× bÞ tï hoÆc bÞ ®i c¶i t¹o tõ 2 tù do, ng−êi ta ph¶i ®−a ra toµ ¸n hoµ gi¶i, anh ta cã thÓ ®Õn 3 n¨m r−ìi. tù bµo ch÷a tr−íc toµ vµ khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña toµ, ⎯ Nh− vËy, trong bµi "TrËn kÞch chiÕn míi ("Tia löa", cßn ®èi víi ng−êi mu-gÝch bÞ ®ãi, th× ng−êi ta cã thÓ bá sè 5) 1) chóng t«i cßn ch−a ®¸nh gi¸ ®óng møc sù tr¶ thï cña tï mµ kh«ng cÇn ®Õn mét toµ ¸n nµo c¶! Ng−êi c«ng nh©n chÝnh phñ Nga. Chóng t«i nghÜ r»ng, v× sî ph¶i dïng ®Õn tù do mµ kh«ng muèn lµm viÖc th× chØ cã thÓ bÞ ®uæi, cßn toµ ¸n nªn chÝnh phñ ®ã ®· dïng ®Õn biÖn ph¸p trÊn ¸p ®èi víi ng−êi mu-gÝch bÞ ®ãi th× ®¹o luËt míi ra lÖnh ¸p qu©n sù, víi tÝnh c¸ch lµ mét ph−¬ng s¸ch ®Êu tranh cuèi gi¶i tõng chÆng ®−a vÒ quª qu¸n, cïng víi bän trém c−íp, cïng. Th× ra hä ®· biÕt kÕt hîp c¸i nä víi c¸i kia: sau khi v× "téi ngoan cè kh«ng chÞu lµm viÖc"! ®¸nh ®Ëp quÇn chóng vµ giÕt chÕt 3 c«ng nh©n, hä ®· chép LuËt t¹m thêi míi, ®ã lµ luËt khæ sai thùc sù ®èi víi b¾t 37 ng−êi trong sè mÊy ngµn vµ kÕt ¸n ph¹t nh÷ng ng−êi nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi, lµ mét luËt b¾t hä ph¶i lµm viÖc vµ t−íc nµy mét c¸ch tµn khèc. hÕt quyÒn cña hä chØ v× hä ®· d¸m lµm phiÒn nhµ ®−¬ng côc Hä ®· b¾t vµ ®· kÕt ¸n nh− thÕ nµo, b¶n c¸o tr¹ng sÏ víi nh÷ng lêi kªu xin gióp ®ì. ChÝnh phñ kh«ng ph¶i cho ta mét vµi kh¸i niÖm vÒ ®iÒu ®ã. Hä cho r»ng ®øng ®Çu chØ giíi h¹n ë viÖc kh«ng cho héi ®ång ®Þa ph−¬ng qu¶n lý nh÷ng kÎ chñ m−u lµ An. Iv. Ðc-ma-cèp, £phr. Xtep. c«ng t¸c l−¬ng thùc n÷a, cÊm t− nh©n tæ chøc c¸c nhµ ¨n §a-khin vµ An. Iv. Ga-vri-lèp. B¶n c¸o tr¹ng chØ ra r»ng nÕu kh«ng ®−îc c¶nh s¸t cho phÐp, ra lÖnh gi¶m bít quy m« thùc tÕ vÒ nhu cÇu xuèng n¨m lÇn, ⎯ chÝnh phñ cßn tuyªn bè r»ng n«ng d©n kh«ng cã ®Çy ®ñ quyÒn c«ng d©n 1) Xem tËp nµy, tr. 16-23.
  15. V. I. L ª - n i n LuËt khæ sai vµ ¸n khæ sai 360 361 Ðc-ma-cèp cã truyÒn ®¬n trong phßng ë (theo lêi cña mô tay CÇn nªu lªn r»ng, theo c¸c ®iÒu kho¶n 263-265 cña Bé sai ë qu¸n r−îu cña nhµ n−íc lµ Mi-khai-l«-va, mô nµy kh«ng luËt th× tham gia bÊt cø mét cuéc biÓu t×nh nµo còng cã ®−îc gäi ra tßa ®Ó lµm nh©n chøng), r»ng anh ta ®· nãi vÒ thÓ bÞ ®µy khæ sai: "Næi lo¹n c«ng khai víi ý ®Þnh kh«ng cho ®Êu tranh cho tù do chÝnh trÞ, vµ ngµy 22 th¸ng T− anh ta thùc hiÖn nh÷ng mÖnh lÖnh vµ biÖn ph¸p do chÝnh phñ ®· cÇm cê ®á ®i ®Õn ®¹i lé NÐp-xki. Sau ®ã ng−êi ta nhÊn quy ®Þnh", mÆc dÇu "nh÷ng ng−êi næi lo¹n" kh«ng cã vò m¹nh r»ng Ga-vri-lèp còng cã truyÒn ®¬n vµ r¶i truyÒn ®¬n trang vµ thËm chÝ kh«ng cã mét hµnh ®éng b¹o lùc nµo râ kªu gäi tham gia biÓu t×nh ngµy 22 th¸ng T−. VÒ n÷ bÞ rµng c¶! LuËt ph¸p Nga thËt lµ réng r·i vÒ mÆt cho ®i ®µy c¸o I-a-c«-vlª-va, ng−êi ta còng nãi lµ chÞ ®· tham gia khæ sai! Vµ ®· ®Õn lóc chóng ta cÇn quan t©m lµm thÕ nh÷ng cuéc héi häp bÝ mËt nµo ®Êy. Nh− vËy, râ rµng lµ nµo cho mçi vô ¸n nh− thÕ ®Òu bÞ chÝnh b¶n th©n nh÷ng ng−êi bÞ c¸o biÕn thµnh mét vô ¸n chÝnh trÞ, lµm thÕ nµo viªn c«ng tè ®· cè tr×nh bµy nh÷ng ng−êi mµ bän ®Æc vô t×nh nghi ho¹t ®éng chÝnh trÞ, nh− lµ nh÷ng kÎ chñ m−u. ®Ó chÝnh phñ kh«ng cßn d¸m che ®Ëy viÖc tr¶ thï chÝnh trÞ cña TÝnh chÊt chÝnh trÞ cña vô ®ã còng râ ë chç lµ quÇn chóng m×nh b»ng tÊn hµi kÞch téi h×nh sù! ®· kªu: "chóng t«i cÇn tù do!", ë chç lµ nã dÝnh lÝu ®Õn Vµ qu¶ lµ mét sù "tiÕn bé" to lín biÕt chõng nµo trong ngµy 1 th¸ng N¨m. Xin më dÊu ngoÆc nãi r»ng, chÝnh viÖc chÝnh c¸i thñ tôc tè tông, nÕu ®em so víi n¨m 1885 ch¼ng ®uæi 26 ng−êi v× "v¾ng mÆt kh«ng cã lý do" trong ngµy 1 h¹n! B©y giê nh÷ng ng−êi thî dÖt x−ëng M«-r«-dèp lµ th¸ng N¨m ®· lµm næ bung ra cuéc ®Êu tranh, nh−ng dÜ do toµ héi thÈm xÐt xö; c¸c b¸o chÝ ®Òu t−êng thuËt tØ mØ; nhiªn viªn c«ng tè kh«ng nãi mét tiÕng nµo vÒ sù bÊt hîp ph¸p ë phiªn tßa, c¸c nh©n chøng trong c«ng nh©n ®· v¹ch râ cña viÖc ®uæi thî ®ã! tÊt c¶ nh÷ng hµnh ®éng ®åi b¹i cña tªn chñ x−ëng. Cßn giê Sù viÖc ®· râ rµng. Ng−êi ta b¾t ®−a ra tßa nh÷ng ng−êi ®©y th× tßa ¸n lµ cña bän quan l¹i víi nh÷ng ®¹i biÓu gËt mµ ng−êi ta t×nh nghi lµ kÎ thï chÝnh trÞ. Bän ®Æc vô ®−a ra ®Çu cña c¸c ®¼ng cÊp, cöa tßa ®ãng kÝn, c¸c b¸o chÝ im h¬i c¸c b¶n danh s¸ch. Cßn c¶nh s¸t th× dÜ nhiªn sÏ " chøng nhËn" lÆng tiÕng, c¸c nh©n chøng gi¶: bän chñ x−ëng, bän tuÇn r»ng nh÷ng ng−êi ®ã cã ë trong ®¸m ®«ng vµ nÐm ®¸, vµ hä c¶nh ë x−ëng, bän c¶nh s¸t ®· ®¸nh ng−êi, bän lÝnh ®· tÝch cùc h¬n mäi ng−êi. b¾n vµo c«ng nh©n. Mét tÊn hµi kÞch nh¬ nhuèc biÕt bao! Ng−êi ta dïng tßa ¸n ®Ó che ®Ëy mét hµnh ®éng tr¶ thï C¸c b¹n h·y ®em so s¸nh sù "tiÕn bé" ®ã trong viÖc trÊn chÝnh trÞ lÇn thø hai (sau trËn kÞch chiÕn). Vµ che ®Ëy mét ¸p c«ng nh©n nh÷ng n¨m 1885 vµ 1901 víi sù "tiÕn bé" c¸ch ®ª tiÖn: ng−êi ta nh¾c ®Õn chÝnh trÞ ®Ó lµm cho nÆng trong cuéc ®Êu tranh chèng nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi nh÷ng n¨m téi thªm, cßn gi¶i thÝch hoµn c¶nh chÝnh trÞ cña toµn bé sù 1891 vµ 1901, vµ c¸c b¹n sÏ cã ®−îc mét vµi kh¸i niÖm vÒ kiÖn x¶y ra th× ng−êi ta kh«ng cho phÐp. C¸c bÞ c¸o ®· bÞ sù bÊt b×nh trong nh©n d©n vµ trong x· héi ®· ph¸t triÓn xö nh− nh÷ng kÎ ph¹m téi h×nh, c¨n cø ®iÒu kho¶n 263 mét c¸ch nhanh chãng nh− thÕ nµo, c¶ vÒ bÒ s©u lÉn vÒ bÒ cña Bé luËt, nghÜa lµ hä bÞ xö vÒ téi ®· "c«ng khai næi lo¹n, réng; c¸c b¹n sÏ thÊy chÝnh phñ ®ang b¾t ®Çu lång lén ®iªn chèng l¹i nh÷ng nhµ ®−¬ng côc do chÝnh phñ bæ nhiÖm", h¬n cuång nh− thÕ nµo, "siÕt chÆt" c¶ nh÷ng nhµ tõ thiÖn lÉn n÷a l¹i lµ mét cuéc næi lo¹n do nh÷ng ng−êi cã vò trang(?) n«ng d©n, ®em ¸n khæ sai ra däa c«ng nh©n. Kh«ng, khæ sai g©y nªn. Lêi buéc téi ®ã ng−êi ta nÆn ra: c¶nh s¸t ®· ra lÖnh cho kh«ng lµm cho c«ng nh©n sî h·i, nh÷ng l·nh tô cña hä ®· c¸c toµ ¸n chØ ph©n tÝch cã mét mÆt cña sù viÖc. kh«ng sî chÕt trong cuéc chiÕn ®Êu trùc diÖn ngoµi ®−êng
  16. V. I. L ª - n i n 362 363 phè chèng l¹i bän chã s¨n cña Nga hoµng. Ký øc vÒ nh÷ng ng−êi bÞ giÕt vµ nh÷ng ®ång chÝ anh hïng bÞ hµnh h¹ ®Õn chÕt trong c¸c nhµ tï sÏ lµm t¨ng gÊp béi søc m¹nh cña nh÷ng chiÕn sÜ míi, vµ sÏ l«i cuèn hµng ngµn ng−êi ®Õn viÖn trî cho hä, nh÷ng ng−êi nµy, nh− c« thiÕu n÷ 18 tuæi M¸c-pha I-a-c«-vlª-va, sÏ nãi th¼ng: "chóng t«i ñng hé c¸c anh em cña chóng t«i!" Ngoµi viÖc dïng c¶nh s¸t vµ qu©n ®éi ®Ó trÊn ¸p nh÷ng ng−êi biÓu t×nh, chÝnh phñ cßn cã ý ®Þnh sÏ kÕt téi hä lµ næi lo¹n n÷a; chóng ta sÏ ®¸p l¹i §iÓm qua t×nh h×nh viÖc ®ã b»ng c¸ch ®oµn kÕt hÕt th¶y mäi lùc l−îng c¸ch trong n−íc m¹ng, b»ng c¸ch l«i cuèn vÒ phÝa m×nh hÕt th¶y nh÷ng ng−êi bÞ ¸p bøc d−íi chÕ ®é chuyªn quyÒn cña Nga hoµng vµ b»ng c¸ch lu«n lu«n chuÈn bÞ cuéc khëi nghÜa toµn d©n! "Tia löa", sè 10, Theo ®óng b¶n in trªn th¸ng M−êi mét 1901 b¸o "Tia löa" ViÕt xong vµo th¸ng M−êi 1901 In lÇn ®Çu, trªn t¹p chÝ "B×nh minh", sè 2-3, th¸ng Ch¹p 1901 Theo ®óng b¶n in trªn t¹p chÝ Ký tªn: T. Kh.
  17. V. I. L ª - n i n 364 365 I. N¹n ®ãi121 L¹i ®ãi! Kh«ng riªng g× sù ph¸ s¶n, mµ c¶ t×nh tr¹ng thùc sù chÕt dÇn chÕt mßn cña n«ng d©n Nga trong kho¶ng m−êi n¨m gÇn ®©y ®· diÔn ra nhanh chãng l¹ lïng; vµ cã lÏ kh«ng mét cuéc chiÕn tranh nµo, dï kÐo dµi vµ ¸c liÖt ®Õn mÊy ®i n÷a, l¹i g©y ra nhiÒu hy sinh tæn thÊt ®Õn nh− thÕ. TÊt c¶ nh÷ng lùc l−îng m¹nh nhÊt cña thêi ®¹i hiÖn nay ®· thèng nhÊt l¹i ®Ó ®èi phã víi ng−êi mu-gÝch: chñ nghÜa t− b¶n thÕ giíi ®ang mçi ngµy mét ph¸t triÓn nhanh h¬n th× ®· g©y ra sù c¹nh tranh ë bªn kia ®¹i d−¬ng, vµ ®· cung cÊp nh÷ng c«ng cô vµ ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt hoµn chØnh nhÊt cho mét thiÓu sè bÐ nhá chñ ruéng ®Êt cã kh¶ n¨ng sèng sãt trong cuéc ®Êu tranh tuyÖt väng ®Ó sinh tån; nhµ n−íc qu©n phiÖt th× ®ang tiÕn hµnh chÝnh s¸ch phiªu l−u t¹i c¸c thuéc ®Þa cña m×nh ë vïng ViÔn §«ng vµ Trung ¸, ®ang trót lªn vai quÇn chóng lao ®éng tÊt c¶ g¸nh nÆng qu¸ møc cña c¸i chÝnh s¸ch tèn tiÒn ghª gím ®ã vµ h¬n thÕ n÷a, l¹i cßn dïng tiÒn b¹c cña nh©n d©n ®Ó thµnh lËp ngµy cµng nhiÒu nh÷ng binh ®oµn c¶nh s¸t "ng¨n chÆn" vµ "khèng chÕ" sù bÊt b×nh vµ c¨m phÉn ngµy cµng t¨ng cña quÇn chóng. Sau khi n¹n ®ãi ë n−íc ta ®· trë thµnh mét hiÖn t−îng th«ng th−êng th× tù nhiªn cã thÓ lµ chÝnh phñ sÏ cè g¾ng x©y dùng vµ cñng cè c¸i chÝnh s¸ch th«ng th −êng cña nã trong vÊn ®Ò l −¬ng thùc. NÕu nh−, trong nh÷ng n¨m 1891- 18 9 2, chÝnh phñ bÊt th×nh l×nh bÞ ®ét kÝch, vµ lóc ®Çu
  18. V. I. L ª - n i n §iÓm qua t×nh h×nh trong n−íc 366 367 phÇn nµo lóng tóng th× ngµy nay, chÝnh phñ ®· kh¸ giµu thÓ chÞu ®−îc sù thËt vÒ n¹n ®ãi. Mµ còng kh«ng ph¶i lµ kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt mét c¸ch ch¾c ch¾n lµ cÇn ph¶i tuyªn bè! §èi víi ai kia chø ®èi víi chÝnh phñ Nga th× ®i tíi ®©u (vµ ®i nh− thÕ nµo). B¸o "Tia löa" (sè 6) ra håi vÞ tÊt cã thÓ chª tr¸ch r»ng nã chØ tuyªn bè th«i, khi mµ th¸ng B¶y ®· viÕt: "HiÖn nay, mèi tai häa trong nh©n d©n nã cã kh¶ n¨ng "sö dông quyÒn lùc". Vµ hoµng th©n ¤-b«- ®ang nh− ®¸m m©y ®en bao trïm c¶ n−íc, vµ chÝnh phñ len-xki ®· kh«ng chËm trÔ sö dông quyÒn lùc ®ã, ®Ých th©n l¹i chuÈn bÞ ®ãng vai trß bØ æi cña m×nh lµ mét lùc l−îng v« nh¶y lªn vò ®µi chiÕn ®Êu víi nh÷ng kÎ ®ãi, víi nh÷ng ng−êi, ⎯ kh«ng ë trong mét c«ng së nµo, ⎯ muèn gióp ®ì nh©n ®¹o, giµnh giËt tõng mÈu b¸nh m× cña nh©n d©n nghÌo ®ãi vµ trõng ph¹t bÊt kú "biÓu hiÖn" ch¨m lo d©n ®ãi nµo thùc sù cho nh÷ng kÎ ®ãi; y ®· ng¨n cÊm mét sè t− nh©n mµ nhµ cÇm quyÒn kh«ng −ng ý". h−ëng øng viÖc cøu ®ãi (trong sè nµy cã c¶ U-xpen-xki phu nh©n), kh«ng cho hä lËp c¸c qu¸n ¨n. Còng nh− Giuy- ChÝnh phñ chuÈn bÞ c«ng viÖc rÊt nhanh vµ rÊt kiªn quyÕt. li-ót Xª-da, hoµng th©n ¤-b«-len-xki ®· ®Õn, ®· thÊy vµ C«ng viÖc chuÈn bÞ ®ã ®· ®−îc tiÕn hµnh nh− thÕ nµo, ®· giµnh th¾ng lîi: ®iÖn tÝn cÊp tèc loan b¸o th¾ng lîi ®ã cø xem c©u chuyÖn £-li-da-vÐt-gr¸t còng ®ñ râ. Hoµng th©n ¤-b«-len-xki ⎯ ng−êi ®øng ®Çu tØnh KhÐc-x«n ⎯ ®· tuyªn cho toµn thÕ giíi cã häc trong n−íc Nga. Cã mét ®iÒu l¹ lïng lµ: th¾ng lîi ®ã, sù th¸ch thøc l¸o x−îc ®ã ®èi víi chiÕn ngay tøc kh¾c víi nh÷ng ai d¸m c¶ gan viÕt vµ nãi mäi ng−êi Nga cßn ®«i chót l−¬ng tri, hoÆc cßn chót Ýt vÒ n¹n ®ãi ë £-li-da-vÐt-gr¸t, d¸m c¶ gan kªu gäi x· héi lßng dòng c¶m cña ng−êi c«ng d©n, ®· kh«ng vÊp ph¶i mét cøu gióp nh÷ng kÎ bÞ ®ãi, tæ chøc ra nh÷ng héi riªng vµ sù ph¶n kh¸ng nµo cña c¸c nh©n vËt cã thÓ nãi lµ quan t©m mêi t− nh©n tham gia viÖc cøu gióp ®ã. C¸c thÇy thuèc nhiÒu nhÊt ®Õn vÊn ®Ò. Ch¾c ch¾n r»ng ë tØnh KhÐc-x«n cã cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng ®· viÕt trªn c¸c b¸o r»ng n¹n nhiÒu ng−êi tr−íc kia vµ hiÖn nay vÉn biÕt râ tÊt c¶ mÆt ®ãi ®· diÔn ra ë trong huyÖn, r»ng nh©n d©n ®ang ®au èm tr¸i cña t×nh tr¹ng im h¬i lÆng tiÕng ®ã ®èi víi n¹n ®ãi vµ vµ chÕt dÇn chÕt mßn, r»ng "b¸nh m×" mµ hä dïng ®Ó ¨n biÕt râ cuéc ®Êu tranh chèng l¹i viÖc cøu gióp nh÷ng ng−êi lµ mét thø g× kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc vµ hoµn toµn bÞ ®ãi, nh−ng ch−a mét ai ph¬i bµy sù viÖc bæ Ých ®ãi kh«ng ®¸ng gäi lµ b¸nh m× ®−îc n÷a. Viªn tØnh tr−ëng ch − a cã ai c«ng bè c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn n¹n ®ãi, bÌn më cuéc luËn chiÕn víi c¸c thÇy thuèc cña c¸c héi ch − a cã ai h« hµo ph¶n ®èi ⎯ d ï chØ lµ lêi h« hµo ph¶n ®ång ®Þa ph−¬ng, vµ cho ®¨ng nh÷ng lêi ph¶n b¸c chÝnh ®èi viÖc cÊm ®o¸n kú quÆc kh«ng cho lËp c¸c qu¸n ¨n. thøc. Ai hiÓu biÕt dï chØ ®«i chót th«i vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn C«ng nh©n tæ chøc ®×nh c«ng, khi chÝnh phñ thùc hiÖn sù chung cña b¸o chÝ chóng ta, ai chÞu khã nhí l¹i sù khñng ®e däa cña m×nh lµ ®uæi cæ "nh÷ng ng − êi bá viÖc" ngµy 1 bè d÷ déi trong thêi gian gÇn ®©y ®èi víi nh÷ng c¬ quan th¸ng N¨m; cßn giíi trÝ thøc th× l¹i im lÆng khi ng − êi ta ng«n luËn hÕt søc «n tßa vµ nh÷ng ký gi¶ cßn v« cïng «n cÊm nh÷ng ®¹i diÖn cña hä... kh«ng ® − îc cøu gióp nh÷ng hoµ h¬n n÷a, th× ng−êi ®ã sÏ hiÓu ngay ý nghÜa cña cuéc kÎ bÞ ®ãi. "luËn chiÕn" ®ã gi÷a viªn tØnh tr−ëng víi c¸c thÇy thuèc nµo ®ã cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng, ngay c¶ nh÷ng thÇy H×nh nh− ®−îc khÝch lÖ bëi th¾ng lîi cña cuéc ®ông ®é thuèc kh«ng lµm viÖc trong c¸c c¬ quan nhµ n−íc! §ã ch¼ng ®Çu tiªn Êy víi "bän g©y rèi" ®· d¸m cøu gióp nh÷ng ng−êi qua chØ lµ mét c¸ch c¶ vó lÊp miÖng em, mét lêi tuyªn bè bÞ ®ãi, nªn chÝnh phñ lËp tøc chuyÓn sang tÊn c«ng trªn kh«ng chót s−îng sïng vµ râ rµng nhÊt lµ chÝnh phñ kh«ng toµn trËn tuyÕn. ChiÕn c«ng dòng c¶m cña hoµng th©n
  19. V. I. L ª - n i n §iÓm qua t×nh h×nh trong n−íc 368 369 mäi kh¶ n¨ng thæi phång. V× vËy, tõ nay trë ®i viÖc xÐt ¤-b«-len-xki ®−îc dïng lµm c¬ së chØ ®¹o, lµm s¾c luËt ®iÒu xem huyÖn nµo "mïa mµng xÊu" sÏ chØ do b¶n th©n Bé* chØnh, tõ nay trë ®i, th¸i ®é cña tÊt c¶ c¸c nhµ ®−¬ng côc quyÕt ®Þnh; hiÓn nhiªn lµ trong Bé sÏ thiÕt lËp mét c¬ quan ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi liªn can ®Õn c«ng viÖc l−¬ng tæng tham m−u qu©n sù ®Ó ®èi phã víi nh÷ng kÎ bÞ ®ãi. thùc (danh tõ "liªn can" chÝnh lµ mét thuËt ng÷ t− ph¸p Vµ th«ng qua c¸c ngµi tØnh tr−ëng, ban tham m−u nµy sÏ chuyªn dïng trong h×nh ph¸p; nh−ng, nh− chóng ta ®· thÊy ë chØ ®¹o ho¹t ®éng cña nh÷ng nh©n vËt (phÇn lín lµ nh÷ng trªn, vµ d−íi ®©y chóng ta sÏ cßn thÊy, hiÖn nay viÖc cøu ng−êi cÇm ®Çu líp quý téc ë huyÖn) n¾m trong tay "trung ®ãi, kh«ng ®−îc phÐp mµ cø tiÕn hµnh ®Òu coi nh− ph¹m t©m l·nh ®¹o c«ng t¸c l−¬ng thùc ë huyÖn". Hoµng th©n téi vÒ h×nh sù). S¾c luËt nãi trªn ®−îc ban hµnh ngay, lÇn ¤-b«-len-xki ⎯ ng−êi cã s¸ng kiÕn tæ chøc c¸c ho¹t ®éng qu©n nµy th× ®−îc gi¶n ®¬n ho¸ d−íi h×nh thøc "th«ng tri cña sù ®Ó ®èi phã víi nh÷ng kÎ bÞ ®ãi ⎯ ph¶i th©n hµnh xuèng tËn bé tr−ëng Bé néi vô göi nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu c¸c tØnh ®Þa ph−¬ng ®Ó chÆn ®øng, k×m chÕ vµ thu hÑp l¹i. bÞ n¹n mÊt mïa n¨m 1901" (17 th¸ng T¸m 1901, sè 20). B©y giê, t×nh h×nh ®· ®−îc "chØnh ®èn", chØ cÇn mét sù CÇn thÊy r»ng, b¶n th«ng tri nµy, trong thêi gian l©u trao ®æi b×nh th−êng b»ng ®iÖn tÝn (may lµ tiÒn chi phÝ dµi, sÏ lµ mét tÊm bia ghi l¹i cho ng−êi ®êi thÊy râ sù v¨n phßng cho mçi huyÖn ®· tèn tíi b¹c ngµn råi) gi÷a ho¶ng hèt cña c¶nh s¸t ®· ®−a ®Õn nh÷ng c¸i cét nµo cña "c¬ quan qu¶n lý trung t©m cña huyÖn" vµ c¸c c¬ quan qu¶n HÐc-quyn122 khi hä ®øng tr−íc mèi tai häa to lín cña nh©n lý trung t©m ë Pª-tÐc-bua lµ ®ñ ®Ó "ra lÖnh". Tªn ®Þa chñ d©n, tr−íc t×nh tr¹ng gÇn gòi gi÷a nh÷ng kÎ bÞ ®ãi vµ líp v¨n minh cña Tuèc-ghª-nÐp kh«ng nh÷ng tù m×nh kh«ng "trÝ thøc" ®· cøu m¹ng hä, bªn c¹nh c¸i ý ®Þnh kiªn quyÕt cøng ®Õn chuång ngùa, mµ y chØ khe khÏ cã ý kiÕn, th«ng qua r¾n nh»m dËp t¾t mäi sù "ån µo" vÒ n¹n ®ãi vµ h¹n chÕ viÖc cøu ng−êi hÇu cËn mÆc ¸o chÏn vµ ®eo g¨ng tr¾ng: "VÒ Phª-®«... gióp trong nh÷ng ph¹m vi hÕt søc nhá bÐ. ChØ cã ®iÒu ®¸ng tiÕc h·y ra lÖnh ®i!"123 ë ta hiÖn nay còng thÕ; ng−êi ta sÏ "ra lµ b¶n th«ng tri h¬i dµy qu¸ khæ, vµ ®−îc viÕt b»ng mét giäng lÖnh" mét c¸ch nhÑ nhµng cao c¶, "kh«ng Çm Ü" ®Ó k×m chÕ v¨n quan c¸ch, nÆng nÒ, cã lÏ v× thÕ cho nªn ®· c¶n trë viÖc t×m lßng tham v« ®é cña d©n chóng bÞ ®ãi. hiÓu cña ®«ng ®¶o quÇn chóng. Mäi ng−êi ®Òu biÕt , s¾c lÖnh ngµy 12 th¸ng S¸u 1900, ®· * Cã thÓ qua tÊm g−¬ng cña tØnh PÐc-m¬ mµ biÕt ®−îc Bé ®· quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò nµy nh− thÕ nµo. B¸o chÝ gÇn ®©y nhÊt cho biÕt r»ng tØnh truÊt quyÒn qu¶n lý c«ng t¸c l−¬ng thùc cña héi ®ång ®Þa nµy vÉn ®−îc tÝnh lµ mét tØnh "®−îc mïa", mÆc dÇu (theo tin tøc cña ph−¬ng vµ giao viÖc ®ã cho c¸c tr−ëng quan ®Þa ph−¬ng héi nghÞ bÊt th −êng héi ®ång ®Þa ph−¬ng hµng tØnh, ngµy 10 th¸ng vµ c¸c ®¹i héi huyÖn. H×nh nh− thÕ lµ ch¾c ch¾n nhÊt råi: M−êi võa råi) n¹n mÊt mïa ë ®©y cßn lín h¬n n¹n mÊt mïa n¨m 1898. ng−êi ®−îc cö th× bÞ g¹t ra, nh÷ng ng−êi ®éc lËp chót Ýt Thu häach lóa m× chØ ®¹t 58 phÇn tr¨m møc trung b×nh, cßn ë c¸c ®èi víi c¸c nhµ ®−¬ng côc th× qu¶n lý c«ng viÖc vµ do ®ã huyÖn Sa-®rin-xc¬ vµ IÕc-bÝt th× chØ thu häach 36 vµ 34 phÇn tr¨m møc hiÖn nay sÏ kh«ng cßn ån µo n÷a. Nh−ng, sau chiÕn dÞch trung b×nh. N¨m 1898, chÝnh phñ ®· trî cÊp (kh«ng kÓ c¸c kho¶n kh¸c cña ®Þa ph−¬ng) 1 1/2 triÖu pót lóa m× vµ h¬n 1/4 triÖu róp. HiÖn nay, cña hoµng th©n ¤-b«-len-xki, th× tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã vÉn héi ®ång ®Þa ph−¬ng kh«ng cã kho¶n nµo c¶; quyÒn h¹n cña héi ®ång cßn ch−a ®ñ: cÇn ph¶i lµm cho mäi c«ng viÖc lÖ thuéc bÞ h¹n chÕ vµ mÊt mïa l¹i nÆng h¬n n¨m 1898, ngay tõ ngµy I th¸ng chÆt chÏ h¬n n÷a vµo Bé vµ vµo c¸c c«ng chøc thi hµnh B¶y lóa m× ®· b¾t ®Çu lªn gi¸, n«ng d©n ®· ph¶i b¸n gia sóc, ⎯ thÕ mµ trùc tiÕp c¸c quyÕt ®Þnh cña Bé, cÇn ph¶i triÖt ®Ó g¹t bá chÝnh phñ vÉn kh¨ng kh¨ng cho r»ng tØnh ®ã "®−îc mïa"!!
  20. V. I. L ª - n i n §iÓm qua t×nh h×nh trong n−íc 370 371 thÓ vay m−în ®−îc, vµ thø hai lµ cßn gi¶m thªm 1/3 - 1/5 - Cßn viÖc ngµi Xi-pi-a-ghin tin r»ng ng−êi mu-gÝch nghÌo ®ãi tham v« ®é, ⎯ ®iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ rµng ë chç b¶n 1/10 "c¨n cø theo con sè pháng chõng cña nh÷ng nghiÖp th«ng tri kh«ng nh÷ng chØ kiªn tr× c¶nh c¸o ®Ò phßng "viÖc chñ kh¸ gi¶ cã cña dù tr÷ tõ n¨m ngo¸i, hoÆc cã nguån cña thæi phång", mµ cßn kiªn tr× trùc tiÕp ®Î thªm ra nhiÒu luËt c¶i vËt chÊt nµo ®ã" (viÕt ®óng nh− vËy: "hoÆc" cã nguån lÖ míi nh»m g¹t bá chÝnh c¸i kh¶ n¨ng ®−a tíi viÖc thæi cña c¶i vËt chÊt " nµo ®ã"!!). Dùa vµo ®Êy, cã thÓ xÐt ®o¸n phång ®ã. VÒ viÖc lËp danh s¸ch nh÷ng ng−êi thiÕu thèn, ⎯ r»ng bé phËn d©n chóng thùc sù thiÕu lóa m×, mµ chÝnh xin c¸c b¹n kh«ng nªn véi v·: viÖc nµy lµm n¶y ra trong phñ dù tÝnh viÖc cho vay, lµ nhá bÐ kh«ng ®¸ng kÓ biÕt chõng nh©n d©n "nh÷ng hy väng qu¸ cao", ⎯ tªn bé tr−ëng ®· nãi nµo. D−êng nh− thÝch thó víi hµnh ®éng liÒu lÜnh cña m×nh to¹c ra nh− thÕ vµ ra lÖnh chØ ®−îc lËp c¸c b¶n danh s¸ch nªn khi ®Ò ra c¸ch c¾t xÐn kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc ngay tr−íc khi ph©n ph¸t lóa m×. Thø n÷a, vÒ vÊn ®Ò khi ®ã ®èi víi c¸c kho¶n trî cÊp, ngµi Xi-bi-a-ghin tuyªn bè nµo nªn coi mét huyÖn lµ mÊt mïa th× b¶n th«ng tri cho lµ r»ng c¸ch tÝnh pháng chõng ®ã "tá ra Ýt bÞ thæi phång". kh«ng cÇn thiÕt ph¶i nãi ®Õn; nh−ng ng−îc l¹i, nã quy ThËt lµ cã bµn b¹c g× thªm vµo ®Êy n÷a th× còng b»ng thõa. ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c khi nµo th× kh«ng nªn thõa nhËn mét Nh÷ng b¶n tuyªn bè chÝnh thøc cña chÝnh phñ Nga, khi huyÖn lµ mÊt mïa (thÝ dô, khi kh«ng qu¸ mét phÇn ba sè mµ ngoµi c¸c chØ thÞ thuÇn tuý, cßn cã nh÷ng m−u toan nµo x· bÞ n¹n, khi vÉn cßn tån t¹i nh÷ng kho¶n tiÒn c«ng th«ng ®ã ®Þnh gi¶i thÝch c¸c chØ thÞ Êy, th× hÇu nh− bao giê còng bao gåm ⎯ ® Êy lµ mét thø s¾c lÖnh cña hä, v÷ng vµng h¬n th−êng v.v.). Cuèi cïng, vÒ tiªu chuÈn trî cÊp cho nh÷ng kÎ bÞ ®ãi, viªn bé tr−ëng ®Ò ra nh÷ng qui t¾c chøng tá rÊt rÊt nhiÒu so víi ®¹i ®a sè nh÷ng s¾c lÖnh ë n −íc Nga chóng ta ⎯ h ai lËp luËn c¨n b¶n, hoÆc hai kiÓu c¨n b¶n vÒ râ rµng lµ dï sao ch¨ng n÷a th× chÝnh phñ còng vÉn muèn c¾t nh÷ng kho¶n trî cÊp ®ã cho ®Õn hÕt møc vµ thay vµo lËp luËn. Mét mÆt, c¸c b¹n sÏ ®−îc ®äc mét vµi c©u chung ®ã b»ng nh÷ng kho¶n tiÒn bè thÝ tuyÖt nhiªn kh«ng thÓ chung, víi mét giäng v¨n kiÓu c¸ch nãi râ vÒ sù ch¨m sãc gióp cho nh©n d©n tr¸nh khái bÞ chÕt dÇn chÕt mßn. ©n cÇn cña nhµ cÇm quyÒn, vÒ viÖc nhµ cÇm quyÒn muèn Thùc ra lµ thÕ nµy: tiªu chuÈn cho mçi gia ®×nh lµ 48 pót lóa m× tÝnh ®Õn yªu cÇu cña thêi ®¹i vµ nguyÖn väng cña d− luËn (tÝnh møc thu häach trung b×nh ë ®Þa ph−¬ng); ai cã x· héi. VÝ dô, ng−êi ta nãi vÒ "c«ng viÖc quan träng lµ nhiÒu h¬n møc thu nhËp ®ã, tøc lµ kh«ng thiÕu. Con ng¨n chÆn t×nh tr¹ng thiÕu thèn l−¬ng thùc trong d©n c− sè trªn ®−îc tÝnh b»ng c¸ch nµo, ⎯ ®iÒu ®ã kh«ng ai biÕt n«ng th«n", vÒ "tr¸ch nhiÖm tinh thÇn ph¶i ch¨m lo ®Õn phóc c¶. Ng−êi ta chØ biÕt r»ng trong n¨m kh«ng ®ãi kÐm th× lîi cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng", v.v.. TÊt nhiªn lµ nh÷ng ngay c¶ nh÷ng ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ nhÊt còng tiªu ®iÒu chung chung ®ã, vÒ thùc chÊt, ch¼ng cã ý nghÜa g× thô lóa m× nhiÒu gÊp hai lÇn møc ®ã (xem b¶n thèng kª vµ ch¼ng ®−a ®Õn mét kÕt qu¶ nµo tÝch cùc c¶; cßn so víi cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng theo dâi vÒ t×nh h×nh c¸c ng©n nh÷ng lêi lÏ bÊt hñ cña I-u-®u-sca G«-l«-vlÐp bÊt tö khi s¸ch cña n«ng d©n). Thµnh thö, cø theo b¶n chØ thÞ cña l·o ta r¨n d¹y nh÷ng ng−êi n«ng d©n mµ l·o ta bãc lét, «ng bé tr−ëng, th× t×nh tr¹ng ®ãi ¨n ®· ®−îc coi lµ mét hiÖn th× thËt lµ gièng nhau nh− hai giät n−íc. CÇn më ngoÆc nãi t−îng th«ng th−êng. Nh−ng chÝnh c¸i tiªu chuÈn ®ã cßn thªm ë ®©y r»ng b¸o chÝ ph¸i tù do, ®−îc th«ng qua kiÓm bÞ gi¶m ®i n÷a: thø nhÊt, gi¶m ®i mét nöa, nh»m lµm cho duyÖt, bao giê còng lîi dông nh÷ng ®iÒu chung chung ®ã thµnh phÇn c«ng nh©n ⎯ chiÕm kho¶ng nöa d©n sè ⎯ kh«ng (phÇn do ngê nghÖch, phÇn do "tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp") ®Ó
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học