1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 20 phần 6

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 20 phần 6

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 20 phần 6', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả V. I. Lª-nin NghÞ quyÕt cña nhãm thø II ë Pa-ri 340 341 héi Nga lµ vµ chØ lµ s¸ch l−îc ®−îc tr×nh bµy trong nh÷ng nghÞ tæ chøc ®ã theo tinh thÇn c¸c nguyªn t¾c c¸ch m¹ng cña chóng ta. quyÕt th¸ng Ch¹p 1908, tøc lµ nh÷ng nghÞ quyÕt kÕt hîp hai ®iÓm: Ng−êi nµo kh«ng thùc sù tiÕn hµnh c«ng t¸c nh− thÕ, ng−êi nµo võa

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 37

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:54 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. V. I. Lª-nin NghÞ quyÕt cña nhãm thø II ë Pa-ri 340 341 héi Nga lµ vµ chØ lµ s¸ch l−îc ®−îc tr×nh bµy trong nh÷ng nghÞ tæ chøc ®ã theo tinh thÇn c¸c nguyªn t¾c c¸ch m¹ng cña chóng ta. quyÕt th¸ng Ch¹p 1908, tøc lµ nh÷ng nghÞ quyÕt kÕt hîp hai ®iÓm: Ng−êi nµo kh«ng thùc sù tiÕn hµnh c«ng t¸c nh− thÕ, ng−êi nµo võa trung thµnh víi ngän cê c¸ch m¹ng, võa cã tÝnh ®Õn nh÷ng tham gia vµo chiÕn dÞch ph¶n c¸ch m¹ng nãi chung vµ chiÕn dÞch ®iÒu kiÖn míi cña thêi ®¹i chóng ta. Nh÷ng nghÞ quyÕt cña héi cña ph¸i tù do nãi riªng, chèng l¹i "ho¹t ®éng bÝ mËt", chèng nghÞ toµn thÓ th¸ng Giªng 1910 nh»m chèng l¹i nh÷ng phÇn tö l¹i c«ng t¸c bÊt hîp ph¸p, mµ l¹i nãi m×nh lµ ®¶ng viªn §¶ng c«ng truyÒn ¶nh h−ëng t− s¶n vµo giai cÊp v« s¶n, lµ kÕt luËn th¼ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, th× nh− thÕ lµ lõa dèi c«ng nh©n. th¾n vµ trùc tiÕp, lµ sù kÕ tôc tù nhiªn vµ sù hoµn thiÖn nh÷ng Cuéc bÇu cö §u-ma IV s¾p ®Õn råi. Khñng ho¶ng trong hµng ngò l·nh ®¹o cña ®¶ng ë n−íc ngoµi cµng gay g¾t, th× c¸c c¸n bé nghÞ quyÕt th¸ng Ch¹p 1908; nh÷ng nghÞ quyÕt th¸ng Ch¹p 1908 cña §¶ng d©n chñ - x· héi ë ®Þa ph−¬ng cµng bøc thiÕt ph¶i ph¸t nµy lªn ¸n ph¸i thñ tiªu vµ tuyÖt ®èi ®ßi hái ph¶i thõa nhËn ho¹t huy tinh thÇn chñ ®éng, hä cµng ph¶i kiªn quyÕt ®ßi vµ ®ßi cho ®éng cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong §u-ma, còng nh− ph¶i lîi ®−îc mét ®iÒu lµ: mçi nhãm, mçi chi bé, mçi tiÓu tæ c«ng nh©n dông nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p. Trong thêi kú lung tung vµ rÖu ®Òu tiÕn hµnh c«ng t¸c bÇu cö thùc sù theo ®−êng lèi cña ®¶ng. r· nµy th−êng cã nh÷ng kÎ vin vµo nguyªn t¾c lín lµ nguyªn t¾c KÎ nµo cho ®Õn nay vÉn cho r»ng "chñ nghÜa triÖu håi" lµ mét thèng nhÊt ®éi qu©n v« s¶n, ®Ó biÖn hé cho nh÷ng m−u toan v« "trµo l−u hîp ph¸p trong ®¶ng ta", th× kÎ ®ã cã nhËn danh hiÖu nguyªn t¾c hoÆc theo lèi ngo¹i giao nhá nhen muèn "thèng nhÊt" §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga còng uæng c«ng. Kh«ng thËt hoÆc "xÝch gÇn l¹i" víi nh÷ng phÇn tö truyÒn ¶nh h−ëng t− s¶n vµo kiªn quyÕt v¹ch râ ranh giíi víi bän ®ã th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh giai cÊp v« s¶n. Héi nghÞ hÕt søc kÞch liÖt lªn ¸n vµ b¸c bá mäi c«ng t¸c ®¶ng trong viÖc bÇu cö §u-ma IV ®−îc. KÎ nµo cho ®Õn m−u toan ®ã, kh«ng kÓ lµ cña ai, vµ tuyªn bè r»ng nÕu kh«ng triÖt nay cßn nãi ®Õn viÖc bÇu cö §u-ma IV b»ng lùc l−îng vµ tiÒn cña ®Ó v¹ch râ ranh giíi, nÕu kh«ng ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng cña c¸c "tæ chøc hîp ph¸p", b»ng lùc l−îng vµ tiÒn cña cña "®¶ng víi nh÷ng phÇn tö truyÒn ¶nh h−ëng t− s¶n vµo giai cÊp v« s¶n, c«ng nh©n c«ng khai", kÎ nµo thùc tÕ kh«ng tÝnh ®Õn, kh«ng thùc th× sù nghiÖp vÜ ®¹i lµ thèng nhÊt vµ cñng cè ®éi qu©n chiÕn ®Êu hiÖn quyÕt nghÞ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vÒ tæ cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng, sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. chøc bÊt hîp ph¸p, vÒ s¸ch l−îc ®· ®−îc tr×nh bµy trong c¸c nghÞ Ai thùc sù gióp ®ì x©y dùng mét tæ chøc phï hîp víi nh÷ng quyÕt cña ®¶ng, ⎯ th× kÎ ®ã cã nhËn danh hiÖu §¶ng c«ng nh©n nguyªn t¾c d©n chñ - x· héi th× míi lµ ng−êi trung thµnh víi ®¶ng. d©n chñ - x· héi Nga còng uæng c«ng. KÎ nµo tiÕn hµnh c«ng t¸c §¶ng ta, §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, kh«ng cã sù quy bÇu cö c¨n cø vµo nh÷ng bµi ®¨ng trªn c¸c tê "B×nh minh cña ®Þnh nµo kh¸c phï hîp víi tinh thÇn cña ®¶ng vÒ tÝnh chÊt vµ nhiÖm chóng ta", "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi", "Sù nghiÖp cuéc vô cña c«ng t¸c tæ chøc, ngoµi sù quy ®Þnh trong nghÞ quyÕt vÒ sèng", chø kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng quyÕt nghÞ cña §¶ng c«ng nh©n vÊn ®Ò tæ chøc håi th¸ng Ch¹p 1908, trong nghÞ quyÕt cña héi d©n chñ - x· héi Nga, th× kÎ ®ã lµ ng−êi x©y dùng ®¶ng "c«ng nghÞ toµn thÓ th¸ng giªng 1910 còng vÒ vÊn ®Ò ®ã vµ trong bøc nh©n" Xt«-l−-pin, chø kh«ng ph¶i lµ ng−êi x©y dùng §¶ng d©n th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng bè ngay sau héi nghÞ chñ - x· héi c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n. toµn thÓ 125. ChØ cã gióp ®ì toµn diÖn cho viÖc phôc håi vµ cñng cè Trong cuéc bÇu cö §u-ma IV s¾p ®Õn, ®¶ng ta tr−íc hÕt tæ chøc bÊt hîp ph¸p míi lµ c«ng t¸c ®¶ng, vµ chØ cã §¶ng c«ng theo ®uæi nhiÖm vô gi¸o dôc chñ nghÜa x· héi cho quÇn chóng nh©n d©n chñ - x· héi Nga bÊt hîp ph¸p míi cã thÓ vµ ph¶i x©y vµ theo ®uæi nh÷ng lîi Ých cña viÖc cæ ®éng trong quÇn chóng dùng mét m¹ng l−íi nh÷ng tæ chøc hîp ph¸p ë quanh m×nh, sö nh»m thùc hiÖn mét cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - c¸ch m¹ng th«ng dông ®ñ mäi tæ chøc hîp ph¸p, chØ ®¹o toµn bé c«ng t¸c cña c¸c
  2. V. I. Lª-nin 342 343 qua lùc l−îng cña giai cÊp v« s¶n vµ ph¸i d©n chñ t− s¶n c¸ch m¹ng (tr−íc hÕt lµ n«ng d©n c¸ch m¹ng). §Ó tiÕn hµnh viÖc tuyªn truyÒn, cæ ®éng ®ã, ®¶ng ta ph¶i tæ chøc nh÷ng ho¹t ®éng ®éc lËp cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong cuéc bÇu cö vµ ®−a ng−êi cña ®¶ng ra øng cö kh«ng nh÷ng trong ®oµn tuyÓn cö cña c«ng nh©n, mµ kh¾p n¬i, trong c¸c ®oµn cö tri ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Tuyªn bè127 Toµn bé c«ng t¸c cæ ®éng cña ®¶ng trong cuéc bÇu cö ph¶i tiÕn hµnh trªn hai mÆt trËn, nghÜa lµ: võa chèng chÝnh phñ vµ nh÷ng ®¶ng c«ng khai ñng hé chÝnh phñ, võa chèng §¶ng d©n Víi t− c¸ch lµ c¸c thµnh viªn cña héi nghÞ, sau khi ®−îc biÕt chñ - lËp hiÕn cña ph¸i tù do ph¶n c¸ch m¹ng. quyÕt ®Þnh cña TiÓu ban kü thuËt 128 kh«ng cÊp tiÒn cho tr−êng 129 ChØ cã nh÷ng ng−êi thùc sù hoµn toµn ®i theo chÝnh s¸ch chóng t«i, nh÷ng ng−êi ký tªn d−íi ®©y, tuyªn bè r»ng chóng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, kh«ng nh÷ng trung t«i coi quyÕt ®Þnh Êy lµ hoµn toµn bÊt hîp ph¸p, vµ ®Ò nghÞ c¸c thµnh víi c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, mµ cßn trung thµnh víi nh÷ng thµnh viªn cña héi nghÞ biÓu quyÕt nh− sau: C¸c thµnh viªn cña nghÞ quyÕt s¸ch l−îc cña ®¶ng, vµ ®Êu tranh chèng l¹i ®¶ng "c«ng héi nghÞ quyÕt ®Þnh trÝch trong sè tiÒn hiÖn cã (hay hiÖn gi÷) ®Ó nh©n" Xt«-l−-pin míi, ⎯ chØ cã nh÷ng ng−êi nh− thÕ míi cã cÊp mét kho¶n cÇn thiÕt cho nhµ tr−êng, theo quyÕt ®Þnh cña TiÓu thÓ lµm øng cö viªn cña ®¶ng. ban tr−êng cña ®¶ng (®Ó chi cho viÖc ®i l¹i vµ cho sinh ho¹t, chËm VÒ vÊn ®Ò nh÷ng sù tho¶ thuËn trong cuéc bÇu cö, th× nh÷ng nhÊt lµ ngµy 1. IX. 1911). chØ thÞ c¬ b¶n cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c cña ®¹i héi Lu©n-®«n cña ®¶ng vµ cña héi nghÞ ®¹i biÓu cña ®¶ng häp håi th¸ng B¶y 1907 126 N.Lª - nin vÉn cã hiÖu lùc. ViÖc bÇu cö §u-ma IV ph¶i ®−îc c¸c tæ ®¶ng cña c«ng nh©n 30. VII. 11 tiÕn hµnh, tiÕn hµnh theo tinh thÇn c¸c quyÕt nghÞ cña ®¶ng vµ hoµn toµn phï hîp víi nh÷ng quyÕt nghÞ ®ã. In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o ViÕt chËm nhÊt lµ ngµy 18 th¸ng S¸u (ngµy 1 th¸ng B¶y) 1911; lêi nãi ®Çu viÕt sím nhÊt lµ ngµy 18 th¸ng S¸u (ngµy 1 th¸ng B¶y) 1911 In thµnh truyÒn ®¬n riªng vµo Theo ®óng b¶n in trªn tê th¸ng B¶y 1911 truyÒn ®¬n
  3. Lêi tùa cho quyÓn s¸ch nhá "Hai ®¶ng" 344 345 b¸o ch¼ng cã chót g× gièng víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, hä ®ang chÊp hµnh chÝnh s¸ch c«ng nh©n theo ph¸i tù do, chø kh«ng ph¶i chÝnh s¸ch cña §¶ng d©n chñ - x· héi. §Êy lµ nh÷ng nhµ ho¹t ®éng cña ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin. B−íc chuyÓn tõ chñ nghÜa M¸c sang chñ nghÜa tù do, h¬n Lêi tùa cho quyÓn s¸ch nhá n÷a l¹i lµ mét b−íc chuyÓn hÕt søc nhanh chãng, cã khi hÕt søc "bÊt ngê", ⎯ ®Êy lµ ®Æc tr−ng cña n−íc Nga vµo cuèi thÕ kû XIX "hai ®¶ng" vµ ®Çu thÕ kû XX. "Ph¸i kinh tÕ" vµ "Credo" ⎯ ngµi Xt¬-ru-vª vµ ®ång bän ⎯ c¸c ngµi thuéc ph¸i thñ tiªu, ®ã lµ tÊt c¶ nh÷ng bËc QuyÓn s¸ch nhá cña ®ång chÝ Ca-mª-nÐp lµ b¶n s−u tËp cã hÖ thang trong mét chiÕc thang, nh÷ng giai ®o¹n cña mét sù tiÕn ho¸, thèng c¸c tµi liÖu vÒ cuéc ®Êu tranh mµ ph¸i b«n-sª-vÝch, vµ theo nh÷ng biÓu hiÖn cña cïng mét khuynh h−íng. §¶ng c«ng nh©n ë sau hä lµ toµn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· tiÕn hµnh Nga b¾t ®Çu h×nh thµnh kh«ng bao l©u tr−íc cuéc c¸ch m¹ng 1905; trong thêi kú thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng thèng trÞ, ®¶ng ®ã ®−îc c¶i chèng ph¸i thñ tiªu trong thêi kú thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng thèng tæ l¹i ⎯ mét phÇn nµo ®−îc x©y dùng míi l¹i, trªn nÒn t¶ng trÞ. Hoµn toµn tù nhiªn lµ ®ång chÝ Ca-mª-nÐp ®· dµnh nhiÒu v÷ng ch¾c h¬n. Giíi trÝ thøc t− s¶n, ®−îc l«i cuèn vµo c¸ch m¹ng chç nhÊt ®Ó lµm râ ®iÓm bÊt ®ång ý kiÕn vÒ nguyªn t¾c gi÷a §¶ng bëi nhËn thøc cho r»ng n−íc Nga ch−a tr¶i qua thêi ®¹i c¸ch d©n chñ - x· héi víi ph¸i thñ tiªu, còng gièng nh− b¸o "Ng−êi v« m¹ng d©n chñ, lÇn l−ît hÕt nhãm nµy ®Õn nhãm kh¸c ®i theo giai s¶n" 130 vµ tê "Ng−êi d©n chñ - x· héi", C¬ quan ng«n luËn trung cÊp v« s¶n, nh−ng sau khi qua kinh nghiÖm nhËn râ r»ng chñ nghÜa −¬ng cña ®¶ng, ®· nãi vÒ vÊn ®Ò ®ã nhiÒu h¬n c¶ trong nh÷ng M¸c c¸ch m¹ng lµ qu¸ søc ®èi víi hä, r»ng vÞ trÝ thËt sù cña hä lµ n¨m 1908 - 1911. ë ngoµi §¶ng d©n chñ - x· héi, th× hä l¹i lÇn l−ît hÕt nhãm nµy §ång chÝ Ca-mª-nÐp ®· chøng minh ®Çy ®ñ r»ng, trªn thùc ®Õn nhãm kh¸c rêi khái giai cÊp v« s¶n. C¶ ph¸i thñ tiªu ë n−íc ta tÕ nhãm thñ tiªu lµ mét ®¶ng riªng biÖt, chø kh«ng ph¶i lµ §¶ng còng nh− vËy, mét bé phËn ph¸i nµy ®· nãi mét c¸ch hoµn toµn c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Nh÷ng lêi chøng minh cña Ca- râ rµng, c«ng khai vµ th¼ng th¾n r»ng hä ®· thµnh lËp mét ®¶ng mª-nÐp tæng kÕt kinh nghiÖm chñ yÕu lµ cña nh÷ng n¨m 1909 - míi råi. 1911, ⎯ tøc kinh nghiÖm ®· kh¼ng ®Þnh r»ng nghÞ quyÕt th¸ng C¶ chñ nghÜa triÖu håi còng nh− chñ nghÜa thñ tiªu, tuy gièng Ch¹p 1908 lµ ®óng. Trong nghÞ quyÕt ®ã, nghÞ quyÕt do nh÷ng nhau ë chç lµ c¶ hai ®Òu lµ nh÷ng trµo l−u t− s¶n, phi d©n chñ - ng−êi b«n-sª-vÝch nh©n danh §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi x· héi, nh−ng c¨n b¶n kh¸c nhau ë vËn mÖnh ph¸t triÓn chÝnh Nga ®Ò xuÊt ra vµ th«ng qua, còng ®· tuyªn bè r»ng bän thñ tiªu trÞ cña m×nh. Chñ nghÜa triÖu håi ®· bÞ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch kÞp ®ang cè søc dïng mét tæ chøc hîp ph¸p, "kh«ng cã h×nh thï râ thêi lµm suy yÕu vµ nã ch−a kÞp thùc hiÖn m−u ®å thµnh lËp chÝnh rµng", ®Ó "thay thÕ" §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. ®¶ng cña m×nh; hiÖn nay nã chØ cßn lµ mét nhãm nhá kh«ng ®¸ng HiÖn nay c¸i tæ chøc hîp ph¸p kh«ng cã h×nh thï râ rµng ®ã cña kÓ ë n−íc ngoµi, ho¹t ®éng cña nã chung quy l¹i lµ gióp ®ì bän c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp, La-rin, Lª-vi-tx¬-ki vµ ®ång bän (víi c¸i thñ tiªu trong nh÷ng ©m m−u vµ trong cuéc ®Êu tranh chèng ®u«i gåm c¸c ngµi M¸c-tèp vµ c¸c phÇn tö ph¸i "TiÕng nãi" ë §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Tr¸i l¹i, chñ nghÜa thñ n−íc ngoµi), ®· hoµn toµn lé râ. §Êy lµ nhãm c¸c nhµ viÕt s¸ch tiªu cã trung t©m cña nã (tr−íc hÕt nãi theo ý nghÜa chÝnh trÞ,
  4. V. I. Lª-nin Lêi tùa cho quyÓn s¸ch nhá "Hai ®¶ng" 346 347 sau ®Êy lµ ý nghÜa tæ chøc) ë Nga; nã ®· thµnh lËp mét ®¶ng nhau víi "ch©u ¢u"; vµ chØ nh÷ng ng−êi nµo kh«ng suy nghÜ riªng biÖt, mÆc dï kh«ng cã h×nh thï râ rµng (t¹m thêi kh«ng cã chÝn ch¾n vÊn ®Ò hoÆc kh«ng biÕt c¸c ®iÒu kiÖn ë n−íc Nga, míi h×nh thï râ rµng), ⎯ chÝnh v× vËy mµ ®ång chÝ Ca-mª-nÐp ®· cã thÓ viÖn ra thÝ dô vÒ "ch©u ¢u" ®ã. ë ch©u ¢u, kh«ng mét ph¶i nãi t−êng tËn ®Õn thÕ vÒ chñ nghÜa thñ tiªu vµ chØ nãi l−ít tªn c¬ héi chñ nghÜa nµo, khi ph¶n ®èi ®¶ng cña m×nh, ph¶n ®èi qua vÒ chñ nghÜa triÖu håi. quyÕt ®Þnh cña ®¶ng, ®· lµm ®−îc dï chØ mét phÇn m−êi c¸i Trong sè nh÷ng ng−êi ñng hé §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - viÖc mµ c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp, I-g«-rÐp, Be-r¬, M¸c-tèp, §an vµ ®ång bän ®· vµ ®ang lµm, ⎯ cho nªn kh«ng mét kÎ nµo nh− x· héi Nga, Ýt kÎ cã thÓ ch©n thµnh bªnh vùc chñ nghÜa thñ tiªu *. Nh−ng ®¸ng tiÕc, kh«ng thiÕu g× nh÷ng ng−êi thµnh thËt c¨m thï vËy l¹i cã thÓ ë trong hµng ngò ®¶ng dï chØ trong mét th¸ng. ë chñ nghÜa thñ tiªu, song l¹i kh«ng hiÓu c¸c ®iÒu kiÖn ®Êu tranh ch©u ¢u, c¸c ®¶ng ®Òu c«ng khai, vµ ng−êi ta cã thÓ thÊy ngay r»ng víi nã. Nh÷ng ng−êi ®ã nãi: ®−¬ng nhiªn, chñ nghÜa thñ tiªu mét ng−êi nµo ®ã cã ë trong tæ chøc hay kh«ng, cã phôc tïng tæ lµ mét trµo l−u t− s¶n trong §¶ng d©n chñ - x· héi, nh−ng t¹i sao chøc hay kh«ng. kh«ng ®Êu tranh víi nã trong hµng ngò mét ®¶ng thèng nhÊt, ë ta, ®¶ng l¹i bÝ mËt. Kh«ng thÓ "thÊy ®−îc" vµ kh«ng thÓ nh− ng−êi §øc ®· ®Êu tranh víi chñ nghÜa BÐc-stanh? T¹i sao (nÕu nh− kh«ng ph¶i lµ tay ch©n cña c¬ quan an ninh) c«ng khai kh«ng thö "tháa hiÖp" víi bän thñ tiªu? nãi r»ng X, Y, Z cã ë trong tæ chøc hay kh«ng. Nh−ng viÖc c¸c Nh÷ng "kÎ tháa hiÖp" cña chóng ta kh«ng hiÓu mét ®iÒu rÊt ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän kh«ng ë trong tæ chøc, vµ ch¼ng ®Õm xØa ®Õn mäi quyÕt ®Þnh cña tæ chøc, ⎯ hoµn toµn còng gièng quan träng vµ rÊt gi¶n ®¬n: bän thñ tiªu kh«ng ph¶i chØ lµ bän c¬ nh− ph¸i "TiÕng nãi", ⎯ ®Êy lµ mét sù thËt. Lµm sao cã thÓ "tháa héi chñ nghÜa (gièng nh− BÐc-stanh vµ bÌ lò), ngoµi ra, chóng cßn ®ang x©y dùng mét ®¶ng riªng biÖt, chóng ®· tuyªn bè r»ng hiÖp" ®−îc víi c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp lµ nh÷ng ng−êi ®· chøng khÈu hiÖu cña chóng lµ §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga tá r»ng ®èi víi hä ®¶ng kh«ng tån t¹i? hay lµ víi c¸c ngµi M¸c- kh«ng tån t¹i, bän chóng hoµn toµn kh«ng ®Õm xØa g× ®Õn c¸c quyÕt tèp vµ §an lµ nh÷ng ng−êi còng chøng tá nh− vËy? Cã thÓ tháa ®Þnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. §Êy lµ chç kh¸c hiÖp víi bän thñ tiªu vÒ c¸i g×, ngoµi viÖc thñ tiªu §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga? Xin c¸c nhµ "tháa hiÖp" h·y cø thö chØ ra nh÷ng ®iÒu kiÖn * HiÓn nhiªn lµ nÕu nãi vÒ lßng ch©n thµnh cña ph¸i "TiÕng nãi" tháa hiÖp víi bän thñ tiªu, nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra viÖc chÊp ë n−íc ngoµi, th× thËt ®¸ng buån c−êi. §Êy lµ nh÷ng kÎ chuyªn nghÒ hµnh c¸c ®iÒu kiÖn ®ã, nh÷ng sù viÖc chøng minh viÖc chÊp hµnh däa dÉm vµ vu khèng, do c¸c ngµi M¸c-tèp l·nh ®¹o. ViÖc Cau-xky, Mª-rinh vµ TxÐt-kin quyÕt ®Þnh kh«ng nép c¸c kho¶n tiÒn tranh chÊp cho c¸c ®iÒu kiÖn ®ã. C¶ ®iÒu nµy, c¶ ®iÒu kia lÉn ®iÒu nä ®Òu kh«ng Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, mµ l¹i nép thÓ chØ ra ®−îc. Bëi vËy, kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, nh÷ng lêi cho TiÓu ban kü thuËt (xem truyÒn ®¬n cña ñy ban tæ chøc ngµy 1 nãi vÒ "tháa hiÖp" lµ nh÷ng lêi rçng tuÕch vµ ngu ngèc. Nh÷ng th¸ng T¸m 1911), ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ hoµn toµn thõa nhËn sù ®óng lêi Êy chØ gióp cho nh÷ng ©m m−u cña c¸c nhãm ë n−íc ngoµi ®¾n cña ®ång chÝ A-lÕch-xan-®rèp vµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch (hoµn toµn nhÊt trÝ víi A-lÕch-xan-®rèp), lµ hoµn toµn lªn ¸n lèi vu (nh− lo¹i c¸c nhãm cña bän "TiÕn lªn", bän "TiÕng nãi" vµ bän khèng bØ æi cña c¸c ngµi M¸c-tèp, §an, M¸c-t−-nèp vµ ¸c-xen-rèt. T¬-rèt-xki), hä hoµn toµn chøng minh r»ng hä ch¼ng ®Õm xØa Chóng t«i còng xin b¹n ®äc chó ý bøc th− cña ®ång chÝ VÝch-to 131, ®Õn nghÞ quyÕt cña ®¶ng, r»ng hä hoµn toµn kh«ng h¹n chÕ g× ®¨ng trong "Phô tr−¬ng", bøc th− ®· chØ râ r»ng ngµi M¸c-tèp vµ bän quyÒn "tù do" cña hä trong viÖc ñng hé bän thñ tiªu. ®ång lâa ®· dïng nh÷ng thñ ®o¹n ®ª tiÖn nh− thÕ nµo trong khi ®Êu Cßn ë Nga, trong khi x©y dùng mét c¸ch chËm ch¹p vµ khã tranh víi c¸c ®Þch thñ chÝnh trÞ.
  5. V. I. Lª-nin 348 349 kh¨n §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga c¸ch m¹ng, c¸c tiÓu tæ c«ng nh©n bÊt hîp ph¸p ®· ph©n ®Þnh ®−îc ranh giíi vµ ®ang ngµy cµng ph©n ®Þnh ranh giíi h¼n víi bän thñ tiªu. NhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi ñng hé §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi lµ gióp ®ì c¸c tiÓu tæ Êy, thùc hiÖn trªn thùc tÕ c¸c quyÕt ®Þnh cña §¶ng bæ sung vµo quyÓn s¸ch nhá c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, lµ cù tuyÖt c¸i trß tháa hiÖp víi "hai ®¶ng" bän rçng tuÕch ë n−íc ngoµi (ph¸i "TiÕng nãi", tuy lµ mét nhãm m¹nh nhÊt trong sè c¸c nhãm ë n−íc ngoµi, nh−ng còng lµ mét CÇn ph¶i lùa chän gi÷a ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng bän hoµn toµn rçng tuÕch). §Êu tranh v× ®¶ng lµ cã tÝnh ®¶ng. vµ ®¶ng cña ph¸i hîp ph¸p - ®éc lËp. Mäi tæ, mäi nhãm cña §¶ng Bµn t¸n chuyÖn "tháa hiÖp" víi bän thñ tiªu hiÖn ®ang thµnh lËp c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®Òu ph¶i nãi cho c«ng nh©n biÕt mét chÝnh ®¶ng phi d©n chñ - x· héi, lµ mét hµnh vi téi lçi, tr¸i ®iÒu Êy vµ ph¶i thùc hiÖn ®iÒu Êy. víi nghÜa vô ®¶ng viªn. Chóng t«i biÕt r»ng cã nh÷ng ng−êi trong khi thõa nhËn cÇn ph¶i ®Êu tranh chèng ph¸i thñ tiªu, l¹i ®øng lªn chèng l¹i sù N. Lª-nin ph©n ®Þnh ranh giíi râ rµng, vµ tiÕp tôc (thËm chÝ cho ®Õn b©y Ngµy 2 th¸ng T¸m 1911. giê!) nãi ®Õn "®iÒu hßa" hoÆc "tháa hiÖp". Nh÷ng lo¹i ng−êi nh− vËy kh«ng ph¶i chØ gåm "nh÷ng tªn ®µy tí trung thµnh" cña T¬- P. S. CÇn nãi thªm r»ng bµi ph©n tÝch nh÷ng "lêi buéc téi" rèt-xki lµ kÎ ®−îc rÊt Ýt ng−êi coi träng. Bän ®iÒu hßa chñ nghÜa Trung t©m b«n-sª-vÝch, ®¨ng trong "Phô tr−¬ng", lµ ý kiÕn tËp vµ bän tháa hiÖp ph¹m sai lÇm nghiªm träng: thùc tÕ mét n¨m thÓ cña chóng t«i vµ ®−îc th¶o ra c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu vµ v¨n r−ìi ®· chøng tá r»ng, ph¸i hîp ph¸p kh«ng thùc hiÖn ®−îc mét kiÖn mµ Trung t©m b«n-sª-vÝch cã trong tay, ⎯ còng nh− c¨n lêi cam kÕt nµo c¶. Lµm sao cã thÓ nãi tíi viÖc tháa hiÖp víi nh÷ng cø vµo tin tøc cña c¸c ®ång chÝ trong Trung t©m b«n-sª-vÝch ®· ng−êi kh«ng thùc hiÖn ®−îc mét sù cam kÕt nµo c¶?? Nãi tíi ®Ých th©n l·nh ®¹o c«ng t¸c nµy hay c«ng t¸c kh¸c cña Trung t©m. tháa hiÖp mµ ng−êi nãi l¹i kh«ng thÓ chØ ra c¶ ®iÒu kiÖn tháa hiÖp, c¶ biÖn ph¸p ®¶m b¶o thùc hiÖn bÊt cø ®iÒu kiÖn nµo th× ch¶ ®¸ng N. Lª-nin c−êi hay sao?? ViÕt ngµy 20 th¸ng B¶y (ngµy 2 ViÕt sau ngµy 20 th¸ng B¶y th¸ng T¸m) 1911 (ngµy 2 th¸ng T¸m) 1911 In th¸ng T¸m 1911 trong quyÓn Theo ®óng b¶n in trong quyÓn In th¸ng T¸m 1911 trong quyÓn Theo ®óng b¶n th¶o s¸ch nhá do ban biªn tËp "B¸o s¸ch nhá s¸ch nhá do ban biªn tËp "B¸o c«ng nh©n" xuÊt b¶n ë Pa-ri c«ng nh©n" xuÊt b¶n ë Pa-ri
  6. T×nh h×nh trong ®¶ng 350 351 §iÒu thø hai lµ: viÖc c¾t ®øt víi Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· vi ph¹m toµn bé luËt lÖ cña ®¶ng (vµ tiÕp sau viÖc ®ã lµ viÖc M¸c-tèp vµ §an rót khái ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, tõ th¸ng Hai 1910 hai ng−êi nµy kh«ng tham gia mét c«ng viÖc g× trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng), sù c¾t ®øt nµy cã nghÜa lµ söa ch÷a sai lÇm cña héi t×nh h×nh trong ®¶ng nghÞ toµn thÓ (th¸ng Giªng 1910), do sai lÇm nµy mµ trong c¸c c¬ quan trung −¬ng kh«ng cã nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, mµ l¹i cã nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i "TiÕng nãi", tøc lµ nh÷ng Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, ®¶ng ta ®· b−íc vµo mét trong ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu. HiÖn nay ®−êng lèi cã tÝnh nguyªn t¾c cña héi nghÞ toµn thÓ (lo¹i bá c¸c trµo l−u t− s¶n cña chñ nghÜa nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn nguy kÞch. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi b«n- sª-vÝch ph¶i cè søc lµm s¸ng tá ®−êng lèi cã tÝnh nguyªn t¾c cña thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi ra khái ®¶ng c«ng nh©n) kh«ng cßn m×nh, ph¶i ®oµn kÕt l¹i vµ mét lÇn n÷a, còng nh− tr−íc ®©y, l¹i bÞ k×m h·m bëi c¸c c¬ quan trung −¬ng theo ph¸i thñ tiªu ®· ®−a ®¶ng ®i vµo con ®−êng ®óng. tõng che giÊu ®−êng lèi ®ã. Còng may lµ nh÷ng lêi kªu la gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña ph¸i ë n−íc ngoµi võa x¶y ra (th¸ng S¸u vµ th¸ng B¶y 1911) nh÷ng "TiÕng nãi" vµ cña T¬-rèt-xki nh»m b¶o vÖ Bé phËn ë n−íc ngoµi sù kiÖn chøng tá cã sù khñng ho¶ng trong c¸c tæ chøc trung −¬ng cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· ®−îc tßa ¸n träng tµi ®¸nh gi¸. cña ®¶ng. Nh÷ng sù kiÖn nµy, ®· ®−îc hµng lo¹t truyÒn ®¬n cña Ba ng−êi d©n chñ - x· héi §øc (Mª-rinh, Cau-xky vµ TxÐt-kin) hÇu hÕt c¸c ph¸i vµ trµo l−u nªu lªn vµ gi¶i thÝch, chung quy l¹i ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch giao lµ ph¸i thñ tiªu (th«ng qua Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp mét c¸ch cã ®iÒu kiÖn cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng, nh−ng hä hµnh trung −¬ng) ph¸ ho¹i h¼n viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ. ®· quyÕt ®Þnh r»ng b−íc ®Çu, tr−íc khi häp héi nghÞ ®¹i biÓu, Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· c¾t ®øt quan hÖ víi Bé phËn ë kh«ng giao tiÒn cho Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng lµ tæ chøc ®· tù ®Æt trung −¬ng, mµ giao cho TiÓu ban kü thuËt. QuyÕt ®Þnh ®ã cã m×nh ra ngoµi vßng luËt lÖ, vµ, liªn minh víi "ph¸i ®iÒu hßa" vµ nghÜa lµ tßa ¸n träng tµi thõa nhËn r»ng Bé phËn ë n−íc ngoµi ph¸i Ba-lan, hä ®· thµnh lËp "TiÓu ban kü thuËt" vµ "ñy ban tæ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· sai. chøc" ®Ó triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu. C¸c ph¸i kh¸c ë n−íc ngoµi gi÷ th¸i ®é nh− thÕ nµo? TÊt Nh÷ng sù kiÖn ®ã cã ý nghÜa nguyªn t¾c nh− thÕ nµo? nhiªn T¬-rèt-xki ra søc b¶o vÖ ph¸i thñ tiªu, ph¸i "TiÕn lªn" còng C¾t ®øt víi ph¸i thñ tiªu, tøc lµ ph¸i ®· ®o¹n tuyÖt víi §¶ng nh− vËy (hä ch−a nãi râ ®iÒu ®ã trªn b¸o chÝ, nh−ng cã thÓ biÕt c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga nh−ng vÉn c¶n trë mäi c«ng t¸c ®iÒu ®ã qua nh÷ng cuéc nãi chuyÖn chÝnh thøc cña hä víi ñy cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga tõ trong c¸c tæ chøc ban tæ chøc). Plª-kha-nèp th× "chê ®îi", trong khi ®ã tuyªn truyÒn trung −¬ng (®¹i lo¹i nh− Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp r»ng ®· ®Õn lóc tháa hiÖp víi Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng), th× cã nghÜa lµ xãa bá sù c¶n trë ®ã vµ cã thÓ hµnh trung −¬ng (xem nghÞ quyÕt cña ph¸i Plª-kha-nèp). nhÊt trÝ b¾t tay vµo viÖc kh«i phôc §¶ng d©n chñ - x· héi bÊt hîp Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng t×m ph¸p vµ thùc sù c¸ch m¹ng. §ã lµ ®iÒu thø nhÊt vµ ®iÒu chñ yÕu. c¸ch b¾t tay triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu víi sù gióp ®ì cña T¬-rèt-
  7. V. I. Lª-nin T×nh h×nh trong ®¶ng 352 353 nµy hiÖn nay "ph¸i ®iÒu hßa" ®· t¸ch ra thµnh mét ph¸i riªng (ë xki, cña ph¸i "TiÕn lªn" vµ phe nhãm. Ch−a ai biÕt lµ mét "liªn minh" nh− vËy sÏ dÉn tíi c¸i g×? ë ®©y kh«ng tr¸nh khái mét sù Pa-ri). Kh«ng muèn "chia phe ph¸i", nh−ng hä ®· lËp mét ph¸i míi (cã ®¹i diÖn riªng ë TiÓu ban kü thuËt vµ ñy ban tæ chøc ⎯ ph¸ s¶n vÒ nguyªn t¾c. Khèi liªn minh Êy kh«ng thÓ dÉn tíi mét c¸i g× dï chØ gièng víi c«ng t¸c cña ®¶ng. "Khèi liªn minh", ®−îc ®ã chÝnh lµ dÊu hiÖu c¬ b¶n cña phe ph¸i, kû luËt néi bé cña "ph¸i Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng cò tæ chøc ®iÒu hßa"). ra, ch¼ng ph¶i lµ c¸i g× kh¸c h¬n lµ thñ ®o¹n che giÊu ho¹t ®éng VÊn ®Ò chia phe ph¸i ®Æt ra nh− thÕ nµo? Th¸ng Giªng 1910 nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· gi¶i t¸n ph¸i cña m×nh víi ®iÒu kiÖn chèng ®¶ng vµ chèng d©n chñ - x· héi cña nhãm c¸c ngµi P«-t¬- rª-xèp, Mi-kha-in, I-u-ri, R«-man vµ ®ång bän. lµ tÊt c¶ c¸c ph¸i còng ph¶i gi¶i t¸n. Nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, ®iÒu NhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch hiÖn nay lµ ®oµn kiÖn ®ã kh«ng ®−îc thùc hiÖn. C¶ ph¸i "TiÕng nãi", ph¸i "TiÕn lªn" vµ T¬-rèt-xki cïng phe nhãm ®Òu ®Èy m¹nh sù ph©n chia kÕt l¹i, chèng l¹i mäi kÎ thï cña §¶ng d©n chñ - x· héi, nªu g−¬ng cho tÊt c¶ nh÷ng kÎ dao ®éng vµ gãp phÇn kh«i phôc thµnh phe ph¸i cña m×nh. Vµ ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1910 nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chóng t«i ®· c«ng khai tuyªn bè r»ng ®iÒu kiÖn ®· §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga bÊt hîp ph¸p. bÞ vi ph¹m, r»ng sù tho¶ thuËn vÒ viÖc gi¶i t¸n phe ph¸i cña chóng Ng−êi ta nãi r»ng: ®ã lµ sù ph©n liÖt. ThËm chÝ nh÷ng ng−êi ta ®· bÞ xÐ bá, vµ chóng t«i ®ßi tr¶ l¹i tiÒn cho ph¸i chóng t«i. §øc, xa l¹ víi t×nh h×nh ë Nga, còng ®· thõa nhËn tÝnh chÊt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa trong nh÷ng lêi kªu la ®ã cña c¸c ngµi trong Bé Ch¼ng nh÷ng c¸c trµo l−u chèng ®¶ng mµ c¶ ph¸i Plª-kha- phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. QuyÓn s¸ch nèp n÷a vÉn lµ phe ph¸i; hä cã c¬ quan ng«n luËn cña hä ("NhËt ký"), c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña hä, c¸c øng cö viªn cña phe ph¸i nhá cña M¸c-tèp b»ng tiÕng §øc ®· ®−îc chuyÓn cho ng−êi qu¶n lý, ®· lµm cho Cla-ra TxÐt-kin ph¶i nhËn xÐt: "Mét t¸c phÈm hä vµo c¸c tæ chøc trung −¬ng, kû luËt néi bé cña ph¸i hä. bØ æi". Trong t×nh h×nh nh− v©y, nh÷ng tiÕng kªu la ph¶n ®èi "sù ph©n chia phe ph¸i", vµ nhÊt lµ tiÕng kªu la cña nh÷ng kÎ võa míi ë Nga kh«ng cã sù ph©n liÖt gi÷a c¸c tæ chøc bÊt hîp ph¸p, thµnh lËp ph¸i cña m×nh, thËt lµ nh÷ng lêi trèng rçng biÕt bao. kh«ng cã c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi song trïng. ChØ cã nh÷ng §· ®Õn lóc ph¶i hiÓu r»ng kªu la ph¶n ®èi sù chia phe ph¸i tøc lµ ng−êi ñng hé ®¶ng vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu ®· t¸ch che m¾t lµm cho ng−êi ta kh«ng thÊy mét vÊn ®Ò thËt sù quan ra vµ ®øng biÖt lËp víi ®¶ng. C¸c nhãm ë n−íc ngoµi cña ph¸i träng, tøc lµ vÊn ®Ò néi dung ho¹t ®éng ñng hé ®¶ng hay chèng "TiÕng nãi", T¬-rèt-xki, ph¸i Bun, ph¸i "TiÕn lªn", v. v. muèn ®¶ng cña c¸c ph¸i kh¸c nhau. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chóng che giÊu sù t¸ch ra ®ã cña ph¸i thñ tiªu, gióp hä nóp d−íi ngän t«i liªn minh víi "ph¸i ®iÒu hoµ" vµ ph¸i Ba-lan ®Ó thµnh lËp TiÓu cê §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, gióp hä ph¸ ho¹i viÖc ban kü thuËt vµ Uû ban tæ chøc. Ph¸i Ba-lan ñng hé "ph¸i ®iÒu kh«i phôc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. NhiÖm vô cña hoµ", chóng t«i lµ thiÓu sè, chóng t«i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chóng ta lµ dï thÕ nµo còng ph¶i chèng l¹i ph¸i thñ tiªu vµ, bÊt nh÷ng sai lÇm cã tÝnh chÊt ®iÒu hoµ chñ nghÜa cña TiÓu ban kü chÊp ho¹t ®éng chèng ®èi cña hä, ph¶i kh«i phôc §¶ng c«ng nh©n thuËt vµ Uû ban tæ chøc. Toµn bé lÞch sö "chñ nghÜa ®iÒu hoµ" d©n chñ - x· héi Nga. Gäi lµ "ph©n liÖt" viÖc kh«i phôc vµ cñng cè (mµ chóng t«i sÏ tr×nh bµy trªn b¸o chÝ ngay khi ph¸i ®iÒu hoµ ®¶ng bÊt hîp ph¸p bÊt chÊp ho¹t ®éng chèng ®èi cña ph¸i hîp buéc chóng t«i ph¶i lµm nh− vËy) ®Òu chøng tá râ rµng tÝnh chÊt ph¸p ®· t¸ch ra, th× nh− vËy cã nghÜa lµ nh¹o b¸ng ch©n lý vµ b¾t sai lÇm cña nã. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¶i hiÓu ®iÒu ®ã ®Ó tay (mét c¸ch v« ý thøc hoÆc gi¶ dèi) víi ph¸i thñ tiªu. Ng−êi ta khái lÆp l¹i nh÷ng sai lÇm ®ã. nãi r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch muèn chia phe ph¸i. VÒ ®iÓm
  8. V. I. Lª-nin T×nh h×nh trong ®¶ng 354 355 "Ph¸i ®iÒu hoµ" kh«ng hiÓu nguån gèc t− t−ëng cña sù ph©n Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chóng t«i ®· døt kho¸t quyÕt ®Þnh r»ng: hiÖn nay dï nh− thÕ nµo còng kh«ng ®−îc lÆp l¹i (vµ kh«ng ®Þnh ranh giíi víi ph¸i thñ tiªu, do ®ã ®· ®Ó cho ph¸i ®ã cã nhiÒu kÏ hë vµ th−êng lµ (kh«ng chñ t©m) ®å ch¬i trong tay ph¸i thñ cho lÆp l¹i) nh÷ng sai lÇm cã tÝnh chÊt ®iÒu hoµ chñ nghÜa. Bëi v× tiªu. "Ph¸i ®iÒu hoµ" t¹i héi nghÞ toµn thÓ th¸ng Giªng 1910 ®· ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¶n trë viÖc kh«i phôc §¶ng c«ng nh©n d©n th«ng qua (cïng víi ph¸i Ba-lan) mét ®iÒu ngu ngèc trong nghÞ chñ - x· héi Nga, ®Èy ®¶ng vµo c¸i trß ch¬i míi víi ph¸i "TiÕng quyÕt: "LÇn ®Çu tiªn", v.v. (xem "Chuyªn san tranh luËn", sè 2 nãi" (hay víi bän tay sai cña hä, ®¹i lo¹i nh− T¬-rèt-xki), víi ph¸i bµi cña Lª-nin 132, "NhËt ký" cña Plª-kha-nèp lµ ng−êi ®· thõa "TiÕn lªn",v.v., mµ t×nh h×nh th× nguy kÞch, kh«ng thÓ tr× ho·n nhËn ®iÒu ®ã lµ trßn trÜnh, cã tÝnh chÊt nhÊt thÓ, tøc lµ nh¶m nhÝ). ®−îc. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¶i ®oµn kÕt l¹i, dï nh− thÕ Ph¸i ®iÒu hßa tÝn nhiÖm ph¸i "TiÕng nãi"; ®Ó ®¸p l¹i ®iÒu ®ã ph¸i "TiÕng nãi" c«ng khai lµm nhôc ph¸i ®iÒu hoµ b»ng nh÷ng c¸i h«n nµo còng ph¶i nhanh chãng tiÕn hµnh héi nghÞ ®¹i biÓu, t¹i héi bÈn thØu. nghÞ ®ã ph¶i chiÕn th¾ng hoÆc gi÷ th¸i ®é ®èi lËp cã nguyªn t¾c, Ph¸i ®iÒu hoµ tÝn nhiÖm T¬-rèt-xki lµ kÎ râ rµng ®· hoµn toµn râ rµng, c«ng khai. ChØ cã chñ nghÜa b«n-sª-vÝch, xa l¹ víi nh÷ng quay sang ph¸i thñ tiªu. Ph¸i ®iÒu hoµ ë Nga (®· n¾m Bé phËn ë dao ®éng vÒ phÝa h÷u còng nh− vÒ phÝa t¶, míi cã thÓ ®−a ®¶ng trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong h¬n mét n¨m, ®i vµo con ®−êng ®óng. tøc lµ n¾m toµn bé quyÒn lùc vµ toµn bé tiÒn b¹c) ®· mµ c¶ víi ph¸i thñ tiªu, ®· mêi mäc hä, "®· ®îi chê" hä vµ v× vËy kh«ng lµm g× c¶. ViÕt vµo th¸ng B¶y 1911 HiÖn nay, víi viÖc tham gia TiÓu ban kü thuËt vµ Uû ban tæ chøc, ph¸i ®iÒu hoµ nh− ®øng ë ng· ba ®−êng: mét mÆt, viÖc §¨ng lÇn ®Çu n¨m 1956 trªn t¹p Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y c¾t ®øt quan hÖ víi Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh chÝ "Ng−êi céng s¶n", sè 5 trung −¬ng lµ sù thó nhËn vµ sù söa ch÷a nh÷ng sai lÇm cã tÝnh chÊt ®iÒu hoµ chñ nghÜa. MÆt kh¸c, viÖc thµnh lËp ph¸i riªng chèng l¹i nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ viÖc liªn minh víi ph¸i Ba-lan hÕt søc kh«ng v÷ng vµng lµ mét b−íc ®i tíi chç tiÕp tôc ph¹m nh÷ng sai lÇm cò. NghÜa vô cña chóng ta lµ b¸o tr−íc cho tÊt c¶ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®Ò phßng nguy c¬ ®ã vµ kªu gäi hä ®oµn kÕt mäi lùc l−îng vµ ®Êu tranh ®Ó triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu. Ph¶i ®éng viªn tÊt c¶ mäi lùc l−îng ®Ó tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh ®ã. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¶i chiÕn th¾ng ®Ó ®−a ®¶ng ®i vµo con ®−êng ®óng. Sau c¸ch m¹ng, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, víi tÝnh c¸ch lµ mét trµo l−u, ®· tr¶i qua hai sai lÇm: 1) chñ nghÜa triÖu håi - chñ nghÜa "TiÕn lªn" vµ 2) chñ nghÜa ®iÒu hoµ (ng¶ vÒ phÝa ph¸i thñ tiªu). §· ®Õn lóc ph¶i kh¾c phôc c¶ hai sai lÇm ®ã.
  9. Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 356 357 tån t¹i, vµ lùc l−îng chèng l¹i nã lµ giai cÊp t− s¶n ®ang tin t−ëng vµo lùc l−îng cña m×nh, ®ang h¨ng h¸i vµ kiªn quyÕt b¶o vÖ chñ nghÜa tù do, coi ®ã lµ mét hÖ thèng hoµn chØnh nh÷ng quan ®iÓm kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. Chñ nghÜa x· héi ®· tr−ëng thµnh; nã còng ®· b¶o vÖ ®−îc quyÒn tån t¹i cña nã trªn toµn thÕ giíi v¨n minh; Chñ nghÜa c¶i l−¬ng hiÖn nay, nã ®ang ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn, cßn giai cÊp t− trong phong trµo s¶n ®ang tan r·, thÊy ch¾c ch¾n sÏ diÖt vong, nªn ®−a hÕt søc ra ®Ó tr× ho·n sù diÖt vong Êy, ®Ó ngay c¶ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi d©n chñ - x· héi Nga còng gi÷ ®−îc chÝnh quyÒn, b»ng nh÷ng nh−îng bé nöa vêi vµ gi¶ dèi. B−íc tiÕn bé to lín cña chñ nghÜa t− b¶n trong mÊy chôc n¨m Cuéc ®Êu tranh gi÷a chñ nghÜa c¶i l−¬ng vµ ph¸i d©n chñ - gÇn ®©y vµ sù ph¸t triÓn mau chãng cña phong trµo c«ng nh©n x· héi c¸ch m¹ng trë nªn gay g¾t trong néi bé phong trµo c«ng trong tÊt c¶ c¸c n−íc v¨n minh, ®· dÉn ®Õn mét sù chuyÓn biÕn nh©n, lµ kÕt qu¶ hoµn toµn kh«ng thÓ tr¸nh khái cña nh÷ng sù lín trong th¸i ®é tr−íc ®©y cña giai cÊp t− s¶n ®èi víi giai cÊp biÕn ®æi nãi trªn trong toµn bé t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña v« s¶n. §¸ng lÏ ph¶i v× tÝnh tuyÖt ®èi bÊt kh¶ x©m ph¹m cña chÕ hÕt th¶y c¸c n−íc v¨n minh trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña phong ®é t− h÷u vµ tù do c¹nh tranh mµ tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu tranh trµo c«ng nh©n tÊt nhiªn sÏ l«i cuèn vµo hµng ngò m×nh, mét sè c«ng khai, trªn nguyªn t¾c, trùc tiÕp chèng tÊt c¶ nh÷ng quan phÇn tö tiÓu t− s¶n nµo ®ã ®· bÞ hÖ t− t−ëng t− s¶n chi phèi, ®ang ®iÓm c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi, th× giai cÊp t− s¶n ch©u ¢u vµ trÇy trËt tho¸t khái hÖ t− t−ëng ®ã, ®Ó råi l¹i lu«n lu«n sa vµo ®ã. ch©u Mü, th«ng qua nh÷ng nhµ t− t−ëng vµ nh÷ng nhµ ho¹t ®éng SÏ kh«ng thÓ nµo h×nh dung ®−îc cuéc c¸ch m¹ng x· héi cña giai chÝnh trÞ cña nã, l¹i cµng ngµy cµng hay bªnh vùc nh÷ng c¸i cÊp v« s¶n, nÕu kh«ng cã cuéc ®Êu tranh ®ã, nÕu tr−íc khi næ ra gäi lµ c¶i c¸ch x· héi ®Ó chèng l¹i t− t−ëng c¸ch m¹ng x· héi. cuéc c¸ch m¹ng ®ã, kh«ng cã mét sù ph©n ®Þnh rµnh m¹ch vÒ Kh«ng ph¶i lµ chñ nghÜa tù do chèng chñ nghÜa x· héi, mµ lµ chñ nguyªn t¾c, gi÷a ph¸i "Nói" x· héi chñ nghÜa vµ ph¸i "Gi-r«ng- nghÜa c¶i l−¬ng chèng c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, ⎯ ®ã lµ c«ng ®anh" 133 x· héi chñ nghÜa, nÕu trong thêi kú næ ra cuéc c¸ch m¹ng thøc cña giai cÊp t− s¶n "tiªn tiÕn" hiÖn ®¹i, cã häc thøc. Chñ Êy kh«ng cã mét sù ®o¹n tuyÖt hoµn toµn gi÷a nh÷ng phÇn tö c¬ nghÜa t− b¶n cña mét n−íc nµo ®ã cµng ph¸t triÓn cao, sù thèng héi chñ nghÜa , tiÓu t− s¶n vµ nh÷ng phÇn tö v« s¶n, c¸ch m¹ng trÞ cña giai cÊp t− s¶n cµng thuÇn tuý, tù do chÝnh trÞ cµng réng, cña lùc l−îng lÞch sö míi. th× ph¹m vi ¸p dông khÈu hiÖu t− s¶n "hiÖn ®¹i" sau ®©y cµng réng: ë n−íc Nga, vÒ thùc chÊt, t×nh h×nh kh«ng cã g× thay ®æi; c¶i l−¬ng chèng l¹i c¸ch m¹ng, ch¾p v¸ côc bé c¸i chÕ ®é ®ang nh−ng v× chóng ta chËm tiÕn h¬n ch©u ¢u (vµ thËm chÝ cßn chËm suy tµn ®Ó chia rÏ vµ lµm yÕu giai cÊp c«ng nh©n, ®Ó duy tr× chÝnh tiÕn h¬n c¶ bé phËn tiªn tiÕn ë ch©u ¸ n÷a), vµ cßn ®ang tr¶i qua quyÒn cña giai cÊp t− s¶n chèng l¹i viÖc lËt ®æ chÝnh quyÒn ®ã thêi kú nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n, nªn t×nh h×nh trë nªn phøc b»ng c¸ch m¹ng. tap, m¬ hå vµ biÕn ®æi. Do ®ã mµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng ë Nga cã §øng vÒ mÆt ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi tÝnh chÊt ®Æc biÖt ngoan cè, cã thÓ nãi nã lµ mét chøng bÖnh ¸c toµn thÕ giíi, ta kh«ng thÓ kh«ng coi sù chuyÓn biÕn Êy lµ mét tÝnh h¬n vµ cã h¹i nhiÒu h¬n cho sù nghiÖp cña giai cÊp v« s¶n b−íc tiÕn lín ®−îc. Lóc ®Çu, chñ nghÜa x· héi ®· ®Êu tranh ®Ó vµ cña c¸ch m¹ng. Chñ nghÜa c¶i l−¬ng ë n−íc ta b¾t nguån ®ång
  10. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 358 359 thêi tõ hai nguån gèc. Thø nhÊt, n−íc Nga lµ mét n−íc tiÓu t− Nga hoµng cò thµnh mét chÕ ®é qu©n chñ t− s¶n ®−îc ®æi míi, s¶n h¬n nh÷ng n−íc T©y ¢u nhiÒu. Cho nªn ng−êi ta ®Æc biÖt c¶ c¸i tæ chøc, trªn ph¹m vi toµn quèc, cña bän quý téc vµ nh÷ng hay thÊy xuÊt hiÖn ë n−íc ta nh÷ng nh©n vËt, nh÷ng tËp ®oµn, tÇng líp trªn cña giai cÊp t− s¶n (§u-ma III), lÉn c¸i chÝnh s¸ch nh÷ng trµo l−u, cã th¸i ®é m©u thuÉn, do dù vµ dao ®éng (khi ruéng ®Êt cã tÝnh chÊt t− s¶n do bän tr−ëng quan ®Þa ph−¬ng tiÕn hµnh, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p "cùc ®oan" Êy, tÊt c¶ nh÷ng sù th× cã "c¶m t×nh nång nhiÖt", khi th× ph¶n béi hÌn nh¸t) ®èi víi chñ nghÜa x· héi , th¸i ®é vèn cã cña mäi tÇng líp tiÓu t− s¶n. Thø hai, cè g¾ng "cuèi cïng" Êy cña chÕ ®é Nga hoµng trong lÜnh vùc ho¹t quÇn chóng tiÓu t− s¶n ë n−íc ta mÊt tinh thÇn vµ thay lßng ®æi ®éng cuèi cïng cßn l¹i cña nã, lÜnh vùc thÝch øng víi sù ph¸t d¹ dÔ dµng h¬n c¶ vµ mau chãng h¬n c¶ tr−íc mçi thÊt b¹i cña triÓn t− s¶n, ®Òu kh«ng ®ñ. Lµm nh− thÕ ch¼ng ®i ®Õn kÕt qu¶ g×! mét trong nh÷ng giai ®o¹n c¸ch m¹ng t− s¶n ë n−íc ta; hä xa rêi, N−íc Nga mµ "söa míi l¹i" nh− thÕ th× kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ mét c¸ch nhanh chãng h¬n c¶, nh÷ng nhiÖm vô cña cuéc c¸ch ®uæi kÞp ®−îc ng−êi NhËt, thËm chÝ cßn cã thÓ b¾t ®Çu l¹c hËu m¹ng d©n chñ triÖt ®Ó nh»m quÐt s¹ch hoµn toµn tÊt c¶ mäi tµn h¬n c¶ Trung Quèc n÷a. Nh÷ng nhiÖm vô d©n chñ - t− s¶n ch−a d− cña thêi trung cæ vµ cña chÕ ®é n«ng n« khái n−íc Nga. ®−îc gi¶i quyÕt, nªn cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng vÉn kh«ng thÓ Chóng ta sÏ kh«ng nãi tØ mØ vÒ nguån gèc thø nhÊt. Chóng ta tr¸nh khái. Cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng ®ã l¹i ®ang chÝn muåi, chØ nh¾c l¹i r»ng ch¾c ch¾n kh«ng cã mét n−íc nµo trªn thÕ giíi chóng ta l¹i ®i ®ãn nã, ®i theo mét c¸ch míi, kh«ng nh− cò, kh«ng mµ ë ®ã ng−êi ta l¹i "xoay" tõ chç cã c¶m t×nh víi chñ nghÜa x· theo cïng mét nhÞp nh− tr−íc, còng kh«ng chØ d−íi nh÷ng h×nh héi sang chç cã c¶m t×nh víi chñ nghÜa tù do ph¶n c¸ch m¹ng, thøc cò; nh−ng chóng ta ®ang ®i ®Õn ®ã, kh«ng cßn nghi ngê g× mét c¸ch mau chãng b»ng c¸c «ng Xt¬-ru-vª, I-d¬-g«-Ðp, Ca- n÷a. ra-u-lèp, v. v., v. v. ë n−íc ta. Mµ chÝnh c¸c «ng nµy l¹i kh«ng Nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n lµ do t×nh h×nh ®ã ®Ò ra ph¶i lµ nh÷ng ngo¹i lÖ, kh«ng ph¶i lµ nh÷ng nh©n vËt c¸ biÖt, mµ mét c¸ch hoµn toµn râ rµng, døt kho¸t. Lµ giai cÊp c¸ch m¹ng triÖt lµ nh÷ng ®¹i biÓu cña nh÷ng trµo l−u réng lín! Nh÷ng con ng−êi ®Ó duy nhÊt trong x· héi hiÖn ®¹i, giai cÊp v« s¶n ph¶i l·nh ®¹o, n¾m tèt bông Êy, mét sè ®«ng ®øng ngoµi §¶ng d©n chñ - x· héi, b¸ quyÒn l·nh ®¹o trong cuéc ®Êu tranh cña toµn thÓ nh©n d©n ®Ó nh−ng kh«ng Ýt ë trong §¶ng d©n chñ - x· héi, hä thÝch tuyªn tiÕn hµnh mét cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ triÖt ®Ó, trong cuéc ®Êu truyÒn chèng l¹i nh÷ng sù luËn chiÕn "qu¸ ®¸ng", chèng l¹i c¸i tranh cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ bÞ bãc lét chèng nh÷ng "ham mª ph©n ®Þnh ranh giíi", v. v., hä lé râ lµ hoµn toµn kh«ng kÎ ¸p bøc vµ bãc lét. Giai cÊp v« s¶n chØ lµ c¸ch m¹ng, khi nµo hiÓu nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö ®· lµm n¶y sinh ra ë Nga, c¸i "ham nã cã ý thøc vÒ t− t−ëng b¸ quyÒn l·nh ®¹o ®ã vµ thùc hiÖn t− mª" "qu¸ ®¸ng" muèn nh¶y tõ chñ nghÜa x· héi sang chñ nghÜa t−ëng ®ã. Ng−êi v« s¶n ®· cã ý thøc vÒ nhiÖm vô Êy, th× lµ mét tù do. ng−êi n« lÖ trçi dËy chèng chÕ ®é n« lÖ. Ng−êi v« s¶n nµo ch−a B©y giê chóng ta nãi ®Õn nguån gèc thø hai cña chñ nghÜa cã ý thøc vÒ t− t−ëng b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp m×nh, hay c¶i l−¬ng ë Nga. tõ bá t− t−ëng Êy, th× lµ mét ng−êi n« lÖ ch−a hiÓu ®Þa vÞ n« lÖ cña C¸ch m¹ng t− s¶n ë n−íc ta ch−a chÊm døt. ChÕ ®é chuyªn m×nh; cïng l¾m th× còng chØ lµ mét ng−êi n« lÖ ®Êu tranh ®Ó c¶i chÕ cè g¾ng gi¶i quyÕt theo lèi míi nh÷ng nhiÖm vô mµ cuéc thiÖn ®Þa vÞ n« lÖ cña m×nh, chø kh«ng ph¶i ®Ó ®¸nh ®æ chÕ ®é c¸ch m¹ng t− s¶n ®· ®Ó l¹i vµ toµn bé qu¸ tr×nh kh¸ch quan cña n« lÖ. sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái, nh−ng nã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc Do ®ã, ta hiÓu ®−îc r»ng c¸i c«ng thøc trø danh cña mét nh÷ng nhiÖm vô Êy. C¶ b−íc míi trªn con ®−êng biÕn chÕ ®é trong nh÷ng thñ lÜnh trÎ tuæi cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng ë n−íc ta,
  11. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 360 361 liªn hÖ gi÷a viÖc vøt bá b¸ quyÒn l·nh ®¹o vµ chñ nghÜa thñ tiªu. «ng Lª-vi-tx¬-ki, trong nhãm "B×nh minh cña chóng ta", tuyªn bè r»ng §¶ng d©n chñ - x· héi Nga cÇn "kh«ng ph¶i lµ b¸ quyÒn Mét m−u toan "tinh vi" h¬n ®Ó "luËn chøng" cho nh÷ng quan l·nh ®¹o, mµ lµ mét ®¶ng giai cÊp", lµ mét c«ng thøc cña chñ nghÜa ®iÓm c¶i l−¬ng chñ nghÜa, ®ã lµ lý lÏ sau ®©y: cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ë Nga ®· kÕt thóc; sau n¨m 1905, kh«ng thÓ cã cuéc c¸ch m¹ng t− c¶i l−¬ng triÖt ®Ó nhÊt. H¬n thÕ n÷a. §ã lµ mét c«ng thøc ph¶n béi hoµn toµn. Nãi: "kh«ng ph¶i lµ b¸ quyÒn l·nh ®¹o, mµ lµ mét s¶n thø hai, kh«ng thÓ cã cuéc ®Êu tranh thø hai trong toµn quèc ®¶ng giai cÊp", nh− vËy lµ ®øng vµo hµng ngò giai cÊp t− s¶n, hµng cho mét cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ n÷a; v× vËy n−íc Nga sÏ tr¶i qua kh«ng ph¶i lµ cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng, mµ lµ cuéc khñng ngò kÎ tù do chñ nghÜa lµ kÎ nãi víi ng−êi n« lÖ trong thêi ®¹i chóng ta, tøc lµ c«ng nh©n lµm thuª, r»ng: h·y ®Êu tranh ®Ó c¶i ho¶ng "hiÕn ph¸p", vµ giai cÊp c«ng nh©n chØ cßn ph¶i bªnh vùc thiÖn ®Þa vÞ n« lÖ cña anh, nh−ng ph¶i coi chñ tr−¬ng lËt ®æ chÕ nh÷ng quyÒn lîi vµ nh÷ng lîi Ých cña m×nh trªn c¬ së cuéc "khñng ®é n« lÖ lµ mét kh«ng t−ëng cã h¹i! H·y so s¸nh c«ng thøc næi ho¶ng hiÕn ph¸p" Êy th«i. §ã lµ lËp luËn cña I-u. La-rin, mét ng−êi tiÕng cña BÐc-stanh: "phong trµo lµ tÊt c¶, cßn môc ®Ých cuèi cïng thuéc ph¸i thñ tiªu, viÕt trong tê "Sù nghiÖp cuéc sèng" (vµ ch¼ng lµ g× c¶" víi c«ng thøc cña Lª-vi-tx¬-ki, th× sÏ thÊy r»ng tr−íc ®©y trong tê "Phôc h−ng"). ®Êy chØ lµ hai c¸ch diÔn ®¹t cïng mét t− t−ëng th«i. C¶ hai c¸ch "Th¸ng M−êi 1905 ®· qua råi, ⎯ «ng La-rin viÕt nh− vËy. Thñ diÔn ®¹t ®ã ®Òu chØ thõa nhËn nh÷ng cuéc c¶i l−¬ng vµ phñ nhËn tiªu §u-ma råi th× sÏ l¹i kh«i phôc nã mau chãng h¬n c¶ n−íc ¸o c¸ch m¹ng. C«ng thøc cña BÐc-stanh th× réng h¬n, v× nã nh»m cuéc sau c¸ch m¹ng, lµ n−íc ®· thñ tiªu hiÕn ph¸p vµo n¨m 1851 ®Ó råi l¹i c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ( = môc ®Ých cuèi cïng cña ®¶ng c«ng nhËn nã vµo n¨m 1860, tøc lµ 9 n¨m sau, mµ kh«ng cã mét cuéc c¸ch d©n chñ - x· héi víi t− c¸ch lµ mét ®¶ng trong x· héi t− s¶n). m¹ng nµo" (h·y chó ý ®iÓm nµy!), "chØ ®¬n gi¶n v× lîi Ých cña c¸i bé phËn C«ng thøc cña Lª-vi-tx¬-ki th× hÑp h¬n, v×, tõ bá c¸ch m¹ng nãi cã thÕ lùc nhÊt trong nh÷ng giai cÊp thèng trÞ, c¸i bé phËn ®· c¶i tæ nÒn chung, c«ng thøc ®ã ®Æc biÖt nh»m tõ bá ®iÒu mµ ph¸i tù do c¨m kinh tÕ cña m×nh theo ph−¬ng thøc t− b¶n chñ nghÜa". "Trong giai ®o¹n mµ chóng ta ®ang tr¶i qua, mét phong trµo c¸ch m¹ng toµn quèc nh− ghÐt nhÊt trong nh÷ng n¨m 1905 - 1907, tøc lµ viÖc giai cÊp v« s¶n phong trµo ®· næ ra håi 1905, lµ kh«ng thÓ cã ®−îc". ®· giµnh ®−îc cña ph¸i tù do, quyÒn l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n d©n (vµ nhÊt lµ n«ng d©n) trong cuéc ®Êu tranh cho cuéc c¸ch TÊt c¶ nh÷ng lËp luËn ®ã cña «ng La-rin kh«ng ph¶i lµ c¸i m¹ng d©n chñ triÖt ®Ó. g× kh¸c h¬n lµ sù lÆp l¹i cã më réng thªm nh÷ng lêi cña «ng §an Tuyªn truyÒn víi c«ng nh©n r»ng hä cÇn "kh«ng ph¶i lµ b¸ ph¸t biÓu trong Héi nghÞ ®¹i biÓu håi th¸ng Ch¹p 1908 cña §¶ng quyÒn l·nh ®¹o, mµ lµ mét ®¶ng giai cÊp", nh− thÕ lµ ®em b¸n rÎ c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Chèng l¹i nghÞ quyÕt cho r»ng sù nghiÖp cña giai cÊp v« s¶n cho ph¸i tù do, lµ tuyªn truyÒn viÖc "nh÷ng nh©n tè c¨n b¶n cña ®êi sèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ®· g©y ®em chÝnh s¸ch c«ng nh©n cña ph¸i tù do thay thÕ chÝnh s¸ch ra cuéc c¸ch m¹ng 1905, vÉn tiÕp tôc t¸c ®éng", r»ng hiÖn nay mét c«ng nh©n cña §¶ng d©n chñ - x· héi. cuéc khñng ho¶ng ®Ých thùc lµ c¸ch m¹ng, chø kh«ng ph¶i lµ "hiÕn ph¸p", l¹i ®ang chÝn muåi, ⎯ chèng l¹i nghÞ quyÕt Êy, nhµ Nh−ng viÖc vøt bá t− t−ëng b¸ quyÒn l·nh ®¹o lµ mét biÓu hiÖn th« s¬ nhÊt cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - biªn tËp b¸o "TiÕng nãi" cña ph¸i thñ tiªu ®· kªu lªn r»ng: "hä" x· héi Nga, vµ v× thÕ kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ng−êi trong ph¸i (tøc lµ §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga) "l¹i muèn l¨n vµo thñ tiªu ®Òu d¸m th¼ng th¾n ph¸t biÓu ý kiÕn cña hä d−íi mét n¬i mµ hä ®· thÊt b¹i mét lÇn råi". h×nh thøc râ rµng nh− thÕ. Mét sè ng−êi trong ph¸i Êy (nh− «ng "L¨n" vµo c¸ch m¹ng mét lÇn n÷a, vµ ngay c¶ trong mét hoµn M¸c-tèp), nh¹o b¸ng ch©n lý, thËm chÝ cßn ra søc phñ nhËn mèi c¶nh ®· biÕn ®æi, vÉn tiÕn hµnh kh«ng biÕt mái viÖc tuyªn truyÒn
  12. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 362 363 ®· ®−îc thùc hiÖn "mµ kh«ng cÇn mét cuéc c¸ch m¹ng nµo c¶". cho c¸ch m¹ng, viÖc chuÈn bÞ lùc l−îng cho giai cÊp c«ng nh©n lµm Then chèt cña vÊn ®Ò lµ ë ®ã! §ã lµ ®iÒu lµm vui lßng h¶ d¹. c¸ch m¹ng, th× xÐt theo quan ®iÓm cña nh÷ng ng−êi c¶i l−¬ng VËy lµ cã thÓ cã cuéc c¶i c¸ch t− s¶n mµ kh«ng cÇn c¸ch m¹ng!! chñ nghÜa, ®ã lµ téi chÝnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi vµ nÕu thÕ th× viÖc g× ng−êi Nga chóng ta l¹i ph¶i khæ t©m khæ n·o Nga, ®ã lµ lçi cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng. Téi g× mµ "l¹i l¨n vµo n¬i mµ ta ®· thÊt b¹i mét lÇn råi", ⎯ ®ã lµ c¸i kh«n ngoan cña nghÜ ®Õn c¸ch m¹ng? t¹i sao chóng ta l¹i kh«ng ®Ó cho bän ®Þa chñ vµ bän chñ x−ëng tiÕn hµnh cuéc c¶i c¸ch t− s¶n ë n−íc Nga bän ph¶n béi vµ cña nh÷ng kÎ mÊt tinh thÇn mçi khi gÆp thÊt b¹i. "mµ kh«ng cÇn mét cuéc c¸ch m¹ng nµo c¶"!? Nh−ng giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng trong nh÷ng n−íc giµ h¬n Sù non yÕu cña giai cÊp v« s¶n ë Phæ vµ ¸o lµ nguyªn nh©n lµm vµ cã "kinh nghiÖm" h¬n n−íc Nga, ®· biÕt hai lÇn, ba lÇn vµ cho nã kh«ng thÓ ng¨n c¶n næi bän ®Þa chñ vµ giai cÊp t− s¶n thùc bèn lÇn "l¨n vµo n¬i mµ hä ®· thÊt b¹i mét lÇn råi", hä ®· biÕt (nh− hiÖn cuéc c¶i c¸ch, bÊt chÊp lîi Ých cña c«ng nh©n, d−íi h×nh thøc ë Ph¸p) tiÕn hµnh c¸ch m¹ng bèn lÇn, tõ n¨m 1789 ®Õn n¨m 1871, bÊt lîi nhÊt cho c«ng nh©n, víi viÖc duy tr× c¶ chÕ ®é qu©n chñ, ®· biÕt lu«n lu«n vïng lªn ®Êu tranh sau nh÷ng thÊt b¹i nÆng nÒ c¶ nh÷ng ®Æc quyÒn cña bän quý téc, c¶ t×nh tr¹ng kh«ng cã nhÊt vµ giµnh ®−îc nÒn céng hßa trong ®ã hä ph¶i ®−¬ng ®Çu víi quyÒn ë n«ng th«n, lÉn v« vµn nh÷ng tµn tÝch kh¸c cña thêi kÎ thï cuèi cïng cña hä lµ giai cÊp t− s¶n tiªn tiÕn; c¸i nÒn céng trung cæ. hßa mµ chØ cã nã míi cã thÓ lµ mét h×nh thøc nhµ n−íc thÝch hîp Sau khi giai cÊp v« s¶n ë n−íc ta, håi n¨m 1905, ®· tá ra lµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét cuéc ®Êu tranh cuèi cïng cho th¾ng mét lùc l−îng ch−a tõng thÊy trong bÊt cø mét cuéc c¸ch m¹ng lîi cña chñ nghÜa x· héi. t− s¶n nµo ë ph−¬ng T©y, bän c¶i l−¬ng chñ nghÜa ë Nga liÒn viÖn §ã lµ chç kh¸c nhau gi÷a nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa víi ra nh÷ng vÝ dô c¸ch ®©y tõ 40 hay 50 n¨m vÒ sù non yÕu cña nh÷ng ng−êi tù do chñ nghÜa tøc lµ nh÷ng kÎ ñng hé giai cÊp t− giai cÊp c«ng nh©n ë c¸c n−íc kh¸c ®Ó biÖn hé cho sù ph¶n béi cña s¶n. Nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa d¹y r»ng c¸ch m¹ng lµ kh«ng hä, ®Ó "®Æt c¬ së" cho viÖc tuyªn truyÒn ph¶n béi cña hä! thÓ tr¸nh khái ®−îc, vµ giai cÊp v« s¶n ph¶i lîi dông tÊt c¶ nh÷ng ViÖc viÖn dÉn ¸o vµ Phæ nh÷ng n¨m 60, viÖc mµ bän c¶i l−¬ng m©u thuÉn trong ®êi sèng x· héi, mäi chç yÕu cña nh÷ng kÎ thï chñ nghÜa ë n−íc ta thÝch thó, lµ mét vÝ dô hÕt søc râ rµng, chøng cña m×nh hay cña nh÷ng tÇng líp trung gian ®Ó chuÈn bÞ mét cuéc tá nh÷ng lËp luËn cña hä kh«ng cã c¨n cø vÒ mÆt lý luËn vµ hä ®· ®Êu tranh c¸ch m¹ng míi, ®Ó l¹i ph¸t ®éng mét cuéc c¸ch m¹ng chuyÓn sang phÝa giai cÊp t− s¶n vÒ mÆt chÝnh trÞ thùc tiÔn. trªn mét ph¹m vi réng h¬n, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ d©n chóng ThËt vËy, nÕu sau khi c¸ch m¹ng 1848 thÊt b¹i, n−íc ¸o cã mét tr×nh ®é ph¸t triÓn h¬n. Giai cÊp t− s¶n vµ ph¸i tù do d¹y ®· kh«i phôc l¹i hiÕn ph¸p ®· bÞ xãa bá; nÕu trong nh÷ng n¨m 60 r»ng c¸c cuéc c¸ch m¹ng ®Òu lµ v« Ých vµ cã h¹i cho c«ng nh©n, vµ mét "thêi ®¹i khñng ho¶ng" ®· b¾t ®Çu ë Phæ, th× ®iÒu ®ã chøng c«ng nh©n kh«ng nªn "l¨n" vµo c¸ch m¹ng mµ ph¶i nh− nh÷ng tá g×? Tr−íc hÕt chøng tá r»ng cuéc c¶i c¸ch t− s¶n ë nh÷ng n−íc ®øa trÎ ngoan ngo·n, khiªm tèn thùc hiÖn nh÷ng c¶i l−¬ng. Êy ch−a hoµn thµnh. Nãi r»ng chÝnh quyÒn ë Nga ®· biÕn thµnh V× thÕ bän c¶i l−¬ng chñ nghÜa ⎯ bÞ nh÷ng t− t−ëng t− s¶n chÝnh quyÒn t− s¶n råi (nh− La-rin ®· nãi); r»ng b©y giê ë n−íc chi phèi ⎯ muèn lµm cho c«ng nh©n Nga xa rêi chñ nghÜa x· héi, ta, kh«ng cÇn g× ph¶i nãi ®Õn tÝnh chÊt n«ng n« cña chÝnh quyÒn n÷a (xem vÉn lêi cña La-rin), ⎯ mµ ®ång thêi l¹i viÖn dÉn n−íc ®· lu«n lu«n nªu chÝnh n−íc ¸o (vµ n−íc Phæ n÷a) nh÷ng n¨m 60 ra lµm thÝ dô. T¹i sao hä −a thÝch nh÷ng thÝ dô Êy? I-u. La- ¸o vµ n−íc Phæ th× nh− vËy lµ tù m×nh b¸c bá m×nh! Nãi chung nÕu phñ nhËn r»ng cuéc c¶i c¸ch t− s¶n cña n−íc Nga lµ ch−a hoµn rin ®· ®Ó lé bÝ mËt: v× trong nh÷ng n−íc Êy, sau khi c¸ch m¹ng thµnh th× thËt lµ lè bÞch: ngay ®Õn chÝnh s¸ch cña c¸c ®¶ng t− n¨m 1848 "kh«ng thµnh c«ng", cuéc c¶i c¸ch t− s¶n ë trong n−íc
  13. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 364 365 s¶n nh− §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn vµ §¶ng th¸ng M−êi còng nh÷ng tÇng líp d−íi, cho quÇn chóng ®i vµo phong trµo nh©n d©n), chøng minh ®iÒu ®ã râ nh− ban ngµy råi, vµ La-rin (sau ®©y chóng "®· lµm cho ph¸i tù do v« cïng ho¶ng sî. ta sÏ thÊy râ) còng tù m×nh rêi bá lËp tr−êng cña m×nh. Kh«ng nghi ngê g× n÷a, chÕ ®é qu©n chñ vÉn ®ang tiÕn thªm mét b−íc Nöa thÕ kû sau cuéc khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p", cuéc khñng n÷a trªn con ®−êng thÝch øng víi sù ph¸t triÓn t− s¶n, nh− chóng ho¶ng ®· hoµn thµnh viÖc c¶i biÕn n−íc §øc thµnh mét n−íc t«i ®· nãi vµ nh− nghÞ quyÕt cña ®¶ng (th¸ng Ch¹p 1908) ®· thõa qu©n chñ cña giai cÊp t− s¶n vµ gioong-ke "mµ kh«ng cÇn mét nhËn, ⎯ nh−ng ®iÒu cßn ch¾c ch¾n h¬n n÷a lµ chÝnh ngay sù cuéc c¸ch m¹ng nµo c¶", ⎯ l·nh tô cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· thÝch øng Êy, chÝnh ngay sù ph¶n ®éng cña giai cÊp t− s¶n, c¶ héi §øc ®· chØ râ tÝnh chÊt c¸ch m¹ng cña t×nh thÕ lóc ®ã, t×nh thÕ §u-ma III lÉn ®¹o luËt ruéng ®Êt ngµy 9. XI. 1906 (14. VI. 1910), mµ ph¸i tù do ®· kh«ng lîi dông v× sî c«ng nh©n. Nh÷ng l·nh tô ®Òu kh«ng gi¶i quyÕt nhiÖm vô c¶i c¸ch t− s¶n cña n−íc Nga. cña ph¸i c¶i l−¬ng ë Nga b¶o c«ng nh©n Nga r»ng: "nÕu giai cÊp Xin bµn tiÕp. T¹i sao nh÷ng cuéc "khñng ho¶ng" ë ¸o vµ Phæ t− s¶n §øc ®· ®ª tiÖn ®Õn nçi sî tªn vua ®ang run sî, th× t¹i sao trong nh÷ng n¨m 60 l¹i tá ra lµ nh÷ng cuéc khñng ho¶ng "hiÕn chóng ta l¹i kh«ng còng thö dïng l¹i c¸i s¸ch l−îc tèt ®Ñp ®ã cña ph¸p", chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng? giai cÊp t− s¶n §øc? Bª-ben ®· chØ trÝch giai cÊp t− s¶n, chØ trÝch V× mét lo¹t hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®· gi¶m bít t×nh h×nh khã kh¨n th¸i ®é sî sÖt cña nã, cña kÎ bãc lét, ®èi víi phong trµo nh©n d©n, cña chÕ ®é qu©n chñ ("c¸ch m¹ng thùc hiÖn tõ trªn xuèng" ë §øc, v× nã ®· kh«ng "lîi dông" cuéc khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p ®Ó tiÕn viÖc thèng nhÊt n−íc §øc "b»ng s¾t vµ m¸u"), v× giai cÊp v« s¶n hµnh c¸ch m¹ng. La-rin vµ ®ång bän ®· chØ trÝch c«ng nh©n Nga ë hai n−íc ®ã khi Êy h·y cßn cùc kú, cùc kú non yÕu vµ ch−a ph¸t lµ ®· ra søc giµnh b¸ quyÒn l·nh ®¹o (nghÜa lµ ra søc l«i cuèn quÇn triÓn, vµ giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa th× còng hÌn nh¸t ®ª tiÖn chóng tham gia c¸ch m¹ng, bÊt chÊp ph¸i tù do), vµ khuyªn c«ng vµ ph¶n béi nh− bän d©n chñ - lËp hiÕn ë Nga vËy. nh©n h·y tæ chøc nhau l¹i, "kh«ng ph¶i ®Ó lµm c¸ch m¹ng", mµ §Ó minh häa sù ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®ã, sù ®¸nh gi¸ cña chÝnh "®Ó b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých cña m×nh trong ®iÒu kiÖn mét cuéc ®æi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc, trong sè nh÷ng ng−êi ®· míi cã tÝnh chÊt lËp hiÕn s¾p tíi ë Nga". Nh÷ng quan ®iÓm thèi tr¶i qua thêi ®¹i Êy, chóng ta h·y dÉn ra mÊy lêi cña Bª-ben lµ n¸t cña chñ nghÜa tù do thèi n¸t ë §øc, ®· ®−îc ph¸i thñ tiªu ng−êi n¨m ngo¸i ®· cho xuÊt b¶n phÇn thø nhÊt tËp "Håi ký" cña giíi thiÖu víi c«ng nh©n Nga d−íi h×nh thøc nh÷ng quan ®iÓm «ng. Nh− sau nµy ng−êi ta ®−îc biÕt, khi nãi vÒ n¨m 1862, n¨m "d©n chñ - x· héi"! ThÕ th× lµm thÕ nµo mµ l¹i kh«ng gäi nh÷ng cã cuéc khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p" ë Phæ, Bi-xm¸c ®· kÓ l¹i r»ng ng−êi d©n chñ - x· héi nh− thÕ lµ d©n chñ - x· héi kiÓu Xt«-l−-pin håi ®ã nhµ vua ®· mÊt tinh thÇn ®Õn cùc ®é, ®· phµn nµn víi h¾n, ®−îc? tøc lµ Bi-xm¸c, lµ c¶ hai ®Òu cã nguy c¬ sÏ bÞ lªn ®o¹n ®Çu ®µi. Khi nhËn ®Þnh cuéc khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p" trong nh÷ng Bi-xm¸c ®· lµm cho tªn nh¸t gan nµy ph¶i xÊu hæ, vµ khuyªn y n¨m 60 ë Phæ, Bª-ben kh«ng nh÷ng chØ v¹ch ra r»ng giai cÊp ®õng sî ®Êu tranh. t− s¶n v× sî c«ng nh©n mµ sî ®Êu tranh chèng chÕ ®é qu©n chñ. ¤ng còng chØ râ lu«n c¶ t×nh h×nh lóc Êy ë trong giíi c«ng nh©n. VÒ ®iÓm nµy, Bª-ben nãi: "Nh÷ng sù biÕn Êy chøng tá r»ng ph¸i ¤ng nãi: "c«ng nh©n ngµy cµng thÊy râ h¬n t×nh thÕ chÝnh trÞ lµ tù do cã lÏ ®· cã thÓ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ nh− thÕ nµo råi, nÕu hä biÕt lîi kh«ng thÓ chÞu ®ùng næi, ®iÒu ®ã tÊt nhiªn ®· ¶nh h−ëng ®Õn t©m dông t×nh thÕ. Nh−ng hä ®· sî nh÷ng c«ng nh©n ®ang ë sau l−ng hä. tr¹ng hä. Mäi ng−êi ®Òu ®ßi hái cã sù thay ®æi. Nh−ng v× thiÕu C©u nãi cña Bi-xm¸c: "nÕu ng−êi ta ®Èy t«i ®Õn b−íc ®−êng cïng nh÷ng phÇn tö l·nh ®¹o hoµn toµn gi¸c ngé, nhËn thøc râ môc th× t«i sÏ lµm cho s«ng A-kª-r«ng næi sãng"" (nghÜa lµ: t«i sÏ lµm cho
  14. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 366 367 ®Ých ph¶i ®¹t tíi, vµ ®−îc tÝn nhiÖm, v× thiÕu mét tæ chøc v÷ng DÜ nhiªn, trong sè nh÷ng ng−êi c¶i −¬ng chñ nghÜa ®o¹n ch¾c, cã kh¶ n¨ng ®oµn kÕt c¸c lùc l−îng l¹i, nªn t©m tr¹ng ®ã tuyÖt víi chñ nghÜa x· héi, cã nh÷ng ng−êi ®· thay thÕ chñ nghÜa tiªu tan ®i (verpuffte). Ch−a bao giê mét phong trµo cã thùc chÊt c¬ héi thµnh thËt cña La-rin b»ng m¸nh khoÐ ngo¹i giao l¶ng tr¸nh ®Æc s¾c nh− vËy (in Kern vortreffliche), mµ l¹i kÕt thóc kh«ng cã nh÷ng vÊn ®Ò nguyªn t¾c quan träng nhÊt cña phong trµo c«ng kÕt qu¶ ®Õn nh− thÕ. Mäi héi nghÞ ®Òu cã ®«ng ®¶o ng−êi dù, vµ nh©n. Nh÷ng ng−êi ®ã lµm m¬ hå thùc chÊt cña vÊn ®Ò, lµm rèi ai ph¸t biÓu kÞch liÖt nhÊt sÏ lµ anh hïng lóc bÊy giê. T©m tr¹ng nh÷ng cuéc tranh luËn vÒ t− t−ëng, lµm d¬ bÈn nh÷ng cuéc tranh Êy ®· ®Æc biÖt thÞnh hµnh, nhÊt lµ ë trong Héi tù häc cña c«ng nh©n luËn Êy, ch¼ng h¹n nh− «ng M¸c-tèp lµ ng−êi ®· m−u toan kh¼ng Lai-pxÝch".Trong mét cuéc häp cã 5000 ng−êi, ngµy 8 th¸ng ®Þnh trong b¸o chÝ hîp ph¸p ( tøc lµ ®−îc Xt«-l−-pin b¶o vÖ, kh«ng N¨m 1866 ë Lai-pxÝch, ng−êi ta ®· nhÊt trÝ th«ng qua nghÞ quyÕt ®Ó cho nh÷ng ®¶ng viªn ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga cña LiÕp - nÕch vµ Bª-ben ®ßi triÖu tËp trªn c¬ së ®Çu phiÕu phæ th¼ng th¾n ph¸t biÓu ý kiÕn) r»ng La-rin vµ "nh÷ng ng−êi b«n-sª- th«ng, trùc tiÕp, b×nh ®¼ng vµ bá phiÕu kÝn, mét nghÞ viÖn ®−îc vÝch chÝnh thèng trong nh÷ng nghÞ quyÕt n¨m 1908" ®Òu ®−a ra toµn d©n vâ trang ñng hé, vµ bµy tá "lßng hy väng r»ng nh©n d©n mét "c«ng thøc" gièng hÖt nhau. §ã hoµn toµn lµ xuyªn t¹c sù §øc sÏ chØ bÇu lµm ®¹i biÓu, nh÷ng ng−êi nµo ph¶n ®èi mäi chÝnh thËt, xøng ®¸ng víi t¸c gi¶ cña nh÷ng t¸c phÈm bÈn thØu. Còng quyÒn trung −¬ng thÕ tËp". VËy nghÞ quyÕt cña LiÕp-nÕch vµ Bª- «ng M¸c-tèp nµy, lµm ra vÎ tranh luËn víi La-rin, ®· tuyªn bè ben lµ cã tÝnh chÊt céng hoµ vµ c¸ch m¹ng hÕt søc râ rµng. trong b¸o chÝ r»ng"dÜ nhiªn «ng kh«ng nghi ngê La-rin cã nh÷ng ThÕ lµ vÞ l·nh tô cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc, khuynh h−íng c¶i l−¬ng chñ nghÜa". La-rin lµ ng−êi tr×nh bµy trong thêi kú khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p", ®· ®−a ra cho c¸c héi nh÷ng quan ®iÓm thuÇn tuý c¶i l−¬ng chñ nghÜa, thÕ mµ M¸c-tèp kh«ng nghi ngê «ng ta theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng !! ⎯ ®óng lµ nghÞ quÇn chóng th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt cã tÝnh chÊt céng hoµ vµ c¸ch m¹ng. Nöa thÕ kû sau, håi t−ëng l¹i thêi trÎ, «ng kÓ mét m−u kÕ ®iÓn h×nh cña nh÷ng nhµ ngo¹i giao theo chñ nghÜa l¹i cho thÕ hÖ míi biÕt nh÷ng sù viÖc ®· qua tõ l©u, «ng ®· nhÊn c¶i l−¬ng*. Còng vÉn M¸c-tèp nµy, mµ mét vµi ng−êi khê kh¹o m¹nh nhiÒu nhÊt ®Õn ®iÒu ®¸ng tiÕc lµ thuë Êy ®· kh«ng cã ®ñ cho lµ mét nhµ c¸ch m¹ng "t¶" h¬n, ®¸ng tin h¬n La-rin, ®· tãm nh÷ng phÇn tö l·nh ®¹o gi¸c ngé vµ hiÓu nh÷ng nhiÖm vô c¸ch m¹ng t¾t nh÷ng "sù bÊt ®ång" gi÷a m×nh víi La-rin nh− sau: (nghÜa lµ kh«ng cã mét ®¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng hiÓu "T«i xin tãm t¾t. §Ó luËn chøng vÒ mÆt lý luËn vµ biÖn gi¶i vÒ mÆt ®−îc nh÷ng nhiÖm vô ph¶i n¾m b¸ quyÒn l·nh ®¹o), r»ng ®· chÝnh trÞ cho hµnh vi cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vÉn trung thµnh kh«ng cã tæ chøc m¹nh mÏ vµ t©m tr¹ng c¸ch m¹ng ®· víi chñ nghÜa M¸c, th× chØ cÇn chØ ra mét sù kiÖn nµy còng hoµn toµn "tiªu tan ®i". ThÕ mµ nh÷ng l·nh tô cña ph¸i c¶i l−¬ng Nga, víi ®ñ: chÕ ®é hiÖn nay lµ mét sù kÕt hîp ®Çy m©u thuÉn néi bé cña chÕ ®é chuyªn chÕ vµ chÕ ®é lËp hiÕn, vµ giai cÊp c«ng nh©n Nga ®· tr−ëng nh÷ng t− t−ëng s©u s¾c cña chµng I-va-nu-sca1), ®· viÖn ®Õn thµnh ®Ó cã thÓ n¾m lÊy chÕ ®é Êy ⎯ còng nh− c«ng nh©n c¸c n−íc g−¬ng n−íc ¸o vµ n−íc Phæ nh÷ng n¨m 60, ®Ó chøng minh r»ng tiªn tiÕn ph−¬ng T©y ⎯ ë nh−îc ®iÓm c¨n b¶n lµ nh÷ng m©u thuÉn ng−êi ta cã thÓ "kh«ng cÇn mét cuéc c¸ch m¹ng nµo c¶"! Vµ nh÷ng Êy". tªn phi-li-xtanh nhá bÐ Êy, ®· ng¶ theo c¬n say ph¶n c¸ch m¹ng, ®· * Xem nh÷ng ®iÒu nhËn xÐt chÝnh x¸c cña §nÐp-ni-tx¬-ki, mét bÞ chñ nghÜa tù do chi phèi vÒ mÆt t− t−ëng, l¹i cßn d¸m lµm « ng−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, vÒ chñ nghÜa c¶i l−¬ng cña La-rin vµ danh §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga! nh÷ng thñ ®o¹n quanh co cña M¸c-tèp, trong tê "Chuyªn san tranh _______________________________________ luËn", sè 3, (phô tr−¬ng cña c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng 1) ta). Nh©n vËt chÝnh trong chuyÖn cæ tÝch Nga.
  15. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 368 369 Dï M¸c-tèp ®· nãi quanh co nh− thÕ nµo, nh−ng viÖc «ng c¶ nh÷ng ai thiÕt tha víi nh÷ng nguyªn t¾c cña §¶ng d©n chñ - ta lÇn ®Çu tiªn thö tãm t¾t ®· lµm cho tÊt c¶ mäi thñ ®o¹n quanh x· héi nhí lÊy: co cña «ng ta ®Òu tù sôp ®æ. Nh÷ng lêi chóng ta võa trÝch dÉn ë "Tr¹ng th¸i hoang mang vµ bÊt ®Þnh, khi ng−êi ta hoµn toµn kh«ng trªn chØ lµ hoµn toµn vøt bá chñ nghÜa x· héi vµ thay chñ nghÜa x· biÕt tr«ng ®îi c¸i g× ë ngµy mai, kh«ng biÕt ®Æt cho m×nh nh÷ng nhiÖm héi b»ng chñ nghÜa tù do. C¸i mµ M¸c-tèp tuyªn bè lµ "hoµn toµn vô g×, ⎯ chÝnh ®ã lµ mét t©m tr¹ng bÊt ®Þnh chê ®îi, lµ nh÷ng hy väng ®ñ". th× chØ ®ñ ®èi víi ph¸i tù do, chØ ®ñ ®èi víi giai cÊp t− s¶n m¬ hå, kh«ng h¼n lµ hy väng cuéc c¸ch m¹ng sÏ diÔn l¹i, còng kh«ng th«i. Ng−êi v« s¶n nµo cho r»ng thõa nhËn tÝnh chÊt m©u thuÉn h¼n lµ hy väng "råi sau sÏ hay". NhiÖm vô tr−íc m¾t kh«ng ph¶i lµ mét cña sù kÕt hîp chÕ ®é chuyªn chÕ víi chÕ ®é lËp hiÕn, lµ "hoµn sù tr«ng ®îi viÓn v«ng, h·o huyÒn, mµ ph¶i lµm cho ®«ng ®¶o c¸c giíi toµn ®ñ", th× ng−êi ®ã ®· ®øng trªn quan ®iÓm chÝnh trÞ c«ng nh©n thÊm nhuÇn t− t−ëng chØ ®¹o lµ trong thêi kú lÞch sö míi ®· ®Õn cña ®êi sèng n−íc Nga, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tù tæ chøc l¹i kh«ng ph¶i tù do chñ nghÜa . Ng−êi ®ã kh«ng ph¶i lµ mét ng−êi x· héi chñ "®Ó lµm c¸ch m¹ng", kh«ng ph¶i "®Ó chê c¸ch m¹ng", mµ chØ lµ"...(xin nghÜa , ng−êi ®ã ®· kh«ng hiÓu nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp m×nh chó ý nh÷ng ch÷: chØ lµ...) "®Ó bªnh vùc mét c¸ch c−¬ng quyÕt vµ cã kÕ lµ ph¸t ®éng quÇn chóng nh©n d©n, quÇn chóng lao ®éng vµ bÞ bãc ho¹ch nh÷ng lîi Ých riªng cña m×nh trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng; lét, chèng l¹i chÕ ®é chuyªn chÕ d−íi tÊt c¶ mäi h×nh thøc cña nã, ®Ó dïng sù ho¹t ®éng phøc t¹p vµ nhiÒu mÆt nµy nh»m tËp hîp vµ huÊn ®Ó quÇn chóng tham dù mét c¸ch ®éc lËp vµo vËn mÖnh lÞch sö cña luyÖn lùc l−îng cña m×nh; ®Ó th«ng qua con ®−êng ®ã mµ gi¸o dôc ®Êt n−íc, bÊt chÊp nh÷ng sù dao ®éng hoÆc sù ph¶n kh¸ng cña vµ tÝch luü ý thøc x· héi chñ nghÜa nãi chung; nãi riªng lµ ®Ó cã thÓ ®Þnh ra ph−¬ng h−íng( nhËn râ t×nh h×nh) ⎯ vµ b¶o vÖ m×nh! ⎯ trong giai cÊp t− s¶n. Mµ hµnh ®éng lÞch sö ®éc lËp cña quÇn chóng ®ang nh÷ng mèi quan hÖ qua l¹i phøc t¹p cña c¸c giai cÊp x· héi ë n−íc tho¸t khái b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp t− s¶n th× biÕn cuéc Nga trong thêi kú ®æi míi n−íc Nga s¾p ®Õn, tøc lµ thêi kú lËp hiÕn, khñng ho¶ng "hiÕn ph¸p" thµnh c¸ch m¹ng. Giai cÊp t− s¶n (nhÊt tiÕp theo sau sù diÖt vong kh«ng tr¸nh khái vÒ mÆt kinh tÕ cña thÕ lùc lµ sau n¨m 1905) sî h·i vµ c¨m thï c¸ch m¹ng; giai cÊp v« s¶n gi¸o ph¶n ®éng phong kiÕn". dôc quÇn chóng nh©n d©n lßng trung thµnh víi t− t−ëng c¸ch m¹ng, gi¶i thÝch nh÷ng nhiÖm vô c¸ch m¹ng, chuÈn bÞ cho quÇn §ã thËt lµ mét ng−êi c¶i l−¬ng chñ nghÜa hoµn bÞ, c«ng khai, tù m·n. Tuyªn chiÕn víi t− t−ëng c¸ch m¹ng, víi c¸i "hy väng" chóng tiÕn hµnh nh÷ng cuéc chiÕn ®Êu c¸ch m¹ng lu«n lu«n míi. cã mét cuéc c¸ch m¹ng (ng−êi c¶i l−¬ng chñ nghÜa h×nh dung c¸i C¸ch m¹ng x¶y ra kh«ng, x¶y ra khi nµo vµ trong nh÷ng hoµn c¶nh "hy väng" ®ã mét c¸ch m¬ hå v× h¾n kh«ng hiÓu ®−îc sù s©u s¾c nµo, ®iÒu ®ã kh«ng tuú ë ý chÝ cña giai cÊp nµy hay giai cÊp kh¸c; cña nh÷ng m©u thuÉn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ hiÖn nay), tuyªn chiÕn nh−ng c«ng t¸c c¸ch m¹ng trong quÇn chóng th× ch¼ng khi nµo víi mäi ho¹t ®éng nh»m tæ chøc c¸c lùc l−îng vµ chuÈn bÞ t− l¹i v« Ých c¶. ChØ cã c«ng t¸c Êy míi lµ ho¹t ®éng chuÈn bÞ cho t−ëng ®Ó lµm c¸ch m¹ng, tuyªn chiÕn trong b¸o chÝ hîp ph¸p lµ quÇn chóng tiÕn tíi th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi. Nh÷ng ch©n b¸o chÝ ®−îc Xt«-l−-pin ñng hé ®Ó chèng l¹i viÖc nh÷ng ng−êi lý s¬ ®¼ng, th−êng thøc Êy cña chñ nghÜa x· héi, c¸c «ng La-rin d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng ph¸t biÓu trùc tiÕp; tuyªn chiÕn nh©n vµ M¸c-tèp ®· quªn mÊt. danh nhãm hîp ph¸p tøc lµ nhãm ®· hoµn toµn ®o¹n tuyÖt víi §¶ng La-rin, ⎯ ph¶n ¸nh nh÷ng quan ®iÓm cña nhãm thñ tiªu ë c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ⎯ ®ã lµ c−¬ng lÜnh vµ s¸ch l−îc cña Nga ®· hoµn toµn ®o¹n tuyÖt víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· ®¶ng c«ng nh©n Xt«-l−-pin, c¸i ®¶ng mµ c¸c «ng P«-t¬-rª-xèp, héi Nga, ⎯ ®· kh«ng ng−îng ngïng nãi th¼ng ra hÕt c¶ chñ Lª-vi-tx¬-ki, La-rin vµ ®ång bän ®ang x©y dùng. §o¹n trÝch dÉn nghÜa c¶i l−¬ng cña m×nh. D−íi ®©y lµ lêi «ng ta nãi trong tê trªn ®©y ®· ph¶n ¸nh chÝnh x¸c c¸i c−¬ng lÜnh thËt sù, c¸i s¸ch l−îc thËt sù cña nh÷ng ng−êi Êy, ⎯ ng−îc l¹i víi nh÷ng lêi cam "Sù nghiÖp cuéc sèng" (n¨m 1911, sè 2), nh÷ng lêi ®¸ng ®−îc tÊt
  16. V. I. Lª-nin Chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo d©n chñ - x· héi Nga 370 371 ®oan gi¶ dèi vµ quan ph−¬ng cña hä nãi r»ng hä "còng lµ nh÷ng Ngµi cßn vµ vÉn cßn ®Ó lé c¸i b¶n chÊt t− s¶n cña ngµi ra khi nãi ng−êi d©n chñ - x· héi" hä "còng" ë trong "Quèc tÕ kh«ng khoan r»ng "sù diÖt vong cña thÕ lùc ph¶n ®éng phong kiÕn" lµ ®iÒu kh«ng nh−îng". Nh÷ng c©u cam ®oan Êy chØ lµ nh÷ng lêi gi¶ dèi. C−¬ng thÓ tr¸nh khái, vµ khi tho¸ m¹ c¸i t− t−ëng cña giai cÊp v« s¶n chñ lÜnh Êy ⎯ c−¬ng lÜnh ®· ®em chÝnh trÞ c«ng nh©n tù do chñ tr−¬ng dïng phong trµo c¸ch m¹ng nh©n d©n ®Ó tiªu diÖt kh«ng nghÜa thay thÕ hoµn toµn cho chñ nghÜa x· héi ⎯ lµ hµnh ®éng ph¶i chØ thÕ lùc ph¶n ®éng phong kiÕn, mµ tÊt c¶ nh÷ng tµn tÝch cña hä, lµ b¶n chÊt x· héi thËt sù cña hä. cña chÕ ®é phong kiÕn. H·y xem nh÷ng m©u thuÉn nùc c−êi khiÕn bän c¶i l−¬ng BÊt chÊp sù tuyªn truyÒn tù do chñ nghÜa cña bän h¶o h¸n ë chñ nghÜa ph¶i lóng tóng. NÕu cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ë Nga n−íc ta trong ®¶ng c«ng nh©n Xt«-l−-pin, giai cÊp v« s¶n Nga ®· hoµn thµnh (nh− La-rin ®· nãi), th× nh− vËy lµ ®· ®Õn lóc ph¶i vÉn thuû chung ®em tinh thÇn trung thµnh víi cuéc c¸ch m¹ng lµm ngay cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ ®iÒu tÊt nhiªn, d©n chñ vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa mµ qu¸n triÖt vµo toµn bé lµ ®iÒu râ rµng ®èi víi bÊt cø ai ®· tù xÕp m×nh vµo hµng ngò c«ng t¸c gay go, khã kh¨n, hµng ngµy, nhá nhÆt vµ kh«ng thÊy ®−îc nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i ®Ó lõa g¹t c«ng nh©n cña hä mµ thêi kú ph¶n c¸ch m¹ng ®· buéc hä ph¶i tiÕn hµnh; giai b»ng c¸i danh hiÖu næi tiÕng. Nh− thÕ th× chóng ta ph¶i tæ chøc cÊp v« s¶n sÏ tæ chøc nhau l¹i vµ tËp hîp c¸c lùc l−îng cña m×nh nhau l¹i chÝnh lµ "®Ó lµm c¸ch m¹ng" (x· héi chñ nghÜa), chÝnh l¹i ®Ó lµm c¸ch m¹ng; hä sÏ th¼ng tay ®Ëp l¹i bän tr¸o trë vµ ph¶n lµ "®Ó chê ®ãn" cuéc c¸ch m¹ng Êy, chÝnh lµ "víi hy väng" (kh«ng béi; hä sÏ dùa kh«ng ph¶i vµo mét "hy väng m¬ hå", mµ vµo mét ph¶i lµ mét hy väng m¬ hå, mµ lµ mét hy väng c¨n cø vµo nh÷ng niÒm tin cã c¨n cø khoa häc r»ng cuéc c¸ch m¹ng sÏ l¹i bïng næ. tµi liÖu chÝnh x¸c vµ ngµy cµng nhiÒu cña khoa häc, mét "hy väng" v÷ng ch¾c) sÏ næ ra mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Nh−ng mÊu chèt cña vÊn ®Ò lµ ë chç ng−êi c¶i l−¬ng chñ "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 23, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o nghÜa nãi ba hoa vÒ cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ®· hoµn thµnh (gièng ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn 1911 "Ng−êi d©n chñ - x· héi" nh− c¸i lèi ba hoa cña M¸c-tèp nãi vÒ nh−îc ®iÓm c¨n b¶n, v.v.) th× chØ lµ che ®Ëy viÖc tõ bá mäi cuéc c¸ch m¹ng b»ng nh÷ng c©u nãi rçng tuÕch. H¾n tõ bá c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n lÊy cí r»ng cuéc c¸ch m¹ng ®ã ®· hoµn thµnh, ⎯ hoÆc lÊy cí r»ng thõa nhËn m©u thuÉn gi÷a chÕ ®é chuyªn chÕ vµ chÕ ®é lËp hiÕn lµ "hoµn toµn ®ñ råi", ⎯ vµ vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, th× h¾n còng tõ bá, lÊy cí r»ng "lóc nµy" tr¸ch nhiÖm cña chóng ta "chØ lµ" tæ chøc nhau l¹i ®Ó tham gia "cuéc ®æi míi cã tÝnh chÊt lËp hiÕn s¾p tíi ë n−íc Nga" th«i! Nh−ng th−a ngµi d©n chñ - lËp hiÕn ®¸ng kÝnh, kho¸c c¸i ¸o x· héi chñ nghÜa, nÕu ngµi thõa nhËn r»ng "cuéc ®æi míi cã tÝnh chÊt lËp hiÕn s¾p tíi" ë n−íc Nga lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái, th× ngµi ®· tù b¸c l¹i m×nh, chÝnh nh− thÕ lµ ngµi ®· thõa nhËn r»ng cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ -t− s¶n ë n−íc ta ch−a hoµn thµnh.
  17. Tõ trong phe cña ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin 372 373 biÕt qu¸ râ nh÷ng thñ ®o¹n Êy: lín tiÕng gµo lªn r»ng chóng "kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, còng ch¼ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, mµ lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng", tõ trong phe cña thÒ sèng thÒ chÕt r»ng chóng lµ kÎ thï cña chñ nghÜa thñ tiªu vµ hÕt søc ñng hé §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga bÊt hîp ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin ph¸p, ra søc m¾ng nhiÕc nh÷ng ai v¹ch mÆt bän thñ tiªu theo ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän, gäi nh÷ng ng−êi chèng ph¸i thñ tiªu (TÆng "ph¸i ®iÒu hoµ" lµ "thæi phång" vÊn ®Ò, vµ kh«ng nãi mét lêi nµo ph¶n ®èi nh÷ng vµ "ph¸i tháa hiÖp" ë n−íc ta) tªn ®· râ rµng lµ theo chñ nghÜa thñ tiªu nh− c¸c ngµi P«-t¬-rª- xèp, M¸c-tèp, Lª-vi-tx¬-ki, §an, La-rin, v.v.. Th− tõ cña ®ång chÝ K.134 ®¸ng ®−îc tÊt c¶ nh÷ng ai th©n ý nghÜa thùc tÕ cña nh÷ng thñ ®o¹n nh− vËy rÊt râ. Bän thiÕt víi ®¶ng ta hÕt søc chó ý. Khã cã lêi nµo tèt h¬n ®Ó v¹ch thñ tiªu chÝnh cèng ®ang dïng nh÷ng lêi nãi su«ng ®Ó che ®Ëy trÇn chÝnh s¸ch cña ph¸i "TiÕng nãi" (vµ thñ ®o¹n ngo¹i giao cña m×nh vµ ®ang lµm mäi c¸ch hßng ng¨n c¶n c«ng t¸c cña nh÷ng ph¸i "TiÕng nãi"), ®Ó b¸c bá c¸c quan ®iÓm vµ hy väng cña "nh÷ng ng−êi chèng l¹i bän thñ tiªu. Tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" 135, mét kÎ ®iÒu hoµ vµ tho¶ hiÖp" ë n−íc ta. Tr−êng hîp mµ ®ång chÝ K. m« t¶ ph¶i ch¨ng lµ mét ngo¹i tê b¸o næi tiÕng trong lÞch sö §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi lÖ? Kh«ng, ®ã lµ tr−êng hîp ®iÓn h×nh cña c¸c nhµ ho¹t ®éng Nga do tÝnh chÊt v« nguyªn t¾c cña nã, ®· tõng tiÕn hµnh mét thuéc ®¶ng c«ng nh©n Xt«-l−-pin, bëi v× chóng ta biÕt rÊt râ r»ng chÝnh s¸ch gièng hÖt nh− vËy: hä ®· thÒ sèng thÒ chÕt r»ng chóng nhiÒu t¸c gi¶ cña c¸c tê "B×nh minh cña chóng ta", "Sù nghiÖp hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ "ph¸i kinh tÕ", r»ng chóng hoµn toµn t¸n cuéc sèng", v.v., ®· truyÒn b¸, mét c¸ch cã hÖ thèng tõ h¬n mét thµnh ®Êu tranh chÝnh trÞ, nh−ng trªn thùc tÕ hä ®· che giÊu tê n¨m råi, chÝnh nh÷ng t− t−ëng thñ tiªu chñ nghÜa Êy. Kh«ng "T− t−ëng c«ng nh©n"136 vµ "ph¸i kinh tÕ", hä h−íng toµn bé ph¶i lóc nµo nh÷ng c«ng nh©n ñng hé ®¶ng còng ®−îc nghe c¸c cuéc ®Êu tranh vµo nh÷ng ai v¹ch mÆt vµ b¸c bá "ph¸i kinh tÕ". phÇn tö thñ tiªu Êy ph¸t biÓu, rÊt hiÕm khi ®¶ng nhËn ®−îc nh÷ng Do ®ã, râ rµng lµ T¬-rèt-xki vµ nh÷ng kÎ gièng nh− y, "bän tin b¸o chÝnh x¸c nh− thÕ vÒ nh÷ng bµi ph¸t biÓu v« liªm sØ cña T¬-rèt-xki vµ bän tho¶ hiÖp", tai h¹i h¬n bÊt kú mét tªn thñ chóng, vµ vÒ tin nµy chóng ta ph¶i c¶m ¬n ®ång chÝ K., nh−ng tiªu chñ nghÜa nµo, bëi v× bän thñ tiªu chñ nghÜa kiªn ®Þnh ®· bÊt kú lóc nµo vµ bÊt kú ë ®©u lèi tuyªn truyÒn cña nhãm hîp th¼ng th¾n tr×nh bµy quan ®iÓm cña chóng khiÕn cho c«ng nh©n ph¸p ®éc lËp còng ®Òu ®−îc tiÕn hµnh chÝnh theo tinh thÇn nh− dÔ nhËn thÊy sai lÇm cña nh÷ng quan ®iÓm ®ã, cßn c¸c ngµi T¬- vËy. Mét khi tr−íc m¾t ®· cã nh÷ng t¹p chÝ nh− kiÓu tê "B×nh rèt-xki th× lõa dèi c«ng nh©n, che giÊu ®iÒu xÊu, lµm cho kh«ng minh cña chóng ta" vµ tê "Sù nghiÖp cuéc sèng", th× kh«ng thÓ thÓ v¹ch trÇn nã ra vµ tho¸t khái nã ®−îc. KÎ nµo ñng hé nhãm nghi ngê sù thËt ®ã ®−îc. Kh«ng nãi sù thùc ®ã th× chØ cã lîi T¬-rèt-xki, lµ kÎ Êy ñng hé chÝnh s¸ch dèi l¸o vµ lõa bÞp c«ng cho bän bªnh vùc ph¸i thñ tiªu, mét bän ng−êi ®Æc biÖt hÌn nh¸t nh©n, chÝnh s¸ch che chë chñ nghÜa thñ tiªu. ë trong n−íc Nga vµ ®Æc biÖt ®ª tiÖn. th× ®Ó cho ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän hoµn toµn tù do hµnh Xin h·y ®em sù thËt Êy ®èi chiÕu víi c¸c thñ ®o¹n mµ nh÷ng ®éng, ë n−íc ngoµi th× dïng lêi nãi su«ng vÒ "c¸ch m¹ng" ®Ó che giÊu c«ng viÖc cña hä, ⎯ ®Êy lµ thùc chÊt chÝnh s¸ch cña "chñ ng−êi kiÓu nh− T¬-rèt-xki ®· ®em ra ¸p dông, bän chóng kªu gµo "tho¶ hiÖp", kªu gµo thï ghÐt chñ nghÜa thñ tiªu. Mäi ng−êi ®Òu nghÜa T¬-rèt-xki".
  18. V. I. Lª-nin 374 375 Do ®ã, râ rµng lµ bÊt kú sù "tháa hiÖp" nµo víi ph¸i "TiÕng nãi", l¶ng tr¸nh vÊn ®Ò trung t©m cña ph¸i thñ tiªu ë Nga, tøc lµ vÊn ®Ò c¸c nhµ ho¹t ®éng cña tê "B×nh minh cña chóng ta" vµ tê "Sù nghiÖp cuéc sèng", ®Òu ch¼ng qua chØ lµ tiÕp tôc c¸i viÖc lõa chó thÝch cña ban biªn tËp tê dèi c«ng nh©n ®ã, tiÕp tôc che giÊu ®iÒu xÊu ®ã. Tõ sau Héi nghÞ "ng−êi d©n chñ - x· héi" cho toµn thÓ th¸ng Giªng 1910, ph¸i "TiÕng nãi" hoµn toµn chøng minh r»ng hä cã thÓ "ký" bÊt kú mét nghÞ quyÕt nµo, nh−ng kh«ng b¶n tuyªn bè cña ñy ban mét nghÞ quyÕt nµo "h¹n chÕ" ®−îc mét chót xÝu quyÒn "tù do" triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ ho¹t ®éng thñ tiªu chñ nghÜa cña hä. ë n−íc ngoµi th× ký tªn vµo nghÞ quyÕt nãi r»ng bÊt kú hµnh vi nµo h¹ thÊp ý nghÜa cña ®¶ng Ban chÊp hµnh trung −¬ng bÊt hîp ph¸p ®Òu lµ biÓu hiÖn cña ¶nh h−ëng t− s¶n ®èi víi giai ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - cÊp v« s¶n, nh−ng ë trong n−íc Nga th× l¹i gióp ®ì c¸c ngµi P«- x· héi Nga 137 t¬-rª-xèp, La-rin, Lª-vi-tx¬-ki lµ nh÷ng ng−êi kh«ng nh÷ng kh«ng tham gia c«ng t¸c bÊt hîp ph¸p mµ cßn nh¹o b¸ng c«ng t¸c ®ã vµ ph¸ ho¹i ®¶ng bÊt hîp ph¸p. Ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng tõ l©u, tõ th¸ng HiÖn nay, T¬-rèt-xki cïng víi c¸c phÇn tö ph¸i Bun, kiÓu Ch¹p 1910, ®· b¸o tr−íc cho ®¶ng biÕt r»ng ph¸i "TiÕng nãi" nh− ngµi Li-be (⎯ mét tay thñ tiªu cùc ®oan, c«ng khai bªnh ®ang ph¸ cuéc héi nghÞ toµn thÓ 1). HiÖn nay, sù thËt rµnh rµnh vùc «ng P«-t¬-rª-xèp trong c¸c bµi thuyÕt tr×nh, vµ b©y giê, ®Ó tr−íc m¾t: tho¹t ®Çu ph¸i "TiÕng nãi" ®· ph¸ cuéc héi nghÞ toµn xãa nhßa sù thËt Êy, y ®ang nhen lªn sù lôc ®ôc vµ c·i cä), cïng thÓ ë Nga, vµ sau ®Êy chóng ®· ph¸ cuéc héi nghÞ toµn thÓ ë víi nh÷ng ng−êi L¸t-vi-a kiÓu nh− Sv¸c-tx¬, v. v., ®ang s¸ng t¸c n−íc ngoµi. ra chÝnh mét thø "tháa hiÖp" gièng nh− vËy víi ph¸i "TiÕng nãi". Cuéc héi nghÞ toµn thÓ ë Nga bÞ c¸c ngµi Mi-kha-in, I-u-ri Mong r»ng sÏ ch¼ng cã ai bÞ m¾c lõa vÒ viÖc nµy: sù tháa hiÖp vµ R«-man ph¸. Víi lèi "c¶i chÝnh tµi t×nh" cña hä, hä chØ chøng cña hä sÏ lµ sù tháa hiÖp ®Ó che giÊu ph¸i thñ tiªu. thùc mét sù thËt lµ hä ®· ®−îc mêi ®Õn dù héi nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ®−îc mêi ®Õn dï chØ ®Ó tiÕn hµnh bæ tuyÓn, P. S. Khi b¸o chÝ c«ng bè tin vÒ sù "tháa hiÖp" gi÷a ph¸i "TiÕng vµ kh«ng ph¶i nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®éc ¸c, "bÌ ph¸i", thuéc "ph¸i Lª-nin" mêi hä ®Õn, mµ lµ nh÷ng kÎ ®iÒu hßa mêi hä ®Õn, nãi" víi T¬-rèt-xki, víi phÇn tö ph¸i Bun vµ víi tªn thñ tiªu chñ tuy vËy c¸c ngµi ®ã vÉn tõ chèi. ChÝnh viÖc hä tõ chèi kh«ng ®Õn nghÜa ng−êi L¸t-vi-a, th× nh÷ng dßng nµy ®· lªn khu«n in råi. dù héi nghÞ ®· ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë Nga, bëi v× Nh÷ng lêi cña chóng t«i hoµn toµn ®−îc chøng thùc: ®Êy lµ sù tÊt c¶ c¸c ñy viªn trung −¬ng b«n-sª-vÝch cña héi nghÞ toµn thÓ tháa hiÖp ®Ó che giÊu ph¸i thñ tiªu ë Nga, sù tháa hiÖp gi÷a bän ®i vÒ n−íc Nga (mµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®i vÒ n−íc ®Òu lµ nh÷ng tay sai cña ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän. nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn) "®· bÞ b¾t" tr−íc khi hä kÞp triÖu tËp toµn ban sau lóc bé ba ®ã tõ chèi kh«ng ®Õn häp. "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 23, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o _______________________________________ ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn 1911 "Ng−êi d©n chñ - x· héi" 1) Xem tËp nµy, tr. 55 - 73.
  19. V. I. Lª-nin Chó thÝch cña ban biªn tËp tê "Ng−êi d©n chñ - x· héi" 376 377 HiÖn nay, dï cho ph¸i "TiÕng nãi" cã nãi bao nhiªu lêi, cã cam thÊy r»ng ph¸i "TiÕng nãi" ®· hoµn toµn ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh ®oan, cã thÒ thèt bao nhiªu ®i n÷a, dï chóng cã m−u toan dïng trung −¬ng. Ph¸i "TiÕng nãi" ®· lµm tÊt c¶ mäi c¸ch mµ chóng cã thÓ lµm nh÷ng lêi nguyÒn rña, c·i cä, h¨m däa ®Ó lµm phai mê vµ xãa nhßa ®Ó thñ tiªu ®¶ng. §¶ng sÏ lµm mäi c¸ch ®Ó thñ tiªu ph¸i "TiÕng vÊn ®Ò bao nhiªu ®i n÷a, th× sù thËt vÉn lµ sù thËt. "Bé ba" nh÷ng nãi". l·nh tô chñ yÕu cña ph¸i hîp ph¸p, Mi-kha-in + I-u-ri + R«- man, nh÷ng b¹n ®ång nghiÖp gÇn gòi nhÊt cña c¸c ngµi P«-t¬-rª- "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 23, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o xèp vµ c¸c tay h¶o h¸n kh¸c cña ®¶ng c«ng nh©n Xt«-l−-pin, ®· ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn 1911 "Ng−êi d©n chñ - x· héi" ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë Nga. HiÖn nay ph¸i "TiÕng nãi" l¹i ph¸ ho¹i c¶ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë n−íc ngoµi. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®ßi triÖu tËp Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®ã vµo th¸ng Ch¹p 1910; Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng thñ tiªu chñ nghÜa ®· tõ chèi, viÖn cí lµ cã Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng råi (mét sù viÖn cí gi¶ dèi, v× héi nghÞ toµn thÓ ë n−íc ngoµi kh«ng lo¹i trõ mét héi nghÞ toµn thÓ ë trong n−íc). Sau khi thÊt b¹i, lÇn thø hai nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch l¹i ®ßi triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ ë n−íc ngoµi vµo th¸ng T− - th¸ng N¨m 1911. LÇn thø hai, Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng l¹i tõ chèi, viÖn lÏ r»ng mét nöa "Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng" vÉn nguyªn vÑn. Tõ ®ã ®Õn nay ®· 4 - 5 th¸ng, tÝnh chÊt dèi tr¸ trong lêi viÖn cí cña Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· bÞ v¹ch trÇn hoµn toµn: suèt bèn th¸ng trêi kh«ng cã mét bøc th− nµo cña "phÇn nöa" "Bé phËn Ban chÊp hµnh trung −¬ng", kh«ng cã mét hµnh ®éng nµo cña phÇn nöa ®ã c¶, kh«ng cã mét tia biÓu hiÖn nµo cña sù sèng c¶!! Bän Li-be, I-g«-rÐp vµ Sv¸c- tx¬ ®· lõa dèi ®¶ng: viÖn cí lµ cã Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng mµ trªn thùc tÕ th× kh«ng tån t¹i n÷a, hä ®· tõ chèi viÖc triÖu tËp Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë n−íc ngoµi. Vµ cuéc héi nghÞ th¸ng S¸u cña c¸c ñy viªn trung −¬ng chøng minh r»ng cã chÝn ñy viªn trung −¬ng ®· ë n−íc ngoµi. HÔ ai cã kh¶ n¨ng suy nghÜ, kh«ng ®Ó m×nh bÞ ï tai v× tiÕng kªu la, nguyÒn rña, c·i cä, h¨m däa, th× ng−êi Êy kh«ng thÓ kh«ng
  20. Xt«-l−-pin vµ c¸ch m¹ng 378 379 chóng ta. Ng−êi ta tù hái: nh÷ng ng−êi g©y ra cuéc chÝnh biÕn Êy ®· dùa vµo nh÷ng lùc l−îng x· héi nµo, hoÆc nh÷ng lùc l−îng nµo ®· h−íng nh÷ng ng−êi Êy? Néi dung x· héi vµ kinh tÕ cña thêi kú "ngµy 3 th¸ng S¸u" lµ g×? ⎯ VÒ vÊn ®Ò nµy, "b−íc ®−êng danh väng" c¸ nh©n cña Xt«-l−-pin ®· cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cã ý nghÜa bæ Ých vµ nh÷ng minh häa hay. Xt«-l−-pin vµ c¸ch m¹ng Vèn lµ ®Þa chñ vµ lµ kÎ cÇm ®Çu giíi quý téc, n¨m 1902 Xt«- l−-pin trë thµnh tØnh tr−ëng d−íi thêi Plª-ve; v× thùc hµnh mét ViÖc giÕt tªn ®ao phñ ®Çu sá Xt«-l−-pin ®· x¶y ra cïng mét sù ®µn ¸p tµn b¹o ®èi víi n«ng d©n vµ hµnh h¹ n«ng d©n (tØnh lóc víi sù ph¸t sinh ra c¶ mét lo¹t dÊu hiÖu chøng tá r»ng giai Xa-ra-tèp) nªn h¾n ®−îc "næi tiÕng" tr−íc Nga hoµng vµ bän ®o¹n thø nhÊt trong lÞch sö ph¶n c¸ch m¹ng ë Nga ®· chÊm døt. gian thÇn Tr¨m ®en cña Nga hoµng; h¾n tæ chøc ra nh÷ng bän Bëi vËy sù kiÖn ngµy 1 th¸ng ChÝn, vèn rÊt Ýt quan träng, l¹i mét Tr¨m ®en vµ nh÷ng vô tµn s¸t n¨m 1905 (vô tµn s¸t ë Ba-la-sèp); lÇn n÷a ®Ò ra tr−íc m¾t mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa quan träng bËc n¨m 1906, h¾n trë thµnh bé tr−ëng Bé néi vô vµ sau khi §u-ma nhµ nhÊt: néi dung vµ ý nghÜa cña phe ph¶n c¸ch m¹ng ë n−íc ta. n−íc I bÞ gi¶i t¸n, h¾n trë thµnh chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng. §ã Trong ®oµn hîp x−íng cña bän ph¶n ®éng quþ lôy t¸n d−¬ng lµ tiÓu sö chÝnh trÞ hÕt søc tãm t¾t cña Xt«-l−-pin. Vµ tiÓu sö chÝnh Xt«-l−-pin hoÆc vïi ®Çu trong lÞch sö nh÷ng ©m m−u cña bÌ ®¶ng trÞ ®ã cña tªn cÇm ®Çu chÝnh phñ ph¶n c¸ch m¹ng còng ®ång thêi Tr¨m ®en ®ang thèng trÞ ë Nga, ⎯ trong ®oµn hîp x−íng cña lµ lai lÞch cña c¸i giai cÊp ®· ho¹t ®éng ph¶n c¸ch m¹ng ë n−íc ta, ph¸i tù do ®ang l¾c ®Çu tr−íc ph¸t sóng "d· man vµ ®iªn cuång" giai cÊp mµ Xt«-l−-pin chØ lµ mét ng−êi ®¹i diÖn hay mét tay sai. (®−¬ng nhiªn, còng cÇn liÖt vµo ph¸i tù do, nh÷ng ng−êi d©n Giai cÊp ®ã, chÝnh lµ giai cÊp quý téc Nga ®øng ®Çu lµ tªn quý téc chñ - x· héi tr−íc kia cña t¹p chÝ "Sù nghiÖp cuéc sèng" ®· dïng sè mét vµ tªn ®Þa chñ lín nhÊt Ni-c«-lai R«-ma-nèp. Giai cÊp ®ã c¸i tõ ng÷ cò rÝch mµ chóng t«i võa dÉn ra trong dÊu ngoÆc kÐp), ⎯ chÝnh lµ ba v¹n ®Þa chñ - chñ n«ng n« n¾m gi÷ trong tay 70 triÖu trong ®oµn hîp x−íng ®ã cã mét sè ©m ®iÖu chøa ®ùng mét ®ª-xi-a-ti-na ruéng ®Êt ë phÇn n−íc Nga thuéc ch©u ¢u, nghÜa néi dung nguyªn t¾c thËt lµ träng yÕu. Ng−êi ta cè t×m c¸ch coi lµ b»ng sè ruéng ®Êt cña m−êi triÖu n«ng hé. Nh÷ng ®¹i ®iÒn trang "thêi kú Xt«-l−-pin" trong lÞch sö n−íc Nga nh− lµ mét c¸i g× n»m trong tay giai cÊp ®ã lµ c¬ së cña chÕ ®é bãc lét kiÓu n«ng hoµn chØnh. n« ®ang thèng trÞ t¹i miÒn trung t©m l©u ®êi cña n−íc Nga d−íi Xt«-l−-pin lµ kÎ cÇm ®Çu chÝnh phñ cña phe ph¶n c¸ch m¹ng nhiÒu h×nh thøc vµ nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau (lao dÞch, n« dÞch, trong gÇn n¨m n¨m, tõ n¨m 1906 ®Õn n¨m 1911. §ã qu¶ thùc v. v.). T×nh tr¹ng "Ýt ruéng ®Êt" cña ng−êi n«ng d©n Nga (theo lµ mét thêi kú ®éc ®¸o vµ cã rÊt nhiÒu sù biÕn cã ý nghÜa bæ Ých. c¸ch diÔn ®¹t mµ ph¸i tù do vµ ph¸i d©n tóy vÉn thÝch dïng) chØ Nh×n bÒ ngoµi th× cã thÓ coi thêi kú ®ã nh− lµ thêi kú chuÈn bÞ lµ mÆt tr¸i cña t×nh tr¹ng nhiÒu ruéng ®Êt cña giai cÊp Êy. VÊn ®Ò vµ thùc hiÖn cuéc chÝnh biÕn ngµy 3 th¸ng S¸u 1907. ChÝnh lµ ruéng ®Êt, vèn lµ vÊn ®Ò trung t©m cña cuéc c¸ch m¹ng 1905 cña ta, vµo mïa h¹ 1906, khi Xt«-l−-pin ®øng ra ph¸t biÓu tr−íc §u-ma I, chung quy l¹i lµ xÐt xem chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña ®Þa chñ víi t− c¸ch lµ bé tr−ëng Bé néi vô, th× cuéc chÝnh biÕn ®ã ®−îc sÏ cßn ®−îc duy tr× n÷a kh«ng, ⎯ trong tr−êng hîp nh− thÕ th× b¾t ®Çu chuÈn bÞ, ⎯ mét cuéc chÝnh biÕn hiÖn nay ®· tá râ tÊt n«ng d©n, tøc ®«ng ®¶o trong d©n c−, tÊt nhiªn vÉn sÏ nghÌo tóng, c¶ nh÷ng kÕt qu¶ cña nã trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi khæ cùc, ®ãi r¸ch, bÞ ngu muéi vµ bÞ ¸p bøc trong mét thêi gian
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học