Xem mẫu
- V. I. Lª-nin L. N. T«n-xt«i vµ phong trµo c«ng nh©n hiÖn ®¹i 46 47 thÕ giíi quan cña «ng. Do nguån gèc xuÊt th©n vµ sù gi¸o dôc møc lµ b¶n th©n «ng còng mang vµo trong häc thuyÕt cña «ng sù cña «ng, T«n-xt«i thuéc vÒ tÇng líp ®¹i quý téc ®Þa chñ ë Nga; ng©y th¬ cña hä, sù xa rêi chÝnh trÞ cña hä, chñ nghÜa thÇn bÝ cña hä, nguyÖn väng cña hä muèn xa l¸nh ng−êi ®êi, "kh«ng chèng «ng ®· ®o¹n tuyÖt víi tÊt c¶ c¸c quan niÖm thÞnh hµnh trong giíi l¹i ®iÒu ¸c", nh÷ng lêi nguyÒn rña bÊt lùc cña hä ®èi víi chñ ®ã, vµ trong nh÷ng t¸c phÈm cuèi cïng cña «ng, «ng ®· kÞch liÖt nghÜa t− b¶n vµ "quyÒn lùc cña ®ång tiÒn". Sù ph¶n kh¸ng cña hµng phª ph¸n tÊt c¶ nh÷ng luËt lÖ nhµ n−íc, gi¸o héi, x· héi vµ kinh triÖu n«ng d©n vµ sù thÊt väng cña hä, chÝnh ®ã lµ nh÷ng c¸i hßa tÕ ®−¬ng thêi dùa trªn sù n« dÞch quÇn chóng, trªn sù cïng khæ lÉn víi nhau trong häc thuyÕt cña T«n-xt«i. cña hä, trªn sù ph¸ s¶n cña n«ng d©n vµ cña c¸c tiÓu chñ nãi chung, trªn b¹o lùc vµ sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa ⎯ nh÷ng c¸i ®· thÊm s©u Nh÷ng ®¹i biÓu cña phong trµo c«ng nh©n hiÖn ®¹i thÊy r»ng hä còng cã nh÷ng ®iÒu ®Ó ph¶n ®èi, nh−ng hä kh«ng cã lý do g× vµo toµn bé cuéc sèng ®−¬ng thêi suèt tõ trªn xuèng d−íi. ®Ó tuyÖt väng c¶. TuyÖt väng lµ ®Æc tÝnh cña c¸c giai cÊp ®ang Sù phª ph¸n cña T«n-xt«i kh«ng ph¶i lµ míi l¹. ¤ng kh«ng hÊp hèi, cßn giai cÊp c«ng nh©n lµm thuª th× l¹i nhÊt ®Þnh ®ang nãi ®iÒu g× mµ trong v¨n häc ¢u ch©u còng nh− trong v¨n häc lín lªn, ®ang ph¸t triÓn vµ ®−îc t¨ng c−êng trong mäi x· héi t− Nga nh÷ng ng−êi ®øng vÒ phÝa nh©n d©n lao ®éng l¹i kh«ng nãi b¶n chñ nghÜa, kÓ c¶ ë Nga. TuyÖt väng lµ ®Æc tÝnh cña nh÷ng kÎ tíi tr−íc «ng tõ l©u. Nh−ng c¸i ®éc ®¸o trong sù phª ph¸n cña nµo kh«ng hiÓu ®−îc nguyªn nh©n cña tai häa, kh«ng thÊy ®−îc T«n-xt«i vµ ý nghÜa lÞch sö cña sù phª ph¸n ®ã lµ ë chç nã ®· thÓ lèi tho¸t, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Êu tranh. Giai cÊp v« s¶n c«ng hiÖn ®−îc, víi mét søc m¹nh mµ chØ riªng nh÷ng nghÖ sÜ thiªn nghiÖp hiÖn ®¹i kh«ng thuéc vÒ nh÷ng giai cÊp ®ã. tµi míi cã ®−îc, sù chuyÓn biÕn trong c¸ch nh×n cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n ë n−íc Nga trong thêi kú nãi trªn, cô thÓ lµ ë n−íc Nga n«ng th«n, n−íc Nga n«ng d©n. Bëi v× sù phª "Con ®−êng cña chóng ta", sè 7, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o ph¸n cña T«n-xt«i ®èi víi nh÷ng luËt lÖ ®−¬ng thêi kh¸c víi sù ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1910 "Con ®−êng cña chóng ta" Ký tªn: V. I ⎯ in phª ph¸n cña nh÷ng ®¹i biÓu cña phong trµo c«ng nh©n hiÖn ®¹i ®èi víi còng nh÷ng luËt lÖ ®ã, chÝnh lµ ë chç T«n-xt«i ®øng trªn quan ®iÓm cña ng−êi n«ng d©n gia tr−ëng chÊt ph¸c, T«n-xt«i ®em t©m lý cña ng−êi n«ng d©n ®ã vµo trong sù phª ph¸n cña m×nh, vµo trong häc thuyÕt cña m×nh. Së dÜ sù phª ph¸n cña T«n-xt«i cã mét t×nh c¶m m¹nh mÏ nh− thÕ, mét sù h¨ng say nh− thÕ, cã t¸c dông thuyÕt phôc nh− thÕ, cã søc sèng, sù thµnh thËt, sù dòng c¶m nh− thÕ trong nguyÖn väng muèn "®i ®Õn tËn gèc", muèn t×m cho ra nguyªn nh©n thùc sù cña nh÷ng tai häa cña quÇn chóng, th× chÝnh lµ v× sù phª ph¸n Êy thùc sù ph¶n ¸nh sù chuyÓn biÕn trong c¸ch nh×n cña hµng triÖu n«ng d©n, nh÷ng ng−êi võa míi tho¸t khái chÕ ®é n«ng n« ®Ó b−íc tíi tù do th× ®· thÊy r»ng c¸i tù do ®ã cã nghÜa lµ nh÷ng khñng khiÕp míi cña sù ph¸ s¶n, chÕt ®ãi, sèng kh«ng nhµ kh«ng cöa gi÷a bän "ranh m·nh" ë thµnh thÞ, v. v.. T«n-xt«i ph¶n ¸nh t©m tr¹ng cña hä trung thùc ®Õn
- Th− göi Ban l·nh ®¹o ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng 48 49 "khèi b«n-sª-vÝch - Ba-lan"). ë ®©y «ng ta ngô ý nãi r»ng nhê cã ph¸i thñ tiªu ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng, nªn trong t×nh h×nh nh− hiÖn nay ®¶ng kh«ng cã lèi tho¸t hîp ph¸p. LÏ cè nhiªn, ®èi th− göi ban l·nh ®¹o víi ph¸i thñ tiªu th× kh«ng cã g× kho¸i b»ng t×nh h×nh ®¶ng ë trong n−íc kh«ng cã lèi tho¸t. Nh−ng M¸c-tèp ®· qu¸ véi v·. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch cña ban chÊp hµnh trung −¬ng cßn cã trong tay mét ph−¬ng tiÖn cùc kú hîp ph¸p ®· ®−îc héi cña ®¶ng c«ng nh©n nghÞ toµn thÓ quy ®Þnh mét c¸ch ®Æc biÖt vµ ®· ®−îc c«ng bè (nh©n danh héi nghÞ toµn thÓ) trong sè 11 cña C¬ quan ng«n luËn d©n chñ - x· héi Nga 35 trung −¬ng. Ph−¬ng tiÖn ®ã lµ b¶n yªu cÇu tr¶ l¹i tiÒn v× ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn" râ rµng ®· kh«ng thùc hiÖn nh÷ng Thêi gian gÇn ®©y nhÊt, trong sinh ho¹t ë n−íc ngoµi cña §¶ng ®iÒu kiÖn lµ gi¶i t¸n c¸c ph¸i vµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa thñ c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· x¶y ra nh÷ng sù kiÖn chøng tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi. V× nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· trao tá râ rµng r»ng "cuéc khñng ho¶ng vÒ sù thèng nhÊt" cña ®¶ng tµi s¶n cña m×nh cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng chÝnh lµ víi s¾p chÊm døt. V× vËy t«i thÊy cã tr¸ch nhiÖm ph¶i b¸o cho c¸c ®ång nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ®−îc quy ®Þnh tr−íc chÝ ⎯ hoµn toµn chØ nh»m môc ®Ých th«ng b¸o th«i ⎯ biÕt nh÷ng mét c¸ch chÝnh x¸c. sù kiÖn gÇn ®©y cã ý nghÜa g×, kÕt côc s¾p tíi sÏ ph¶i nh− thÕ nµo Vµ thÕ lµ ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1910 (theo lÞch míi) nh÷ng ng−êi (xÐt theo toµn bé qu¸ tr×nh diÔn biÕn cña t×nh h×nh) vµ nh÷ng b«n-sª-vÝch sau khi ®· ký nh÷ng ®iÒu kiÖn t¹i héi nghÞ toµn thÓ, ng−êi b«n-sª-vÝch chÝnh thèng gi÷ lËp tr−êng nµo. ®· ®−a ra yªu cÇu ®ßi tr¶ l¹i tiÒn. Theo quy ®Þnh, yªu cÇu ®ã dÉn Trªn tê "TiÕng nãi", sè 23, trong bµi "Chóng ta ®· ®i tíi ®©u?", ®Õn viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ. NghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn M¸c-tèp chÕ nh¹o héi nghÞ toµn thÓ, chÕ nh¹o viÖc Ban l·nh ®¹o thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu trong vßng 3 th¸ng, kÓ tõ ngµy yªu cÇu, ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong suèt c¶ n¨m mµ "kh«ng ®¹t ®−îc" (nguyªn v¨n nh− thÕ!) viÖc triÖu tËp héi nghÞ ®· kh«ng häp mét lÇn nµo vµ ®· kh«ng lµm g× hÕt ®Ó thi hµnh c¸c toµn thÓ, th× sÏ triÖu tËp mét tiÓu ban gåm 5 ñy viªn Ban chÊp nghÞ quyÕt. LÏ tÊt nhiªn, «ng ta "quªn" kh«ng thªm r»ng chÝnh hµnh trung −¬ng: 3 thuéc c¸c tæ chøc cña c¸c d©n téc, 1 b«n-sª- nhãm thñ tiªu cña c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp ®· ph¸ ho¹i Ban l·nh vÝch vµ 1 men-sª-vÝch. ®¹o ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng: mäi ng−êi ®Òu ThÕ lµ ph¸i "TiÕng nãi" lËp tøc lé ngay ch©n t−íng. I-go-r¬, biÕt sù thËt lµ Mi-kha-in, R«-man vµ I-u-ri ®· cù tuyÖt kh«ng tham mét phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi" , ñy viªn Bé phËn ë n−íc gia Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ ®· ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, khi hiÓu râ chÝnh s¸ch cña tuyªn bè r»ng b¶n th©n sù tån t¹i cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph¸i thñ tiªu Nga, ®· tuyªn bè r»ng m×nh ph¶n ®èi viÖc triÖu tËp lµ cã h¹i. Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· héi nghÞ toµn thÓ. Theo lêi «ng ta th× «ng ta t¸n thµnh triÖu tËp bÞ ph¸ vì. M¸c-tèp hín hë vÒ ®iÒu ®ã. Ph¸i "TiÕn lªn" còng hín mét tiÓu ban. Nh− thÕ râ rµng lµ ph¸i "TiÕng nãi" ph¸ ho¹i sù hë, ®iÒu ®ã kh«ng cÇn ph¶i nãi (trong sè 1 cña v¨n tËp "TiÕn lªn", hîp ph¸p, v× tr−íc khi hÕt thêi h¹n ba th¸ng th× vÉn cã thÓ triÖu ng−êi ta ®· c¶m thÊy sù hín hë ®ã råi). Trong khi hín hë, M¸c- tËp héi nghÞ toµn thÓ ®−îc. Sau khi ®−a ra yªu cÇu råi th× thËm chÝ tèp ®· qu¸ véi v· buét miÖng tiÕt lé bÝ mËt. Y vui s−íng la lªn còng kh«ng thÓ nªu ra vÊn ®Ò triÖu tËp mét tiÓu ban ®−îc. r»ng: "sù hîp ph¸p ®ang giÕt hä" (nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch hay
- V. I. Lª-nin Th− göi Ban l·nh ®¹o ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng 50 51 Sù tÝnh to¸n cña I-go-r¬, mét phÇn tö thuéc ph¸i thñ tiªu, Sau ®ã, ngµy 26 th¸ng M−êi mét (theo lÞch míi) 1910, trong mét kÎ phôc vô trung thµnh nh÷ng tªn ph¶n béi ®¶ng lµ c¸c ngµi c¸i gäi lµ c©u l¹c bé ®¶ng ë Viªn (mét tiÓu tæ gåm bän T¬-rèt-xki, P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän, th× rÊt ®¬n gi¶n: héi nghÞ toµn thÓ cã bän l−u vong ®Òu lµ nh÷ng con tèt ®en trong tay T¬-rèt-xki), chñ quyÒn vµ v× vËy, viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ sÏ t¹o ra kh¶ T¬-rèt-xki ®· th«ng qua mét b¶n nghÞ quyÕt mµ «ng ta xuÊt b¶n n¨ng tho¸t khái toµn bé cuéc khñng ho¶ng cña ®¶ng. Cßn tiÓu ban thµnh mét tËp riªng. T«i göi kÌm theo ®©y b¶n nghÞ quyÕt ®ã. th× kh«ng cã chñ quyÒn, kh«ng cã quyÒn hµnh g× ngoµi viÖc xem NghÞ quyÕt ®ã ®· c«ng khai tuyªn chiÕn víi tê "B¸o c«ng nh©n", xÐt nh÷ng ®iÒu ®ßi hái trong b¶n yªu cÇu (gi¶i quyÕt ®iÒu ®ßi hái c¬ quan ng«n luËn cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ ph¸i Plª-kha- Êy lµ ba ng−êi §øc). Nh− thÕ nghÜa lµ sau khi ph¸ ®−îc Bé phËn nèp. Lý lÏ kh«ng cã g× míi. Tuyªn bè r»ng hiÖn nay kh«ng cßn cã ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ph¸i thñ tiªu (vµ "c¬ së nguyªn t¾c" ®Ó ®Êu tranh chèng ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn nh÷ng tay sai ë ngoµi n−íc cña chóng ta lµ ph¸i "TiÕng nãi") b©y lªn" n÷a, nh− thÕ thËt lµ cùc kú hµi h−íc vµ gi¶ dèi. Mäi ng−êi giê ph¸ ho¹i mäi Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Cuéc ph¸ thø hai ®Òu biÕt r»ng ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn" kh«ng hÒ nghÜ nµy cã thµnh c«ng hay kh«ng, chóng ta cßn chê xem ®·. Nh÷ng ®Õn viÖc gi¶i t¸n c¸c ph¸i cña m×nh, r»ng trªn thùc tÕ, ph¸i "TiÕng ng−êi Ba-lan trong Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh nãi" hoµn toµn ñng hé ph¸i thñ tiªu, P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän, trung −¬ng 36 t¸n thµnh triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ. VÊn ®Ò hiÖn r»ng ph¸i "TiÕn lªn" ®· thiÕt lËp (nhê mét mãn tiÒn mµ ai còng nay tïy thuéc ë nh÷ng ng−êi L¸t-vi-a vµ nh÷ng ng−êi thuéc biÕt) mét tr−êng cã tÝnh chÊt bÌ ph¸i ë n−íc ngoµi, trong ®ã ph¸i Bun 37, hä vÉn ch−a tá râ th¸i ®é. §¹i diÖn cña chóng ta ng−êi ta d¹y chñ nghÜa Ma-kh¬, d¹y r»ng chñ nghÜa triÖu håi lµ trong Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng 38 "mét xu h−íng hîp ph¸p" (theo ®óng nguyªn v¨n trong c−¬ng ®· ®−a ra vµ ph©n ph¸t b¶n kh¸ng nghÞ kiªn quyÕt chèng I-go-r¬ lÜnh cña hä), v. v. vµ v. v.. (lu«n ®©y xin göi kÌm theo b¶n sao cña c¶ b¶n tuyªn bè cña I-go- Lêi T¬-rèt-xki kªu gäi h·y "®ång t©m" tiÕn hµnh c«ng t¸c r¬ lÉn b¶n kh¸ng nghÞ ®ã). ®¶ng víi ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn", lµ mét sù gi¶ nh©n VÊn ®Ò ®· râ rµng. §Êu tranh ®Ó triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ gi¶ nghÜa ®¸ng c«ng phÉn vµ mét lêi nãi su«ng. Mäi ng−êi ®Òu lµ ®Êu tranh cho sù hîp ph¸p, ®Êu tranh cho ®¶ng. Cuéc ®Êu tranh biÕt r»ng trong suèt mét n¨m sau héi nghÞ toµn thÓ, ph¸i "TiÕng cña ph¸i "TiÕng nãi" chèng viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ lµ cuéc nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn" (víi sù ñng hé ngÊm ngÇm cña T¬-rèt-xki) ®Êu tranh chèng l¹i viÖc lµm cho ®¶ng tho¸t khái khñng ho¶ng, ®· "®ång t©m" ho¹t ®éng chèng ®¶ng. ThËt vËy, trong c¶ n¨m chØ chèng l¹i sù hîp ph¸p. cã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ ph¸i Plª-kha-nèp lµ ®ång t©m lµm Plª-kha-nèp vµ c¸c b¹n cña «ng, nh÷ng ng−êi mµ chóng t«i c«ng t¸c ®¶ng c¶ trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng lÉn ë "B¸o ®· b¸o tin cho biÕt râ mäi b−íc, hoµn toµn ®ång ý víi chóng t«i c«ng nh©n", c¶ ë C«-pen-ha-g¬ 39 lÉn ë c¸c c¬ quan hîp ph¸p ë lµ cÇn thiÕt ph¶i triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ. Hä còng t¸n Nga. thµnh triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ; hiÖn nay dù th¶o bµi ph¸t Nh−ng nÕu nh÷ng lêi x»ng bËy cña T¬-rèt-xki chèng khèi biÓu chung cña chóng t«i theo tinh thÇn ®ã ®ang ®−îc th¶o liªn minh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ ph¸i Plª-kha-nèp luËn, vµ t−¬ng lai gÇn ®©y hoÆc lµ chóng t«i sÏ ra mét b¶n kh«ng cã g× lµ míi th× phÇn kÕt luËn trong nghÞ quyÕt cña h¾n cã tuyªn bè cïng víi ph¸i Plª-kha-nèp, hoÆc lµ chóng t«i sÏ ®iÓm míi: c©u l¹c bé Viªn (tøc lµ T¬-rèt-xki) ®· tæ chøc mét cã bµi ®¨ng trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vÒ vÊn "quü chung cña toµn ®¶ng ®Ó chuÈn bÞ vµ triÖu tËp mét héi nghÞ ®Ò nµy. ®¹i biÓu cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga".
- V. I. Lª-nin Th− göi Ban l·nh ®¹o ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng 52 53 §ã lµ ®iÓm míi. §ã lµ hµnh ®éng c«ng khai nh»m chia h−íng hîp ph¸p". T¬-rèt-xki muèn b¶o vÖ mét c¸ch "®¹i chóng" rÏ. §ã lµ hµnh ®éng ph¸ ho¹i trùc tiÕp sù hîp ph¸p cña ®¶ng vµ lµ c¶ bän nµy vµ bän kia vµ triÖu tËp héi nghÞ cña m×nh (cã thÓ lµ nhê b−íc ®Çu cña sù m¹o hiÓm cña T¬-rèt-xki lµ kÎ sÏ bÞ thÊt b¹i vµo tiÒn cña ph¸i "TiÕn lªn"). Liªn minh tay ba (P«-t¬-rª-xèp + trong sù m¹o hiÓm nµy. HiÓn nhiªn ®ã lµ mét sù chia rÏ. ChØ cã T¬-rèt-xki + M¸c-xi-mèp) chèng l¹i liªn minh tay ®«i (ph¸i ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn" lµ ñng hé hµnh ®éng cña T¬- b«n-sª-vÝch céng víi ph¸i Plª-kha-nèp). Bµi binh bè trËn ®· xong. rèt-xki, "quü" cña T¬-rèt-xki mµ th«i. Kh«ng thÓ cã chuyÖn nh÷ng Cuéc chiÕn ®Êu b¾t ®Çu. ng−êi b«n-sª-vÝch vµ ph¸i Plª-kha-nèp tham gia ®−îc. HiÓn C¸c ®ång chÝ ®Òu biÕt t¹i sao t«i gäi hµnh ®éng cña T¬-rèt-xki nhiªn lµ ë Xuy-rÝch, ph¸i thñ tiªu (ph¸i "TiÕng nãi") ®· ñng hé lµ phiªu l−u. §ã lµ sù phiªu l−u vÒ mäi ph−¬ng diÖn. T¬-rèt-xki råi. Hoµn toµn cã thÓ vµ ch¾c ch¾n lµ c¸i "quü" "mµ ai §ã lµ sù phiªu l−u vÒ ph−¬ng diÖn t− t−ëng. T¬-rèt-xki còng biÕt" cña ph¸i "TiÕn lªn" sÏ ®Ó cho T¬-rèt-xki dïng. Do ®ã tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng kÎ thï cña chñ nghÜa M¸c, liªn kÕt P«-t¬- tÝnh chÊt phiªu l−u cña m−u ®å cña y, nh− c¸c ®ång chÝ ®Òu hiÓu rª-xèp vµ M¸c-xi-mèp lµ nh÷ng kÎ c¨m ghÐt khèi liªn minh "Lª- râ, sÏ chØ t¨ng thªm mµ th«i. nin - Plª-kha-nèp" (nh− bän chóng thÝch gäi). T¬-rèt-xki liªn hîp tÊt c¶ nh÷ng kÎ nµo quý träng vµ ham thÝch sù suy sôp vÒ Râ rµng lµ m−u ®å Êy ph¸ ho¹i sù hîp ph¸p cña ®¶ng, v× ë t− t−ëng, tÊt c¶ nh÷ng kÎ nµo kh«ng quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ ®©y kh«ng cã mét lêi nµo nãi ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng c¶. ThÕ mµ chØ Ban chÊp hµnh trung −¬ng míi cã thÓ triÖu tËp ®−îc chñ nghÜa M¸c, tÊt c¶ nh÷ng kÎ phi-li-xtanh kh«ng hiÓu ®Êu tranh héi nghÞ ®¹i biÓu. Kh«ng nh÷ng thÕ, håi th¸ng T¸m 1910 do ®uæi ®Ó lµm g× vµ kh«ng muèn häc tËp, suy nghÜ, t×m cho ra nguån gèc vÞ ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng bªn c¹nh tê "Sù thËt"40 t− t−ëng cña sù bÊt ®ång. Trong thêi buæi hçn lo¹n, ®æ vì vµ mµ T¬-rèt-xki ®· tù lµm mÊt mäi sù hîp ph¸p, biÕn tê "Sù thËt" dao ®éng hiÖn nay, T¬-rèt-xki dÔ dµng cã thÓ tá ra lµ "anh hïng tõ mét c¬ quan ®−îc ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong chèc l¸t", tËp hîp xung quanh h¾n tÊt c¶ mäi nh©n vËt tÇm ñng hé, thµnh mét c¬ quan thuÇn tóy bÌ ph¸i. th−êng. Nh−ng m−u toan ®ã cµng ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch Nh− vËy lµ sù viÖc ®· râ rµng, t×nh h×nh ®· s¸ng tá. Ph¸i "TiÕn tr¾ng trîn bao nhiªu th× thÊt b¹i sÏ cµng to lín bÊy nhiªu. lªn" ®· gom gãp c¸i "quü" "mµ ai còng biÕt" ®Ó ®Êu tranh chèng §ã lµ sù phiªu l−u vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ vµ ®¶ng. TÊt c¶ ®¶ng, ®Ó b¶o vÖ "xu h−íng hîp ph¸p" (chñ nghÜa triÖu håi). Trong nh÷ng dÊu hiÖu hiÖn nay chØ râ r»ng §¶ng d©n chñ - x· héi chØ cã sè míi ®©y cña b¸o "Sù thËt" (vµ trong b¶n thuyÕt tr×nh ë Xuy- thÓ thËt sù thèng nhÊt ®−îc trªn c¬ së tõ bá mét c¸ch thµnh thËt rÝch), T¬-rèt-xki ®· ra søc ve v·n ph¸i "TiÕn lªn". Ph¸i thñ tiªu vµ døt kho¸t chñ nghÜa thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi. Râ rµng lµ ë Nga ®· ph¸ ho¹i Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung P«-t¬-rª-xèp (vµ ph¸i "TiÕng nãi") vµ ph¸i "TiÕn lªn" ®· kh«ng −¬ng. Ph¸i thñ tiªu ë n−íc ngoµi muèn ph¸ héi nghÞ toµn thÓ ë tõ bá chñ nghÜa thñ tiªu, còng kh«ng tõ bá chñ nghÜa triÖu håi. n−íc ngoµi, nghÜa lµ mäi Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Lîi dông T¬-rèt-xki tËp hîp bän chóng l¹i, tù lõa dèi m×nh, lõa dèi ®¶ng, viÖc "ph¸ ho¹i sù hîp ph¸p" ®ã, T¬-rèt-xki b¾t tay vµo viÖc chia rÏ lõa dèi giai cÊp v« s¶n mét c¸ch gian x¶o. Thùc tÕ T¬-rèt-xki sÏ vÒ mÆt tæ chøc, lËp ra quü "cña m×nh" ®Ó triÖu tËp héi nghÞ "cña kh«ng ®¹t ®−îc ®iÒu g× hÕt, ngoµi viÖc cñng cè c¸c nhãm chèng m×nh". ®¶ng cña P«-t¬-rª-xèp vµ M¸c-xi-mèp. ThÊt b¹i cña hµnh ®éng C¸c vai ®· ®−îc ph©n c«ng s½n. Ph¸i "TiÕng nãi" bªnh vùc phiªu l−u ®ã tÊt kh«ng tr¸nh khái. P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän, coi ®ã lµ mét "xu h−íng hîp ph¸p". Cuèi cïng, ®ã lµ sù phiªu l−u vÒ ph−¬ng diÖn tæ chøc. Héi Ph¸i "TiÕn lªn" bªnh vùc chñ nghÜa triÖu håi, coi ®ã lµ mét "xu nghÞ dùa vµo "quü" cña T¬-rèt-xki mµ kh«ng cÇn cã Ban chÊp
- V. I. Lª-nin 54 55 hµnh trung −¬ng, ®ã lµ sù chia rÏ. MÆc cho T¬-rèt-xki thùc hiÖn s¸ng kiÕn ®ã. H¾n ph¶i g¸nh lÊy tr¸ch nhiÖm. 3 khÈu hiÖu d−íi ®©y ®· tæng kÕt thùc chÊt t×nh h×nh hiÖn t¹i cña ®¶ng: 1) Cñng cè vµ ñng hé b»ng mäi c¸ch sù liªn minh vµ viÖc tËp hîp cña ph¸i Plª-kha-nèp víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®Ó vÒ t×nh h×nh trong ®¶ng b¶o vÖ chñ nghÜa M¸c, ®Ó chèng l¹i sù suy sôp vÒ t− t−ëng, ®Ó ®Êu tranh chèng chñ nghÜa thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi. 2) §Êu tranh ®Ó triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ lµ ®Êu tranh cho VÊn ®Ò cuéc khñng ho¶ng cña ®¶ng ta l¹i ®−îc b¸o chÝ cña lèi tho¸t hîp ph¸p ra khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng cña ®¶ng. §¶ng d©n chñ - x· héi ë ngoµi n−íc nªu lªn hµng ®Çu, lµm cho 3) §Êu tranh chèng hµnh ®éng phiªu l−u cã tÝnh chÊt chia rÏ c¸c giíi réng r·i trong ®¶ng cµng thªm bµn t¸n, b¨n kho¨n vµ dao vµ v« nguyªn t¾c cña T¬-rèt-xki, kÎ ®ang liªn kÕt P«-t¬-rª-xèp vµ M¸c-xi-mèp chèng l¹i §¶ng d©n chñ - x· héi. ®éng. V× vËy, C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng cÇn ph¶i gi¶i thÝch ®Çy ®ñ vÊn ®Ò ®ã. Bµi b¸o cña M¸c-tèp trªn tê "TiÕng nãi", sè 23 vµ bµi ph¸t biÓu cña T¬-rèt-xki, ®−a ra ngµy 26 th¸ng ViÕt xong chËm nhÊt lµ ngµy 15 M−êi mét 1910 d−íi h×nh thøc "nghÞ quyÕt" cña "c©u l¹c bé Viªn" (28) th¸ng Ch¹p 1910 vµ in thµnh mét b¶n riªng, ®· nªu víi ®éc gi¶ vÊn ®Ò cuéc Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y khñng ho¶ng, nh−ng ®· hoµn toµn xuyªn t¹c thùc chÊt cña sù §¨ng lÇn ®Çu n¨m 1941 trªn t¹p viÖc. chÝ "C¸ch m¹ng v« s¶n" , sè 1 §»ng sau bµi b¸o cña M¸c-tèp vµ nghÞ quyÕt cña T¬-rèt- xki chÝnh lµ nh÷ng hµnh ®éng thùc tÕ nhÊt ®Þnh, nh÷ng hµnh ®éng nh»m chèng l¹i ®¶ng. Bµi b¸o cña M¸c-tèp chØ lµ mét h×nh thøc v¨n ch−¬ng nãi lªn c¸i chiÕn dÞch do ph¸i "TiÕng nãi" tiÕn hµnh nh»m môc ®Ých ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ta. NghÞ quyÕt cña T¬-rèt-xki kªu gäi c¸c tæ chøc ®Þa ph−¬ng chuÈn bÞ "héi nghÞ toµn ®¶ng" bÊt chÊp vµ chèng l¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng, nghÞ quyÕt ®ã biÓu thÞ chÝnh c¸i môc ®Ých cña ph¸i "TiÕng nãi": ph¸ ho¹i nh÷ng c¬ quan trung −¬ng mµ ph¸i thñ tiªu c¨m ghÐt, vµ cïng víi viÖc ph¸ ho¹i c¸c c¬ quan ®ã ®ång thêi còng ph¸ ho¹i lu«n c¶ ®¶ng víi tÝnh c¸ch lµ mét tæ chøc. ChØ v¹ch trÇn nh÷ng hµnh ®éng chèng ®¶ng nµy cña ph¸i "TiÕng nãi" vµ T¬-rèt- xki th× ch−a ®ñ, cßn cÇn ph¶i ®Êu tranh víi nh÷ng hµnh ®éng ®ã n÷a. Nh÷ng ®ång chÝ ®· quý ®¶ng vµ sù nghiÖp kh«i phôc ®¶ng,
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 56 57 thï cña §¶ng d©n chñ - x· héi, ⎯ ®ã chÝnh lµ bän ®· ph¸ Ban ®Òu ph¶i lªn tiÕng mét c¸ch kiªn quyÕt nhÊt chèng l¹i tÊt c¶ chÊp hµnh trung −¬ng ë Nga. nh÷ng kÎ nµo v× c¸c quan ®iÓm vµ lîi Ých thuÇn tóy cã tÝnh chÊt NÕu ¸c-xen-rèt qu¶ quyÕt (trong tê "TiÕng nãi", sè 23) r»ng phe ph¸i vµ tiÓu tæ mµ ®ang ra søc ph¸ ho¹i ®¶ng. c¸i "tªn" ph¸i thñ tiªu ®−îc sö dông mét c¸ch "thiÕu c©n nh¾c", Bµi b¸o cña M¸c-tèp "Chóng ta ®· ®i tíi ®©u?" lµ lêi giÔu cît, nÕu y thËm chÝ ®i ®Õn møc ®é phi lý cho r»ng chóng ta cã thÓ gäi ®−îc che ®Ëy mét c¸ch vông vÒ, nh÷ng nghÞ quyÕt cña héi nghÞ nh÷ng ng−êi mµ b¶n th©n ®· bÞ mÖt mái hoÆc bÞ ®Ì nÐn bëi cuéc toµn thÓ vµ lµ niÒm h©n hoan cña ph¸i thñ tiªu tr−íc nh÷ng thÊt ®Êu tranh v× mét mÈu b¸nh m×, lµ nh÷ng phÇn tö thñ tiªu, nÕu b¹i cña ®¶ng. "ë Nga kh«ng lÇn nµo häp ®−îc Ban l·nh ®¹o ë trong khi thèt ra lêi lÏ nh¶m nhÝ trÎ con nh− vËy mµ y l¹i lê ®i trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, tuy r»ng sè l−îng cña ban l·nh ®¹o Êy ch¼ng lÊy g× lµm nhiÒu", ⎯ M¸c-tèp viÕt nh− kh«ng nh¾c ®Õn nhãm thñ tiªu nµy hay nh÷ng nhãm thñ tiªu kh¸c ®· ®−îc nªu ®Ých danh trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vËy vµ viÕt nghiªng y nh− ®ang quýnh lªn víi niÒm vui thÝch mµ cña ®¶ng, ⎯ nh− thÕ th× ch¼ng cÇn ph¶i chøng minh còng thÊy viÖc c«ng bè mét sù kiÖn t−¬ng tù nh− vËy ®em l¹i cho tÊt c¶ râ tµ ý cña nh÷ng m¸nh khãe nh− vËy. NÕu M¸c-tèp vµ nh÷ng nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu. phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi" kh¸c tùa hå nh− "tranh luËn" trªn §¸ng tiÕc lµ M¸c-tèp l¹i nãi ®óng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng tê "TiÕng nãi" víi bän thñ tiªu ë Nga, tuyªn bè nh÷ng hµnh vi ë trong n−íc ®· kh«ng häp ®−îc. ChØ cã ®iÒu lµ M¸c-tèp ®· sai cña bän nµy lµ "khinh suÊt" (!!), "khuyªn b¶o" bän nµy chê ®îi khi cã ý ®Þnh l¶ng tr¸nh vÊn ®Ò xÐt xem ai ®· ph¸ Ban chÊp hµnh thªm chót n÷a (M¸c-tèp viÕt vÒ Lª-vi-tx¬-ki trong sè 23) vµ ®ång trung −¬ng ë Nga. Ngoµi nh÷ng trë ng¹i do c¶nh s¸t g©y ra cho thêi l¹i hoµn toµn céng t¸c víi chóng, tay n¾m chÆt tay cïng víi viÖc triÖu tËp Ban chÊp hµnh trung −¬ng, cßn cã mét trë ng¹i chóng lËp ra mét tæ chøc bÌ ph¸i riªng ë n−íc ngoµi ®Ó ®Êu tranh kh«ng ph¶i do c¶nh s¸t g©y ra, mµ lµ trë ng¹i vÒ chÝnh trÞ. §ã lµ chèng ®¶ng vµ ®Ó ñng hé nh÷ng kÎ thï cña ®¶ng, ñng hé c¸c ngµi th¸i ®é mµ ai nÊy ®Òu biÕt cña Mi-kha-in, R«-man vµ I-u-ri cù P«-t¬-rª-xèp, ⎯ nh− thÕ th× tr−íc m¾t chóng ta ®ã chØ lµ mét trong tuyÖt kh«ng ®Õn dù héi nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng dï chØ nhiÒu biÓu hiÖn cña tÝnh gi¶ nh©n gi¶ nghÜa vÒ chÝnh trÞ. lµ ®Ó bæ tuyÓn; ®ã lµ lêi tuyªn bè còng cña nh÷ng nh©n vËt Êy cho Kh«ng mét ng−êi nµo biÕt suy nghÜ vÒ chÝnh trÞ mµ l¹i cho r»ng r»ng "b¶n th©n sù tån t¹i cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng lµ cã h×nh nh− ngµi Mi-li-u-cèp ®Êu tranh thËt sù víi ph¸i "Nh÷ng c¸i h¹i". mèc" khi «ng ta "tranh luËn" víi chóng, tuyªn bè chóng lµ "khinh Kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn r»ng cù tuyÖt kh«ng ®Õn dù dï suÊt" vµ ®ång thêi l¹i tay n¾m tay céng t¸c víi chóng vÒ mÆt chÝnh chØ lµ mét phiªn häp ®Ó bæ tuyÓn, cù tuyÖt kh«ng ®Õn dù theo lêi mêi cña nh÷ng ng−êi ®ang c«ng t¸c gi÷a mu«n vµn trë ng¹i do trÞ. BÊt kú ai còng thõa nhËn r»ng lµm nh− thÕ ngµi Mi-li-u-cèp c¶nh s¸t g©y ra, lµ ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Kh«ng chØ chøng tá sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña m×nh, chø tuyÖt nhiªn kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn r»ng nh÷ng ng−êi ®· gia nhËp nhãm nh÷ng b¸c bá sù thËt lµ «ng ta ®oµn kÕt nhÊt trÝ vÒ chÝnh trÞ víi ph¸i céng t¸c viªn ng−êi Nga "cã tiÕng t¨m nhÊt" cña tê "TiÕng nãi" "Nh÷ng c¸i mèc". Kh«ng mét ng−êi nµo biÕt suy nghÜ vÒ chÝnh (th− cña nhãm 16 ng−êi ®¨ng trªn tê "TiÕng nãi", sè 19 - 20), trÞ l¹i cho r»ng h×nh nh− ngµi Xt«-l−-pin vµ chÝnh phñ cña «ng ®· tõng tham gia c¸c nhãm thñ tiªu hîp ph¸p cña ngµi P«-t¬-rª- ta ®Êu tranh thùc sù víi bän Tr¨m ®en khi «ng ta "tranh luËn" xèp vµ ®ång bän, chÝnh nh÷ng ng−êi Êy ®· thùc hiÖn hµnh ®éng víi chóng (trong tê "N−íc Nga"), kÕt téi chóng lµ "khinh suÊt", chÝnh trÞ ®ã víi nh÷ng lý do cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c. TÊt c¶ nh÷ng nh−ng ®ång thêi vÉn b¾t tay céng t¸c víi chóng. BÊt kú ai còng c¸i ®ã lµ sù thËt. Nhãm nh÷ng ng−êi hîp ph¸p - ®éc lËp, nh÷ng kÎ thõa nhËn r»ng lµm nh− thÕ ngµi Xt«-l−-pin vµ chÝnh phñ Nga
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 58 59 hoµng chØ chøng tá sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña m×nh, chø tuyÖt biÓu cña trµo l−u b«n-sª-vÝch ®· trao tµi s¶n cña ph¸i b«n-sª-vÝch cho ®¶ng sö dông víi ®iÒu kiÖn lµ: ®ång thêi víi viÖc thñ tiªu nhiªn kh«ng b¸c bá sù thËt lµ hä ®oµn kÕt nhÊt trÝ vÒ chÝnh trÞ víi bän Pu-ri-skª-vÝch. trung t©m cña ph¸i b«n-sª-vÝch th× còng sÏ thñ tiªu lu«n c¶ c¸c Nh−ng nÕu bÊt cø ai còng nhËn thÊy râ sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa trung t©m cña ph¸i men-sª-vÝch (ph¸i "TiÕng nãi") vµ cña ph¸i vÒ chÝnh trÞ cña tê "TiÕng nãi", th× l¹i cã ®Õn 999 ng−êi trong sè triÖu håi (ph¸i "TiÕn lªn"). §iÒu kiÖn ®ã ®· kh«ng ®−îc thùc hiÖn. 1 000 ®éc gi¶ kh«ng thÓ hiÓu ®−îc lêi ¸m chØ cña M¸c-tèp nãi Cßn h¬n thÕ n÷a. Tê "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi", c¬ quan r»ng "sù hîp ph¸p ®ang giÕt" nh÷ng ®¹i biÓu chÝnh thøc cña l·nh ®¹o cña ph¸i "TiÕng nãi", ®· c«ng khai b¶o hé vµ che chë ®¶ng, v× lêi ¸m chØ ®ã ®· ®−îc cè ý nãi ra mét c¸ch lê mê. nh÷ng kÎ thï bªn trong cña ®¶ng mµ héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp Tr¸ch nhiÖm cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng lµ xua tan hµnh trung −¬ng ®· nhÊt trÝ giao cho chóng ta ®Êu tranh chèng ®¸m s−¬ng mï bao phñ t×nh h×nh trong ®¶ng, khiÕn cho mäi l¹i mét c¸ch kiªn quyÕt nhÊt nh− chèng l¹i nh÷ng thiªn h−íng ng−êi ®Òu hiÓu thùc chÊt cña sù bÊt ®ång ý kiÕn lµ ë chç nµo. t− s¶n vµ thï ®Þch víi ®¶ng, xa rêi §¶ng d©n chñ - x· héi. V× sù M¸c-tèp cã ý muèn nãi r»ng ngoµi nghÞ quyÕt cña Ban chÊp vi ph¹m râ rµng c¸c ®iÒu kiÖn cña b¶n giao −íc ®· ®−îc ký t¹i héi hµnh trung −¬ng ra, kh«ng cã mét lèi nµo kh¸c ®Ó tho¸t ra khái nghÞ toµn thÓ gi÷a tÊt c¶ c¸c trµo l−u vµ c¸c nhãm trong ®¶ng, v× cuéc khñng ho¶ng mét c¸ch hîp ph¸p vµ theo tinh thÇn cña chÝnh s¸ch chèng ®¶ng râ rµnh rµnh ®ã cña mét trong nh÷ng phÝa ®¶ng. Do ®ã, nÕu bän thñ tiªu ë Nga ®· ph¸ ®−îc Ban chÊp hµnh ®· cam kÕt, nªn nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch thÊy cÇn ph¶i ®ßi tr¶ trung −¬ng ë Nga (vµ nÕu bän thñ tiªu ë n−íc ngoµi sÏ ph¸ ®−îc l¹i cho hä sè tiÒn mµ hä ®· trao cho ®¶ng mét c¸ch cã ®iÒu kiÖn viÖc triÖu tËp Ban chÊp hµnh trung −¬ng dï chØ lµ ë n−íc ngoµi), håi n¨m ngo¸i. Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1910 hä ®· ®−a mét b¶n yªu th× t×nh h×nh trë nªn bÕ t¾c xÐt vÒ ph−¬ng diÖn hîp ph¸p. Vµ cÇu vÒ vÊn ®Ò ®ã cho Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh M¸c-tèp véi mõng, h¾n nãi: Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· bÞ trung −¬ng. Trong tr−êng hîp Êy, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¸ triÖt ®Ó, kh«ng cã lèi tho¸t hîp ph¸p, bän thñ tiªu ®· th¾ng. ®· hµnh ®éng ®óng hay kh«ng ®óng, ⎯ vÒ ®iÒu ®ã, mét cÊp do M¸c-tèp ®· qu¸ hÊp tÊp. §iÒu mµ ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ nh÷ng héi nghÞ toµn thÓ ®Þnh ra sÏ xÐt. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò lµ ë chç kÎ thï kh¸c cña ®¶ng míi cßn cã ë trong ý nghÜ, th× M¸c-tèp ®· hiÖn nay, tõ lóc nh÷ng ®¹i biÓu cña trµo l−u b«n-sª-vÝch ®−a b¶n nãi ra qu¸ sím ë ngoµi miÖng. yªu cÇu cña hä, viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh Ph¶i, M¸c-tèp nãi ®óng! Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã thÓ trung −¬ng ë n−íc ngoµi kh«ng chØ lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó t×m ra lèi t×m ®−îc lèi tho¸t duy nhÊt ra khái cuéc khñng ho¶ng trong tho¸t cho cuéc khñng ho¶ng trong néi bé ®¶ng: nã cßn lµ ®iÒu ®¶ng. Cho nªn, nÕu v× nh÷ng c¶n trë cña c¶nh s¸t vµ nh÷ng c¶n cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c trµo l−u vµ c¸c nhãm ®· ký b¶n giao trë vÒ chÝnh trÞ kÓ trªn mµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng kh«ng thÓ −íc ngµy 6 th¸ng Giªng 1910, ®iÒu cÇn thiÕt nµy b¾t nguån tõ häp ë Nga ®−îc, th× ph¶i häp ë n−íc ngoµi. §ã lµ biÖn ph¸p sù cam kÕt cña chÝnh hä vÒ vÊn ®Ò ®ã, tøc lµ tõ nghÞ quyÕt * mµ duy nhÊt ®Ó tho¸t ra khái cuéc khñng ho¶ng. Lµ mét trong nh÷ng trµo l−u trong ®¶ng ®· ký kÕt, t¹i héi nghÞ toµn thÓ gÇn ®©y nhÊt * Sù thÓ lµ: t¹i héi nghÞ toµn thÓ ®· ký kÕt b¶n giao −íc cña Ban cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, b¶n giao −íc vÒ viÖc cïng nhau chÊp hµnh trung −¬ng víi mét sè ®¹i biÓu nhÊt ®Þnh cña trµo l−u b«n- sª-vÝch vÒ viÖc chuyÓn giao tµi s¶n cña hä cho ®¶ng mét c¸ch cã ®iÒu tiÕn hµnh c«ng t¸c ®¶ng ngoµi ph¹m vi bÌ ph¸i, nh÷ng ng−êi kiÖn; b¶n giao −íc Êy ®−îc thõa nhËn lµ mét luËt lÖ cña ®¶ng, lµ nguån b«n-sª-vÝch ®· thùc hiÖn mét b−íc ®Ó nhanh chãng ®i ®Õn lèi gèc cña tÝnh hîp ph¸p ®èi víi ®¶ng. B¶n giao −íc ®ã ®· ®−îc c«ng tho¸t duy nhÊt ra khái cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng. Nh÷ng ®¹i bè trªn C¬ quan ng«n luËn trung − ¬ng (sè 11), trong ®ã cßn ®¨ng c¶
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 60 61 chÝnh hä ®· nhÊt trÝ th«ng qua. ViÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ quyÒn hµnh g× hÕt (ngoµi viÖc xÐt ®¬n khiÕu n¹i vÒ tiÒn nong cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch), kh«ng thÓ t×m ®−îc mét lèi tho¸t Ban chÊp hµnh trung −¬ng kh«ng nh÷ng ®· trë thµnh ®iÒu cÇn thiÕt ®èi víi ®¶ng, nã còng ®· trë thµnh mét nghÜa vô vÒ mÆt hîp ph¸p ®Ó ra khái cuéc khñng ho¶ng. ph¸p lý. Chóng ta l¹i mét lÇn n÷a thÊy r»ng ngoµi viÖc triÖu tËp KÕt qu¶ ®óng nh− c©u c¸ch ng«n: ®õng ®µo hè bÉy ng−êi, héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ra, kh«ng thÓ cã lèi chÝnh m×nh sÏ bÞ r¬i vµo ®Êy! tho¸t hîp ph¸p nµo kh¸c khái t×nh thÕ ®ã ®−îc... M¸c-tèp ch−a kÞp ©n cÇn chØ cho ®¶ng c¸i "hè" cña t×nh h×nh tuång nh− kh«ng cã lèi tho¸t hîp ph¸p, ⎯ c¸i hè mµ ph¶i thñ Vµ chÝnh ë chç nµy chÝnh s¸ch cña ph¸i "TiÕng nãi" ®· lËp tøc bÞ bãc trÇn. tiªu sÏ rÊt lÊy lµm vui s−íng ®−îc thÊy ®¶ng chÝnh thøc r¬i vµo ®ã, ⎯ th× I-g«-rÐp, mét phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi", ®· sa vµo Theo quyÕt nghÞ rµnh m¹ch vµ râ rµng cña Ban chÊp hµnh hè ®ã råi ! trung −¬ng, thiÕt t−ëng r»ng mét khi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· ®−a ra b¶n yªu cÇu th× Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp Ph¸i thñ tiªu ë Nga ®· ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë trong hµnh trung −¬ng chØ cßn cã c¸ch lµ triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ, vµ n−íc. HiÖn nay nhãm thñ tiªu ë ngoµi n−íc còng ®ang ph¸ viÖc chØ khi nµo ý ®å triÖu tËp kh«ng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ trong thêi h¹n triÖu tËp Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë n−íc ngoµi. Ph¸i thñ tiªu 3 th¸ng th× míi ¸p dông ph−¬ng thøc kh¸c mµ Ban chÊp hµnh h©n hoan, c¶m thÊy tr−íc mét niÒm vui hÕt søc lín (®èi víi Xt«- l−-pin vµ ®èi víi ph¸i thñ tiªu): kh«ng cã bÊt cø Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· dù kiÕn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Nh−ng ph¸i "TiÕng trung −¬ng nµo. ThËt lµ tèt lµnh biÕt chõng nµo ®èi víi c¸c ngµi nãi" ®· xö sù mét c¸ch kh¸c. Ngµy 12 th¸ng Ch¹p, I-g«-rÐp, ng−êi thuéc ph¸i "TiÕng nãi" P«-t¬-rª-xèp, ®èi víi ph¸i "TiÕn lªn"! vµ lµ ñy viªn Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung ë ®©y chóng t«i sÏ kh«ng nãi vÒ nh÷ng m¸nh khãe cña I-g«- −¬ng ®· ®−a b¶n tuyªn bè nãi r»ng «ng ta chèng l¹i viÖc triÖu rÐp, mét ng−êi thuéc ph¸i "TiÕng nãi", vµ vÒ lêi b¸c bá nh÷ng tËp héi nghÞ toµn thÓ, r»ng «ng ta chØ ®ång ý triÖu tËp tiÓu ban mµ m¸nh khãe ®ã trong b¶n ph¶n tuyªn bè cña mét ng−êi b«n-sª- th«i! vÝch, ñy viªn Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung Ta thÊy râ rµng thùc chÊt lµ ë chç nµo: héi nghÞ toµn thÓ cã −¬ng *. Chóng t«i chØ muèn nªu lªn r»ng I-g«-rÐp, mét phÇn tö chñ quyÒn vµ mét khi ®· häp th× cã thÓ t×m ®−îc lèi tho¸t hîp thuéc ph¸i "TiÕng nãi", ®· chu ®¸o ®Õn møc tuyªn bè to¹c ra r»ng ph¸p ®Ó ra khái cuéc khñng ho¶ng, khái t×nh h×nh kh«ng thÓ chÞu h¾n chèng l¹i viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ, dï cho héi nghÞ toµn ®−îc ë Nga. Cßn tiÓu ban th× kh«ng cã chñ quyÒn, kh«ng cã mét thÓ ®−îc triÖu tËp theo ®iÒu lÖ chung (muèn vËy cÇn ph¶i cã sù nhÊt trÝ trong Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng), chø kh«ng ph¶i theo quyÕt nghÞ ®Æc biÖt trong tr−êng hîp toµn bé thÓ lÖ mµ héi nghÞ toµn thÓ ®· quy ®Þnh nh©n b¶n giao −íc nµy. cã yªu cÇu. I-g«-rÐp, mét phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi", coi §iÒu quy ®Þnh chñ yÕu lµ: nÕu nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch khiÕu n¹i vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ lµ mét viÖc lµm "phiÒn to¸i", v. v.. viÖc ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn lªn" vi ph¹m nh÷ng ®iÒu kiÖn cña viÖc hîp nhÊt th× ph¶i triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ (ë n−íc ngoµi). B¶n §−¬ng nhiªn: v× chÝnh b¶n th©n sù tån t¹i cña ®¶ng bÊt hîp ph¸p quyÕt nghÞ cña héi nghÞ toµn thÓ in trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, sè 11 cã nãi: "Trong vßng 3 th¸ng kÓ tõ khi c¸c ®¹i biÓu cña trµo l−u b«n-sª-vÝch ®−a ra yªu cÇu cña hä, nÕu v× mét lý do nµo ®Êy mµ * §ång chÝ nµy göi th− cho ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung kh«ng tæ chøc ®−îc héi nghÞ toµn thÓ, th× sÏ triÖu tËp", mét tiÓu ban ®Æc −¬ng yªu cÇu chóng t«i gióp ®ång chÝ ®ã loan b¸o cho ®¶ng biÕt nh÷ng biÖt. ©m m−u cña ph¸i "TiÕng nãi" ph¸ héi nghÞ toµn thÓ.
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 62 63 cña chóng ta còng ®· qu¸ "phiÒn to¸i" ®èi víi bän thñ tiªu råi. Héi Vµ "nh÷ng nghÞ quyÕt cã thiÖn ý" mµ chÝnh «ng M¸c-tèp Êy ®· mØa nghÞ toµn thÓ chñ yÕu sÏ lµ héi nghÞ cña nh÷ng ng−êi l−u vong, ⎯ mai mét c¸ch chÝnh ®¸ng, còng sÏ kh«ng gióp g× cho t×nh h×nh ®−îc. Muèn gióp cho t×nh h×nh, tr−íc hÕt ph¶i hiÓu t×nh h×nh. ®ã lµ "lý do" thø hai cña phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi" I-g«- rÐp. Nh−ng c¸i ®ã kh«ng ng¨n c¶n ph¸i "TiÕng nãi" ra søc ñng hé Ph¶i hiÓu t¹i sao th¶o ra nh÷ng nghÞ quyÕt cã thiÖn ý vÒ viÖc cïng kÕ ho¹ch cña T¬-rèt-xki vÒ viÖc triÖu tËp mét héi nghÞ ®¹i biÓu c«ng t¸c chung víi c¸c ngµi nh− P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän, l¹i "toµn ®¶ng" thuÇn tóy gåm nh÷ng ng−êi l−u vong, bÊt chÊp vµ lµ phi lý, kh«ng xøng ®¸ng vµ nùc c−êi. Khi nµo ®¶ng hiÓu r»ng chèng l¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng... ë ®©y cã hai chÝnh s¸ch kh«ng thÓ dung hßa ®−îc víi nhau, r»ng Ph¸i "TiÕng nãi", trong bÊt cø tr−êng hîp nµo còng ®· quyÕt ë ®©y cã vÊn ®Ò chñ nghÜa d©n chñ - x· héi vµ chñ nghÜa tù do, ®Þnh ph¸ mäi Ban chÊp hµnh trung −¬ng! th× lóc ®ã ®¶ng sÏ nhanh chãng t×m ra lèi tho¸t. Lóc ®ã chóng ta sÏ t¹o ra ®−îc "tÝnh hîp ph¸p" kh«ng ph¶i lµ ®Ó cho ph¸i thñ tiªu TiÕp n÷a, chóng ta ph¶i l−u ý c¸c ®¶ng viªn ®Õn mét vÊn ®Ò dïng nã ®Ó c¶n trë b−íc ®i cña ®¶ng. chung h¬n: ®ã lµ t×nh h×nh trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· Ph¶i c«ng nhËn lµ nªn c¶m ¬n ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ nh÷ng héi Nga. Còng nh− bÊt cø mét ®¶ng c¸ch m¹ng nµo, ®¶ng ta chØ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng ng−êi c¸ch b¹n cña «ng, còng nh− phÇn tö thuéc ph¸i "TiÕng nãi" I-g«-rÐp vµ m¹ng Ýt ra còng ph¶i cã lßng mong muèn s¬ ®¼ng lµ gióp ®ì lÉn c¸c b¹n cña y, v× hä ®· thµnh c«ng trong viÖc lµm cho ®¶ng dÔ nhau thùc hiÖn c«ng t¸c chung. dµng hiÓu ®−îc ®iÒu ®ã. Lêi ph¸t biÓu cña T¬-rèt-xki nh×n bÒ ngoµi th× hoµn toµn NÕu nh÷ng ®iÒu lÖ vµ quyÕt ®Þnh cña ®¶ng ("tÝnh hîp ph¸p" cña ®¶ng) kh«ng ph¶i lµ ®Ó lµm dÔ dµng cho c«ng t¸c chung ®ã, kh«ng dÝnh lÝu g× víi lêi cña M¸c-tèp nh¹o b¸ng nh÷ng thÊt b¹i mµ lµ ®Ó g©y ra nh÷ng trë ng¹i k×m h·m c«ng t¸c ®ã tõ trong néi cña ®¶ng, víi viÖc ph¸i "TiÕng nãi" ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung bé c¸c ban l·nh ®¹o quan träng nhÊt cña ®¶ng, th× c«ng t¸c ®¶ng −¬ng, nh−ng thùc ra l¹i g¾n liÒn víi c¶ hai b»ng mét mèi liªn hÖ sÏ biÕn thµnh mét trß hÒ kh«ng xøng ®¸ng. BÊt cø mét ®¶ng nµo kh¨ng khÝt, mèi liªn hÖ vÒ "quyÒn lîi". NhiÒu ng−êi trong ®¶ng kh¸c, khi gÆp nh÷ng khã kh¨n trong viÖc triÖu tËp Ban chÊp hµnh ch−a hiÓu mèi liªn hÖ Êy ë ®©u. NghÞ quyÕt Viªn ngµy 26 th¸ng trung −¬ng th× ®Òu lËp tøc nghÜ ra hµng chôc h×nh thøc vµ ph−¬ng M−êi mét 1910 ch¾c sÏ gióp cho hä hiÓu ®−îc thùc chÊt cña vÊn ph¸p ®Ó tr¸nh nh÷ng khã kh¨n do c¶nh s¸t g©y ra vµ t×m ra rÊt ®Ò. nhiÒu ph−¬ng thøc ho¹t ®éng míi. Cßn ë ta, trong bän bÌ ph¸i NghÞ quyÕt gåm cã ba phÇn: 1) b¶n tuyªn chiÕn víi "B¸o c«ng nh©n" (lêi kªu gäi "kiªn quyÕt chèng l¹i" tê b¸o Êy, coi ®ã ⎯ ë trong ®¶ng th× kÎ nµy phôc vô c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp, kÎ kia nãi theo c¸ch nãi cña T¬-rèt-xki ⎯ lµ "nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh phôc vô bän triÖu håi c«ng khai vµ bän nöa v« chÝnh phñ ë ngoµi ®¶ng. §èi víi nh÷ng kÎ nh− I-g«-rÐp, mét phÇn tö thuéc ph¸i chÊt bÌ ph¸i vµ tiÓu tæ míi"); 2) cuéc bót chiÕn chèng l¹i ®−êng "TiÕng nãi", "tÝnh hîp ph¸p" biÕn thµnh ph−¬ng tiÖn lµm h¹i ®¶ng lèi cña "khèi liªn minh" b«n-sª-vÝch - Plª-kha-nèp; 3) b¶n th«ng tõ trong néi bé ®¶ng, k×m h·m c«ng t¸c, gióp ®ì c¸c ngµi P«-t¬-rª- b¸o nãi r»ng "héi nghÞ c©u l¹c bé Viªn (tøc lµ T¬-rèt-xki vµ nhãm xèp ph¸ ho¹i ®¶ng *. T×nh h×nh nh− vËy lµ kh«ng thÓ chÞu ®−îc. cña y) quyÕt nghÞ: tæ chøc mét quü chung cña toµn ®¶ng ®Ó chuÈn "hîp ph¸p" nµo (tøc lµ do ®iÒu lÖ ®¶ng hay quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ * Vµ khi M¸c-tèp chÕ giÔu nh÷ng c¬ quan chÝnh thøc cña ®¶ng, nãi r»ng "sù hîp ph¸p ®ang giÕt chÕt c¸c c¬ quan Êy", th× «ng ta cã lý toµn thÓ ®Æt ra) cña nh÷ng c¬ quan ®ã cho phÐp Mi-kha-in, R«-man, trong chõng mùc hiÖu qu¶ c«ng t¸c bÞ "giÕt chÕt" bëi nh÷ng h×nh thøc I-u-ri, ph¸i "TiÕng nãi" (th«ng qua I-g«-rÐp) k×m h·m c«ng t¸c, v. v..
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 64 65 Vµ v× vËy chóng ta lÊy danh nghÜa toµn ®¶ng tuyªn bè r»ng bÞ vµ triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· T¬-rèt-xki tiÕn hµnh mét chÝnh s¸ch chèng ®¶ng; r»ng y ph¸ ho¹i héi Nga". sù hîp ph¸p cña ®¶ng, ®i vµo con ®−êng phiªu l−u vµ chia rÏ, Chóng ta sÏ hoµn toµn kh«ng nãi ®Õn phÇn thø nhÊt. T¬- rèt-xki hoµn toµn cã lý khi nãi r»ng "B¸o c«ng nh©n" lµ mét "c¬ khi mµ trong nghÞ quyÕt cña y kh«ng cã mét ch÷ nµo nh¾c ®Õn Ban quan t− nh©n" vµ nã "kh«ng ®−îc ñy quyÒn ph¸t ng«n víi danh chÊp hµnh trung −¬ng (d−êng nh− y ®· tho¶ thuËn víi ph¸i nghÜa toµn ®¶ng". "TiÕng nãi" lµ sÏ ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng!), nh©n danh chØ mét nhãm ë ngoµi n−íc mµ tuyªn bè vÒ viÖc "tæ chøc quü ®Ó Nh−ng cã ®iÒu kh«ng hay lµ T¬-rèt-xki quªn r»ng c¶ y lÉn tê "Sù thËt" cña y còng ®Òu kh«ng ®−îc ñy quyÒn lµm ®iÒu ®ã. triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga". Khi nãi r»ng héi nghÞ toµn thÓ thõa nhËn c«ng t¸c cña tê "Sù thËt" NÕu nh− nh÷ng cè g¾ng cña ph¸i thñ tiªu nh»m ph¸ ho¹i Ban µ cã Ých, th× ®iÒu kh«ng hay lµ y lê ®i kh«ng nãi ®Õn mét sù thËt chÊp hµnh trung −¬ng mµ thµnh c«ng th× chóng ta víi t− c¸ch lµ lµ: héi nghÞ toµn thÓ ®· chØ ®Þnh mét ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh mét c¬ quan duy nhÊt ®−îc uû quyÒn ph¸t ng«n víi danh nghÜa trung −¬ng vµo ban biªn tËp tê "Sù thËt". Lê ®iÒu ®ã ®i trong khi toµn ®¶ng, chóng ta sÏ tuyªn bè ngay r»ng chóng ta kh«ng tham gia g× hÕt vµo "quü" vµ vµo viÖc lµm cña T¬-rèt-xki vµ chóng ta sÏ nh¾c ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ vÒ tê "Sù thËt", nh− thÕ chØ cã thÓ gäi lµ lõa dèi c«ng nh©n. Vµ sù lõa dèi ®ã cña chØ coi héi nghÞ ®¹i biÓu do C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng triÖu T¬-rèt-xki l¹i cµng th©m ®éc h¬n n÷a, v× håi th¸ng T¸m 1910 tËp, chø kh«ng ph¶i do nhãm T¬-rèt-xki triÖu tËp, lµ héi nghÞ T¬-rèt-xki ®· ®uæi ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ra cña toµn ®¶ng mµ th«i*. khái tê "Sù thËt". Sau sù kiÖn ®ã, sau viÖc c¾t ®øt quan hÖ cña tê Nh−ng chõng nµo vÊn ®Ò ph¸ ho¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng "Sù thËt" víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng, tê b¸o cña T¬-rèt-xki ch−a ®−îc c¸c sù biÕn ®Þnh ®o¹t døt kho¸t, th× cßn hy väng cã mét lèi tho¸t hoµn toµn hîp ph¸p vµ theo tinh thÇn cña ®¶ng. kh«ng ph¶i lµ c¸i g× kh¸c h¬n mét "c¬ quan t− nh©n" vµ kh«ng nh÷ng thÕ, nã kh«ng lµm trßn ®−îc nh÷ng tr¸ch nhiÖm mµ nã ®· Kªu gäi c¸c ®¶ng viªn ®Êu tranh kiªn quyÕt nh»m ®¹t ®Õn ®¶m nhËn. Chõng nµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng ch−a häp l¹i mét lèi tho¸t hîp ph¸p vµ theo tinh thÇn cña ®¶ng nh− thÕ, chóng th× trong viÖc xÐt quan hÖ gi÷a tê "Sù thËt" víi Ban chÊp hµnh ta sÏ lµm s¸ng tá "nh÷ng c¬ së nguyªn t¾c" cña sù bÊt ®ång ý kiÕn trung −¬ng, kh«ng cã ng−êi träng tµi nµo kh¸c ngoµi ®¹i diÖn cña mµ ph¸i "TiÕng nãi" vµ T¬-rèt-xki ®ang véi ®Èy tíi thµnh sù chia Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ chØ ®Þnh vµ rÏ: ph¸i "TiÕng nãi" th× ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng, cßn T¬- ®· thõa nhËn hµnh vi cña T¬-rèt-xki lµ chèng ®¶ng. rèt-xki th× phít Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ "tæ chøc quü" ®Ó §ã lµ ®iÒu rót ra tõ vÊn ®Ò, do T¬-rèt-xki nªu lªn rÊt ®óng nhãm T¬-rèt-xki triÖu tËp "héi nghÞ ®¹i biÓu §¶ng c«ng nh©n lóc, vÒ viÖc ai lµ ng−êi "®−îc uû quyÒn ph¸t ng«n víi danh nghÜa d©n chñ - x· héi Nga" (kh«ng ph¶i ®ïa ®©u!). toµn ®¶ng". T¬ rèt -xki ghi trong nghÞ quyÕt cña m×nh lµ cuéc ®Êu tranh ThÕ ch−a ph¶i lµ ®· hÕt. V× (vµ chõng nµo) bän hîp ph¸p - mµ "ph¸i Lª-nin vµ ph¸i Plª-kha-nèp" (T¬-rèt-xki muèn biÓu lé sù miÖt thÞ cña m×nh b»ng c¸ch lÊy tªn c¸ nh©n thay cho c¸c trµo ®éc lËp theo ph¸i thñ tiªu cßn ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë Nga, v× (vµ chõng nµo) ph¸i "TiÕng nãi" cßn ph¸ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë n−íc ngoµi th× C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vÉn * Héi nghÞ thËt sù cña toµn ®¶ng do Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng triÖu tËp lµ cÇn thiÕt, cµng sím cµng tèt, ⎯ vÒ ®iÒu ®ã kh«ng thÓ lµ c¬ quan duy nhÊt ®−îc uû quyÒn "ph¸t ng«n víi danh nghÜa toµn ®¶ng". bµn c·i g× c¶.
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 66 67 l−u b«n-sª-vÝch vµ men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, nh−ng chØ cµng tá trµo l−u trong ®¶ng vµ hä kh«ng nh÷ng chØ "coi" nhãm ®ã lµ nh− vËy, mµ cßn tham gia mét c¸ch cã hÖ thèng vµo "c«ng t¸c" cña nhãm ra lµ y kh«ng hiÓu g× hÕt) tiÕn hµnh, cuéc ®Êu tranh ®ã "hiÖn nay mÊt hÕt mäi c¬ së nguyªn t¾c". ®ã n÷a. Giê ®©y, qua mét n¨m sau héi nghÞ toµn thÓ mµ vÉn ch¬i C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng chÝnh lµ kªu gäi nh÷ng ng−êi trß hó tim, tù lõa dèi m×nh vµ lõa dèi c«ng nh©n, lÈn tr¸nh b»ng d©n chñ - x· héi toµn Nga lµm s¸ng tá nh÷ng c¬ së nguyªn t¾c nh÷ng lêi lÏ quanh co khi vÊn ®Ò lµ ph¶i "thùc hiÖn", chø kh«ng ®ã: chóng ta h·y xÐt chÝnh c¸i vÊn ®Ò thó vÞ ®ã, trong lóc ®ang ph¶i lµ nãi su«ng, nh− vËy ch¼ng ®¸ng tøc c−êi vµ nhôc nh· l¾m diÔn ra cuéc ®Êu tranh "v« vÞ" vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ toµn thÓ! sao? Xin nªu ®Çy ®ñ nh÷ng lý do mµ T¬-rèt-xki viÖn vµo ®Ó tuyªn Cã hay kh«ng? T¬-rèt-xki cã coi ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bè r»ng cuéc ®Êu tranh cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng lµ bän, mµ C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng ®· nªu ®Ých danh, lµ mÊt hÕt mäi c¬ së nguyªn t¾c: mét "trµo l−u trong ®¶ng" hay kh«ng ? VÊn ®Ò ®ã chÝnh lµ vÊn ®Ò "... Trong tÊt c¶ (do T¬-rèt-xki viÕt ng¶) c¸c trµo l−u trong ®¶ng ®Òu "thùc hiÖn" nh÷ng nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ, vµ tõ mét n¨m ®· ¨n s©u c¸i quan ®iÓm cho r»ng cÇn ph¶i kh«i phôc tæ chøc bÊt hîp nay råi C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng ®· ®Æt vÊn ®Ò ®ã ra mét ph¸p, kÕt hîp c«ng t¸c hîp ph¸p víi c«ng t¸c bÊt hîp ph¸p, thùc hiÖn c¸ch râ rµng, gay g¾t, kh«ng mËp mê, ®Ó cho kh«ng cßn cã thÓ cã s¸ch l−îc d©n chñ - x· héi kiªn ®Þnh; vµ héi nghÞ toµn thÓ gÇn ®©y ®· nhÊt mét m¸nh khãe quanh co nµo c¶! trÝ v¹ch ra nh÷ng chØ thÞ c¬ b¶n ®ã. T¬-rèt-xki quanh ®i quÈn l¹i vÉn m−u toan lÈn tr¸nh b»ng HiÖn nay qua mét n¨m sau héi nghÞ toµn thÓ, khã kh¨n kh«ng ph¶i c¸ch im lÆng hay b»ng lêi nãi su«ng, v× y cÇn che giÊu kh«ng cho lµ ë viÖc tuyªn bè nh÷ng ch©n lý ®ã, mµ lµ ë viÖc thùc hiÖn nh÷ng ch©n lý ®ã. Cßn con ®−êng ®i tíi ®ã lµ sù céng t¸c ®ång t©m nhÊt trÝ b¹n ®äc vµ ®¶ng thÊy mét sù thËt, cô thÓ lµ: nhãm cña ngµi P«- gi÷a tÊt c¶ c¸c bé phËn cña ®¶ng: "ph¸i "TiÕng nãi"", "ph¸i Plª-kha-nèp", t¬-rª-xèp, nhãm 16 ng−êi, v.v., tuyÖt ®èi ®éc lËp ®èi víi ®¶ng, "ph¸i Lª-nin", "ph¸i "TiÕn lªn"", nh÷ng ng−êi kh«ng thuéc phe ph¸i hoµn toµn t¸ch h¼n ra thµnh nh÷ng ph¸i riªng, kh«ng nh÷ng kh«ng nµo, bëi v× vÒ mÆt tinh thÇn, ®¶ng ®· qua thêi kú Êu trÜ råi vµ ®· ®Õn kh«i phôc tæ chøc bÊt hîp ph¸p, mµ cßn ph¸ ho¹i sù kh«i phôc lóc tÊt c¶ c¸c ®¶ng viªn ph¶i nhËn thøc râ sø mÖnh cña m×nh vµ hµnh tæ chøc ®ã, kh«ng thi hµnh bÊt kú mét s¸ch l−îc d©n chñ - x· ®éng víi t− c¸ch lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, nh÷ng héi nµo. T¬-rèt-xki cÇn che giÊu kh«ng cho ®¶ng biÕt c¸i sù thËt ng−êi trung thµnh víi ®¶ng m×nh, kh«ng cßn cã nh÷ng tªn gäi bÌ ph¸i lµ ph¸i "TiÕng nãi" lµ mét ph¸i ë ngoµi n−íc, còng hoµn toµn t¸ch n÷a. Vµ sù céng t¸c ®ã ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trong khu«n khæ toµn ®¶ng, khái ®¶ng vµ thùc tÕ ®ang phôc vô ph¸i thñ tiªu ë Nga. chø kh«ng ph¶i xung quanh c¸c c¬ quan bÌ ph¸i". Cßn ph¸i "TiÕn lªn"? T¬-rèt-xki biÕt rÊt râ lµ c¶ bän nµy n÷a, §ã lµ mét thÝ dô ®iÓn h×nh cho thÊy nh÷ng lêi nãi tèt ®Ñp ®· sau héi nghÞ toµn thÓ, ®· cñng cè vµ ph¸t triÓn ph¸i riªng cña m×nh, biÕn thµnh c©u nãi su«ng nh− thÕ nµo khi nã che ®Ëy mét ®iÒu cã tµi s¶n riªng, kh«ng phô thuéc vµo ®¶ng, cã tr−êng häc bÌ ph¸i hÕt søc sai sù thËt vµ che ®Ëy viÖc lõa bÞp ®Õn tét ®é c¶ b¶n th©n riªng, trong ®ã hoµn toµn kh«ng d¹y "mét s¸ch l−îc d©n chñ - nh÷ng kÎ ham thÝch nãi su«ng, còng nh− toµn ®¶ng. x· héi kiªn ®Þnh", mµ d¹y r»ng "chñ nghÜa triÖu håi lµ mét xu ThËt lµ mét ®iÒu sai sù thËt râ rµng vµ tr¾ng trîn khi nãi r»ng h−íng hîp ph¸p", trong ®ã d¹y nh÷ng quan ®iÓm cña chñ nghÜa tuång nh− lßng tin vµo sù cÇn thiÕt ph¶i kh«i phôc tæ chøc bÊt triÖu håi vÒ vai trß §u-ma III, nh÷ng quan ®iÓm ®−îc thÓ hiÖn hîp ph¸p, ®· ®−îc cñng cè v÷ng ch¾c trong tÊt c¶ c¸c trµo l−u trong c−¬ng lÜnh hµnh ®éng bÌ ph¸i cña tê "TiÕn lªn". trong ®¶ng. Mçi mét sè b¸o "TiÕng nãi" ®Òu chØ râ r»ng ph¸i T¬-rèt-xki lµm thinh kh«ng nãi ®Õn c¸i sù thËt kh«ng thÓ chèi c·i ®ã, v× ®èi víi nh÷ng môc ®Ých thùc tÕ cña chÝnh s¸ch cña "TiÕng nãi" coi nhãm cña ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän lµ mét
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 68 69 l−u hiÓu theo nghÜa chÝnh x¸c nhÊt cña danh tõ. T¬-rèt-xki kh«ng y th× sù thËt lµ ®iÒu kh«ng thÓ chÞu ®ùng næi. Cßn nh÷ng môc d¸m nãi r»ng y thõa nhËn P«-t¬-rª-xèp vµ ph¸i triÖu håi lµ nh÷ng ®Ých thùc tÕ th× ngµy cµng lé râ h¬n vµ trë nªn râ rµng ngay ®èi víi c¶ nh÷ng ng−êi ®¶ng viªn Ýt nh×n xa thÊy réng nhÊt. Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ch©n chÝnh, lµ nh÷ng ng−êi bªnh vùc thùc sù tÝnh môc ®Ých thùc tÕ ®ã lµ khèi chèng ®¶ng gåm bän P«-t¬-rª-xèp nguyªn t¾c cña chñ nghÜa d©n chñ - x· héi. Thùc chÊt lËp tr−êng vµ ph¸i "TiÕn lªn", c¸i khèi mµ T¬-rèt-xki ñng hé vµ tæ chøc ra. cña mét tªn phiªu l−u chÝnh lµ ë chç h¾n ph¶i lu«n lu«n lÈn tr¸nh. V× hÕt th¶y mäi ng−êi ®Òu thÊy vµ biÕt r»ng c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp ViÖc ph¸i "TiÕng nãi" th«ng qua nghÞ quyÕt cña T¬-rèt-xki (nh− vµ ph¸i triÖu håi tÊt c¶ ®Òu cã ®−êng lèi cña hä (®−êng lèi ph¶n lo¹i nghÞ quyÕt "Viªn"), viÖc tê "Sù thËt" ve v·n ph¸i "TiÕn lªn", d©n chñ - x· héi) vµ thùc hiÖn ®−êng lèi ®ã, cßn c¸c nhµ ngo¹i giao nh÷ng c©u truyÖn hoang ®−êng cña tê "Sù thËt" nãi r»ng ë c¸c ®Þa cña tê "TiÕng nãi" vµ tê "TiÕn lªn th× chØ cã t¸c dông lµm c¸i b×nh ph−¬ng n−íc Nga h×nh nh− chØ cã nh÷ng phÇn tö ph¸i "TiÕn phong mµ th«i. lªn" vµ ph¸i T¬-rèt-xki ho¹t ®éng, viÖc tê "Sù thËt" qu¶ng c¸o cho Nguyªn nh©n s©u xa nhÊt khiÕn cho khèi liªn minh míi kh«ng tr−êng häc bÌ ph¸i cña ph¸i "TiÕn lªn", viÖc T¬-rèt-xki trùc tiÕp tr¸nh khái bÞ thÊt b¹i, ⎯ dï khèi ®ã cã ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh ñng hé tr−êng häc Êy, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã lµ nh÷ng sù thËt tùu to lín nh− thÕ nµo ®i n÷a tr−íc nh÷ng phÇn tö phi-li-xtanh, mµ ng−êi ta kh«ng thÓ che giÊu m·i ®−îc. C¸i kim giÊu trong dï T¬-rèt-xki nhê "nh÷ng nguån" cña ph¸i "TiÕn lªn" vµ cña nhãm bäc l©u ngµy còng ph¶i thßi ra. P«-t¬-rª-xèp cã gom ®−îc "nh÷ng quü" nh− thÕ nµo ®i n÷a, ⎯ Néi dung chÝnh s¸ch cña T¬-rèt-xki lµ "sù céng t¸c ®ång lµ ë chç khèi ®ã kh«ng cã tÝnh nguyªn t¾c. Lý luËn cña chñ t©m nhÊt trÝ" gi÷a tê "Sù thËt" víi c¸c ph¸i cña c¸c ngµi P«-t¬- nghÜa M¸c, "nh÷ng c¬ së nguyªn t¾c" cña toµn bé thÕ giíi quan rª-xèp vµ ph¸i "TiÕn lªn". Trong khèi ®ã c¸c vai ®−îc ph©n c«ng cña chóng ta, cña toµn bé c−¬ng lÜnh vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng ta, mét c¸ch râ rµng: c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp tiÕp tôc tiÕn hµnh c«ng hiÖn nay kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ lµ tÊt yÕu ®−îc ®−a lªn mét t¸c hîp ph¸p cña m×nh mét c¸ch ®éc lËp ®èi víi ®¶ng, tiÕp tôc trong nh÷ng vÞ trÝ hµng ®Çu trong toµn bé sinh ho¹t cña ®¶ng. ph¸ ho¹i §¶ng d©n chñ - x· héi; ph¸i "TiÕng nãi" thiÕt lËp mét chi Sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i, trong tÊt c¶ c¸c giai cÊp cña x· héi, nh¸nh ë n−íc ngoµi cña ph¸i ®ã; cßn T¬-rèt-xki th× ®¶m nhiÖm trong c¸c tÇng líp quÇn chóng nh©n d©n réng r·i nhÊt, ®· nÈy ra vai thÇy c·i, thuyÕt phôc c«ng chóng ng©y th¬ tin r»ng mét "s¸ch sù quan t©m ®èi víi nh÷ng c¬ së s©u xa cña toµn bé thÕ giíi quan, l−îc d©n chñ - x· héi kiªn ®Þnh" ®· "b¾t rÔ v÷ng ch¾c trong tÊt kÓ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò t«n gi¸o vµ triÕt häc, kÓ c¶ nh÷ng nguyªn c¶ c¸c trµo l−u trong ®¶ng". Ph¸i "TiÕn lªn" còng ®−îc mét viªn lý cña toµn bé häc thuyÕt m¸c-xÝt cña chóng ta, ⎯ ®iÒu ®ã kh«ng thÇy c·i nh− vËy ®Ó bªnh vùc tù do cña tr−êng häc bÌ ph¸i cña ph¶i lµ ngÉu nhiªn, mµ lµ tÊt nhiªn. Trong thêi ®¹i thiÕu h¼n chóng vµ che ®Ëy chÝnh s¸ch cña chóng b»ng nh÷ng lêi nãi su«ng nh÷ng hµnh ®éng c«ng khai, quÇn chóng bÞ c¸ch m¹ng l«i cuèn gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, quan ph−¬ng. §−¬ng nhiªn khèi ®ã sÏ ñng vµo cuéc ®Êu tranh quyÕt liÖt trªn nh÷ng vÊn ®Ò s¸ch l−îc, ®· hé "quü" cña T¬-rèt-xki vµ héi nghÞ chèng ®¶ng do h¾n ®ang yªu cÇu ®−îc hiÓu biÕt lý luËn chung, ⎯ ®ã lµ ®iÒu tÊt nhiªn, triÖu tËp, v× ë ®©y c¶ c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp lÉn ph¸i "TiÕn lªn" ®Òu chø kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn. CÇn gi¶i thÝch l¹i nh÷ng nguyªn lý cã ®−îc c¸i mµ hä cÇn: sù tù do cña c¸c ph¸i cña hä, sù thõa nhËn cña chñ nghÜa M¸c cho nh÷ng quÇn chóng ®ã, nhiÖm vô b¶o vÖ c¸c ph¸i ®ã, sù che ®Ëy ho¹t ®éng cña chóng, sù bªnh vùc theo lý luËn cña chñ nghÜa M¸c l¹i ph¶i ®−îc ®Ò ra thµnh vÊn ®Ò tr−íc kiÓu thÇy c·i cho ho¹t ®éng cña chóng, tr−íc c«ng nh©n. m¾t. NÕu T¬-rèt-xki tuyªn bè viÖc nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch Vµ chÝnh lµ ®øng trªn "nh÷ng c¬ së nguyªn t¾c" chóng ta ñng hé ®¶ng xÝch l¹i gÇn nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ ®iÒu "trèng kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn khèi liªn minh ®ã lµ chñ nghÜa phiªu
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 70 71 rçng vÒ chÝnh trÞ" vµ "kh«ng v÷ng ch¾c", th× ®iÒu ®ã chØ chøng lªn" lµ mét hµnh vi phiªu l−u, chÝnh lµ xÐt vÒ mÆt "nh÷ng nguyªn lý". XÐt vÒ mÆt nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ cña ®¶ng th× nãi nh− thÕ tá sù cùc kú dèt n¸t cña y vµ chØ nãi lªn sù trèng rçng hoµn toµn cña b¶n th©n y. ChÝnh nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c ®· còng kh«ng kÐm phÇn ®óng. Nh÷ng nhiÖm vô Êy thùc sù ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ nhÊt trÝ v¹ch ra, nh−ng hoµn toµn kh«ng quy l¹i th¾ng trong cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chèng l¹i nh÷ng t− t−ëng phi d©n chñ - x· héi cña ph¸i "TiÕn lªn", thµnh c©u nãi su«ng tÇm th−êng: sù kÕt hîp c«ng t¸c hîp ph¸p trong cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng vµ c«ng t¸c kh«ng hîp ph¸p (chÝnh bän d©n chñ - lËp hiÕn còng chèng c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ph¸i "TiÕng nãi". ChÝnh sù xÝch "kÕt hîp" tê "Ng«n luËn" hîp ph¸p víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng l¹i gÇn nhau ®ã trªn vÊn ®Ò nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c kh«ng hîp ph¸p cña "§¶ng d©n chñ - lËp hiÕn"), mµ T¬-rèt-xki cè ®· lµ c¬ së thùc tÕ cña sù céng t¸c thËt sù ®ång t©m gi÷a nh÷ng ý lùa chän ®Ó lµm võa lßng c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ ph¸i "TiÕn ng−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng vµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lªn" lµ nh÷ng ng−êi kh«ng cã g× ph¶n ®èi nh÷ng c©u nãi su«ng trong suèt mét n¨m sau héi nghÞ toµn thÓ. §ã lµ sù thËt, chø kh«ng trèng rçng vµ sù tÇm th−êng c¶. ph¶i lµ lêi nãi, kh«ng ph¶i lµ sù høa hÑn, kh«ng ph¶i lµ "nh÷ng "NghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ nãi r»ng: hoµn c¶nh lÞch sö cña nghÞ quyÕt cã thiÖn ý". Vµ dï cho nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång gi÷a chñ phong trµo d©n chñ - x· héi ë thêi kú thÕ lùc t− s¶n ph¶n c¸ch m¹ng nghÜa men-sª-vÝch vµ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch trong qu¸ khø vµ thèng trÞ, nhÊt ®Þnh sÏ ®Î ra hai thø biÓu hiÖn ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n ®èi víi giai cÊp v« s¶n; mét mÆt lµ sù phñ nhËn §¶ng d©n chñ - t−¬ng lai cã nh− thÕ nµo ®i n÷a (chØ cã nh÷ng kÎ phiªu l−u míi x· héi bÊt hîp ph¸p, sù h¹ thÊp vai trß vµ t¸c dông cña ®¶ng Êy, nh÷ng cã thÓ l«i kÐo c«ng chóng b»ng nh÷ng lêi høa h·o vÒ sù xo¸ bá m−u ®å c¾t xÐn nh÷ng nhiÖm vô vµ khÈu hiÖu cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång, vÒ sù "thñ tiªu" nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång vµ tÝnh chÊt s¸ch l−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, v. v.; Êy b»ng nghÞ quyÕt nµy hay nghÞ quyÕt kh¸c), th× còng kh«ng thÓ mÆt kh¸c lµ sù phñ nhËn viÖc §¶ng d©n chñ - x· héi ph¶i ho¹t ®éng xo¸ bá sù thËt lÞch sö ®ã ®−îc. ChØ cã sù ph¸t triÓn bªn trong cña trong §u-ma vµ viÖc lîi dông nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p; lµ t×nh tr¹ng b¶n th©n nh÷ng ph¸i chñ yÕu, chØ cã sù tiÕn triÓn vÒ t− t−ëng cña kh«ng hiÓu tÇm quan träng cña viÖc nµy vµ viÖc kia, t×nh tr¹ng kh«ng biÕt lµm cho s¸ch l−îc d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng thÝch øng víi nh÷ng chÝnh nh÷ng ph¸i ®ã míi cã thÓ ®¶m b¶o thËt sù thñ tiªu c¸c ®iÒu kiÖn lÞch sö ®Æc biÖt cña thêi kú hiÖn t¹i, v. v.". ph¸i b»ng c¸ch lµm cho c¸c ph¸i Êy xÝch l¹i gÇn nhau, b»ng c¸ch thö th¸ch c¸c ph¸i Êy trong c«ng t¸c chung. Vµ ®iÒu ®ã ®· ®−îc Cã kinh nghiÖm cña mét n¨m råi th× kh«ng thÓ l¶ng tr¸nh viÖc b¾t ®Çu sau héi nghÞ toµn thÓ. Chóng ta ch−a thÊy c«ng t¸c ®ång tr¶ lêi th¼ng vµo vÊn ®Ò ý nghÜa hiÖn thùc cña nh÷ng chØ thÞ ®ã. t©m c¶ P«-t¬-rª-xèp víi ph¸i "TiÕn lªn" vµ víi T¬-rèt-xki, mµ Kh«ng thÓ quªn r»ng t¹i héi nghÞ toµn thÓ, tÊt c¶ c¸c ®¹i biÓu d©n chØ thÊy lèi ngo¹i giao kiÓu tæ nhãm, lèi ch¬i ch÷, sù ®oµn kÕt téc (lóc ®ã T¬-rèt-xki ®i theo nh÷ng ng−êi nµy, y th× suèt ®êi bao trong c¸c thñ ®o¹n lÈn tr¸nh mµ th«i. Trong suèt mét n¨m, ®¶ng giê còng ®i theo bÊt kú ®a sè nµo h×nh thµnh vµo bÊt cø lóc nµo) ®Òu ®· chøng kiÕn c«ng t¸c ®ång t©m cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch tuyªn bè trªn giÊy tê r»ng "thËt ra nªn gäi xu h−íng mµ ñng hé ®¶ng víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, vµ bÊt kú ai cã kh¶ nghÞ quyÕt ®· v¹ch ra vµ cÇn ph¶i ®Êu tranh, lµ xu h−íng thñ n¨ng thÊy ®−îc gi¸ trÞ cña chñ nghÜa M¸c, bÊt kú ai quý träng tiªu". "nh÷ng nguyªn lý" cña chñ nghÜa d©n chñ - x· héi, ®Òu kh«ng mét Kinh nghiÖm cña mét n¨m tiÕp theo sau héi nghÞ toµn thÓ ®· phót nghi ngê r»ng chÝn phÇn m−êi c«ng nh©n cña c¶ hai ph¸i sÏ chøng minh trªn thùc tÕ r»ng chÝnh nhãm cña P«-t¬-rª-xèp, t¸n thµnh viÖc xÝch l¹i gÇn nhau ®ã. chÝnh tæ chøc bÌ ph¸i cña ph¸i "TiÕn lªn" thÓ hiÖn ¶nh h−ëng ®ã Khèi liªn minh cña T¬-rèt-xki víi P«-t¬-rª-xèp vµ ph¸i "TiÕn cña giai cÊp t− s¶n ®èi víi giai cÊp v« s¶n. ViÖc l¶ng tr¸nh sù thËt
- V. I. Lª-nin VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng 72 73 hiÓn nhiªn ®ã chÝnh lµ chñ nghÜa phiªu l−u, v× cho tíi nay ch−a P.S. ViÖc ph¸t hµnh bµi b¸o trªn thµnh mét tê riªng (viÖc mét ai d¸m nãi th¼ng ra r»ng P«-t¬-rª-xèp vµ ®ång bän kh«ng nµy ®−îc tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së biÓu quyÕt cña ®a sè trong ban biªn tËp ⎯ hai ®¹i diÖn cña trµo l−u b«n-sª-vÝch vµ mét ®¹i diÖn cã ®−êng lèi thñ tiªu chñ nghÜa, r»ng c«ng nhËn chñ nghÜa triÖu håi lµ mét "xu h−íng hîp ph¸p" th× phï hîp víi ®−êng lèi cña cña tæ chøc Ba-lan) ®· g©y ra sù ph¶n kh¸ng cña hai uû viªn ban ®¶ng. §èi víi chóng ta mét n¨m tiÕp theo sau héi nghÞ toµn thÓ biªn tËp kh¸c thuéc ph¸i "TiÕng nãi", b¶n kh¸ng nghÞ cña hä còng kh«ng ph¶i ®· ®i qua mét c¸ch v« Ých. Chóng ta trë nªn giµu kinh ®−îc in thµnh mét b¶n riªng. Trong b¶n nµy nh÷ng t¸c gi¶ cña nghiÖm h¬n. Chóng ta ®· thùc sù nh×n thÊy biÓu hiÖn cña nh÷ng nã kh«ng ®¶ ®éng g× ®Õn thùc chÊt trong néi dung cña bµi b¸o "VÒ t×nh h×nh trong ®¶ng", mµ l¹i kÕt téi ®a sè ban biªn tËp lµ ®·: khuynh h−íng ®· ®−îc v¹ch ra lóc ®ã. Chóng ta ®· nh×n thÊy nh÷ng ph¸i thÓ hiÖn nh÷ng khuynh h−íng ®ã. HiÖn nay kh«ng 1) vi ph¹m nh÷ng quyÒn chÝnh thøc cña hä, tøc cña hai uû viªn cßn cã thÓ lõa dèi ®−îc nh÷ng tÇng líp c«ng nh©n Ýt nhiÒu réng ban biªn tËp, 2) lµm c¸i viÖc "tè gi¸c theo lèi c¶nh s¸t". Mét khi r·i b»ng nh÷ng lêi nãi cña c¸c ph¸i chèng ®¶ng ®ã nãi vÒ sù cuéc tranh luËn næ ra kh«ng ph¶i vÒ ph−¬ng diÖn nguyªn t¾c vµ "®ång t©m nhÊt trÝ céng t¸c" theo tinh thÇn tuång nh− "cña s¸ch l−îc, mµ lµ trong lÜnh vùc nh÷ng sù lôc ®ôc vÒ tæ chøc vµ ®¶ng". nh÷ng sù c«ng kÝch c¸ nh©n, th× chóng t«i cho r»ng chuyÓn h¼n viÖc ®ã cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng gi¶i quyÕt lµ ®óng nhÊt. Cuèi cïng, ®iÓm thø ba, chÝnh s¸ch cña T¬-rèt-xki lµ sù phiªu l−u vÒ tæ chøc, v× nh− chóng ta ®· v¹ch râ, chÝnh s¸ch ®ã ph¸ Chóng t«i nghÜ r»ng kh«ng ®îi ®Õn khi cã quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ vÊn ®Ò nµy, tÊt c¶ c¸c ®ång chÝ ñng hé ho¹i tÝnh hîp ph¸p cña ®¶ng vµ khi tæ chøc héi nghÞ ®¹i biÓu víi ®¶ng ®Òu biÕt ®¸nh gi¸ mét c¸ch thÝch ®¸ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p danh nghÜa mét nhãm ë ngoµi n−íc (hay víi danh nghÜa lµ mét khèi liªn minh gåm hai ph¸i chèng ®¶ng, ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "bót chiÕn" cña hai uû viªn ban biªn tËp, M¸c-tèp vµ §an. "TiÕn lªn"), chÝnh s¸ch ®ã tiÕn th¼ng vµo con ®−êng ph©n liÖt. ViÕt chËm nhÊt lµ ngµy 15 (28) §−îc uû nhiÖm ph¸t biÓu nh©n danh toµn ®¶ng, chóng ta cã nghÜa th¸ng Ch¹p 1910 vô ph¶i b¶o vÖ ®Õn cïng tÝnh hîp ph¸p cña ®¶ng. Nh−ng chóng ta hoµn toµn kh«ng muèn r»ng c¸c ®¶ng viªn sÏ v× h×nh thøc cña In ngµy 23 hoÆc 24 th¸ng Ch¹p "sù hîp ph¸p" mµ kh«ng nh×n thÊy thùc chÊt cña vÊn ®Ò. Tr¸i Theo ®óng b¶n in riªng, cã ®èi 1950 (5 hoÆc 6 th¸ng Giªng 1911) chiÕu víi b¶n in trong Phô thµnh b¶n in riªng cña tê "Ng−êi l¹i, chóng ta h−íng sù chó ý chñ yÕu cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - tr−¬ng d©n chñ - x· héi", sè 19; lÇn x· héi chÝnh lµ vµo thùc chÊt cña vÊn ®Ò: thùc chÊt cña vÊn ®Ò thø hai bµi nµy cïng phÇn t¸i chung quy l¹i lµ khèi liªn minh cña ph¸i "TiÕng nãi" vµ ph¸i "TiÕn bót in ngµy 13 (26) th¸ng lªn" ®ang b¶o vÖ sù tù do hoµn toµn cho ho¹t ®éng thñ tiªu chñ Giªng 1911 trong Phô tr−¬ng cña b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi", nghÜa cña c¸c ngµi P«-t¬-rª-xèp vµ sù tù do hoµn toµn cña ph¸i sè 19 - 20 triÖu håi trong viÖc ph¸ ho¹i ®¶ng. Chóng ta kªu gäi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®Êu ____________ tranh kiªn quyÕt cho tÝnh hîp ph¸p cña ®¶ng, ®Êu tranh víi khèi liªn minh chèng ®¶ng, ®Ó b¶o vÖ nh÷ng c¬ së nguyªn t¾c cña chñ nghÜa M¸c vµ ®Ó quÐt s¹ch chñ nghÜa tù do vµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ ra khái chñ nghÜa d©n chñ - x· héi.
- 74 75 nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong phong trµo c«ng nh©n ch©u ©u I Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång c¬ b¶n vÒ s¸ch l−îc trong phong trµo c«ng nh©n hiÖn nay ë ch©u ¢u vµ ch©u Mü, quy l¹i lµ cuéc ®Êu tranh chèng hai khuynh h−íng lín tho¸t ly chñ nghÜa M¸c, chñ nghÜa nµy trªn thùc tÕ ®· trë thµnh lý luËn chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ trong phong trµo ®ã. Hai khuynh h−íng Êy lµ chñ nghÜa xÐt l¹i (chñ nghÜa c¬ héi, chñ nghÜa c¶i l−¬ng) vµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ (chñ nghÜa c«ng ®oµn v« chÝnh phñ, chñ nghÜa x· héi v« chÝnh phñ). Hai khuynh h−íng ®ã tho¸t ly lý luËn m¸c-xÝt vµ s¸ch l−îc m¸c-xÝt, ⎯ lý luËn vµ s¸ch l−îc ®ang chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ trong phong trµo c«ng nh©n, ⎯ ®ang biÓu hiÖn ra d−íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau vµ víi nh÷ng s¾c th¸i kh¸c nhau ë tÊt c¶ c¸c n−íc v¨n minh, trong suèt mét thêi kú dµi h¬n nöa thÕ kû cña lÞch sö phong trµo c«ng nh©n cã tÝnh chÊt quÇn chóng. ChØ qua mét sù kiÖn ®ã còng thÊy râ r»ng, kh«ng thÓ gi¶i thÝch nh÷ng khuynh h−íng tho¸t ly Êy b»ng nh÷ng sù ngÉu nhiªn, b»ng nh÷ng sai lÇm cña nh÷ng c¸ nh©n hay nh÷ng nhãm c¸ biÖt, thËm chÝ b»ng ¶nh h−ëng cña nh÷ng ®Æc ®iÓm hay nh÷ng truyÒn thèng d©n téc, v. v.. NhÊt ®Þnh ph¶i cã nh÷ng nguyªn nh©n c¨n b¶n n»m trong chÕ ®é kinh tÕ vµ trong tÝnh chÊt ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa, nh÷ng nguyªn nh©n lu«n lu«n ®Î ra c¸c khuynh h−íng tho¸t ly nãi trªn. TËp s¸ch nhá xuÊt b¶n Trang ®Çu b¸o "Ng«i sao", sè 1, ngµy 16 th¸ng Ch¹p 1910, n¨m ngo¸i cña nhµ m¸c-xÝt Hµ-lan An-t«n Pan-nª-cóc nhan ®Ò trong ®ã ®¨ng bµi cña V. I. Lª-nin lµ: "Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång vÒ s¸ch l−îc trong phong trµo c«ng "Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong phong trµo c«ng nh©n ch©u ¢u" nh©n" (Anton Pannekoek. "Die taktischen Differenzen in der ¶nh thu nhá
- Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong phong trµo c«ng nh©n ch©u ¢u 77 Arbeiterbewegung". Hambrurg, Erdmann Dubber, 1909) thÓ hiÖn mét ý ®å ®¸ng chó ý muèn nghiªn cøu mét c¸ch khoa häc nh÷ng nguyªn nh©n Êy. Trong b¶n tr×nh bµy d−íi ®©y, chóng t«i xin giíi thiÖu víi ®éc gi¶ nh÷ng kÕt luËn cña Pan-nª-cóc mµ ng−êi ta kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa nhÊt, tõng thêi kú mét l¹i ®Î ra nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång vÒ s¸ch l−îc, lµ b¶n th©n sù lín m¹nh cña phong trµo c«ng nh©n. NÕu ®õng ®em c¸i lý t−ëng huyÒn hoÆc nµo ®ã lµm tiªu chuÈn ®Ó ®o phong trµo Êy, mµ cø coi phong trµo ®ã nh− lµ mét phong trµo thùc tiÔn cña nh÷ng con ng−êi th«ng th−êng, th× cã thÓ thÊy râ r»ng viÖc thu hót nh÷ng líp "t©n binh" míi, viÖc l«i cuèn nh÷ng tÇng líp míi trong quÇn chóng lao ®éng, nhÊt ®Þnh ph¶i ®i kÌm víi nh÷ng sù dao ®éng trong lÜnh vùc lý luËn vµ s¸ch l−îc, víi t×nh tr¹ng t¸i ph¹m nh÷ng sai lÇm cò, t×nh tr¹ng nhÊt thêi quay vÒ víi nh÷ng quan niÖm ®· lçi thêi vµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®· lçi thêi, v.v.. Tõng thêi kú mét, phong trµo c«ng nh©n trong mçi n−íc ph¶i bá ra Ýt hay nhiÒu dù tr÷ vÒ tinh lùc, t©m trÝ vµ thêi gian ®Ó "huÊn luyÖn" t©n binh. Chóng ta bµn tiÕp. Chñ nghÜa t− b¶n ph¸t triÓn víi nh÷ng tèc ®é kh«ng gièng nhau trong c¸c n−íc kh¸c nhau vµ trong c¸c ngµnh kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Chñ nghÜa M¸c ®−îc giai cÊp c«ng nh©n vµ nh÷ng nhµ t− t−ëng cña giai cÊp ®ã lÜnh héi mét c¸ch dÔ dµng nhÊt, nhanh chãng nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt vµ ch¾c ch¾n nhÊt trong ®iÒu kiÖn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp ®−îc ph¸t triÓn tíi møc cao nhÊt. Nh÷ng quan hÖ kinh tÕ l¹c hËu hay chËm ph¸t triÓn th−êng xuyªn dÉn tíi chç lµ, trong phong trµo c«ng nh©n, xuÊt hiÖn nh÷ng phÇn tö chØ lÜnh héi ®−îc mét sè khÝa c¹nh cña chñ nghÜa M¸c, mét sè bé phËn riªng biÖt cña thÕ giíi quan míi, hoÆc mét sè khÈu hiÖu vµ yªu s¸ch riªng biÖt, mµ l¹i kh«ng thÓ ®o¹n tuyÖt døt kho¸t víi tÊt c¶ nh÷ng truyÒn thèng cña thÕ giíi quan t− s¶n nãi chung vµ cña thÕ giíi quan d©n chñ - t− s¶n nãi riªng. H¬n n÷a, mét nguån gèc lu«n lu«n g©y ra nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång lµ tÝnh chÊt biÖn chøng cña sù ph¸t triÓn x· héi, diÔn ra
- V. I. Lª-nin Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong phong trµo c«ng nh©n ch©u ¢u 78 79 h−íng hoÆc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña phong trµo Êy, ⎯ vèn lµ ®Æc trong m©u thuÉn vµ th«ng qua c¸c m©u thuÉn. Chñ nghÜa t− b¶n lµ tiÕn bé, v× nã xo¸ bá nh÷ng ph−¬ng thøc s¶n xuÊt cò vµ lµm ®iÓm cña mét thêi kú nµo ®ã hay cña nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng nµo ®ã cña giai cÊp c«ng nh©n, ⎯ lµ lo¹i trõ lÉn nhau. Nh−ng ®êi cho lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn; nh−ng ®ång thêi ®Õn mét sèng thùc tÕ, lÞch sö thùc tÕ th× l¹i bao hµm nh÷ng khuynh h−íng tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, th× nã l¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸c lùc l−îng s¶n xuÊt. Chñ nghÜa t− b¶n lµm cho c«ng nh©n ph¸t kh¸c nhau ®ã, gièng nh− ®êi sèng vµ sù ph¸t triÓn trong tù triÓn, lµm cho hä cã tæ chøc, ®−a hä vµo kû luËt, ⎯ nh−ng nã ®Ì nhiªn vÉn bao hµm c¶ sù tiÕn ho¸ chËm ch¹p lÉn nh÷ng b−íc nÐn, ¸p bøc c«ng nh©n, dÉn hä tíi chç tho¸i ho¸, cïng khæ, v.v.. nh¶y vät nhanh chãng, nh÷ng sù gi¸n ®o¹n cña qu¸ tr×nh tiÖm Chñ nghÜa t− b¶n tù nã t¹o ra ng−êi ®µo huyÖt ch«n nã, tù nã tiÕn. t¹o ra nh÷ng nh©n tè cña mét chÕ ®é míi, vµ ®ång thêi, nÕu kh«ng Bän xÐt l¹i cho r»ng tÊt c¶ nh÷ng lËp luËn vÒ "nh÷ng b−íc cã mét "b−íc nh¶y vät", th× nh÷ng nh©n tè riªng lÎ ®ã kh«ng lµm nh¶y vät" vµ vÒ sù ®èi lËp cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c gi÷a phong trµo thay ®æi ®−îc mét tÝ g× trong t×nh h×nh chung cña sù vËt, kh«ng c«ng nh©n vµ toµn bé x· héi cò, ®Òu lµ nh÷ng c©u nãi su«ng c¶. ®ông ch¹m g× ®Õn nÒn thèng trÞ cña t− b¶n. Chñ nghÜa M¸c, víi Bän Êy coi nh÷ng cuéc c¶i l−¬ng lµ viÖc thùc hiÖn tõng phÇn chñ t− c¸ch lµ häc thuyÕt cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, ®· n¾m nghÜa x· héi. Bän c«ng ®oµn - v« chÝnh phñ tõ chèi "c«ng t¸c vôn ®−îc nh÷ng m©u thuÉn ®ã trong cuéc sèng sinh ®éng, trong lÞch vÆt", ®Æc biÖt lµ tõ chèi viÖc lîi dông diÔn ®µn nghÞ viÖn. ThËt ra, sö sinh ®éng cña chñ nghÜa t− b¶n vµ cña phong trµo c«ng nh©n. s¸ch l−îc nµy quy l¹i lµ ngåi chê "nh÷ng ngµy vÜ ®¹i" mµ kh«ng Nh−ng lÏ dÜ nhiªn lµ quÇn chóng häc tËp trong ®êi sèng chø kh«ng biÕt tËp hîp c¸c lùc l−îng ®ang t¹o ra nh÷ng sù biÕn lín lao. C¶ ph¶i trong s¸ch vë, vµ v× vËy, cã mét sè c¸ nh©n hay mét sè nhãm hai bän nãi trªn ®Òu k×m h·m c¸i c«ng viÖc quan träng nhÊt, cÊp ng−êi nµo ®ã lu«n lu«n phãng ®¹i, lu«n lu«n nªu khi th× ®Æc ®iÓm thiÕt nhÊt lµ : tËp hîp c«ng nh©n l¹i thµnh nh÷ng tæ chøc réng lín, m¹nh mÏ, ho¹t ®éng tèt vµ biÕt ho¹t ®éng tèt trong tÊt c¶ mäi hoµn nµy, khi th× ®Æc ®iÓm nä cña sù ph¸t triÓn t− b¶n chñ nghÜa, khi th× "bµi häc" nµy, khi th× "bµi häc" nä cña sù ph¸t triÓn Êy, thµnh c¶nh, tøc lµ nh÷ng tæ chøc ®Çy tinh thÇn ®Êu tranh giai cÊp, cã mét lý thuyÕt phiÕn diÖn, thµnh mét hÖ thèng s¸ch l−îc phiÕn nhËn thøc râ rµng vÒ môc ®Ých cña m×nh vµ ®−îc gi¸o dôc theo diÖn. thÕ giíi quan thËt sù m¸c-xÝt. C¸c nhµ t− t−ëng t− s¶n, nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i tù do vµ Chç nµy, chóng t«i xin phÐp nãi ra ngoµi ®Ò mét tÝ, vµ ®Ó tr¸nh ph¸i d©n chñ kh«ng hiÓu ®−îc chñ nghÜa M¸c, kh«ng hiÓu ®−îc nh÷ng sù hiÓu lÇm cã thÓ x¶y ®Õn, chóng t«i xin më ngoÆc nãi r»ng Pan-nª-cóc minh ho¹ sù ph©n tÝch cña m×nh chØ toµn b»ng phong trµo c«ng nh©n hiÖn nay, nªn lu«n lu«n nh¶y tõ mét cùc ®oan bÊt lùc nµy sang mét cùc ®oan bÊt lùc kh¸c. Khi th× hä gi¶i nh÷ng vÝ dô m−în trong lÞch sö T©y ¢u, ®Æc biÖt lµ m−în ë lÞch sö cña §øc vµ Ph¸p, chø tuyÖt nhiªn kh«ng cã ý nãi ®Õn n−íc thÝch r»ng mäi viÖc ®Òu do nh÷ng kÎ cã ¸c ý "xóc xiÓm" giai cÊp nµy chèng giai cÊp kia, khi th× hä tù an ñi b»ng c¸ch nãi r»ng ®¶ng Nga. NÕu ®«i khi h×nh nh− «ng ta cã ¸m chØ ®Õn n−íc Nga, th× c«ng nh©n lµ mét "®¶ng c¶i l−¬ng cã tÝnh chÊt hoµ b×nh". C¶ chñ ®ã chØ lµ v× nh÷ng xu h−íng c¬ b¶n ®· g©y ra nh÷ng sù xa rêi nghÜa c«ng ®oµn - v« chÝnh phñ lÉn chñ nghÜa c¶i l−¬ng còng cÇn nµo ®ã ®èi víi s¸ch l−îc m¸c-xÝt, còng thÓ hiÖn ra c¶ ë n−íc ta, ph¶i ®−îc coi lµ mét s¶n phÈm trùc tiÕp cña thÕ giíi quan t− s¶n mÆc dÇu cã sù kh¸c nhau rÊt xa gi÷a n−íc Nga víi ph−¬ng T©y Êy vµ cña ¶nh h−ëng cña nã, nh÷ng chñ nghÜa nµy chØ b¸m vµo vÒ mÆt v¨n hãa, phong tôc, tËp qu¸n vµ kinh tÕ - lÞch sö. mét mÆt nµo ®ã cña phong trµo c«ng nh©n, n©ng tÝnh chÊt phiÕn Cuèi cïng, mét nguyªn nh©n hÕt søc träng yÕu ®· g©y ra nh÷ng diÖn Êy lªn thµnh mét thø lý luËn, tuyªn bè r»ng nh÷ng khuynh ý kiÕn bÊt ®ång gi÷a nh÷ng ng−êi tham gia phong trµo c«ng nh©n,
- V. I. Lª-nin Nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong phong trµo c«ng nh©n ch©u ¢u 80 81 lµ nh÷ng sù thay ®æi trong s¸ch l−îc cña c¸c giai cÊp thèng trÞ b¹o lùc sang chÕ ®é gäi lµ nh−îng bé, lµ nh÷ng nÐt cè h÷u trong nãi chung vµ cña giai cÊp t− s¶n nãi riªng. NÕu s¸ch l−îc cña giai lÞch sö tÊt c¶ c¸c n−íc ch©u ¢u suèt trong nöa cuèi thÕ kû võa qua, cÊp t− s¶n tr−íc sau vÉn kh«ng thay ®æi hay Ýt ra còng cïng mét h¬n n÷a, trong nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh, c¸c n−íc kh¸c nhau l¹i lo¹i, th× cã lÏ giai cÊp c«ng nh©n ®· nhanh chãng häc ®−îc c¸ch ¸p dông ph−¬ng ph¸p nµy hay ph−¬ng ph¸p kia nhiÒu h¬n. Ch¼ng ®¸p l¹i s¸ch l−îc ®ã b»ng mét s¸ch l−îc tr−íc sau còng nhÊt h¹n, n−íc Anh trong nh÷ng n¨m 60 vµ 70 cña thÕ kû XIX lµ n−íc trÝ hay cïng mét lo¹i nh− thÕ. Sù thËt, giai cÊp t− s¶n trong tÊt cæ ®iÓn cña chÝnh s¸ch "tù do" t− s¶n, cßn n−íc §øc trong nh÷ng c¶ c¸c n−íc tÊt nhiªn ph¶i v¹ch ra hai hÖ thèng cai trÞ, hai ph−¬ng n¨m 70 vµ 80 th× l¹i dïng ph−¬ng ph¸p b¹o lùc, v.v.. ph¸p ®Êu tranh cho lîi Ých cña nã vµ ®Ó b¶o vÖ sù thèng trÞ cña Khi ph−¬ng ph¸p nµy ®ang thÞnh hµnh ë §øc, th× sù ph¶n nã ⎯ h¬n n÷a, hai ph−¬ng ph¸p ®ã khi th× thay thÕ cho nhau, øng phiÕn diÖn ®èi víi mét trong nh÷ng chÕ ®é cai trÞ cña giai khi th× kÕt hîp víi nhau d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Ph−¬ng cÊp t− s¶n Êy lµ sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa c«ng ®oµn - v« chÝnh ph¸p thø nhÊt lµ ph−¬ng ph¸p b¹o lùc, ph−¬ng ph¸p tõ chèi mäi phñ, hay nh− c¸ch nãi lóc bÊy giê, lµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ trong phong trµo c«ng nh©n ("ph¸i trÎ" håi ®Çu nh÷ng n¨m 9041, Gi« - sù nh−îng bé ®èi víi phong trµo c«ng nh©n, ph−¬ng ph¸p ñng hé tÊt c¶ nh÷ng thÓ chÕ cò vµ lçi thêi, ph−¬ng ph¸p triÖt ®Ó phñ han M«-xt¬ håi ®Çu nh÷ng n¨m 80). N¨m 1890, khi cã sù chuyÓn nhËn mäi cuéc c¶i c¸ch. §ã lµ thùc chÊt cña chÝnh s¸ch b¶o thñ, sang chÝnh s¸ch "nh−îng bé", th× sù chuyÓn biÕn ®ã, bao giê chÝnh s¸ch nµy ë T©y ¢u ngµy cµng kh«ng cßn lµ cña giai cÊp ®Þa còng vËy, cßn nguy hiÓm h¬n ®èi víi phong trµo c«ng nh©n, v× chñ n÷a, mµ ngµy cµng trë thµnh mét trong nh÷ng lo¹i h×nh cña nã g©y ra mét sù ph¶n øng còng phiÕn diÖn nh− thÕ ®èi víi "chñ chÝnh s¸ch t− s¶n nãi chung. Ph−¬ng ph¸p thø hai lµ ph−¬ng nghÜa c¶i l−¬ng" t− s¶n: ®ã lµ chñ nghÜa c¬ héi trong phong trµo ph¸p cña "chñ nghÜa tù do", tøc lµ dïng nh÷ng biÖn ph¸p theo c«ng nh©n. Pan-nª-cóc viÕt: "Môc ®Ých chÝnh diÖn, hiÖn thùc h−íng më réng c¸c quyÒn chÝnh trÞ, theo h−íng thi hµnh nh÷ng cña chÝnh s¸ch tù do cña giai cÊp t− s¶n, lµ lµm cho c«ng nh©n l¹c cuéc c¶i c¸ch, nh÷ng nh−îng bé, v.v.. h−íng, g©y chia rÏ trong hµng ngò cña hä, biÕn chÝnh s¸ch cña Giai cÊp t− s¶n chuyÓn tõ ph−¬ng ph¸p nµy sang ph−¬ng c«ng nh©n thµnh mét vËt phô thuéc bÊt lùc cña c¸i gäi lµ chÝnh s¸ch ph¸p kh¸c, kh«ng ph¶i lµ do ¸c ý cña mét sè c¸ nh©n nµo ®ã, vµ c¶i l−¬ng bÊt lùc, mét chÝnh s¸ch bao giê còng bÊt lùc vµ chãng còng kh«ng ph¶i do ngÉu nhiªn, mµ lµ do m©u thuÉn c¨n b¶n tµn". trong ®Þa vÞ riªng cña giai cÊp ®ã. Mét x· héi t− b¶n chñ nghÜa b×nh L¾m lóc, trong mét thêi gian nµo ®ã, nhê cã chÝnh s¸ch "tù th−êng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc mét c¸ch th¾ng lîi nÕu kh«ng do" mµ giai cÊp t− s¶n ®¹t ®−îc môc ®Ých cña nã, chÝnh s¸ch Êy, cã mét chÕ ®é ®¹i nghÞ v÷ng ch¾c, nÕu kh«ng ®Ó cho d©n chóng nh− Pan-nª-cóc ®· nhËn xÐt rÊt ®óng, lµ mét thø chÝnh s¸ch "x¶o h−ëng mét sè quyÒn chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh, v× vÒ mÆt "v¨n hãa", d©n quyÖt h¬n". Mét bé phËn c«ng nh©n, mét bé phËn nh÷ng ®¹i biÓu chóng kh«ng thÓ kh«ng cã mét ®ßi hái t−¬ng ®èi cao. ViÖc ®ßi hái cña hä ®«i khi m¾c lõa v× nh÷ng nh−îng bé bÒ ngoµi. Bän theo mét tr×nh ®é v¨n hãa tèi thiÓu nhÊt ®Þnh nh− thÕ lµ do nh÷ng ®iÒu chñ nghÜa xÐt l¹i tuyªn bè r»ng häc thuyÕt ®Êu tranh giai cÊp ®· kiÖn cña chÝnh ngay ph−¬ng thøc s¶n xuÊt t− b¶n chñ nghÜa víi "lçi thêi" råi, hoÆc chóng b¾t ®Çu ¸p dông mét chÝnh s¸ch trªn nÒn kü thuËt cao, víi tÝnh chÊt phøc t¹p, linh ho¹t, n¨ng ®éng cña thùc tÕ lµ tõ bá lý luËn ®ã. Nh÷ng sù quanh co cña s¸ch l−îc t− ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña sù s¶n lµm t¨ng thªm chñ nghÜa xÐt l¹i trong phong trµo c«ng nh©n c¹nh tranh trªn toµn thÕ giíi, v.v., ®Î ra. Do ®ã, nh÷ng sù dao vµ l¾m lóc ®−a nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong néi bé phong trµo ®éng trong s¸ch l−îc cña giai cÊp t− s¶n, viÖc chuyÓn tõ chÕ ®é ®ã ®Õn chç ph©n liÖt trùc tiÕp.
- V. I. Lª-nin 82 83 TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n thuéc lo¹i nãi trªn ®Òu g©y ra nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång vÒ s¸ch l−îc trong phong trµo c«ng nh©n, trong hµng ngò giai cÊp v« s¶n. Nh−ng gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ c¸c tÇng líp tiÓu t− s¶n kÕ cËn víi nã, kÓ c¶ n«ng d©n, th× kh«ng cã vµ kh«ng thÓ cã mét bøc v¹n lý tr−êng thµnh nµo c¶. HiÓn nhiªn lµ vÒ phÝa nã, b−íc chuyÓn cña mét sè ng−êi, cña mét sè nhãm vµ mét sè tÇng líp tiÓu t− s¶n sang giai cÊp v« s¶n, còng kh«ng thÓ kh«ng T«n-xt«i vµ cuéc ®Êu tranh g©y ra nh÷ng sù ng¶ nghiªng trong s¸ch l−îc cña giai cÊp nµy. Kinh nghiÖm phong trµo c«ng nh©n trong c¸c n−íc, trªn cña giai cÊp v« s¶n nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ cña thùc tiÔn, ®ang gióp ta thÊy râ thùc chÊt cña s¸ch l−îc m¸c-xÝt, ®ang gióp nh÷ng n−íc cßn non trÎ T«n - xt«i ®· ®¶ kÝch c¸c giai cÊp thèng trÞ mét c¸ch m·nh liÖt h¬n ph©n biÖt ®−îc râ rµng h¬n c¸i ý nghÜa giai cÊp thùc sù vµ thµnh thùc kh¸c th−êng, ®· v¹ch trÇn mét c¸ch rÊt râ rÖt sù cña nh÷ng khuynh h−íng xa rêi chñ nghÜa M¸c vµ ®Êu tranh gi¶ dèi bªn trong cña tÊt c¶ c¸c thiÕt chÕ mµ nhê ®ã x· héi hiÖn cã kÕt qu¶ h¬n chèng l¹i nh÷ng khuynh h−íng Êy. nay cßn cã thÓ tån t¹i ®−îc: gi¸o héi, toµ ¸n, chÕ ®é qu©n phiÖt, chÕ ®é h«n nh©n "theo ph¸p luËt", khoa häc t− s¶n. Nh−ng häc "Ng«i sao", sè I, ngµy 16 th¸ng Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn thuyÕt cña «ng l¹i hoµn toµn m©u thuÉn víi cuéc sèng, víi ho¹t Ch¹p 1910 b¸o "Ng«i sao" ®éng vµ cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n lµ ng−êi ®µo huyÖt ch«n Ký tªn: V. I.-lin chÕ ®é hiÖn nay. VËy th× nh÷ng lêi thuyÕt gi¸o cña LÐp T«n-xt«i ph¶n ¸nh quan ®iÓm cña ai? LÐp T«n-xt«i ®· nãi lªn tiÕng nãi cña tÊt c¶ hµng bao nhiªu triÖu quÇn chóng nh©n d©n Nga, vèn ®· c¨m ghÐt nh÷ng «ng chñ cña cuéc sèng hiÖn nay, nh−ng vÉn ch−a tiÕn ®Õn chç tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh tù gi¸c, triÖt ®Ó, ®−îc tiÕn hµnh ®Õn cïng vµ kh«ng ®iÒu hoµ, nh»m chèng l¹i nh÷ng «ng chñ ®ã. LÞch sö vµ kÕt côc cña cuéc c¸ch m¹ng Nga vÜ ®¹i ®· chØ ra r»ng nh÷ng quÇn chóng ®øng gi÷a giai cÊp v« s¶n x· héi chñ nghÜa gi¸c ngé vµ nh÷ng kÎ bªnh vùc kiªn quyÕt cho chÕ ®é cò, chÝnh lµ nh− thÕ ®Êy. Trong cuéc c¸ch m¹ng, quÇn chóng ®ã, ⎯ chñ yÕu lµ n«ng d©n ⎯ ®· chøng tá r»ng hä c¨m thï chÕ ®é cò biÕt chõng nµo, r»ng hä ®· c¶m thÊy s©u s¾c biÕt chõng nµo tÊt c¶ nh÷ng g¸nh nÆng cña chÕ ®é hiÖn nay, vµ nguyÖn väng tù ph¸t cña hä muèn tho¸t khái nh÷ng g¸nh nÆng Êy vµ ®i t×m mét ®êi sèng tèt ®Ñp h¬n thËt to lín biÕt chõng nµo.
- V. I. Lª-nin 84 85 §ång thêi, quÇn chóng ®ã ®· chøng tá trong cuéc c¸ch m¹ng r»ng hä ch−a gi¸c ngé ®Çy ®ñ trong c¨m thï cña m×nh, ch−a ®−îc triÖt ®Ó trong cuéc ®Êu tranh cña m×nh, vµ trong viÖc ®i t×m cho m×nh mét ®êi sèng tèt ®Ñp h¬n th× bÞ h¹n chÕ trong nh÷ng giíi h¹n chËt hÑp. C¸i biÓn c¶ nh©n d©n, chuyÓn ®éng ®Õn tËn ®¸y, cïng víi tÊt c¸c cuéc biÓu t×nh ®· b¾t ®Çu c¶ nh÷ng sù yÕu ®uèi vµ tÊt c¶ nh÷ng mÆt m¹nh cña nã, ®· ®−îc ph¶n ¸nh trong häc thuyÕt cña T«n-xt«i. Sau ba n¨m c¸ch m¹ng, tõ 1905 ®Õn 1907, n−íc Nga ®· tr¶i Nghiªn cøu nh÷ng t¸c phÈm v¨n nghÖ cña LÐp T«n-xt«i, qua ba n¨m thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng thèng trÞ, tõ 1908 ®Õn 1910, giai cÊp c«ng nh©n Nga sÏ nhËn ra ®−îc kÎ thï cña m×nh râ h¬n, cßn khi ph©n tÝch häc thuyÕt cña T«n-xt«i, th× toµn thÓ nh©n d©n ba n¨m cña §u-ma Tr¨m ®en, ba n¨m b¹o lùc hoµnh hµnh vµ Nga tÊt sÏ ph¶i hiÓu ®−îc chç yÕu cña b¶n th©n hä, ®· ng¨n c¶n t×nh tr¹ng bÞ t−íc quyÕt, ba n¨m c¸c nhµ t− b¶n tÊn c«ng vµo kh«ng cho hä tiÕn hµnh ®Õn cïng sù nghiÖp gi¶i phãng m×nh, lµ c«ng nh©n vµ t−íc ®o¹t nh÷ng thµnh qu¶ mµ c«ng nh©n ®· giµnh ë ®©u. CÇn ph¶i hiÓu râ ®iÒu ®ã ®Ó tiÕn lªn. ®−îc. ChÕ ®é chuyªn chÕ Nga hoµng, chØ bÞ søt mÎ nh−ng ch−a Sù tiÕn lªn ®ã ®ang bÞ ng¨n trë bëi nh÷ng kÎ tuyªn bè r»ng bÞ tiªu diÖt trong n¨m 1905, l¹i tËp hîp lùc l−îng, c©u kÕt víi bän T«n-xt«i lµ "l−¬ng t©m chung", lµ "vÞ thÇy cña ®êi sèng". §ã lµ ®Þa chñ vµ t− b¶n trong §u-ma III vµ lËp l¹i trËt tù cò ë Nga. mét sù dèi tr¸ mµ ph¸i tù do, muèn lîi dông c¸i mÆt ph¶n c¸ch ¸ch ¸p bøc cña bän t− b¶n ®èi víi c«ng nh©n l¹i cµng nÆng nÒ m¹ng trong häc thuyÕt cña T«n-xt«i, ®· tung ra mét c¸ch cã dông h¬n, t×nh tr¹ng kh«ng cã luËt ph¸p vµ chuyªn quyÒn ®éc ®o¸n cña t©m. §i theo ph¸i tù do, mét vµi ng−êi d©n chñ - x· héi cò còng bän quan l¹i ë thµnh thÞ, vµ nhÊt lµ ë n«ng th«n, l¹i cµng tr¾ng lÆp l¹i luËn ®iÖu dèi tr¸ ®ã, nãi r»ng T«n-xt«i lµ "vÞ thÇy cña ®êi trîn h¬n, sù ®µn ¸p c¸c chiÕn sÜ ®Êu tranh cho tù do l¹i cµng tµn sèng". khèc h¬n, c¸c ¸n tö h×nh l¹i cµng nhiÒu h¬n. ChÝnh phñ Nga hoµng, Nh©n d©n Nga chØ ®−îc gi¶i phãng khi nµo hä hiÓu ®−îc r»ng bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n ®· ®iªn cuång tr¶ thï c¸c giai cÊp c¸ch hä ph¶i häc tËp ®Êu tranh cho mét ®êi sèng tèt ®Ñp h¬n kh«ng m¹ng, tr−íc hÕt lµ giai cÊp v« s¶n, vÒ cuéc c¸ch m¹ng, ⎯ tùa hå ph¶i ë T«n-xt«i, mµ lµ ë giai cÊp mµ T«n-xt«i ®· kh«ng hiÓu ®−îc nh− chóng véi v· lîi dông sù gi¸n ®o¹n trong cuéc ®Êu tranh cña vai trß cña nã, giai cÊp duy nhÊt cã kh¶ n¨ng ph¸ hñy ®−îc c¸i quÇn chóng ®Ó tiªu diÖt kÎ thï cña chóng. thÕ giíi cò mµ T«n-xt«i ®· thï ghÐt, ⎯ tøc lµ häc tËp ë giai cÊp v« Nh−ng cã nh÷ng kÎ thï mµ ng−êi ta cã thÓ ®¸nh tan trong s¶n. mét vµi trËn, cã thÓ t¹m thêi ®Ì bÑp ®−îc, nh−ng kh«ng thÓ tiªu diÖt ®−îc. Sù toµn th¾ng cña c¸ch m¹ng lµ hoµn toµn cã thÓ "B¸o c«ng nh©n", sè 2, ngµy 18 (31) Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn cã ®−îc, vµ mét sù th¾ng lîi nh− vËy sÏ thñ tiªu hoµn toµn chÕ ®é th¸p Ch¹p 1910 "B¸o c«ng nh©n" qu©n chñ Nga hoµng, sÏ quÐt s¹ch bän ®Þa chñ - chñ n«ng n«, sÏ trao tÊt c¶ ruéng ®Êt cña chóng cho n«ng d©n mµ kh«ng ph¶i chuéc l¹i, sÏ thay thÕ sù cai trÞ cña bän quan l¹i b»ng sù tù qu¶n d©n chñ vµ tù do chÝnh trÞ. Nh÷ng sù c¶i t¹o nh− thÕ kh«ng nh÷ng cã thÓ
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học