1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 2 phần 5

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 2 phần 5

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 2 phần 5', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả V. I. L ª - n i n Bµn vÒ ®Æc ®iÓm cña chñ nghÜa l·ng m¹n kinh tÕ 318 319 ChØ cÇn nhí l¹i ch−¬ng s¸ch ®· tr×nh bµy trªn kia cña Nh− vËy lµ diÔn gi¶ ®· t×m thÊy tiªu chuÈn ®Ó cã thÓ gi¶i Xi-xm«n-®i vµ bµi diÔn v¨n nãi ®Õn ë ®©y, lµ cã thÓ thÊy ®−îc quyÕt ®−îc c¸i vÊn ®Ò mµ tho¹t nh×n qua th× h×nh nh− lµ ®−a r»ng bµi

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 42

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:47 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. V. I. L ª - n i n Bµn vÒ ®Æc ®iÓm cña chñ nghÜa l·ng m¹n kinh tÕ 318 319 ChØ cÇn nhí l¹i ch−¬ng s¸ch ®· tr×nh bµy trªn kia cña Nh− vËy lµ diÔn gi¶ ®· t×m thÊy tiªu chuÈn ®Ó cã thÓ gi¶i Xi-xm«n-®i vµ bµi diÔn v¨n nãi ®Õn ë ®©y, lµ cã thÓ thÊy ®−îc quyÕt ®−îc c¸i vÊn ®Ò mµ tho¹t nh×n qua th× h×nh nh− lµ ®−a r»ng bµi diÔn v¨n tréi h¬n h¼n ch−¬ng s¸ch kia, c¶ vÒ mÆt lý ®Õn nh÷ng sù bÕ t¾c mµ Xi-xm«n-®i ®· vÊp ph¶i: mËu dÞch tù luËn lÉn vÒ mÆt thï ®Þch ®èi víi bÊt cø "sù biÖn hé" nµo. DiÔn do, còng nh− viÖc ng¨n c¶n mËu dÞch tù do, c¶ hai ®Òu dÉn gi¶ ®· nãi vÒ nh÷ng m©u thuÉn ®i kÌm theo sù ph¸t triÓn cña c«ng nh©n ®Õn chç bÞ ph¸ s¶n. Tiªu chuÈn Êy chÝnh lµ sù ph¸t ®¹i t− b¶n, nãi mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n, ®Çy ®ñ h¬n, trùc tiÕp triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt. C¸ch ®Æt vÊn ®Ò trªn c¬ së lÞch sö h¬n vµ th¼ng th¾n h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng ng−êi l·ng m¹n chøng tá ngay tÝnh −u viÖt cña nã: t¸c gi¶ kh«ng ®em chñ nghÜa chñ nghÜa. Song kh«ng mét lÇn nµo, diÔn gi¶ tù h¹ m×nh xuèng t− b¶n so s¸nh víi mét x· héi trõu t−îng mµ ng−êi ta mong chç thèt ra nh÷ng c©u t×nh c¶m su«ng ®Ó o¸n th¸n sù ph¸t triÓn muèn (vÒ thùc chÊt, tøc lµ víi mét kh«ng t−ëng), mµ l¹i ®em so Êy. Kh«ng mét lÇn nµo, diÔn gi¶ thèt ra mét tiÕng vÒ mét kh¶ s¸nh víi nh÷ng giai ®o¹n tr−íc ®ã cña nÒn kinh tÕ x· héi; «ng n¨ng "®i chÖch khái con ®−êng ®· ®i". DiÔn gi¶ hiÓu r»ng lèi ®· ®em so s¸nh víi nhau c¸c giai ®o¹n nèi tiÕp nhau cña chñ nãi Êy chØ dïng ®Ó che ®Ëy viÖc chÝnh b¶n th©n hä "®i chÖch" nghÜa t− b¶n, vµ «ng ®· nhËn thÊy r»ng lùc l−îng s¶n xuÊt cña khái vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra bëi ®êi sèng, tøc lµ bëi hiÖn thùc kinh x· héi ph¸t triÓn nhê sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n. Phª tÕ nhÊt ®Þnh, bëi sù ph¸t triÓn kinh tÕ nhÊt ®Þnh, bëi nh÷ng lîi ph¸n mét c¸ch khoa häc lËp luËn cña ph¸i mËu dÞch tù do, «ng Ých nhÊt ®Þnh mµ sù ph¸t triÓn ®ã lµm nÈy sinh ra. ®· tr¸nh kh«ng ph¹m sai lÇm mµ c¸c nhµ l·ng m¹n chñ nghÜa Tiªu chuÈn hoµn toµn khoa häc mµ chóng t«i ®· chØ ra ë trªn th−êng m¾c ph¶i lµ khi phñ nhËn tÊt c¶ mäi ý nghÜa cña lËp ®· gióp diÔn gi¶ gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò ®ã, mµ vÉn lµ mét nhµ luËn Êy th× ®· ®em "h¾t c¶ ®øa trÎ ®i cïng víi n−íc bÈn trong hiÖn thùc chñ nghÜa triÖt ®Ó. chËu t¾m"; «ng ®· biÕt t¸ch lÊy c¸i h¹t nh©n hîp lý cña lËp luËn DiÔn gi¶ nãi:"Nh−ng, th−a c¸c ngµi, c¸c ngµi ®õng cho r»ng Êy, tøc lµ thõa nhËn sù tiÕn bé kü thuËt to lín mµ kh«ng ai cã khi phª ph¸n mËu dÞch tù do, chóng t«i cã ý ®Þnh bªnh vùc thÓ hoµi nghi ®−îc. §−¬ng nhiªn, vèn rÊt s¾c s¶o, c¸c nhµ d©n thuÕ quan b¶o hé"102. Råi «ng chØ ra r»ng trong chÕ ®é hiÖn nay tóy cña chóng ta ch¾c sÏ kÕt luËn r»ng t¸c gi¶ nµy ®øng vÒ phÝa cña nÒn kinh tÕ x· héi th× chÕ ®é mËu dÞch tù do vµ chÕ ®é thuÕ ®¹i t− b¶n ®Ó chèng l¹i ng−êi tiÓu s¶n xuÊt mét c¸ch rÊt c«ng quan b¶o hé, c¶ hai ®Òu cã cïng mét c¬ së; «ng v¹ch ra mét khai nh− thÕ th× h¼n lµ "mét ng−êi biÖn hé cho quyÒn lùc cña c¸ch v¾n t¾t qu¸ tr×nh chñ nghÜa t− b¶n "ph¸ hñy" ®êi sèng kinh tiÒn tÖ", nhÊt lµ v× t¸c gi¶ l¹i ®· tuyªn bè víi lôc ®Þa ch©u ¢u lµ tÕ cò vµ nh÷ng quan hÖ nöa gia tr−ëng T©y ¢u cò ë n−íc Anh ¸p dông réng nh÷ng kÕt luËn rót ra tõ ®êi sèng ë n−íc Anh, vµ trªn lôc ®Þa; «ng chØ ra c¸i sù thËt x· héi nµy lµ: trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, mËu dÞch tù do ®Èy nhanh sù "ph¸ hñy" vµo tæ quèc cña «ng, lµ n¬i mµ nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ lóc Êy∗. Vµ diÔn gi¶ kÕt luËn: "Th−a c¸c ngµi, chØ trªn ý nghÜa Êy, t«i bÊy giê ®ang chËp ch÷ng b−íc nh÷ng b−íc ®Çu tiªn. VËy mµ míi gi¬ tay t¸n thµnh mËu dÞch tù do"104. chÝnh lµ nhê cã vÝ dô nµy (còng nh− nhê cã bao nhiªu vÝ dô ________ t−¬ng tù kh¸c lÊy trong lÞch sö cña T©y ¢u) mµ lÏ ra c¸c nhµ d©n tóy Êy cã thÓ häc ®−îc c¸i ®iÒu mµ hä hoµn toµn kh«ng thÓ * T¸c dông tiÕn bé Êy cña viÖc b·i bá nh÷ng ®¹o luËt vÒ lóa m× ®· ®−îc (hay cã lÏ lµ kh«ng muèn?) hiÓu, cô thÓ lµ: thõa nhËn tÝnh chÊt t¸c gi¶ quyÓn "Die Lage" nªu ra ngay tõ tr−íc khi nh÷ng ®¹o luËt Êy bÞ b·i tiÕn bé cña ®¹i t− b¶n so víi nÒn tiÓu s¶n xuÊt, tuyÖt nhiªn bá (1. c., p. 179), t¸c gi¶ ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ¶nh h−ëng cña biÖn ph¸p nµy kh«ng ph¶i lµ "biÖn hé" cho ®¹i t− b¶n. ®èi víi sù gi¸c ngé cña nh÷ng ng−êi s¶n xuÊt103.
  2. V. I. L ª - n i n 320 321 LuËt c«ng x−ëng míi105 ViÕt vµo mïa hÌ 1897 trong thêi gian ®i ®µy. B¶n phô lôc ®−îc viÕt vµo mïa thu 1897 Theo ®óng b¶n in trong In lÇn ®Çu thµnh s¸ch nhá ë s¸ch nhá Gi¬-ne-v¬ n¨m 1899
  3. V. I. L ª - n i n 322 323 LuËt c«ng x−ëng míi B×a cuèn s¸ch cña V. I. Lª-nin "LuËt c«ng x−ëng míi". ―1899
  4. V. I. L ª - n i n 324 325 I LuËt c«ng x−ëng míi do ®©u mµ ®−îc ban bè? Ngµy 2 th¸ng S¸u 1897, ng−êi ta ®· ban bè luËt c«ng x−ëng míi vÒ viÖc rót ng¾n ngµy lao ®éng ë c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y vµ vÒ viÖc quy ®Þnh c¸c ngµy nghØ lÔ. C«ng nh©n Pª-tÐc- bua ®· chê ®îi ®¹o luËt nµy tõ l©u råi, ®¹o luËt mµ chÝnh phñ, do khiÕp sî cuéc b·i c«ng réng lín cña c«ng nh©n håi mïa xu©n 1896, nªn ®· ph¶i høa víi hä tõ n¨m ®ã. NhiÒu cuéc b·i c«ng kh¸c tiÕp tôc næ ra sau cuéc b·i c«ng réng lín Êy cña c«ng nh©n c¸c c«ng x−ëng sîi vµ c«ng x−ëng dÖt. Kh¾p n¬i, c«ng nh©n ®Òu ®ßi gi¶m giê lµm. ChÝnh phñ tr¶ lêi b»ng nh÷ng cuéc ®µn ¸p d· man, b¾t bí vµ ®−a ®i ®µy hµng lo¹t c«ng nh©n mµ kh«ng xÐt xö; trong lóc khiÕp sî, chÝnh phñ ®· toan t¸c ®éng ®Õn c«ng nh©n b»ng nh÷ng lêi ngu xuÈn vÒ lßng tõ ¸i c¬ ®èc gi¸o cña c¸c chñ x−ëng ®èi víi c«ng nh©n (th«ng t− cña bé tr−ëng VÝt-te göi c¸c viªn thanh tra c«ng x−ëng, ban bè n¨m 1895-18961)). Nh−ng c«ng nh©n chØ lÊy lµm buån c−êi vÒ nh÷ng lêi nãi ®ã th«i, vµ tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p ®µn ¸p ®Òu kh«ng thÓ ng¨n næi phong trµo ®· lan réng tíi hµng v¹n, hµng chôc v¹n c«ng nh©n. §Õn lóc Êy, chÝnh phñ hiÓu r»ng cÇn ph¶i 1) Xem tËp nµy, tr. 132 - 133.
  5. V. I. L ª - n i n 326 327 LuËt c«ng x−ëng míi nhanh, nh− míi ®−îc "lau" b»ng mét thø "dÇu m¸y" ®Æc biÖt. nh−îng bé vµ ph¶i tháa m·n chÝ Ýt lµ mét phÇn c¸c yªu s¸ch Nh−ng khi vÊn ®Ò cã quan hÖ ®Õn c«ng nh©n th× c¸c dù luËt cña c«ng nh©n . Ngoµi viÖc ®µn ¸p d· man nh÷ng ng−êi b·i kh«ng nh÷ng bÞ xÕp xã hµng n¨m hoÆc hµng chôc n¨m (nh− c«ng vµ nh÷ng lêi nãi lõa bÞp vµ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa ra, chÝnh dù luËt quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña chñ x−ëng h×nh nh− ®ang phñ cßn høa hÑn víi c«ng nh©n Pª-tÐc-bua mét ®¹o luËt "®−îc nghiªn cøu" ®· h¬n m−êi n¨m råi) mµ ngay c¶ nh÷ng gi¶m giê lµm. Lêi høa hÑn nµy ®−îc tuyªn bè víi c«ng nh©n ®¹o luËt ®· ®−îc ban bè råi còng vÉn kh«ng ®−îc thi hµnh, v× mét c¸ch long träng ch−a tõng thÊy, trong mét b¶n bè c¸o bän quan l¹i cña chÝnh phñ ®Õ chÕ ng¹i kh«ng d¸m lµm phiÒn ®Æc biÖt106 cña bé tr−ëng Bé tµi chÝnh vµ ®· ®−îc niªm yÕt c¸c ngµi chñ x−ëng (ch¼ng h¹n nh− ®¹o luËt n¨m 1886 vÒ viÖc trong c¸c c«ng x−ëng. C«ng nh©n nãng ruét ngãng chê viÖc c¸c chñ x−ëng ph¶i lËp bÖnh viÖn, cho ®Õn nay vÉn kh«ng thùc hiÖn lêi høa ®ã, hä chê ®îi ®¹o luËt sÏ ®−îc ban bè ®−îc thi hµnh trong ®¹i ®a sè tr−êng hîp). ThÕ th× t¹i sao lÇn ngµy 19 th¸ng T− 1897, vµ hä còng ®· s½n sµng cho r»ng lêi nµy, mét vÊn ®Ò ®Æt ra tõ l©u bçng nhiªn l¹i tiÕn triÓn ®−îc? høa ®ã cña chÝnh phñ, còng nh− nhiÒu lêi høa kh¸c, ®Òu chØ T¹i sao, vÊn ®Ò ®ã l¹i ®−îc néi c¸c vµ Héi ®ång nhµ n−íc gi¶i lµ nh÷ng lêi lõa bÞp tr¾ng trîn mµ th«i. Nh−ng lÇn nµy, quyÕt vµ thùc hiÖn thËt gÊp rót ra vËy? T¹i sao nã bçng nhiªn chÝnh phñ l¹i gi÷ lêi høa: ®¹o luËt ®· ®−îc ban bè. §¹o luËt mang h×nh thøc mét dù luËt vµ tøc kh¾c trë thµnh mét ®¹o ®ã nh− thÕ nµo, sau nµy chóng ta sÏ râ. Cßn b©y giê, chóng luËt? HiÓn nhiªn lµ cã mét søc m¹nh nµo ®ã ®· thóc ®Èy, ®· ta h·y xÐt xem hoµn c¶nh nµo ®· buéc chÝnh phñ ph¶i gi÷ lêi lay ®éng c¸c quan chøc, ®· chiÕn th¾ng c¸i th¸i ®é kh¨ng høa cña m×nh. kh¨ng cña hä kh«ng thÝch "lµm phiÒn" c¸c chñ x−ëng trong VÊn ®Ò gi¶m giê lµm ®· ®−îc chÝnh phñ nghiªn cøu tõ l©u, n−íc b»ng nh÷ng yªu s¸ch míi. Søc m¹nh ®ã, chÝnh lµ c«ng tr−íc n¨m 1896. VÊn ®Ò ®ã ®· ®−îc nªu lªn tr−íc ®©y m−êi l¨m nh©n Pª-tÐc-bua, lµ c¸c cuéc b·i c«ng to lín mµ hä tæ chøc vµo n¨m: ngay tõ 1883, c¸c chñ x−ëng ë Pª-tÐc-bua ®· yªu cÇu ban nh÷ng n¨m 1895 - 1896 vµ trong c¸c cuéc b·i c«ng nµy, nhê cã bè mét ®¹o luËt vÒ vÊn ®Ò nµy. C¸c chñ x−ëng kh¸c (cô thÓ lµ sù gióp ®ì cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®èi víi c«ng nh©n nh÷ng chñ x−ëng Ba-lan) ®· nhiÒu lÇn ®Ö tr×nh c¸c b¶n thØnh ("Héi liªn hiÖp ®Êu tranh"), nªn nh÷ng yªu s¸ch râ rµng ®· cÇu nh− vËy, nh−ng tÊt c¶ c¸c b¶n thØnh cÇu nµy, còng gièng ®−îc nªu ra víi chÝnh phñ, nh÷ng lêi kªu gäi vµ c¸c truyÒn ®¬n nh− nhiÒu dù ¸n kh¸c nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng cña c«ng nh©n , x· héi chñ nghÜa ®· ®−îc ph©n ph¸t trong c«ng nh©n. ChÝnh ®Òu bÞ qu¼ng vµo xã, kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt. ChÝnh phñ Nga phñ hiÓu r»ng bÊt cø mét cuéc ®µn ¸p nµo cña c¶nh s¸t còng kh«ng véi g× ph¶i xÐt ngay lËp tøc nh÷ng dù ¸n nh− vËy; nh÷ng kh«ng thÓ th¾ng ®−îc quÇn chóng c«ng nh©n ®· gi¸c ngé vÒ dù ¸n Êy ®· bÞ xÕp xã trong hµng chôc n¨m. Nh−ng khi cÇn bè thÝ mÊy triÖu róp cho c¸c ngµi ®Þa chñ Nga ®Çy thiÖn ý ®· quyÒn lîi cña m×nh, ®· ®oµn kÕt nhau l¹i ®Ó ®Êu tranh d−íi sù "thØnh cÇu" trÝch c«ng quü cho hä mét sè tiÒn trî cÊp, hoÆc khi l·nh ®¹o cña ®¶ng d©n chñ - x· héi lµ ®¶ng b¶o vÖ sù nghiÖp cÇn ph¸t cho c¸c ngµi chñ x−ëng "bÞ ¸p bøc" mét sè tiÒn trî cÊp cña c«ng nh©n. ChÝnh phñ ®· buéc ph¶i nh−îng bé. LuËt c«ng hay tiÒn th−ëng, ― th× nh÷ng lóc Êy, chÝnh phñ Nga l¹i lµm gÊp x−ëng míi lµ do c«ng nh©n bøc chÝnh phñ ph¶i ban bè, lµ rót, c¸c b¸nh xe cña guång m¸y hµnh chÝnh vµ cña c¸c bé quay rÊt do hä giµnh ®−îc tõ tay kÎ thï hung ¸c nhÊt cña hä, còng hÖt nh−
  6. V. I. L ª - n i n 328 329 LuËt c«ng x−ëng míi thËm chÝ ngay c¸i ngµy lao ®éng mµ c¸c chñ x−ëng ®· ®Ò nghÞ; ®¹o luËt ngµy 3 th¸ng S¸u 1886, ®−îc ban hµnh c¸ch ®©y chÝnh phñ cè søc lµm cho chñ x−ëng ®−îc lîi thªm mÊy ngµy lÔ 11 n¨m, tøc lµ ®¹o luËt vÒ néi quy, vÒ tiÒn ph¹t vµ vÒ gi¸ tiÒn b»ng c¸ch kh«ng ghi nh÷ng ngµy ®ã vµo sè nh÷ng ngµy b¾t buéc c«ng, v. v.. Lóc ®ã, cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n trong c¸c tØnh ph¶i cho nghØ; tr× ho·n viÖc thi hµnh ®iÒu lÖ míi, g¸c l¹i kh«ng M¸t-xc¬-va vµ Vla-®i-mia lµ m·nh liÖt nhÊt. Cuéc ®Êu tranh Êy thi hµnh c¸c quy ®Þnh chÝnh ®Ó chê nh÷ng lÖnh sau nµy cña c¸c còng biÓu hiÖn thµnh nhiÒu cuéc b·i c«ng, c«ng nh©n lóc bÊy bé tr−ëng. Nh− vËy, c¶ hai ®¹o luËt c«ng x−ëng chñ yÕu ë Nga, ― giê còng ®−a ra cho chÝnh phñ nh÷ng yªu s¸ch râ rµng vµ chÝnh tøc ®¹o luËt ngµy 3 th¸ng S¸u 1886 vµ ®¹o luËt ngµy 2 th¸ng S¸u x¸c, vµ trong cuéc b·i c«ng næi tiÕng ë x−ëng M«-r«-dèp, quÇn 1897, ― ®Òu lµ mét sù nh−îng bé g−îng Ðp mµ c«ng nh©n Nga chóng c«ng nh©n ®· trao cho viªn thanh tra b¶n ghi c¸c ®iÒu ®· giµnh ®−îc trong tay c¸i chÝnh phñ c¶nh s¸t. C¶ hai luËt Êy kiÖn do chÝnh c«ng nh©n th¶o ra. Trong b¶n yªu s¸ch ®ã, ch¼ng ®Òu cho ta thÊy râ chÝnh phñ Nga cã th¸i ®é nh− thÕ nµo ®èi víi h¹n cã nãi r»ng c«ng nh©n ®ßi gi¶m tiÒn ph¹t. §¹o luËt ngµy 3 nh÷ng yªu s¸ch chÝnh ®¸ng nhÊt cña c«ng nh©n . th¸ng S¸u 1886 ®−îc ban bè sau ®ã kh«ng l©u, vµ quy ®Þnh ®iÒu lÖ vÒ viÖc ph¹t tiÒn*, chÝnh lµ nh»m ®¸p øng trùc tiÕp II nh÷ng yªu s¸ch Êy cña c«ng nh©n . ThÕ nµo lµ thêi gian lao ®éng ? Ngµy nay còng vËy. N¨m 1896 c«ng nh©n ®· ®ßi ph¶i gi¶m giê lµm, ®· tæ chøc nh÷ng cuéc b·i c«ng to lín lµm hËu Chóng ta h·y nghiªn cøu kü ®¹o luËt ngµy 2 th¸ng S¸u thuÉn cho nh÷ng yªu s¸ch ®ã. HiÖn nay, ®Ó ®¸p øng nh÷ng 1897*. Nh− chóng t«i ®· nãi ë trªn, ®¹o luËt míi nµy, mét lµ yªu s¸ch cña c«ng nh©n, chÝnh phñ ®· ban hµnh mét ®¹o luËt ®· h¹n chÕ sè giê lµm trong ngµy lao ®éng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i vÒ viÖc gi¶m giê lµm. Lóc tr−íc, vµo n¨m 1886, do ¸p lùc cña c«ng nh©n , hai lµ quy ®Þnh r»ng c¸c ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ nh÷ng cuéc næi dËy cña c«ng nh©n, chÝnh phñ ®· ph¶i ®Òu b¾t buéc ph¶i ®−îc nghØ. Tr−íc khi quy ®Þnh khèi l−îng nh−îng bé, nh−ng l¹i ra søc h¹n chÕ chØ nh−îng bé ë møc thêi gian lao ®éng, ®¹o luËt cÇn ®Þnh râ thÕ nµo lµ thêi gian tèi thiÓu, ®· t×m c¸ch ®Ó cho c¸c chñ x−ëng cã lèi tho¸t, t×m lao ®éng. Vµ ®©y, ®¹o luËt míi ®· quy ®Þnh nh− sau: "Thêi c¸ch tr× ho·n viÖc thi hµnh ®iÒu lÖ míi vµ c¾t xÐn nh÷ng g× cã gian lao ®éng, hoÆc sè giê lao ®éng trong mét ngµy cña mçi thÓ c¾t xÐn ®−îc trong nh÷ng yªu s¸ch cña c«ng nh©n. Ngµy c«ng nh©n, lµ thêi gian trong ®ã, theo giao kÌo thuª m−ín, nay, n¨m 1897, t×nh h×nh còng vÉn nh− vËy: chÝnh phñ chØ ng−êi c«ng nh©n buéc ph¶i cã mÆt t¹i n¬i lµm viÖc cña xÝ chÞu nh−îng bé tr−íc ¸p lùc cña nh÷ng cuéc næi dËy cña nghiÖp vµ ph¶i thuéc quyÒn chØ huy cña gi¸m ®èc xÝ nghiÖp c«ng nh©n, vµ còng nh− tr−íc ®©y, l¹i cè t×m hÕt c¸ch ®Ó ®Ó hoµn thµnh mét c«ng viÖc g× ®ã". VËy th× tÊt c¶ thêi gian thu hÑp ph¹m vi nh÷ng nh−îng bé cña m×nh ®èi víi c«ng mµ ng−êi c«ng nh©n cã mÆt ë c«ng x−ëng, theo thêi gian biÓu nh©n, t×m c¸ch mÆc c¶, c¾t xÐn mét hai giê b»ng c¸ch kÐo dµi hoÆc theo lÖnh cña gi¸m ®èc, ®Òu ph¶i ®−îc coi lµ thêi gian lao ®éng. ________ * VÒ vÊn ®Ò nµy, xin xem cuèn "VÒ tiÒn ph¹t"1). ________ 1) Xem tËp nµy, tr. 15-70. * §¹o luËt b¾t ®Çu thi hµnh tõ th¸ng M−êi mét 1898.
  7. V. I. L ª - n i n 330 331 LuËt c«ng x−ëng míi Trong thêi gian ®ã, dï ng−êi c«ng nh©n lµm c«ng viÖc ë c«ng x −ëng mét ngµy bao nhiªu giê th× thÕ nµo? Nh− b×nh th−êng hay hµng ngµy vÉn lµm cña m×nh, hoÆc dï viªn trong c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ ch¼ng h¹n, t×nh tr¹ng sau ®©y qu¶n ®èc b¾t anh ta lµm mét viÖc kh¸c, hoÆc thËm chÝ b¾t còng kh«ng ph¶i lµ hiÕm: c¸c giao kÌo ký gi÷a c«ng nh©n anh ta ph¶i chê ®îi th× còng thÕ th«i: toµn bé thêi gian mµ vµ chñ th× chØ nãi lµ víi mét sè tiÒn c«ng nµo ®ã, ng− êi ng−êi c«ng nh©n cã mÆt ë c«ng x−ëng ®Òu ph¶i ®−îc coi lµ c«ng nh©n nhËn lµm ra mét vËt nµy hay vËt kia (mét bé thêi gian lao ®éng. Ch¼ng h¹n, trong mét sè c«ng x−ëng, phËn nµo ®ã cña m¸y mãc, mét sè ®inh vÝt hay bï-loong, v.v.) chø kh«ng nãi g× ®Õn thêi gian ph¶i lao ®éng cña ®Õn thø b¶y, sau håi chu«ng tan tÇm, c¸c c«ng nh©n ®Òu ®i lau chïi m¸y; nÕu c¨n cø vµo ®¹o luËt th× viÖc lau chïi m¸y ng− êi c«ng nh©n . Trong tr− êng hîp nµy, cã thÓ ¸p dông còng ph¶i ®−îc coi lµ mét phÇn thêi gian lao ®éng. Do ®ã, ®¹o luËt míi vÒ sè giê lµm trong ngµy lao ®éng ® −îc nÕu chñ x−ëng kh«ng tr¶ c«ng lau chïi m¸y cho c«ng nh©n kh«ng? Theo lÏ th«ng th − êng th× dÜ nhiªn lµ cã thÓ ¸p dông th× nh− vËy lµ ng−êi chñ x−ëng ®ã ®· sö dông kh«ng c«ng ® −îc, v× thêi gian ng− êi c«ng nh©n lµm viÖc ë c«ng x− ëng thêi gian lao ®éng cña ng−êi c«ng nh©n lµm thuª. NÕu mét sao l¹i kh«ng coi lµ thêi gian lao ®éng ®− îc. Nh−ng "lÏ chñ x−ëng thuª mét ng−êi c«ng nh©n lµm kho¸n, l¹i b¾t anh th«ng th−êng" cña c¸c ngµi t − b¶n vµ cña c¸i chÝnh phñ ñng ta ph¶i chê ®îi, hoÆc b¾t anh ta g¸c viÖc cña anh ta l¹i ®Ó ®i hé hä, l¹i thuéc mét lo¹i rÊt ®Æc biÖt. NÕu cø theo ®óng lêi lµm mét viÖc kh¸c mµ kh«ng tr¶ mét ®ång c«ng nµo vÒ viÖc v¨n cña ®iÒu kho¶n mµ chóng t«i ®· dÉn ra ë trªn th× trong ®ã (bÊt cø ng−êi c«ng nh©n nµo còng ®Òu biÕt r»ng nh÷ng c¸c tr− êng hîp Êy, ng− êi ta cã thÓ dÔ dµng kh«ng ¸p dông tr−êng hîp nh− vËy kh«ng ph¶i lµ hiÕm) th× nh− thÕ lµ ®¹o luËt gi¶m thêi gian lao ®éng. Chñ x− ëng sÏ viÖn cí ng−êi chñ x−ëng ®ã ®· sö dông kh«ng c«ng thêi gian lao r»ng theo giao kÌo, chñ x − ëng kh«ng buéc ng− êi c«ng nh©n ®éng cña ng−êi c«ng nh©n lµm thuª. C«ng nh©n cÇn nhí kü ph¶i cã mÆt ë c«ng x−ëng, vµ nh− v Ëy lµ hÕt chç nãi. ®Þnh nghÜa Êy cña ®¹o luËt míi vÒ thêi gian lao ®éng, vµ dùa Nh−ng v× kh«ng ph¶i bÊt cø chñ x−ëng nµo còng ®Òu thiÖn vµo ®ã ®Ó chèng l¹i mäi m−u m« cña chñ x−ëng ®Þnh sö nghÖ trong viÖc kiÖn c¸o ®Ó thÊy ®−îc m−u mÑo ®ã, nªn bän dông kh«ng c«ng søc lao ®éng cña m×nh. DÜ nhiªn lµ giao quan l¹i ë Bé tµi chÝnh ®· véi vµng l−u ý tr−íc c¸c giíi kÌo thuª m−ín th× mÆc nhiªn lµ ph¶i ®−a ®Õn c¸i ®Þnh nghÜa th−¬ng gia trong toµn n−íc Nga ®Õn c¸i kÏ hë nhá nhÊt cã Êy vÒ thêi gian lao ®éng, cho nªn mét sè c«ng nh©n cã thÓ lîi cho hä trong ®¹o luËt míi. Bé tµi chÝnh ®· cho ra tõ l©u nghÜ r»ng nh− vËy lµ ®· qu¸ râ, kh«ng cÇn ph¶i nãi n÷a. mét tê b¸o riªng tªn lµ: "TruyÒn tin tµi chÝnh, c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp"107, ®©y lµ mét trong nh÷ng tê b¸o cña chÝnh Nh−ng chÝnh phñ bî ®ì bän t− b¶n, ®· cè ý lµm lu mê nhiÒu ®iÒu mµ bÊt cø ng−êi c«ng nh©n nµo còng ®Òu thÊy râ rµng. phñ; ngoµi viÖc ®¨ng nh÷ng quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ, nã ë ®©y còng thÕ, chÝnh phñ l¹i vÉn cè dµnh mét lèi tho¸t nhá cßn ca tông nh÷ng thµnh tÝch mµ c¸c nhµ t− b¶n Nga ®· ®¹t ®−îc cho c¸c ngµi chñ x−ëng. §¹o luËt nãi r»ng thêi gian lao ®éng lµ vµ cßn hÕt søc t¸n d−¬ng sù ch¨m lo cña chÝnh phñ, bÒ ngoµi th× thêi gian, mµ theo giao kÌo thuª m−ín, ng−êi c«ng nh©n ph¶i ra vÎ nh− ch¨m lo ®Õn nh©n d©n, nh−ng kú thùc lµ ch¨m lo cho cã mÆt ë c«ng x−ëng. Nh−ng trong tr−êng hîp mµ giao kÌo tói tiÒn cña c¸c chñ ng©n hµng, c¸c chñ x−ëng, c¸c th−¬ng kh«ng nãi g× ®Õn ®iÒu kiÖn ng−êi c«ng nh©n buéc ph¶i cã mÆt nh©n vµ ®Þa chñ. Sau khi ®¹o luËt míi ® −îc ban bè Ýt l©u, tê
  8. V. I. L ª - n i n 332 333 LuËt c«ng x−ëng míi b¸o nãi trªn ®· ®¨ng mét bµi vÒ ®¹o luËt ®ã ("TruyÒn tin tµi víi nhiÒu c«ng nh©n vµ cã lÏ lµ ®èi víi phÇn ®«ng c«ng nh©n ë Pª-tÐc-bua, ®¹o luËt nµy kh«ng gi¶m thêi gian lao chÝnh", sè 26, 1897), trong ®ã ng−êi ta ®· gi¶i thÝch mét c¸ch ®éng ®i c hót nµo c¶, mµ thËm chÝ cßn mang l¹i nguy c¬ lµ chi tiÕt ý nghÜa cña ®¹o luËt míi Êy vµ cè søc chøng minh r»ng chÝnh lµ chÝnh phñ cã bæn phËn ph¶i ch¨m lo ®Õn søc kháe thêi gian lao ®éng bÞ kÐo dµi h¬n n÷a. Trong c¸c nhµ m¸y ë cña c«ng nh©n. Còng trong bµi ®ã, bän quan l¹i ®· cè søc v¹ch Xanh Pª-tÐc-bua, thêi gian lao ®éng th − êng th− êng lµ 10 cho c¸c chñ x−ëng thÊy kh¶ n¨ng lîi dông kÏ hë ®Ó kh«ng thi giê hay 10 giê r− ìi. §¹o luËt quy ®Þnh ngµy lao ®éng dµi hµnh ®¹o luËt míi. Ng−êi ta ®· nãi tr¾ng ra lµ ®¹o luËt míi sÏ qu¸ nh− v Ëy chøng tá râ rµng r»ng ®¹o luËt Êy lµ sù ®¸p kh«ng thÓ ®em ¸p dông ®−îc trong nh÷ng tr−êng hîp giao øng nh÷ng yªu s¸ch cña c«ng nh©n ngµnh sîi vµ dÖt ë Pª- tÐc-bua. § èi víi nh÷ng c«ng nh©n ® ã, cã thÓ lµ ®¹o luËt Êy kÌo kh«ng nãi g× vÒ thêi gian lao ®éng, v× khi nhËn lµm kho¸n mét viÖc, "ng−êi c«ng nh©n kh«ng cßn lµ ng−êi c«ng nh©n gi¶m giê lµm, v× phÇn lín hä ®Òu lao ®éng tõ 12 ®Õn 14 giê lµm thuª n÷a, mµ lµ mét ng−êi nhËn lµm hµng th«i". Nh− vËy mét ngµy. (D − íi ®©y chóng t«i sÏ gi¶i thÝch t¹i sao l¹i nãi lµ chñ x−ëng sÏ kh«ng gÆp khã kh¨n l¾m trong viÖc tr¸nh nÐ c¸i "cã thÓ".) §¹o luËt Ên ®Þnh ngµy lao ®éng lµ 10 giê ®èi víi ®¹o luËt khã chÞu Êy: chØ cÇn gäi ng−êi c«ng nh©n kh«ng ph¶i thî thñ c«ng vµ ®èi víi c«ng nh©n trong c¸c nhµ m¸y thuéc lµ c«ng nh©n mµ lµ "mét ng−êi nhËn lµm hµng th«i"! §¸ng lÏ Bé qu©n vô. Nh − ng chÝnh phñ cho r»ng vÉn cã thÓ b¾t c«ng nãi r»ng thêi gian lao ®éng lµ thêi gian ng−êi c«ng nh©n cã nh©n ë c¸c c«ng x− ëng lao ®éng l©u h¬n n÷a! ChÝnh c¸c mÆt ë c«ng x−ëng, chÞu sù ®iÒu khiÓn cña chñ x−ëng th× trong chñ x− ëng ë Pª-tÐc-bua ®· thØnh cÇu chÝnh phñ gi¶m ngµy ®¹o luËt, ng−êi ta l¹i ®· cè ý diÔn ®¹t mét c¸ch Ýt chÝnh x¸c, lao ®éng xuèng 11 giê! ChÝnh phñ l¹i quyÕt ®Þnh thªm nöa nghÜa lµ nãi ®Õn sè thêi gian mµ theo giao kÌo, ng−êi c«ng giê n÷a ®Ó lµm võa lßng bän chñ x− ëng ë M¸t-xc¬-va lµ nh©n ph¶i cã mÆt ë c«ng x−ëng. Nh− thÕ h×nh nh− kh«ng cã bän b¾t c«ng nh©n ph¶i chia thµnh hai kÝp lao ®éng suèt 24 g× kh¸c c¶, nh−ng sù thùc lµ ë ®©y n÷a, ng−êi ta vÉn kh«ng giê, vµ lµ bän mµ ch¾c lµ c«ng nh©n ch− a cho mét bµi häc ngÇn ng¹i cè ý dïng lèi nãi mËp mê ®Ó lµm cho c«ng nh©n ®Çy ®ñ ®Êy th«i. ChÝnh phñ Nga khoe lµ m×nh ®· quan t©m ph¶i chÞu thiÖt! ®Õn c«ng nh©n, nh−ng kú thùc nã ®· tá ra lµ bñn xØn nh − mét tªn con bu«n vËy. Nã cßn tá ra bñn xØn h¬n c¶ chñ x −ëng lµ bän ®· bßn thªm ® − îc hµng ngh×n róp vÒ mçi nöa III giê mµ c«ng nh©n ph¶i lµm thªm. Qua vÝ dô nµy, c«ng nh©n §¹o luËt míi ®· gi¶m thêi gian lao ®éng cã thÓ thÊy râ r»ng chÝnh phñ kh«ng nh÷ng b¶o vÖ nh÷ng ®−îc bao nhiªu? lîi Ých cña bän chñ x −ëng, mµ cßn b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng tªn tÖ h¹i nhÊt trong bän chñ x −ëng, r»ng ®èi víi c«ng § èi víi c«ng viÖc lµm ban ngµy, ®¹o luËt ngµy 2 th¸ng S¸u 1897 quy ®Þnh thêi gian lao ®éng lµ 11 giê nh©n th× chÝnh phñ lµ kÎ thï hung ¸c h¬n giai cÊp t − b¶n r − ìi trong 24 tiÕng ®ång hå, vµ 10 giê trong c¸c ngµy nhiÒu. C«ng nh©n Pª-tÐc-bua lÏ ra ®· ®ßi ® − îc cho hä, còng nh− cho tÊt c¶ c«ng nh©n Nga, ngµy lao ®éng ng¾n h¬n, nÕu thø b¶y vµ c¸c ngµy tr − íc ngµy lÔ. Nh − v Ëy, thêi gian chÝnh phñ kh«ng c¶n trë. §oµn kÕt l¹i, c«ng nh©n ®· buéc ®−îc mµ ®¹o luËt míi gi¶m ®i th× ch¼ng cã nghÜa lý g× c¶. §èi
  9. V. I. L ª - n i n 334 335 LuËt c«ng x−ëng míi chñ x−ëng ph¶i nh−îng bé; bän chñ x−ëng ë Pª-tÐc-bua ®· s½n kh¸ h¬n nh−îng bé c«ng nh©n . Bµi häc thø ba: muèn ®ßi ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn lao ®éng xøng ®¸ng víi con ng−êi, vµ ®¹t sµng tháa m·n yªu s¸ch cña hä; nh−ng chÝnh phñ l¹i cÊm bän ®−îc ngµy lao ®éng 8 giê ― ®iÒu mµ c«ng nh©n toµn thÕ giíi chñ kh«ng ®−îc nh−îng bé ®Ó tr¸nh t¹o ra mét c¸i g−¬ng cho ngµy nay ®Òu mong muèn ― c«ng nh©n Nga chØ nªn dùa vµo c¸c c«ng nh©n kh¸c. Sau ®ã, phÇn lín bän chñ x−ëng ë Pª-tÐc- bua ®Òu thÊy râ lµ cÇn ph¶i nh−îng bé c«ng nh©n nªn ®· thØnh søc m¹nh ®oµn kÕt cña chÝnh m×nh, vµ ph¶i kh«ng ngõng ®Êu cÇu chÝnh phñ gi¶m ngµy lao ®éng xuèng 11 giê. Nh−ng nµo cã tranh ®Ó b¾t chÝnh phñ ph¶i chÞu hÕt nh−îng bé nµy ®Õn ph¶i chÝnh phñ chØ b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c chñ x−ëng ë Pª-tÐc- nh−îng bé kh¸c. ChÝnh phñ tùa hå nh− mÆc c¶ víi c«ng nh©n , bua. Nã b¶o vÖ lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c chñ x−ëng ë toµn n−íc nã thö xem cã thÓ thªm ®−îc mét nöa giê n÷a kh«ng, nh−ng Nga, vµ v× trªn ®Êt n−íc Nga thÇn th¸nh cßn cã nh÷ng tªn chñ c«ng nh©n sÏ tá cho chÝnh phñ thÊy lµ hä biÕt kiªn tr× c¸c yªu bñn xØn h¬n bän chñ x−ëng ë Pª-tÐc-bua nhiÒu, nªn chÝnh phñ s¸ch cña hä. ChÝnh phñ tùa hå nh− muèn thö lßng kiªn nhÉn muèn tá ra "c«ng b»ng" th× kh«ng thÓ cho phÐp bän chñ x−ëng cña c«ng nh©n: nã thö xem cã thÓ tho¸t ®−îc b»ng mét nh−îng ë Pª-tÐc-bua bãc lét c«ng nh©n cña chóng qu¸ Ýt; nh÷ng chñ bé nhá rÎ h¬n kh«ng, nh−ng c«ng nh©n sÏ tá cho chÝnh phñ x−ëng nµy kh«ng ®−îc v−ît qu¸ xa nh÷ng chñ x−ëng kh¸c ë thÊy hä cã ®ñ kiªn nhÉn ®Ó tiÕp tôc ®Êu tranh ngoan c−êng Nga; vµ v× thÕ chÝnh phñ thªm nöa giê vµo ngµy lao ®éng mµ nhÊt, v× ®èi víi hä, ®©y lµ mét cuéc ®Êu tranh cho sù sèng cßn, bän t− b¶n thØnh cÇu. Râ rµng lµ tõ th¸i ®é nµy cña chÝnh phñ, mét cuéc ®Êu tranh chèng l¹i t×nh tr¹ng c«ng nh©n hoµn toµn bÞ c«ng nh©n cÇn rót ra ba bµi häc: khinh miÖt vµ bÞ ¸p bøc. Bµi häc thø nhÊt: nh÷ng c«ng nh©n Nga tiªn tiÕn cÇn ph¶i hÕt søc l«i cuèn nh÷ng c«ng nh©n chËm tiÕn tham gia vµo IV phong trµo. Kh«ng l«i cuèn ®−îc toµn bé khèi quÇn chóng ®¹o luËt quan niÖm thÕ nµo lµ c«ng nh©n Nga vµo cuéc ®Êu tranh cho sù nghiÖp cña c«ng "thêi gian lµm ®ªm" cña c«ng nh©n ? nh©n th× nh÷ng ng−êi c«ng nh©n thñ ®« ®i tiªn phong còng sÏ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ Ýt ái, dï hä cã buéc ®−îc bän chñ cña hä §¹o luËt míi nãi r»ng: "Thêi gian lµm ®ªm lµ thêi gian do ph¶i nh−îng bé ®i n÷a, v× chÝnh phñ cã mét tinh thÇn "c«ng mét kÝp lµm tõ 9 giê tèi ®Õn 5 giê s¸ng, vµ lµ thêi gian lµm tõ b»ng" rÊt cao, nªn kh«ng cho phÐp nh÷ng tªn kh¸ h¬n trong 10 giê tèi ®Õn 4 giê s¸ng nÕu do hai kÝp trë lªn lµm". "§ªm" bän chñ ®−îc nh−îng bé c«ng nh©n nhiÒu. Bµi häc thø hai: cña nh÷ng ng−êi d©n ®en b¾t buéc ph¶i suèt ®êi vÊt v¶ lµm ®èi víi c«ng nh©n Nga, chÝnh phñ Nga lµ kÎ thï cßn hung ¸c viÖc cho kÎ kh¸c, vµ "®ªm" cña nh÷ng ngµi ¨n mÆc sang h¬n bän chñ x−ëng nhiÒu, v× kh«ng nh÷ng nã bªnh vùc lîi träng sèng nhê vµo lao ®éng cña ng−êi kh¸c, - ®ã lµ hai c¸i Ých cña bän chñ x−ëng, kh«ng nh÷ng ®Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã rÊt kh¸c nhau vÒ mÆt "luËt ph¸p". ë Xanh Pª-tÐc-bua còng nh− ë nã ®· dïng ®Õn c¸ch ®µn ¸p d· man, b¾t bí, tï ®µy c«ng M¸t-xc¬-va, phÇn lín nh÷ng ngµy trong n¨m th× lóc 4 giê s¸ng, nh©n , tung qu©n ®éi ra b¾n giÕt nh÷ng c«ng nh©n kh«ng vò trêi vÉn cßn tèi nh− mùc. Nh−ng luËt ph¸p Nga l¹i quy ®Þnh khÝ trong tay, mµ h¬n n÷a, nã b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng tªn chñ r»ng c«ng nh©n ph¶i suèt ®êi thÝch øng víi lîi Ých cña t− x−ëng bñn xØn nhÊt vµ ng¨n c¶n kh«ng cho nh÷ng chñ x−ëng b¶n; r»ng anh ta ph¶i tin r»ng ban ngµy nhÊt thiÕt ph¶i b¾t ®Çu
  10. V. I. L ª - n i n 336 337 LuËt c«ng x−ëng míi tõ bèn giê s¸ng, mÆc dï vÉn cßn mÊy giê n÷a míi tíi lóc mÆt ë M¸t-xc¬-va, bän nµy phÇn lín ®Òu b¾t c«ng nh©n cña chóng trêi mäc. Nh−ng nÕu ng−êi c«ng nh©n l¹i kh«ng ë ngay trong ph¶i lµm ®ªm. Theo th−êng lÖ, chÝnh phñ ®· dïng nh÷ng c©u c«ng x−ëng th× anh ta ph¶i dËy tõ ba giê s¸ng vµ cã lÏ cßn sím nãi su«ng vµ nh÷ng lêi cam ®oan gi¶ dèi ®Ó t×m c¸ch che giÊu h¬n, ®Ó kÞp tíi x−ëng vµo lóc bèn giê! §èi víi bän quan l¹i ë kh«ng cho ng−êi ta thÊy lµ m×nh ®· khóm nóm phôc vô lîi Ých cña nh÷ng tªn tÖ h¹i nhÊt trong ®¸m chñ x−ëng. Tê Pª-tÐc-bua, "ban ngµy" b¾t ®Çu tõ 12 giê tr−a, thËm chÝ tõ mét giê chiÒu, ch¶ lµ bän quan l¹i lµ nh÷ng con ng−êi hoµn toµn ®Æc "TruyÒn tin tµi chÝnh" do Bé tµi chÝnh xuÊt b¶n, trong mét bµi biÖt mµ... §èi víi c«ng nh©n , "ban ngµy" chØ ®Õn 10 giê tèi míi gi¶i thÝch ®¹o luËt míi, ®· chØ ra r»ng, ë c¸c n−íc kh¸c (vÝ dô hÕt, vµ khi anh ta ë x−ëng b−íc ra ®−êng phè tèi nh− mùc th× ë Ph¸p) th× ng−êi ta cÊm kh«ng cho lµm ®ªm. Nh−ng trong luËt ph¸p cña chóng ta ― tê b¸o Êy nãi ― th× kh«ng thÓ lµm anh ta còng kh«ng v× trêi tèi mµ bèi rèi: anh ta ph¶i nhí vµ tin r»ng "ban ngµy" chØ võa míi hÕt, v× luËt ph¸p quy ®Þnh nh− nh− thÕ ®−îc. "Kh«ng ph¶i bao giê còng cã thÓ cÊm mét xÝ vËy. Nh− thÕ th× t¹i sao ®¹o luËt l¹i kh«ng quy ®Þnh r»ng ®èi nghiÖp lµm viÖc liªn tôc suèt c¶ ngµy ®ªm ®−îc: cã mét lo¹t víi c«ng nh©n "ban ngµy" b¾t ®Çu tõ lóc cßi nhµ m¸y gäi anh ngµnh s¶n xuÊt, do tÝnh chÊt cña chóng, ®ßi hái ph¶i lµm viÖc ta ®i lµm vµ chÊm døt khi chÝnh c¸i cßi ®ã gäi kÝp kh¸c ®i lµm? liªn tôc ngµy ®ªm". Nh− vËy míi th¼ng th¾n h¬n vµ ®óng h¬n! ë Thôy-sÜ, ®· cã Râ rµng ®ã chØ lµ mét lêi biÖn b¹ch hoµn toµn v« c¨n cø. V× ë mét ®¹o luËt quy ®Þnh ph¶i hiÓu thÕ nµo lµ thêi gian lµm ®ªm ®©y, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt, ®ßi cña c«ng nh©n; nh−ng ng−êi Thôy-sÜ lµm sao mµ nghÜ ra ®−îc hái ph¶i lµm viÖc liªn tôc, mµ lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt nãi chung. tÊt c¶ nh÷ng m¸nh khãe cña bän quan l¹i c¶nh s¸t Nga: nh÷ng Ngay víi ®¹o luËt hiÖn nay, nÕu kh«ng lµm thªm giê th× víi hai ng−êi Thôy-sÜ ®¸ng sî Êy quy ®Þnh r»ng "®ªm" ®èi víi c«ng kÝp còng kh«ng thÓ cã mét sù liªn tôc ®−îc v× thêi gian lµm nh©n th× còng gièng nh− ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi kh¸c, nghÜa viÖc ban ngµy ®−îc quy ®Þnh lµ 11 giê r−ìi, ban ®ªm lµ 10 giê, lµ ®ªm kÐo dµi tõ 8 giê tèi ®Õn 5 (hoÆc 6) giê s¸ng. §¹o luËt tæng céng lµ 21 giê r−ìi. Cho nªn, ®èi víi nh÷ng ngµnh s¶n míi chØ quy ®Þnh mét ®iÒu h¹n chÕ duy nhÊt ®èi víi "c«ng xuÊt ®ßi hái ph¶i lµm viÖc liªn tôc th× trong ®¹o luËt míi còng viÖc lµm ®ªm" lµ: nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc dï chØ mét phÇn ®· quy ®Þnh nh÷ng ngo¹i lÖ (tøc lµ nh÷ng ®iÒu lÖ riªng do bé ban ®ªm, ®Òu kh«ng ®−îc lµm qu¸ 10 giê trong 24 giê. ChØ cã quy ®Þnh, mµ sau ®©y chóng t«i sÏ nãi tíi). Nh− thÕ quyÕt thÕ th«i. §¹o luËt kh«ng cÊm lµm ®ªm. VÒ mÆt nµy còng vËy, kh«ng ph¶i lµ "kh«ng thÓ" cÊm lµm ®ªm. Chóng t«i ®· nãi lµ ®¹o luËt nµy cßn l¹c hËu h¬n nh÷ng ®iÒu mµ tr−íc ®©y c¸c chÝnh phñ muèn tá ra lo l¾ng víi søc kháe cña c«ng nh©n . Bé chñ x−ëng ë Pª-tÐc-bua ®· thØnh cÇu vµ c¸ch ®©y 14 n¨m (n¨m tµi chÝnh ®· nãi vÒ c«ng viÖc lµm ®ªm nh− thÕ nµy: "Kh«ng 1883) hä ®· ®ßi cÊm kh«ng ®Ó ng−êi ®øng tuæi lµm viÖc ban cßn bµn c·i g× n÷a, lµm ®ªm th× mÖt nhäc h¬n, h¹i søc kháe ®ªm. Nh− vËy, vÒ mÆt nµy n÷a, c«ng nh©n Pª-tÐc-bua lÏ ra ®· h¬n vµ nãi chung kh«ng hîp tù nhiªn b»ng lµm ban ngµy; lo¹i giµnh ®−îc kÕt qu¶ lín h¬n, nÕu kh«ng cã sù c¶n trë c«ng viÖc lµm ®ªm ®ã cµng kÐo dµi, cµng th−êng xuyªn cña c¸i chÝnh phñ ®· b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng tªn chñ x−ëng th× cµng cã h¹i. Do lµm ®ªm cã h¹i nh− vËy, nªn h×nh nh− Nga l¹c hËu nhÊt. ChÝnh phñ kh«ng chÞu nghe theo c¸c chñ tèt nhÊt lµ nªn cÊm c¶ ng−êi lín lµm ®ªm (nh− ng−êi ta x−ëng ë Pª-tÐc-bua, do kh«ng muèn lµm phËt lßng bän chñ x−ëng ®· cÊm kh«ng cho phô n÷ vµ c¸c nam n÷ thiÕu niªn lµm ®ªm
  11. V. I. L ª - n i n 338 339 LuËt c«ng x−ëng míi m·i, r»ng anh ta sÏ cø b»ng lßng nhËn "tiÒn c«ng nh− nhau" m·i, trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt, cßn ®èi víi trÎ em th× tuyÖt ®èi tøc lµ nhËn c¸i ®ång l−¬ng chÕt ®ãi nh− tr−íc m·i, sao? L−¬ng cÊm h¼n), nh−ng cÊm nh− thÕ th× hoµn toµn kh«ng cã c¨n cø thÊp vµ ngµy lao ®éng kÐo dµi lu«n lu«n ®i ®«i víi nhau, cã c¸i nµo c¶, ngay c¶ khi ®øng vÒ mÆt phóc lîi chung cña c«ng nh©n nµy tÊt ph¶i cã c¸i kia. NÕu l−¬ng thÊp, ng−êi c«ng nh©n nhÊt mµ xÐt; ®èi víi c«ng nh©n, mét c«ng viÖc lµm ®ªm võa ph¶i cßn thiÕt ph¶i lµm thªm giê, thËm chÝ ph¶i lµm c¶ ban ®ªm n÷a th× ®ì h¹i h¬n lµ mét c«ng viÖc lµm ban ngµy qu¸ kÐo dµi mµ tiÒn míi cã ¨n. NÕu thêi gian lao ®éng kÐo dµi qu¸ th× tiÒn l−¬ng sÏ c«ng l¹i nh− nhau". Chµ! Bän quan l¹i cña chÝnh phñ Nga tµi lu«n lu«n thÊp, v× trong ®iÒu kiÖn thêi gian lao ®éng kÐo dµi th× bÞp d©n chóng thËt! Ngay c¶ viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña bän chñ ng−êi c«ng nh©n mçi giê sÏ s¶n xuÊt ®−îc Ýt s¶n phÈm h¬n, chÊt x−ëng tÖ nhÊt, còng ®−îc che b»ng c¸i chiªu bµi quan t©m tíi l−îng kÐm h¬n nhiÒu so víi trong ®iÒu kiÖn ngµy lao ®éng ng¾n; "phóc lîi cña c«ng nh©n ". ThËt lµ qu¸ tr¬ trÏn, c¸i lêi biÖn hé v× ng−êi c«ng nh©n bÞ ®Ì nÆng bëi c«ng viÖc qu¸ søc th× sÏ m·i do Bé tµi chÝnh nghÜ ra: nh− c¸c vÞ thÊy ®Êy, "mét c«ng viÖc lµm m·i bÞ ®Ì nÐn vµ kh«ng cßn søc chèng l¹i ¸ch ¸p bøc cña t− b¶n. ®ªm võa ph¶i cßn ®ì h¹i h¬n lµ mét c«ng viÖc lµm ban ngµy V× vËy, nÕu Bé tµi chÝnh cña bän chñ x−ëng Nga dù tÝnh gi÷ qu¸ kÐo dµi mµ tiÒn c«ng l¹i nh− nhau". ë ®©y, bé ®ã muèn nãi nguyªn kh«ng thay ®æi ®ång l−¬ng hiÖn nay thÊp thËm tÖ cña r»ng ng−êi c«ng nh©n buéc ph¶i lµm viÖc ban ®ªm v× l−¬ng cña c«ng nh©n Nga, ®ång thêi l¹i nãi ®Õn "phóc lîi cña c«ng nh©n", anh ta thÊp, thÊp ®Õn nçi c«ng nh©n kh«ng thÓ kh«ng lµm viÖc th× ®iÒu ®ã cho ta thÊy hÕt søc râ r»ng nh÷ng lêi lÏ cña bé ®ã lµ qu¸ kÐo dµi. V× tin ch¾c r»ng t×nh h×nh lóc nµo còng sÏ cø nh− gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, lµ dèi l¸o biÕt bao. thÕ m·i vµ c«ng nh©n sÏ kh«ng bao giê cã ®−îc ®ång l−¬ng kh¸ h¬n, nªn bé ®ã ®· tuyªn bè mét c¸ch v« liªm sØ r»ng: V nÕu ®Ó nu«i gia ®×nh mµ ng−êi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc kÐo Bé tµi chÝnh ®· chøng minh nh− thÕ nµo dµi mét c¸ch thËm tÖ th× ®èi víi anh ta, lµm thªm giê ban R»ng nÕu h¹n chÕ sè giê ngµy hay ban ®ªm, c¸i ®ã cã kh¸c g× nhau? §−¬ng nhiªn, Lµm thªm th× sÏ "kh«ng c«ng b»ng" nÕu sè lín c«ng nh©n Nga cßn tiÕp tôc lÜnh ®ång l−¬ng chÕt ®èi víi c«ng nh©n ? ®ãi th× c¶nh thiÕu thèn vÉn cßn b¾t buéc hä ph¶i lµm thªm giê; nh−ng ph¶i v« liªm sØ hÕt søc, míi cã thÓ lÊy t×nh tr¹ng Chóng t«i ®· gäi ®¹o luËt míi lµ luËt gi¶m giê lµm. cïng quÉn cña ng−êi c«ng nh©n ®Ó gi¶i thÝch viÖc cho phÐp Chóng t«i ®· nãi lµ nã quy ®Þnh ngµy lao ®éng cßn 11 giê lµm viÖc ban ®ªm! §èi víi bän t«i tí cña t− b¶n th× thùc chÊt r − ìi (10 giê nÕu lµm ban ®ªm). Nh− ng thùc tÕ th× kh«ng lµ ë chç nµy: "lao ®éng sÏ ®−îc tr¶ c«ng nh− nhau vµ trong ph¶i nh− v Ëy, mµ cßn tÖ h¬n thÕ nhiÒu. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®iÒu kiÖn tr¶ c«ng lao ®éng nh− hiÖn nay th× c«ng nh©n h¹n chÕ do ®¹o luËt quy ®Þnh th× chØ liªn quan ®Õn c«ng kh«ng thÓ kh«ng lµm thªm giê ®−îc". Êy thÕ mµ bän quan l¹i viÖc hµng ngµy vÉn lµm, b×nh th− êng, trong thêi gian quy nµy, nh÷ng kÎ ®· nghÜ ra nh÷ng lý lÏ cu-l¾c ®Ó phôc vô cho ®Þnh th«i, chø kh«ng ph¶i nh÷ng c«ng viÖc lµm trong bän chñ x−ëng tham lam, l¹i cßn d¸m h¸ miÖng nãi ®Õn "phóc nh÷ng giê lµm thªm. N h− vËy lµ trªn thùc tÕ chñ x −ëng ®· lîi chung cña c«ng nh©n" ®Êy. Ph¶i ch¨ng chóng ®· ch¼ng uæng kh«ng bÞ c¶n trë g× trong c¸i "quyÒn" cña h¾n ®−îc tïy ý c«ng hy väng r»ng ng −êi c«ng nh©n sÏ cø bÞ ¸p chÕ nh − thÕ b¾t c«ng nh©n lµm viÖc l©u bao nhiªu còng ®−îc, dï lµ lµm suèt
  12. V. I. L ª - n i n 340 341 LuËt c«ng x−ëng míi 24 giê. VÒ nh÷ng giê lµm thªm th× ®¹o luËt nãi thÕ nµy: "Ng−êi t×nh tr¹ng ¸p dông nhiÒu h¬n n÷a viÖc lµm thªm giê. §¹o luËt ta coi lµ lµm thªm, khi c«ng nh©n lµm viÖc trong xÝ nghiÖp c«ng thËm chÝ cßn cho phÐp chñ cã quyÒn ®−a vµo trong giao kÌo nghiÖp vµo nh÷ng giê mµ néi quy kh«ng quy ®Þnh anh ta ph¶i mét ®iÒu kho¶n b¾t ph¶i lµm thªm giê, khi "®iÒu kiÖn kü thuËt lµm. ChØ cho phÐp lµm thªm giê sau khi cã sù tháa thuËn ®Æc cña s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i cã giê lµm thªm". Sù h¹n chÕ nµy biÖt gi÷a gi¸m ®èc xÝ nghiÖp vµ c«ng nh©n. ChØ khi nµo ®iÒu kh«ng lµm khã dÔ mét chót nµo cho chñ x−ëng c¶. Lµm thÕ nµo kiÖn kü thuËt cña s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i cã giê lµm thªm th× ph©n biÖt ®−îc nh÷ng c«ng viÖc mµ "®iÒu kiÖn kü thuËt cña s¶n trong ®iÒu kho¶n cña giao kÌo thuª m−ín míi ghi giê lµm xuÊt ®ßi hái" hay kh«ng ®ßi hái? Ai sÏ cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thªm ®ã". Trong ®¹o luËt míi, ®©y chÝnh lµ mét ®iÒu kho¶n ph©n biÖt nh− vËy? Lµm thÕ nµo ®Ó b¸c l¹i mét tªn chñ x−ëng rÊt quan träng, hoµn toµn nh»m ®¶ vµo c«ng nh©n vµ ®Ó cho khi h¾n nãi r»ng c«ng viÖc mµ h¾n b¾t ng−êi c«ng nh©n ph¶i chñ x−ëng tha hå muèn lµm ngang lµm däc thÕ nµo còng lµm trong giê lµm thªm, lµ do "®iÒu kiÖn kü thuËt cña s¶n xuÊt ®−îc. Tr−íc ®©y, vÉn cã c¸i tËp qu¸n lµm thªm giê, nh−ng ®ßi hái"? SÏ ch¼ng cã ai tíi ®ã ph©n gi¶i, kiÓm tra lêi nãi cña tªn ph¸p luËt kh«ng hÒ nãi ®Õn. Tõ nay, chÝnh phñ ®· hîp ph¸p chñ lµ ®óng hay sai c¶. §¹o luËt chØ cñng cè c¸i thãi tù do hãa nh÷ng giê lµm thªm ®ã. Vµ khi ®¹o luËt nãi thªm r»ng hoµnh hµnh cña bän chñ mµ th«i, v× nã ®· m¸ch cho chóng biÕt mét biÖn ph¸p ®Æc biÖt hiÖu nghiÖm ®Ó øc hiÕp c«ng nh©n. cÇn thiÕt ph¶i cã "sù tháa thuËn ®Æc biÖt" gi÷a chñ vµ c«ng nh©n vÒ vÊn ®Ò nµy th× ®ã lµ mét c©u trèng rçng vµ hoµn toµn Tõ nay, chñ xÝ nghiÖp chØ cÇn ®−a vµo giao kÌo mét ®iÒu v« nghÜa. TÊt c¶ c¸c c«ng viÖc ®Òu do c«ng nh©n lµm "theo sù kho¶n lµ c«ng nh©n kh«ng cã quyÒn tõ chèi lµm thªm nh÷ng tháa thuËn" víi chñ, v× nªn nhí r»ng c«ng nh©n kh«ng ph¶i lµ giê mµ "®iÒu kiÖn kü thuËt cña s¶n xuÊt ®ßi hái", vµ nh− thÕ n«ng n« (tuy cã rÊt nhiÒu quan l¹i Nga hÕt lßng mong muèn lµ æn tháa cho phÝa chñ x−ëng! C«ng nh©n cø thö tõ chèi biÕn c«ng nh©n thµnh n«ng n«), v× hä lµm viÖc c¨n cø vµo mét kh«ng lµm thªm giê, lµ sÏ bÞ ®uæi. Råi sau (chñ x−ëng sÏ tù giao kÌo thuª m−ín, nghÜa lµ cã sù tháa thuËn. VËy th× hµ tÊt nhñ) xem cã c«ng nh©n nµo l¹i d¸m chøng minh r»ng c«ng ph¶i nãi r»ng cÇn cã sù tháa thuËn vÒ viÖc lµm thªm giê. viÖc ®ã l¹i kh«ng ph¶i do "®iÒu kiÖn kü thuËt cña s¶n xuÊt ChÝnh phñ ®· ®iÒn vµo ®¹o luËt c¸i c©u rçng tuÕch ®ã ®Ó lµm ®ßi hái"! ThËt lµ nùc c−êi nÕu cho r»ng c«ng nh©n cã thÓ kªu ra vÎ chÝnh phñ muèn h¹n chÕ viÖc lµm thªm giê. Nh−ng thùc ca nh− vËy. Ch¼ng ph¶i nãi còng thÊy râ r»ng sÏ kh«ng bao tÕ th× kh«ng cã mét chót h¹n chÕ nµo c¶. Tr−íc kia, chñ b¶o giê cã nh÷ng lêi kªu ca nh− vËy, v¶ l¹i kªu ca nh− thÕ th× c«ng nh©n: "mµy muèn lµm th× ph¶i lµm thªm giê, nÕu kh«ng còng ch¼ng bao giê cã kÕt qu¶ g×. ThÕ lµ chÝnh phñ ®· hoµn th× tao cho mµy th«i viÖc!" B©y giê ®©y, chñ còng sÏ nãi nh− toµn hîp ph¸p hãa viÖc chñ x−ëng tha hå hoµnh hµnh trong thÕ. ChØ cã ®iÒu lµ tõ tr−íc ®Õn nay lµm nh− vËy lµ theo tËp vÊn ®Ò lµm thªm giê. Nh÷ng nhËn xÐt sau ®©y cña tê "TruyÒn qu¸n, cßn tõ nay lµ theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p. Tr−íc kia, chñ tin tµi chÝnh" ®Æc biÖt v¹ch cho chóng ta thÊy râ r»ng Bé tµi kh«ng thÓ dùa vµo luËt ph¸p khi ®uæi nh÷ng c«ng nh©n nµo chÝnh ®· sèt s¾ng ®Õn møc ®é nµo ®Ó bî ®ì bän chñ x−ëng vµ kh«ng chÞu lµm thªm giê; tõ nay, luËt ph¸p ®· trùc tiÕp m¸ch d¹y cho chóng biÕt c¸ch nÊp d−íi c¸c ®¹o luËt míi ®Ó b¶o cho chñ biÕt nªn lµm thÕ nµo ®Ó ¸p bøc c«ng nh©n. §iÒu tiÕn hµnh réng r·i h¬n n÷a viÖc b¾t lµm thªm giê: "Nh÷ng giê kho¶n nµy kh«ng h¹n chÕ sè giê lµm thªm, mµ cßn dÔ dµng dÉn ®Õn lµm thªm còng lµ cÇn thiÕt khi cã nh÷ng ®¬n ®Æt hµng khÈn
  13. V. I. L ª - n i n 342 343 LuËt c«ng x−ëng míi cÊp mµ chñ x−ëng hoÆc chñ nhµ m¸y kh«ng thÓ dù tÝnh tr−íc lµm thªm giê. Mét ®¹o luËt vÒ viÖc gi¶m giê lµm, mµ l¹i kh«ng ®−îc∗ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt theo nh÷ng thêi nãi ®Õn viÖc cÊm chØ (hoÆc Ýt nhÊt lµ h¹n chÕ) nh÷ng giê lµm h¹n nhÊt ®Þnh vµ ng¾n, nÕu chñ xÝ nghiÖp kh«ng thÓ t¨ng thªm thªm nh− vËy th× thËt lµ phi lý, vµ sù phi lý Êy lµ hÕt søc râ hoÆc gÆp khã kh¨n trong viÖc t¨ng thªm sè l−îng c«ng nh©n" . rµng, vµ chÝnh v× thÕ mµ trong tÊt c¶ c¸c dù luËt s¬ bé ®Òu cã dù Xem thÕ th× biÕt bän ®Çy tí nhiÖt t×nh cña c¸c chñ x−ëng ― ®Þnh h¹n chÕ sè giê lµm thªm. C¸c chñ x−ëng ë Xanh Pª-tÐc- bän ®Çy tí nµy ngåi ë Bé tµi chÝnh ― ®· "gi¶i thÝch" ®¹o luËt bua (chÝnh b¶n th©n c¸c chñ x−ëng!) ®· thØnh cÇu, tõ n¨m 1883, h¹n chÕ mçi ngµy chØ cho phÐp lµm thªm mét giê th«i. Khi mét c¸ch khÐo biÕt chõng nµo! §¹o luËt nµy chØ nãi ®Õn nh÷ng giê lµm thªm do ®iÒu kiÖn kü thuËt ®ßi hái, nh−ng Bé tµi chÝnh phñ, ho¶ng sî tr−íc c¸c cuéc b·i c«ng n¨m 1895 - 1896 ë chÝnh th× l¹i véi vµng thõa nhËn r»ng nh÷ng giê lµm thªm lµ Xanh Pª-tÐc-bua, ®· véi vµng chØ ®Þnh mét ñy ban ®Ó th¶o ra "cÇn thiÕt" khi cã nh÷ng ®¬n ®Æt hµng "kh«ng dù tÝnh tr−íc mét ®¹o luËt gi¶m giê lµm th× chÝnh ñy ban nµy còng ®Ò nghÞ h¹n chÕ sè giê lµm thªm mçi n¨m lµ 120 giê∗. B¸c bá mäi ®Ò ®−îc" (?!) vµ c¶ khi chñ x−ëng gÆp "khã kh¨n" trong viÖc t¨ng thªm sè l−îng c«ng nh©n! Nh− vËy ®óng lµ nh¹o b¸ng c«ng nghÞ h¹n chÕ sè giê lµm thªm, nh− vËy lµ chÝnh phñ ®· c«ng nh©n! V× bÊt kú mét tªn chñ kh«n ngoan nµo còng lu«n lu«n khai b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng chñ x−ëng tåi tÖ nhÊt; chÝnh phñ cã thÓ nãi lµ h¾n gÆp "khã kh¨n". T¨ng sè l−îng c«ng nh©n cã ®· c«ng nhiªn hîp ph¸p hãa ®Þa vÞ hoµn toµn bÞ phô thuéc nghÜa lµ thuª thªm c«ng nh©n míi, lµ gi¶m bít sè ng−êi thÊt cña c«ng nh©n, vµ ®· tá rÊt râ ý ®Þnh gi÷ nguyªn t×nh tr¹ng nghiÖp ®−¬ng chen chóc nhau ë cæng nhµ m¸y, nh− vËy lµ cò, b»ng c¸ch nóp sau nh÷ng c©u nãi v« nghÜa. Bé tµi chÝnh gi¶m bít sù c¹nh tranh trong c«ng nh©n, lµm cho hä trë thµnh hÕt lßng hÕt søc b¶o vÖ lîi Ých cña bän chñ x−ëng, l¹i cßn ®i nh÷ng ng−êi ®ßi hái nhiÒu h¬n, vµ cã lÏ hä chØ b»ng lßng lµm ®Õn chç chøng minh r»ng h¹n chÕ sè giê lµm thªm "sÏ lµ mét víi ®ång l−¬ng cao h¬n. DÜ nhiªn, kh«ng cã mét tªn chñ nµo sù bÊt c«ng ®èi víi b¶n th©n c«ng nh©n". D−íi ®©y lµ nh÷ng l¹i kh«ng thÊy ®Êy lµ mét "khã kh¨n". §Ó cho chñ cã thÓ tha luËn ®iÖu cña bé Êy, mµ bÊt cø ng−êi c«ng nh©n nµo còng cÇn hå muèn quy ®Þnh giê lµm thªm thÕ nµo còng ®−îc, nh− vËy suy nghÜ: "Thùc tÕ th× khã mµ t−íc cña c«ng nh©n c¸i quyÒn lµ lµm cho luËt gi¶m giê lµm mÊt hÕt ý nghÜa. §èi ®−îc lµm viÖc ë c«ng x−ëng ngoµi sè giê ®· quy ®Þnh trong víi qu¶ng ®¹i quÇn chóng c«ng nh©n, th× sÏ kh«ng cã gi¶m g× mçi ngµy" (t¹i sao? cã ph¶i v× c¸c viªn thanh tra c«ng x−ëng c¶, v× hä vÉn ph¶i lµm viÖc nh− tr−íc tõ 15 ®Õn 18 giê mçi ®· thi hµnh nhiÖm vô cña hä mét c¸ch rÊt tåi, hä sî lµm phËt ý ngµy vµ l©u h¬n thÕ; hä cßn ph¶i suèt ®ªm ë l¹i c«ng x−ëng ®Ó c¸c ngµi chñ x−ëng nh− sî löa chø g×? cã ph¶i v× c«ng nh©n Nga kh«ng cã quyÒn g× c¶, kh«ng ®−îc nãi g× c¶ nªn mäi sù ________ c¶i c¸ch cã lîi cho hä ®Òu sÏ khã thùc hiÖn ch¨ng? Bé tµi chÝnh * VÉn c¸i ®iÖu cò rÝch Êy ! Mçi n¨m, tr−íc kú më héi chî ë Ni-g¬-ni ®· v« t×nh nãi lªn sù thËt: thùc vËy, chõng nµo c«ng nh©n Nga, Nèp-g«-rèt, c¸c c«ng x−ëng ë Nga, nhÊt lµ c¸c c«ng x−ëng ë miÒn trung, ________ ®Òu nhËn ®−îc nh÷ng ®¬n ®Æt hµng khÈn cÊp, vµ cø mçi n¨m, bän chñ x−ëng ®Òu trÞnh träng nãi qu¶ quyÕt víi tÊt c¶ nh÷ng tªn ngu xuÈn tin * ChÝnh ngay Bé tµi chÝnh còng ®· ph¶i thõa nhËn, khi gi¶i thÝch ®¹o chóng hoÆc lµm ra vÎ tin chóng, r»ng chóng kh«ng thÓ dù tÝnh tr−íc ®−îc luËt míi r»ng "viÖc cho phÐp lµm thªm giê h×nh nh− lµ kh«ng hîp lý l¾m" ®iÒu ®ã!.. ("TruyÒn tin tµi chÝnh").
  14. V. I. L ª - n i n 344 345 LuËt c«ng x−ëng míi còng nh− toµn thÓ nh©n d©n Nga, cßn lµ nh÷ng ng−êi kh«ng VI cã mét quyÒn g× tr−íc c¸i chÝnh phñ c¶nh s¸t, chõng nµo hä §¹o luËt míi ®· ®em l¹i ch−a cã ®−îc nh÷ng quyÒn chÝnh trÞ th× bÊt cø mét c¶i c¸ch cho c¸c bé tr−ëng nµo còng sÏ kh«ng thÓ cã hiÖu lùc ®−îc)... "vµ nh− vËy sÏ lµ nh÷ng quyÒn g×? mét sù bÊt c«ng ®èi víi c«ng nh©n: kh«ng thÓ truy n· mét ng−êi chØ v× t×m kÕ sinh sèng mµ ®· ph¶i dèc søc lùc cña ë trªn, chóng t«i ®· chØ râ r»ng vÒ nh÷ng ®iÓm quan träng m×nh ra, cã khi thËm chÝ v −ît qu¸ c¸i giíi h¹n mµ qu¸ ®ã th× nhÊt, ®¹o luËt míi kh«ng hÒ quy ®Þnh mét ®iÒu kho¶n nµo lao ®éng cña anh ta sÏ cã thÓ h¹i tíi søc kháe". Xem ®Êy, chÝnh x¸c, bÊt di bÊt dÞch, b¾t buéc mäi ng−êi ph¶i tu©n theo: chÝnh phñ Nga nh©n ®¹o vµ b¸c ¸i biÕt chõng nµo! C«ng chÝnh phñ muèn dµnh cho c¬ quan hµnh chÝnh (cô thÓ lµ cho nh©n Nga, h·y cói r¹p ®Çu xuèng mµ c¶m ¬n chÝnh phñ ®i! c¸c bé tr−ëng) cã ®−îc nhiÒu quyÒn nhÊt ®Ó hä cã thÓ ®−a ra ChÝnh phñ réng l−îng ®Õn nçi "kh«ng t−íc" cña anh c¸i ®ñ c¸c lo¹i quyÕt ®Þnh vµ c¸c ®Æc lîi cã lîi cho bän chñ x−ëng; "quyÒn" ®−îc lµm viÖc 18 giê, thËm chÝ lµm suèt 24 giê; ®Ó hä cã thÓ c¶n trë viÖc thi hµnh ®¹o luËt míi, v. v.. Nh÷ng chÝnh phñ rÊt c«ng b»ng ®Õn nçi kh«ng muèn truy n· anh quyÒn mµ ®¹o luËt míi ®ã trao cho c¸c bé tr−ëng th× rÊt réng khi chñ x−ëng b¾t anh lµm viÖc kiÖt søc! ë tÊt c¶ c¸c n−íc vµ rÊt lín. C¸c bé tr−ëng nµy (cô thÓ lµ bé tr−ëng Bé tµi chÝnh kh¸c, khi cã t×nh tr¹ng lµm viÖc ë c«ng x−ëng qu¸ sè giê ®· hay bé tr−ëng Bé giao th«ng, v. v., tháa thuËn víi bé tr−ëng Bé quy ®Þnh th× kÎ bÞ truy n· kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n mµ lµ chñ néi vô) ®Òu "®−îc phÐp" ®Æt ra c¸c thÓ lÖ chi tiÕt vÒ viÖc thi x−ëng... §ã lµ ®iÒu mµ bän quan l¹i ë n−íc ta ®· quªn mÊt. hµnh ®¹o luËt míi. Hä cã thÓ gi¶i quyÕt, hoµn toµn theo ý riªng V¶ l¹i, lµm sao mµ bän quan l¹i Nga l¹i d¸m truy n· c¸c ngµi cña hä vµ vÒ tÊt c¶ mäi ph−¬ng diÖn, mét lo¹t vÊn ®Ò cã quan chñ x−ëng! Lµm sao mµ cã thÓ nh− thÕ ®−îc! L¸t n÷a, chóng hÖ ®Õn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n cña ®¹o luËt míi. QuyÒn cña hä ta sÏ thÊy r»ng c¸c ngµi chñ x−ëng còng sÏ kh«ng bÞ truy n· lín tíi møc hä thùc tÕ hoµn toµn chi phèi ®¹o luËt míi; hä cã ®©u, dï hä cã vi ph¹m toµn bé ®¹o luËt míi. ë tÊt c¶ c¸c thÓ tïy ý ®Æt ra c¸c thÓ lÖ thùc sù b¶o ®¶m cho ®¹o luËt ®−îc thi n−íc kh¸c, ®Ó "t×m kÕ sinh sèng", c«ng nh©n cã quyÒn lËp hµnh, hoÆc lµm cho ®¹o luËt hÇu nh− kh«ng ®−îc thi hµnh g× héi, lËp quü t−¬ng tÕ, c«ng khai chèng l¹i chñ, ®−a nh÷ng c¶. ThËt vËy, c¸c b¹n h·y xem c¸c bé tr−ëng cã thÓ ban bè ®iÒu kiÖn cña m×nh ra cho chñ x−ëng, tæ chøc b·i c«ng. ë nh÷ng quy chÕ g× "®Ó ph¸t triÓn ph¸p chÕ hiÖn hµnh" (®©y lµ n−íc ta, kh«ng ®−îc phÐp lµm nh− thÕ. Nh−ng ë ta, c«ng c¸ch nãi cña ®¹o luËt; chóng ta ®· thÊy Bé tµi chÝnh kh«n khÐo nh©n l¹i ®−îc ban cho c¸i "quyÒn" hµng ngµy muèn tïy ý "ph¸t triÓn" ®¹o luËt nh− thÕ nµo råi, bé ®ã ®· ph¸t triÓn ®¹o lµm "thªm" bao nhiªu giê còng ®−îc. T¹i sao c¸c quan l¹i hÕt luËt khÐo ®Õn nçi, theo ý kiÕn bé Êy, c«ng nh©n cßn ph¶i c¶m søc nh©n ®¹o ®ã l¹i kh«ng nãi thªm r»ng c¸i chÝnh phñ c«ng ¬n chÝnh phñ lµ ®· kh«ng truy n· hä v× hä lµm viÖc qu¸ søc, vµ b»ng cña chóng ta còng "kh«ng t−íc" cña c«ng nh©n Nga c¸i "quyÒn" ®−îc ng−êi ta tèng cæ m×nh vµo tï mµ kh«ng cÇn xÐt ®· kh«ng "t−íc cña hä c¸i quyÒn" ®−îc lµm viÖc dï lµ 24 giê xö g× hoÆc ®−îc ¨n dïi cui cña bÊt cø mét tªn c¶nh s¸t ¸c «n trong ngµy). Chóng t«i rÊt muèn kÓ ra tÊt c¶ c¸c lo¹i quy nµo, khi hä cã bÊt cø mét ý ®Þnh nµo muèn tù b¶o vÖ chèng chÕ ®ã, nÕu cã thÓ ®−îc, nh−ng thËt ra th×, ngoµi nh÷ng vÊn l¹i ¸ch ¸p bøc cña bän t− b¶n? ®Ò mµ ®¹o luËt nªu ra ®Ó cho c¸c ®iÒu lÖ cña c¸c bé gi¶i quyÕt,
  15. V. I. L ª - n i n 346 347 LuËt c«ng x−ëng míi ®¹o luËt cßn cho c¸c bé tr−ëng ®−îc quyÒn ban bè c¸c ®iÒu lÖ cña c«ng nh©n (hä còng cã thÓ kh«ng quy ®Þnh: ®¹o luËt kh«ng kh¸c, kh«ng bÞ h¹n chÕ mét chót nµo c¶. C¸c bé tr−ëng cã thÓ buéc hä ph¶i quy ®Þnh nh− thÕ mµ chØ cho hä cã quyÒn quy ban bè nh÷ng ®iÒu lÖ quy ®Þnh sè giê lµm viÖc. Nh− vËy tøc lµ cã ®Þnh th«i..., v¶ l¹i quyÒn ®ã, hä ®· cã ngay tõ tr−íc råi, nh−ng ®¹o luËt quy ®Þnh sè giê cña ngµy lao ®éng, nh−ng còng sÏ cßn ch¼ng bao giê hä muèn dïng ®Õn c¶!), vµ ban bè c¸c ®iÒu lÖ ®Æc cã c¸c ®iÒu lÖ cña c¸c bé quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò Êy n÷a. C¸c bé biÖt ®Ó ¸p dông cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®ã. C«ng nh©n b©y tr−ëng cã thÓ ban bè nh÷ng ®iÒu lÖ quy ®Þnh trËt tù cña c¸c ca giê ®· hiÓu t¹i sao chóng t«i nãi lµ kh«ng thÓ nµo kÓ hÕt ®−îc kÝp, nh−ng dÜ nhiªn lµ hä còng cã thÓ kh«ng cÇn ban bè g×, ®Ó c¸c vÊn ®Ò mµ c¸c bé tr−ëng ®−îc phÐp gi¶i quyÕt: trong ®¹o khái lµm phiÒn c¸c chñ x−ëng. C¸c bé tr−ëng ®−îc phÐp ban bè luËt, chç nµo ng−êi ta còng ®Òu thÊy cã nh÷ng ch÷ "v©n v©n" vµ nh÷ng ®iÒu lÖ quy ®Þnh sè ca kÝp (nghÜa lµ sè ca, cã thÓ cã bao "v.v.". VÒ ®¹i thÓ, cã thÓ chia c¸c ®¹o luËt cña Nga lµm hai lo¹i: nhiªu ca lµm viÖc trong 24 giê), thêi gian gi¶i lao v. v.. ChÝnh ®¹o mét lo¹i th× ban mét sè quyÒn nµo ®ã cho c«ng nh©n vµ d©n luËt ®· thªm mÊy ch÷: v. v. (v©n v©n), nghÜa lµ: c¸c ngµi muèn th−êng nãi chung, vµ mét lo¹i th× cÊm kh«ng cho lµm mét viÖc ban bè c¸i g× th× cø ban bè. VËy nÕu c¸c bé tr−ëng kh«ng muèn g× ®ã, ®ång thêi cho phÐp bän quan l¹i ®Æt ra c¸c ®iÒu cÊm th× sÏ kh«ng cã ®iÒu lÖ quy ®Þnh thêi gian gi¶i lao, vµ c¸c chñ ®o¸n. Lo¹i thø nhÊt kÓ ra mét c¸ch hoµn toµn chÝnh x¸c nh÷ng x−ëng sÏ cø tiÕp tôc hµ hiÕp c«ng nh©n , kh«ng ®Ó cho hä vÒ nhµ quyÒn nhá nhÊt cña c«ng nh©n (ch¼ng h¹n lµ ngay c¶ quyÒn ®Ó ¨n tr−a, kh«ng ®Ó cho c¸c bµ mÑ vÒ cho con ¨n. Ng−êi ta ®· ®Ó cña c«ng nh©n ®−îc phÐp kh«ng tíi lµm viÖc khi cã lý do chÝnh cho c¸c bé tr−ëng cã toµn quyÒn tù do ban bè nh÷ng ®iÒu lÖ vÒ ®¸ng) vµ ®Þnh nh÷ng h×nh ph¹t hµ kh¾c nhÊt ®Ó cÊm ng−êi ta nh÷ng giê lµm thªm: c¸ch sö dông, ph©n phèi vµ tÝnh to¸n kh«ng ®−îc cã mét hµnh ®éng vi ph¹m nhá nµo. Trong nh÷ng nh÷ng giê ®ã. Nh− vËy, c¸c bé tr−ëng ®−îc tù do hoµn toµn vÒ ®¹o luËt ®ã, kh«ng bao giê ng−êi ta gÆp nh÷ng ch÷ "v. v." hoÆc mÆt nµy. Hä cã thÓ trùc tiÕp thay ®æi yªu cÇu cña ®¹o luËt, nghÜa "vµ v©n v©n". Lo¹i ®¹o luËt thø hai bao giê còng chØ nãi ®Õn lµ cã thÓ n©ng cao hoÆc h¹ thÊp c¸c yªu cÇu ®ã (®¹o luËt cè ý nh÷ng ®iÒu cÊm ®o¸n chung chung th«i, chø tuyÖt nhiªn kh«ng dµnh cho c¸c bé tr−ëng quyÒn h¹ thÊp c¸c yªu cÇu cña ®¹o luËt kÓ ra mét c¸ch chÝnh x¸c, nh− vËy c¬ quan hµnh chÝnh cã thÓ tïy míi ®èi víi bän chñ x−ëng) trong ba tr−êng hîp: thø nhÊt, "khi ý cÊm tÊt c¶ c¸i g× mµ nã muèn cÊm; c¸c ®¹o luËt ®ã bao giê còng ®iÒu ®ã ®−îc c«ng nhËn lµ cÇn thiÕt do tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt (sù cã nh÷ng ch÷ bæ sung nho nhá nh−ng rÊt quan träng: "v.v.", "vµ liªn tôc cña c«ng viÖc, v. v.)". ë ®©y, ®¹o luËt còng l¹i thªm ch÷ v©n v©n". MÊy ch÷ nho nhá ®ã nãi lªn râ quyÒn h¹n v¹n n¨ng "v©n v©n", nh»m ®Ó cho c¸c bé tr−ëng cã quyÒn tïy ý viÖn ®Õn cña bän quan l¹i Nga, t×nh tr¹ng nh©n d©n hoµn toµn kh«ng cã mäi lo¹i "tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt". Thø hai, "do tÝnh chÊt cña c«ng quyÒn g× tr−íc bän chóng, tÝnh chÊt phi lý vµ d· man cña c¸i viÖc (tr«ng coi c¸c nåi h¬i vµ c¸c bé phËn m¸y truyÒn ®éng, söa chÕ ®é quan liªu giÊy tê ®¸ng nguyÒn rña ®−¬ng ngù trÞ ë tÊt ch÷a th−êng vµ ®ét xuÊt v. v.)". VÉn l¹i thªm ch÷: "v©n v©n"! Thø c¶ c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cña chÝnh phñ ®Õ chÕ Nga. BÊt cø ba, "vµ trong nh÷ng tr−êng hîp kh¸c tèi quan träng vµ ®Æc biÖt". mét ®¹o luËt nµo gäi lµ cã Ých mét chót, ®Òu bÞ bän quan l¹i Êy Sau n÷a, c¸c bé tr−ëng cã thÓ quy ®Þnh ngµnh c«ng bãp mÐo ®Õn nçi viÖc thi hµnh ®¹o luËt ®ã sÏ bÞ tr× ho·n nghiÖp nµo lµ ngµnh c«ng nghiÖp ®Æc biÖt cã h¹i cho søc kháe v« thêi h¹n. H¬n thÕ n÷a: viÖc thi hµnh ®¹o luËt lµ hoµn toµn
  16. V. I. L ª - n i n 348 349 LuËt c«ng x−ëng míi thuéc quyÒn cña bän quan l¹i; bän nµy, nh− mäi ng−êi ®Òu ®−îc c¸c ®Æc quyÒn ®Æc ©n mét c¸ch dÔ dµng h¬n. §Ó lµm vÝ biÕt, ®Òu rÊt s½n sµng "lµm ¬n" cho c¸i tói tiÒn chËt nÝch vµ s½n dô, chóng t«i nªu ®Ó c«ng nh©n nhí l¹i hai tr−êng hîp ®· cho ta thÊy trªn thùc tÕ nh÷ng quy ®Þnh cña c¸c bé ®Ó "ph¸t triÓn sµng lµm h¹i ng−êi d©n th−êng ®Õn møc cã thÓ ®−îc. V× c¸c bé tr−ëng chØ cã ®−îc quyÒn ban bè tÊt c¶ nh÷ng quy ®Þnh Êy ®¹o luËt", ®· mang l¹i kÕt qu¶ g×. §¹o luËt ngµy 3 th¸ng S¸u ®Ó "ph¸t triÓn ph¸p chÕ hiÖn hµnh", nghÜa lµ hä cã thÓ ban bè 1886 ®· quyÕt ®Þnh r»ng tiÒn ph¹t lµ tiÒn cña c«ng nh©n vµ chØ mµ còng cã thÓ kh«ng ban bè. §¹o luËt kh«ng b¾t buéc hä g× ®−îc dïng ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña hä th«i. Viªn bé tr−ëng ®· c¶. §¹o luËt kh«ng ®Þnh thêi h¹n: hä cã thÓ ban bè ngay b©y "ph¸t triÓn" ®¹o luËt ®ã theo c¸i c¸ch lµ ë Xanh Pª-tÐc-bua giê mµ còng cã thÓ lµ trong m−êi n¨m n÷a míi ban bè. Do ®ã, ch¼ng h¹n, ®¹o luËt ®ã ®· n»m chÕt dÝ mét chç trong m−êi n¨m viÖc kÓ ra mÊy quy ®Þnh trong ®¹o luËt, râ rµng lµ mÊt hÕt ý trßn, vµ khi b¾t ®Çu ®−îc thi hµnh th× l¹i trao toµn bé c«ng viÖc nghÜa vµ gi¸ trÞ: ®ã lµ nh÷ng c©u rçng tuÕch chØ cèt ®Ó che thi hµnh cho chñ x−ëng, ®Ó c«ng nh©n ph¶i xin xá h¾n tiÒn cña giÊu c¸i ý ®Þnh cña chÝnh phñ muèn lµm cho ®¹o luËt mÊt chÝnh m×nh nh− xin cña bè thÝ vËy. Mét vÝ dô kh¸c: còng ®¹o hiÖu lùc khi ®em ra ¸p dông trong thùc tÕ. HÇu nh− bÊt kú luËt Êy (ngµy 3 th¸ng S¸u 1886) nãi r»ng viÖc tr¶ l−¬ng ph¶i mét ®¹o luËt nµo cã liªn quan ®Õn ®êi sèng cña c«ng nh©n, ®−îc tiÕn hµnh mçi th¸ng Ýt nhÊt hai lÇn; thÕ mµ viªn bé tr−ëng ®Òu ban cho c¸c bé tr−ëng cña chóng ta nh÷ng quyÒn rÊt ®· "ph¸t triÓn" ®¹o luËt theo mét c¸ch khiÕn cho c¸c chñ x−ëng réng. Vµ chóng ta hoµn toµn hiÓu râ t¹i sao chÝnh phñ l¹i lµm l¹i cã quyÒn gi÷ l¹i mét th¸ng r−ìi tiÒn l−¬ng cña nh÷ng c«ng nh− vËy: chÝnh phñ muèn hÕt søc bî ®ì c¸c ngµi chñ x−ëng. nh©n míi ®−îc tuyÓn dông. V× thÕ, bÊt kú ng−êi c«ng nh©n V× c¸c chñ x−ëng t¸c ®éng ®Õn viªn quan l¹i chÞu tr¸ch nhiÖm nµo còng hßan toµn hiÓu râ r»ng c¶ lÇn nµy n÷a, t¹i sao ng−êi ta thi hµnh ®¹o luËt cã nhiÒu phÇn dÔ h¬n lµ t¸c ®éng ®Õn chÝnh l¹i ®Ó cho c¸c bé tr−ëng cã quyÒn "ph¸t triÓn" luËt ph¸p. viÖc ban bè ®¹o luËt. Mäi ng−êi ®Òu biÕt, nh÷ng bän trïm t− ChÝnh bän chñ x−ëng còng hiÓu rÊt râ ®iÒu nµy vµ chóng ®· b¶n ë n−íc ta ®−îc ®Õn c¸c buång kh¸ch cña c¸c ngµi bé gië nh÷ng thñ ®o¹n cña chóng ra. ë trªn, chóng ta ®· thÊy c¸c tr−ëng mét c¸ch dÔ dµng nh− thÕ nµo, ®Ó cïng c¸c ngµi ®ã täa bé tr−ëng "®−îc phÐp" ban hµnh mét ®iÒu lÖ vÒ giê lµm thªm. ®µm ®Çm Êm víi nhau, hä ®· mêi c¬m nhau th©n mËt biÕt C¸c chñ x−ëng ®· b¾t ®Çu g©y ¸p lùc ®èi víi chÝnh phñ ®Ó chÝnh phñ kh«ng h¹n chÕ sè giê lµm thªm. B¸o "Tin tøc M¸t- chõng nµo; bän t− b¶n ®· biÕu xÐn cã nh· ý biÕt bao bän tham xc¬-va" ― lµ tê b¸o lu«n lu«n h¨ng h¸i b¶o vÖ lîi Ých cña quan « l¹i cña chÝnh phñ ®Õ chÕ, nh÷ng mãn quµ män trÞ gi¸ hµng v¹n, hµng chôc v¹n róp (hoÆc trùc tiÕp d−íi h×nh thøc nh÷ng tªn chñ x−ëng tÖ h¹i nhÊt, vÉn kh¨ng kh¨ng xui chÝnh tiÒn hèi lé, hoÆc gi¸n tiÕp d−íi h×nh thøc nh−îng bé cæ phÇn phñ dïng nh÷ng thñ ®o¹n d· man nhÊt, tµn b¹o nhÊt, lµ tê cho nh÷ng ng−êi "s¸ng lËp" ra c¸c c«ng ty, hoÆc d−íi h×nh thøc b¸o cã ¶nh h−ëng rÊt lín trong c¸i "x· héi th−îng l−u" (nghÜa lµ trong ®¸m quan l¹i cao cÊp, c¸c bé tr−ëng, v. v.), ― ®· më nh÷ng ®Þa vÞ võa cã danh võa cã lîi trong nh÷ng c«ng ty ®ã). VËy lµ ®¹o luËt míi cµng ®em l¹i cho bän quan l¹i nhiÒu quyÒn c¶ mét chiÕn dÞch chèng viÖc h¹n chÕ sè giê lµm thªm. C¸c chñ bao nhiªu trong viÖc thùc hiÖn ®¹o luËt nµy, th× ®iÒu ®ã cµng x−ëng cã tr¨m ph−¬ng ngh×n kÕ ®Ó g©y ¸p lùc ®èi víi chÝnh cã lîi c¶ cho bän quan l¹i lÉn cho bän chñ x−ëng bÊy nhiªu: phñ: chóng cã c¸c tæ chøc vµ c¬ quan cña chóng, chóng tham gia bän quan l¹i cã thÓ ®ót tói ®−îc nhiÒu h¬n, bän chñ x−ëng giµnh vµo rÊt nhiÒu ban vµ c¬ quan cña chÝnh phñ (ch¼ng h¹n, Ty
  17. V. I. L ª - n i n 350 351 LuËt c«ng x−ëng míi qu¶n lý c«ng x−ëng, v. v.), chóng cã thÓ ®Ých th©n tíi gÆp c¸c bèc chÝnh phñ ta vµ lßng nh©n ®¹o cña chÝnh phñ ®ã lªn tËn bé tr−ëng, cã thÓ tha hå ®−a lªn b¸o chÝ nh÷ng nguyÖn väng vµ m©y xanh. Chóng ta sÏ thÊy r»ng thùc ra ®¹o luËt nh©n ®¹o ®ã l¹i muèn c¾t xÐn sè ngµy lÔ mµ c«ng nh©n ®−îc h−ëng. Nh−ng yªu cÇu cña chóng, mµ ngµy nay, th× b¸o chÝ cã mét tÇm quan träng rÊt lín. Cßn c«ng nh©n th× kh«ng cã bÊt cø mét ph−¬ng tr−íc hÕt, ta h·y xÐt nh÷ng ®iÒu kho¶n chung, quy ®Þnh viÖc tiÖn hîp ph¸p nµo ®Ó g©y ¸p lùc ®èi víi chÝnh phñ c¶. Hä chØ nghØ ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ. Tr−íc tiªn, chóng t«i xin nªu ra cßn cã c¸ch ®oµn kÕt nhau l¹i, lµm cho tÊt c¶ mäi c«ng nh©n r»ng c¸c chñ x−ëng ë Xanh Pª-tÐc-bua ®· thØnh cÇu, c¸ch ®©y ®Òu gi¸c ngé vÒ lîi Ých giai cÊp cña m×nh, vµ tÊt c¶ cïng nhau 14 n¨m (vµo n¨m 1883), ban bè mét ®¹o luËt quy ®Þnh viÖc nghØ hîp søc chèng l¹i chÝnh phñ vµ bän chñ x−ëng. Ngµy nay, mäi ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ. Nh− vËy lµ c¶ ë ®©y n÷a, chÝnh phñ Nga ®· chØ lµm c¸i viÖc lµ c¶n trë vµ tr× ho·n, b»ng c¸ch chèng c«ng nh©n ®Òu hiÓu râ r»ng chñ x−ëng hay c«ng nh©n, ai lµ l¹i c¶i c¸ch ®ã ®−îc l©u chõng nµo hay chõng ®ã. Theo ®¹o luËt ng−êi g©y ¸p lùc m¹nh nhÊt ®èi víi chÝnh phñ th× ng−êi ®ã sÏ hoµn toµn quyÕt ®Þnh viÖc thi hµnh ®¹o luËt míi. Tr−íc kia, quy ®Þnh th× tÊt c¶ c¸c ngµy chñ nhËt, còng nh− 14 ngµy lÔ mµ c«ng nh©n chØ cã ®Êu tranh, ®Êu tranh tù gi¸c vµ kiªn c−êng chóng ta sÏ nãi trë l¹i mét c¸ch chi tiÕt h¬n, ®Òu nhÊt thiÕt ®−îc míi ®ßi cho ®¹o luËt Êy ®−îc ban hµnh. B©y giê còng chØ cã coi lµ nh÷ng ngµy nghØ kh«ng lµm viÖc. §¹o luËt kh«ng cÊm ®Êu tranh, hä míi cã thÓ ®ßi cho ®¹o luËt Êy ®−îc thi hµnh thËt h¼n lao ®éng trong c¸c ngµy nghØ, mµ h¹n chÕ lao ®éng trong sù vµ ®−îc thi hµnh mét c¸ch cã lîi cho hä. Kh«ng cã sù ®Êu c¸c ngµy nghØ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− sau: mét lµ, ph¶i cã "sù tranh ngoan c−êng vµ kh«ng cã sù ph¶n kh¸ng kiªn quyÕt cña tháa thuËn cña c¶ ®«i bªn" gi÷a chñ vµ c¸c c«ng nh©n; hai lµ, c«ng nh©n ®oµn kÕt nhÊt trÝ chèng l¹i mäi m−u ®å gian tham ®−îc phÐp lÊy lao ®éng trong ngµy nghØ ®Ó "thay cho lao ®éng cña bän chñ x−ëng th× ®¹o luËt míi vÉn chØ lµ mét tê giÊy lén, ngµy th−êng"; ba lµ, tr−êng hîp cã sù tháa thuËn lÊy ngµy chØ lµ mét trong nh÷ng c¸i nh·n hiÖu ®Ñp ®Ï nh−ng gi¶ dèi mµ th−êng thay cho ngµy nghØ th× ph¶i ®−îc b¸o ngay cho ban chÝnh phñ cè søc dïng ®Ó trang trÝ cho c¸i l©u ®µi hoµn toµn thanh tra c«ng x−ëng biÕt. Nh− vËy ®¹o luËt quy ®Þnh lµ trong môc n¸t cña chÕ ®é ®éc tµi c¶nh s¸t, chÕ ®é chuyªn chÕ vµ ¸p bÊt cø tr−êng hîp nµo th× lao ®éng trong nh÷ng ngµy nghØ bøc c«ng nh©n. còng kh«ng ®−îc lµm gi¶m tæng sè ngµy nghØ, bëi v× chñ x−ëng ph¶i cho nghØ vµo mét ngµy th−êng ®Ó bï vµo ngµy nghØ mµ ng−êi c«ng nh©n ®· ph¶i ®i lµm. C«ng nh©n kh«ng bao giê VII ®−îc quªn ®iÒu ®ã vµ còng kh«ng ®−îc quªn r»ng ®¹o luËt ®ßi chÝnh phñ "c¬ ®èc gi¸o" cña chóng ta c¾t xÐn sè ngµy nghØ lÔ cña c«ng nh©n nh− thÕ nµo? hái chñ vµ c«ng nh©n ph¶i cã sù tho¶ thuËn vÒ viÖc thay thÕ nh− vËy. Nh− vËy lµ, c¨n cø vµo ®¹o luËt, c«ng nh©n lóc nµo N goµi nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ thêi gian lao ®éng, ®¹o luËt còng cã thÓ tõ chèi kh«ng nhËn lµm viÖc vµo ngµy nghØ, vµ míi cßn quy ®Þnh viÖc b¾t buéc ph¶i cho c«ng nh©n c¸c chñ x−ëng kh«ng cã quyÒn b¾t hä ph¶i nhËn lµm viÖc vµo c«ng x −ëng vµ nhµ m¸y ®− îc nghØ ngµy chñ nhËt vµ ngµy nghØ. DÜ nhiªn lµ trªn thùc tÕ, c¶ ë ®©y n÷a, chñ x−ëng c¸c ngµy lÔ. Bän båi bót bî ®ì, nhan nh¶n trong lµng b¸o l¸ còng sÏ dïng biÖn ph¸p sau ®©y ®Ó b¾t c«ng nh©n ph¶i c¶i vµ trong ®¸m ký gi¶ ë Nga, ®· nh©n dÞp nµy véi v· t©ng nghe theo m×nh: chñ sÏ hái riªng tõng ng−êi mét, nªn mçi ng−êi
  18. V. I. L ª - n i n 352 353 LuËt c«ng x−ëng míi c«ng nh©n sÏ kh«ng d¸m chèi tõ v× sî bÞ ®uæi; thñ ®o¹n nµy dÜ d· man nh÷ng ai kh«ng thuéc t«n gi¸o thèng trÞ nªn dùa vµo nhiªn lµ kh«ng hîp ph¸p v× ®¹o luËt ®ßi ph¶i cã sù ®ång ý cña chÝnh c¸i ®iÓm mËp mê nµy cña ®¹o luËt, cã lÏ ng−êi ta cã thÓ c¸c c«ng nh©n, nghÜa lµ sù ®ång ý chung cña toµn thÓ c«ng t×m c¸ch hµ hiÕp nh÷ng ng−êi kh«ng theo ®¹o C¬ ®èc. VÒ nh©n. Nh−ng lµm thÕ nµo ®Ó tÊt c¶ c«ng nh©n trong cïng mét ®iÓm nµy, ®¹o luËt nãi rÊt tèi nghÜa. CÇn ph¶i hiÓu nã nh− nhµ m¸y (sè c«ng nh©n nµy cã khi lµ hµng tr¨m, thËm chÝ thÕ nµy: trong mçi tuÇn lÔ nhÊt ®Þnh ph¶i cã mét ngµy nghØ, hµng ngh×n ng−êi, ë t¶n m¹n nhiÒu chç) cã thÓ tá sù ®ång ý vµ chØ cho phÐp thay ngµy chñ nhËt b»ng mét ngµy kh¸c. chung ®−îc? VÒ ®iÓm nµy, ®¹o luËt l¹i kh«ng ®¶ ®éng tíi, vµ Nh−ng chÝnh c¸i t«n gi¸o "thèng trÞ" th× còng chØ ®em nh÷ng nh− vËy lµ vÉn l¹i trao vµo tay bän chñ x−ëng mét ph−¬ng sù −u ®·i cho "c¸c nhµ thèng trÞ" th«i, nªn nã ®· kh«ng bá lì tiÖn ®Ó chÑt c«ng nh©n. §Ó ng¨n chÆn kh«ng cho thùc hiÖn thñ mét dÞp nµo ®Ó gië ®ñ ngãn h·m h¹i ng−êi lao ®éng. B©y giê ta h·y xem nh÷ng ngµy nghØ nµo ®−îc ®¹o luËt c«ng nhËn. ®o¹n ®ã, c«ng nh©n chØ cßn cã mét c¸ch lµ: mçi khi gÆp ph¶i t×nh h×nh nh− vËy th× ph¶i ®ßi ®−îc bÇu c¸c ®¹i biÓu cã nhiÖm Nãi ®Õn viÖc quy ®Þnh nghØ ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ th× thËt vô chuyÓn cho chñ b¶n quyÕt ®Þnh chung cña toµn thÓ c«ng lµ tèt ®Êy; nh−ng kú thùc cho tíi nay, b×nh th−êng th× trong nh©n. Hä cã thÓ c¨n cø vµo ®¹o luËt mµ ®−a ra yªu s¸ch ®ã, v× ®a sè tr−êng hîp c«ng nh©n vÉn kh«ng lµm viÖc ngµy chñ ®¹o luËt cã nãi tíi sù tháa thuËn cña toµn thÓ c«ng nh©n, mµ nhËt hay ngµy lÔ. Nh−ng ®¹o luËt vÉn cã thÓ quy ®Þnh nh÷ng ngµy nghØ sao cho sè ngµy nghØ b¾t buéc l¹i rÊt Ýt h¬n sè toµn thÓ c«ng nh©n th× l¹i kh«ng thÓ cïng mét lóc nãi víi chñ ngµy nghØ theo tËp qu¸n. Vµ trong ®¹o luËt míi, chÝnh phñ ®−îc. C¸ch cö ra ®¹i biÓu cña c«ng nh©n nãi chung lµ rÊt cã C¬ ®èc gi¸o cña chóng ta ®· lµm ®óng nh− thÕ ®Êy. §¹o luËt lîi cho hä, vµ còng sÏ ®−îc sö dông trong tÊt c¶ nh÷ng sù tiÕp xóc kh¸c víi chñ x−ëng vµ ban qu¶n trÞ xÝ nghiÖp, v× riªng míi ®· c«ng nhËn mçi n¨m cã 66 ngµy nghØ b¾t buéc: 52 chñ tõng ng−êi c«ng nh©n mét th× rÊt khã ®−a ra vµ nhiÒu khi nhËt, 8 ngµy lÔ vµo nh÷ng ngµy cè ®Þnh (1 vµ 6 th¸ng Giªng, thËm chÝ hoµn toµn kh«ng thÓ ®−a ra c¸c yªu s¸ch vµ nguyÖn 25 th¸ng Ba, 6 vµ 15 th¸ng T¸m, 8 th¸ng ChÝn, 25 vµ 26 th¸ng väng cña m×nh ®−îc, v. v.. Ngoµi ra, ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n Ch¹p) vµ 6 ngµy lÔ vµo nh÷ng ngµy kh«ng cè ®Þnh (thø s¸u "kh«ng theo chÝnh gi¸o", ®¹o luËt tuyªn bè "cho phÐp hä" vµ thø b¶y tuÇn Th¸nh, thø hai vµ thø ba tuÇn Phôc sinh, lÔ kh«ng cÇn ®−a vµo b¶n danh s¸ch ngµy lÔ, nh÷ng ngµy mµ t«n Chóa Giª-su lªn trêi, vµ lÔ §øc Th¸nh thÇn hiÖn xuèng). Nh−ng gi¸o cña hä kh«ng coi lµ ngµy lÔ. Nh−ng l¹i cã nh÷ng ngµy lµ cho tíi nay, trong c¸c c«ng x−ëng cña chóng ta, hµng n¨m cã bao nhiªu ngµy nghØ theo tËp qu¸n? VÒ vÊn ®Ò nµy, chóng t«i ngµy lÔ cña ng−êi theo ®¹o Gia-t« mµ kh«ng ph¶i ngµy lÔ cña ng−êi theo chÝnh gi¸o. VÒ ®iÓm nµy, ®¹o luËt lµm thinh kh«ng chØ cã tµi liÖu chÝnh x¸c cña hai tØnh M¸t-xc¬-va vµ Xm«-len-xc¬ nãi ®Õn vµ nh− vËy lµ muèn øc hiÕp trong mét chõng mùc nµo vµ còng chØ cã tµi liÖu vÒ mÊy c«ng x−ëng th«i. Nh−ng v× gi÷a ®ã nh÷ng c«ng nh©n kh«ng theo chÝnh gi¸o. Víi c«ng nh©n c¸c c«ng x−ëng vµ ngay c¶ gi÷a hai tØnh trªn, còng kh«ng cã sù kh«ng theo ®¹o C¬ ®èc, ®¹o luËt cßn øc hiÕp nhiÒu h¬n n÷a: kh¸c nhau lín l¾m, nªn nh÷ng tµi liÖu ®ã hoµn toµn cã thÓ ®¹o luËt "cho phÐp" nh÷ng c«ng nh©n nµy lÊy mét ngµy kh¸c dïng ®Ó xÐt vÒ ý nghÜa hiÖn nay cña ®¹o luËt míi. §èi víi trong tuÇn lÔ ®Ó nghØ thay cho ngµy chñ nhËt. ChØ "cho phÐp" tØnh M¸t-xc¬-va, nh÷ng tµi liÖu thu l−îm ®−îc lµ thuéc vÒ th«i! ChÝnh phñ C¬ ®èc gi¸o cña chóng ta ng − îc ®·i rÊt 47 c«ng x−ëng lín gåm tÊt c¶ lµ h¬n 20 000 c«ng nh©n. Ng−êi ta
  19. V. I. L ª - n i n 354 355 LuËt c«ng x−ëng míi vËy lµ ng−êi ta ®· bá tÊt c¶ 10 ngµy lÔ cè ®Þnh∗. Trong sè nh÷ng thÊy r»ng sè ngµy nghØ theo tËp qu¸n trong mçi n¨m lµ 97 ngµy ë c¸c c«ng x−ëng thñ c«ng vµ 98 ngµy ë c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ. ngµy lÔ kh«ng cè ®Þnh, ng−êi ta ®· bá ngµy lÔ C¸c-na-van vµ Sè ngµy nghØ ®ã kh«ng bao giê d−íi 78 ngµy: trong 78 ngµy ngµy thø t− cña tuÇn lÔ tr−íc lÔ Phôc sinh, tøc lµ bá thªm hai nµy, tÊt c¶ c¸c c«ng x−ëng trªn, kh«ng trõ mét c«ng x−ëng ngµy lÔ n÷a. Nh− vËy lµ ®· bá tÊt c¶ 12 ngµy nghØ lÔ thuéc vµo sè ngµy lÔ tèi thiÓu mµ theo phong tôc, c«ng nh©n vÉn ®−îc nµo, ®Òu ®−îc nghØ. §èi víi tØnh Xm«-len-xc¬ th× cã tµi liÖu vÒ 15 c«ng x−ëng gåm tõ 5 ®Õn 6 ngh×n c«ng nh©n. Trung nghØ. ChÝnh phñ rÊt thÝch mÖnh danh lµ mét chÝnh phñ "C¬ ®èc b×nh hµng n¨m cã 86 ngµy lÔ, tøc lµ gÇn b»ng ë tØnh M¸t-xc¬- gi¸o"; khi c¸c bé tr−ëng vµ c¸c quan l¹i kh¸c nãi víi c«ng nh©n va; con sè thÊp nhÊt lµ 75 ngµy th× chØ cã ë ®éc mét c«ng th× hä dïng nh÷ng lêi ®−êng mËt ca tông "lßng tõ ¸i C¬ ®èc x−ëng th«i. Sè ngµy nghØ theo tËp qu¸n trong c¸c c«ng gi¸o" vµ "t×nh c¶m C¬ ®èc gi¸o" cña bän chñ x−ëng vµ cña x−ëng ë Nga còng t−¬ng ®−¬ng nh− sè ngµy nghØ quy ®Þnh chÝnh phñ ®èi víi c«ng nh©n, v. v.. Nh−ng ®Õn khi ph¶i chuyÓn cho nh÷ng nhµ m¸y thuéc Bé qu©n vô: t¹i c¸c nhµ m¸y Êy sè tõ lêi nãi sang viÖc lµm th× ng−êi ta liÒn qu¼ng tÊt c¶ nh÷ng lêi ngµy nghØ ®−îc quy ®Þnh hµng n¨m lµ 88 ngµy. Con sè ®ã nãi gi¶ nh©n gi¶ nghÜa vµ gi¶ dèi ®ã ®i, vµ chÝnh phñ trë thµnh còng gÇn gièng sè ngµy nghØ ®−îc luËt ph¸p c«ng nhËn cho mét tªn con bu«n thËt sù, chØ nghÜ c¸ch xem ë ®©u cã thÓ lµm c¸c c¬ quan hµnh chÝnh (hµng n¨m 87 ngµy). Nh− vËy lµ tõ ®−îc th× rót bít mét c¸i g× ®ã cña c«ng nh©n. §· tõ l©u, chÝnh tr−íc tíi nay, sè ngµy nghØ theo tËp qu¸n hµng n¨m cña c«ng ngay bän chñ x−ëng, cô thÓ lµ nh÷ng kÎ kh¸ nhÊt trong bän nh©n còng gièng nh− cña c¸c c«ng d©n kh¸c. "ChÝnh phñ C¬ chóng, ®· thØnh cÇu ban bè mét ®¹o luËt quy ®Þnh nghØ ngµy ®èc gi¸o" cña chóng ta lo l¾ng ®Õn søc kháe cña c«ng nh©n, chñ nhËt vµ ngµy lÔ. Sau m−êi l¨m n¨m khÊt lÇn, cuèi cïng nªn ®· bá ®i mét phÇn t− sè ngµy nghØ theo tËp qu¸n, tøc lµ chÝnh phñ ®· ph¶i ban bè mét ®¹o luËt nh− vËy vµ quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i cho nghØ ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ; nh−ng trong 22 ngµy, vµ chØ cßn ®Ó l¹i cã 66 ngµy b¾t buéc th«i. Chóng t«i xin kÓ ra ®©y nh÷ng ngµy nghØ theo tËp qu¸n mµ ®¹o luËt khi nh−îng bé c«ng nh©n nh− vËy, chÝnh phñ vÉn kh«ng chÞu míi cña chÝnh phñ ®· bá ®i. Trong sè nh÷ng ngµy lÔ vµo bá lì dÞp ®Ó øc hiÕp c«ng nh©n, b»ng c¸ch ®em trõ sè nh÷ng nh÷ng ngµy cè ®Þnh th× bá: ngµy 2 th¸ng Hai, ngµy lÔ NÕn; 9 ngµy nghØ b¾t buéc ®i mét phÇn t− sè ngµy nghØ theo tËp qu¸n. th¸ng N¨m, lÔ Th¸nh Ni-c«-la mïa xu©n; 29 th¸ng S¸u, lÔ Nh− vËy lµ chÝnh phñ ®· hµnh ®éng gièng nh− mét tªn cho vay Th¸nh Phª-r«; 8 th¸ng B¶y, lÔ §øc Bµ thµnh Ca-dan; 20 th¸ng nÆng l·i thËt sù: ph¶i nh−îng bé c¸i nµy th× chÝnh phñ t×m c¸ch B¶y, lÔ Th¸nh £-li; 29 th¸ng T¸m, lÔ Th¸nh Gio-an Bao-ti-xi- s¸ch nhiÔu c¸i kh¸c ®Ó bï l¹i. Sau khi ban bè mét ®¹o luËt nh− vËy, rÊt cã thÓ lµ mét sè chñ x−ëng nµo ®ã sÏ t×m c¸ch rót ta bÞ chÐm; 14 th¸ng ChÝn, lÔ biÓu d−¬ng Th¸nh gi¸; 1 th¸ng bít sè ngµy nghØ cña c«ng nh©n, chóng sÏ thö b¾t c«ng nh©n M−êi, lÔ §øc Bµ phï hé (ngay c¶ ngµy lÔ nµy, chÝnh phñ còng cho lµ thõa vµ kh«ng nhÊt ®Þnh ph¶i nghØ. Cã thÓ tin ________ ch¾c r»ng sÏ kh«ng cã mét chñ x−ëng nµo d¸m b¾t c«ng * Chóng t«i chØ míi kÓ nh÷ng ngµy lÔ mµ tõ tr−íc tíi nay vÉn ®−îc tÊt nh©n lµm viÖc trong ngµy ®ã c¶. ë ®©y n÷a, chÝnh phñ vÉn c¶ c¸c c«ng x−ëng c«ng nhËn. Cßn cã nhiÒu ngµy lÔ kh¸c chung cho ®¹i ®a b¶o vÖ lîi Ých cña bän chñ x−ëng tÖ h¹i nhÊt vµ gióp chóng sè c«ng x−ëng, ch¼ng h¹n nh− c¸c ngµy tr−íc tuÇn chay, ngµy thø s¸u tuÇn dÔ dµng øc hiÕp c«ng nh©n); 21 th¸ng M−êi mét, lÔ §øc Bµ lÔ C¸c-na-van, ngµy thø n¨m, thø s¸u vµ thø b¶y cña tuÇn lÔ Phôc sinh, vµ vµo nhµ thê; 6 th¸ng Ch¹p, lÔ Th¸nh Ni-c«-la mïa ®«ng. Nh− nhiÒu ngµy kh¸c n÷a.
  20. V. I. L ª - n i n 356 357 LuËt c«ng x−ëng míi lµm viÖc trong nh÷ng ngµy lÔ mµ tõ tr−íc tíi nay vÉn lµ ngµy c¸c c«ng x−ëng, ®· kh¼ng ®Þnh r»ng ng−êi ta cã thÓ nãi mét nghØ, nh−ng nay l¹i kh«ng ®−îc ®¹o luËt xÕp vµo sè ngµy c¸ch ch¾c ch¾n lµ trung b×nh th× vµo ngµy thø b¶y, ng−êi ta nghØ b¾t buéc. Muèn cho t×nh c¶nh cña m×nh khái trë nªn nghØ viÖc sím h¬n 2 giê so víi giê quy ®Þnh. VËy th× ë ®©y n÷a, khi ®æi giê nghØ theo tËp qu¸n thµnh giê nghØ b¾t buéc, ®¹o luËt khã kh¨n h¬n th× vÒ mÆt Êy n÷a, c«ng nh©n còng ph¶i lu«n lu«n s½n sµng chèng l¹i mäi m−u ®å ®Þnh gi¶m bít sè ngµy còng vÉn kh«ng bá lì dÞp xÐn cña c«ng nh©n nöa giê n÷a ®Ó bï nghØ. §¹o luËt chØ quy ®Þnh nh÷ng ngµy lÔ b¾t buéc ph¶i cho vµo chç ®· nh−îng bé ®ã. Mçi tuÇn bít nöa giê, nh− vËy mét nghØ; nh−ng c«ng nh©n cã quyÒn ®ßi hái nh÷ng ngµy lÔ kh¸c n¨m (tÝnh 46 tuÇn lµm viÖc) lµ 23 giê, nghÜa lµ lµm thªm hai n÷a. ChØ cÇn mét ®iÒu lµ ®ßi ghi tÊt c¶ nh÷ng ngµy lÔ ®ã vµo ngµy cho chñ... §Êy lµ mét mãn quµ tèt cho c¸c chñ x−ëng cïng b¶n néi quy, chø kh«ng nªn tin vµo nh÷ng lêi høa miÖng. khæ ®¸ng th−¬ng cña chóng ta! Cã thÓ ch¾c ch¾n r»ng c¸c vÞ C«ng nh©n sÏ chØ tin ch¾c r»ng ng−êi ta sÏ kh«ng b¾t buéc hä hiÖp sÜ kia cña tói tiÒn sÏ ch¼ng e thÑn g× mµ kh«ng nhËn mãn lµm viÖc trong ngµy lÔ, khi nµo ngµy ®ã ®· ®−îc ghi trong quµ män ®ã vµ hä sÏ dèc hÕt søc ra ®Ó dïng c¸ch ®ã bï l¹i b¶n néi quy. Quy ®Þnh cña ®¹o luËt míi ®èi víi nh÷ng lÔ nh÷ng "hy sinh" mµ ®¹o luËt míi ®· buéc hä ph¶i chÞu (nh− lêi nghØ nöa ngµy th× còng gièng hÖt nh− quy ®Þnh ®èi víi hä vÉn thÝch nãi). VËy lµ ë ®©y n÷a, c«ng nh©n còng vÉn chØ cã nh÷ng lÔ nghØ c¶ ngµy: ë ®©y n÷a, ®¹o luËt míi vÉn cè søc thÓ tr«ng cËy vµo b¶n th©n m×nh th«i, vµo søc m¹nh ®oµn kÕt gi÷ nguyªn t×nh tr¹ng cò, thËm chÝ cßn lµm cho t×nh h×nh tÖ cña m×nh mµ th«i. NÕu kh«ng ®Êu tranh quyÕt liÖt th× c¶ vÒ mÆt h¬n phÇn nµo n÷a. Nã chØ quy ®Þnh cã mét lÇn nghØ nöa nµy n÷a, giai cÊp c«ng nh©n vÉn kh«ng thÓ hy väng ®¹t ®−îc ngµy th«i, tøc lµ: nöa ngµy tr−íc lÔ N«-en; ngµy h«m ®ã th× bÊt cø mét sù c¶i thiÖn nµo cho ®êi sèng cña m×nh c¶, mÆc dï chËm nhÊt lµ ®−îc nghØ b¾t ®Çu tõ buæi tr−a. §ã còng lµ t×nh ng−êi ta ®· ban bè ®¹o luËt míi. h×nh tõ tr−íc tíi nay trong mét sè lín c«ng x−ëng; vµ khi ë mét c«ng x−ëng nµo ®ã ng−êi ta kh«ng ®Ó cho c«ng nh©n VIII nghØ tõ buæi tr−a h«m tr−íc nµy lÔ N«-en th× th−êng th−êng C¸i g× b¶o ®¶m viÖc thi hµnh ®¹o luËt míi? ng−êi ta cho phÐp c«ng nh©n nghØ mét nöa ngµy vµo h«m tr−íc mét ngµy lÔ lín kh¸c. Nãi chung, trong ®a sè c«ng N ãi chung, viÖc thi hµnh ®¹o luËt ® −îc b¶o ®¶m b»ng x − ëng, hµng n¨m ®· cã mét lÇn nghØ nöa ngµy. Sau n÷a, c¸ch nµo? Thø nhÊt, b»ng c¸ch gi¸m s¸t sù thi hµnh ®¹o trong c¸c ngµy thø b¶y vµ c¸c ngµy h«m tr −íc ngµy lÔ, ®¹o luËt. Thø hai, b»ng c¸ch trõng ph¹t trong tr − êng hîp kh«ng luËt míi ®· quy ®Þnh sè giê lµm trong ngµy lao ®éng lµ 10 thi hµnh. Ta h·y xem t×nh h×nh thi hµnh luËt c«ng x − ëng giê, tøc lµ mét giê r− ìi Ýt h¬n ngµy lao ®éng b×nh th −êng. míi ®· diÔn ra nh− thÕ nµo. C¸c viªn thanh tra c«ng x − ëng VÒ mÆt nµy, ®¹o luËt còng kh«ng hÒ c¶i thiÖn t×nh c¶nh cña lµ ng −êi chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc thi hµnh c¸c ®¹o c«ng nh©n, mµ thËm chÝ cã thÓ cßn lµm cho t×nh c¶nh cña luËt. Tõ tr −íc tíi nay, ®iÒu lÖ n¨m 1886 quy ®Þnh vÒ viÖc hä tåi tÖ h¬n n÷a: tõ tr− íc tíi nay, ë hÇu hÕt c¸c c«ng gi¸m s¸t c¸c c«ng x− ëng th× vÉn kh«ng hÒ ® − îc ¸p dông x−ëng, vµo ngµy thø b¶y, ng−êi ta nghØ viÖc sím h¬n ngµy réng ra toµn n− íc Nga, mµ chØ ® −îc ¸p dông ë mét sè tØnh, th−êng. Mét nh©n viªn ®iÒu tra, sau khi thu thËp nhiÒu cô thÓ ë nh÷ng tØnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt th«i. Sù tµi liÖu vÒ vÊn ®Ò nµy vµ nãi chung nghiªn cøu s¸t ®êi sèng ë më réng cña viÖc gi¸m s¸t c¸c c«ng x − ëng c¸c ®Þa ph − ¬ng
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học