1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 2 phần 2

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 2 phần 2

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 2 phần 2', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả V. I. L ª - n i n Gi¶i thÝch luËt ph¹t tiÒn 66 67 lêi nhau. ViÖc g× ph¶i b¾t buéc chñ x−ëng theo quy t¾c, mét khi hai giai cÊp: nh÷ng ng−êi së h÷u ®Êt ®ai, m¸y mãc, c«ng x−ëng h¾n ®· cam ®oan lµ sÏ kh«ng lµm tæn h¹i g× ®Õn lîi Ých cña vµ nhµ m¸y, nguyªn liÖu vµ hµng hãa, vµ nh÷ng ng−êi kh«ng c«ng nh©n? Nh−ng nÕu c

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 42

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:47 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. V. I. L ª - n i n Gi¶i thÝch luËt ph¹t tiÒn 66 67 lêi nhau. ViÖc g× ph¶i b¾t buéc chñ x−ëng theo quy t¾c, mét khi hai giai cÊp: nh÷ng ng−êi së h÷u ®Êt ®ai, m¸y mãc, c«ng x−ëng h¾n ®· "cam ®oan" lµ sÏ kh«ng lµm tæn h¹i g× ®Õn lîi Ých cña vµ nhµ m¸y, nguyªn liÖu vµ hµng hãa, vµ nh÷ng ng−êi kh«ng c«ng nh©n? Nh−ng nÕu c«ng nh©n thö yªu cÇu viªn thanh tra cã tµi s¶n g× c¶ vµ do ®ã ph¶i b¸n m×nh cho bän t− b¶n vµ ph¶i hoÆc viªn bé tr−ëng cho miÔn tu©n theo quy t¾c b»ng c¸ch "cam lµm viÖc cho chóng. ®oan" lµ sÏ kh«ng lµm tæn h¹i g× ®Õn lîi Ých cña chñ x−ëng, th× Cã ph¶i bao giê c«ng nh©n lµm viÖc cho mét ng−êi chñ thÕ nµo? Th× ch¾c ch¾n r»ng ng−êi ta sÏ coi ng−êi c«ng nh©n Êy còng ph¶i nép tiÒn ph¹t cho chñ v× bÊt cø viÖc lµm háng nµo lµ mét kÎ ®iªn rå! kh«ng? Trong nh÷ng doanh nghiÖp nhá, ― ch¼ng h¹n nh− trong C¸i mµ ng−êi ta gäi lµ "b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi" gi÷a c«ng nh÷ng ng−êi thñ c«ng thµnh thÞ hoÆc trong nh÷ng ng−êi thî, ― nh©n vµ chñ x−ëng lµ thÕ ®Êy! Cßn viÖc ¸p dông quy t¾c ph¹t tiÒn réng ra c¸c xÝ nghiÖp thñ th× kh«ng cã ph¹t tiÒn. ë ®©y, kh«ng cã sù c¸ch biÖt hoµn toµn c«ng quan träng th× cho ®Õn nay, theo nh− chç ng−êi ta biÕt, gi÷a thî vµ chñ: hä sèng vµ lµm viÖc chung víi nhau. Ng−êi quy t¾c ®ã chØ míi ¸p dông (n¨m 1893) cho nh÷ng phßng ph©n chñ kh«ng cã ngay c¶ c¸i ý nghÜ ¸p dông viÖc ph¹t tiÒn, v× phèi sîi cho c¸c thî dÖt lµm gia c«ng ë nhµ mµ th«i. C¸c bé chÝnh ng−êi ®ã tr«ng coi lÊy c«ng viÖc vµ bao giê còng cã thÓ tr−ëng kh«ng véi g× mµ ¸p dông phæ biÕn quy t¾c ph¹t tiÒn. TÊt b¾t söa ch÷a l¹i nh÷ng chç m×nh kh«ng võa ý. c¶ c¸i khèi ®«ng ®¶o c«ng nh©n lµm gia c«ng ë nhµ cho bän Nh−ng c¸c doanh nghiÖp nhá vµ c¸c nghÒ nhá lo¹i Êy dÇn chñ, cho c¸c cöa hµng lín, v.v., cho ®Õn nay vÉn ë trong t×nh dÇn mÊt ®i. C¶ thî thñ c«ng lµm ë nhµ vµ thî thñ c«ng lÉn c¶nh cò, vÉn hoµn toµn ph¶i chÞu sù ®éc ®o¸n cña bän chñ. Sè ng−êi tiÓu n«ng ®Òu kh«ng thÓ ®−¬ng ®Çu ®−îc víi sù c¹nh c«ng nh©n Êy cã khã kh¨n h¬n trong viÖc tËp hîp nhau l¹i, tranh cña nh÷ng c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín, víi sù c¹nh tranh trong viÖc tháa thuËn víi nhau vÒ nh÷ng nhu cÇu cña m×nh, cña nh÷ng chñ lín dïng c«ng cô tèt h¬n vµ c¸c m¸y mãc, kÕt trong viÖc tæ chøc cuéc ®Êu tranh chung, chèng sù hµ hiÕp cña hîp lao ®éng cña ®«ng ®¶o c«ng nh©n l¹i víi nhau. Bëi vËy, bän chñ, ― bëi vËy ng−êi ta kh«ng ®Õm xØa ®Õn hä. chóng ta thÊy thî thñ c«ng lµm ë nhµ, thî thñ c«ng vµ ng−êi tiÓu n«ng ngµy cµng ph¸ s¶n, vµo lµm thî trong c«ng x−ëng vµ VIII nhµ m¸y, rêi bá n«ng th«n ®i ra thµnh thÞ. KÕt luËn Trong nh÷ng c«ng x − ëng vµ nhµ m¸y lín, nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a chñ vµ c«ng nh©n hoµn toµn kh«ng cßn B©y giê, chóng ta ®· t×m hiÓu xong nh÷ng ®¹o luËt vµ quy gièng nh − ë t rong nh÷ng x − ëng nhá n÷a. VÒ mÆt cña c¶i t¾c vÒ ph¹t tiÒn ë n−íc ta, tÊt c¶ c¸i hÖ thèng cùc kú phøc t¹p vµ ®Þa vÞ x· héi, ng − êi chñ v − ît h¬n h¼n ng − êi c«ng nh©n, Êy, nã lµm cho ng−êi c«ng nh©n khiÕp sî víi nh÷ng lêi lÏ kh« ®Õn nçi gi÷a hai bªn cã mét vùc th¼m chia c¸ch, thËm chÝ khan vµ thø ng«n ng÷ hµnh chÝnh l¹nh lïng cña nã. th − êng th − êng hä kh«ng biÕt nhau vµ ch¼ng cã c¸i g× lµm Giê ®©y, chóng ta cã thÓ trë l¹i vÊn ®Ò ®· ®Æt ra tõ cho gÇn nhau ® − îc. Ng − êi c«ng nh©n kh«ng m¶y may ®Çu tøc lµ: ph¹t tiÒn lµ s¶n vËt cña chñ nghÜa t− b¶n, cã kh¶ n¨ng v − ¬n lªn thµnh ng − êi chñ: anh ta bÞ buéc ph¶i nghÜa lµ cña mét c¬ cÊu x· héi trong ®ã nh©n d©n chia ra thµnh vÜnh viÔn lµ ng − êi tay tr¾ng, lµm viÖc cho nh÷ng kÎ giµu
  2. V. I. L ª - n i n Gi¶i thÝch luËt ph¹t tiÒn 68 69 mµ m×nh kh«ng quen biÕt. §¸ng lÏ lµ hai hoÆc ba ng− êi thî nh÷ng n¨m 80; bän chóng kh«ng ph¶i chØ h¹ thÊp møc tiÒn lµm viÖc cho ng− êi tiÓu chñ th× nay cã mét sè lín c«ng c«ng mµ cßn dïng c¸ch ph¹t tiÒn lµm mét thñ ®o¹n ®Ó h¹ thÊp nh©n tõ c¸c n¬i kh¸c nhau ®Õn vµ lu«n lu«n kÕ tiÕp nhau. tiÒn l−¬ng xuèng. ¸ch ¸p bøc cña bän t− b¶n ®èi víi c«ng nh©n §¸ng lÏ lµ c¸c mÖnh lÖnh riªng cña ng− êi chñ th× nay cã ®· ph¸t triÓn lªn ®Õn tét ®Ønh. nh÷ng quy t¾c chung mµ tÊt c¶ c«ng nh©n buéc ph¶i tu©n Nh−ng ¸ch ¸p bøc Êy còng g©y nªn mét sù ph¶n kh¸ng cña theo. Quan hÖ th−êng xuyªn tr − íc ®©y gi÷a chñ vµ thî nay c«ng nh©n. C«ng nh©n ®· næi lªn chèng l¹i nh÷ng kÎ ng−îc ®·i ®· mÊt ®i: chñ hoµn toµn kh«ng coi träng c«ng nh©n n÷a, v× hä vµ hä ®· th¾ng. ChÝnh phñ sî h·i, ®· ph¶i nh−îng bé tr−íc y lóc nµo còng dÔ dµng t×m ®− îc ng− êi kh¸c trong ®¸m nh÷ng yªu s¸ch cña hä vµ ®· véi vµng ban hµnh ®¹o luËt b·i bá ng−êi thÊt nghiÖp s½n sµng ®i lµm cho bÊt cø ai. Nh − v Ëy, viÖc ph¹t tiÒn. quyÒn lùc cña chñ ®èi víi c«ng nh©n t¨ng thªm, vµ ng− êi §ã lµ mét nh−îng bé ®èi víi c«ng nh©n. ChÝnh phñ t−ëng chñ lîi dông quyÒn lùc Êy, dïng c¸ch ph¹t tiÒn ®Ó gi÷ c«ng r»ng cø ban hµnh nh÷ng ®¹o luËt vµ nh÷ng quy t¾c vÒ ph¹t nh©n ë trong khu«n khæ nghiªm ngÆt cña lao ®éng c«ng tiÒn, cø ®Æt ra tiÒn trî cÊp trÝch ë qòy tiÒn ph¹t, th× ngay tøc x − ëng. Ng− êi c«ng nh©n ®µnh cam chÞu sù h¹n chÕ míi Êy kh¾c, sÏ tháa m·n ®−îc c«ng nh©n vµ lµm cho hä l·ng quªn sù ®èi víi quyÒn lîi vµ tiÒn l −¬ng cña m×nh, v× giê ®©y anh ta nghiÖp c«ng nh©n chung cña hä vµ cuéc ®Êu tranh cña hä bÊt lùc tr −íc ng− êi chñ. chèng chñ x−ëng. VËy lµ viÖc ph¹t tiÒn míi xuÊt hiÖn c¸ch ®©y kh«ng l©u l¾m, Nh−ng nh÷ng hy väng nh− thÕ cña c¸i chÝnh phñ muèn lµm cïng mét lóc víi c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín, cïng mét lóc ra vÎ bªnh vùc c«ng nh©n, sÏ kh«ng thùc hiÖn ®−îc. Chóng ta víi chñ nghÜa ®¹i t− b¶n, cïng mét lóc víi sù chia c¸ch hoµn ®· thÊy ®¹o luËt míi bÊt c«ng víi c«ng nh©n nh− thÕ nµo, toµn gi÷a nh÷ng chñ giµu cã vµ nh÷ng c«ng nh©n nghÌo khæ. nh÷ng sù nh−îng bé cho hä Ýt ái nh− thÕ nµo nÕu ®em so s¸nh, TiÒn ph¹t lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn ®Çy ®ñ cña chñ nghÜa t− dï chØ lµ víi nh÷ng yªu s¸ch cña c«ng nh©n ®×nh c«ng ë x−ëng b¶n vµ cña sù lÖ thuéc hoµn toµn cña ng−êi c«ng nh©n. dÖt M«-r«-dèp; chóng ta ®· thÊy ng−êi ta ®· ®Ó tån t¹i nh− thÕ Nh−ng sù ph¸t triÓn Êy cña c¸c c«ng x−ëng lín vµ sù t¨ng nµo ë kh¾p n¬i nh÷ng kÏ hë cho c¸c chñ x−ëng muèn vi ph¹m thªm ¸p lùc cña c¸c chñ x−ëng l¹i cßn dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ph¸p luËt, vµ ng−êi ta ®· v× lîi Ých cña chñ x−ëng mµ ®Æt ra kh¸c n÷a. C«ng nh©n, hoµn toµn bÞ bÊt lùc tr−íc bän chñ nh− thÕ nµo nh÷ng quy t¾c vÒ tiÒn trî cÊp, nh÷ng quy t¾c ®· x−ëng, ®· b¾t ®Çu hiÓu r»ng nÕu hä vÉn t¸ch rêi nhau th× sÏ bÞ céng thªm sù ®éc ®o¸n cña c¸c viªn chøc vµo víi sù ®éc ®o¸n lôn b¹i vµ nghÌo khæ hoµn toµn. Hä b¾t ®Çu hiÓu r»ng, ®Ó tho¸t cña c¸c chñ x−ëng. khái c¸i nguy c¬ bÞ chÕt ®ãi vµ suy ®åi d−íi chÕ ®é t− b¶n th× Khi ®¹o luËt vµ nh÷ng quy t¾c Êy ®−îc thi hµnh, khi c«ng nh©n hä chØ cßn cã mét c¸ch: ®oµn kÕt nhau l¹i ®Ó ®Êu tranh chèng hiÓu biÕt ®−îc ®¹o luËt vµ nh÷ng quy t¾c Êy vµ th«ng qua nh÷ng bän chñ x−ëng nh»m ®ßi tiÒn l−¬ng cao h¬n vµ nh÷ng ®iÒu cuéc xung ®ét cña hä víi ban gi¸m ®èc mµ b¾t ®Çu hiÓu râ rµng kiÖn sinh ho¹t tèt h¬n. ®¹o luËt ®· ¸p bøc hä ®Õn møc nµo, th× hä b¾t ®Çu dÇn dÇn cã ý Chóng ta ®· thÊy c¸c chñ x−ëng ë n−íc ta ®i tíi thøc vÒ t×nh c¶nh lÖ thuéc cña hä. Hä sÏ hiÓu r»ng chØ v× nghÌo khæ chç hµ hiÕp c«ng nh©n mét c¸ch qu¸ qu¾t ®Õn thÕ nµo trong nªn hä buéc lßng ph¶i lµm viÖc cho nh÷ng kÎ giµu cã vµ ®µnh ph¶i
  3. V. I. L ª - n i n 70 71 lao ®éng khã nhäc ®Ó ®æi lÊy ®ång l−¬ng th¶m h¹i. Hä sÏ hiÓu r»ng chÝnh phñ vµ c¸c viªn chøc cña chÝnh phñ ®Òu ®øng vÒ N«ng trang - trung häc phÝa c¸c chñ x−ëng, cßn c¸c ®¹o luËt ®−îc th¶o ra lµ ®Ó cho chñ vµ tr−êng trung häc c¶i t¹o27 x−ëng cã thÓ bãp hÇu bãp cæ c«ng nh©n mét c¸ch dÔ dµng h¬n. (t¹p chÝ "cña c¶i n−íc nga")28 Vµ rèt cuéc, c«ng nh©n sÏ hiÓu r»ng chõng nµo mµ hä cßn ph¶i lÖ thuéc vµo bän t− b¶n th× luËt ph¸p sÏ ch¼ng lµm g× ®Ó Tõ l©u, ng−êi ta ®· biÕt c¸i gi¶i ph¸p mµ ph¸i d©n tóy ®Ò ra c¶i thiÖn t×nh c¶nh cña hä, v× luËt ph¸p bao giê còng thiªn vÒ vÒ vÊn ®Ò chñ nghÜa t− b¶n ë Nga vµ trong thêi gian gÇn ®©y ®· bän t− b¶n - chñ x−ëng vµ v× bän nµy bao giê còng t×m ®−îc ®−îc tr×nh bµy næi bËt nhÊt trªn t¹p chÝ "Cña c¶i n−íc Nga". c¸ch ®Ó lÈn tr¸nh ph¸p luËt. Tuy kh«ng phñ nhËn sù tån t¹i cña chñ nghÜa t− b¶n vµ buéc Khi c«ng nh©n ®· hiÓu ®−îc nh− thÕ, hä sÏ thÊy r»ng chØ cßn ph¶i thõa nhËn sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa ®ã, song ph¸i d©n cã ®éc mét c¸ch ®Ó tù b¶o vÖ lµ: ®oµn kÕt nhau l¹i ®Ó ®Êu tranh tóy l¹i cho r»ng chñ nghÜa t− b¶n ë n−íc ta kh«ng ph¶i lµ mét chèng bän chñ x−ëng vµ chèng nh÷ng chÕ ®é bÊt c«ng do luËt qu¸ tr×nh tù nhiªn vµ tÊt yÕu, hoµn thµnh sù tiÕn triÓn l©u ®êi ph¸p ®· ®Æt ra. cña nÒn kinh tÕ hµng hãa ë Nga, mµ lµ mét hiÖn t−îng ngÉu nhiªn kh«ng cã céi rÔ v÷ng ch¾c vµ chØ chøng tá r»ng ng−êi ta ®· ®i trÖch con ®−êng mµ toµn bé ®êi sèng lÞch sö cña d©n téc ®· quy ®Þnh. Ph¸i d©n tóy nãi r»ng: "Chóng ta ph¶i chän nh÷ng con ®−êng kh¸c cho tæ quèc", ph¶i l×a bá con ®−êng t− b¶n chñ nghÜa vµ ph¶i "c«ng x· hãa" nÒn s¶n xuÊt b»ng c¸ch lîi dông nh÷ng lùc l−îng hiÖn cã cña "toµn thÓ" "x· héi", c¸i x· héi mµ theo hä, ®· b¾t ®Çu nhËn thÊy r»ng chñ nghÜa t− b¶n kh«ng cã c¬ së g× c¶. HiÓn nhiªn lµ nÕu cã thÓ chän mét con ® − êng kh¸c cho tæ quèc, nÕu toµn thÓ x· héi b¾t ®Çu hiÓu lµ cÇn ph¶i lµm nh− thÕ th× viÖc "c«ng x· hãa" nÒn s¶n xuÊt sÏ kh«ng gÆp nh÷ng khã kh¨n lín vµ kh«ng ®ßi hái mét thêi gian lÞch sö nhÊt ®Þnh nµo ®Ó chuÈn bÞ c¶. ChØ cÇn th¶o ra kÕ ho¹ch c«ng x· hãa Êy vµ thuyÕt phôc nh÷ng ai cÇn thuyÕt phôc, r»ng viÖc ®ã lµ cã thÓ thùc hiÖn ® − îc, ― thÕ lµ "tæ quèc" sÏ tõ bá con ® − êng sai lÇm cña chñ nghÜa t − b¶n vµ ®i vµo con ® −êng x· héi hãa.
  4. V. I. L ª - n i n N«ng trang - trung häc 72 73 Ai nÊy ®Òu hiÓu mét kÕ ho¹ch nh− vËy, høa hÑn nh÷ng triÓn thùc ra "réng lín" ®Õn møc nµo. Sù s¶n xuÊt cña c¶ mét nöa sè väng t−¬i s¸ng ®Õn thÕ, th× ph¶i mang l¹i mét lîi Ých to lín biÕt d©n c− sÏ ®−îc x· héi hãa. ThÕ lµ trong cã chíp m¾t, ng−êi ta chõng nµo, cho nªn c«ng chóng Nga ph¶i rÊt biÕt ¬n «ng I-u- ®· chän ®−îc mét con ®−êng kh¸c cho tæ quèc! Vµ ng−êi ta ®¹t gia-cèp, mét trong nh÷ng céng t¸c viªn th−êng trùc cña t¹p chÝ ®−îc kÕt qu¶ Êy mµ "chÝnh phñ, héi ®ång ®Þa ph−¬ng, nh©n d©n kh«ng ph¶i tèn kÐm mét tÝ g× (sic!1))". §iÒu ®ã "chØ tho¹t "Cña c¶i n−íc Nga", v× «ng ta ®· tù nguyÖn ®¶m nhiÖm th¶o ra mét kÕ ho¹ch nh− thÕ. Trªn t¹p chÝ "Cña c¶i n−íc Nga" sè ra nh×n, míi lµ kh«ng t−ëng th«i"; thùc ra nã l¹i "dÔ thùc hiÖn h¬n th¸ng N¨m, chóng ta thÊy cã bµi cña «ng ta: "Mét ®iÒu kh«ng nÒn gi¸o dôc s¬ häc phæ cËp rÊt nhiÒu". ¤ng I-u-gia-cèp cam t−ëng vÒ mÆt gi¸o dôc", víi phô ®Ò: "KÕ ho¹ch gi¸o dôc trung ®oan r»ng c¸ch lµm ra sè tiÒn cÇn thiÕt cho c«ng cuéc Êy "kh«ng häc phæ cËp b¾t buéc". cã chót g× lµ h·o huyÒn vµ kh«ng t−ëng" c¶ vµ sÏ ®−îc thùc hiÖn, nh− chóng ta ®· thÊy, kh«ng nh÷ng kh«ng tèn kÐm, §éc gi¶ sÏ hái: ®iÒu ®ã cã quan hÖ g× ®Õn viÖc "c«ng x· hãa" kh«ng tèn kÐm mét tÝ g×, mµ thËm chÝ còng kh«ng ph¶i thay ®æi nÒn s¶n xuÊt? Cã mét mèi quan hÖ trùc tiÕp nhÊt, v× kÕ ho¹ch cña "nh÷ng ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y hiÖn hµnh" n÷a!! ¤ng I-u-gia- «ng I-u-gia-cèp rÊt réng lín. T¸c gi¶ trï tÝnh thµnh lËp ë mçi cèp nhËn xÐt hoµn toµn ®óng r»ng "tÊt c¶ viÖc ®ã cã mét ý tæng mét tr−êng trung häc thu hót tÊt c¶ nam n÷ ®Õn tuæi ®i häc (tõ 8 ®Õn 20 tuæi, maximum1) lµ 25 tuæi). Nh÷ng tr−êng trung häc nghÜa kh¸ quan träng, nÕu ng−êi ta kh«ng muèn chØ lµm mét cuéc thÝ nghiÖm kh«ng th«i mµ cßn muèn thùc hiÖn ®−îc mét nµy ph¶i lµ nh÷ng héi s¶n xuÊt tiÕn hµnh kinh doanh n«ng nÒn gi¸o dôc thËt sù phæ cËp". Tuy «ng ta nãi lµ "kh«ng tù ®Æt nghiÖp vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc, kh«ng nh÷ng tù lao ®éng ®Ó nu«i cho m×nh môc ®Ých x©y dùng mét ®Ò ¸n thùc hµnh", nh−ng b¶n sèng sè ng−êi ë c¸c tr−êng trung häc (theo «ng I-u-gia-cèp th× sè tr×nh bµy cña «ng ta l¹i chØ râ sè nam n÷ häc sinh dù tÝnh cho ng−êi nµy chiÕm ®Õn mét phÇn tr¨m tæng sè d©n), mµ ngoµi ra mçi tr−êng, sè nh©n c«ng cÇn thiÕt cho viÖc nu«i sèng toµn thÓ cßn cung cÊp ph−¬ng tiÖn ®Ó nu«i sèng tÊt c¶ nhi ®ång. §èi víi nh©n khÈu ë nh÷ng tr−êng trung häc, vµ trï tÝnh thµnh phÇn ®éi mét tr−êng trung häc - tæng kiÓu mÉu (mµ «ng ta còng gäi lµ: ngò gi¸o viªn vµ nh©n viªn hµnh chÝnh, còng nh− nh÷ng ph−¬ng "trung häc - trang tr¹i", "n«ng trang - trung häc" hay "trung häc tiÖn sinh sèng b»ng hiÖn vËt cho c¸c thµnh viªn nhµ tr−êng vµ n«ng nghiÖp") th× t¸c gi¶ ®· tÝnh to¸n tØ mØ vµ chøng minh r»ng l−¬ng bæng b»ng tiÒn cho c¸c thÇy gi¸o, thÇy thuèc, nh©n viªn tr−êng trung häc sÏ nu«i sèng ®−îc trªn mét nöa tæng sè d©n c− kü thuËt vµ ®èc c«ng. T¸c gi¶ tÝnh to¸n tØ mØ sè ngµy lao ®éng ®Þa ph−¬ng, kh«ng h¬n kh«ng kÐm. NÕu chóng ta chó ý r»ng cÇn thiÕt cho c«ng viÖc ®ång ¸ng, sè ruéng ®Êt cÇn thiÕt cho mçi tr−êng trung häc nh− thÕ (dù tÝnh lµ trong toµn n−íc Nga sÏ mçi tr−êng trung häc vµ tiÒn nong cÇn thiÕt cho viÖc mua s¾m, cã 40 000 tr−êng, nghÜa lµ 20 000 tr−êng cho con trai vµ 20 000 x©y dùng lóc ®Çu. ¤ng ta trï liÖu cho sè phËn, mét mÆt, cña tr−êng con g¸i) ®Òu ®−îc cÊp ®Êt vµ t− liÖu s¶n xuÊt (ng−êi ta nh÷ng ng−êi dÞ téc vµ nh÷ng tÝn ®å gi¸o ph¸i lµ nh÷ng ng−êi tÝnh ®Õn viÖc c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng ph¸t hµnh nh÷ng tr¸i sÏ kh«ng thÓ ®−îc h−ëng phóc lîi cña nÒn gi¸o dôc trung häc kho¸n, ®−îc nhµ n−íc ®¶m b¶o, víi tiÒn lêi lµ 41/4% vµ vèn hoµn phæ cËp, vµ mÆt kh¸c, cña nh÷ng ng−êi bÞ ®uæi ra khái tr −êng dÇn lµ 1/2%), chóng ta sÏ thÊy r»ng "kÕ ho¹ch" cña «ng I-u-gia-cèp 1) ― tèi ®a 1) ― thÕ ®Êy !
  5. V. I. L ª - n i n N«ng trang - trung häc 74 75 T− t−ëng c¬ b¶n cña «ng I-u-gia-cèp lµ: mïa hÌ lµ mïa nghØ v× h¹nh kiÓm xÊu. T¸c gi¶ kh«ng ph¶i chØ tÝnh to¸n cho mét häc hoµn toµn vµ sÏ dµnh cho c«ng viÖc ®ång ¸ng. Thø n÷a, tr−êng trung häc kiÓu mÉu mµ th«i. Hoµn toµn kh«ng ph¶i thÕ. nh÷ng häc sinh ®· m·n khãa ®Òu ®−îc l−u l¹i lao ®éng ë ®Êy ¤ng ta ®Æt vÊn ®Ò thµnh lËp c¶ 2 v¹n tr−êng trung häc nam vµ mét thêi gian; hä lµm nh÷ng c«ng viÖc mïa ®«ng vµ tham gia c¸c 2 v¹n tr−êng trung häc n÷, vµ chØ ra c¸ch kiÕm sè ruéng ®Êt cÇn c«ng viÖc thñ c«ng lµ c«ng viÖc phô thªm vµo c«ng viÖc ®ång thiÕt cïng lµ c¸ch t×m cho ra "sè nh©n viªn ®ñ n¨ng lùc ®Ó lµm ¸ng vµ t¹o kh¶ n¨ng cho mçi tr−êng trung häc cã thÓ b»ng lao gi¸o viªn, nh©n viªn hµnh chÝnh vµ nh©n viªn qu¶n lý". ®éng b¶n th©n mµ nu«i sèng tÊt c¶ häc sinh vµ c«ng nh©n, còng Còng dÔ hiÓu r»ng mét kÕ ho¹ch nh− vËy th× hÊp dÉn biÕt nh− toµn bé gi¸o viªn vµ nh©n viªn hµnh chÝnh, vµ cã thÓ tr¶ bao, hÊp dÉn kh«ng chØ vÒ mÆt lý thuyÕt (hiÓn nhiªn lµ mét kÕ ®−îc nh÷ng chi phÝ vÒ gi¸o dôc. ¤ng I-u-gia-cèp nãi rÊt ®óng ho¹ch c«ng x· hãa nÒn s¶n xuÊt mµ ®−îc v¹ch ra cô thÓ ®Õn thÕ r»ng c¸c tr−êng trung häc nµy sÏ lµ nh÷ng ¸c-ten n«ng nghiÖp th× ph¶i thuyÕt phôc ®−îc ®Õn cïng tÊt c¶ nh÷ng kÎ hoµi nghi lín. C©u nãi ®ã còng chøng tá hÕt søc râ r»ng chóng ta cã quyÒn vµ ph¶i ®¸nh gôc h¼n ®−îc tÊt c¶ nh÷ng ng−êi phñ nhËn kh¶ coi kÕ ho¹ch cña «ng I-u-gia-cèp lµ b−íc ®Çu cña viÖc "c«ng x· n¨ng thùc hiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch thuéc lo¹i ®ã), mµ c¶ vÒ mÆt hãa" s¶n xuÊt mµ ph¸i d©n tóy ®· ®Ò x−íng ra, r»ng kÕ ho¹ch ®ã thùc tiÔn sinh ®éng n÷a. ThËt lµ kú quÆc nÕu nh− mét dù ¸n tæ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña con ®−êng míi mµ n−íc Nga ph¶i chøc gi¸o dôc trung häc phæ cËp b¾t buéc mµ l¹i kh«ng ®−îc chän ®Ó tr¸nh nh÷ng biÕn ®éng cña chñ nghÜa t− b¶n. nh÷ng ng−êi quyÒn cao chøc träng trong chÝnh phñ chó ý ®Õn, ¤ng I-u-gia-cèp lËp luËn r»ng: "HiÖn nay, häc sinh tèt nhÊt lµ khi t¸c gi¶ b¶n dù ¸n qu¶ quyÕt r»ng viÖc Êy sÏ kh«ng nghiÖp tr−êng trung häc vµo kho¶ng 18 - 20 tuæi, vµ ®«i khi l¹i "tèn kÐm g×", r»ng nh÷ng "trë ng¹i sÏ thuéc vÒ mÆt ®iÒu kiÖn muén h¬n mét, hai n¨m. Víi gi¸o dôc b¾t buéc... th× t×nh tr¹ng v¨n hãa h¬n lµ mÆt ®iÒu kiÖn tµi chÝnh vµ kinh tÕ", r»ng nh÷ng tèt nghiÖp muén h¬n thÕ sÏ cßn phæ biÕn h¬n n÷a. Häc sinh sÏ trë ng¹i ®ã, tuy thÕ, còng "kh«ng ph¶i lµ kh«ng thÓ v−ît qua tèt nghiÖp chËm h¬n, vµ ba líp trªn sÏ gåm nh÷ng häc sinh tõ ®−îc". Dù ¸n nµy trùc tiÕp liªn quan kh«ng chØ ®Õn Bé gi¸o dôc 16 ®Õn 25 tuæi, nÕu tuæi 25 sÏ ®−îc coi lµ h¹n tuæi cuèi cïng ®Ó quèc d©n, mµ c¶ ®Õn c¸c Bé néi vô, Bé tµi chÝnh, Bé canh n«ng bÞ lo¹i ra khái tr−êng, mÆc dï ch−a häc hÕt ch−¬ng tr×nh. Nh− vµ thËm chÝ, nh− chóng ta sÏ thÊy sau ®©y, ®Õn c¶ Bé quèc vËy, nÕu kÓ c¶ sè häc sinh líp n¨m ®· qu¸ tuæi, ®−îc lÊy thªm phßng n÷a. Ch¾c ch¾n lµ nh÷ng "tr−êng trung häc c¶i t¹o" ®Ò ra vµo, th× cã thÓ m¹nh d¹n tÝnh r»ng kho¶ng mét phÇn ba sè häc trong dù ¸n sÏ thuéc quyÒn Bé t− ph¸p. Kh«ng thÓ nghi ngê g× sinh cña nhµ tr−êng sÏ... ®ñ tuæi lao ®éng". Ngay c¶ nh− cã h¹ n÷a, c¸c bé kh¸c còng sÏ quan t©m ®Õn dù ¸n nµy, mét dù ¸n tû lÖ ®ã xuèng thµnh mét phÇn t−, nh− sau nµy t¸c gi¶ ®· tÝnh, mµ «ng I-u-gia-cèp cho lµ "sÏ ®¸p øng ®−îc tÊt c¶ nh÷ng nhu b»ng c¸ch céng thªm hai líp cña tr−êng s¬ häc dù bÞ (líp cho cÇu kÓ trªn (nghÜa lµ gi¸o dôc vµ nu«i d−ìng), vµ cã lÏ còng sÏ nh÷ng trÎ em t¸m tuæi ch−a biÕt ®äc) vµo sè t¸m líp cña bËc ®¸p øng ®−îc nhiÒu nhu cÇu kh¸c n÷a". trung häc, ― th× chóng ta vÉn cã mét con sè rÊt cao ng−êi lao Do ®ã, chóng t«i ch¾c r»ng b¹n ®äc sÏ kh«ng tr¸ch ®éng ®ñ ®Ó lµm hÕt ®−îc c«ng viÖc mïa hÌ, víi sù gióp ®ì cña nh÷ng ng−êi nöa lao ®éng. Nh−ng, ― «ng I-u-gia-cèp chóng t«i, nÕu chóng t«i ph©n tÝch tØ mØ b¶n dù ¸n cùc kú nªu ra mét c¸ch cã c¨n cø, ― "mét tr − êng trung häc - trang ®Æc s¾c Êy.
  6. V. I. L ª - n i n N«ng trang - trung häc 76 77 tr¹i m−êi líp sÏ ®ßi hái ph¶i cã mét sè c«ng nh©n nhÊt ®Þnh c«ng nh©n" vµ mét sè t−¬ng ®−¬ng nh÷ng ng−êi nöa lao ®éng. lµm viÖc trong mïa ®«ng". LÊy ë ®©u ra sè c«ng nh©n nµy? T¸c ¤ng I-u-gia-cèp nãi tiÕp: "NÕu t«i nªu ra r»ng sè c«ng nh©n ®ã gi¶ ®Ò ra hai gi¶i ph¸p: 1) thuª c«ng nh©n ("trong sè ®ã, nh÷ng cã thÓ canh t¸c ®−îc, ch¼ng h¹n, 2 500 ®ª-xi-a-tin ®Êt trång trät ng−êi nµo cã c«ng cã thÓ ®−îc chia mét sè l·i"). N«ng trang - ë TiÓu Nga th× ai nÊy sÏ hiÓu râ r»ng lao ®éng cña mét tr−êng trung häc ph¶i lµ mét n«ng trang cã l·i vµ ph¶i chøng minh trung häc lµ mét lùc l−îng hÕt søc to lín nh− thÕ nµo"!.. viÖc thuª m−ín nµy lµ ®óng. Nh−ng "mét gi¶i ph¸p kh¸c h×nh Nh−ng ngoµi nh÷ng c«ng nh©n ®ã ra, cßn cã nh÷ng "c«ng nh− ®−îc" t¸c gi¶ "cho lµ quan träng h¬n": 2) nh÷ng häc sinh nh©n th−êng trùc" lao ®éng ®Ó "hoµn l¹i" häc phÝ vµ tiÒn ¨n. m·n khãa b¾t buéc ph¶i lµm viÖc ®Ó hoµn l¹i tiÒn häc vµ tiÒn Cã bao nhiªu c«ng nh©n ®ã? Sè m·n khãa hµng n¨m lµ 45 häc nu«i d−ìng khi hä cßn häc ë nh÷ng líp d−íi. ¤ng I-u-gia-cèp sinh nam vµ n÷. Mét phÇn ba sè häc sinh nam sÏ lµm nghÜa vô nãi thªm r»ng ®©y lµ "nghÜa vô trùc tiÕp" cña hä, vµ cè nhiªn, qu©n sù trong 3 n¨m (hiÖn nay lµ mét phÇn t−. T¸c gi¶ ®−a ®ã chØ lµ nghÜa vô cña nh÷ng ng−êi kh«ng thÓ tr¶ ®−îc tiÒn ¨n con sè lªn mét phÇn ba b»ng c¸ch rót thêi gian lµm nghÜa vô häc mµ th«i. ChÝnh hä sÏ lµ líp c«ng nh©n cÇn thiÕt trong mïa qu©n sù xuèng 3 n¨m). "Kh«ng cã g× lµ bÊt c«ng, khi ®Æt hai ®«ng vµ líp c«ng nh©n bæ sung trong mïa hÌ. phÇn ba sè ng−êi cßn l¹i vµo trong còng nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− §©y lµ ®Æc ®iÓm thø nhÊt cña c¸i tæ chøc ®Ò ra trong dù ¸n, thÕ, nghÜa lµ gi÷ hä ë l¹i tr−êng vµ b¾t hä lao ®éng ®Ó hoµn l¹i c¸i tæ chøc cã tr¸ch nhiÖm ph¶i "c«ng x· hãa" mét phÇn n¨m tiÒn ¨n häc cña b¶n th©n hä, còng nh− cña nh÷ng b¹n hä ®· d©n c− b»ng c¸ch ®−a hä vµo nh÷ng ¸c-ten n«ng nghiÖp. nhËp ngò. Toµn thÓ n÷ sinh còng cã thÓ bÞ l−u l¹i nh»m môc Nguyªn ®Æc ®iÓm ®ã còng ®ñ cho chóng ta thÊy r»ng con ®Ých ®ã". ®−êng kh¸c mµ ng−êi ta sÏ chän cho tæ quèc lµ con ®−êng thÕ Mét khi tæ quèc ®· chän mét con ®−êng kh¸c råi th× tæ chøc nµo råi. Lao ®éng lµm thuª, sinh kÕ duy nhÊt hiÖn nay cña cña chÕ ®é míi ®ang ®−îc thiÕt lËp ë trong n−íc sÏ hiÖn ra nh÷ng ng−êi "kh«ng thÓ tr¶ ®−îc tiÒn ¨n häc" vµ tiÒn sinh sèng, cµng ngµy cµng râ rÖt thªm. Ngµy nay, toµn thÓ nam c«ng d©n sÏ ®−îc thay thÕ b»ng lao ®éng b¾t buéc vµ kh«ng c«ng. Nh−ng Nga ®Òu ph¶i lµm nghÜa vô qu©n sù; nh−ng v× sè ng−êi ®Õn chóng ta kh«ng nªn b¨n kho¨n vÒ ®iÒu ®ã: kh«ng nªn quªn tuæi nhËp ngò cao h¬n sè lÝnh cÇn lÊy, nªn ph¶i rót th¨m. Trong r»ng bï vµo ®ã, nh©n d©n sÏ ®−îc h−ëng phóc lîi cña mét nÒn nÒn s¶n xuÊt ®· ®−îc c«ng x· hãa råi th× viÖc tuyÓn mé t©n binh gi¸o dôc trung häc phæ cËp. còng sÏ tiÕn hµnh b»ng c¸ch rót th¨m, nh−ng ng−êi ta dù ®Þnh Chóng ta bµn tiÕp. T¸c gi¶ trï tÝnh thµnh lËp nh÷ng tr−êng "®Æt" sè ng−êi cßn l¹i "vµo trong còng nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− trung häc cho nam riªng vµ cho n÷ riªng, nh−îng bé c¸i thiªn thÕ", nghÜa lµ hä sÏ ph¶i lµm nghÜa vô trong ba n¨m, cè nhiªn kiÕn ®ang thèng trÞ ë lôc ®Þa ch©u ¢u chèng l¹i viÖc nam n÷ häc kh«ng ph¶i lµ lµm nghÜa vô trong qu©n ®éi, mµ lµ lao ®éng ë chung mét tr−êng, nh−ng thËt ra häc chung nh− vËy l¹i hîp lý tr−êng trung häc. Hä ph¶i lao ®éng ®Ó hoµn l¹i sinh ho¹t phÝ h¬n. "50 häc sinh mçi líp hay 500 häc sinh cho tÊt c¶ m−êi líp, cña b¹n hä ®· nhËp ngò. Cã ph¶i lµ tÊt c¶ ®Òu b¾t buéc ph¶i lao hay 1 000 ng−êi ë mçi tr−êng n«ng trang - trung häc (500 nam ®éng nh− thÕ kh«ng? Kh«ng ph¶i. ChØ nh÷ng häc sinh nµo vµ 500 n÷), ®ã lµ mét sè l−îng hoµn toµn võa ph¶i" ®èi víi mét kh«ng thÓ tr¶ ®−îc tiÒn ¨n häc mµ th«i. ë ®o¹n trªn, t¸c tr−êng trung häc h¹ng trung. Sè ng−êi nµy sÏ gåm cã 125 "cÆp gi¶ ®· nãi ®Õn ®iÒu kiÖn phô thªm Êy, vµ ë ®o¹n sau chóng ta sÏ
  7. V. I. L ª - n i n N«ng trang - trung häc 78 79 thÊy r»ng ®èi víi nh÷ng häc sinh cã thÓ tr¶ ®−îc tiÒn ¨n häc, ®×nh; vµ nÕu sè thu nhËp cña nhµ tr−êng cho phÐp cÊp cho hä, th× t¸c gi¶ l¹i trï tÝnh lËp nh÷ng tr−êng trung häc riªng, theo khi hä ra khái nhµ tr−êng, mét kho¶n trî cÊp b»ng tiÒn vµ b»ng hiÖn vËt, dï lµ Ýt th«i, ― th× thêi gian ba n¨m ë l¹i tr−êng nh− kiÓu cò. Thö hái vËy th× t¹i sao viÖc hoµn l¹i sinh ho¹t phÝ cña nh÷ng thanh niªn nhËp ngò l¹i do nh÷ng ng−êi b¹n kh«ng thÓ thÕ sÏ cßn dÔ chÞu h¬n ë trong qu©n ®éi rÊt nhiÒu..." tr¶ ®−îc tiÒn ¨n häc ph¶i chÞu, chø kh«ng ph¶i do nh÷ng ng−êi Ch¼ng ph¶i râ rµng lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cã lîi nh− thÕ sÏ b¹n cã kh¶ n¨ng tr¶ ®−îc? Lý do còng rÊt dÔ hiÓu th«i. NÕu khiÕn cho d©n c− tranh nhau mµ vµo c¸c tr−êng trung häc, ng−êi ta ph©n chia häc sinh trung häc thµnh lo¹i ph¶i tr¶ tiÒn hay sao? Th× c¸c b¹n cø thö suy xÐt xem: tr−íc hÕt lµ sÏ ®−îc vµ lo¹i ®−îc miÔn tr¶ tiÒn th× hiÓn nhiªn lµ c¬ cÊu hiÖn nay cña phÐp kÕt h«n nµy. VÉn biÕt r»ng, theo luËt hé hiÖn hµnh th× x· héi kh«ng bÞ cuéc c¶i c¸ch ®ông ch¹m ®Õn: b¶n th©n «ng I-u- nãi chung, kh«ng cÇn ph¶i cã giÊy phÐp (cña nhµ chøc tr¸ch) míi ®−îc kÕt h«n. Nh−ng nªn chó ý r»ng ®©y lµ nam sinh gia-cèp còng thÊy rÊt râ ®iÒu ®ã. Mµ nÕu thÕ th× còng dÔ hiÓu lµ nh÷ng ng−êi kh«ng cã ph−¬ng tiÖn sinh sèng∗ sÏ lµ nh÷ng trung häc vµ n÷ sinh trung häc, ®µnh r»ng hä ®· 25 tuæi råi ng−êi ph¶i ®ãng c¸c kho¶n chi phÝ chung cña nhµ n−íc (cho ®Êy, nh−ng dï sao th× hä còng vÉn lµ häc sinh trung häc. NÕu ng−êi lÝnh), còng hoµn toµn gièng nh− hiÖn nay hä ®ang ph¶i cÊm sinh viªn tr−êng ®¹i häc lËp gia ®×nh th× liÖu cã thÓ cho ®ãng nh÷ng kho¶n ®ã d−íi h×nh thøc, ch¼ng h¹n, c¸c thø thuÕ phÐp häc sinh trung häc kÕt h«n ®−îc kh«ng. Vµ sau n÷a, viÖc gi¸n thu v.v.. VËy th× chÕ ®é míi kh¸c ë chç nµo? Kh¸c ë chç lµ: cho phÐp cßn tïy ë nhµ chøc tr¸ch cña tr−êng, nghÜa lµ nh÷ng hiÖn nay nh÷ng ng−êi kh«ng cã ph−¬ng tiÖn sinh nhai cã thÓ ng−êi ®· qua bËc ®¹i häc: vËy kh«ng cã lý do ®Ó ph¶i sî b¸n søc lao ®éng cña m×nh, cßn d−íi chÕ ®é míi th× hä sÏ bÞ b¾t nh÷ng sù qu¸ l¹m g× c¶. Song c¸c häc sinh ®· tèt nghiÖp buéc ph¶i lao ®éng kh«ng c«ng (nghÜa lµ lµm ®Ó ®−îc ¨n kh«ng tr−êng trung häc vµ ë l¹i ®Êy lµm c«ng nh©n th−êng trùc th× th«i). Kh«ng m¶y may nghi ngê g× r»ng nh− thÕ th× n−íc Nga kh«ng cßn lµ häc sinh trung häc n÷a. Tuy nhiªn, ®èi víi hä sÏ tr¸nh khái ®−îc tÊt c¶ mäi biÕn ®éng cña chÕ ®é t− b¶n. Lao vÊn ®Ò còng vÉn ®Æt ra lµ ph¶i xin phÐp kÕt h«n, dï r»ng hä lµ ®éng lµm thuª tù do, cã c¬ sinh ra "c¸i ung nhät v« s¶n", ®· nh÷ng ng−êi tõ 21 ®Õn 27 tuæi. Kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn ®−îc lo¹i trõ vµ thay b»ng... lao ®éng kh«ng c«ng vµ b¾t buéc. r»ng con ®−êng míi, mµ tæ quèc ®· chän, cã c¾t xÐn mét phÇn V¶ ch¨ng cã g× lµ l¹ nÕu nh÷ng ng−êi bÞ ®Æt trong mèi quan nµo ®ã quyÒn c«ng d©n cña ng−êi c«ng d©n Nga; nh−ng ph¶i hÖ b¾t buéc ph¶i lao ®éng kh«ng c«ng l¹i ë vµo nh÷ng ®iÒu thÊy r»ng nÕu kh«ng hy sinh th× kh«ng thÓ h−ëng thô ®−îc kiÖn phï hîp víi mèi quan hÖ Êy. Xin h·y nghe lêi nhµ d©n tóy phóc lîi cña nÒn gi¸o dôc trung häc phæ cËp. Thø hai lµ ng−êi ("ng−êi b¹n d©n") véi v· nãi tiÕp ngay sau ®ã: ta sÏ lµm nhµ riªng cho nh÷ng c«ng nh©n cã gia ®×nh, nh÷ng "V¶ l¹i, nÕu ng−êi ta cho phÐp thanh niªn, sau khi tèt nhµ nµy h¼n kh«ng tåi tµn h¬n nh÷ng tóp lÒu hiÖn nay cña nghiÖp vµ ë l¹i tr−êng trong 3 n¨m, ®−îc kÕt h«n víi nhau; c«ng nh©n c¸c c«ng x−ëng. Thø ba lµ nh÷ng c«ng nh©n nÕu ng − êi ta lµm nhµ riªng cho nh÷ng c«ng nh©n cã gia th−êng trùc sÏ ®−îc lÜnh "mét kho¶n trî cÊp nhá". DÜ nhiªn lµ nh©n d©n sÏ −a thÝch nh÷ng c¸i lîi ®ã cña mét cuéc sèng yªn ___________ ∗ æn ®Æt d−íi quyÒn b¶o trî cña nhµ chøc tr¸ch, h¬n lµ C h¼ng thÕ th× ng − êi giµu kh«ng thÓ nµo thèng trÞ ng− êi nghÌo chuèc lÊy nh÷ng c¬n sãng giã cña chÕ ®é t− b¶n, −a thÝch ®Õn ® − îc.
  8. V. I. L ª - n i n 80 81 møc cã mét sè c«ng nh©n sÏ vÜnh viÔn l−u l¹i trong tr−êng (h¼n lµ ®Ó tá lßng biÕt ¬n v× hä ®−îc phÐp kÕt h«n): "Mét sè Ýt c«ng nh©n th−êng trùc, vÜnh viÔn ë l¹i trong tr−êng trung häc vµ g¾n bã víi tr−êng ®ã (sic!!), sÏ bæ sung vµo lùc l−îng lao ®éng Êy cña tr−êng n«ng trang - trung häc. Nh− thÕ lµ cã thÓ cã ®−îc ― vµ tuyÖt nhiªn ch¼ng cã g× lµ kh«ng t−ëng c¶ ― lùc l−îng lao göi anh chÞ em c«ng nh©n ®éng cho tr−êng trung häc n«ng nghiÖp cña chóng ta". c«ng x−ëng toãc-n¬-t«n29 Thö nghÜ xem! ë ®©y cã g× lµ "kh«ng t−ëng" ®©u? Nh÷ng c«ng nh©n th−êng trùc lµm kh«ng c«ng, mµ l¹i "g¾n bã" víi Hìi anh chÞ em c«ng nh©n c«ng x−ëng Toãc-n¬-t«n! nh÷ng vÞ chñ cho phÐp hä kÕt h«n, ― b¹n cø hái bÊt cø mét l·o Ngµy 6 vµ ngµy 7 th¸ng M−êi mét ph¶i lµ nh÷ng ngµy ®¸ng n«ng nµo mµ xem, c¨n cø vµo kinh nghiÖm b¶n th©n, l·o sÏ nãi ghi nhí ®èi víi tÊt c¶ chóng ta... B»ng hµnh ®éng nhÊt trÝ chèng cho b¹n biÕt r»ng tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ®Òu lµ hoµn toµn cã thÓ tr¶ l¹i sù hµ hiÕp cña bän chñ, anh chÞ em thî dÖt ®· chøng thùc hiÖn ®−îc l¾m chø. minh r»ng trong ®éi ngò chóng ta, vµo nh÷ng giê phót khã kh¨n, h·y cßn cã nh÷ng ng−êi biÕt b¶o vÖ lîi Ých chung cña (Cßn n÷a1).) c«ng nh©n chóng ta, r»ng nh÷ng vÞ chñ ®øc ®é cña chóng ta ch−a thÓ biÕn h¼n chóng ta thµnh nh÷ng tªn n« lÖ khèn khæ cho ViÕt xong vµo mïa thu 1895 c¸i tói tiÒn kh«ng ®¸y cña chóng ®−îc. VËy th×, c¸c ®ång chÝ, chóng ta h·y kiªn c−êng vµ kh«ng ngõng tiÕn hµnh ®−êng lèi In ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1895, cña chóng ta cho ®Õn cïng; chóng ta h·y nhí r»ng chØ cã b»ng trªn b¸o "TruyÒn tin Xa-ma-ra" nh÷ng cè g¾ng chung nhÊt trÝ, chóng ta míi cã thÓ c¶i thiÖn sè 254 Theo ®óng b¶n in trªn b¸o Ký tªn: C. T ― in "TruyÒn tin Xa-ma-ra" ®−îc t×nh c¶nh cña m×nh. C¸c ®ång chÝ, tr−íc hÕt ®õng cã m¾c vµo c¸i bÉy mµ c¸c ngµi Toãc-n¬-t«n ®· d¨ng ra mét c¸ch x¶o quyÖt. LËp luËn cña bän chóng lµ thÕ nµy: "hiÖn nay, chóng ta gÆp khã kh¨n trong viÖc tiªu thô hµng hãa; v× thÕ, nÕu c«ng x−ëng cø tiÕp tôc lµm viÖc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn gièng nh− tr−íc ®©y th× chóng ta sÏ kh«ng thÓ ®−îc lêi nh− tr−íc n÷a... Mµ chóng ta th× l¹i kh«ng muèn kiÕm ®−îc Ýt lêi h¬n... VËy ph¶i bãp nÆn bän thî, mÆc cho chóng ph¶i gi¬ l−ng ra chÞu t×nh tr¹ng gi¸ hµng rÎ m¹t trªn thÞ tr−êng... Nh−ng viÖc nµy kh«ng ®−îc lµm mét c¸ch khinh suÊt, mµ ph¶i tiÕn hµnh khÐo lÐo sao cho bän thî ng©y 1) PhÇn tiÕp kh«ng thÊy ®¨ng trªn b¸o "TruyÒn tin Xa-ma-ra". ng« kh«ng hiÓu ®−îc g× vÒ c¸i mãn mµ chóng ta ®ang söa so¹n cho
  9. V. I. L ª - n i n Göi anh chÞ em c«ng nh©n c«ng x−ëng Toãc-n¬-t«n 82 83 chóng... NÕu ta ®ông ®Õn chóng tÊt c¶ ngay mét lóc, tÊt c¶ bän dÖt, vµ kh«ng bao l©u n÷a, tiÒn l−¬ng nöa th¸ng 1 róp 62 c«- chóng sÏ nhÊt lo¹t vïng lªn, th× ta sÏ kh«ng lµm g× ®−îc chóng; pÕch, mµ ng−êi ta ®· thÊy ghi trong sæ l−¬ng cña mét vµi v× thÕ b¾t ®Çu h·y vÆt l«ng bän thî dÖt khèn khæ tr−íc ®·, vµ ng−êi, cã thÓ sÏ lµ møc l−¬ng chung cho tÊt c¶ ph©n x−ëng lóc ®ã th× bän kh¸c còng sÏ kh«ng thÓ tho¸t ®−îc... Chóng ta dÖt... C¸c ®ång chÝ cã muèn chê cho ®Õn lóc chñ th−¬ng yªu kh«ng quen kh¸ch khÝ víi bän ng−êi hÌn h¹ nµy, v¶ l¹i viÖc g× m×nh nh− thÕ kh«ng? NÕu kh«ng, nÕu cuèi cïng, lßng c¸c ®ång mµ ph¶i kh¸ch khÝ? Nh÷ng chæi míi sÏ quÐt s¹ch h¬n..." Nh− chÝ ch−a biÕn h¼n thµnh gç ®¸ tr−íc nçi ®au khæ cña nh÷ng vËy, c¸c vÞ chñ, quan t©m ®Õn phóc lîi cña c«ng nh©n, muèn ng−êi nghÌo khèn còng nh− c¸c ®ång chÝ, th× c¸c ®ång chÝ h·y ªm thÊm vµ thÇm lÆng chuÈn bÞ cho c«ng nh©n tÊt c¶ c¸c ph©n ®ång t©m nhÊt trÝ siÕt chÆt ®éi ngò chung quanh c¸c b¹n thî x−ëng trong c«ng x−ëng mét t−¬ng lai gièng nh− t−¬ng lai dÖt, chóng ta h·y ®−a ra nh÷ng yªu s¸ch chung vµ mçi khi gÆp chóng ®· chuÈn bÞ cho thî dÖt... Do ®ã, nÕu tÊt c¶ chóng ta ®Òu c¬ héi thuËn lîi, chóng ta h·y giµnh lÊy tõ trong tay bän ¸p bøc thê ¬ víi sè phËn cña x−ëng dÖt th× nh− thÕ tøc lµ tù tay chóng chóng ta mét sè phËn tèt h¬n. C¸c b¹n c«ng nh©n ph©n x−ëng ta ®µo hè ®Ó råi s¾p tíi chóng ta còng sÏ bÞ x« xuèng ®ã. GÇn sîi, c¸c b¹n ®õng ®Ó bÞ lõa khi thÊy tiÒn c«ng cña c¸c b¹n æn ®Þnh vµ ®−îc t¨ng lªn chót Ýt... V× gÇn 2/3 ®ång nghiÖp cña c¸c ®©y, thî dÖt tÝnh ®æ ®ång kiÕm ®−îc 3 róp 50 c«-pÕch trong nöa th¸ng; còng trong kho¶ng thêi gian ®ã, mét gia ®×nh 7 b¹n ®· bÞ gi·n vµ sè tiÒn c«ng t¨ng lªn ®ã c¸c b¹n ®· ph¶i mua ng−êi sèng t»n tiÖn còng ph¶i hÕt 5 róp; mét gia ®×nh gåm cã b»ng c¶nh ®ãi kh¸t cña c¸c ®ång nghiÖp bÞ ®uæi ra khái x−ëng. chång, vî vµ mét ®øa con th× còng ph¶i hÕt 2 róp. Hä ®· b¸n §ã l¹i thªm mét m−u m« l¸u c¸ cña bän chñ, mét m−u m« rÊt ®Õn c¸i ¸o lãt cuèi cïng, tiªu ®Õn ®ång xu cuèi cïng mµ hä ®· dÔ nhËn thÊy: chØ cÇn tÝnh sè tiÒn c«ng mµ toµn ph©n x−ëng kÐo sîi lÜnh tr−íc ®©y vµ sè tiÒn c«ng lÜnh hiÖn nay lµ ®ñ râ. ― Hìi ph¶i ®æ må h«i s«i n−íc m¾t míi kiÕm ra ®−îc, trong khi ®ã th× c¸c ngµi Toãc-n¬-t«n nh©n tõ kia thu vµo hÕt triÖu nµy ®Õn c¸c b¹n c«ng nh©n ph©n x−ëng nhuém míi! C¸c b¹n ph¶i dÊn th©n mçi ngµy 14 giê 1/4 trong h¬i ®éc giÕt ng−êi cña thuèc triÖu kh¸c. Nh−ng nh− thÕ h·y cßn ch−a ®ñ; d−íi m¾t hä ng−êi ta l¹i lu«n lu«n ®uæi ra khái c«ng x−ëng thªm nh÷ng nhuém ®Ó ®Õn b©y giê chØ lÜnh ®−îc vÎn vÑn cã 12 róp mét n¹n nh©n míi cña lßng tham kh«ng ®¸y cña chñ, vµ c¶nh hµ th¸ng th«i! C¸c b¹n h·y chó ý nh÷ng yªu s¸ch cña chóng t«i: hiÕp cø ngµy cµng t¨ng lªn, mét c¸ch tµn ¸c d÷ déi... Ng−êi ta chóng t«i còng muèn chÊm døt nh÷ng kho¶n c¾t l−¬ng bÊt hîp ®· b¾t ®Çu thªm len x¬ vµ d¹ vôn30 vµo len mµ kh«ng cã mÆc ph¸p mµ c¸c b¹n ph¶i chÞu do sù bÊt tµi cña viªn ®èc c«ng cña c¸c b¹n g©y ra. ― Hìi c¸c b¹n lao c«ng vµ nãi chung, tÊt c¶ c¸c c¶ g×, lµm cho viÖc lµm ra hµng bÞ kÐo dµi ghª gím; d−êng thî kh«ng chuyªn nghiÖp ë c«ng x−ëng! ― Ch¶ lÏ c¸c b¹n l¹i nh− ngÉu nhiªn mµ nh÷ng sù chËm trÔ trong viÖc giao sîi däc ngµy cµng t¨ng thªm; sau cïng, ng−êi ta ®· trùc tiÕp xÐn vµo tr«ng mong r»ng c¸c b¹n vÉn sÏ gi÷ ®−îc møc l−¬ng 60 - 80 c«- giê lµm; giê ®©y ®¸ng lÏ dÖt nh÷ng tÊm dµi 9 smi-tx¬31 th× hä pÕch mét ngµy, trong khi thî dÖt lµnh nghÒ chØ lÜnh cã 20 c«- pÕch th«i? ― C¸c ®ång chÝ, chí mï qu¸ng, ®õng ®Ó sa vµo c¹m dÖt nh÷ng tÊm dµi 5 smi-tx¬, ®Ó lµm cho ng−êi thî dÖt ph¶i th−êng xuyªn vÊt v¶ h¬n vµ mÊt th× giê h¬n trong viÖc nhËn vµ bÉy cña bän chñ, h·y chung l−ng ®Êu cËt, nÕu kh«ng th× mïa m¾c sîi däc lµ c«ng viÖc mµ, nh− ta ®· biÕt, hä ch¼ng ®−îc mét ®«ng nµy tÊt c¶ chóng ta sÏ khèn khæ. TÊt c¶ chóng ta ph¶i hÕt xu nhá nµo. Ng−êi ta muèn ®em c¶nh ®ãi kh¸t ra ®Ó thao tóng thî søc c¶nh gi¸c theo dâi nh÷ng m−u m« cña bän chñ ®Þnh gi¶m
  10. V. I. L ª - n i n Göi anh chÞ em c«ng nh©n c«ng x−ëng Toãc-n¬-t«n 84 85 gi¸ c«ng, kh«ng ®−îc cã hai gi¸ kh¸c nhau cho nh÷ng hµng møc tiÒn c«ng, vµ chóng ta ph¶i ®em toµn lùc ra chèng l¹i c¸i hãa cïng phÈm chÊt nh−ng cã tªn gäi kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ý ®Þnh tai h¹i cho chóng ta ®ã... H·y bá ngoµi tai tÊt c¶ nh÷ng nh− chóng ta dÖt d¹ bi-be th× lÜnh ®−îc 4 róp 32 c«-pÕch mµ lêi biÖn b¹ch cña chóng nãi r»ng c«ng viÖc lµm ¨n kh«ng ch¹y: khi dÖt d¹ U-ran32 th× chØ lÜnh tÊt c¶ cã 4 róp 14 c«-pÕch th«i; ®èi víi chóng, nh− thÕ chØ lµ gi¶m lîi nhuËn th«i; cßn ®èi víi nh−ng ch¼ng ph¶i lµ trong hai tr−êng hîp Êy c«ng viÖc còng chóng ta, nh− thÕ l¹i cã nghÜa lµ gia ®×nh chóng ta ph¶i khæ së vÉn nh− nhau ®ã sao? Ng−êi ta cßn lõa bÞp mét c¸ch tr¾ng v× ®ãi kh¸t, cã nghÜa lµ ng−êi ta c−íp giËt c¶ mÈu b¸nh r¾n trîn h¬n n÷a, khi ®Æt ra hai gi¸ c«ng dÖt cho mét lo¹i hµng cuèi cïng cña gia ®×nh chóng ta. Cã thÓ nµo coi hai c¸i ®ã nh− cïng mét tªn gäi. B»ng c¸ch ®ã c¸c ngµi Toãc-n¬-t«n ®· lÈn nhau ®−îc kh«ng? Giê ®©y, chóng ®ang o Ðp c¸c b¹n thî dÖt tr¸nh nh÷ng ®¹o luËt vÒ ph¹t tiÒn quy ®Þnh r»ng c«ng nh©n tr−íc, nªn chóng ta cÇn ph¶i cè g¾ng ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu chØ ph¶i chÞu ph¹t tiÒn khi nµo do cÈu th¶ mµ lµm ra mÆt hµng sau ®©y: xÊu, r»ng chËm nhÊt lµ ba ngµy sau khi tuyªn bè ph¹t th× ph¶i 1) n©ng cao nh÷ng gi¸ c«ng dÖt lªn ngang víi møc trong ghi sè tiÒn ph¹t vµo sæ l−¬ng, ë cét "ph¹t". Cßn tÊt c¶ c¸c mïa xu©n võa qua, nghÜa lµ t¨ng ®é 6 c«-pÕch mét smi-tx¬; kho¶n tiÒn ph¹t th× ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i ®−îc ghi vµo sæ kiÓm 2) ¸p dông c¶ ®èi víi thî dÖt, ®¹o luËt quy ®Þnh r»ng tr−íc kª chÆt chÏ vµ sè tiÒn Êy, chñ x−ëng kh«ng ®−îc bá tói, mµ khi b¾t tay vµo viÖc, ng−êi ta ph¶i cho c«ng nh©n biÕt tiÒn c«ng ph¶i ®−îc dïng ®Ó tháa m·n nh÷ng nhu cÇu cña c«ng nh©n ë cña hä sÏ lµ bao nhiªu. B¶ng gi¸ c«ng mµ viªn thanh tra c«ng c«ng x−ëng ®ã. ThÕ nh−ng cø më sæ l−¬ng cña chóng ta ra mµ xem, quyÓn sæ tr¾ng bong, kh«ng cã mét kho¶n ph¹t nµo c¶; x−ëng ®· ký, kh«ng ®−îc chØ n»m trªn giÊy tê mµ ph¶i ®−îc ¸p ng−êi ta cã thÓ nghÜ r»ng kh«ng cã chñ nµo l¹i tèt h¬n chñ dông trong thùc tÕ, nh− luËt ph¸p ®· quy ®Þnh. §èi víi c«ng chóng ta n÷a. ThËt ra, hä lîi dông sù kh«ng hiÓu biÕt cña dÖt ch¼ng h¹n, th× ngoµi gi¸ tr¶ c«ng hiÖn hµnh, ph¶i chØ râ chóng ta ®Ó lÈn tr¸nh ph¸p luËt vµ hä ®· dÔ dµng xoay xë... thªm phÈm chÊt cña len, tû lÖ len x¬, d¹ vôn trong len, vµ ph¶i C¸c b¹n thÊy ®Êy, hä kh«ng ph¹t tiÒn chóng ta, nh−ng hä xÐn tÝnh thªm c¶ thêi gian tèn vµo lao ®éng chuÈn bÞ; vµo tiÒn l−¬ng cña chóng ta b»ng c¸ch tr¶ c«ng theo gi¸ thÊp 3) thêi gian lao ®éng ph¶i ®−îc ph©n phèi lµm sao ®Ó tr¸nh h¬n; vµ chõng nµo mµ cßn cã hai gi¸ c«ng, mét gi¸ thÊp vµ cho chóng ta t×nh tr¹ng ph¶i miÔn c−ìng nghØ viÖc; thÝ dô nh− mét gi¸ cao, th× chõng Êy vÉn ch¼ng b¾t bÎ hä vµo ®©u ®−îc; hiÖn nay, ng−êi ta ®· xÕp ®Æt sao cho thî dÖt, cø mçi tÊm, l¹i hä nhÐt hÕt kho¶n khÊu l−¬ng nµy ®Õn kho¶n khÊu l−¬ng ph¶i mÊt mét ngµy chê sîi däc; vµ v× chiÒu dµi cña mçi tÊm sÏ kh¸c vµo tói hä; bÞ rót ng¾n ®i gÇn phÇn nöa, nªn kh«ng kÓ b¶ng gi¸ c«ng tiÒn 5) khi ®· cã mét gi¸ c«ng duy nhÊt råi th× mçi kho¶n khÊu c«ng nh− thÕ nµo, ng−êi c«ng nh©n dÖt vÉn ph¶i chÞu thiÖt gÊp l−¬ng ®Òu ph¶i ghi vµo cét "ph¹t", víi lý do ph¹t. ®«i. NÕu ng−êi chñ muèn lµm nh− vËy ®Ó ¨n c−íp mét phÇn Lóc ®ã, chóng ta sÏ thÊy râ nh÷ng tr−êng hîp ph¹t kh«ng tiÒn c«ng cña chóng ta, th× h¾n cø viÖc nãi to¹c ra ®Ó chóng ta ®óng; chóng ta sÏ Ýt ph¶i lµm kh«ng c«ng h¬n, vµ sÏ gi¶m biÕt râ ng−êi ta muèn bãp nÆn chóng ta nh÷ng g×; bít ®− îc nh÷ng tÖ lËu nh− hiÖn nay ®ang x¶y ra ch¼ng h¹n 4) thanh tra c«ng x− ëng ph¶i chó ý sao cho kh«ng cã ë x − ëng nhuém lµ n¬i mµ do lçi cña viªn ®èc c«ng bÊt tµi, sù gian dèi trong khi ®Þnh c¸c gi¸ c«ng vµ kh«ng ® − îc cã nªn c«ng nh©n lµm ®−îc Ýt s¶n phÈm h¬n; ®øng vÒ mÆt ph¸p luËt th× ®ã kh«ng thÓ lµ lý do ®Ó kh«ng tr¶ c«ng cho hai gi¸ c«ng cho mét viÖc. NghÜa lµ, ch¼ng h¹n, trong b¶ng
  11. V. I. L ª - n i n 86 87 lao ®éng, v× lçi ë ®©y, kh«ng ph¶i do lèi lµm ¨n cÈu th¶ cña c«ng nh©n mµ ra. Nh−ng ph¶i ch¨ng lµ cã Ýt nh÷ng kho¶n khÊu l−¬ng mµ tÊt c¶ chóng ta ®Òu ph¶i chÞu, mÆc dÇu kh«ng m¶y may do lçi t¹i chóng ta? 6) cho ®Õn n¨m 1891, chóng ta ®· tr¶ tiÒn thuª nhµ bao nhiªu th× b©y giê chóng ta ®ßi còng chØ tr¶ nh− thÕ th«i, nghÜa lµ mçi ng−êi tr¶ 1 róp mét th¸ng, v× víi sè tiÒn chóng ta kiÕm c¸c bé tr−ëng nhµ ta nghÜ g×?33 ®−îc mµ ph¶i tr¶ nh÷ng 2 róp th× lÊy g× mµ tr¶ vµ h¬n n÷a tr¶ ®Ó thuª c¸i g× kia chø?... Thuª mét tóp lÒu bÈn thØu, h«i h¸m, chËt chéi, lu«n lu«n lµm måi cho háa ho¹n −? C¸c ®ång chÝ ®õng quªn r»ng ë kh¾p Pª-tÐc-bua, sè tiÒn thuª nhµ 1 róp mét th¸ng ®−îc coi lµ võa ph¶i råi, chØ cã c¸c «ng chñ qu¸ − quan t©m ®Õn chóng ta míi kh«ng b»ng lßng møc ®ã th«i, vµ vÒ ®iÓm ®ã n÷a, chóng ta còng ph¶i dÑp bít lßng tham cña hä ®i. B¶o vÖ nh÷ng yªu s¸ch ®ã, tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ lµm lo¹n ®©u, c¸c ®ång chÝ ¹; chóng ta chØ ®ßi hái nh÷ng ®iÒu mµ tÊt c¶ c«ng nh©n ë c¸c c«ng x−ëng kh¸c ®· ®−îc h−ëng theo ph¸p luËt, nh−ng bÞ ng−êi ta t−íc mÊt cña chóng ta, chØ v× ng−êi ta hy väng r»ng chóng ta sÏ kh«ng biÕt b¶o vÖ quyÒn lîi cña chÝnh chóng ta. VËy lÇn nµy, chóng ta h·y chØ ra r»ng c¸c vÞ "©n nh©n" cña chóng ta ®· lÇm. ViÕt xong sau Theo ®óng tê truyÒn ®¬n, ViÕt xong vµo th¸ng ngµy 7 (19) th¸ng M−êi mét cã ®èi chiÕu víi b¶n in M−êi mét - th¸ng Ch¹p 1895, 1895 trong v¨n tËp chËm l¾m lµ xong vµo "Ng−êi lao ®éng" sè 1 - 2, 1896 ngµy 8 (20) th¸ng Ch¹p, In r«-nª-« thµnh truyÒn ®¬n cho b¸o "Sù nghiÖp c«ng nh©n" Theo ®óng mét b¶n sao In lÇn ®Çu ngµy 27 th¸ng ®¸nh m¸y t×m thÊy Giªng 1924, trªn b¸o trong hå s¬ l−u tr÷ "Sù thËt Pª-t¬-r«-gr¸t" sè 22 cña Nha c¶nh s¸t
  12. V. I. L ª - n i n 88 89 Bé tr−ëng Bé néi vô §uèc-n«-v« ®· viÕt mét bøc th− cho P«-bª-®«-nèt-txÐp, gi¸m s¸t tèi cao cña Th¸nh vô viÖn. Bøc th− Êy viÕt ngµy 18 th¸ng Ba 1895, ®¸nh sè 2 603 vµ cã ghi chó: "tèi mËt". Nh− vËy lµ bé tr−ëng muèn r»ng bøc th− Êy ph¶i ®−îc gi÷ tuyÖt ®èi bÝ mËt. Nh−ng l¹i cã nh÷ng ng−êi kh«ng t¸n thµnh nh÷ng quan ®iÓm cña «ng bé tr−ëng cho r»ng c¸c c«ng d©n Nga kh«ng cÇn ph¶i biÕt nh÷ng ý ®Þnh cña chÝnh phñ, ― v× thÕ hiÖn nay, mét b¶n chÐp tay bøc th− ®ã ®ang ®−îc chuyÒn tay kh¾p n¬i. Ngµi §uèc-n«-v« ®· viÕt g× cho ngµi P«-bª-®«-nèt-txÐp vËy? ¤ng ta viÕt vÒ vÊn ®Ò c¸c tr−êng häc chñ nhËt. Trong th− ®ã, «ng ta nãi: "Theo nh÷ng tin tøc nhËn ®−îc trong mÊy n¨m l¹i ®©y th× thÊy r»ng cã nh÷ng kÎ kh«ng ®¸ng tin cËy vÒ mÆt chÝnh trÞ, còng nh− mét bé phËn trong giíi thanh niªn häc ®−êng thuéc mét xu h−íng nhÊt ®Þnh, hiÖn ®ang theo g−¬ng nh÷ng n¨m 60, t×m c¸ch len lái vµo c¸c tr−êng häc chñ nhËt lµm gi¸o viªn, gi¶ng viªn, ng−êi thñ th− v. v.. C¸i ý muèn nhÊt qu¸n Êy, ― ý muèn mµ thËm chÝ ng−êi ta còng kh«ng thÓ viÖn lÏ kiÕm kÕ sinh nhai ra mµ biÖn gi¶i ®−îc, v× c«ng t¸c trong nh÷ng tr−êng häc ®ã kh«ng ®−îc thï lao, ― chøng tá r»ng hiÖn t−îng trªn lµ mét trong nh÷ng thñ ®o¹n ®Êu tranh trªn ®Þa h¹t c«ng khai (hîp ph¸p) cña nh÷ng phÇn tö chèng chÝnh phñ, nh»m chèng l¹i trËt tù nhµ n−íc vµ chÕ ®é x· héi hiÖn tån t¹i ë Nga".
  13. V. I. L ª - n i n C¸c bé tr−ëng nhµ ta nghÜ g×? 90 91 thuèc sóng, kiÕn thøc vµ gi¸o dôc lµ tia löa, nªn «ng bé tr−ëng Ngµi bé tr−ëng lËp luËn nh− thÕ ®Êy! Trong sè nh÷ng ng−êi tin r»ng nÕu tia löa bÐn vµo thuèc sóng th× sÏ cã sù bïng næ cã häc thøc, cã ng−êi muèn san sÎ trÝ thøc cña m×nh cho c«ng tr−íc hÕt lµ chèng l¹i chÝnh phñ. nh©n, muèn r»ng häc vÊn ®em l¹i Ých lîi kh«ng chØ cho b¶n th©n m×nh mµ cßn cho c¶ nh©n d©n n÷a, ― thÕ lµ «ng bé tr−ëng Chóng t«i kh«ng thÓ kh«ng lÊy lµm hµi lßng v¹ch ra r»ng trong tr−êng hîp hiÕm cã nµy, chóng t«i hoµn toµn vµ tuyÖt ®èi bÌn qu¶ quyÕt ngay r»ng ë ®©y cã nh÷ng "phÇn tö chèng chÝnh ®ång ý víi c¸ch nh×n ®ã cña cô lín. phñ", nghÜa lµ cã nh÷ng kÎ ©m m−u xói giôc ng−êi ta ®Õn c¸c TiÕp n÷a, «ng bé tr−ëng dÉn ra, trong bøc th− Êy, nh÷ng tr−êng häc chñ nhËt. Ch¼ng lÏ kh«ng cã sù xói giôc th× mét sè "b»ng chøng" chøng tá r»ng nh÷ng "tin tøc" cña m×nh lµ x¸c ng−êi cã häc thøc sÏ kh«ng thÓ cã ®−îc nguyÖn väng muèn thùc. Nh÷ng b»ng chøng Êy míi thËt lµ tuyÖt! d¹y ng−êi kh¸c häc, hay sao? Nh−ng ®iÒu lµm cho «ng bé Mét lµ, "bøc th− cña mét gi¸o viªn cña mét trong nh÷ng tr−ëng b¨n kho¨n lµ: nh÷ng gi¸o viªn ë c¸c tr−êng häc chñ tr−êng häc chñ nhËt, mµ tªn cho ®Õn nay vÉn ch−a x¸c ®Þnh nhËt l¹i kh«ng cã thï lao. ¤ng ta vÉn th−êng quen thÊy bän ®−îc râ". Th− nµy ®· bÞ tÞch thu trong mét cuéc kh¸m xÐt. mËt th¸m vµ bän quan l¹i phôc vô «ng ta chØ v× tiÒn th«i, hÔ ai Trong th− cã nãi ®Õn gi¸o tr×nh cña m«n sö häc, ®Õn t− t−ëng cho nhiÒu tiÒn h¬n th× phôc vô; Êy thÕ mµ bçng nhiªn ë ®©y, l¹i n« dÞch ®¼ng cÊp vµ gi¶i phãng ®¼ng cÊp vµ cã nh¾c ®Õn nh÷ng cã nh÷ng ng−êi lµm viÖc, phôc vô, d¹y häc, vµ lµm tÊt c¶ cuéc b¹o ®éng cña Ra-din vµ cña Pu-ga-tsÐp. nh÷ng viÖc ®ã... kh«ng lÊy mét xu. ThËt lµ kh¶ nghi! «ng bé Ch¾c lµ tªn hai ng−êi nµy ®· lµm cho «ng bé tr−ëng tèt tr−ëng nghÜ thÕ vµ ph¸i bän mËt th¸m ®i dß xÐt thùc h−. Bøc bông nhµ ta ho¶ng sî: h¼n lµ ngµi ®· liªn t−ëng ngay ®Õn th− viÕt tiÕp: "Nh÷ng tin tøc sau ®©y" (nhËn ®−îc cña bän mËt nh÷ng c¸i ®inh ba. th¸m, mµ sù tån t¹i cña chóng ®−îc chøng minh lµ chÝnh ®¸ng B»ng chøng thø hai lµ: bëi viÖc chóng cã lÜnh l−¬ng lËu h¼n hoi) "cho phÐp x¸c ®Þnh "Th«ng qua con ®−êng bÝ mËt chuyÓn ®Õn, Bé néi vô ®· r»ng kh«ng ph¶i chØ trong hµng ngò gi¸o viªn míi cã nh÷ng n¾m ®−îc mét ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y c«ng khai cho mét trong ng−êi cã xu h−íng nguy h¹i, mµ th−êng th−êng lµ chÝnh ngay nh÷ng tr−êng häc chñ nhËt ë M¸t-xc¬-va, víi néi dung nh− c¸c tr−êng häc còng chÞu sù l·nh ®¹o bÝ mËt cña c¶ mét nhãm sau: "Nguån gèc x· héi. X· héi nguyªn thñy. Sù tiÕn triÓn cña tæ nh÷ng kÎ kh«ng ®¸ng tin, hä hoµn toµn kh«ng thuéc sè nh©n chøc x· héi. Nhµ n−íc vµ cÇn cã nhµ n−íc ®Ó lµm g×. TrËt tù. Tù viªn chÝnh thøc, nh−ng l¹i ®Õn líp vµ phô ®¹o cho häc viªn vµo do. C«ng lý. C¸c h×nh thøc tæ chøc cña nhµ n−íc. Qu©n chñ buæi tèi theo lêi mêi cña c¸c nam n÷ gi¸o viªn do chÝnh hä ®−a chuyªn chÕ vµ qu©n chñ lËp hiÕn. Lao ®éng lµ c¬ së cña phóc lîi vµo ®Êy... C¸i chÕ ®é cho phÐp ng−êi ngoµi ®Õn lªn líp ®· cho chung. Ých lîi vµ cña c¶i. S¶n xuÊt, trao ®æi vµ t− b¶n. Cña c¶i phÐp nh÷ng ng−êi ë nh÷ng giíi ®Ých thùc c¸ch m¹ng luån ®−îc ®−îc ph©n phèi nh− thÕ nµo. Sù theo ®uæi lîi Ých riªng. ChÕ ®é vµo hµng ngò c¸c gi¶ng viªn mét c¸ch hoµn toµn dÔ dµng". t− h÷u vµ tÝnh tÊt yÕu cña chÕ ®é ®ã. Gi¶i phãng n«ng d©n cã VËy lµ nÕu nh÷ng "ng−êi ngoµi" kh«ng ®−îc c¸c cha cè kÌm theo viÖc chia ruéng ®Êt. §Þa t«, lîi nhuËn, tiÒn c«ng. TiÒn vµ bän mËt th¸m chÊp thuËn vµ kiÓm tra, mµ l¹i muèn d¹y c«ng do c¸i g× quyÕt ®Þnh vµ c¸c h×nh thøc tiÒn c«ng. TiÕt kiÖm". c«ng nh©n häc, ― th× nh− thÕ cã nghÜa lµ mét cuéc c¸ch ViÖc gi¶ng d¹y theo ch−¬ng tr×nh nµy, mét ch−¬ng m¹ng ®Ých thùc mÊt råi! §èi víi «ng bé tr−ëng th× c«ng nh©n lµ tr×nh hoµn toµn kh«ng thÝch hîp víi mét tr − êng b×nh d©n,
  14. V. I. L ª - n i n C¸c bé tr−ëng nhµ ta nghÜ g×? 92 93 t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¶ng viªn hoµn toµn cã thÓ giíi thiÖu dÇn X«-xna, n¬i mµ d©n c− phÇn lín lµ nh÷ng ng−êi b×nh d©n" («i, dÇn víi häc viªn nh÷ng lý luËn cña C¸c M¸c, cña ¡ng-ghen v. v., kinh khñng!) "vµ thî thuyÒn, vµ lµ n¬i cã mét c«ng x−ëng vµ ch−a ch¾c lµ nh÷ng ng−êi mµ c¸c nhµ chøc tr¸ch cña gi¸o ®−êng s¾t". khu cö ®Õn dù nh÷ng líp Êy, sÏ cã thÓ ph¸t hiÖn ra ®−îc r»ng H·y ®Æt tr−êng häc ë thËt xa, thËt xa "nh÷ng ng−êi b×nh d©n ®ã lµ nh÷ng ®iÒu th−êng thøc vÒ tuyªn truyÒn d©n chñ - x· vµ thî thuyÒn" ra. Anh chÞ em ®· thÊy c¸c bé tr−ëng nhµ ta sî héi". chÕt khiÕp ®i khi thÊy trÝ thøc kÕt hîp víi ng−êi lao ®éng! VËy H¼n lµ ngµi bé tr−ëng rÊt sî "nh÷ng lý luËn cña M¸c vµ anh chÞ em h·y tá cho tÊt c¶ bän hä thÊy r»ng kh«ng cã mét søc ¡ng-ghen": ngµi ®· ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng "®iÒu th−êng thøc" m¹nh nµo cã thÓ ng¨n cÊm ®−îc c«ng nh©n gi¸c ngé c¶! Kh«ng vÒ lý luËn ®ã, ngay c¶ trong mét b¶n gi¸o tr×nh mµ ng−êi ta cã tri thøc th× c«ng nh©n bÊt lùc; cã tri thøc, c«ng nh©n sÏ lµ mét ch¼ng thÊy m¶y may dÊu vÕt g× cña lý luËn ®ã. ¤ng bé tr−ëng søc m¹nh! ®· thÊy ë trong ®ã, cã nh÷ng c¸i g× "kh«ng thÝch hîp"? Cã lÏ lµ vÊn ®Ò c¸c h×nh thøc tæ chøc cña nhµ n−íc vµ hiÕn ph¸p. Nh−ng, th−a ngµi bé tr−ëng, ngµi h·y cÇm lÊy bÊt cø mét quyÓn gi¸o khoa ®Þa lý nµo mµ xem, ngµi sÏ thÊy trong ®ã cã nh÷ng vÊn ®Ò Êy! DÔ th−êng c¸c c«ng nh©n lín tuæi l¹i kh«ng cã quyÒn ®−îc biÕt nh÷ng ®iÒu mµ ng−êi ta d¹y cho trÎ con ch¨ng? Nh−ng ngµi bé tr−ëng kh«ng tin nh÷ng nh©n viªn do gi¸o khu chØ ®Þnh: "cã thÓ lµ hä kh«ng hiÓu ®−îc ng−êi ta nãi g×". Sau cïng, bøc th− ®· kÓ tªn nh÷ng gi¸o viªn "kh«ng ®¸ng tin cËy" d¹y t¹i tr−êng häc chñ nhËt trong gi¸o khu, trùc thuéc c«ng x−ëng cña C«ng ty dÖt Pr«-khèp-rèp t¹i M¸t-xc¬-va, t¹i tr−êng häc chñ nhËt ë thµnh phè £-lª-tx¬ vµ t¹i tr−êng mµ ng−êi ta ®Þnh më ë Ti-phlÝt. Ngµi §uèc-n«-v« khuyªn ngµi P«-bª-®«-nèt-txÐp h·y "thÈm tra kü nh÷ng ng−êi ®−îc vµo d¹y trong c¸c tr−êng". B©y giê, nÕu xem b¶n danh s¸ch c¸c gi¸o viªn, ng−êi ta thÊy dùng c¶ tãc g¸y lªn: toµn lµ cùu sinh viªn, cã cùu sinh viªn nam vµ cßn cã c¶ cùu sinh viªn n÷ n÷a. Cã lÏ ngµi bé tr−ëng muèn r»ng c¸c gi¸o viªn ®Òu ph¶i lµ nh÷ng cùu h¹ sÜ quan c¶. Víi mét vÎ thÊt kinh ®Æc biÖt, ngµi bé tr−ëng b¶o r»ng: tr−êng häc thµnh phè £-lª-tx¬ l¹i "ë ngay bªn kia bê s«ng
  15. V. I. L ª - n i n 94 95 dù th¶o vµ thuyÕt minh c−¬ng lÜnh cña ®¶ng d©n chñ - x· héi 34 ViÕt xong ë trong tï: "Dù th¶o "Dù th¶o c−¬ng lÜnh" in theo ®óng c−¬ng lÜnh" vµo th¸ng Ch¹p, sau b¶n th¶o viÕt b»ng mùc Èn gi÷a ngµy 9 (21) 1895; "ThuyÕt minh c¸c hµng ch÷ trong t¹p chÝ "B×nh luËn khoa häc"35 sè 5, n¨m 1900 cã c−¬ng lÜnh" vµo th¸ng S¸u - th¸ng B¶y 1896 ®èi chiÕu víi b¶n in th¹ch "ThuyÕt minh c−¬ng lÜnh" in theo In lÇn ®Çu n¨m 1924, ®óng b¶n in th¹ch trªn t¹p chÝ "C¸ch m¹ng v« s¶n" sè 3
  16. V. I. L ª - n i n 96 97 dù th¶o c−¬ng lÜnh A. 1. ë Nga, c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín ngµy cµng ph¸t triÓn nhanh chãng, lµm cho nh÷ng ng−êi tiÓu thñ c«ng vµ tiÓu n«ng bÞ ph¸ s¶n, biÕn hä thµnh nh÷ng c«ng nh©n v« s¶n, ®Èy ngµy cµng ®«ng d©n c− vµo nh÷ng thµnh phè, vµo c¸c th«n xãm vµ thÞ trÊn cã c«ng x−ëng vµ c«ng nghiÖp. 2. Sù ph¸t triÓn Êy cña chñ nghÜa t− b¶n cã nghÜa lµ cña c¶i vµ sù xa hoa trong mét dóm chñ x−ëng, nhµ bu«n vµ ®Þa chñ t¨ng lªn rÊt nhiÒu, vµ t×nh tr¹ng nghÌo khæ vµ bÞ ¸p bøc cña c«ng nh©n th× t¨ng lªn cßn nhanh h¬n thÕ n÷a. Nh÷ng sù c¶i tiÕn trong s¶n xuÊt vµ nh÷ng m¸y mãc mµ ng−êi ta ¸p dông vµo c¸c c«ng x−ëng lín, trong khi lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi th× còng lµm t¨ng thªm quyÒn lùc cña bän t− b¶n ®èi víi c«ng nh©n, më réng n¹n thÊt nghiÖp vµ do ®ã, h·m c«ng nh©n vµo c¶nh kh«ng tù b¶o vÖ ®−îc. 3. Nh−ng c¸c c«ng x− ëng lín, trong khi lµm cho sù ¸p bøc cña t − b¶n ®èi víi lao ®éng lªn ®Õn cùc ®é, th× ®ång thêi còng t¹o ra mét giai cÊp c«ng nh©n ®Æc biÖt, cã kh¶ n¨ng tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng l¹i t− b¶n, v× chÝnh ngay nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cña giai cÊp nµy ®ang ph¸ tan mäi mèi liªn hÖ gi÷a nã víi kinh tÕ c¸ thÓ vµ ®ang ®oµn kÕt quÇn chóng c«ng nh©n l¹i, do ®· tËp hîp hä l¹i b»ng mét lao ®éng chung, do ®· lµm cho hä chuyÓn tõ c«ng x−ëng nµy sang c«ng x−ëng kh¸c. C«ng nh©n b¾t ®Çu ®Êu tranh chèng bän
  17. V. I. L ª - n i n Dù th¶o vµ thuyÕt minh c−¬ng lÜnh cña §DCXH 98 99 2. Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n Nga ®Ó tù gi¶i t− b¶n vµ trong hµng ngò hä, ®ang lé râ mét ý chÝ ®oµn kÕt phãng lµ mét cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ, vµ nhiÖm vô ®Çu tiªn ngµy mét m¹nh thªm. Nh÷ng cuéc næi dËy lÎ tÎ cña c«ng nh©n cña cuéc ®Êu tranh ®ã lµ giµnh lÊy tù do chÝnh trÞ. ®ang ph¸t triÓn thµnh cuéc ®Êu tranh cña toµn giai cÊp c«ng 3. ChÝnh v× thÕ mµ ®¶ng d©n chñ - x· héi Nga, kh«ng t¸ch nh©n Nga. m×nh ra khái phong trµo c«ng nh©n, sÏ ñng hé bÊt cø phong 4. Cuéc ®Êu tranh ®ã cña giai cÊp c«ng nh©n chèng giai cÊp trµo x· héi nµo chèng l¹i quyÒn hµnh v« h¹n cña chÝnh phñ nh÷ng nhµ t− b¶n lµ mét cuéc ®Êu tranh chèng tÊt c¶ c¸c giai chuyªn chÕ, chèng l¹i giai cÊp quý téc ®Þa chñ cã ®Æc quyÒn, cÊp sèng b¸m vµo lao ®éng cña ng−êi kh¸c vµ chèng mäi ¸ch chèng l¹i tÊt c¶ nh÷ng tµn d− cña chÕ ®é n«ng n« vµ chÕ ®é bãc lét. Cuéc ®Êu tranh nµy chØ cã thÓ chÊm døt, khi chÝnh ®¼ng cÊp ®ang k×m h·m sù c¹nh tranh tù do. quyÒn chuyÓn vµo tay giai cÊp c«ng nh©n, khi tÊt c¶ ruéng ®Êt, 4. Ng−îc l¹i, §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga sÏ ®Êu c«ng cô lao ®éng, c«ng x−ëng, m¸y mãc vµ hÇm má ®· ®−îc tranh kiªn quyÕt chèng mäi xu h−íng muèn ban ©n huÖ cho c¸c trao l¹i cho toµn thÓ x· héi ®Ó tæ chøc nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ giai cÊp cÇn lao b»ng c¸ch dùa vµo sù b¶o hé cña chÝnh phñ nghÜa, lµ nÒn s¶n xuÊt trong ®ã tÊt c¶ nh÷ng g× do c«ng nh©n chuyªn chÕ vµ c¸c quan l¹i cña nã, vµ muèn kiÒm chÕ sù ph¸t s¶n xuÊt ra vµ tÊt c¶ nh÷ng sù c¶i tiÕn trong s¶n xuÊt ®Òu ph¶i triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n vµ do ®ã, kiÒm chÕ c¶ sù ph¸t triÓn lµm lîi cho b¶n th©n ng−êi lao ®éng. cña giai cÊp c«ng nh©n. 5. XÐt vÒ tÝnh chÊt vµ môc ®Ých th× phong trµo cña giai cÊp 5. Gi¶i phãng c«ng nh©n ph¶i lµ sù nghiÖp cña b¶n th©n c«ng nh©n. c«ng nh©n Nga lµ mét bé phËn cña phong trµo quèc tÕ (d©n chñ - 6. Nh©n d©n Nga kh«ng cÇn chÝnh phñ chuyªn chÕ vµ bän x· héi) cña giai cÊp c«ng nh©n tÊt c¶ c¸c n−íc. quan l¹i cña nã gióp ®ì, mµ cÇn ®−îc gi¶i phãng khái ¸ch cña 6. Trë ng¹i chÝnh mµ giai cÊp c«ng nh©n Nga vÊp ph¶i trong chóng. cuéc ®Êu tranh tù gi¶i phãng lµ chÝnh phñ chuyªn chÕ tuyÖt ®èi C. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng quan ®iÓm ®ã, ®¶ng d©n chñ - x· héi víi bän quan l¹i v« tr¸ch nhiÖm cña nã. Dùa vµo nh÷ng ®Æc Nga yªu cÇu tr−íc hÕt: quyÒn ®Æc lîi cña bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n vµ cóc cung phôc 1. TriÖu tËp Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc cña héi ®ång ®Þa vô nh÷ng lîi Ých cña chóng, chÝnh phñ nµy giam h·m nh÷ng ph−¬ng gåm nh÷ng ®¹i biÓu cña toµn thÓ c«ng d©n ®Ó th¶o mét ®¼ng cÊp d−íi trong mét t×nh c¶nh hoµn toµn kh«ng cã quyÒn, hiÕn ph¸p. do ®ã, trãi buéc phong trµo c«ng nh©n vµ k×m h·m b−íc tiÕn 2. QuyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp cho mäi c«ng cña toµn thÓ nh©n d©n. V× vËy, cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng d©n Nga ®ñ 21 tuæi, kh«ng ph©n biÖt tÝn ng−ìng, d©n téc. nh©n Nga ®Ó tù gi¶i phãng tÊt nhiªn ph¶i dÉn tíi cuéc ®Êu 3. Tù do héi häp, lËp héi vµ ®×nh c«ng. tranh chèng quyÒn hµnh v« h¹n cña chÝnh phñ chuyªn chÕ. 4. Tù do b¸o chÝ. B. 1. §¶ng d©n chñ - x· héi Nga tuyªn bè r»ng nhiÖm vô cña 5. Xãa bá c¸c ®¼ng cÊp vµ thùc hiÖn quyÒn b×nh ®¼ng hoµn ®¶ng lµ gióp ®ì cuéc ®Êu tranh ®ã cña giai cÊp c«ng nh©n Nga toµn cña mäi c«ng d©n tr−íc ph¸p luËt. b»ng c¸ch n©ng cao ý thøc giai cÊp c«ng nh©n, xóc tiÕn viÖc tæ 6. Tù do tÝn ng−ìng vµ tÊt c¶ c¸c d©n téc ®Òu b×nh ®¼ng. chøc hä l¹i vµ chØ cho hä thÊy nh÷ng môc tiªu vµ nhiÖm vô cña Giao quyÒn qu¶n lý viÖc ®¨ng ký hé tÞch vµo tay c¸c viªn chøc d©n sù ®éc lËp, kh«ng phô thuéc vµo c¶nh s¸t. cuéc ®Êu tranh.
  18. V. I. Lª - nin Dù th¶o vµ thuyÕt minh c−¬ng lÜnh cña §DCXH 100 101 9. Mét ®¹o luËt quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ x−ëng vÒ 7. Mçi c«ng d©n ®Òu cã quyÒn truy tè tr−íc tßa ¸n bÊt cø viªn nh÷ng th−¬ng tËt do tai n¹n lao ®éng g©y ra, nÕu chñ x−ëng chøc nµo, kh«ng cÇn ph¶i th«ng qua cÊp trªn. cho r»ng tai n¹n lµ do tù b¶n th©n c«ng nh©n g©y ra th× còng 8. B·i bá giÊy th«ng hµnh, hoµn toµn tù do ®i l¹i vµ ®æi chç ë. ph¶i cã chøng cí râ rµng. 9. Tù do nghÒ nghiÖp vµ xãa bá ph−êng héi. 10. Mét ®¹o luËt b¾t buéc c¸c chñ x−ëng ph¶i ®µi thä cho D. V× quyÒn lîi cña c«ng nh©n, ®¶ng d©n chñ - x· héi Nga yªu c«ng nh©n mäi kinh phÝ vÒ gi¸o dôc vµ b¶o ®¶m cho hä mäi chi cÇu: phÝ vÒ y tÕ khi hä èm ®au. 1. Thµnh lËp trong tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nh÷ng tßa ¸n §. V× quyÒn lîi cña n«ng d©n, ®¶ng d©n chñ - x· héi Nga c«ng nghiÖp gåm nh÷ng thÈm ph¸n mµ mét nöa lµ do c¸c nhµ t− yªu cÇu: b¶n bÇu ra, mét nöa do c«ng nh©n bÇu ra. 1. Xãa bá viÖc nép tiÒn chuéc vµ tr¶ l¹i cho n«ng d©n nh÷ng 2. Mét ®¹o luËt h¹n ®Þnh ngµy lao ®éng lµ 8 giê. kho¶n tiÒn chuéc ®· nép36. Tr¶ l¹i cho n«ng d©n nh÷ng sè tiÒn 3. Mét ®¹o luËt cÊm lµm viÖc ban ®ªm vµ lµm viÖc theo ca kÝp. ®ãng thõa vµo kho b¹c. CÊm thuª trÎ em d−íi 15 tuæi. 2. Hoµn l¹i cho n«ng d©n nh÷ng ruéng ®Êt bÞ c¾t n¨m 1861. 4. Mét ®¹o luËt Ên ®Þnh nh÷ng ngµy nghØ lÔ. 3. B×nh ®¼ng hoµn toµn vÒ mÆt thuÕ th©n vµ thuÕ ®¸nh vµo 5. ¸p dông luËt c«ng x−ëng vµ chÕ ®é thanh tra c«ng x−ëng ruéng ®Êt cña n«ng d©n vµ cña ®Þa chñ. trong tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong toµn n−íc Nga vµ cho 4. Xãa bá chÕ ®é liªn ®íi b¶o lÜnh37 vµ tÊt c¶ nh÷ng luËt lÖ c¸c c«ng x−ëng cña nhµ n−íc, còng nh− cho thî thñ c«ng lµm gia h¹n chÕ ng−êi n«ng d©n trong viÖc sö dông ruéng ®Êt cña hä. c«ng ë nhµ. 6. Ban thanh tra c«ng x−ëng ph¶i cã mét ®Þa vÞ ®éc lËp vµ kh«ng thuéc quyÒn Bé tµi chÝnh. Nh÷ng ñy viªn trong c¸c tßa ¸n c«ng nghiÖp ph¶i cã quyÒn h¹n ngang víi nh÷ng viªn thanh tra ThuyÕt minh c−¬ng lÜnh c«ng x−ëng trong viÖc kiÓm s¸t t×nh h×nh chÊp hµnh luËt c«ng x−ëng. C−¬ng lÜnh chia lµm ba phÇn chÝnh. PhÇn ®Çu tr×nh bµy tÊt 7. BÊt cø ë ®©u, còng tuyÖt ®èi cÊm tr¶ l−¬ng b»ng hµng hãa. c¶ c¸c quan ®iÓm lµm c¨n cø cho nh÷ng phÇn sau. ë phÇn ®Çu, 8. Sù kiÓm s¸t cña c¸c ®¹i biÓu do c«ng nh©n bÇu ra, ®èi ng−êi ta chØ ra ®Þa vÞ cña giai cÊp c«ng nh©n trong x· héi hiÖn víi viÖc quy ®Þnh ®óng ®¾n ®Þnh møc tiÒn c«ng, ®èi víi viÖc nay, chØ ra ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña cuéc ®Êu tranh cña lo¹i bá hµng hãa lµm sai háng, ®èi víi viÖc sö dông quü tiÒn giai cÊp c«ng nh©n chèng l¹i c¸c chñ x−ëng vµ ®Þa vÞ chÝnh trÞ ph¹t, còng nh− ®èi víi nhµ ë cña xÝ nghiÖp cho c«ng nh©n cña giai cÊp c«ng nh©n ë n−íc Nga. thuª. PhÇn thø hai tr×nh bµy n hiÖm vô cña ®¶ng v µ chØ râ mèi quan hÖ cña ®¶ng víi nh÷ng khuynh h − íng chÝnh trÞ kh¸c Mét ®¹o luËt quy ®Þnh r»ng tÊt c¶ nh÷ng kho¶n khÊu vµo ë Nga. PhÇn nµy nãi lªn r»ng ®¶ng vµ tÊt c¶ nh÷ng c«ng tiÒn l− ¬ng cña c«ng nh©n, bÊt kÓ khÊu v× lý do g× (tiÒn ph¹t, nh©n gi¸c ngé vÒ lîi Ých giai cÊp cña m×nh cÇn ph¶i ho¹t lµm háng v.v.) céng l¹i kh«ng qu¸ 10 c«-pÕch mçi róp.
  19. V. I. Lª - nin Dù th¶o vµ thuyÕt minh c−¬ng lÜnh cña §DCXH 102 103 ViÖc gi¶i phãng n«ng d©n ®· chÊm døt t×nh tr¹ng sèng cè ®éng nh− thÕ nµo, hä ph¶i cã th¸i ®é ra sao ®èi víi lîi Ých vµ ®Þnh mét chç cña d©n c− vµ ®Æt n«ng d©n vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn nguyÖn väng cña nh÷ng giai cÊp kh¸c trong x· héi Nga. khiÕn hä kh«ng cßn cã thÓ sèng ®−îc b»ng nh÷ng m¶nh ®Êt PhÇn thø 3 gåm nh÷ng yªu s¸ch thùc tiÔn cña ®¶ng. PhÇn nhá bÐ mµ hä cßn gi÷ ®−îc. NhiÒu ng−êi ph¶i ®i tha ph−¬ng nµy chia ra lµm 3 tiÕt. TiÕt 1 gåm cã yªu s¸ch vÒ nh÷ng c¶i c¸ch cÇu thùc, vµo lµm ë c¸c c«ng xuëng, hay ®i x©y dùng nh÷ng chung cho c¶ n−íc. TiÕt 2 gåm nh÷ng yªu s¸ch vµ c−¬ng lÜnh con ®−êng s¾t nèi liÒn c¸c vïng kh¸c nhau trong n−íc Nga vµ cña giai cÊp c«ng nh©n. TiÕt 3 gåm cã nh÷ng yªu s¸ch v× lîi Ých vËn chuyÓn nh÷ng hµng hãa cña c¸c c«ng x−ëng lín ®i kh¾p cña n«ng d©n. D−íi ®©y, sÏ gi¶i thÝch s¬ bé ba tiÕt nµy, tr−íc n¬i. NhiÒu ng−êi ra thµnh phè kiÕm kÕ sinh nhai, ®i x©y dùng khi ®i vµo phÇn thùc tiÔn cña c−¬ng lÜnh. nhµ cöa cho c«ng x−ëng vµ tiÖm bu«n, ®i vËn t¶i nhiªn liÖu vµ A. 1. Tr−íc hÕt, c−¬ng lÜnh nãi ®Õn sù ph¸t triÓn nhanh chuÈn bÞ nguyªn liÖu cho c¸c c«ng x−ëng. Sau hÕt, cã nhiÒu chãng cña c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín, v× ®ã lµ hiÖn t−îng chñ ng−êi l¹i lµm gia c«ng ë nhµ nh÷ng viÖc do nh÷ng l¸i bu«n vµ yÕu ë n−íc Nga hiÖn nay, nã lµm biÕn ®æi hoµn toµn tÊt c¶ chñ x−ëng giao cho, v× nh÷ng l¸i bu«n vµ chñ x−ëng nµy ch−a nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh sèng cò, nhÊt lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh cã th× giê më réng c¬ së kinh doanh cña hä. Nh÷ng sù thay ®æi sèng cña giai cÊp cÇn lao. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tr−íc ®©y, t−¬ng tù ®· x¶y ra trong n«ng nghiÖp, bän ®Þa chñ b¾t ®Çu s¶n hÇu hÕt cña c¶i ®Òu do nh÷ng tiÓu nghiÖp chñ lµm ra, hä lµ sè xuÊt lóa m× ®Ó b¸n, mét sè ng−êi xuÊt th©n tõ n«ng d©n vµ ®«ng nhÊt trong d©n c−. D©n c− sèng cè ®Þnh mét chç trong c¸c th−¬ng nh©n b¾t ®Çu canh t¸c nh÷ng diÖn tÝch réng lín, ng−êi lµng m¹c, hä s¶n xuÊt ra phÇn lín nh÷ng s¶n phÈm, hoÆc ®Ó ta b¸n ra n−íc ngoµi hµng tr¨m triÖu pót lóa m×. Muèn s¶n tiªu dïng cho c¸ nh©n, hoÆc ®Ó ®em ra b¸n ë thÞ tr−êng hÑp cña xuÊt th× ph¶i cã c«ng nh©n lµm thuª, v× thÕ hµng chôc v¹n, vïng l©n cËn, lµ thÞ tr−êng Ýt liªn hÖ víi nh÷ng thÞ tr−êng l¸ng hµng triÖu n«ng d©n ®· bá phÇn ruéng ®−îc chia nhá bÐ cña giÒng kh¸c. ChÝnh ngay nh÷ng tiÓu nghiÖp chñ nµy còng lµm m×nh ®Ó ®i lµm c«ng nhËt hay lµm cè n«ng cho nh÷ng «ng chñ viÖc cho bän ®Þa chñ, chóng buéc hä ph¶i s¶n xuÊt chñ yÕu ®Ó míi, tøc lµ cho nh÷ng ng−êi s¶n xuÊt lóa m× ®Ó b¸n. C−¬ng cho chóng tiªu dïng riªng. Nh÷ng s¶n phÈm cña c¸c gia ®×nh lÜnh ®· m« t¶ chÝnh nh÷ng biÕn ®æi Êy cña c¸c ®iÒu kiÖn sinh lµm ra ®Òu giao cho thî thñ c«ng chÕ biÕn, hä còng sinh sèng ë sèng cò, khi nãi r»ng c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín lµm cho trong c¸c lµng hoÆc ®i t×m kiÕm viÖc lµm ë nh÷ng vïng l©n cËn. nh÷ng ng−êi tiÓu thñ c«ng vµ tiÓu n«ng bÞ ph¸ s¶n vµ biÕn hä Nh−ng sau khi n«ng d©n ®−îc gi¶i phãng th× nh÷ng ®iÒu thµnh c«ng nh©n lµm thuª. ë kh¾p n¬i, nÒn tiÓu s¶n xuÊt ®· kiÖn sinh sèng ®ã cña quÇn chóng nh©n d©n ®Òu thay ®æi h¼n: nh−êng chç cho ®¹i s¶n xuÊt, trong ®ã quÇn chóng c«ng nh©n nh÷ng x−ëng thñ c«ng nhá ®· b¾t ®Çu nh−êng chç cho nh÷ng ®· trë thµnh ng−êi lµm thuª thuÇn tóy, lao ®éng cho nhµ t− c«ng x−ëng lín ph¸t triÓn nhanh chãng l¹ th−êng; nh÷ng c«ng b¶n ®Ó lÊy tiÒn c«ng; cßn nhµ t− b¶n th× n¾m trong tay nh÷ng x−ëng nµy lo¹i trõ nh÷ng tiÓu nghiÖp chñ, biÕn hä thµnh c«ng t− b¶n kÕch xï, x©y dùng nh÷ng x−ëng ®å sé, thu mua nh÷ng nh©n lµm thuª vµ buéc hµng tr¨m, hµng ngh×n c«ng nh©n ph¶i khèi l−îng nguyªn liÖu to lín vµ bá tói tÊt c¶ sè lîi nhuËn cïng lµm viÖc víi nhau ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng khèi l−îng hµng hãa thu ®−îc nhê nÒn s¶n xuÊt ®¹i quy m« do c¸c c«ng nh©n ®· hÕt søc lín, ®em b¸n trong toµn n−íc Nga. ® − îc tËp hîp l¹i, tiÕn hµnh. NÒn s¶n xuÊt ®· trë thµnh s¶n
  20. V. I. Lª - nin Dù th¶o vµ thuyÕt minh c−¬ng lÜnh cña §DCXH 104 105 xuÊt t− b¶n chñ nghÜa; nã ®Ì bÑp mét c¸ch khèc liÖt vµ tµn nhÉn nh÷ng l©u ®µi v−¬ng b¸ vµ nh÷ng dinh thù hoa lÖ cña chóng tÊt c¶ nh÷ng tiÓu nghiÖp chñ, ph¸ vì c¸ch sèng cè ®Þnh mét chç mäc lªn ë däc c¸c ®¹i lé chÝnh cña nh÷ng thµnh phè lín. cña hä ë n«ng th«n vµ buéc hä ph¶i ®i kh¾p n¬i trong n−íc ®Ó Nh−ng chñ nghÜa t− b¶n cµng ph¸t triÓn th× t×nh c¶nh cña c«ng lµm mét ng−êi lao c«ng th−êng, b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho nh©n cµng khèn ®èn. Sau khi n«ng d©n ®−îc gi¶i phãng, tiÒn t− b¶n. Mét bé phËn d©n c− ngµy cµng nhiÒu ®· bá h¼n n«ng c«ng nÕu cã ®−îc t¨ng lªn ë mét vµi ®Þa ph−¬ng nµo ®ã, th× th«n vµ n«ng nghiÖp; hä tô tËp l¹i ë nh÷ng thµnh phè, ë c¸c còng lµ t¨ng lªn rÊt Ýt vµ chØ trong thêi gian ng¾n, v× quÇn th«n xãm vµ thÞ trÊn cã c«ng x−ëng vµ c«ng nghiÖp, hä hîp chóng ®ãi kh¸t tõ n«ng th«n ra ®· lµm cho tiÒn c«ng h¹ xuèng, thµnh mét giai cÊp ®Æc biÖt gåm nh÷ng ng−êi kh«ng cã mét tÝ trong khi ®ã thùc phÈm vµ c¸c nhu yÕu phÈm kh¸c cø ®¾t lªn cña riªng nµo c¶, tøc lµ giai cÊp c«ng nh©n v« s¶n lµm thuª, chØ ®Õn nçi ngay c¶ khi tiÒn l−¬ng cã ®−îc t¨ng lªn nh−ng c«ng sèng b»ng c¸ch b¸n søc lao ®éng cña m×nh th«i. nh©n còng vÉn chØ mua ®−îc mét sè t− liÖu sinh ho¹t Ýt h¬n; viÖc lµm th× cµng ngµy cµng khã kiÕm vµ bªn c¹nh nh÷ng l©u §ã lµ nh÷ng biÕn ®æi lín lao mµ c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y ®µi hoa lÖ cña bän giµu cã (hay lµ ë nh÷ng vïng ngo¹i «), ng−êi lín ®· g©y ra trong ®êi sèng cña ®Êt n−íc: tiÓu s¶n xuÊt ta l¹i thÊy mäc lªn nh÷ng ng«i nhµ n¸t cña c«ng nh©n, hä buéc nh−êng chç cho ®¹i s¶n xuÊt, tiÓu nghiÖp chñ biÕn thµnh c«ng ph¶i sèng chui róc trong c¸c tÇng hÇm, chen chóc trong nh÷ng nh©n lµm thuª. Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa g× ®èi víi toµn thÓ gian nhµ chËt nÝch, Èm thÊp vµ l¹nh lÏo, hoÆc thËm chÝ trong nh©n d©n lao ®éng vµ hËu qu¶ cña nã ra sao? §iÒu ®ã, b¶n nh÷ng hÇm ®Êt bªn c¹nh nh÷ng nhµ x−ëng míi lµm. T− b¶n c−¬ng lÜnh sÏ nãi tíi ë ®o¹n sau. cµng lín lªn th× cµng ®Ì nÆng lªn ng−êi c«ng nh©n, biÕn hä A. 2. Cïng víi viÖc ®¹i s¶n xuÊt thay thÕ cho tiÓu s¶n xuÊt, thµnh nh÷ng ng−êi bÇn cïng, buéc ph¶i ®em hiÕn toµn bé th× nh÷ng sè tiÒn vèn Ýt ái cña mét nghiÖp chñ riªng lÎ ®· ®−îc giê cña hä cho c«ng x−ëng, dån vî con c«ng nh©n ph¶i ®i lµm. thay thÕ b»ng nh÷ng t− b¶n to lín, vµ nh÷ng lîi nhuËn rÊt Ýt Nh− vËy, sù thay ®æi ®Çu tiªn mµ sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− ái, nhá bÐ ®· ®−îc thay thÕ b»ng nh÷ng lîi nhuËn hµng triÖu. b¶n ®−a ®Õn lµ nh− sau: cña c¶i dåi dµo tÝch lòy trong tay mét V× thÕ nªn sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n ®· lµm t¨ng dóm nhá nhµ t− b¶n, cßn quÇn chóng nh©n d©n th× trë thµnh thªm sù xa hoa vµ cña c¶i ë kh¾p n¬i. ë n−íc Nga, ®· h×nh nh÷ng ng−êi khè r¸ch ¸o «m. thµnh c¶ mét giai cÊp nh÷ng tay lµm ¨n lín, chñ x−ëng, chñ ®−êng s¾t, nhµ bu«n, chñ ng©n hµng; ®· h×nh thµnh c¶ mét Sù thay ®æi thø hai lµ sau khi ®¹i s¶n xuÊt thay thÕ tiÓu giai cÊp nh÷ng ng−êi sinh sèng b»ng thu nhËp nhê nh÷ng t− b¶n s¶n xuÊt th× trong s¶n xuÊt cã nhiÒu c¶i tiÕn. Tr − íc hÕt, lao tiÒn tÖ mµ hä cho c¸c nhµ c«ng nghiÖp vay ®Ó lÊy lêi; bän ®¹i ®Þa ®éng c¸ thÓ ph©n t¸n trong tõng x − ëng nhá, cho riªng chñ giµu lªn nhê nh÷ng kho¶n tiÒn chuéc mµ n«ng d©n nép tõng tiÓu chñ ®· ® − îc thay thÕ b»ng lao ®éng cña nh÷ng cho chóng ®Ó chuéc l¹i ruéng ®Êt, nhê lîi dông t×nh tr¹ng c«ng nh©n ®· ® − îc tËp hîp l¹i, cïng lµm viÖc trong mét n«ng d©n thiÕu ruéng ®Êt ®Ó t¨ng gi¸ thuª ruéng ®Êt, vµ nhê c«ng x − ëng, cho mét ®Þa chñ, cho mét chñ thÇu. Lao ®éng dùng lªn trong c¸c ®iÒn trang cña chóng nh÷ng nhµ m¸y lín chung cã hiÖu qu¶ h¬n (n¨ng suÊt cao h¬n) lao ®éng c¸ thÓ lµm ®−êng vµ cÊt r−îu. Sù xa hoa vµ hoang phÝ cña tÊt c¶ c¸c rÊt nhiÒu vµ cho phÐp s¶n xuÊt ra hµng hãa mét c¸ch giai cÊp giµu cã Êy ®· lªn tíi mét møc ®é ch − a tõng thÊy; dÔ dµng h¬n vµ mau chãng h¬n rÊt nhiÒu. Nh − ng tÊt c¶
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học