1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 17 phần 5

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 17 phần 5

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 17 phần 5', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả V. I. L ª - n i n P. Ma-xlèp trong c¬n ®iªn lo¹n 312 313 kh«ng ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch tuyªn truyÒn Cã ph¶i Ma-xlèp ®¸ng t«n kÝnh muèn söa l¹i cho ®óng kh«ng? nh÷ng ®iÒu xa rêi chñ nghÜa M¸c, ch¨ng? Ma-xlèp nãi r»ng t«i b¾t ®Çu t×m tµ thuyÕt cña nh÷ng ®Þch thñ cña t«i , ®Ó che giÊu nh÷ng tµ thuyÕt

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 43

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:53 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. V. I. L ª - n i n P. Ma-xlèp trong c¬n ®iªn lo¹n 312 313 kh«ng ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch tuyªn truyÒn Cã ph¶i Ma-xlèp ®¸ng t«n kÝnh muèn söa l¹i cho ®óng kh«ng? nh÷ng ®iÒu xa rêi chñ nghÜa M¸c, ch¨ng? Ma-xlèp nãi r»ng t«i "b¾t ®Çu t×m tµ thuyÕt cña nh÷ng ®Þch thñ cña t«i", "®Ó che giÊu" nh÷ng tµ thuyÕt cña c¸c b¹n m×nh. §iÒu ®ã kh«ng ®óng. §èi víi nh÷ng c¸i cña b¹n t«i mµ t«i cho "Ng−êi v« s¶n", sè 37, ngµy Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn lµ tµ thuyÕt, t«i còng kiªn quyÕt chèng l¹i, còng nh− chèng l¹i 16 (29) th¸ng M−êi 1908 b¸o "Ng−êi v« s¶n", cã ®èi anh vËy. Lêi chó gi¶i cña t«i trong cuèn s¸ch "§Ó kû niÖm chiÕu víi b¶n th¶o Ký tªn: N. Lª-nin M¸c"1) võa míi xuÊt b¶n ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Cßn nh÷ng tµ thuyÕt cña Ma-xlèp th× t«i "®· b¾t ®Çu t×m" tõ n¨m 1901 trong t¹p chÝ "B×nh minh"2), tøc lµ hai n¨m tr−íc khi cã sù ph©n liÖt thµnh nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ― hai n¨m tr−íc khi Ma-xlèp ®Ò ra c−¬ng lÜnh thø nhÊt vÒ ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa. N¨m 1901, Ma-xlèp lµ "®èi thñ" cña t«i trong ®¶ng th× chØ lµ vÒ vÊn ®Ò Ma-xlèp ®· söa ch÷a häc thuyÕt cña M¸c. P. S. Bµi b×nh luËn ng¾n nµy viÕt xong th× t«i nhËn ®−îc mét b¶n th«ng b¸o ®Æc biÖt cña ban trÞ sù b¸o "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi" b¶o r»ng: "Do thiÕu sãt vÒ Ên lo¸t nªn trong b¸o "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 8-9, ®· bá sãt lêi chó thÝch cña ban biªn tËp vÒ bøc th− cña ®ång chÝ Ma-xlèp. ThiÕu sãt nµy sÏ ®−îc söa ch÷a ngay, lêi chó thÝch sÏ göi ®Õn c¸c b¹n ®äc ®Æt mua vµ c¸c b¹n mua b¸o lÎ". Chóng t«i ch−a nhËn ®−îc ®iÒu söa ch÷a ®ã. Nh−ng t«i thÊy cã nhiÖm vô b¸o cho b¹n ®äc biÕt thiÕu sãt vÒ Ên lo¸t ®ã. LiÖu b¶n th«ng b¸o ®Æc biÖt mµ t«i nhËn ®−îc cã cßn sai sãt vÒ Ên lo¸t hay kh«ng? Cã nªn ®äc lµ ngµi Ma-xlèp thay cho ®ång chÝ Ma-xlèp kh«ng? V× Plª-kha-nèp ®· tuyªn bè trªn b¸o chÝ r»ng hÔ ai xa rêi M¸c, th× ®èi víi Plª-kha-nèp ®ã kh«ng ph¶i lµ ®ång chÝ, mµ lµ ngµi! Cã lÏ ®iÒu ®ã 1) Xem tËp nµy, tr. 23. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 5, tr. 148.
  2. MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 314 315 ThÝ dô thø hai. T«i nãi r»ng gi÷a c¸ch m¹ng ruéng ®Êt vµ c¸ch m¹ng chÝnh trÞ cã mét mèi liªn hÖ kh¨ng khÝt, Ma-xlèp cho r»ng nãi thÕ lµ khiÕm lÔ ®èi víi b¹n ®äc. ViÖc ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa còng kh«ng c¾t ®øt ®−îc mèi liªn hÖ ®ã. Ph¶i ch¨ng ®Êy còng lµ mét c©u tr¶ lêi? ë ®©y Ma-xlèp ph¶i ch¨ng ®· lµm MÊy ý kiÕn vÒ bµi "tr¶ lêi" thinh kh«ng nãi ®Õn 1) viÖc t«i ®· trÝch dÉn mét c¸ch chÝnh x¸c lêi cña N«-v«-xÕt-xki, mét ng−êi men-sª-vÝch, nãi døt kho¸t cña P. Ma-xlèp118 r»ng ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa cã liªn hÖ víi cuéc c¸ch m¹ng chÝnh trÞ kh«ng triÖt ®Ó; 2) viÖc t«i ®· lËp luËn r»ng ®Þa ph−¬ng §èi ph−¬ng cña t«i chØ trÝch t«i lµ ®· dïng nh÷ng thñ ®o¹n c«ng h÷u hãa kh«ng ®ông ch¹m ®Õn chÕ ®é c«ng x· kiÓu trung luËn chiÕn ®Ó bãp mÐo thùc chÊt cña cuéc tranh luËn. §Ó xem cæ, còng kh«ng ®ông ch¹m ®Õn chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt kiÓu cã ®óng thÕ kh«ng, t«i xin tuÇn tù ph©n tÝch bµi "Tr¶ lêi" cña trung cæ, tøc lµ ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa nhÊt ®Þnh vµ tÊt nhiªn P. Ma-xlèp. lµm cho chÝnh cuéc c¸ch m¹ng ruéng ®Êt ― vµ chØ cã cuéc c¸ch ThÝ dô thø nhÊt cña Ma-xlèp. Lª-nin nãi r»ng nÕu kh«ng m¹ng ruéng ®Êt th«i ― kh«ng ®−îc triÖt ®Ó. triÖt ®Ó thñ tiªu tÊt c¶ mäi tµn tÝch cña chÕ ®é n«ng n«, th× Lý lÏ thø ba cña Ma-xlèp: "Lª-nin lÊy viÖc n«ng d©n c¨m thï kh«ng thÓ cã ®−îc cao trµo c¸ch m¹ng, "nh− thÕ §¶ng d©n chñ - bän ®Þa chñ vµ quan l¹i lµm lý lÏ ®Ó bªnh vùc cho c−¬ng lÜnh x· héi, khi th«ng qua c−¬ng lÜnh chñ tr−¬ng ®Þa ph−¬ng c«ng cña m×nh vµ chèng l¹i c−¬ng lÜnh ®· ®−îc th«ng qua". Kh«ng h÷u hãa ruéng ®Êt, lµ cã ý ®Þnh duy tr× c¸c tµn tÝch cña chÕ ®é ®óng. B¹n ®äc nµo còng ®Òu nhËn thÊy r»ng Ma-xlèp ®· ch÷a n«ng n« vµ ®Ó ruéng ®Êt trong tay ®Þa chñ". c©u cña t«i viÕt: "lßng c¨m thï chÕ ®é trung cæ" (chÝnh Ma-xlèp B¹n ®äc nµo còng ®Òu nhËn thÊy r»ng Ma-xlèp bá qua thùc ®· thõa nhËn trong mÊy dßng ë trªn r»ng t«i cã nãi vÒ lßng c¨m chÊt cña vÊn ®Ò, v× t«i lu«n lu«n chØ râ r»ng tµn tÝch cña chÕ ®é thï chÕ ®é trung cæ) thµnh c©u: "lßng c¨m thï bän ®Þa chñ". Së n«ng n« kh«ng nh÷ng chØ lµ chÕ ®é chiÕm h÷u cña ®Þa chñ, mµ dÜ Ma-xlèp cÇn thay nh− thÕ lµ ®Ó lê ®i kh«ng nãi ®Õn lý lÏ cña cßn lµ chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia nh− hiÖn nay n÷a. t«i vÒ tÝnh chÊt trung cæ cña chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia. ChÝnh ®ã míi lµ vÊn ®Ò tranh luËn. Trong toµn bé bµi tr¶ lêi cña Nãi r»ng t«i gäi c−¬ng lÜnh cña t«i lµ c−¬ng lÜnh b«n-sª-vÝch m×nh, Ma-xlèp bá qua vÊn ®Ò ®ã, kh«ng nãi lÊy mét lêi lµ xem th× ®ã lµ kh«ng ®óng. Nãi r»ng vÊn ®Ò quèc h÷u hãa ®· ®−îc trong chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia cã nh÷ng tµn tÝch biÓu quyÕt ë Xtèc-kh«n, còng lµ kh«ng ®óng. Th−a ®ång chÝ trung cæ hay kh«ng vµ nÕu xãa ®−îc chÕ ®é trung cæ ®ã th× cã Ma-xlèp, kh«ng nªn xuyªn t¹c sù thËt! lîi cho chñ nghÜa t− b¶n hay kh«ng. Ma-xlèp ®¸nh l¹c sù chó ý "Kh«ng cã häc thuyÕt vÒ ®Þa t« nµo ®· cho r»ng c−¬ng lÜnh cña b¹n ®äc sang mét khÝa c¹nh kh¸c. Kh«ng tr¶ lêi vÒ lý lÏ cã quèc h÷u hãa lµ h¬n, hay c−¬ng lÜnh ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa tÝnh chÊt nguyªn t¾c cña ®èi ph−¬ng, mµ chØ chôp cho ®èi lµ h¬n, v× dï thÕ nµo ch¨ng n÷a, th× thu nhËp vÒ ruéng ®Êt tÞch ph−¬ng c¸i mò "qu¸ h¨ng", th× ®Êy kh«ng ph¶i lµ tranh luËn, thu còng ®Òu do nhµ n−íc hoÆc c¸c c¬ quan tù qu¶n ®Þa mµ lµ c·i nhau. ph−¬ng thu nhËp".
  3. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 316 317 §Êy míi thËt lµ mét lý lÏ nãi vÒ thùc chÊt. Mét lý lÏ tuyÖt vêi, r»ng bíi l¹i nh÷ng cuéc tranh luËn cò lµ ®iÒu kh«ng nªn; trong v× nã nãi lªn râ h¬n hÕt r»ng Ma-xlèp ®· xuyªn t¹c mét c¸ch kinh bµi b¸o tr−íc ®©y, t«i còng kh«ng nãi ®Õn nh÷ng cuéc tranh khñng ®Õn nh− thÕ nµo chñ nghÜa M¸c. ChØ cã phñ nhËn ®Þa t« luËn ®ã. Nh−ng b©y giê chÝnh Ma-xlèp l¹i nh¾c ®Õn cuéc tranh tuyÖt ®èi cña M¸c, nh− Ma-xlèp ®· "b¸c bá", míi cã thÓ quy vÊn luËn cò. §Þnh tá ra m×nh th«ng minh s¾c s¶o, ®ång chÝ ®ã ®· ®Ò ®ã thµnh vÊn ®Ò "thu nhËp" vµ quªn mÊt viÖc l−¬ng thùc sôt b¸c bá c−¬ng lÜnh cña t«i n¨m 1903 mµ t«i ®· tõ bá. Nh−ng cã gi¸ vµ viÖc t− b¶n cã kh¶ n¨ng ®Çu t− vµo n«ng nghiÖp! Ma-xlèp lÏ lµ Ma-xlèp nghÜ r»ng ®−a ra nh÷ng cuéc tranh luËn vÒ ®−a lý lÏ ®ã ®Ó x¸c nhËn r»ng ®èi víi m×nh b¶n chÊt kinh tÕ cña chuyÖn cò th× cã thÓ ®¸nh l¹c ®−îc sù chó ý cña b¹n ®äc ®èi víi vÊn ®Ò lµ xa l¹ vµ khã hiÓu. Ma-xlèp v« cïng kÝnh mÕn, vÊn ®Ò ë nh÷ng nh−îc ®iÓm trong quan ®iÓm míi cña m×nh ch¨ng? Sù ®©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò thu nhËp, mµ lµ t×nh h×nh s¶n xuÊt thËt vÉn lµ sù thËt, trong khi nh¾c l¹i nh÷ng cuéc tranh luËn cò, trong n«ng nghiÖp thay ®æi theo h−íng tiÕn lªn mét khi xãa bá Ma-xlèp ®· lê ®i kh«ng nãi cho nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®−îc ®Þa t« tuyÖt ®èi. V× phñ nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi trong häc Ba-lan biÕt r»ng chÝnh Ma-xlèp còng ®· thay ®æi c−¬ng lÜnh thuyÕt cña M¸c, nªn Ma-xlèp míi kh«ng hiÓu ®−îc ý nghÜa kinh n¨m 1903 cña m×nh. Ma-xlèp trong khi chØ trÝch ®èi ph−¬ng lµ tÕ cña viÖc quèc h÷u hãa. T¹i sao trong cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ®· söa ®æi c«ng khai b¶n c−¬ng lÜnh cò, vµ viÖc söa ®æi Êy ®· Nga, hµng triÖu ng−êi t− h÷u nhá l¹i cã thÓ vµ ph¶i ®ßi quèc h÷u lµm xong tõ l©u, ― nh−ng l¹i che giÊu viÖc chÝnh Ma-xlèp ®· hãa? §èi víi Ma-xlèp th× kh«ng cã vÊn ®Ò kinh tÕ ®ã! Tai häa cña söa ®æi c−¬ng lÜnh cña m×nh. Ma-xlèp cßn giÊu mét ®iÒu n÷a lµ Ma-xlèp lµ ë chç ®ã! n¨m 1903, Pi-èt Ma-xlèp kh«ng nh÷ng ®· kh«ng nhËn thÊy §óng lµ nh÷ng bµi b¸o t«i viÕt trong nh÷ng n¨m 1905-1908 ph¶i ®Ó l¹i cho b»ng ®−îc c¸c ruéng ®Êt ®−îc chia cho nh÷ng lµ nh»m chèng l¹i c−¬ng lÜnh duy tr× chÕ ®é ruéng ®Êt c¾t. ng−êi së h÷u c¸c ruéng ®Êt ®ã, mµ tr¸i l¹i, Ma-xlèp ®· chñ Nh−ng "lµm rïm beng" vÒ ®iÓm nµy nh− Ma-xlèp ®· lµm, th× tr−¬ng trong c−¬ng lÜnh cña m×nh, c¶ viÖc x· héi hãa, trong tøc lµ lµm mê m¾t b¹n ®äc, chø kh«ng ph¶i lµ lµm s¸ng tá c¸c tr−êng hîp cã thÓ, c¶ c¸c ruéng ®Êt ®−îc chia. vÊn ®Ò tranh luËn. Nh− vËy lµ Ma-xlèp ®· kh«ng b¶o vÖ ®−îc ThËt lµ tuyÖt diÖu! Nh¾c l¹i chuyÖn cò lµ ®iÒu khã chÞu ®èi toµn bé c−¬ng lÜnh n¨m 1903 cña m×nh! VËy th× t¹i sao Ma- víi ai nµo? §èi víi ng−êi ®· c«ng khai thõa nhËn nguån gèc xlèp l¹i giÊu b¹n ®äc ®iÒu Êy vµ chØ nªu ra mét khÝa c¹nh cña c¸c quan ®iÓm sai lÇm tr−íc kia cña m×nh, hay lµ ®èi víi ng−êi qu¸ khø? V× sao Ma-xlèp l¹i trÝch dÉn nh÷ng lêi, mµ hiÖn nay che giÊu nh÷ng sù thay ®æi vÒ quan ®iÓm cña m×nh? T¹i sao t«i còng kh«ng phñ nhËn, r»ng quèc h÷u hãa ruéng ®Êt "trong n¨m 1903, P. Ma-xlèp l¹i cho r»ng cã thÓ x· héi hãa c¶ c¸c mét nhµ n−íc c¶nh s¸t" lµ cã h¹i? Nh− thÕ lµ tranh luËn hay lµ ruéng ®Êt chia vµ t¹i sao n¨m 1906-1908 Ma-xlèp l¹i næi trËn l«i c·i lén nhau? ®×nh chèng l¹i nh÷ng ng−êi tiÕp thu nh÷ng quan ®iÓm Êy? §èi víi b¹n ®äc Ba-lan kh«ng biÕt nh÷ng chi tiÕt cña §èi víi nh÷ng thñ ®o¹n "luËn chiÕn" nh − t hÕ, hay nãi cuéc tranh luËn vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt gi÷a nh÷ng ng −êi d©n ®óng h¬n, ®èi víi viÖc xãa hÕt dÊu vÕt nh − v Ëy, xin ®Ó b¹n chñ - x· héi Nga, th× t«i xin nãi râ r»ng n¨m 1903, tr−íc khi ®äc tù nhËn ®Þnh. Ma-xlèp ®· häc ® −îc lèi xö thÕ cña nh©n §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp, vËt bÞp bîm trong tiÓu thuyÕt cña Tuèc-ghª-nÐp: buéc Ma-xlèp ®· ® − a ra trªn b¸o chÝ mét c − ¬ng lÜnh kh¸c víi téi hÕt søc Çm Ü ng −êi kh¸c ®· cã nh÷ng hµnh ®éng mµ b¶n c − ¬ng lÜnh mµ ®ång chÝ ®ã ®· ®Ò ra n¨m 1906. T«i cho
  4. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 318 319 th©n m×nh muèn che giÊu! Ng−êi kh¸c ®· thay ®æi quan ®iÓm ph¸i tù trÞ cã g× gièng víi quan ®iÓm mµ Ma-xlèp n¨m 1905 vµ cña hä, vµ hä tù m×nh nãi râ ®iÒu ®ã. C¸c «ng cø tè c¸o thËt tÊt c¶ mäi ng−êi men-sª-vÝch ®· b¶o vÖ t¹i §¹i héi Xtèc-kh«n, ë m¹nh sù thay ®æi ®ã cña ng−êi kh¸c ®i ®Ó che giÊu sù thay ®æi ®©y hä nãi mét c¸ch qu¶ quyÕt r»ng n«ng d©n Nga sÏ kh«ng vÒ quan ®iÓm cña b¶n th©n m×nh! Khi ng−êi ta thiÕu lý lÏ th× t¸n thµnh quèc h÷u hãa vµ hä sÏ b¹o ®éng theo lèi V¨ng-®ª ®Ó nhÊt ®Þnh ng−êi ta buéc ph¶i ¸p dông nh÷ng ngãn gian gi¶o ®èi phã víi quèc h÷u hãa? Ma-xlèp lê ®i kh«ng nãi ®Õn mét sù lõa dèi. thËt kh«ng võa lßng m×nh, tøc lµ khi th«ng qua c−¬ng lÜnh quèc h÷u hãa sau §¹i héi Xtèc-kh«n, ph¸i lao ®éng ®· b¸c bá nh÷ng Ma-xlèp kh«ng thÝch biÓu ®å cña t«i vÒ sù ph©n phèi së h÷u lý lÏ cña ph¸i men-sª-vÝch. Lèi "tr¶ lêi" tr−íc sau ®Òu bá qua ruéng ®Êt ë phÇn n−íc Nga thuéc ch©u ¢u. Ma-xlèp næi khïng thùc chÊt cña vÊn ®Ò th× kh«ng khã kh¨n g×, nh−ng c©u tr¶ lêi lªn v× t«i ®· so s¸nh chÕ ®é së h÷u kiÓu "can-møc" víi "nÒn ®ã kh«ng cã gi¸ trÞ mÊy. Sù thËt lµ t¹i §u-ma I vµ §u-ma II, n«ng nghiÖp th©m canh" ë T©y-Nam n−íc Nga. B¹n ®äc nµo ®· th−êng th−êng nh÷ng ®¹i biÓu c«ng nh©n r¬i vµo t×nh tr¹ng bèi ®äc s¸ch b¸o viÕt vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, tÊt nhiªn ®Òu biÕt r»ng rèi, v× ph¸i d©n chñ - x· héi ®· "c¾t xÐn" quèc h÷u hãa nhiÒu chÝnh Ma-xlèp vµ nh÷ng t¸c gi¶ kh¸c ®Òu cã so s¸nh ― dï chØ h¬n lµ b¶n th©n n«ng d©n c¾t xÐn. Nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· trong mét sè quËn th«i ― ng−êi n«ng d©n ph¸ s¶n, kh«ng cã héi ë vµo ®Þa vÞ nh÷ng ng−êi trÝ thøc phi-li-xtanh vµ nhót nh¸t, ngùa, cã 4 ®ª-xi-a-ti-na ruéng ®Êt, ë mét n¬i khØ ho cß g¸y nµo khuyªn ng−êi n«ng d©n nªn thËn träng h¬n n÷a ®èi víi chÕ ®é ®ã, víi ng−êi phÐc-mi-ª giµu cã thùc hiÖn th©m canh trång rau së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia cò, kiÓu trung cæ, cñng cè h¬n n÷a trªn còng mét diÖn tÝch ruéng ®Êt nh− thÕ ë ngo¹i « mét thµnh chÕ ®é së h÷u Êy vµ lµm cho chÕ ®é së h÷u míi, tù do vÒ ruéng phè lín. Th−a ®ång chÝ Ma-xlèp, ®ång chÝ muèn khoe sù "ph©n ®Êt thÝch øng víi chñ nghÜa t− b¶n chËm h¬n n÷a! §ång chÝ tÝch tØ mØ", nh−ng thËt lµ kh«ng ®óng chç, hoµn toµn kh«ng Ma-xlèp, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i ë chç ph¸i lao ®éng "c¾t xÐn" viÖc ®óng chç! §Êy chÝnh lµ mét sù khoe khoang, chø kh«ng ph¶i lµ quèc h÷u hãa, mµ ë chç ph¸i d©n chñ - x· héi, ph¸i m¸c-xÝt nh÷ng lý lÏ khoa häc, v× r»ng kh«ng thÓ lµm s¸ng tá kÕt qu¶ cña cßn c¾t xÐn nã nhiÒu h¬n n÷a, v× viÖc ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u cuéc ®Êu tranh b»ng c¸ch nµo kh¸c ngoµi c¸ch t«i ®· lµm ®ã, vµ hãa c¾t xÐn viÖc quèc h÷u hãa ®Õn nçi kh«ng nhËn ra ®−îc b¶n th©n Ma-xlèp còng hiÓu r»ng kh«ng thÓ "ph©n tÝch tØ mØ" quèc h÷u hãa n÷a. Nh−ng ®iÒu tai h¹i kh«ng ph¶i lµ ph¸i tù trªn t¹p chÝ "Pse-gl«n-®¬". trÞ ®«i khi ®· b¸c bá viÖc quèc h÷u hãa*; ®iÒu tai h¹i lµ nh÷ng T«i ®· nãi r»ng khi t¸n thµnh quèc h÷u hãa, ph¸i lao ®éng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ®· kh«ng hiÓu ®−îc tÝnh chÊt cña ®· chøng minh cho ph¸i men-sª-vÝch thÊy r»ng t«i ®óng. §èi cuéc ®Êu tranh cña n«ng d©n Nga. Hµnh vi mÞ d©n cña Ma-xlèp víi lý lÏ ®ã, Ma-xlèp kh«ng ph©n tÝch trùc tiÕp, mµ ®Ò ra hai kh«ng ph¶i ë chç x¸c nhËn sù thËt lµ mét sè ng−êi thuéc ph¸i luËn ®iÓm sau ®©y ®Ó gi¸n tiÕp lµm yÕu nã ®i. §ång chÝ ®ã tù trÞ kh«ng t¸n thµnh quèc h÷u hãa, mµ ë chç lê ®i kh«ng nãi kh¼ng ®Þnh r»ng: 1) viÖc quèc h÷u hãa ®· bÞ "c¾t xÐn", vµ 2) ë §u-ma I, së dÜ ph¸i tù trÞ ®−îc nhiÒu ng−êi theo "chÝnh v× c¸c ____________ cö tri cña hä kh«ng muèn quèc h÷u hãa ruéng ®Êt". * Vµ kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶, hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶! Ma-xlèp nªn §Êy h¸ ch¼ng ph¶i trèn tr¸nh vÊn ®Ò, ®ã sao? ViÖc quèc suy nghÜ mét chót vÒ viÖc Tsi-giÐp-xki, mét ng−êi U-cra-i-na theo ph¸i tù h÷u hãa cã g× gièng víi sù "c¾t xÐn" ®ã? vµ quan ®iÓm cña trÞ, ®· b¶o vÖ quèc h÷u hãa.
  5. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 320 321 hµnh ®Êu tranh tÝch cùc ®Õn cïng cho mét cuéc c¸ch m¹ng ®Õn viÖc nhiÒu ng−êi thuéc ph¸i tù trÞ kh«ng t¸n thµnh ®Þa ruéng ®Êt thèng nhÊt vµ tËp trung. §èi víi §¶ng d©n chñ - x· ph−¬ng c«ng h÷u hãa vµ xói bÈy hä dïng nh÷ng lý lÏ ph©n lËp héi, th× vÊn ®Ò ®Æt ra chÝnh lµ tr¸i h¼n l¹i: ®èi víi giai cÊp v« chñ nghÜa kiÓu tiÓu t− s¶n ®Ó chèng l¹i viÖc quèc h÷u hãa! s¶n th× vÊn ®Ò lµ ®−a cuéc c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng, Ph¸i tù trÞ chèng l¹i viÖc quèc h÷u hãa. Xin b¹n ®äc suy nghÜ trong lÜnh vùc chÝnh trÞ còng nh− trong lÜnh vùc ruéng ®Êt. §Ó mét chót xem lý lÏ ®ã cã lîi cho ai. Cßn vÒ phÇn t«i, t«i xin ®−a c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng nh− thÕ, th× cÇn ph¶i nh¾c l¹i r»ng ngay tõ n¨m 1903, khi ph¶n ®èi c−¬ng lÜnh lóc quèc h÷u hãa ruéng ®Êt, ®iÒu mµ ph¸i lao ®éng, tøc nh÷ng bÊy giê cña Ma-xlèp, t«i ®· gäi ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa lµ n«ng d©n Nga ®· gi¸c ngé vÒ mÆt chÝnh trÞ, h»ng ®ßi hái. §èi quèc h÷u hãa bÞ c¾t xÐn. T«i còng xin nh¾c l¹i r»ng n¨m 1906, víi ng−êi m¸c-xÝt, tiªu chuÈn kinh tÕ cña biÖn ph¸p ®ã ®−îc trong cuéc tranh luËn víi Ma-xlèp tr−íc khi §¹i héi Xtèc-kh«n ®−a lªn hµng ®Çu; tiªu chuÈn kinh tÕ ®ã nãi r»ng, theo häc häp, t«i ®· nãi r»ng lÉn lén vÊn ®Ò tù trÞ d©n téc víi vÊn ®Ò thuyÕt M¸c, viÖc quèc h÷u hãa ruéng ®Êt kiÓu t− s¶n cã thÓ quèc h÷u hãa ruéng ®Êt lµ kh«ng ®óng1). ChÝnh b¶n th©n ®¶m b¶o cho lùc l−îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong c−¬ng lÜnh cña chóng ta ®¶m ®Õn møc tèi ®a. Do ®ã, b−íc quyÕt ®Þnh, cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng - b¶o cho nÒn tù trÞ. Do ®ã, nã còng ®¶m b¶o cho quyÒn qu¶n lý t− s¶n trong lÜnh vùc ruéng ®Êt, g¾n bã chÆt chÏ víi mét cuéc tù trÞ nh÷ng ruéng ®Êt quèc h÷u hãa! Mét ®iÒu s¬ ®¼ng nh− thÕ c¸ch m¹ng quyÕt ®Þnh, cã tÝnh chÊt d©n chñ - t− s¶n trong lÜnh mµ Ma-xlèp còng kh«ng hiÓu næi! Quèc h÷u hãa ruéng ®Êt cã vùc chÝnh trÞ, tøc lµ víi viÖc x¸c lËp chÕ ®é céng hßa, mét chÕ nghÜa lµ xãa bá ®Þa t« tuyÖt ®èi, trao quyÒn së h÷u ruéng ®Êt ®é duy nhÊt ®¶m b¶o cho mét nÒn tù trÞ ch©n chÝnh. §Êy lµ mèi cho nhµ n−íc, cÊm chØ mäi sù nh−îng l¹i ruéng ®Êt, dï lµ d−íi liªn hÖ thùc tÕ gi÷a tù trÞ vµ c¸ch m¹ng ruéng ®Êt mµ Ma-xlèp h×nh thøc nµo, nghÜa lµ lo¹i trõ tÊt c¶ mäi kÎ trung gian gi÷a hoµn toµn kh«ng hiÓu ®−îc! ng−êi kinh doanh ruéng ®Êt víi ng−êi së h÷u ruéng ®Êt, tøc lµ Ma-xlèp nãi r»ng t«i trÝch dÉn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ nhµ n−íc. Trong ph¹m vi cÊm chØ nµy, c¸c n − íc vµ c¸c d©n thÆng d−" cña M¸c lµ mét "m−u mÑo", v× M¸c kh«ng nãi téc hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ® − îc quyÒn tù trÞ ®èi víi r»ng "chÝnh b¶n th©n n«ng d©n muèn tù m×nh t−íc ®o¹t m×nh". Xin lçi, ®ång chÝ Ma-xlèp! LÏ nµo ®ång chÝ l¹i thùc viÖc h − ëng dông vµ ph©n chia ruéng ®Êt, ®èi víi viÖc quy kh«ng hiÓu nh÷ng lêi nãi râ rµng cña M¸c? M¸c cã nãi hay ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn di d©n, v.v., vµ v.v.; quyÒn tù trÞ ®ã kh«ng nãi r»ng xãa bá hoµn toµn chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt kh«ng m¶y may m©u thuÉn víi quèc h÷u hãa vµ lµ mét kiÓu trung cæ lµ cã lîi cho chñ nghÜa t− b¶n? Cã ph¶i viÖc trong nh÷ng yªu s¸ch trong c − ¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña quèc h÷u hãa ruéng ®Êt mµ n«ng d©n Nga yªu cÇu håi 1905 - chóng ta. Tõ ®ã, ta thÊy râ r»ng chØ cã nh÷ng ng − êi tiÓu t − 1907 vµ ®−îc ph¸i lao ®éng b¶o vÖ, cã nghÜa lµ xãa bá chÕ s ¶n (vµ tÊt c¶ nh÷ng kÎ thuéc "ph¸i tù trÞ" ®Òu lµ tiÓu t − ®é së h÷u ruéng ®Êt kiÓu trung cæ, cã hay lµ kh«ng? Vµ, s ¶n) míi cã thÓ vin vµo chç sî mÊt quyÒn tù trÞ ®Ó che ®Ëy th−a ®èi thñ ®¸ng kÝnh cña t«i, vÊn ®Ò chÝnh lµ ë chç Êy; sù hÌn nh¸t cña m×nh, che ®Ëy t − t − ëng Ýt sèt s¾ng tiÕn cßn nh− ® æi tªn vµ gäi mét c¸ch lè bÞch, nh− ® ång chÝ ®· 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 12, lµm, viÖc quèc h÷u hãa ruéng ®Êt cã tÝnh chÊt n«ng d©n - t− s¶n lµ "t−íc ®o¹t" n«ng d©n, th× tuyÖt nhiªn kh«ng b¸c bá ® −îc tr. 299 - 303.
  6. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 322 323 sù ®óng ®¾n trong c¸ch ®Æt vÊn ®Ò cña t«i... Ma-xlèp nãi tiÕp: Ph−¬ng h−íng cña chÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña M¸c cã ®óng "Trong c«ng nghiÖp còng vËy, chñ nghÜa t− b¶n lµm ph¸ s¶n kh«ng? §óng, th−a ®ång chÝ Ma-xlèp th©n mÕn, ®ång chÝ ®· chÕ ®é tiÓu t− h÷u, nh−ng ch¼ng lÏ v× thÕ mµ nh÷ng ng−êi d©n ®øng trªn tinh thÇn kinh tÕ t− s¶n mµ "xÐt l¹i" häc thuyÕt vÒ chñ - x· héi l¹i ph¶i nhËn nhiÖm vô t−íc ®o¹t thî thñ c«ng hay ®Þa t« tuyÖt ®èi, nh−ng ch−a kÞp "xÐt l¹i" nh÷ng häc thuyÕt sao?.." kh¸c cña M¸c. Cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n trong lÜnh vùc ruéng ®Êt chØ cã thÓ triÖt ®Ó vµ giµnh ®−îc th¾ng lîi thùc sù nÕu nã ThËt lµ lêi ch©u ngäc! Cuéc ®Êu tranh cña n«ng d©n chèng dïng b¹o lùc ®Ó xãa bá ®−îc tËn gèc toµn bé chÕ ®é së h÷u nh÷ng trë ng¹i kiÓu trung cæ trong chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt, ®Ó quèc h÷u hãa ruéng ®Êt, ― nh− M¸c ®· chøng minh, cho ®ã lµ phong kiÕn, nÕu nã quÐt s¹ch ®−îc toµn bé chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt cò, vµ thay vµo ®ã mét chÕ ®é së h÷u t− s¶n tù do biÖn ph¸p hÕt søc thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n, ― th× l¹i gäi lµ "t−íc ®o¹t" n«ng d©n, coi cuéc ®Êu tranh ®ã míi vÒ ruéng ®Êt, ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®ßi hái cña t− b¶n, chø kh«ng ph¶i cña ®Þa chñ. ViÖc quèc h÷u hãa ruéng ®Êt gièng nh− viÖc t− b¶n t−íc ®o¹t thî thñ c«ng. Th«i xin ®ång chÝ hoµn toµn phï hîp víi ph−¬ng h−íng cña cuéc c¸ch m¹ng Ma-xlèp, ®ång chÝ h·y v× Th−îng ®Õ mµ suy nghÜ mét chót ®Õn nh− thÕ. H¬n thÕ n÷a, quèc h÷u hãa ruéng ®Êt lµ biÖn ph¸p nh÷ng lý do v× sao chóng t«i l¹i ñng hé n«ng d©n chèng ®Þa duy nhÊt lµm cho cuéc c¸ch m¹ng ®ã sÏ ®−îc thùc hiÖn mét chñ, cßn viÖc ñng hé thî thñ c«ng chèng c«ng x−ëng th× chóng c¸ch triÖt ®Ó tíi møc ®é cã thÓ cã ®−îc trong x· héi t− b¶n. §ã t«i cho lµ viÖc cña nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa bµi Do-th¸i. còng lµ biÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó gi¶i phãng n«ng d©n mét c¸ch Ma-xlèp kh«ng hiÓu r»ng ñng hé thî thñ c«ng ― tøc lµ chÕ kiªn quyÕt vµ Ýt ®au ®ín nhÊt ra khái "c¸i nhµ tï" chÕ ®é së ®é tiÓu t− h÷u trong c«ng nghiÖp, ― kh«ng bao giê cã thÓ lµ h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia. Quèc h÷u hãa lµ biÖn ph¸p duy viÖc cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi, v× hµnh ®éng nµy, bÊt nhÊt ®Ó tiªu diÖt chÕ ®é c«ng x· cò ®ang tan r· mµ kh«ng cÇn luËn trong hoµn c¶nh nµo, còng ®Òu lµ hµnh ®éng ph¶n ®éng. dïng ®Õn nh÷ng ph−¬ng ph¸p c¶nh s¸t, quan liªu vµ cho vay Cßn ®èi víi chÕ ®é tiÓu t− h÷u trong n«ng nghiÖp, cã thÓ cã nÆng l·i. tr−êng hîp nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt cã nhiÖm vô b¶o vÖ nã vµ hä lu«n lu«n ph¶i lµm ®iÒu ®ã khi nÒn kinh tÕ t− s¶n nhá, ®øng vÒ NÕu nh×n mét c¸ch kh¸ch quan, th× trong cuéc c¸ch m¹ng t− mÆt kinh tÕ mµ xÐt, lµ tiÕn bé so víi nÒn kinh tÕ lín phong kiÕn. s¶n Nga, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ nh− thÕ nµy vµ chØ nh− thÕ nµy th«i: M¸c kh«ng bao giê ñng hé nÒn tiÓu c«ng nghiÖp chèng l¹i nÒn hoÆc lµ Xt«-l−-pin (tøc bän ®Þa chñ vµ chÕ ®é chuyªn chÕ) sÏ ®¹i c«ng nghiÖp, nh−ng trong nh÷ng n¨m 40, M¸c ®· ñng hé lµm cho chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt cò thÝch øng víi chñ nghÜa t− c¸c phÐc-mi-ª nhá ë Mü, vµ n¨m 1848 ñng hé nÒn kinh tÕ tiÓu b¶n, hoÆc lµ quÇn chóng n«ng d©n sÏ tù lµm ®iÒu ®ã b»ng c¸ch n«ng ë §øc, ñng hé n«ng d©n chèng l¹i nh÷ng ®¹i ®iÒn trang lËt ®æ chÝnh quyÒn cña ®Þa chñ vµ cña Nga hoµng? Trong tr−êng phong kiÕn. N¨m 1848, M¸c ®Ò ra chñ tr−¬ng c¾t nhá c¸c ®¹i hîp thø nhÊt, chØ cã thÓ cã ®−îc sù thÝch øng b»ng con ®−êng ®iÒn trang phong kiÕn ë §øc. M¸c ñng hé phong trµo cña c¸c nh÷ng c¶i c¸ch, nghÜa lµ lµm nöa vêi, l©u v« h¹n ®é, lùc l−îng phÐc-mi-ª nhá ë Mü chèng l¹i nh÷ng ®¹i ®iÒn trang dùa trªn s¶n xuÊt ph¸t triÓn chËm h¬n nhiÒu, mét nÒn d©n chñ gÇy mßn, chÕ ®é n« lÖ, ®ßi tù do ruéng ®Êt, ®ßi xãa bá chÕ ®é t− h÷u vÒ lµm cho n−íc Nga sÏ cßn ph¶i chÞu sù thèng trÞ l©u dµi cña ruéng ®Êt ë Mü119. bän gioong-ke. Trong tr−êng hîp thø hai, th× chØ cã thÓ thùc hiÖn
  7. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 324 325 cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, Ma-xlèp kh«ng ®−îc sù thÝch øng b»ng con ®−êng c¸ch m¹ng, tøc lµ dïng ph¸t hiÖn ®−îc c¸i thùc tÕ t− s¶n, tøc lµ cuéc ®Êu tranh c¸ch b¹o lùc quÐt s¹ch nh÷ng tr¹i Êp cña ®Þa chñ vµ ®¶m b¶o cho m¹ng chèng tÊt c¶ nh÷ng c¸i cò thêi trung cæ. Khi nh÷ng ng−êi lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh nhÊt. NÕu vÉn duy tr× chÕ x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng nãi ®Õn tÝnh chÊt b×nh qu©n trong ®é së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia cò cña n«ng d©n, th× liÖu cã thÓ viÖc sö dông ruéng ®Êt, ®Õn viÖc x· héi hãa ruéng ®Êt, v.v., th× xãa bá chÕ ®é chiÕm h÷u cña ®Þa chñ b»ng con ®−êng c¸ch tøc lµ hä nãi ®iÒu bËy b¹ trªn ph−¬ng diÖn kinh tÕ, vµ tá ra dèt m¹ng ®−îc kh«ng? Kh«ng, kh«ng thÓ ®−îc, vµ c¸c ®¹i biÓu n¸t vÒ khoa kinh tÕ vµ lý luËn vÒ sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− n«ng d©n trong c¶ hai §u-ma ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Hä b¶n. Nh−ng ®»ng sau nh÷ng lêi nãi su«ng ®ã, ®»ng sau nh÷ng chøng minh ®iÒu ®ã b»ng c¸ch x©y dùng mét nh©n vËt chÝnh m¬ −íc ®ã, Èn giÊu mét néi dung rÊt sinh ®éng vµ rÊt hiÖn trÞ ®iÓn h×nh cña n«ng d©n toµn n−íc Nga trong thêi kú c¸ch thùc. ChØ cã mét ®iÒu lµ néi dung ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ m¹ng t− s¶n: ®ã lµ ng−êi thuéc ph¸i lao ®éng, ®ßi quèc h÷u x· héi chñ nghÜa, mµ lµ thuÇn tóy t− s¶n, cô thÓ lµ: dän miÕng hãa ruéng ®Êt. ®Êt cho chñ nghÜa t− b¶n ph¸t triÓn, tiªu diÖt mäi ch−íng ng¹i Ma-xlèp la lèi lªn r»ng quèc h÷u hãa lµ c¸i cã tÝnh chÊt x· héi cã tÝnh chÊt trung cæ vµ ®¼ng cÊp tån t¹i trªn ruéng ®Êt, x©y chñ nghÜa - c¸ch m¹ng; ®ång chÝ ®ã l¾p l¹i thñ ®o¹n cò cña bän dùng vò ®µi tù do cho chñ nghÜa t− b¶n ph¸t triÓn. §©y lµ ®iÒu men-sª-vÝch: mét mÆt ve v·n §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, mÆt kh¸c mµ Ma-xlèp téi nghiÖp cña chóng ta quyÕt kh«ng thÓ nµo hiÓu l¹i chØ trÝch nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng xÝch gÇn l¹i næi, vµ ®iÒu nµy th× trùc tiÕp g¾n liÒn víi mét sù thËt lµ Ma-xlèp víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. Ng−êi ta ve v·n bän ®Þa chñ vµ th−¬ng nh©n thuéc ph¸i qu©n chñ - tù do, nh−ng kh«ng thÓ hiÓu ®−îc häc thuyÕt cña M¸c vÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi: ®Þa khi thÊy nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng muèn ®i víi t« tuyÖt ®èi tr¸i víi ®Þa t« chªnh lÖch ë chç ®Þa t« tuyÖt ®èi cã nh÷ng n«ng d©n t− s¶n c¸ch m¹ng trong cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n, thÓ bÞ thñ tiªu trong x· héi t− b¶n vµ viÖc thñ tiªu ®ã cã t¸c th× ng−êi ta l¹i næi khïng lªn. Nh−ng, nh− thÕ ch−a ph¶i hÕt. dông ®Èy x· héi t− b¶n ph¸t triÓn tiÕn lªn. Trong khi gµo thÐt chèng tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng V× kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Êu tranh chèng ph¸i x· héi chñ cña chñ tr−¬ng quèc h÷u hãa, Ma-xlèp ®· béc lé ra r»ng m×nh nghÜa - c¸ch m¹ng, nªn Ma-xlèp tÇm th−êng hãa chñ nghÜa hoµn toµn kh«ng hiÓu sù ph©n tÝch m¸c-xÝt vÒ quan ®iÓm vµ −íc M¸c, khiÕn cho m×nh chØ nh×n thÊy c¸i "®»ng sau" cña ng−êi m¬ cã tÝnh chÊt d©n tóy cña giai cÊp n«ng d©n Nga. Ma-xlèp n«ng d©n bÞ cét chÆt vµo m¶nh ®Êt cña hä vµ khiÕn m×nh hoµn kh«ng hiÓu r»ng tõ l©u nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ë Nga ®· toµn kh«ng hiÓu næi tinh thÇn d©n chñ vµ c¸ch m¹ng t− s¶n cña chØ râ tÝnh chÊt ph¶n ®éng cña nh÷ng lý luËn hay m¬ −íc x· héi chñ nghÜa, ― hay ®óng h¬n, lµ quasi1) - x· héi chñ nghÜa, ― nh»m ng−êi n«ng d©n muèn quÐt s¹ch c¶ chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña ®Þa chñ lÉn chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt ®−îc chia. ph©n chia l¹i ruéng ®Êt (chia ®Òu l¹i ruéng ®Êt), v.v., vµ tÝnh chÊt tiÕn bé t− s¶n cña lý t−ëng ®ã trong n−íc Nga nöa n«ng n« hiÖn V× kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Êu tranh chèng ph¸i x· héi chñ nay. §»ng sau lêi nãi su«ng kiÓu tiÓu t− s¶n vÒ chñ nghÜa x· héi nghÜa - c¸ch m¹ng, nªn Ma-xlèp ®· ®Ó cho hä, ®Ó cho nh÷ng ng − êi x· héi chñ nghÜa tiÓu t − s ¶n phª ph¸n chÕ ®é t − h ÷u vÒ ruéng ®Êt. M¸c ®· ®øng trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn cña 1) ― gi¶ hiÖu
  8. V. I. L ª - n i n MÊy ý kiÕn vÒ bµi “Tr¶ lêi” cña P. Ma-xlèp 326 327 dÉn y nguyªn lêi cña anh chµng men-sª-vÝch N«-v«-xÕt-xki ®· chñ nghÜa t− b¶n mµ phª ph¸n chÕ ®é Êy, vµ nh÷ng ng−êi m¸c- nãi g×? ë ®©y ai nãi bËy? Cã ph¶i lµ ®ång chÝ muèn dïng xÝt ®Òu ph¶i lµm nh− thÕ. Ma-xlèp ®· c¾t ®øt con ®−êng ®ã nh÷ng lêi ghª gím ®Ó lµm lu mê nh÷ng lêi thó nhËn cña N«- b»ng c¸ch phñ nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi; do ®ã, ®· ®Çu hµng ph¸i v«-xÕt-xki, mµ ®ång chÝ thÊy lµ khã chÞu, ph¶i kh«ng? x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, vµ thõa nhËn lý luËn cña hä lµ ®óng, mµ thËt ra, lý luËn cña M¸c míi ®óng! Ma-xlèp ®Çu hµng Ma-xlèp qu¶ quyÕt r»ng nÕu trao ruéng ®Êt cho c¸c héi ®ång ph¸i x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, lµ nh÷ng kÎ ®· ®øng kh«ng thÞ chÝnh th× sÏ lµm cho c¸c héi ®ång nµy thªm may m¾n trong ph¶i trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n, mµ chØ cuéc ®Êu tranh chèng l¹i sù phôc h−ng. T«i xin m¹n phÐp nghÜ xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm k×m h·m sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− r»ng chØ cã t¨ng c−êng chÝnh quyÒn trung −¬ng cña n−íc céng b¶n ®Ó phª ph¸n theo kiÓu tiÓu t− s¶n chÕ ®é t− h÷u ruéng ®Êt. hßa th× míi g©y ®−îc nhiÒu khã kh¨n cho phe ph¶n ®éng, cßn Ma-xlèp kh«ng hiÓu r»ng sai lÇm cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nÕu ph©n t¸n lùc l−îng vµ tµi nguyªn gi÷a c¸c vïng th× sÏ lµm nghÜa - c¸ch m¹ng trong c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt b¾t ®Çu sau quèc cho phe ph¶n ®éng dÔ ho¹t ®éng. Chóng ta ph¶i ra søc ®oµn h÷u hãa, tøc lµ khi hä chuyÓn sang "x· héi hãa" vµ "chñ nghÜa kÕt c¸c giai cÊp c¸ch m¹ng, vµ tr−íc hÕt lµ giai cÊp v« s¶n c¸c b×nh qu©n" vµ tiÕn tíi chç phñ nhËn ®Êu tranh giai cÊp trong n¬i trong n−íc, thµnh mét ®éi qu©n duy nhÊt, chø kh«ng nªn néi bé tiÓu n«ng. Nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng tÝnh ®Õn chuyÖn lÊy thu nhËp trªn ruéng ®Êt tÞch thu giao cho kh«ng hiÓu tÝnh chÊt t− s¶n cña viÖc quèc h÷u hãa: ®Êy lµ c¸c tØnh, v× ®©y lµ mét ý ®å cã tÝnh chÊt liªn bang, kh«ng ch¾c khuyÕt ®iÓm chñ yÕu cña hä. Xin nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt nµo ®· ch¾n g× c¶, ®øng vÒ mÆt kinh tÕ mµ nãi th× kh«ng thÓ thùc hiÖn tõng nghiªn cøu bé "T− b¶n" h·y nãi cho t«i hay r»ng nÕu phñ ®−îc vµ lµ v« nghÜa. Ma-xlèp nãi: "C¸c ®ång chÝ Ba-lan, c¸c nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi th× cã thÓ hiÓu ®−îc tÝnh chÊt t− s¶n cña ®ång chÝ h·y chän ®i. NghÞ viÖn Ba-lan cã nªn nhËn sè thu viÖc quèc h÷u hãa hay kh«ng? nhËp trªn ruéng ®Êt tÞch thu, hay lµ giao sè thu nhËp ®ã cho Pª- Sau ®ã, Ma-xlèp l¹i nãi r»ng t«i coi toµn bé chÕ ®é tiÓu t− tÐc-bua ®Ó ng−êi Nga h−ëng?" h÷u cña n«ng d©n ë toµn ch©u ¢u lµ cã tÝnh chÊt trung cæ. Nãi Lý lÏ thËt lµ tuyÖt diÖu! Ch¼ng cã chót mÞ d©n nµo c¶! Ch¼ng thÕ lµ hoµn toµn sai. ë ch©u ¢u, kh«ng cã chÕ ®é së h÷u cã sù lÉn lén vÊn ®Ò ruéng ®Êt víi vÊn ®Ò tù trÞ cña Ba-lan! ruéng ®Êt kiÓu "ruéng ®Êt ®−îc chia" vµ nh÷ng trë ng¹i vÒ Cßn t«i, th× t«i nãi r»ng n−íc Nga mµ kh«ng ®−îc tù do, ®¼ng cÊp, mµ chØ tån t¹i mét chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt tù do vµ th× Ba-lan còng kh«ng thÓ tù do ®−îc. Vµ nÕu c«ng nh©n t− b¶n chñ nghÜa, chø kh«ng ph¶i chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt Ba-lan vµ c«ng nh©n Nga kh«ng lµm trßn nhiÖm vô cña phong kiÕn. ë ch©u ¢u kh«ng cã phong trµo n«ng d©n chèng m×nh lµ ñng hé n«ng d©n Nga trong cuéc ®Êu tranh ®ßi ®Þa chñ vµ ®−îc §¶ng d©n chñ - x· héi ñng hé. §iÒu nµy, quèc h÷u hãa ruéng ®Êt vµ ®−a cuéc ®Êu tranh nµy ®Õn P. Ma-xlèp ®· quªn mÊt! toµn th¾ng trong lÜnh vùc quan hÖ chÝnh trÞ, còng nh − trong Chóng ta bµn sang nh÷ng lý lÏ chÝnh trÞ. Khi t«i cho lÜnh vùc quan hÖ ruéng ®Êt, th× kh«ng thÓ cã tù do ®ã ® −îc. r»ng ë nh÷ng ng − êi men-sª-vÝch, chñ tr − ¬ng ®Þa ph − ¬ng Muèn ®¸nh gi¸ ®Þa ph − ¬ng c«ng h÷u hãa vµ quèc h÷u c«ng h÷u hãa cã liªn quan ®Õn t − t − ëng tháa hiÖp víi chÕ hãa th× nªn ®øng trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ vïng ®é qu©n chñ, Ma-xlèp gäi lý lÏ ®ã lµ "vu khèng" vµ "cè trung t©m n − íc Nga vµ vËn mÖnh chÝnh trÞ cña toµn bé t×nh nãi bËy". Nh−ng th −a ®ång chÝ Ma-xlèp, ®o¹n t«i trÝch
  9. V. I. L ª - n i n 328 329 n−íc nhµ, chø kh«ng nªn ®øng trªn quan ®iÓm mét sè ®Æc ®iÓm cña khu vùc d©n téc tù trÞ nµo ®ã. Kh«ng cã th¾ng lîi cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n c¸ch m¹ng ë n−íc Nga mµ l¹i nãi ®Õn nÒn tù trÞ thùc sù cña Ba-lan, ®Õn quyÒn h¹n cña c¸c héi ®ång thÞ chÝnh, v.v., th× thËt lµ nùc c−êi. §Êy lµ nh÷ng lêi nãi VÒ viÖc ®¸nh gi¸ su«ng. N«ng d©n Nga cã tinh thÇn c¸ch m¹ng, hä kh«ng cho phÐp tháa hiÖp víi giai cÊp t− s¶n vµ ph¸i th¸ng M−êi, hä ®Êu t×nh h×nh hiÖn nay tranh cïng víi c«ng nh©n vµ ph¸i d©n chñ, nªn trong chõng mùc nµo ®ã hä ®· chøng minh mét c¸ch kh«ng thÓ b¸c bá ®−îc Trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn Nga s¾p r»ng hä t¸n thµnh quèc h÷u hãa ruéng ®Êt. NÕu n«ng d©n tíi cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga cã ghi vÊn ®Ò: kh«ng cßn lµ c¸ch m¹ng n÷a, nghÜa lµ nÕu hä kh«ng t¸n thµnh "T×nh h×nh hiÖn nay vµ nhiÖm vô cña ®¶ng". C¸c tæ chøc ®¶ng quèc h÷u hãa ruéng ®Êt vµ tõ bá cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t− ta ®· b¾t ®Çu, ― vÒ mÆt nµy th× M¸t-xc¬-va vµ Pª-tÐc-bua ®i s¶n, th× hä sÏ hoan nghªnh chñ tr−¬ng cña Ma-xlèp duy tr× chÕ tr−íc tÊt c¶ c¸c trung t©m kh¸c, ― th¶o luËn mét c¸ch cã hÖ ®é së h÷u ruéng ®Êt cò, ― nh−ng nh− thÕ chñ tr−¬ng ®Þa thèng vÊn ®Ò ®ã, mét vÊn ®Ò ch¾c ch¾n lµ cã mét ý nghÜa ®Æc ph−¬ng c«ng h÷u hãa cña Ma-xlèp sÏ trë nªn hoµn toµn lè biÖt quan träng. bÞch. Nh−ng chõng nµo cßn diÔn ra cuéc ®Êu tranh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña n«ng d©n, chõng nµo "c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt" Thêi kú chóng ta ®ang tr¶i qua, thêi kú mµ phong trµo gi¶i cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt trong c¸ch m¹ng t− s¶n cßn cã ý phãng t¹m yªn, thÕ lùc ph¶n ®éng hoµnh hµnh, trong néi bé nghÜa, th× nhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i ñng hé nh÷ng yªu phe d©n chñ cã sù ph¶n béi vµ ng· lßng, trong c¸c tæ chøc d©n s¸ch c¸ch m¹ng cña n«ng d©n trong ®ã cã c¶ yªu s¸ch quèc chñ - x· héi cã khñng ho¶ng vµ phÇn nµo tan r·, thêi kú ®ã ®Æc h÷u hãa ruéng ®Êt. Ma-xlèp sÏ kh«ng g¹t bá ®−îc yªu s¸ch ®ã biÖt ®Æt ra tr−íc chóng ta mét nhiÖm vô lµ ph¶i xÐt, tr−íc hÕt, cña n«ng d©n Nga ra khái lÞch sö c¸ch m¹ng Nga. Vµ cã thÓ ®Õn nh÷ng bµi häc c¬ b¶n cña chiÕn dÞch ®Çu tiªn cña cuéc c¸ch nãi ch¾c ch¾n r»ng khi phong trµo x· héi l¹i lªn cao, khi cao m¹ng cña chóng ta. Chóng ta kh«ng nãi tíi nh÷ng bµi häc vÒ trµo ®Êu tranh giµnh ruéng ®Êt cña n«ng d©n l¹i ®Õn, th× nã sÏ s¸ch l−îc, theo nghÜa hÑp cña nã, mµ tr−íc hÕt nãi tíi nh÷ng béc lé râ tÊt c¶ tÝnh chÊt ph¶n ®éng cña chñ tr−¬ng "®Þa bµi häc chung cña c¸ch m¹ng, vµ nh− vËy th× vÊn ®Ò ®Çu tiªn ph−¬ng c«ng h÷u hãa". cña chóng ta sÏ lµ: nh÷ng sù thay ®æi kh¸ch quan x¶y ra trong sù s¾p xÕp c¸c giai cÊp vµ trong t−¬ng quan lùc l−îng chÝnh trÞ In vµo th¸ng M−êi - th¸ng M−êi Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn t¹p chÝ ë n−íc Nga tõ n¨m 1904 ®Õn n¨m 1908 lµ g×? Chóng t«i cho DÞch tõ tiÕng Ba-lan mét 1908 trªn t¹p chÝ "Prszegląd", r»ng nh÷ng sù thay ®æi c¬ b¶n cã thÓ rót l¹i thµnh n¨m ®iÓm Socjaldemokratyczny", sè 8-9 sau ®©y: 1) ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña chÕ ®é chuyªn chÕ Ký tªn: N. Lª-nin trong vÊn ®Ò n«ng d©n vÒ nguyªn t¾c ®· thay ®æi nhiÒu; nã kh«ng cßn lµ chÝnh s¸ch ñng hé vµ cñng cè chÕ ®é c«ng x· n«ng
  10. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 330 331 th«n cò mµ lµ chÝnh s¸ch dïng nh÷ng biÖn ph¸p c¶nh s¸t ®Ó thÓ thèng nhÊt cè kÕt víi nhau mµ ng−êi ta thÊy nhan nh¶n ®Èy nhanh viÖc ph¸ vì vµ c−íp bãc chÕ ®é c«ng x· n«ng th«n trong c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng, c¸c tr−êng ®¹i häc vµ toµn bé c¸c b¸o chÝ "®øng ®¾n", v.v. vµ v.v. ― tÊt c¶ bän ®ã trong cuéc ®ã. 2) QuyÒn ®¹i diÖn cña bän quý téc Tr¨m ®en vµ cña giai cÊp ®¹i t− s¶n ®· tiÕn mét b−íc rÊt lín: thay thÕ cho nh÷ng ñy ban c¸ch m¹ng ®Òu ®· lé ra lµ nh÷ng nhµ t− t−ëng vµ nh÷ng kÎ ñng bÇu cö ®Þa ph−¬ng tr−íc kia cña quý téc vµ th−¬ng nh©n, thay hé giai cÊp t− s¶n, tÊt c¶ bän ®ã ®Òu x¸c ®Þnh mét lËp tr−êng mµ ngµy nay ai còng ®Òu thÊy râ rµng lµ ph¶n c¸ch m¹ng ®èi thÕ cho nh÷ng m−u toan lÎ tÎ vµ ngÉu nhiªn nh»m thµnh lËp víi cuéc ®Êu tranh cã tÝnh chÊt quÇn chóng cña giai cÊp v« s¶n mét c¬ quan ®¹i diÖn toµn Nga, th× ngµy nay ®· cã mét c¬ quan ®¹i diÖn duy nhÊt lµ §u-ma nhµ n−íc, trong ®ã hai giai cÊp nãi x· héi chñ nghÜa vµ cña n«ng d©n d©n chñ. Giai cÊp t− s¶n tù trªn chiÕm −u thÕ tuyÖt ®èi. Trong c¸i thiÕt chÕ m¹o x−ng lµ do chñ nghÜa ph¶n c¸ch m¹ng ®· sinh ra vµ ®ang lín lªn. Sù "lËp hiÕn" ®ã, vµ trªn thùc tÕ, lµ nh»m cñng cè chÕ ®é chuyªn thËt ®ã vÉn cßn lµ sù thËt mÆc dï b¸o chÝ c«ng khai "tiÕn bé" chÕ, sù ®¹i diÖn cña nh÷ng ng−êi lµm nghÒ tù do, ― n«ng d©n phñ nhËn ®iÒu ®ã, hoÆc mÆc dï nh÷ng bän c¬ héi chñ nghÜa, vµ giai cÊp v« s¶n th× cµng kh«ng cÇn nãi tíi n÷a ―, chØ cßn gi÷ men-sª-vÝch ë n−íc ta lê ®i kh«ng nãi tíi vµ kh«ng hiÓu næi. 5) Hµng triÖu ng−êi ®· cã ®−îc kinh nghiÖm thùc tiÔn, d−íi vai trß phô thuéc. 3) Trong thêi kú ®ã, c¸c giai cÊp ë n−íc Nga lÇn ®Çu tiªn ®· ph©n ®Þnh ranh giíi râ rµng trong cuéc ®Êu nh÷ng h×nh thøc hÕt søc kh¸c nhau, cña cuéc ®Êu tranh cã tÝnh tranh chÝnh trÞ c«ng khai: c¸c chÝnh ®¶ng c«ng khai hoÆc bÝ mËt chÊt quÇn chóng thËt sù vµ trùc tiÕp c¸ch m¹ng, kÓ c¶ "tæng b·i (nãi cho ®óng h¬n lµ nöa bÝ mËt, v× sau c¸ch m¹ng kh«ng cßn c«ng", ®uæi cæ bän ®Þa chñ, thiªu hñy c¸c dinh c¬ cña chóng, cã mét chÝnh ®¶ng nµo lµ hoµn toµn "bÝ mËt" ë n−íc Nga c¶) tiÕn hµnh c«ng khai khëi nghÜa vò trang. Nh÷ng ai ®· lµ nh÷ng hiÖn ®ang tån t¹i, ®· biÓu thÞ mét c¸ch chÝnh x¸c, tr−íc ®©y chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé tr−íc c¸ch ch−a tõng cã, nh÷ng lîi Ých vµ quan ®iÓm cña c¸c giai cÊp, m¹ng, th× nh÷ng ng−êi ®ã kh«ng thÓ hiÓu ngay ®−îc ý nghÜa to nh÷ng giai cÊp nµy trong ba n¨m nay ®· tr−ëng thµnh h¬n gÊp lín cña sù kiÖn ®ã, v× sù kiÖn ®ã ®· lµm thay ®æi c¨n b¶n c¶ béi so víi c¶ mét nöa thÕ kû tr−íc. Giai cÊp quý téc Tr¨m ®en, mét lo¹t nh÷ng kh¸i niÖm cò vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mét giai cÊp t− s¶n d©n téc - "tù do chñ nghÜa" , ph¸i d©n chñ tiÓu t− cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ, vÒ tèc ®é cña sù ph¸t triÓn ®ã, vÒ s¶n (tøc ph¸i lao ®éng vµ mét phÇn nhá c¸nh t¶ cña ph¸i ®ã, phÐp biÖn chøng cña lÞch sö, lÞch sö nµy lµ do ho¹t ®éng thùc tiÔn cña quÇn chóng s¸ng t¹o ra. ViÖc quÇn chóng tiÕp thu c¸nh x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng) vµ ph¸i d©n chñ - x· héi v« s¶n, tÊt c¶ ®Òu chÊm døt, trong thêi kú nµy, giai ®o¹n ph¸t triÓn ®−îc kinh nghiÖm ®ã lµ mét qu¸ tr×nh v« h×nh, gian khæ vµ "ph«i thai" cña m×nh vµ ®· x¸c ®Þnh ®−îc b¶n chÊt cña m×nh chËm ch¹p, nh−ng qu¸ tr×nh ®ã cã mét ý nghÜa quan träng cho nhiÒu n¨m, kh«ng ph¶i lµ b»ng lêi nãi mµ lµ b»ng c¸c sù h¬n nhiÒu so víi nh÷ng hiÖn t−îng næi ë trªn bÒ mÆt cña ®êi kiÖn, b»ng hµnh ®éng cña quÇn chóng. 4) C¸i mµ tr−íc c¸ch sèng chÝnh trÞ quèc gia, c¸c hiÖn t−îng ®ã quyÕn rò kh«ng m¹ng gäi lµ "x· héi" tù do chñ nghÜa vµ d©n tóy - tù do chñ nh÷ng nh÷ng kÎ ng©y th¬ mµ cßn c¶ nh÷ng ng−êi rÊt "l·o nghÜa hay lµ bé phËn "s¸ng suèt", lµ ®¹i biÓu cña "d©n téc" luyÖn" vÒ chÝnh trÞ n÷a. Vai trß l·nh ®¹o cña quÇn chóng v« nãi chung, nghÜa lµ c¸i khèi "®èi lËp" gåm nh÷ng ng − êi giµu s¶n trong toµn bé cuéc c¸ch m¹ng vµ trong mäi lÜnh vùc ®Êu cã, nh÷ng quý téc vµ nh÷ng trÝ thøc, tùa hå lËp thµnh mét tranh, tõ nh÷ng cuéc biÓu t×nh, tiÕp ®Õn khëi nghÜa, vµ cuèi cïng
  11. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 332 333 còng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn ®−îc, chø ®õng nãi g× ®øng v÷ng (tÝnh theo thø tù thêi gian) lµ ho¹t ®éng "nghÞ tr−êng", ®· béc lé râ rµng tr−íc m¾t tÊt c¶ mäi ng−êi trong suèt c¶ thêi kú ®ã ®−îc trong hai n¨m qua, nÕu b¶n th©n c«ng x· ë n−íc Nga nãi chung. kh«ng ph¸t triÓn theo con ®−êng t− b¶n chñ nghÜa, nÕu trong néi bé c«ng x· ®ã kh«ng th−êng xuyªn n¶y në ra nh÷ng phÇn Nh÷ng sù biÕn ®æi kh¸ch quan nh− vËy ®· lµm cho t×nh tö mµ chÕ ®é chuyªn chÕ cã thÓ b¾t ®Çu ve v·n ®−îc vµ cã thÓ h×nh n−íc Nga tr−íc th¸ng M−êi kh¸c h¼n víi t×nh h×nh n−íc Nga hiÖn nay. §ã lµ sù tæng kÕt vÒ thêi kú ba n¨m ®ã, xÐt vÒ nãi víi hä r»ng: "h·y lµm giµu ®i!", "h·y c−íp bãc c«ng x·, néi dung lµ phong phó nhÊt trong lÞch sö n−íc ta, ― dÜ nhiªn, nh−ng h·y ñng hé t«i!". V× vËy mäi sù ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch sù tæng kÕt ®ã cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, v× cã thÓ chØ dïng vµi lêi ruéng ®Êt cña Xt«-l−-pin sÏ hoµn toµn sai lÇm, nÕu kh«ng tÝnh ®Ó nãi lªn c¸i chñ yÕu nhÊt, c¸i b¶n chÊt nhÊt. B©y giê chóng ta ®Õn, mét mÆt, nh÷ng thñ ®o¹n kiÓu B«-na-p¸c-t¬, mÆt kh¸c lµ h·y xÐt ®Õn nh÷ng kÕt luËn vÒ mÆt s¸ch l−îc ph¶i rót ra tõ sù c¸i b¶n chÊt t− s¶n (= tù do chñ nghÜa) cña chÝnh s¸ch ®ã. tæng kÕt ®ã. VÝ dô, ph¸i tù do ë n−íc ta biÓu lé sù ý thøc lê mê cña hä Sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña chÕ ®é chuyªn chÕ coi chÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña Xt«-l−-pin lµ chñ nghÜa B«-na-p¸c- cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt to lín ®èi víi mét n−íc "n«ng d©n" nh− t¬ (hä biÓu lé b»ng c¸ch c«ng kÝch tÝnh chÊt c¶nh s¸t cña chÝnh n−íc Nga. Sù thay ®æi ®ã kh«ng ph¶i lµ ngÉu nhiªn, kh«ng s¸ch ®ã) vµ lµ hµnh ®éng can thiÖp ngu ngèc kiÓu quan liªu vµo ph¶i lµ do nh÷ng dao ®éng vÒ ®−êng lèi cña néi c¸c, mµ còng ®êi sèng cña n«ng d©n, v.v. vµ v.v.. Nh−ng khi bän d©n chñ - kh«ng ph¶i lµ mét s¸ng chÕ cña bän quan liªu. Kh«ng, ®ã lµ mét lËp hiÕn than thë vÒ viÖc ph¸ vì b»ng b¹o lùc nh÷ng nÒn mãng sù "chuyÓn biÕn" rÊt s©u s¾c vÒ phÝa chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ "cæ truyÒn" cña sinh ho¹t n«ng th«n n−íc ta, th× hä l¹i trë thµnh trong lÜnh vùc ruéng ®Êt, vÒ phÝa mét chÝnh s¸ch tù do (theo ý nh÷ng kÎ khãc s−ít m−ít ph¶n ®éng. Kh«ng cã sù ph¸ vì nghÜa kinh tÕ cña ch÷ nµy, tøc lµ = chÝnh s¸ch t− s¶n) trong b»ng b¹o lùc, kh«ng cã sù ph¸ vì cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng lÜnh vùc quan hÖ ruéng ®Êt cña n«ng d©n. Chñ nghÜa B«-na- nh÷ng nÒn mãng cña n«ng th«n Nga cæ x−a th× n−íc Nga p¸c-t¬ lµ thñ ®o¹n quanh co cña chÕ ®é qu©n chñ ®· mÊt chç kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc. Cuéc ®Êu tranh diÔn ra, ― tuy dùa cò kiÓu gia tr−ëng hay kiÓu phong kiÕn, ®¬n gi¶n vµ v÷ng trong sè nh÷ng ng−êi tham gia ®Êu tranh, rÊt nhiÒu ng−êi vµng, nªn chÕ ®é ®ã buéc ph¶i gi÷ thÕ th¨ng b»ng ®Ó khái bÞ ch−a cã ý thøc vÒ ®Êu tranh, ― chØ lµ xung quanh vÊn ®Ò sau sôp ®æ, ve v·n ®Ó cai trÞ, mua chuéc ®Ó lµm võa lßng, kÕt b¹n ®©y: b¹o lùc ®ã cã ph¶i lµ b¹o lùc cña mét chÕ ®é qu©n chñ víi bän cÆn b· cña x· héi, víi bän ¨n c¾p vµ bÞp bîm c«ng cña bän ®Þa chñ chèng l¹i n«ng d©n hay lµ b¹o lùc cña mét chÕ khai ®Ó kh«ng ph¶i chØ dùa vµo l−ìi lª mµ ®øng v÷ng. Chñ ®é céng hoµ cña n«ng d©n chèng l¹i bän ®Þa chñ? Trong c¶ hai nghÜa B«-na-p¸c-t¬ lµ sù tiÕn hãa tÊt yÕu vµ kh¸ch quan cña tr−êng hîp, cuéc c¸ch m¹ng ruéng ®Êt t− s¶n, ― chø kh«ng chÕ ®é qu©n chñ ë tÊt c¶ c¸c n−íc t− b¶n, sù tiÕn hãa nµy ®· ph¶i lµ mét cuéc c¸ch m¹ng ruéng ®Êt nµo kh¸c, ― nhÊt ®Þnh ®−îc M¸c vµ ¨ng-ghen theo dâi trong hµng lo¹t sù kiÖn cña lÞch sö cËn ®¹i ch©u ¢u. Vµ chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ trong sÏ x¶y ra ë n−íc Nga; nh−ng trong tr−êng hîp thø nhÊt, nã sÏ lÜnh vùc ruéng ®Êt cña Xt«-l−-pin, ®−îc bän ®Þa chñ Tr¨m chËm ch¹p vµ ®au ®ín, cßn trong tr−êng hîp thø hai, ®en vµ giai cÊp t− s¶n thuéc ph¸i th¸ng M−êi ñng hé mét th× nhanh chãng, réng r·i vµ tù do. Cuéc ®Êu tranh cña ®¶ng c¸ch hoµn toµn tù gi¸c vµ hÕt søc c−¬ng quyÕt trong ®iÓm nµy, c«ng nh©n cho con ® − êng thø hai nµy ®· ® − îc biÓu thÞ vµ
  12. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 334 335 thõa nhËn trong c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña chóng ta, kh«ng ph¶i tèt nhÊt, sÏ cã thÓ dÉn tíi sù h×nh thµnh mét tÇng líp n«ng d©n trong phÇn c−¬ng lÜnh nªu lªn chñ tr−¬ng v« lý "®Þa ph−¬ng thuéc ph¸i th¸ng M−êi, chèng l¹i c¸ch m¹ng mét c¸ch cã ý c«ng h÷u ho¸" ruéng ®Êt, mµ lµ trong phÇn nãi vÒ viÖc tÞch thu thøc. Nh−ng chÝnh viÖc biÕn mét thiÓu sè giµu cã thµnh mét lùc tÊt c¶ ruéng ®Êt cña ®Þa chñ. Sau kinh nghiÖm ba n¨m ®ã, ch¾c l−îng thèng nhÊt vµ tù gi¸c vÒ chÝnh trÞ sÏ nhÊt ®Þnh thóc ®Èy ch¾n lµ chØ trong ph¸i men-sª-vÝch míi cã thÓ t×m ®−îc nh÷ng rÊt nhanh sù ph¸t triÓn cña ý thøc chÝnh trÞ vµ sù thèng nhÊt ng−êi kh«ng nhËn thÊy ®−îc mèi liªn hÖ gi÷a cuéc ®Êu tranh cña quÇn chóng d©n chñ chèng l¹i thiÓu sè nãi trªn. Nh÷ng ®Ó tÞch thu ruéng ®Êt Êy víi cuéc ®Êu tranh cho nÒn céng hoµ. ng−êi d©n chñ - x· héi chóng ta kh«ng thÓ mong muèn g× h¬n NÕu chÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña Xt«-l−-pin cã thÓ duy tr× ®−îc rÊt lµ biÕn cuéc ®Êu tranh tù ph¸t, t¶n m¹n vµ mï qu¸ng cña bän l©u vµ nÕu nã cã thÓ triÖt ®Ó x©y dùng l¹i tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ "¨n kh«ng" vµ "x· héi", thµnh cuéc ®Êu tranh tù gi¸c vµ c«ng ruéng ®Êt ë n«ng th«n theo ®óng ®−êng lèi t− s¶n, th× nã cã thÓ khai gi÷a ph¸i th¸ng M−êi vµ ph¸i lao ®éng. buéc chóng ta ph¶i tõ bá mäi c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt trong x· héi Chóng ta h·y chuyÓn sang vÊn ®Ò §u-ma. Ch¾c ch¾n r»ng t− s¶n (tr−íc ®©ythËm chÝ bän men-sª-vÝch vµ thËm chÝ c¶ bän c¸i c¬ quan "lËp hiÕn" - Tr¨m ®en ®ã còng lµ ®¹i diÖn cho mét Tsª-rª-va-nin trong ph¸i men-sª-vÝch còng ch−a d¸m tõ bá sù ph¸t triÓn cña chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ theo chñ nghÜa c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña chóng ta). Nh−ng hiÖn nay, chÝnh B«-na-p¸c-t¬. TÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chñ nghÜa B«-na-p¸c- s¸ch Xt«-l−-pin kh«ng thÓ buéc chóng ta trong bÊt kú tr −êng t¬ mµ chóng ta ®· nªu ë trªn, ®Òu béc lé râ rÖt trong ®¹o luËt hîp nµo ph¶i thay ®æi s¸ch l −îc cña chóng ta. NÕu trong bÇu cö hiÖn hµnh; trong c¸i ®a sè gi¶ t¹o cña bän Tr¨m ®en c−¬ng lÜnh cña chóng ta ®· nªu chñ tr−¬ng "tÞch thu tÊt c¶ céng víi ph¸i th¸ng M−êi; trong trß ch¬i b¾t ch−íc ch©u ¢u; ruéng ®Êt cña ®Þa chñ", th× chØ cã nh÷ng trÎ nhá míi cã thÓ trong cuéc ch¹y ®ua vay tiÒn, mµ sù chi tiªu th× tuång nh− lµ kh«ng nhËn thÊy r»ng s¸ch l −îc c¸ch m¹ng (c¸ch m¹ng ®−îc c¸c "®¹i biÓu cña nh©n d©n" kiÓm so¸t; trong viÖc chÕ ®é theo nghÜa ®en vµ chÝnh x¸c cña danh tõ ®ã) lµ do yªu s¸ch chuyªn chÕ, khi thi hµnh chÝnh s¸ch thùc tiÔn cña m×nh, hoµn trªn mµ ra. MÆt kh¸c, ®Æt vÊn ®Ò nh− t hÕ nµy lµ kh«ng toµn kh«ng ®Õm xØa g× ®Õn tÊt c¶ nh÷ng cuéc th¶o luËn vµ nghÞ ®óng: nÕu chÝnh s¸ch cña Xt«-l −-pin bÞ "thÊt b¹i" th× cã quyÕt cña §u-ma. M©u thuÉn gi÷a chÕ ®é chuyªn chÕ Tr¨m nghÜa lµ cao trµo ®· gÇn tíi, vµ ng −îc l¹i. Sù thÊt b¹i cña ®en, trªn thùc tÕ n¾m toµn quyÒn thèng trÞ, víi c¸i bÒ ngoµi nh÷ng thñ ®o¹n kiÓu B«-na-p¸c-t¬ kh«ng cã nghÜa lµ chÝnh gi¶ t¹o cña b¶n "hiÕn ph¸p" t− s¶n ngµy cµng lé ra râ rÖt, ®ång s¸ch c−íp bãc c«ng x· n«ng th«n cña phó n«ng ®· bÞ thÊt thêi chøa ®ùng nh÷ng nh©n tè cña mét cuéc khñng ho¶ng b¹i. Vµ ng−îc l¹i, "thµnh c«ng" cña chÝnh s¸ch cña Xt«-l−-pin c¸ch m¹ng míi. ChÕ ®é chuyªn chÕ muèn dïng §u-ma ®Ó che ë n«ng th«n hiÖn nay hoÆc trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, vÒ thùc ®Ëy cho m×nh, trang ®iÓm vµ t« ®iÓm cho m×nh; trªn thùc tÕ, chÊt chØ lµm cho cuéc ®Êu tranh trong néi bé n«ng d©n bïng §u-ma Tr¨m ®en - th¸ng M−êi ngµy cµng béc lé, ph¬i bµy vµ to lªn, h¬n lµ dËp t¾t nã ®i, v× nÕu kh«ng kinh qua con ®−êng ph¬i trÇn thùc chÊt cña chÝnh quyÒn nhµ n−íc ë Nga, nh÷ng dµi vµ rÊt dµi th× kh«ng cã c¸ch nµo ®¹t tíi "môc ®Ých", tøc lµ c¬ së giai cÊp thËt sù cña nã vµ chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ cña nã. kh«ng cã c¸ch nµo lµm cho nÒn kinh tÕ n«ng d©n kiÓu thuÇn VÒ vÊn ®Ò nµy, kh«ng thÓ nµo kh«ng nh¾c tíi nhËn xÐt ®Æc biÖt tuý t− s¶n ®−îc cñng cè triÖt ®Ó vµ hoµn toµn. "Thµnh c«ng" s©u s¾c cña ¡ng-ghen (trong bøc th − g öi BÐc-stanh ngµy 27 cña Xt«-l − -pin trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, trong tr − êng hîp
  13. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 336 337 th¸ng T¸m 1883120) vÒ ý nghÜa cña b−íc chuyÓn tõ chÕ ®é qu©n theo ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn ®Õn mét nöa. Ngµy nay, qua §u-ma III, chÕ ®é chuyªn chÕ ®ang chØ râ cho nh©n d©n thÊy chñ chuyªn chÕ sang chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn. Trong khi ph¸i r»ng, theo kinh nghiÖm, chÕ ®é chuyªn chÕ cã thÓ "dung hoµ" tù do nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn Nga cho víi kiÓu "hiÕn ph¸p" nµo, vµ nh− vËy th× lµm cho mét cuéc ®Êu r»ng b−íc chuyÓn ®ã lµ mét biÓu hiÖn vµ mét ®¶m b¶o cho sù tranh réng r·i h¬n vµ quyÕt ®Þnh h¬n chèng l¹i chÕ ®é chuyªn tiÕn bé "hoµ b×nh" trø danh ®ã, th× ¡ng-ghen v¹ch ra r»ng chÕ chÕ ngµy cµng nhÝch gÇn tíi. ®é qu©n chñ lËp hiÕn ®ãng mét vai trß lÞch sö, víi t− c¸ch lµ h×nh thøc nhµ n−íc lµm dÔ dµng cho cuéc ®Êu tranh quyÕt Tõ ®ã cã thÓ rót ra kÕt luËn lµ nÕu ®em thay khÈu hiÖu cò ®Þnh gi÷a giai cÊp phong kiÕn vµ giai cÊp t− s¶n. ¡ng-ghen cña chóng ta: "§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ" b»ng khÈu hiÖu míi: viÕt: "Còng nh− cuéc ®Êu tranh gi÷a chÕ ®é phong kiÕn vµ giai "§¶ ®¶o §u-ma III", th× lµ hoµn toµn kh«ng ®óng. Trong nh÷ng cÊp t− s¶n kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Õn cïng d−íi chÕ ®é qu©n ®iÒu kiÖn nµo th× mét khÈu hiÖu nh− "§¶ ®¶o §u-ma" míi cã chñ chuyªn chÕ cò mµ chØ tiÕn hµnh ®−îc d−íi chÕ ®é qu©n thÓ cã ý nghÜa? Gi¶ dô chóng ta cã mét §u-ma cña ph¸i tù do, chñ lËp hiÕn (xem n−íc Anh, n−íc Ph¸p trong nh÷ng n¨m c¶i l−¬ng vµ tho¶ hiÖp trong thêi kú cã cuéc khñng ho¶ng c¸ch 1789 - 1792 vµ 1815 - 1830), cuéc ®Êu tranh gi÷a giai cÊp t− s¶n m¹ng gay g¾t nhÊt, mµ ngµy nay cuéc khñng ho¶ng nµy ®· chÝn vµ giai cÊp v« s¶n chØ cã thÓ tiÕn hµnh ®Õn cïng d−íi chÕ ®é muåi ®Ó mét cuéc néi chiÕn trùc tiÕp næ ra. Trong t×nh h×nh ®ã, céng hoµ". ë ®©y ¡ng-ghen còng ®· gäi n−íc Ph¸p n¨m 1816 hoµn toµn cã thÓ nªu ra khÈu hiÖu "§¶ ®¶o §u-ma", tøc lµ ®¶ lµ mét n−íc qu©n chñ lËp hiÕn khi c¸i Chambre introuvable ®¶o nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng hoµ b×nh víi Nga hoµng, ®¶ næi tiÕng, nghÞ viÖn Tr¨m ®en ph¶n c¸ch m¹ng ®· ®iªn cuång ®¶o sù thiÕt lËp "hoµ b×nh" lõa bÞp, cã thÓ lµ chóng ta sÏ kªu vµ lång lén ñng hé cuéc khñng bè tr¾ng chèng l¹i c¸ch m¹ng, gäi tiÕn c«ng trùc tiÕp. Gi¶ dô, ng−îc l¹i, lµ chóng ta cã mét ñng hé ch¾c lµ còng ch¼ng kÐm g× §u-ma III ë n−íc ta. Nh− §u-ma tèi ph¶n ®éng, ®−îc bÇu ra trªn c¬ së ®¹o luËt bÇu cö thÕ nghÜa lµ g×? Ph¶i ch¨ng ¡ng-ghen thõa nhËn r»ng c¸c nghÞ ®· lçi thêi, vµ trong n−íc kh«ng cã mét cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng gay g¾t; lóc ®ã khÈu hiÖu "§¶ ®¶o §u-ma" cã thÓ viÖn ph¶n ®éng gåm nh÷ng ®¹i biÓu cña giai cÊp ®Þa chñ vµ t− s¶n ― vµ ñng hé chÕ ®é chuyªn chÕ trong cuéc ®Êu tranh l¹i lµ khÈu hiÖu ®Êu tranh cho mét cuéc c¶i c¸ch bÇu cö. Nh−ng hiÖn nay ë n−íc ta, chóng ta kh«ng thÊy c¸i g× gièng chèng l¹i c¸ch m¹ng, còng thËt sù lµ nh÷ng c¬ quan lËp hiÕn? nh− tr−êng hîp thø nhÊt hoÆc tr−êng hîp thø hai. §u-ma III Kh«ng ph¶i. §iÒu ®ã nghÜa lµ: cã nh÷ng hoµn c¶nh lÞch sö kh«ng ph¶i lµ tho¶ hiÖp mµ thËt sù lµ ph¶n c¸ch m¹ng; nã trong ®ã nh÷ng c¬ quan gi¶ t¹o lËp hiÕn l¹i thóc ®Èy cuéc ®Êu kh«ng ph¶i dïng ®Ó che ®Ëy cho chÕ ®é chuyªn chÕ mµ lµ tranh cho mét hiÕn ph¸p ch©n chÝnh vµ lµ mét giai ®o¹n v¹ch trÇn chÕ ®é ®ã; nã kh«ng ®ãng mét vai trß ®éc lËp trong trong sù ph¸t triÓn cña nh÷ng cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng mét lÜnh vùc nµo: ch¼ng ai vµ còng ch¼ng cã ë ®©u chê ®îi ë míi. Trong chiÕn dÞch ®Çu tiªn cña cuéc c¸ch m¹ng n−íc ta, nã nh÷ng c¶i c¸ch tiÕn bé; còng ch¼ng ai nghÜ r»ng quyÒn lùc ®a sè nh©n d©n cßn tin t−ëng cã kh¶ n¨ng dung hoµ mét thùc tÕ vµ lùc l−îng cña chÕ ®é Nga hoµng lµ ë trong c¸i hiÕn ph¸p ch©n chÝnh víi chÕ ®é chuyªn chÕ; bän d©n chñ - nghÞ viÖn cña bän ph¶n ®éng ngoan cè ®ã. Mäi ng−êi ®Òu lËp hiÕn ®· dùa trªn viÖc duy tr× mét c¸ch cã hÖ thèng lßng ®ång ý cho r»ng chÕ ®é Nga hoµng kh«ng ph¶i lµ dùa vµo tin t−ëng ®ã trong nh©n d©n ®Ó x©y dùng toµn bé chÝnh s¸ch §u-ma mµ lµ lîi dông §u-ma, r»ng chÕ ®é Nga hoµng vÉn cã cña hä, cßn ph¸i lao ®éng th× vÒ ®iÓm nµy Ýt nhÊt hä còng ®i
  14. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 338 339 thÓ thi hµnh toµn bé chÝnh s¸ch hiÖn nay cña nã c¶ trong tr−êng ph¶i lµ dùa vµo nh÷ng "lý lÏ chung chung" trõu t−îng. Toµn bé hîp nã ho·n kh«ng triÖu tËp mét §u-ma nh− vËy (còng nh− lµ lÞch sö c¸c n−íc ch©u ¢u chøng thùc r»ng, chÝnh trong nh÷ng "ho·n" triÖu tËp nghÞ viÖn Thæ-nhÜ-kú n¨m 1878121), vµ c¶ trong thêi kú ®Êu tranh c¸ch m¹ng trùc tiÕp, c¸c c¬ së s©u xa vµ v÷ng tr−êng hîp nã ®em thay thÕ §u-ma b»ng mét "Héi nghÞ ®¹i ch¾c cña nh÷ng tËp ®oµn giai cÊp vµ sù ph©n chia thµnh c¸c biÓu ®¼ng cÊp toµn Nga" hay bÊt cø mét c¸i g× t−¬ng tù, v.v.. chÝnh ®¶ng lín míi h×nh thµnh, c¸c chÝnh ®¶ng lín nµy, vÒ sau, KhÈu hiÖu "§¶ ®¶o §u-ma" sÏ cã nghÜa lµ tËp trung cuéc ®Êu còng vÉn kh«ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh c¸c thêi kú ®×nh trÖ, tranh chÝnh lµ vµo c¸i thiÕt chÕ kh«ng ph¶i lµ ®éc lËp, kh«ng dï lµ l©u dµi nhÊt. Mét sè chÝnh ®¶ng cã thÓ rót vµo bÝ mËt, im ph¶i lµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, vµo c¸i thiÕt chÕ kh«ng ®ãng vai h¬i lÆng tiÕng, biÕn mÊt khái vò ®µi chÝnh trÞ, nh−ng chØ cÇn trß chñ yÕu. Mét khÈu hiÖu nh− vËy lµ kh«ng ®óng. Chóng ta t×nh h×nh kh¸ lªn mét chót lµ nh÷ng lùc l−îng chÝnh trÞ chñ ph¶i gi÷ nguyªn nh÷ng khÈu hiÖu cò "§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn yÕu nhÊt ®Þnh sÏ l¹i xuÊt ®Çu lé diÖn, cã thÓ lµ d−íi mét h×nh chÕ" vµ "Quèc héi lËp hiÕn mu«n n¨m", v× chÝnh chÕ ®é chuyªn thøc kh¸c tr−íc, nh−ng tÝnh chÊt vµ ph−¬ng h−íng ho¹t ®éng chÕ vÉn tiÕp tôc n¾m chÝnh quyÒn thùc tÕ vµ lu«n lu«n lµ chç cña nh÷ng lùc l−îng chÝnh trÞ ®ã nhÊt ®Þnh còng gièng nh− dùa thËt sù vµ thµnh tr× thËt sù cña thÕ lùc ph¶n ®éng. Sù sôp tr−íc, chõng nµo nh÷ng nhiÖm vô kh¸ch quan cña cuéc c¸ch ®æ cña chÕ ®é chuyªn chÕ nhÊt ®Þnh sÏ cã nghÜa lµ xo¸ bá (mµ lµ m¹ng, ®· vÊp ph¶i thÊt b¹i nµy nä, ch−a ®−îc gi¶i quyÕt. V× mét sù xo¸ bá cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng) §u-ma III vèn lµ mét vËy nÕu cho r»ng, ch¼ng h¹n, ë c¸c ®Þa ph−¬ng kh«ng cã trong nh÷ng thiÕt chÕ cña chÕ ®é Nga hoµng; xÐt vÒ b¶n th©n nh÷ng tæ chøc cña ph¸i lao ®éng, cßn trong §u-ma III, Nhãm nã, th× sù sôp ®æ cña §u-ma III sÏ cã nghÜa hoÆc lµ mét b−íc lao ®éng ®Æc biÖt lóng tóng vµ bÊt lùc, nªn quÇn chóng n«ng phiªu l−u míi cña còng chÕ ®é chuyªn chÕ ®ã hoÆc lµ mét m−u d©n d©n chñ ®· hoµn toµn r¬i vµo t×nh tr¹ng tan t¸c vµ kh«ng m« c¶i c¸ch, lõa bÞp vµ chØ lµ mét cuéc c¶i c¸ch bÒ ngoµi còng ∗ cßn ®ãng vai trß chñ yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña cuéc do chÕ ®é chuyªn chÕ ®ã tiÕn hµnh . khñng ho¶ng c¸ch m¹ng míi, th× ®ã sÏ lµ mét nhËn ®Þnh hÕt Chóng ta bµn tiÕp. Chóng ta thÊy r»ng, trong ba n¨m søc thiÓn cËn. ChØ cã ph¸i men-sª-vÝch ngµy cµng r¬i vµo c¸i cña chiÕn dÞch c¸ch m¹ng ®Çu tiªn, b¶n chÊt giai cÊp cña "thãi ngu ngèc nghÞ tr−êng" ®ª tiÖn nhÊt th× míi cã lèi nhËn c¸c chÝnh ®¶ng ®· lé râ mét c¸ch hÕt søc m¹nh mÏ vµ næi ®Þnh ®ã (chØ cÇn lÊy vÝ dô nh÷ng hµnh ®éng c«ng kÝch thËt lµ bËt. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn r»ng trong tÊt c¶ nh÷ng suy luËn xÊu xa vµ ph¶n béi cña hä chèng l¹i tæ chøc bÝ mËt cña ®¶ng). vÒ t − ¬ng quan lùc l − îng chÝnh trÞ hiÖn nay, vÒ h − íng thay Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ph¶i biÕt r»ng do nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ ®æi cña mèi t − ¬ng quan ®ã, v.v., cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®¹i diÖn kh«ng riªng trong §u-ma Tr¨m ®en ë n−íc ta, mµ nh÷ng tµi liÖu cô thÓ vÒ kinh nghiÖm lÞch sö chø kh«ng ngay c¶ trong c¸i nghÞ viÖn t− s¶n lý t−ëng nhÊt, nªn gi÷a lùc l−îng thùc tÕ cña c¸c giai cÊp kh¸c nhau vµ sù ph¶n ¸nh t×nh ____________ * Trong sè b¸o sau, chóng t«i sÏ xÐt mét mÆt kh¸c cña vÊn ®Ò s¸ch l−îc h×nh c¸c lùc l−îng ®ã trong c¬ quan ®¹i nghÞ, bao giê còng "®èi víi §u-ma" vµ ph©n tÝch "bøc th−" cña mét ®ång chÝ thuéc ph¸i triÖu cã mét sù kh«ng phï hîp, cã tÝnh chÊt gi¶ t¹o. VÝ dô nh− håi ®¨ng trªn b¸o "Ngän cê c«ng nh©n", sè 5.1) giíi trÝ thøc t− s¶n thuéc ph¸i tù do bao giê vµ trong bÊt cø nghÞ viÖn t− s¶n nµo còng cã vÎ lµ m¹nh gÊp tr¨m lÇn h¬n lµ 1) Xem tËp nµy, tr. 354 - 376.
  15. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 340 341 lùc l−îng cña nã trong thùc tÕ (trong cuéc c¸ch m¹ng ë n−íc ta, chñ - x· héi" nhót nh¸t ®o¹n tuyÖt víi nh÷ng ng−êi cïng t− bän c¬ héi chñ nghÜa trong §¶ng d©n chñ - x· héi còng ®¸nh gi¸ t−ëng vµ nh÷ng b¹n chiÕn ®Êu cña m×nh, míi cã thÓ phñ nhËn ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn c¨n cø trªn hiÖn t−îng bÒ ngoµi cña ph¸i ®iÒu ®ã. Nh−ng nÕu do tÝnh chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña bän t− s¶n ®ã), nh−ng, ng−îc l¹i, nh÷ng tÇng líp d©n chñ rÊt réng r·i trong thuéc ph¸i tù do, mµ ®i ®Õn kÕt luËn r»ng sù ®èi lËp vµ sù bÊt m·n giai cÊp tiÓu t− s¶n (tiÓu t− s¶n thµnh thÞ trong thêi kú c¸ch m¹ng cña hä, nh÷ng cuéc xung ®ét cña hä chèng bän ®Þa chñ Tr¨m ®en t− s¶n 1848, tiÓu t− s¶n n«ng th«n trong cuéc c¸ch m¹ng ë n−íc ta) hay lµ nãi chung nh÷ng cuéc tranh giµnh vµ ®Êu tranh gi÷a c¸c th−êng th−êng lµ mét nh©n tè cùc kú quan träng trong cuéc ®Êu phe ph¸i kh¸c nhau trong giai cÊp t− s¶n kh«ng thÓ cã mét ý nghÜa tranh c«ng khai cña quÇn chóng, mÆc dï thµnh phÇn ®¹i diÖn g× trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña cao trµo míi, th× ®ã sÏ lµ mét sai cña hä trong c¸c nghÞ viÖn lµ kh«ng ®¸ng kÓ. lÇm rÊt lín vµ lµ mÆt tr¸i cña chñ nghÜa men-sª-vÝch chÝnh cèng. Giai cÊp n«ng d©n n−íc ta, khi tham gia c¸ch m¹ng, ®· tá ra Kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng Nga, còng nh− kinh nghiÖm cña c¸c kÐm gi¸c ngé h¬n rÊt nhiÒu so víi ng−êi t− s¶n thuéc ph¸i tù n−íc kh¸c, chøng minh mét c¸ch kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc r»ng khi do, còng nh− so víi giai cÊp v« s¶n x· héi chñ nghÜa. ChÝnh ®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cña mét cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng ®· ®em l¹i cho hä nh÷ng thÊt väng nÆng nÒ nhÊt chÝnh trÞ s©u s¾c, th× nh÷ng cuéc xung ®ét nhá nhÊt, hÇu nh− lµ nh−ng cã lîi nhÊt, nh÷ng bµi häc ®au xãt nhÊt nh−ng bæ Ých c¸ch xa nhÊt lß löa c¸ch m¹ng ®ang diÔn ra, còng cã thÓ cã mét ý nhÊt. §iÒu hoµn toµn tù nhiªn lµ hä hÊp thô nh÷ng bµi häc ®ã nghÜa rÊt quan träng, dïng lµm mét lý do, lµ mét giät n−íc rá ®Æc biÖt khã kh¨n vµ ®Æc biÖt chËm ch¹p. §iÒu còng hoµn toµn thªm lµm ®Çy trµn chÐn n−íc, lµ khëi ®Çu cña mét b−íc ngoÆt tù nhiªn lµ trong t×nh h×nh ®ã, rÊt nhiÒu phÇn tö "cÊp tiÕn" trong t©m tr¹ng, v.v.. Chóng t«i xin nh¾c l¹i r»ng cuéc vËn ®éng trong giíi trÝ thøc mÊt hÕt lßng kiªn nhÉn, ®ång thêi ®èi víi cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ nh÷ng ®¬n thØnh cÇu do ph¸i viÖc g× còng phÈy tay, vµ c¶ mét sè tiÓu t− s¶n trong §¶ng d©n tù do tæ chøc n¨m 1904 ®· lµ tiÒn th©n cña mét cuéc "thØnh chñ - x· héi n÷a khi thÊy nãi ®Õn ph¸i n«ng d©n d©n chñ nµo cÇu" còng ®éc ®¸o vµ còng thuÇn tuý v« s¶n nh− cuéc thØnh ®ã th× nh¨n mÆt khinh bØ, nh−ng khi võa nh×n thÊy ph¸i tù do cÇu ngµy 9 th¸ng Giªng. §èi víi cuéc vËn ®éng cña c¸c héi "cã v¨n ho¸" th× l¹i mÆt mµy hín hë. Nh−ng giai cÊp v« s¶n ®ång ®Þa ph−¬ng, kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch gi¸c ngé kh«ng dÔ dµng xo¸ bá trong trÝ nhí cña hä nh÷ng ®iÒu ph¶n ®èi viÖc lîi dông cuéc vËn ®éng ®ã ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng mµ hä ®· tr«ng thÊy vµ ®· tham gia vµo mïa thu vµ mïa ®«ng cuéc biÓu t×nh cña giai cÊp v« s¶n, mµ lµ ph¶n ®èi ý muèn cña 1905. Vµ xÐt ®Õn t−¬ng quan lùc l−îng trong cuéc c¸ch m¹ng ë nh÷ng ng−êi (tøc ph¸i men-sª-vÝch) muèn ®ãng khung nh÷ng n−íc ta, chóng ta ph¶i nhËn thøc r»ng trong n−íc Nga ngµy nay, mét phong trµo n«ng d©n nhÊt ®Þnh sÏ lµ dÊu hiÖu tÊt yÕu cuéc biÓu t×nh ®ã trong ph¹m vi c¸c phßng häp cña c¸c héi cña cao trµo x· héi míi thùc sù réng r·i, cña mét cuéc khñng ®ång ®Þa ph−¬ng, ph¶n ®èi luËn ®iÖu cho r»ng nh÷ng cuéc ho¶ng c¸ch m¹ng thùc sù ®ang ®Õn gÇn. biÓu t×nh tr−íc nh÷ng uû viªn cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng lµ h×nh thøc biÓu t×nh cao nhÊt, ph¶n ®èi viÖc v¹ch ra kÕ ho¹ch ë n−íc ta, giai cÊp t− s¶n thuéc ph¸i tù do ®· ®i theo con ®−êng ph¶n c¸ch m¹ng. ChØ cã nh÷ng tªn Tsª-rª-va-nin cña c¸c cuéc biÓu t×nh xuÊt ph¸t tõ ý ®å tr¸nh lµm cho ph¸i tù dòng c¶m vµ nh÷ng biªn tËp viªn b¸o "TiÕng nãi ng − êi d©n do ho¶ng sî. Mét vÝ dô kh¸c: phong trµo sinh viªn. Trong mét
  16. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 342 343 n−íc ®ang tr¶i qua mét thêi kú c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n, nÕu tøc lµ cña giai cÊp l·nh ®¹o, giai cÊp tiÒn phong trong cuéc c¸ch nh÷ng vËt dÉn löa kh«ng ngõng ®−îc tÝch luü th× phong trµo m¹ng d©n chñ - t− s¶n ë n−íc ta. Khi th¶o luËn vÊn ®Ò nµy, c¸c ®ã cã thÓ dÔ dµng ®Î ra nh÷ng sù kiÖn ph¸t triÓn xa h¬n rÊt ®ång chÝ ë M¸t-xc¬-va ®· nhÊn m¹nh hoµn toµn ®óng ®Õn ý nhiÒu kh«ng chØ h¹n chÕ trong mét cuéc xung ®ét nhá vµ côc nghÜa c¨n b¶n cña cuéc khñng ho¶ng c«ng nghiÖp. C¸c ®ång bé næ ra bëi c¸ch ®iÒu khiÓn c«ng viÖc trong mét ngµnh qu¶n lý chÝ ®ã cã thu thËp ®−îc nhiÒu tµi liÖu cùc kú cã Ých vÒ cuéc bé m¸y nhµ n−íc. §−¬ng nhiªn, khi thùc hµnh mét chÝnh s¸ch khñng ho¶ng ®ã, ®· nghiªn cøu ý nghÜa cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp ®éc lËp cña giai cÊp v« s¶n, §¶ng d©n chñ - x· héi gi÷a M¸t-xc¬-va vµ Lèt-d¬ vµ ®· söa l¹i nhiÒu ®iÓm trong mét kh«ng bao giê thÝch øng c¶ víi cuéc ®Êu tranh cña sinh viªn, c¶ sè kh¸i niÖm vÉn ngù trÞ tõ tr−íc ®Õn giê. ChØ cßn mong mái víi nh÷ng ®¹i héi míi cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng, lÉn víi r»ng nh÷ng tµi liÖu ®ã ®õng ®Ó xÕp xã trong c¸c tiÓu ban cña c¸ch ®Æt vÊn ®Ò cña nh÷ng phe ph¸i trong giai cÊp t− s¶n ®èi thµnh uû M¸t-xc¬-va hoÆc tØnh uû M¸t-xc¬-va, mµ sÏ ®−îc lËp víi nhau; còng kh«ng bao giê thõa nhËn r»ng cuéc c·i v· nghiªn cøu vµ c«ng bè trªn b¸o chÝ ®Ó ®−a ra th¶o luËn trong nhau cã tÝnh c¸ch gia ®×nh ®ã cã mét ý nghÜa ®éc lËp, v.v.. toµn ®¶ng. VÒ phÝa m×nh, chóng t«i chØ h¹n chÕ trong viÖc nªu Nh−ng chÝnh v× §¶ng d©n chñ - x· héi lµ ®¶ng cña giai cÊp l·nh mét sè nhËn xÐt vÒ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò. Mét trong nh÷ng ®iÓm g©y ®¹o toµn bé cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng cña giai cÊp, nªn ®¶ng ra cuéc tranh luËn, lµ: vÊn ®Ò h−íng ph¸t triÓn cña cuéc khñng ®ã nhÊt ®Þnh ph¶i lîi dông tÊt c¶ mäi cuéc xung ®ét, lµm cho ho¶ng (theo ý kiÕn chung th× c«ng nghiÖp n−íc ta, sau mét thêi nh÷ng cuéc xung ®ét ®ã ph¸t triÓn thªm, lµm cho nh÷ng cuéc gian håi phôc kh«ng ®¸ng kÓ vµ rÊt ng¾n, l¹i tr¶i qua thêi kú xung ®ét ®ã cã ý nghÜa lín lao h¬n, g¾n liÒn c«ng t¸c tuyªn tiªu ®iÒu gÇn gièng thêi kú khñng ho¶ng). Cã ng−êi nãi r»ng: truyÒn cña ®¶ng vÒ nh÷ng khÈu hiÖu c¸ch m¹ng víi nh÷ng vÒ mÆt kinh tÕ th× còng nh− tr−íc kia, c«ng nh©n kh«ng thÓ tiÕn cuéc xung ®ét ®ã, ®em loan b¸o tin tøc vÒ nh÷ng cuéc xung ®ét c«ng ®−îc, do ®ã mµ s¾p tíi ®©y, kh«ng thÓ cã cao trµo c¸ch ®ã trong quÇn chóng réng r·i, thóc ®Èy quÇn chóng tiÕn hµnh m¹ng ®−îc. L¹i cã ng−êi nãi r»ng: viÖc kh«ng thÓ ®Êu tranh vÒ ®Êu tranh ®éc lËp vµ c«ng khai cho nh÷ng yªu s¸ch cña b¶n kinh tÕ sÏ ®Èy ng−êi ta ®Êu tranh vÒ chÝnh trÞ vµ do ®ã, nhÊt th©n hä, v.v.. Sau n¨m 1793, ë n−íc Ph¸p, giai cÊp t− s¶n tù do ®Þnh s¾p tíi ®©y sÏ cã cao trµo c¸ch m¹ng. chñ nghÜa ph¶n c¸ch m¹ng ra ®êi vµ kh«ng ngõng lín lªn. Chóng t«i nghÜ r»ng c¶ hai lèi lËp luËn ®ã vÒ c¬ b¶n Nh−ng sau ®Êy suèt mét tr¨m n¨m, nh÷ng cuéc xung ®ét vµ ®Òu cã mét ®iÒu sai lÇm ë chç ®¬n gi¶n ho¸ mét vÊn ®Ò ®Êu tranh gi÷a c¸c phe ph¸i kh¸c nhau trong giai cÊp t− s¶n ®ã phøc t¹p. Ch¾c ch¾n r»ng viÖc nghiªn cøu mét c¸ch chi tiÕt vÉn tiÕp tôc lµ nguyªn nh©n, khi d−íi h×nh thøc nµy khi d−íi cuéc khñng ho¶ng c«ng nghiÖp cã mét ý nghÜa träng yÕu h×nh thøc kh¸c, cña nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng míi, trong ®ã giai nhÊt. Nh − ng còng ch¾c ch¾n r»ng kh«ng cã mét tµi liÖu cÊp v« s¶n ®· kh«ng ngõng ®ãng vai trß ®éng lùc chñ yÕu vµ nµo vÒ cuéc khñng ho¶ng, thËm chÝ c¶ nh÷ng tµi liÖu ®· ®−a nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng ®ã ®Õn chç giµnh ®−îc chÕ ®é chÝnh x¸c mét c¸ch lý t − ëng, còng kh«ng thÓ, vÒ thùc chÊt, céng hoµ. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lµ sÏ cã hay lµ kh«ng cã mét cao trµo B©y giê chóng ta h·y xÐt ®Õn vÊn ®Ò ®iÒu kiÖn cña cuéc c¸ch m¹ng s¾p ®Õn; v× cã cao trµo ®ã hay kh«ng th× ®iÒu ®Êu tranh mang tÝnh chÊt tiÕn c«ng cña giai cÊp v« s¶n ®ã cßn phô thuéc vµo hµng ngh×n nh©n tè kh¸c kh«ng thÓ tÝnh
  17. V. I. L ª - n i n VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay 344 345 mét ph¹m vi réng r·i t©m tr¹ng thËt sù cña quÇn chóng, chØ cã tr−íc ®−îc. Kh«ng cã c¬ së chung cña mét cuéc khñng ho¶ng tiÕn hµnh c«ng t¸c cæ ®éng míi cã thÓ thiÕt lËp mèi quan hÖ ruéng ®Êt vµ cña giai ®o¹n tiªu ®iÒu trong c«ng nghiÖp th× mËt thiÕt gi÷a ®¶ng vµ toµn thÓ giai cÊp c«ng nh©n, chØ cã biÕt kh«ng thÓ cã nh÷ng cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ s©u s¾c ®−îc, sö dông vµo môc ®Ých cæ ®éng chÝnh trÞ tõ mçi cuéc b·i c«ng, ®iÒu ®ã kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc. Nh−ng nÕu c¬ së chung ®· cã, mçi sù kiÖn lín hay mçi vÊn ®Ò lín vÒ ®êi sèng c«ng nh©n, tÊt th× tõ ®ã còng ch−a cã thÓ rót ra kÕt luËn r»ng sù tiªu ®iÒu ®ã c¶ nh÷ng cuéc xung ®ét trong néi bé c¸c giai cÊp thèng trÞ hay cã lµm tr× ho·n cuéc ®Êu tranh cã tÝnh chÊt quÇn chóng cña xung ®ét gi÷a c¸c phe nhãm trong c¸c giai cÊp ®ã víi chÕ ®é c«ng nh©n nãi chung trong mét thêi gian nµo ®ã kh«ng, hay lµ chuyªn chÕ, cho ®Õn mçi bµi ph¸t biÓu cña §¶ng d©n chñ - x· ë mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh nµo ®ã cña t×nh h×nh, còng vÉn sù héi trong §u-ma, mçi biÓu hiÖn míi cña chÝnh s¸ch ph¶n c¸ch tiªu ®iÒu ®ã sÏ cã thóc ®Èy nh÷ng líp quÇn chóng míi vµ m¹ng cña chÝnh phñ, v.v., ― chØ cã lµm nh− thÕ míi l¹i siÕt chÆt nh÷ng lùc l−îng míi mÎ tiÕn lªn ®Êu tranh chÝnh trÞ kh«ng. ®−îc hµng ngò cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng vµ míi cung cÊp Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã, chØ cã thÓ cã mét con ®−êng: theo ®−îc tµi liÖu x¸c thùc ®Ó ph¸n ®o¸n xem ®iÒu kiÖn chÝn muåi dâi mét c¸ch ch¨m chó nh÷ng nhÞp ®iÖu cña toµn bé ®êi sèng cña nh÷ng trËn ®¸nh míi cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh h¬n ph¸t triÓn chÝnh trÞ trong n−íc, vµ ®Æc biÖt lµ theo dâi t×nh h×nh phong víi tèc ®é mau chãng nh− thÕ nµo. trµo vµ t©m tr¹ng cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng v« s¶n. VÝ dô, gÇn ®©y, nhiÒu b¸o c¸o cña c¸c c¸n bé ®¶ng ë nhiÒu vïng n−íc H·y tãm l¹i. Nh×n chung, kÕt qu¶ cña c¸ch m¹ng vµ t×nh Nga, ë c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c¸c vïng n«ng nghiÖp ®Òu h×nh hiÖn nay chøng minh mét c¸ch râ rµng r»ng nh÷ng nhiÖm chøng minh r»ng hiÓn nhiªn l¹i cã mét khÝ thÕ s«i næi, ®· cã vô kh¸ch quan cña c¸ch m¹ng ch−a ®−îc gi¶i quyÕt. ViÖc chÝnh nh÷ng lùc l−îng míi gia nhËp, ®· cã sù quan t©m nhiÒu ®èi víi phñ chuyªn chÕ ng¶ theo chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ trong chÝnh c«ng t¸c cæ ®éng, v.v.. §em ®èi chiÕu nh÷ng tin tøc ®ã, mét s¸ch ruéng ®Êt vµ toµn bé chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ chuyªn chÕ mÆt víi b−íc ®Çu cña phong trµo cã tÝnh chÊt quÇn chóng trong trong §u-ma còng nh− lµ th«ng qua §u-ma, chØ lµm gay g¾t thªm vµ më réng thªm m©u thuÉn gi÷a mét phÝa lµ chÕ ®é sinh viªn, vµ mÆt kh¸c, víi c¸c m−u toan kh«i phôc l¹i nh÷ng chuyªn chÕ Tr¨m ®en vµ sù thèng trÞ cña bän "®Þa chñ hung b¹o" cuéc ®¹i héi cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng, th× chóng ta cã thÓ vµ phÝa kh¸c lµ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi cña toµn nhËn thÊy mét sù chuyÓn biÕn nµo ®ã ®· b¾t ®Çu, mét c¸i g× ®Êy quèc. Cuéc tÊn c«ng cña bän c¶nh s¸t vµ cu-l¾c vµo quÇn chóng ®· ®Õn ph¸ vì t×nh tr¹ng ®×nh trÖ hoµn toµn cña mét n¨m r−ìi n«ng th«n cµng ®Èy m¹nh thªm cuéc ®Êu tranh trong néi bé qua. Sù chuyÓn biÕn ®ã m¹nh mÏ nh− thÕ nµo? Cã ph¶i lµ ng−ìng quÇn chóng n«ng th«n, lµm cho cuéc ®Êu tranh ®ã cã tÝnh chÊt tù cöa cña mét thêi kú míi ®Êu tranh c«ng khai kh«ng, v.v.? C¸c sù gi¸c h¬n vÒ chÝnh trÞ vµ, cã thÓ nãi, lµm cho cuéc ®Êu tranh chèng kiÖn sÏ chøng minh ®iÒu ®ã. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu mµ chóng ta l¹i chÕ ®é chuyªn chÕ nhÝch gÇn tíi chç trë thµnh nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ lµm b©y giê, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu mµ chóng ta ph¶i lµm thiÕt th©n hµng ngµy cña mçi th«n x·. Trong lóc nµy, viÖc gi÷ trong bÊt cø tr −êng hîp nµo, ®ã lµ ® −a hÕt lùc l −îng cña v÷ng nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ - c¸ch m¹ng trong vÊn ®Ò ruéng chóng ta ra ®Ó cñng cè tæ chøc bÝ mËt cña ®¶ng ta, vµ t¨ng ®Êt (tÞch thu tÊt c¶ ruéng ®Êt cña ®Þa chñ) lµ tuyÖt ®èi cÇn gÊp m−êi c«ng t¸c cæ ®éng trong quÇn chóng v« s¶n. ChØ thiÕt ®èi víi §¶ng d©n chñ - x· héi. §u-ma Tr¨m ®en - th¸ng cã tiÕn hµnh c«ng t¸c cæ ®éng míi cã thÓ chøng minh trªn
  18. V. I. L ª - n i n 346 347 M−êi, v× ®· cho ng−êi ta thÊy râ qua kinh nghiÖm r»ng chÕ ®é chuyªn chÕ cã thÓ "thÝch nghi" víi lo¹i "hiÕn ph¸p" nµo vµ, do kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc mét vÊn ®Ò nµo ― ngay c¶ trong ph¹m vi hÑp nhÊt ― cã liªn quan ®Õn viÖc ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc, nªn ®· biÕn cuéc ®Êu tranh "cho hiÕn ph¸p" thµnh mét cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng chèng l¹i chÕ Plª-kha-nèp vµ phe nhãm ®é chuyªn chÕ; trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− vËy, nh÷ng cuéc b¶o vÖ chñ nghÜa xÐt l¹i xung ®ét côc bé gi÷a c¸c nhãm ph¸i riªng biÖt trong giai cÊp t− nh− thÕ nµo? s¶n víi nhau vµ gi÷a c¸c nhãm ph¸i ®ã víi chÝnh phñ chÝnh sÏ ®Èy nhanh cuéc ®Êu tranh ®ã. ViÖc bÇn cïng hãa n«ng th«n, Lêi chó thÝch cña ban biªn tËp b¸o "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - t×nh tr¹ng tiªu ®iÒu trong c«ng nghiÖp, nhËn thøc chung vÒ t×nh x· héi", tøc cña Plª-kha-nèp vµ phe nhãm, vÒ bøc th− cña ®ång h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay kh«ng cã lèi tho¸t vµ tÝnh chÊt bÕ t¾c chÝ Ma-xlèp1) mµ chóng t«i ®· ph©n tÝch trong b¸o "Ng−êi v« cña con ®−êng næi tiÕng "hoµ b×nh hîp hiÕn", ― tÊt c¶ c¸c ®iÒu s¶n", sè 37, ®· ®−îc in riªng thµnh "Phô tr−¬ng" cña tê "TiÕng ®ã ngµy cµng ®Î ra nh÷ng yÕu tè míi cña cuéc khñng ho¶ng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 8 - 9. c¸ch m¹ng. NhiÖm vô cña chóng ta hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ ë Lêi "Chó thÝch" ®ã, dµi gÇn nöa cét b¸o "Ng−êi v« s¶n", chç t¹o ra nh÷ng khÈu hiÖu míi nµo ®ã (nh− khÈu hiÖu: "§¶ ®¸ng ®−îc nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga chó ý tíi, v× nã ®¶o §u-ma"! thay cho "§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ"!) mµ lµ ë chç chøng tá r»ng Plª-kha-nèp vµ phe nhãm v× nh÷ng quyÒn lîi bÌ cñng cè tæ chøc bÝ mËt cña ®¶ng (mÆc dï nh÷ng lêi gµo thÐt ph¸i nhá nhÆt ®· ®i tíi chç b¶o vÖ chñ nghÜa xÐt l¹i vÒ mÆt lý ph¶n ®éng cña bän men-sª-vÝch ®ßi ch«n vïi tæ chøc bÝ mËt luËn, b»ng lèi nguþ biÖn kh«ng xøng ®¸ng nhÊt. D−íi ®©y lµ ®ã), vµ ë chç ph¸t triÓn réng r·i c«ng t¸c cæ ®éng cña §¶ng d©n nh÷ng sù thËt. chñ - x· héi c¸ch m¹ng, c«ng t¸c nµy sÏ ®oµn kÕt chÆt chÏ ®¶ng víi quÇn chóng v« s¶n vµ ®éng viªn quÇn chóng v« s¶n ®ã. C©u ®Çu cña lêi chó thÝch viÕt: "§èi víi viÖc x em l¹i ( xÐt l¹i) chñ nghÜa M¸c ®ang ® − îc tiÕn hµnh d − íi ¶nh h − ëng ph¶n ®éng cña nh÷ng nhµ t − t − ëng cña giai cÊp t − "Ng−êi v« s¶n", sè 38, ngµy Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn s ¶n T©y ¢u vµ nh»m ph¸ ho¹i nh÷ng nguyªn lý trong häc 1 (14) th¸ng M−êi mét 1908 b¸o "Ng−êi v« s¶n" thuyÕt triÕt häc, x· héi häc vµ kinh tÕ häc cña M¸c vµ ¡ng- ghen, th× chóng t«i lµ nh÷ng kÎ thï kiªn quyÕt nhÊt vµ hoµn toµn kh«ng khoan nh−îng". "Nh÷ng kÎ thï kiªn quyÕt nhÊt vµ hoµn toµn kh«ng khoan nh−îng" ― thËt khã mµ nãi qu¶ quyÕt h¬n, cã ph¶i thÕ kh«ng? khã mµ t×m ®−îc c¸ch diÔn ®¹t v¨n hoa h¬n vÒ nh÷ng lêi høa cña Plª-kha-nèp vµ phe nhãm. 1) Xem tËp nµy, tr. 302 - 313.
  19. V. I. L ª - n i n Plª-kha-nèp b¶o vÖ chñ nghÜa xÐt l¹i nh− thÕ nµo? 348 349 Nh−ng... ®iÓm mÊu chèt lµ ë chç, ®èi víi Ma-xlèp (mµ Plª- Chóng t«i xin hái b¹n ®äc nµo ®«i chót biÕt suy nghÜ vµ ®«i kha-nèp vµ phe nhãm viÕt lêi chó thÝch chÝnh lµ vÒ bµi b¸o cña chót kh«ng thiªn vÞ r»ng: ph¶i ch¨ng ®ã kh«ng ph¶i lµ nguþ Ma-xlèp, chÝnh lµ vÒ vÊn ®Ò chñ nghÜa xÐt l¹i cña Ma-xlèp), th× biÖn? Ng−êi ta coi häc thuyÕt cña M¸c vÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ mét nh÷ng kÎ thï "kh«ng khoan nh−îng" cña chñ nghÜa xÐt l¹i ®ã ë "vÊn ®Ò côc bé"! Ng−êi ta l¹i ®em so s¸nh sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ n−íc ta l¹i cã ch÷ "nh−ng" rÊt cã ý nghÜa. häc thuyÕt vÒ ®Þa t« víi viÖc Cu-nèp "phÇn nµo kh«ng ®ång ý" víi ¡ng-ghen vÒ vÊn ®Ò nguån gèc cña chÕ ®é mÉu quyÒn!! Râ Plª-kha-nèp vµ phe nhãm tuyªn bè: "Nh−ng chóng t«i kh«ng bao giê lµ nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt bÌ ph¸i, vµ chóng t«i rµng lµ Plª-kha-nèp vµ phe nhãm coi nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch cña hä ― mµ hä nu«i d−ìng b»ng nh÷ng lêi gi¶i thÝch ®ã ― lµ hiÓu râ r»ng cã thÓ kh«ng ®ång ý víi M¸c vµ ¡ng-ghen vÒ vÊn ®Ò nµy hay vÊn ®Ò kh¸c mµ vÉn ch¼ng nh÷ng kh«ng ph¶n béi nh÷ng ®øa trÎ con. ChØ cã hoµn toµn kh«ng biÕt tù träng vµ l¹i quan ®iÓm cña M¸c vµ ¡ng-ghen vµ kh«ng phñ nhËn kh«ng t«n träng b¹n ®äc cña m×nh th× míi cã thÓ cho phÐp ph−¬ng ph¸p cña M¸c vµ ¡ng-ghen, mµ l¹i cßn hoµn toµn m×nh dïng nh÷ng thñ ®o¹n trß hÒ nh− vËy ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng trung thµnh víi c¶ quan ®iÓm vµ ph−¬ng ph¸p cña M¸c vµ vÊn ®Ò vÒ nguyªn t¾c hÕt søc quan träng nh− vËy. Vµ chÝnh Plª- ¡ng-ghen". TiÕp ®ã lµ vÝ dô: ®¶ng viªn §¶ng d©n chñ - x· héi kha-nèp (vµ phe nhãm) ®· më ®Çu sù gi¶i thÝch cña m×nh b»ng Cu-nèp, trong vÊn ®Ò "nguån gèc cña chÕ ®é mÉu quyÒn", "cã mét c©u nãi trÞnh träng gäi chñ nghÜa xÐt l¹i lµ mét sù ph¸ ho¹i phÇn nµo kh«ng ®ång ý víi ¡ng-ghen"; nh−ng "chØ cã kÎ bÖnh c¸c nguyªn lý cña häc thuyÕt M¸c - ¡ng-ghen. KÕt qu¶ nh− thÕ ho¹n míi cã ý nghÜ c¨n cø vµo ®iÒu ®ã mµ buéc téi Cu-nèp lµ nµo? §èi víi Ma-xlèp th× Plª-kha-nèp vµ phe nhãm cã tõ bá ng−êi theo chñ nghÜa xÐt l¹i". luËn ®iÓm ®ã hay kh«ng? Cã hay kh«ng? Hay lµ Plª-kha-nèp vµ phe nhãm ®· viÕt lêi chó thÝch cña m×nh chØ lµ ®Ó che ®Ëy ý "§èi víi quan ®iÓm cña ®ång chÝ Ma-xlèp vÒ häc thuyÕt vÒ ®Þa t« nghÜ cña m×nh? cña M¸c, th× th¸i ®é cña chóng t«i ®· ®−îc x¸c ®Þnh nh− ë trªn. Chóng t«i kh«ng t¸n thµnh quan ®iÓm ®ã (lêi chó thÝch cña b¸o "TiÕng nãi Ma-xlèp tuyªn bè trong nhiÒu bµi b¸o vµ trong nhiÒu lÇn ng−êi d©n chñ - x· héi": "Trong tê "TiÕng nãi", sè 1, ®ång chÝ M¸c-t−- xuÊt b¶n cuèn "VÊn ®Ò ruéng ®Êt" cña m×nh r»ng: 1) häc thuyÕt nèp ®· gi¶i thÝch riªng vÒ lý do kh«ng t¸n thµnh nh÷ng ®iÓm söa ®æi vÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi cña M¸c lµ sai; 2) v× quyÓn III cã tÝnh chÊt lµ cña ®ång chÝ Ma-xlèp ®èi víi häc thuyÕt vÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi"), nh−ng mét "b¶n nh¸p", nªn míi xuÊt hiÖn häc thuyÕt ®ã; 3) "ruéng ®Êt chóng t«i kh«ng coi quan ®iÓm ®ã lµ xÐt l¹i..." ngµy cµng gi¶m mµu mì" lµ mét sù thËt; 4) nÕu häc thuyÕt vÒ B ©y giê th× b¹n ®äc ®· thÊy râ c¸ch lËp luËn cña Plª-kha- ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ ®óng vµ "quy luËt ruéng ®Êt ngµy cµng gi¶m nèp vµ phe nhãm. Chóng t«i "lµ nh÷ng kÎ thï hoµn toµn mµu mì" lµ kh«ng ®óng, th× bän d©n tuý ë Nga vµ bän xÐt l¹i kh«ng khoan nh−îng cña chñ nghÜa xÐt l¹i", nh−ng "chóng trªn toµn thÕ giíi sÏ lµ ®óng. t«i kh«ng coi quan ®iÓm ®ã (quan ®iÓm cña Ma-xlèp ®èi Bµi b¸o cña tê "Ng−êi v« s¶n" chÝnh ®· nªu lªn bèn ®iÓm víi häc thuyÕt vÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi) lµ xÐt l¹i". Chñ nghÜa ®ã ®Ó chèng l¹i Ma-xlèp vµ cuéc bót chiÕn vÒ vÊn ®Ò nµy xÐt l¹i ph¸ ho¹i c¸c nguyªn lý cña häc thuyÕt M¸c, cßn còng b¾t ®Çu tõ bµi b¸o ®ã. C¸c b¹n h·y xem Plª-kha-nèp Ma-xlèp chØ bÊt ®ång ý kiÕn víi M¸c vÒ mét vÊn ®Ò côc bé vµ phe nhãm ph¶n øng nh − t hÕ nµo: thø nhÊt, hä khiªm th«i. §ã lµ lêi biÖn hé cña Plª-kha-nèp vµ phe nhãm, lêi biÖn tèn chØ nãi ®Õn vÊn ®Ò ®Þa t« th«i, tøc lµ hoµn toµn lÆng hé Êy ®· ® − îc s¸ng tá hoµn toµn qua vÝ dô vÒ G. Cu-nèp.
  20. V. I. L ª - n i n Plª-kha-nèp b¶o vÖ chñ nghÜa xÐt l¹i nh− thÕ nµo? 350 351 nçi lµ ban biªn tËp ®ång ý coi "sù ph¸ ho¹i häc thuyÕt" nh− mét thinh vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. §ã kh«ng ph¶i lµ b¶o vÖ chñ nghÜa "sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò nguån gèc chÕ ®é mÉu quyÒn". xÐt l¹i −? Ph¶i ch¨ng Plª-kha-nèp vµ phe nhãm sÏ l¹i phñ nhËn Lêi x¸ téi gi¸ rÎ, chóng t«i b¸n réng r·i ®©y, xin mêi quý «ng r»ng viÖc xÐt l¹i häc thuyÕt cña M¸c vÒ tÝnh chÊt v« lý cña quy quý bµ mua ®i! luËt vµ cña "sù thËt" vÒ ruéng ®Êt ngµy cµng gi¶m mµu mì ®· H·y tiÕp tôc. Plª-kha-nèp vµ phe nhãm tuyªn bè: chóng t«i ®−îc tiÕn hµnh "d−íi ¶nh h−ëng ph¶n ®éng cña nh÷ng nhµ t− kh«ng t¸n thµnh quan ®iÓm cña Ma-xlèp vÒ vÊn ®Ò ®Þa t«. Hä t−ëng cña giai cÊp t− s¶n T©y ¢u"? Thø hai lµ häc thuyÕt vÒ ®Þa viÕt: M¸c-t−-nèp ®· nãi tr−íc ®Õn ®iÒu ®ã råi. "C¸i nh©n vËt" t« tuyÖt ®èi ®−îc coi lµ mét vÊn ®Ò côc bé, lµ sù bÊt ®ång ý kiÕn mµ ban biªn tËp b¸o "Ng−êi v« s¶n" gäi lµ "thÇn hé mÖnh cña ("phÇn nµo") vÒ vÊn ®Ò nguån gèc chÕ ®é mÉu quyÒn! Ma-xlèp" (tøc lµ Plª-kha-nèp), "®· nhiÒu lÇn (c¸c b¹n h·y nghe Th−a c¸c ngµi, ®ã lµ trß bÞp! Vµ c¸c ngµi dïng trß bÞp Êy ®Ó ®©y!) tranh luËn trªn b¸o chÝ (do b¸o "TiÕng nãi" viÕt ng¶) víi che ®Ëy viÖc c¸c ngµi c«ng khai b¶o vÖ chñ nghÜa xÐt l¹i. V× c¸c ®ång chÝ Ma-xlèp vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn ngµi kh«ng d¸m nãi th¼ng ra r»ng thõa nhËn häc thuyÕt vÒ ®Þa c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña chóng ta". t« tuyÖt ®èi vµ phñ nhËn quy luËt (hay lµ "sù thËt") ruéng ®Êt §ã, lêi "chó thÝch" cña Plª-kha-nèp vµ phe nhãm nguyªn ngµy cµng gi¶m mµu mì, kh«ng ph¶i lµ "nguyªn lý" cña häc v¨n lµ nh− vËy, kh«ng sai mét ch÷! thuyÕt kinh tÕ cña M¸c trong ph¹m vi vÊn ®Ò ruéng ®Êt. C¸c C¸c ®ång chÝ men-sª-vÝch, c¸c ®ång chÝ h·y häc nghÖ thuËt ngµi muèn b¶o vÖ "ng−êi cña m×nh", nªn lÊy Ma-xlèp gi¶ lµm biÖn b¸c ë ban biªn tËp cña m×nh. Ng−êi ta ®· cho c¸c ®ång chÝ M¸c, vµ coi nh÷ng "ý kiÕn bÊt ®ång" vÒ chÝnh nguyªn lý cña mét mÉu mùc kinh ®iÓn vÒ ®iÓm nµy. VÊn ®Ò ë ®Êy lµ chñ häc thuyÕt cña M¸c lµ ®iÒu cã tÝnh chÊt "côc bé" ®èi víi nghÜa xÐt l¹i, ®èi t−îng cña cuéc tranh luËn lµ xem cã ph¶i sù Ma-xlèp. Nh− vËy lµ c¸c ngµi ®· x¸c nhËn nh÷ng lêi trong b¸o kh«ng khoan nh−îng vÒ mÆt lý luËn hay chØ lµ sù h»n häc bÌ "Ng−êi v« s¶n", sè 331), vÒ nh÷ng nhµ lý luËn men-sª-vÝch Pha- ph¸i nhá nhen ®· khiÕn cho Plª-kha-nèp ph¶i gäi, trªn tê b¸o mu-xèp, bän nµy khen th−ëng nh÷ng gia thuéc cña m×nh b»ng cña ®¶ng, mét sè kÎ ®èi lËp víi m×nh lµ c¸c ngµi, nh−ng trong c¸ch ®ång ý coi häc thuyÕt kinh tÕ cña M¸c lµ "vÊn ®Ò côc bé" lêi "c¶i chÝnh" th× l¹i nãi r»ng: Plª-kha-nèp "®· nhiÒu lÇn tranh vµ ®em so s¸nh häc thuyÕt kinh tÕ cña M¸c víi vÊn ®Ò nguån luËn trªn b¸o chÝ" víi Ma-xlèp, song kh«ng ph¶i vÒ vÊn ®Ò ®Þa gèc chÕ ®é mÉu quyÒn. t« vµ còng kh«ng ph¶i vÒ viÖc Ma-xlèp xa rêi häc thuyÕt M¸c. Plª-kha-nèp vµ phe nhãm tuyªn bè m×nh lµ nh÷ng "kÎ thï Cã thÓ t×m ® −îc c¸ch ph¸t biÓu nµo kiÓu nghÞ tr −êng ®Ó kh«ng khoan nh−îng cña chñ nghÜa xÐt l¹i", nh−ng nÕu anh nhËn ®Þnh vÒ nh÷ng thñ ®o¹n ®ã kh«ng? Ch−a bao giê P lª- lµ ®¶ng viªn men-sª-vÝch th× anh ®õng sî nh÷ng lêi lÏ kinh kha-nèp, Ģ con ng −êi thÝch tranh luËn vÒ lý luËn vµ ®«i khi h·i ®ã! Anh h·y ®Õn "ban biªn tËp b¸o "TiÕng nãi" vµ anh biÕt biÕn nh÷ng cuéc tranh luËn ®ã thµnh nh÷ng cuéc vËn sÏ hiÓu r»ng, ®èi víi nh÷ng ng − êi men-sª-vÝch, sù kh«ng ®éng, Ģ ch−a b ao giê Plª-kha-nèp t ranh luËn v íi Ma-xlèp khoan nh − îng l¹i rÊt lµ khoan nh − îng, khoan nh − îng ®Õn vÒ nh÷ng ®iÓm mµ Ma-xlèp tá ra lµ xÐt l¹i, tøc lµ vÊn ®Ò phñ nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi, vÒ viÖc kh¼ng ®Þnh "häc thuyÕt ®ã lµ mét b¶n nh¸p", vÒ viÖc thõa nhËn "sù thËt" vÒ ruéng 1) Xem tËp nµy, tr. 223 - 224.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học