1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 16 phần 10

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 16 phần 10

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 16 phần 10', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 800 801 Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914 - 1918), lµ chñ tÞch cña ñy n¨m Hen-rÝch VII trÞ v×, qu¸ tr×nh bän ®iÒn chñ lín khoanh nh÷ng ban c«ng nghiÖp - qu©n sù trung −¬ng vµ ñy viªn cña Héi ®ång ®Æc ®Êt ®ai cña n«ng d©n vµ ®uæi hµng lo¹t n«ng d©n ra khái ruéng

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 41

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:53 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 800 801 Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914 - 1918), lµ chñ tÞch cña ñy n¨m Hen-rÝch VII trÞ v×, qu¸ tr×nh bän ®iÒn chñ lín khoanh nh÷ng ban c«ng nghiÖp - qu©n sù trung −¬ng vµ ñy viªn cña Héi ®ång ®Æc ®Êt ®ai cña n«ng d©n vµ ®uæi hµng lo¹t n«ng d©n ra khái ruéng tr¸ch quèc phßng. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai ®Êt ®−îc ®Èy m¹nh. ― 314. 1917 ― bé tr−ëng Bé chiÕn tranh vµ hµng h¶i trong thµnh phÇn ®Çu I tiªn cña ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n, ñng hé ®−êng lèi tiÕp tôc chiÕn tranh "cho ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng". Th¸ng T¸m 1917, tham gia tæ I-a-c«-bi, M. (Ghen-®en-man, M. I-a) ― ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - chøc cuéc phiÕn lo¹n cña Coãc-ni-lèp, bÞ b¾t t¹i mÆt trËn, nh−ng c¸ch m¹ng, mét trong nh÷ng t¸c gi¶ cuèn s¸ch "VÒ viÖc söa ®æi ®−îc ChÝnh phñ l©m thêi th¶. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt vµ sù luËn chøng cho c−¬ng lÜnh ®ã" do Nhµ th¸ng M−êi, y r¸o riÕt ho¹t ®éng chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt, lµ xuÊt b¶n "Kû nguyªn" xuÊt b¶n vµo n¨m 1908. ― 551. phÇn tö b¹ch vÖ l−u vong. ― 58 - 582, 594. I-d¬-g«-Ðp (Lan-®ª), A. X. (sinh n¨m 1872) ― nhµ chÝnh luËn t− s¶n, Guèc-c«, V. I. (1863 - 1927) ― mét nh©n vËt ho¹t ®éng ph¶n ®éng cña mét trong nh÷ng nhµ t− t−ëng cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Lóc n−íc Nga Nga hoµng. N¨m 1902 ®−îc cö phô tr¸ch ban héi ®ång ®Çu lµ "ng−êi m¸c-xÝt hîp ph¸p", cã mét thêi gian ng¶ theo nh÷ng ®Þa ph−¬ng trùc thuéc Bé néi vô, n¨m 1906 lµ thø tr−ëng Bé néi ng−êi d©n chñ - x· héi, n¨m 1905 l¹i ch¹y sang phe §¶ng d©n vô. Trong §u-ma nhµ n−íc I, Guèc-c« lªn tiÕng ph¶n ®èi c¸c dù chñ - lËp hiÕn. §· lªn tiÕng c«ng kÝch d÷ déi nh÷ng ng−êi b«n-sª- luËt ruéng ®Êt, b¶o vÖ lîi Ých cña ®Þa chñ - chñ n«. §· ®ãng mét vai vÝch trªn c¸c c¬ quan ng«n luËn d©n chñ - lËp hiÕn: b¸o "ng«n trß næi bËt trong chÝnh phñ G«-rª-m−-kin, c¸i chÝnh phñ mµ V. I. Lª- luËn", c¸c t¹p chÝ "Ký sù miÒn Nam" vµ "T− t−ëng Nga", tham gia nin ®· gäi lµ néi c¸c Guèc-c« - G«-rª-m−-kin cã "c−¬ng lÜnh t− s¶n - trong v¨n tËp ph¶n c¸ch m¹ng "Nh÷ng c¸i mèc". Sau C¸ch m¹ng quý téc". VÒ sau ®· tham gia vô ¨n c¾p quü nhµ n−íc vµ tiªu l¹m x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, I-d¬-g«-Ðp céng t¸c víi t¹p chÝ cña tiÒn c«ng vµ theo sù kÕt ¸n cña Ph¸p viÖn tèi cao, Guèc-c« ®· bÞ c¸ch nhãm trÝ thøc theo khuynh h−íng suy ®åi "TruyÒn tin v¨n häc". chøc. N¨m 1912 ®−îc bÇu lµm ñy viªn Héi ®ång nhµ n−íc. Sau Do ho¹t ®éng chÝnh luËn ph¶n c¸ch m¹ng, cho nªn n¨m 1922 bÞ trôc xuÊt ra n−íc ngoµi. ― 595, 598. C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, y ®· chèng l¹i ChÝnh quyÒn x«-viÕt, lµ mét phÇn tö b¹ch vÖ l−u vong. ― 298, 306, 450. I-d¬-mai-lèp, P. G. (sinh n¨m 1880) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, thuéc Guèc-vÝch, Ph. I. ― xem §an, Ph. I. ph¸i men-sª-vÝch, ®¹i biÓu cña tØnh Nèp-g«-rèt trong §u-ma nhµ n−íc II. I-d¬-mai-lèp lµm viÖc ë x−ëng ®ång hå Pª-tÐc-bua, sau ®ã H lµm gi¸o viªn n«ng th«n; bÞ coi lµ phÇn tö kh«ng ®¸ng tin cËy nªn bÞ t−íc quyÒn d¹y häc, lµm n«ng nghiÖp. Trong §u-ma, lµ ñy viªn H¸c-®en (Harden), M¸c-xi-mi-li-an (VÝt-cèp-xki) (1861 - 1927) ― nhµ tiÓu ban l−¬ng thùc. §· bÞ truy tè vÒ vô ¸n ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· chÝnh luËn vµ nhµ v¨n §øc. ¤ng næi tiÕng qua nh÷ng bµi b¸o héi. ― 507. chÝnh trÞ s¾c bÐn cña m×nh chèng l¹i c¸c giíi ph¶n ®éng Phæ. N¨m 1892 s¸ng lËp ra tê tuÇn b¸o "Die Zukunft" ("T−¬ng lai") vµ lµm I-d¬-v«n-xki, A. P. (1856 - 1919) ― nhµ ngo¹i giao Nga. Tr−íc n¨m 1906 biªn tËp tuÇn b¸o Êy cho tíi n¨m 1922. N¨m 1907, ®· lªn tiÕng t¹i ®· gi÷ chøc vô ngo¹i giao quan träng ë Va-ti-c¨ng, Bª-«-gr¸t, mét vô ¸n xÐt xö xÊu xa ®Ó v¹ch trÇn bän cËn thÇn cña Vin-hem II Muyn-khen, T«-ki-« vµ C«-pen-ha-g¬. Tõ n¨m 1906 lµ bé tr−ëng Bé lµ ®· trôy l¹c vµ suy ®åi vÒ ®¹o ®øc. §Çu chiÕn tranh thÕ giíi thø ngo¹i giao Nga. I-d¬-v«n-xki sèt s¾ng ñng hé sù gÇn gòi gi÷a Anh nhÊt, ®· b¶o vÖ nh÷ng quan ®iÓm muèn th«n tÝnh, sau ®ã chuyÓn vµ Nga; ®· tham gia trùc tiÕp vµo viÖc ký kÕt hiÖp −íc Nga - Anh n¨m 1907; hiÖp −íc nµy ®· hoµn thµnh viÖc thµnh lËp khèi §ång sang phe cña nh÷ng ng−êi hßa b×nh chñ nghÜa. Cã c¶m t×nh víi n−íc Nga x«-viÕt. ― 174. minh. Tham gia nhiÒu cuéc gÆp gì vµ héi nghÞ quèc tÕ. N¨m 1910 do nhiÒu thÊt b¹i trong c«ng t¸c ngo¹i giao nªn bÞ c¸ch chøc Hen-rÝch VII, Tª-«-®« (1457 - 1509) ― vua Anh tõ n¨m 1485. Hen-rÝch bé tr−ëng vµ ®−îc cö lµm ®¹i sø ë Pa-ri, ë ®Êy tiÕp tôc thùc hiÖn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ th−¬ng m¹i. Trong nh÷ng chñ tr−¬ng cñng cè khèi §ång minh. Sau C¸ch m¹ng x· héi
  2. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 802 803 chñ nghÜa th¸ng M−êi ë l¹i Ph¸p sèng l−u vong, lªn tiÕng ñng hé Khan-Kh«i-xki Pha-ta-li-khan (1876 - 1920) ― ®Þa chñ, ®¹i biÓu cña cuéc can thiÖp vò trang cña n−íc ngoµi chèng n−íc Nga x«-viÕt. ― nh÷ng ng−êi Håi gi¸o tØnh £-li-da-vÐt-p«n trong §u-ma nhµ n−íc 581, 582, 584. II, ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn. Lµm phã ñy viªn c«ng tè cña toµ ¸n khu £-ca-tª-ri-n«-®a. Tõ th¸ng M−êi mét 1917 ®Õn th¸ng I- oãc-®an-xki, N. I. (1876 - 1928) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi; sau §¹i N¨m 1918, tham gia Bé d©n ñy Da-c¸p-ca-d¬ vµ nghÞ viÖn Da- héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, «ng lµ ®¶ng viªn c¸p-ca-d¬ ― nh÷ng c¬ quan ph¶n c¸ch m¹ng cña chÝnh quyÒn ë men-sª-vÝch. N¨m 1904 «ng céng t¸c th−êng xuyªn víi tê b¸o Da-c¸p-ca-d¬; trong nh÷ng n¨m 1918 - 1920, lµ chñ tÞch Héi ®ång men-sª-vÝch "Tia löa"; n¨m 1905 tham gia Ban chÊp hµnh X«-viÕt bé tr−ëng, sau ®ã lµ bé tr−ëng Bé ngo¹i giao cña chÝnh phñ ph¶n Pª-tÐc-bua. N¨m 1906 lµ ®¹i biÓu kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt cña c¸ch m¹ng Mu-xa-v¸t ë A-dÐc-bai-gian. Sau khi ChÝnh quyÒn x«- §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· viÕt giµnh th¾ng lîi ë A-dÐc-bai-gian vµo th¸ng T− 1920, Khan - héi Nga, ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng thèng nhÊt cña Kh«i-xki ch¹y sang Gru-di-a men-sª-vÝch. ― 496 - 497. §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (®¹i biÓu cña ph¸i men-sª- Kh«-mi-a-cèp, N. A. (1850 - 1925) ― ®¹i ®Þa chñ, ®¶ng viªn §¶ng th¸ng vÝch). Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, «ng xÝch gÇn víi ph¸i men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng ― ph¸i Plª-kha-nèp. Sau C¸ch M−êi. Trong nh÷ng n¨m 1886 - 1896 lµ thñ lÜnh cña giíi quý téc m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917 ― lµ ph¸i viªn cña ChÝnh tØnh Xm«-len-xc¬. Tõ n¨m 1896 ®Õn 1902 ― gi¸m ®èc Côc n«ng phñ l©m thêi t− s¶n bªn c¹nh c¸c qu©n ®oµn ë mÆt trËn T©y - nghiÖp trong Bé n«ng nghiÖp vµ tµi s¶n quèc gia. N¨m 1906 ®−îc Nam. N¨m 1921 «ng gia nhËp hµng ngò §¶ng céng s¶n (b) Nga. bÇu lµm ñy viªn Héi ®ång nhµ n−íc. §¹i biÓu cña c¸c §u-ma nhµ N¨m 1922 c«ng t¸c t¹i Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ trong Nhµ xuÊt n−íc II, III vµ IV, lµ chñ tÞch §u-ma nhµ n−íc III ®Õn th¸ng Ba 1910. ― 195. b¶n quèc gia. Sau ®ã lµ ®¹i diÖn toµn quyÒn ë ý. Tõ n¨m 1924 «ng ho¹t ®éng v¨n häc. ― 146, 555. Khru-xta-lÐp - N«-x¸c, G. X. (Pª-rª-i-a-xl¸p-xki, I-u), (1877 - 1918), ― I-u-ra-sÐp-xki, P. P. (1872 - 1945) ― nhµ ho¹t ®éng x· héi vµ nhµ n−íc trî lý tr¹ng s−, lóc ®Çu lµ ng−êi kh«ng ®¶ng ph¸i, sau ®ã ng¶ theo ph¸i men-sª-vÝch. N¨m 1905 lµ chñ tÞch X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng t− s¶n L¸t-vi-a, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt s−. §¹i biÓu cña tØnh Cuèc- nh©n Pª-tÐc-bua do ph¸i men-sª-vÝch n¾m. N¨m 1906 bÞ ®−a ra tßa li-an-®i-a trong §u-ma nhµ n−íc II; ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn. ¸n vÒ vô X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n Pª-tÐc-bua vµ bÞ ®µy ®i Xi-bi- Tõ n¨m 1907 xuÊt b¶n vµ biªn tËp tê b¸o En-ga-va "Sadz×ve" ("§êi ri, tõ ®ã khru-xta-lÐp ch¹y ra n−íc ngoµi; lµ ng−êi tham dù §¹i sèng hµng ngµy"). Tõ cuèi n¨m 1918 nhiÒu lÇn tham gia chÝnh phñ L¸t-vi-a t− s¶n, n¨m 1928 lµ chñ tÞch néi c¸c L¸t-vi-a. ― 494 - 495. héi V (ë Lu©n-®«n) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, lµ ng−êi theo ph¸i I-u-ri-nª, T. I-a. (sinh n¨m 1873) ― nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc vµ x· héi E- thñ tiªu, kiªn tr× t− t−ëng c¬ héi chñ nghÜa ®ßi triÖu tËp "®¹i héi xt«-ni-a, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt s−. Lµ ®¹i biÓu cña tØnh E-xt«-ni-a c«ng nh©n kh«ng ®¶ng ph¸i" vµ ®ßi thµnh lËp "®¶ng c«ng nh©n trong §u-ma nhµ n−íc II, ®i theo ph¸i tiÕn bé ― mét nhãm chÝnh kh«ng ®¶ng ph¸i më réng"; céng t¸c víi b¸o men-sª-vÝch "TiÕng trÞ cña giai cÊp t− s¶n qu©n chñ - tù do chñ nghÜa. Trong nh÷ng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi". §· viÕt b¸o chèng nh÷ng ng−êi b«n- n¨m 1918 - 1919 ― phô t¸ vµ lµ thø tr−ëng Bé quèc phßng cña sª-vÝch, trong c¸c bµi ®ã, theo c¸ch nãi cña V. I. Lª-nin, kh«ng cã chÝnh phñ t− s¶n E-xt«-ni-a. ― 495. mét c¸i g× kh¸c "ngoµi sù o¸n hËn th«ng th−êng cña nh÷ng phÇn Ých-x¬ ― xem Ma-xlèp, P. P. tö trÝ thøc t− s¶n kh«ng ®¶ng ph¸i" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 15, tr. 460). N¨m 1909 ra khái K ®¶ng, cã nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh ¸m muéi. Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, khru-xta-lÐp trë vÒ Nga. Sau C¸ch kha-xa-nèp, C. G. (sinh n¨m 1879) ― ®¹i biÓu cña tØnh U-pha trong m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, r¸o riÕt ho¹t ®éng ph¶n c¸ch §u-ma nhµ n−íc II, vÒ nghÒ nghiÖp lµ gi¸o viªn, thuéc nhãm nh©n m¹ng ë U-crai-i-na, ñng hé thñ lÜnh C«-d¾c Xc«-r«-p¸t-xki vµ d©n - Håi gi¸o. Trong §u-ma, tham gia tiÓu ban l−¬ng thùc, ®i PÕt-li-u-ra. BÞ b¾n n¨m 1918. ― 48, 198. theo ph¸i lao ®éng. ― 498.
  3. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 804 805 Khv«-r«-xtu-khin, I. P. (sinh n¨m 1879) ― n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh héi thèng nhÊt) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. La-rin b¶o vÖ c−¬ng lÜnh men-sª-vÝch chñ tr−¬ng ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u Xa-ra-tèp trong §u-ma nhµ n−íc II, ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - hãa ruéng ®Êt, ñng hé t− t−ëng c¬ héi chñ nghÜa ®ßi triÖu tËp "®¹i c¸ch m¹ng. Trong nh÷ng n¨m 1905 - 1906 lµm x· tr−ëng, nhiÒu héi c«ng nh©n". Lµ ®¹i biÓu cña tæ chøc P«n-ta-va ®i dù §¹i héi V lÇn bÞ chÝnh quyÒn Nga hoµng theo dâi. ― 490. (ë Lu©n-®«n) cña ®¶ng. Sau thÊt b¹i cña c¸ch m¹ng 1905 - 1907, Ki-dª-vÐt-te, A. A. (1866 - 1933) ― nhµ sö häc vµ nhµ chÝnh luËn t− La-rin trë thµnh mét trong nh÷ng ng−êi truyÒn b¸ tÝch cùc cho s¶n - tù do chñ nghÜa. Trong nh÷ng n¨m 1900 - 1911 ― phã gi¸o s− khuynh h−íng thñ tiªu. La-rin ®· tham gia tÝch cùc trong khèi Tr−êng ®¹i häc tæng hîp M¸t-xc¬-va; lµ thµnh viªn cña "Héi liªn th¸ng T¸m chèng ®¶ng; lµ ñy viªn Ban tæ chøc cña khèi nµy. Sau hiÖp gi¶i phãng" tõ khi míi thµnh lËp, mét trong nh÷ng thñ lÜnh C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng hai 1917, cÇm ®Çu nhãm men- sª-vÝch quèc tÕ chñ nghÜa, xuÊt b¶n t¹p chÝ "Quèc tÕ". Th¸ng T¸m cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. §¹i biÓu cña thµnh phè M¸t-xc¬-va 1917 ®−îc kÕt n¹p vµo ®¶ng b«n-sª-vÝch. Sau C¸ch m¹ng x· héi trong §u-ma nhµ n−íc II; ®· céng t¸c víi tê "Tin tøc n−íc Nga", chñ nghÜa th¸ng M−êi, La-rin lµm c«ng t¸c chÝnh quyÒn vµ c«ng tham gia héi ®ång biªn tËp vµ lµ mét trong nh÷ng biªn tËp viªn t¸c kinh tÕ. ― 429, 430, 431, 436, 438. cña t¹p chÝ "T− t−ëng Nga". Trong nh÷ng t¸c phÈm chÝnh luËn - Lan-®e, A. X. ― xem I-d¬-g«-Ðp, A. X. sö häc cña m×nh, Ki-dª-vÐt-te ®· xuyªn t¹c ý nghÜa cña cuéc c¸ch L¸t-xan (Lassalle), PhÐc-®i-n¨ng (1825 - 1864) ― nhµ x· héi chñ nghÜa m¹ng Nga nh÷ng n¨m 1905 - 1907. Khi ®¸nh gi¸ nh÷ng quan ®iÓm cña Ki-dª-vÐt-te, V. I. Lª-nin trong mét sè t¸c phÈm cña m×nh, ®· tiÓu t− s¶n §øc, ng−êi s¸ng lËp ra mét lo¹i chñ nghÜa c¬ héi trong phong trµo c«ng nh©n §øc ― chñ nghÜa L¸t-xan. liÖt y vµo danh s¸ch nh÷ng gi¸o s− d©n chñ - lËp hiÕn bu«n b¸n khoa häc chiÒu theo ý muèn cña ph¸i ph¶n ®éng. Sau C¸ch m¹ng L¸t-xan lµ mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra Tæng héi c«ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, Ki-dª-vÐt-te tiÕn hµnh ®Êu tranh tÝch nh©n §øc (1863). ViÖc thµnh lËp Tæng héi cã mét ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi phong trµo c«ng nh©n, song khi ®−îc bÇu lµm chñ tÞch cùc chèng l¹i ChÝnh quyÒn x«-viÕt; v× vËy ®Õn n¨m 1922 ®· bÞ trôc Tæng héi th× L¸t-xan l¹i ®−a Tæng héi ®i theo con ®−êng c¬ héi xuÊt ra khái n−íc Nga x«-viÕt. ë n−íc ngoµi, Ki-dª-vÐt-te ®· tÝch chñ nghÜa. Ph¸i L¸t-xan hy väng b»ng con ®−êng c«ng khai tuyªn cùc ho¹t ®éng trong giíi b¸o chÝ b¹ch vÖ l−u vong. ― 31. truyÒn cho quyÒn phæ th«ng ®Çu phiÕu, b»ng con ®−êng s¸ng lËp Ki-xª-lÐp, A. E. (sinh n¨m 1868) ― ®¹i biÓu cña tØnh Tam-bèp trong §u- ra c¸c héi s¶n xuÊt ®−îc nhµ n−íc gioong-ke trî cÊp th× cã thÓ ma nhµ n−íc II, xuÊt th©n lµ n«ng d©n. Tham gia Nhãm lao ®éng. thiÕt lËp ®−îc "nhµ n−íc nh©n d©n tù do". L¸t-xan ñng hé chÝnh GÇn 10 n¨m lµm gi¸o viªn n«ng th«n, sau ®ã lµ nh©n viªn v¨n s¸ch thèng nhÊt n−íc §øc "tõ trªn xuèng" d−íi b¸ quyÒn l·nh ®¹o phßng trªn tuyÕn ®−êng s¾t Ri-a-dan - U-ran ë Xa-ra-tèp vµ C«- cña n−íc Phæ ph¶n ®éng. ChÝnh s¸ch c¬ héi chñ nghÜa cña ph¸i d¬-lèp. Trong thêi gian cã cuéc b·i c«ng vµo th¸ng M−êi - th¸ng L¸t-xan lµ trë ng¹i cho ho¹t ®éng cña Quèc tÕ I vµ cho viÖc thµnh lËp mét ®¶ng c«ng nh©n ch©n chÝnh ë §øc, trë ng¹i cho viÖc gi¸o Ch¹p 1905 lµ ®¹i biÓu cña hÇu hÕt c¸c ®¹i héi ngµnh ®−êng s¾t. dôc c«ng nh©n vÒ ý thøc giai cÊp. Trong §u-ma, tham gia tiÓu ban ruéng ®Êt vµ tiÓu ban vÒ gi¸o dôc quèc d©n. §· céng t¸c víi "T¹p chÝ cho mäi ng−êi", "NhËt ký Xa- Nh÷ng quan ®iÓm lý luËn vµ chÝnh trÞ cña ph¸i L¸t-xan ®· bÞ ra-tèp" vµ c¸c xuÊt b¶n phÈm kh¸c. ― 478, 481, 483. nh÷ng t¸c gi¶ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin phª ph¸n kÞch liÖt (xem C. M¸c "Phª ph¸n c−¬ng lÜnh G«-ta"; V. I. Lª-nin. "Nhµ KiÕc-n«-xèp, N. X. (sinh n¨m 1847) ― ®¹i biÓu cña tØnh Xa-ra-tèp trong n−íc vµ c¸ch m¹ng" vµ c¸c t¸c phÈm kh¸c). ― 446. §u-ma nhµ n−íc II, lµ n«ng d©n. Trong §u-ma ng¶ theo ph¸i x· Lª-®ª-bua (Ledebour), Ghª-oãc-g¬ (1850 - 1947) ― ®¶ng viªn d©n chñ - héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. ― 484. x· héi §øc, tõ n¨m 1900 ®Õn 1918 lµ ®¹i biÓu cña §¶ng d©n chñ - L x· héi §øc trong quèc héi. Ng−êi tham dù §¹i héi x· héi chñ La-rin, I-u. (Lu-ri-ª, M. A.) (1882 - 1932) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi nghÜa quèc tÕ ë Stót-ga, t¹i ®ã ®· lªn tiÕng chèng l¹i chñ nghÜa thùc d©n. Tham dù Héi nghÞ Xim-mÐc-van, mét trong nh÷ng nhµ thuéc ph¸i men-sª-vÝch, ®¹i biÓu chÝnh thøc t¹i §¹i héi IV (§¹i
  4. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 806 807 héi miÒn B¾c §øc, tõ n¨m 1874, nhiÒu lÇn ®−îc bÇu lµm nghÞ sÜ l·nh ®¹o chÝnh trÞ cña c¸nh h÷u ë Xim-mÐc-van. N¨m 1916, sau Quèc héi §øc; ®· khÐo biÕt lîi dông diÔn ®µn quèc héi ®Ó v¹ch khi cã sù ph©n liÖt trong §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, Lª-®ª-bua trÇn chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i ph¶n ®éng cña bän gioong-ke tham gia "nhãm lao ®éng d©n chñ - x· héi" cña quèc héi, nhãm Phæ. V× ho¹t ®éng c¸ch m¹ng nªn nhiÒu lÇn bÞ xö tï. Tham gia tÝch nµy lµ h¹t nh©n c¬ b¶n cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®éc lËp §øc cùc vµo viÖc tæ chøc Quèc tÕ II. C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen ®¸nh gi¸ ph¸i gi÷a ®−îc thµnh lËp n¨m 1917; ®¶ng nµy bªnh vùc bän s«- cao LiÕp-nÕch, h−íng dÉn ho¹t ®éng cña «ng, nh−ng ®ång thêi vanh c«ng khai. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1924 Lª-®ª-bua cÇm ®Çu còng phª ph¸n lËp tr−êng ®iÒu hßa cña «ng ®èi víi c¸c phÇn tö c¬ mét nhãm nhá ®éc lËp trong quèc héi. N¨m 1931 gia nhËp §¶ng héi chñ nghÜa. ― 232, 601. c«ng nh©n x· héi chñ nghÜa. Sau khi HÝt-le n¾m chÝnh quyÒn, «ng LÝp-kin, Ph. A. ― xem Tsª-rª-va-nin, N. sang Thôy-sÜ sèng l−u vong. ― 84. Lª-nin, V. I. (U-li-a-nèp, V. I., Tu-lin, C.) ― c¸c tµi liÖu tiÓu sö. ― 107, LÝt-van (Lidvall), £-rÝch Lª-«-na ― mét tªn trïm ®Çu c¬ vµ bÞp bîm, 117, 118, 119, 120 - 121, 122, 127, 130 - 131, 133, 135, 138, 164 - 167, quèc tÞch Thôy-®iÓn; n¨m 1906 y ®· ho¹t ®éng trong lÜnh vùc cung cÊp l−¬ng thùc cho c¸c tØnh bÞ ®ãi nh− Tam-bèp, Pen-da vµ 171 - 172, 204, 212, 231, 233, 234, 235, 237, 269 - 270, 284, 289, 299, nh÷ng tØnh kh¸c. Do b¸o chÝ v¹ch mÆt tªn V. I. Guèc-c«, thø 303, 342, 350, 356, 368, 374, 385, 390, 391, 393, 396, 414, 416, 422, tr−ëng Bé néi vô, tham gia vô ©m m−u ®Çu c¬ cña LÝt-van, ®−a 424, 525 - 526. cho LÝt-van mét sè tiÒn lín lÊy tõ c«ng quü, chÝnh phñ Nga hoµng Lª-«-na-x¬, P. X. (1864 - 1938) ― nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc vµ x· héi LÝt- ®· buéc ph¶i ®−a Guèc-c« ra tßa ®Ó Ph¸p viÖn tèi cao xÐt xö. va, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt gia. Tõ n¨m 1889 lµm viÖc ë tßa ¸n khu Nh−ng sau nµy, vô ¸n ®· bÞ Øm ®i. ― 283. Xu-van-ki, sau ®ã lµ dù thÈm ë Ta-sken vµ nhiÒu n¬i kh¸c. N¨m L«-gi¬-kin, X. V. (sinh n¨m 1868) ― b¸c sÜ cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng, 1907 ®−îc bÇu lµm ®¹i biÓu cña tØnh Xu-van-ki trong §u-ma nhµ ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, ®¹i biÓu tØnh Vi-¸t-ca trong §u-ma n−íc II; tham gia ®¶ng ®oµn cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Trong nhµ n−íc I; ®· ký vµo b¶n "dù ¸n cña 33 ng−êi" vÒ ruéng ®Êt do nh÷ng n¨m 1918 - 1919 nhiÒu lÇn tham gia chÝnh phñ LÝt-va t− s¶n. ph¸i lao ®éng ®−a ra §u-ma I xÐt. ― 307. Tõ n¨m 1922 lµ gi¸o s− Tr−êng ®¹i häc tæng hîp Ca-u-na-x¬, chñ tÞch Héi ®ång luËt gia LÝt-va. Tõ n¨m 1933 - 1938 ― tæng biªn tËp L«-Ýt Gioãc-gi¬ (Lloyd - George), §a-vÝt (1863 - 1945) ― nhµ ho¹t ®éng t¹p chÝ "V¨n hãa", mét t¹p chÝ d©n chñ - tù do chñ nghÜa. ― 496. chÝnh trÞ vµ lµ nhµ ngo¹i giao Anh, thñ lÜnh cña §¶ng tù do. Tõ n¨m 1890 lµ nghÞ sÜ. Trong nh÷ng n¨m 1905 - 1908 lµ bé tr−ëng Bé LiÕp-nÕch (Liebknecht), Vin-hem (1826 - 1900) ― nhµ ho¹t ®éng næi th−¬ng nghiÖp; trong nh÷ng n¨m 1908 - 1915 lµ bé tr−ëng Bé tµi tiÕng cña phong trµo c«ng nh©n §øc vµ phong trµo c«ng nh©n chÝnh. L«-Ýt Gioãc-gi¬ ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh quèc tÕ, mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp vµ lµ l·nh tô cña §¶ng ®−êng lèi chÝnh trÞ cña chÝnh phñ Anh, nh»m chuÈn bÞ cho cuéc d©n chñ - x· héi §øc. ¤ng ®· tÝch cùc tham gia vµo cuéc c¸ch chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt. Chèng l¹i phong trµo c¸ch m¹ng cña m¹ng 1848 - 1849 ë §øc, sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i, «ng sèng giai cÊp v« s¶n; b»ng c¸ch xu nÞnh, lõa g¹t vµ høa hÑn víi c«ng l−u vong ë n−íc ngoµi, lóc ®Çu sèng ë Thôy-sÜ, sau ë Anh, t¹i ®ã nh©n, y ®· m−u toan ng¨n ngõa viÖc thµnh lËp ë Anh mét ®¶ng «ng ®· gÇn gòi víi C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen; do ¶nh h−ëng cña c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n. V. I. Lª-nin viÕt: "L«-Ýt Gioãc- M¸c vµ ¡ng-ghen, LiÕp-nÕch ®· trë thµnh mét ng−êi x· héi chñ gi¬ phôc vô giai cÊp t− s¶n mét c¸ch tuyÖt diÖu, vµ phôc vô giai nghÜa. N¨m 1862 trë vÒ §øc. Sau khi Quèc tÕ I ®−îc thµnh lËp, cÊp t− s¶n chÝnh ngay tõ trong hµng ngò c«ng nh©n, truyÒn b¸ «ng lµ mét trong nh÷ng ng−êi tÝch cùc nhÊt trong viÖc truyÒn ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n vµo chÝnh trong néi bé giai cÊp v« b¸ nh÷ng t− t−ëng c¸ch m¹ng cña Quèc tÕ I vµ lµ ng−êi tæ s¶n, lµ n¬i mµ viÖc chinh phôc quÇn chóng vÒ mÆt tinh thÇn lµ chøc ra c¸c ph©n bé cña Quèc tÕ ë §øc. Tõ n¨m 1875 cho ®Õn cuèi cÇn thiÕt nhÊt vµ khã kh¨n nhÊt" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt ®êi LiÕp-nÕch lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng d©n b¶n Sù thËt, Hµ-néi, t. 23, tr. 149 - 150). Trong nh÷ng n¨m 1916 - chñ - x· héi §øc vµ lµ tæng biªn tËp cña c¬ quan trung −¬ng lµ 1922 lµ thñ t−íng, ra søc cñng cè ®Þa vÞ cña chñ nghÜa ®Õ quèc Anh ë Trung vµ CËn ®«ng, ë vïng Ban-c¨ng; ®µn ¸p d· man phong b¸o "Vorwärts" ("TiÕn lªn"). Tõ n¨m 1867 ®Õn 1870, lµ nghÞ sÜ Quèc
  5. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 808 809 trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c thuéc ®Þa vµ c¸c n−íc lÖ thuéc. Sau héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, cho ®Õn n¨m 1929, «ng lµ bé tr−ëng Bé C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi ë Nga, y lµ mét trong d©n ñy gi¸o dôc, sau ®ã lµ chñ tÞch ñy ban khoa häc trùc thuéc nh÷ng ng−êi cæ vò vµ tæ chøc cuéc can thiÖp vò trang vµ phong Ban chÊp hµnh trung −¬ng c¸c X«-viÕt Liªn-x«. Th¸ng T¸m 1933, táa nh»m chèng Nhµ n−íc x«-viÕt. Tham gia tÝch cùc Héi nghÞ hßa «ng ®−îc cö lµm ®¹i diÖn toµn quyÒn cña Liªn-x« ë T©y-ban-nha. ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu t¸c phÈm vÒ nghÖ thuËt vµ v¨n häc. ― 87, b×nh ë Pa-ri n¨m 1919; mét trong nh÷ng t¸c gi¶ cña Hßa −íc VÐc- 111, 228 - 238, 549, 552. x©y. N¨m 1922, sau nhiÒu thÊt b¹i vÒ chÝnh trÞ, y ®· xin tõ chøc, song cho ®Õn cuèi ®êi, y vÉn cßn gi÷ ®−îc mét ¶nh h−ëng chÝnh Lu-ri-ª, M. A. ― xem La-rin, I-u. trÞ nhÊt ®Þnh. ― 556. Lóc-x¨m-bua (Luxemburg), R«-da (1871 - 1919) ― nhµ ho¹t ®éng xuÊt Lu-giª-nèp-xki, G. N. (1870 - 1906) ― tham biÖn cña tØnh; nh©n vËt ho¹t s¾c cña phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ, mét trong nh÷ng thñ lÜnh ®éng tÝch cùc trong c¸i gäi lµ "Liªn minh nh÷ng ng−êi Nga", mét cña c¸nh t¶ trong Quèc tÕ II. Bµ b¾t ®Çu ho¹t ®éng c¸ch m¹ng vµo tæ chøc b¶o hoµng - Tr¨m ®en ë Tam-bèp. Vµo nh÷ng n¨m 1905 - 1906 ― mét trong nh÷ng kÎ chØ huy c¸c vô tµn s¸t do bän Tr¨m nöa cuèi nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XIX; lµ mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp vµ l·nh ®¹o §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan; bµ ®· lªn tiÕng ®en g©y ra vµ vô ®µn ¸p d· man cña chÝnh phñ Nga hoµng ®èi víi chèng l¹i chñ nghÜa d©n téc trong hµng ngò phong trµo c«ng nh©n phong trµo c¸ch m¹ng cña n«ng d©n ë tØnh Tam-bèp. Lu-giª-nèp- Ba-lan. Tõ n¨m 1897, bµ tham gia tÝch cùc trong phong trµo d©n xki bÞ ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng M. A. Xpi-ri-®«-n«- va giÕt chÕt. ― 56. chñ - x· héi §øc; tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng chñ nghÜa BÐc-stanh vµ chñ nghÜa Min-l¬-r¨ng. Lóc-x¨m-bua lµ ng−êi tham gia cuéc Lu-i XVIII (1755 - 1824) ― vua Ph¸p (1814-1824) thuéc triÒu ®¹i Buèc- c¸ch m¹ng Nga ®Çu tiªn (ë V¸c-sa-va); n¨m 1907 bµ tham gia §¹i b«ng. Lu-i XVIII thùc hiÖn chÝnh s¸ch phôc vô cho lîi Ých cña giíi héi V (ë Lu©n-®«n) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, t¹i quý téc ph¶n ®éng vµ gi¸o héi. ―174. ®¹i héi bµ ñng hé nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Ngay tõ nh÷ng ngµy Lu-na-ts¸c-xki, A.V. (V«i-nèp) (1875 - 1933) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· ®Çu cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, R«-da Lóc-x¨m-bua gi÷ héi, nhµ c¸ch m¹ng chuyªn nghiÖp, sau lµ nhµ ho¹t ®éng næi tiÕng lËp tr−êng quèc tÕ chñ nghÜa. Lµ mét trong nh÷ng ng−êi chñ x−íng cña nhµ n−íc X«-viÕt. ¤ng tham gia phong trµo c¸ch m¹ng tõ ®Çu viÖc thµnh lËp nhãm "Quèc tÕ", vÒ sau ®æi tªn lµ nhãm "Xp¸c-ta- nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX. Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n cót", vµ råi l¹i ®æi thµnh "Liªn minh Xp¸c-ta-cót"; bµ ®· viÕt (ë trong d©n chñ - x· héi Nga, «ng trë thµnh ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch. ¤ng tï) cuèn s¸ch máng "Cuéc khñng ho¶ng cña §¶ng d©n chñ - x· héi" tham gia ban biªn tËp cña c¸c tê b¸o b«n-sª-vÝch "TiÕn lªn", víi bÝ danh lµ Giu-ni-ót (xem bµi b¸o cña V. I. Lª-nin "Bµn vÒ cuèn "Ng−êi v« s¶n", vµ sau ®ã lµ tê "§êi sèng míi". Theo sù ñy nhiÖm s¸ch nhá cña Giu-ni-ót" ― Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù cña V. I. Lª-nin, «ng ®· ®äc b¸o c¸o vÒ khëi nghÜa vò trang t¹i §¹i thËt, Hµ-néi, t. 22, tr. 379 - 397). Sau C¸ch m¹ng th¸ng M−êi mét héi III cña ®¶ng. ¤ng tham gia §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) vµ 1918 ë §øc, bµ tham gia l·nh ®¹o §¹i héi thµnh lËp §¶ng céng s¶n §¹i héi V (Lu©n-®«n) cña ®¶ng. N¨m 1907, lµ ®¹i diÖn cña nh÷ng §øc. Th¸ng Giªng 1919, bµ bÞ b¾t giam råi bÞ giÕt theo lÖnh cña ng−êi b«n-sª-vÝch t¹i §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Stót-ga. chÝnh phñ Sai-®ª-man. Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ cao R. Lóc-x¨m-bua Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, «ng ®· xa rêi chñ nh−ng nhiÒu lÇn phª ph¸n nh÷ng sai lÇm cña bµ vÒ nhiÒu vÊn ®Ò nghÜa M¸c, tham gia nhãm chèng ®¶ng "TiÕn lªn", ®ßi kÕt hîp (vÒ vai trß cña ®¶ng, vÒ chñ nghÜa ®Õ quèc, vÊn ®Ò d©n téc - thuéc chñ nghÜa M¸c víi t«n gi¸o. Trong t¸c phÈm cña m×nh "Chñ ®Þa, vÊn ®Ò n«ng d©n, vÒ c¸ch m¹ng th−êng trùc v. v.), vµ qua ®ã nghÜa duy vËt vµ chñ nghÜa kinh nghiÖm phª ph¸n" (1909), V. I. gióp cho bµ gi÷ mét lËp tr−êng ®óng ®¾n. ― 90, 107. Lª-nin ®· v¹ch trÇn nh÷ng quan ®iÓm sai lÇm cña Lu-na-ts¸c-xki Lvèp, N. N. (1867 - 1944) ― ®Þa chñ; theo nhËn ®Þnh cña Lª-nin, lµ "nhµ vµ phª ph¸n nghiªm kh¾c nh÷ng quan ®iÓm ®ã. Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, Lu-na-ts¸c-xki ®øng trªn lËp tr−êng cña quý téc ph¶n c¸ch m¹ng", "®iÓn h×nh cña mét tªn d©n chñ - lËp chñ nghÜa quèc tÕ. §Çu n¨m 1917, «ng tham gia tæ chøc "liªn hiÕn ph¶n béi". Trong nh÷ng n¨m 1893 - 1900 lµ thñ lÜnh cña giíi khu" vµ cïng víi tæ chøc nµy «ng ®−îc kÕt n¹p vµo ®¶ng t¹i §¹i quý téc huyÖn Ba-la-sèp; tõ n¨m 1899 lµ chñ tÞch c¬ quan hµnh héi VI cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Sau C¸ch m¹ng x· chÝnh cña Héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh Xa-ra-tèp. Lµ ng−êi tham dù
  6. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 810 811 Ma-li-nèp-xki, V. A. ─ xem B«-g®a-nèp, A. c¸c ®¹i héi cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng trong nh÷ng n¨m 1904 - 1905. Mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" vµ Ma-li-sÐp-xki, N. G. (sinh n¨m 1874) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña thuéc ph¸i men-sª-vÝch. Trong nh÷ng n¨m 1894 - 1895 tham gia ®¶ng nµy. §−îc bÇu vµo §u-ma nhµ n−íc I nhê sè phiÕu cña mét trong nh÷ng nhãm d©n chñ - x· héi ë Pª-tÐc-bua. N¨m 1895 nh÷ng n«ng d©n bÞ bän d©n chñ - lËp hiÕn lõa bÞp; ®· kiªn quyÕt bÞ b¾t, bÞ cÇm tï vµ ®i ®µy. N¨m 1906 céng t¸c víi t¹p chÝ men-sª- chèng l¹i nh÷ng yªu s¸ch cña n«ng d©n. §¹i biÓu §u-ma nhµ n−íc vÝch "TiÕng väng cña thêi ®¹i". Tõ n¨m 1907 Ma-li-sÐp-xki rêi bá II. Mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra §¶ng "canh t©n hßa b×nh". ho¹t ®éng chÝnh trÞ. ─ 562. Trong §u-ma nhµ n−íc III vµ IV, ®· hµnh ®éng nh− mét thñ lÜnh cña "ph¸i tiÕn bé". N¨m 1917 ― mét trong nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o Ma-xlèp, P. P. (Gi«n, Ých-x¬) (1867 - 1946) ─ nhµ kinh tÕ häc, ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, trong liªn minh cña bän ®Þa chñ. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng ®ã ®· m−u toan xÐt l¹i chñ nghÜa M¸c; céng t¸c víi c¸c t¹p chÝ "§êi M−êi lµ nhµ b¸o cña bän b¹ch vÖ, vÒ sau lµ mét tªn b¹ch vÖ l−u vong. ― 447. sèng", "B−íc ®Çu" vµ "B×nh luËn khoa häc". Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, Ma-xlèp ®· gia nhËp ph¸i men-sª- M vÝch; ®−a ra c−¬ng lÜnh men-sª-vÝch chñ tr−¬ng ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa ruéng ®Êt. T¹i §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña §¶ng M-®-m. ─ xem Mª-®em, V. §. c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®· thay mÆt nh÷ng ng−êi men-sª- Ma-cla-cèp, V. A. (1870 - 1957) ─ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, ®¶ng viªn vÝch ®äc b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, ®−îc ®¹i héi bÇu vµo ban d©n chñ - lËp hiÕn, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt s−, ®Þa chñ. Tõ n¨m biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc 1895 lµ tr¹ng s−, ®· ph¸t biÓu trong nhiÒu vô ¸n chÝnh trÞ. §¹i biÓu ph¶n ®éng thèng trÞ, Ma-xlèp theo ph¸i thñ tiªu, trong thêi kú chiÕn cña M¸t-xc¬-va trong c¸c §u-ma nhµ n−íc II, III vµ IV. ñy viªn tranh thÕ giíi thø nhÊt, lµ phÇn tö x· héi - s«-vanh. Sau C¸ch m¹ng Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Sau C¸ch x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, Ma-xlèp th«i ho¹t ®éng chÝnh trÞ, lµm m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917 ─ ®¹i sø cña ChÝnh phñ l©m c«ng t¸c s− ph¹m vµ khoa häc. Tõ n¨m 1929 ─ viÖn sÜ chÝnh thøc cña thêi t− s¶n ë Pa-ri, vÒ sau lµ mét phÇn tö b¹ch vÖ l−u vong. ─ 68. ViÖn hµn l©m khoa häc Liªn-x«. ─ 272 - 273, 293, 295, 296, 297 - 298, 300 - 301, 301 - 302, 303 - 304, 305 - 306, 307, 324 - 325, 333, 350 - 360, Ma-kh¬ (Mach), Eng-xt¬ (1838 - 1916) ─ nhµ vËt lý vµ triÕt häc ng−êi 366, 368, 369 - 370, 394, 395, 396, 399, 401. ¸o, nhµ duy t©m chñ quan, mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp chñ M¸c (Marx), C¸c (1818 - 1883) ─ ng−êi s¸ng lËp ra chñ nghÜa céng s¶n nghÜa kinh nghiÖm phª ph¸n; gi¶ng d¹y m«n to¸n vµ vËt lý trong c¸c tr−êng ®¹i häc tæng hîp Gra-tx¬ vµ Pra-ha, tõ n¨m 1895 ®Õn khoa häc, nhµ t− t−ëng thiªn tµi, l·nh tô vµ ng−êi thÇy cña giai 1901 ─ gi¸o s− triÕt häc cña Tr−êng ®¹i häc tæng hîp Viªn. Ma- cÊp v« s¶n quèc tÕ (xem bµi b¸o cña V. I. Lª-nin "C¸c M¸c (S¬ l−îc tiÓu sö, kÌm theo sù tr×nh bµy chñ nghÜa M¸c)" ─ Toµn tËp, tiÕng kh¬ phôc håi l¹i c¸c quan ®iÓm cña BÐc-cli vµ Hi-um; tuyªn bè ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi, 1963, t. 21, tr. 33 - 94). ─ 11, 29, nh÷ng c¶m gi¸c lµ "nh÷ng yÕu tè thùc sù cña thÕ giíi". Lîi dông 30, 33 - 34, 85, 97, 152, 195, 235, 313, 316, 317, 325 - 326, 338, 341, nh÷ng ph¸t kiÕn míi nhÊt vÒ v¹n vËt häc, Ma-kh¬ chèng l¹i lý 346, 347, 350 - 360, 368 - 370, 372, 373 - 374, 376, 377 - 379, 440, 510, luËn duy vËt vÒ nhËn thøc. VÒ thùc chÊt th× chñ nghÜa Ma-kh¬ lµ 522, 553, 576, 577, 593 - 597. mét h×nh thøc khoa häc gi¶ hiÖu b¶o vÖ t«n gi¸o. Trong cuèn s¸ch "Chñ nghÜa duy vËt vµ chñ nghÜa kinh nghiÖm phª ph¸n", V. I. Lª- M¸c-tèp, L. (Txª-®Ðc-bau-m¬, I-u. ¤.) (1873 - 1923) ─ mét trong nh÷ng nin ®· phª ph¸n toµn diÖn triÕt häc ph¶n ®éng cña Ma-kh¬. thñ lÜnh cña ph¸i men-sª-vÝch. ¤ng tham gia phong trµo d©n chñ - x· héi vµo nöa ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX. N¨m 1895, Nh÷ng t¸c phÈm chñ yÕu cña Ma-kh¬: "Die Mechanik..." ("C¬ tham gia tæ chøc "Héi liªn hiÖp ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp häc..."), "Beiträge zur Analyse der Empfindungen" ("Ph©n tÝch c«ng nh©n" Pª-tÐc-bua, do ®ã n¨m 1896 ®· bÞ b¾t vµ bÞ ®µy 3 n¨m ë nh÷ng c¶m gi¸c"), "Erkenntnis und Irrtum" ("NhËn thøc vµ sai Tu-ru-khan-xc¬. Sau khi m·n h¹n ®µy, n¨m 1900, M¸c-tèp tham lÇm"). ─ 536.
  7. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 812 813 M¸c-xi-mèp, N. ─ xem B«-g®a-nèp, A. gia vµo viÖc chuÈn bÞ xuÊt b¶n tê "Tia löa" vµ cã ch©n trong ban biªn tËp cña tê b¸o ®ã. T¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· MÐc-cu-lèp, M. A. (sinh n¨m 1875) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu tØnh Cuèc-xc¬ héi Nga ─ ®¹i biÓu cña tæ chøc "Tia löa", cÇm ®Çu ph¸i men-sª-vÝch trong §u-ma nhµ n−íc I, lóc ®Çu lµ ng−êi kh«ng ®¶ng ph¸i, sau lµ c¬ héi chñ nghÜa vµ tõ ®ã, lµ mét trong nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o c¸c c¬ ®¶ng viªn §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. MÐc-cu-lèp lµ quan trung −¬ng vµ lµ ng−êi biªn tËp c¸c xuÊt b¶n phÈm cña ph¸i thµnh viªn tÝch cùc cña Héi liªn hiÖp n«ng d©n Si-g¬-rèp cña §¶ng men-sª-vÝch. ¤ng tham gia c«ng viÖc cña §¹i héi V (Lu©n-®«n) cña x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng; do tham gia héi liªn hiÖp ®ã nªn ®¶ng. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ vµ cã cao trµo n¨m 1908 ®· bÞ truy tè tr−íc tßa ¸n vµ n¨m 1909 bÞ kÕt ¸n 10 n¨m c¸ch m¹ng míi, M¸c-tèp lµ ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu, biªn tËp viªn tï khæ sai. ─ 469 - 470. tê "TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi", tham gia héi nghÞ th¸ng T¸m chèng ®¶ng (1912). Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, MÐc-tva-g«, A. P. (sinh n¨m 1856) ─ nhµ n«ng häc, nghiªn cøu nghÒ M¸c-tèp gi÷ lËp tr−êng ph¸i gi÷a, tham gia c¸c héi nghÞ ë Xim-mÐc- trång rau ë Ph¸p, dù thÝnh khãa khoa häc tù nhiªn ë Xoãc-bon. van vµ Ki-en-tan. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917 Tõ n¨m 1887 ®Õn 1893 céng t¸c víi "B¸o n«ng nghiÖp" vµ t¹p chÝ cÇm ®Çu nhãm men-sª-vÝch quèc tÕ chñ nghÜa. Sau C¸ch m¹ng x· "Kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ nghÒ trång rõng". N¨m 1894 - 1905 ─ biªn héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, ch¹y sang phe nh÷ng kÎ thï c«ng khai tËp viªn t¹p chÝ kinh tÕ vµ n«ng nghiÖp "NghiÖp chñ", tõ n¨m 1905 cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt. N¨m 1920, M¸c-tèp sang §øc, ë BÐc-lanh, lµ ng−êi xuÊt b¶n t¹p chÝ Êy. T¸c gi¶ nh÷ng t¸c phÈm: "Nh÷ng vÊn M¸c-tèp xuÊt b¶n tê b¸o men-sª-vÝch ph¶n c¸ch m¹ng "TruyÒn tin ®Ò n«ng nghiÖp ë vïng kh«ng ph¶i ®Êt ®en ë Nga", "N−íc Nga cã x· héi chñ nghÜa". ─ 22, 42, 48, 107, 171. bao nhiªu ruéng ®Êt vµ chóng ta sö dông nã nh− thÕ nµo?" vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c. ─ 280, 285. M¸c-t−-nèp, A. (Pi-ke, A. X.) (1865 - 1935) ─ mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña "ph¸i kinh tÕ", mét phÇn tö men-sª-vÝch næi tiÕng; sau nµy «ng Men-le - Da-c«-men-xki, A. N. (sinh n¨m 1844) ─ nam t−íc, t−íng cña lµ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû qu©n ®éi Nga hoµng, phÇn tö ph¶n ®éng cùc ®oan. N¨m 1863 tham XIX, «ng tham gia c¸c nhãm D©n ý, n¨m 1886 «ng bÞ b¾t vµ bÞ ®µy gia ®µn ¸p cuéc khëi nghÜa gi¶i phãng Ba-lan. N¨m 1905 ®µn ¸p ®i miÒn §«ng Xi-bi-ri, trong thêi gian ®i ®µy, «ng trë thµnh ®¶ng khèc liÖt cuéc khëi nghÜa cña nh÷ng thñy thñ ë Xª-va-xt«-p«n. N¨m viªn d©n chñ - x· héi. N¨m 1900 «ng ra n−íc ngoµi sèng l−u vong, 1906 cÇm ®Çu cuéc chinh ph¹t phong trµo c¸ch m¹ng ë Xi-bi-ri. tham gia ban biªn tËp t¹p chÝ "Sù nghiÖp c«ng nh©n" cña "ph¸i Th¸ng M−êi 1906 ®−îc cö lµm tæng trÊn ë Pri-ban-tÝch, ®µn ¸p phong kinh tÕ"; «ng chèng l¹i tê "Tia löa" cña Lª-nin. T¹i §¹i héi II cña trµo c¸ch m¹ng cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n L¸t-vi-a vµ E-xt«-ni-a. §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, «ng lµ ®¹i biÓu cña "Héi N¨m 1909 - 1917 lµ ñy viªn Héi ®ång nhµ n−íc. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi lµ mét tªn b¹ch vÖ l−u vong. ─ 56. liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi"; mét ng−êi chèng l¹i ph¸i "Tia löa"; sau ®¹i héi, gia nhËp ph¸i men-sª- Men-nÝch, V. M. (sinh n¨m 1867) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu tØnh Min-xc¬ vÝch. ¤ng tham gia §¹i héi V (Lu©n-®«n) cña ®¶ng víi t− c¸ch lµ trong §u-ma nhµ n−íc II, ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi. Trong §u- ®¹i biÓu cña tæ chøc £-ca-tª-ri-n«-xl¸p. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ma, tham gia tiÓu ban vÒ chÊt vÊn vµ gi¸o dôc quèc d©n. ─ 462. ph¶n ®éng thèng trÞ vµ cã cao trµo c¸ch m¹ng míi, «ng theo ph¸i thñ tiªu. Trong thêi gian chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, gi÷ lËp Mª-®em, V. §. (Grin-bÐc, V. §., M-®-m.) (1879 - 1923) ─ mét trong tr−êng ph¸i gi÷a; sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, nh÷ng thñ lÜnh cña ph¸i Bun. T¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n «ng lµ ®¶ng viªn men-sª-vÝch quèc tÕ chñ nghÜa. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - x· héi Nga, lµ ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh ë n−íc ngoµi x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, «ng rêi bá ph¸i men-sª-vÝch. Trong cña ph¸i Bun, mét phÇn tö chèng l¹i ph¸i "Tia löa". N¨m 1906 nh÷ng n¨m 1918 - 1920 lµm gi¸o viªn ë U-crai-i-na. N¨m 1923 t¹i ®−îc bÇu lµm ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña ph¸i Bun, §¹i héi XII cña §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· ®−îc kÕt n¹p vµo ®¶ng, tham gia §¹i héi V cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®· c«ng t¸c t¹i ViÖn C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Tõ n¨m 1924 lµ ñy viªn ñng hé ph¸i men-sª-vÝch. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, ban biªn tËp t¹p chÝ "Quèc tÕ céng s¶n". ─ 131, 133, 391. cÇm ®Çu c¸c tæ chøc cña ph¸i Bun ë Ba-lan. N¨m 1921, ®· bá sang
  8. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 814 815 Mi-khai-lèp-xki, N. C. (1842 - 1904) ─ nhµ lý luËn næi tiÕng bËc nhÊt Mü. ë ®ã, trªn tê b¸o Do-th¸i x· héi chñ nghÜa c¸nh h÷u "Vor- cña chñ nghÜa d©n tóy tù do chñ nghÜa, nhµ chÝnh luËn, nhµ phª wards" ("TiÕn lªn") ®· ®¨ng c¸c bµi cña y vu khèng n−íc Nga x«- viÕt. ─ 534. b×nh v¨n häc, nhµ triÕt häc theo chñ nghÜa thùc chøng, mét trong nh÷ng ®¹i biÓu cña tr−êng ph¸i chñ quan trong x· héi häc. B¾t Mª-®i-Ðp, Rª-sÝt (1880 - 1912) ─ ®¹i biÓu cña tØnh Ta-vrÝch trong §u-ma ®Çu ho¹t ®éng v¨n häc vµo n¨m 1860; tõ n¨m 1868 lµ céng t¸c nhµ n−íc II, xuÊt th©n lµ n«ng d©n. Lµ ng−êi biªn tËp vµ xuÊt b¶n viªn, vÒ sau lµ mét trong nh÷ng biªn tËp viªn t¹p chÝ "Ký sù n−íc tê b¸o Ta-ta-ri-a "Va-t¸c Kha-®i-si", ñy viªn cña c¬ quan hµnh nhµ". Vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX tham gia so¹n th¶o chÝnh thµnh phè. Trong §u-ma, tham gia ®¶ng ®oµn cña nh÷ng vµ biªn tËp nh÷ng xuÊt b¶n phÈm cña tæ chøc "D©n ý". N¨m 1892, ng−êi Håi gi¸o. ─ 497. Mi-khai-lèp-xki l·nh ®¹o t¹p chÝ "Cña c¶i n−íc Nga", trong t¹p chÝ ®ã ®· tiÕn hµnh ®Êu tranh gay g¾t chèng nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt. Mª-rinh (Mªhring), Phran-tx¬ (1846 - 1919) ─ nhµ ho¹t ®éng xuÊt s¾c cña Trong t¸c phÈm ""Nh÷ng ng−êi b¹n d©n" lµ thÕ nµo vµ hä ®Êu phong trµo c«ng nh©n §øc, mét trong nh÷ng thñ lÜnh vµ nhµ lý luËn tranh chèng nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ra sao?" (1894) vµ trong cña c¸nh t¶ trong §¶ng d©n chñ - x· héi §øc; nhµ sö häc, nhµ chÝnh nh÷ng t¸c phÈm kh¸c, V. I. Lª-nin ®· phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm luËn vµ nhµ nghiªn cøu v¨n häc. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû cña Mi-khai-lèp-xki. ─ 114. XIX ─ nhµ chÝnh luËn d©n chñ - t− s¶n cÊp tiÕn; trong nh÷ng n¨m 1876 - 1882 ®øng trªn lËp tr−êng chñ nghÜa tù do t− s¶n, råi tiÕn Mi-li-u-cèp, P. N. (1859 - 1943)─ thñ lÜnh §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, nhµ triÓn sang phÝa t¶, lµ biªn tËp viªn tê b¸o d©n chñ "Volks-Zeitung" t− t−ëng næi tiÕng cña giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nghÜa Nga, nhµ ("B¸o nh©n d©n"); chèng l¹i Bi-xm¸c ®Ó b¶o vÖ phong trµo d©n chñ - sö häc, nhµ chÝnh luËn. Tõ n¨m 1886 ─ phã gi¸o s− Tr−êng ®¹i häc x· héi. N¨m 1891 gia nhËp §¶ng d©n chñ - x· héi §øc. Mª-rinh lµ tæng hîp M¸t-xc¬-va. B¾t ®Çu ho¹t ®éng chÝnh trÞ vµo nöa ®Çu céng t¸c viªn tÝch cùc vµ lµ mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña c¬ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX; tõ n¨m 1902 céng t¸c tÝch cùc víi quan lý luËn cña ®¶ng ─ t¹p chÝ "Die Neue Zeit" ("Thêi míi"); vÒ sau t¹p chÝ "Gi¶i phãng" cña giíi t− s¶n tù do chñ nghÜa xuÊt b¶n ë chØ ®¹o biªn tËp b¸o "Leipziger Volkszeitung" ("B¸o nh©n d©n Lai- n−íc ngoµi. Th¸ng M−êi 1905 ─ mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp pxÝch"). N¨m 1893, t¸c phÈm "TruyÒn thuyÕt vÒ Lª-xinh" cña «ng ra §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, sau lµ chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung ®−îc in thµnh b¶n riªng, n¨m 1897 ─ xuÊt b¶n t¸c phÈm "LÞch sö −¬ng cña ®¶ng nµy vµ biªn tËp viªn c¬ quan trung −¬ng ─ b¸o §¶ng d©n chñ - x· héi §øc" gåm 4 tËp. Mª-rinh ®· lµm viÖc rÊt "Ng«n luËn". Mi-li-u-cèp lµ ®¹i biÓu cña §u-ma nhµ n−íc III vµ nhiÒu ®Ó xuÊt b¶n nh÷ng di s¶n s¸ch b¸o cña M¸c, ¡ng-ghen vµ IV. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, Mi-li-u-cèp lµ L¸t-xan; n¨m 1918 «ng xuÊt b¶n cuèn s¸ch nãi vÒ th©n thÕ vµ sù bé tr−ëng Bé ngo¹i giao trong ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n ®Çu tiªn; nghiÖp cña C. M¸c. Trong c¸c t¸c phÈm cña Mª-rinh cã nhiÒu ®iÓm tiÕn hµnh chÝnh s¸ch ®Õ quèc chñ nghÜa lµ tiÕp tôc chiÕn tranh xa rêi chñ nghÜa M¸c, ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng mét sè nhµ ho¹t ®éng "cho ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng"; th¸ng T¸m 1917, tÝch cùc tham gia nh− L¸t-xan, Svai-tx¬, Ba-cu-nin, kh«ng hiÓu ®−îc b−íc ngoÆt c¸ch chuÈn bÞ cuéc næi lo¹n ph¶n c¸ch m¹ng cña Coãc-ni-lèp. Sau C¸ch m¹ng mµ M¸c vµ ¡ng-ghen ®· thùc hiÖn trong triÕt häc. Mª-rinh m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, trë thµnh mét trong nh÷ng kÎ tÝch cùc chèng l¹i chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa xÐt l¹i trong hµng tæ chøc cuéc can thiÖp qu©n sù cña n−íc ngoµi chèng n−íc Nga ngò cña Quèc tÕ II, lªn ¸n chñ nghÜa cau-xky, nh−ng ®ång thêi còng x«-viÕt vµ lµ nh©n vËt ho¹t ®éng tÝch cùc cña nhãm b¹ch vÖ l−u m¾c nh÷ng sai lÇm cña nh÷ng ng−êi c¸nh t¶ §øc, sî kh«ng d¸m vong. Tõ n¨m 1921, xuÊt b¶n ë Pa-ri tê b¸o "Tin giê chãt". ─ 31, ®o¹n tuyÖt víi bän c¬ héi chñ nghÜa vÒ mÆt tæ chøc. ¤ng triÖt ®Ó 146, 150, 185, 193, 199 - 200, 212, 276, 581, 583, 584. b¶o vÖ chñ nghÜa quèc tÕ, chµo mõng C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa Mi-ra-b« (Mirabeau), ¤-n«-rª Ga-bri-en (1749 - 1791) ─ mét trong th¸ng M−êi. B¾t ®Çu tõ n¨m 1916, lµ mét trong nh÷ng ng−êi l·nh nh÷ng nhµ ho¹t ®éng næi tiÕng cña cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n Ph¸p ®¹o "Liªn minh Xp¸c-ta-cót" c¸ch mang; ®ãng vai trß quan träng cuèi thÕ kû XVIII, lµ b¸ t − íc. Mi-ra-b« lµ ng − êi thÓ hiÖn nh÷ng trong viÖc thµnh lËp §¶ng céng s¶n §øc. ─ 189 - 190. lîi Ých cña c¸c giíi tù do chñ nghÜa - «n hßa trong tÇng líp Mi-cla-sÐp-xki, M. P. ─ xem Nª-vª-®«m-xki, M. quý téc Ph¸p. ¤ng næi tiÕng lµ mét diÔn gi¶ cã tµi. Trong qu¸ tr×nh
  9. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 816 817 c¸ch m¹ng, cã liªn hÖ mËt víi triÒu ®×nh, ph¶n béi lîi Ých cña nh©n −¬ng ®¶ng nµy. Ng−êi biªn tËp vµ xuÊt b¶n tuÇn san "TruyÒn tin d©n c¸ch m¹ng. ─ 189. cña §¶ng tù do nh©n d©n", vµ c¶ c¬ quan trung −¬ng cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn lµ b¸o "Ng«n luËn"; ®¹i biÓu cña thµnh phè Pª-tÐc-bua M«-r«-d¬, P. X. (sinh n¨m 1861) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh P«-®«n- trong §u-ma nhµ n−íc I. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai xc¬ trong §u-ma nhµ n−íc II; lóc ®Çu lµ ng−êi kh«ng ®¶ng ph¸i, 1917 ─ ch¸nh v¨n phßng cña ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. Sau C¸ch vÒ sau ®i theo ph¸i lao ®éng. ─ 463, 466. m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, Na-b«-cèp r¸o riÕt ®Êu tranh chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt, tham gia c¸i gäi lµ ChÝnh phñ miÒn M«n-tkª (Moltke), Hen-mót (1848 - 1916) ─ b¸ t−íc, t−íng §øc. Tõ Cr−m do bän b¹ch vÖ tæ chøc, lµm bé tr−ëng Bé t− ph¸p, sau ®ã n¨m 1906 ─ tham m−u tr−ëng Bé tæng tham m−u §øc. Lµ mét sang BÐc-lanh sèng l−u vong; tham gia xuÊt b¶n tê b¸o "Tay l¸i" cña trong nh÷ng kÎ bÞ c¸o trong vô ¸n xÊu xa n¨m 1907; vô ¸n ®· béc nhãm d©n chñ - lËp hiÕn c¸nh h÷u l−u vong. ─ 68. lé sù sa ®äa ®¹o ®øc vµ sù suy ®åi cña bÌ lò triÒu ®×nh Vin-hem II. TÝch cùc tham gia vµo viÖc chuÈn bÞ vµ g©y ra cuéc chiÕn tranh thÕ Na-c«-nª-ts¬-n−i, I. M. (sinh n¨m 1879) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu tØnh Li-u- giíi thø nhÊt. Sau khi qu©n ®éi §øc bÞ thÊt b¹i trªn s«ng M¸c-na blin trong §u-ma nhµ n−íc I, III vµ IV, ®i theo c¸nh t¶ trong §¶ng n¨m 1914, M«n-tkª bÞ c¸ch chøc. ─ 174. d©n chñ - d©n téc. Tham gia tÝch cùc phong trµo gi¶i phãng d©n téc Mu-kha-nèp, A. A. (1860 - 1907) ─ ®Þa chñ, tõ n¨m 1899 ─ thñ lÜnh cña Ba-lan, ®· bÞ b¾t vµ ®µy ®i V«-l«-g®a 3 n¨m, nh−ng n¨m 1905 ®−îc ©n x¸. Mét trong nh÷ng ng−êi tæ chøc ra §¹i héi n«ng d©n ë V¸c-sa- giíi quý téc tØnh TsÐc-ni-gèp, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng va n¨m 1905. Trong §u-ma, tham gia tiÓu ban ruéng ®Êt. ─ 494. §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. §¹i biÓu cña tØnh TsÐc-ni-gèp trong §u- ma nhµ n−íc I, chñ tÞch tiÓu ban ruéng ®Êt. ─ 456. Na-da-ren-c«, §. I. (sinh n¨m 1861) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh Mu-ra-vi-Ðp, M. N. (1796 - 1866) ─ nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc ph¶n ®éng Kh¸c-cèp trong §u-ma nhµ n−íc I, ng−êi cña ph¸i lao ®éng. N¨m cña n−íc Nga Nga hoµng. Trong nh÷ng n¨m 1830 - 1831, Mu-ra- 1905 ®· tham gia tÝch cùc phong trµo n«ng d©n, vµ bÞ b¾t. Trong vi-Ðp ®µn ¸p d· man cuéc khëi nghÜa gi¶i phãng Ba-lan. Tõ n¨m §u-ma, tham gia tiÓu ban ®iÒu hµnh vµ c¸c tiÓu ban kh¸c. §· ký 1850 lµ ñy viªn Héi ®ång nhµ n−íc. Trong nh÷ng n¨m 1857 - 1861 vµo Lêi kªu gäi V−-boãc-g¬ nªn ®· bÞ kÕt ¸n vµ bÞ t−íc quyÒn bÇu lµ bé tr−ëng Bé tµi s¶n quèc gia. KÎ chèng ®èi cuång nhiÖt viÖc b·i cö. ─ 454. bá chÕ ®é n«ng n«. §−îc bæ nhiÖm lµm tæng trÊn tØnh Vin-na, Mu- Na-p«-lª-«ng I (B«-na-p¸c-t¬) (1769 - 1821) ─ hoµng ®Õ Ph¸p nh÷ng ra-vi-Ðp ®µn ¸p hÕt søc d· man cuéc khëi nghÜa n¨m 1863 ë Ba- n¨m 1804 - 1814 vµ 1815. ─ 300. lan, LÝt-va vµ Bª-l«-ru-xi-a, v× thÕ nh©n d©n ®· ®Æt cho y biÖt danh lµ "tªn ®i treo cæ". ─ 581. Na-p«-lª-«ng III (B«-na-p¸c-t¬, Lu-i) (1808 - 1873) ─ hoµng ®Õ Ph¸p tõ n¨m 1852 ®Õn 1870, ch¸u cña Na-p«-lª-«ng I. Sau khi ®Ëp tan cuéc Mu-sen-c«, I. N. (sinh n¨m 1871) ─ ®¹i biÓu cña tØnh Cuèc-xc¬ trong c¸ch m¹ng n¨m 1848, ®−îc bÇu lµm tæng thèng n−íc Céng hßa §u-ma nhµ n−íc II, mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña ®¶ng ®oµn x· Ph¸p; vµo ®ªm ngµy 1 r¹ng ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1851, y ®· lµm ®¶o héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng trong §u-ma, vÒ nghÒ nghiÖp lµ kü s−. chÝnh. Trong t¸c phÈm "Ngµy 18 th¸ng S−¬ng mï cña Lu-i B«-na- Trong §u-ma, tham gia vµo tiÓu ban ruéng ®Êt, lµ b¸o c¸o viªn p¸c-t¬", C. M¸c ®· ®¸nh gi¸ vÒ Na-p«-lª-«ng III (Xem C. M¸c vµ chÝnh thøc cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. ─ 310, 324, 331 - 332, 491. Ph. ¡ng-ghen. TuyÓn tËp, gåm 2 tËp, tiÕng Nga, t. I, 1955, tr. 208 - 302). ─ 212 - 213. N Nª-cra-xèp, N. A. (1821 - 1878) ─ nhµ th¬ vÜ ®¹i ng−êi Nga, nhµ d©n N. X. ─ xem Xva-vi-tx¬-ki, N. A. chñ c¸ch m¹ng. Tõ n¨m 1847 xuÊt b¶n t¹p chÝ "Ng−êi ®−¬ng Na-b«-cèp, V. §. (1869 - 1922) ─ mét trong nh÷ng ng−êi tæ chøc vµ thêi", t¹p chÝ nµy hÇu nh− trong suèt 20 n¨m lµ trung t©m v¨n l·nh tô §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung häc tiÕn bé Nga vµ t− t−ëng x· héi; t¹p chÝ ®−îc sù céng t¸c cña
  10. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 818 819 N. G. TsÐc-n−-sÐp-xki vµ N. A. §«-br«-li-u-bèp. Sau khi t¹p chÝ M−êi lµ chñ tÞch néi c¸c liªn hiÖp ë Vla-®i-v«-xtèc; vÒ sau lµm "Ng−êi ®−¬ng thêi" bÞ chÝnh quyÒn Nga hoµng ®ãng cöa n¨m c«ng t¸c kinh tÕ ë M¸t-xc¬-va. ─ 396, 400, 403, 416, 501. 1866, ch¼ng bao l©u Nª-cra-xèp ®· trë thµnh ng−êi ®øng ®Çu N«-xkª (Noske), Gu-xta-v¬ (1868 - 1946) ─ mét trong nh÷ng thñ lÜnh c¬ t¹p chÝ "Ký sù n−íc nhµ" vµ cïng víi M. £. Xan-t−-cèp - Sª- héi chñ nghÜa cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc. Tõ l©u tr−íc chiÕn ®rin biÕn nã thµnh c¬ quan ng«n luËn cã t− t−ëng d©n chñ tiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, ®· lªn tiÕng bªnh vùc chñ nghÜa qu©n bé. Th¬ ca cña Nª-cra-xèp thÓ hiÖn râ nh÷ng t− t−ëng d©n chñ phiÖt. Trong thêi gian chiÕn tranh lµ mét phÇn tö x· héi - s«-vanh. n«ng d©n c¸ch m¹ng. Nh÷ng t¸c phÈm quan träng nhÊt cña Trong quèc héi bá phiÕu t¸n thµnh nh÷ng kinh phÝ chi cho qu©n Nª-cra-xèp: "Ai lµ ng−êi sèng sung s−íng trªn ®Êt Nga", "¤ng sù. N¨m 1918, trong thêi gian cã cuéc C¸ch m¹ng th¸ng M−êi mét giµ tuyÕt mòi ®á", "Con ®−êng s¾t", "Nh÷ng phô n÷ Nga" v. v.. ë §øc, lµ mét trong nh÷ng kÎ cÇm ®Çu cuéc ®µn ¸p phong trµo V. I. Lª-nin ®¸nh gi¸ cao sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Nª-cra-xèp vµ c¸ch m¹ng cña c¸c thñy thñ ë Ki-en. Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1920 th−êng dïng nh÷ng h×nh t−îng trong t¸c phÈm cña «ng. ─ 54 - 55. lµ bé tr−ëng Bé chiÕn tranh; kÎ tæ chøc c¸c cuéc ®µn ¸p c«ng nh©n Nª-tsi-tai-l«, X. V. (sinh n¨m 1862) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh Ki-Ðp BÐc-lanh vµ giÕt chÕt C. LiÕp-nÕch vµ R. Lóc-x¨m-bua, v× thÕ, y cã trong §u-ma nhµ n−íc II, ng−êi thuéc ph¸i lao ®éng. Sau khi tªn gäi lµ "con chã kh¸t m¸u". Sau nµy lµ chñ tÞch tØnh Han-n«-v¬ phôc vô trong qu©n ®éi, cã mét thêi gian lµm y sÜ ë nhiÒu n¬i, sau thuéc Phæ. Trong nh÷ng n¨m chÕ ®é ®éc tµi ph¸t-xÝt thèng trÞ, y lµm nghÒ n«ng. ─ 483. nhËn tiÒn h−u trÝ nhµ n−íc do chÝnh phñ HÝt-le cÊp. Nª-vª-®«m-xki, M. (Mi-cla-sÐp-xki,M. P.) (1866 - 1943) ─ ®¶ng viªn d©n V. I. Lª-nin gäi N«-xkª lµ "tªn ph¶n béi - x· héi", lµ mét trong chñ - x· héi, thuéc ph¸i men-sª-vÝch, nhµ phª b×nh v¨n häc vµ nhµ nh÷ng "tªn ®ao phñ ghª tëm nhÊt xuÊt th©n tõ c«ng nh©n vµ ®· chÝnh luËn. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, lµ ch¹y sang phôc vô cho chÕ ®é qu©n chñ vµ cho giai cÊp t− s¶n ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu, ®ång t×nh víi c¸c t¸c gi¶ cña v¨n tËp ph¶n c¸ch m¹ng" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, d©n chñ - lËp hiÕn "Nh÷ng c¸i mèc"; chèng l¹i tÝnh ®¶ng trong v¨n M¸t-xc¬-va, t. 38, tr. 366). ─ 233. häc. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi chuyªn viÕt chÝnh luËn. Trong nh÷ng t¸c phÈm cña m×nh, V. I. Lª-nin ®· ¤ kÞch liÖt phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm men-sª-vÝch cña Nª-vª- ¤-d«n, I. P. (sinh n¨m 1878) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, thuéc ph¸i ®«m-xki. ─ 66 - 68, 72, 75, 79, 80. men-sª-vÝch, ®¹i biÓu cña thµnh phè Ri-ga trong §u-ma nhµ n−íc Ni-c«-lai II (R«-ma-nèp) (1868 - 1918) ─ hoµng ®Õ Nga cuèi cïng, trÞ v× II, vÒ nghÒ nghiÖp lµ nhµ kinh tÕ häc. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 90 cña tõ n¨m 1894 ®Õn C¸ch m¹ng th¸ng Hai 1917. Ngµy 17 th¸ng B¶y thÕ kû XIX, tham gia tæ chøc c¸c tiÓu tæ c«ng nh©n d©n chñ - x· héi 1918 ®· bÞ xö b¾n ë £-ca-tª-rin-bua (XvÐc-®lèp-xc¬) theo quyÕt ®Çu tiªn ë Ri-ga, ®ång thêi tham gia thµnh lËp Tæ chøc c«ng nh©n ®Þnh cña X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ khu U-ran. ─ 538, d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a miÒn Pri-ban-tÝch n¨m 1902. Tõ n¨m 1904 582, 583. ®Õn 1907 ― ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n N«-v«-xÐt-xki (Bi-na-xÝch, M. X.) (1883 - 1938) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a vµ §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a, ñy héi, thuéc ph¸i men-sª-vÝch, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt s−. N¨m 1906 viªn ban biªn tËp b¸o "Txin". Lµ ng−êi tham dù §¹i héi IV (§¹i lµ ®¹i biÓu chÝnh thøc t¹i §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña §¶ng héi thèng nhÊt) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. N¨m c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, thay mÆt cho tæ chøc Xmoãc-g«n. 1907 sang Mü sèng l−u vong. ― 505, 509 - 510, 511. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, tõ bá phong trµo ¤-d«-lin, C. I-a. (1866 - 1933) ― tr¹ng s−, ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, d©n chñ - x· héi. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, lµ chñ tÞch ban qu©n sù X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t vµ lµ ñy viªn Ban ®¹i biÓu cña tØnh Li-phli-an-®i-a trong §u-ma nhµ n−íc I. Trong chÊp hµnh X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t; tham gia Ban chÊp hµnh trung §u-ma, ®i theo nhãm "Liªn minh cña nh÷ng ng−êi tù trÞ" cña L¸t- −¬ng c¸c X«-viÕt khãa mét. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng vi-a. Lµ th−îng nghÞ sÜ cña n−íc L¸t-vi-a t− s¶n. ― 496.
  11. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 820 821 ¤-lª-nèp, M. I. (sinh n¨m 1876) ─ nhµ kinh tÕ häc vµ nhµ chÝnh luËn chÝ t− s¶n - tù do chñ nghÜa "Gi¶i phãng" vµ víi b¸o cña §¶ng x· theo xu h−íng m¸c-xÝt, vÒ tr×nh ®é häc vÊn lµ b¸c sÜ, céng t¸c víi héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng "N−íc Nga c¸ch m¹ng". N¨m 1903 - 1905 tham gia "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng", tõ 1906 ─ mét trong t¹p chÝ v¨n häc, khoa häc - phæ th«ng vµ chÝnh trÞ - x· héi "Häc vÊn". ─351. nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o ®¶ng tiÓu t− s¶n cña "nh÷ng ng−êi lao ®éng x· héi chñ nghÜa nh©n d©n". Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n èp-tsin-ni-cèp, I. N. (sinh n¨m 1863) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, th¸ng Hai 1917 ─ bé tr−ëng Bé l−¬ng thùc trong ChÝnh phñ l©m ®¹i biÓu cña tØnh Vi-¸t-ca trong §u-ma nhµ n−íc I, vÒ nghÒ nghiÖp thêi t− s¶n. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi ®· ®Êu lµ nhµ n«ng häc.─ 456. tranh chèng l¹i ChÝnh quyÒn x«-viÕt; tõ n¨m 1922 lµ mét tªn b¹ch èt-n«-c«-dèp, A. E. (sinh n¨m 1859) ─ ®¹i biÓu cña tØnh V«-r«-ne-gi¬ vÖ l−u vong. ─ 310, 329 - 330, 331, 375, 417, 469 - 470, 535, 541. trong §u-ma nhµ n−íc II, lµ n«ng d©n vµ tiÓu th−¬ng, ®i theo Pª-tÐc-x«n, B. L. (sinh n¨m 1874) ─ ®Þa chñ lín, ®¹i biÓu cña tØnh C«- nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn, ®· ký vµo "dù th¶o cña 104 ng−êi" vÒ ruéng ®Êt. ─ 307. xt¬-r«-ma trong §u-ma nhµ n−íc II, chñ tÞch c¬ quan hµnh chÝnh cña Héi ®ång ®Þa ph−¬ng huyÖn VÕt-lu-gi¬-xc¬. Lóc ®Çu tham gia P §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, sau ®ã ®i theo "nh÷ng ng−êi lao ®éng x· héi chñ nghÜa nh©n d©n". §· tham gia nhiÒu tiÓu ban trong §u- P¸c-vu-x¬ (Ghen-phan-®¬, A. L.) (1869 - 1924) ─ ®¶ng viªn men-sª- ma. ─ 307. vÝch. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1890 ─ ®Çu nh÷ng n¨m 1900 ®· ho¹t Pª-t¬-r«-tsen-c¬, Ph. I. (sinh n¨m 1875) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh ®éng trong hµng ngò cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, gia nhËp c¸nh t¶ cña ®¶ng nµy; lµ biªn tËp viªn b¸o "Sächsische Arbeiter- Vi-tÐp-xc¬ trong §u-ma nhµ n−íc II. Trong §u-ma, ng¶ theo ph¸i Zeitung" ("B¸o c«ng nh©n D¾c-dªn"); viÕt nhiÒu t¸c phÈm vÒ c¸c h÷u, tham gia tiÓu ban gióp ®ì nh÷ng ng−êi thÊt nghiÖp. Trong vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi. Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n nh÷ng n¨m 1911 - 1913, 1917 vµ 1918 ─ thµnh viªn cña c¬ quan chñ - x· héi Nga, gia nhËp ph¸i men-sª-vÝch. Trong cuéc c¸ch hµnh chÝnh cña Héi ®ång ®Þa ph−¬ng huyÖn P«-lèp-xc¬. ─ 278, m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, P¸c-vu-x¬ ë Nga, céng t¸c víi b¸o men- 460, 505. sª-vÝch "B−íc ®Çu", kªu gäi tham gia §u-ma Bu-l−-ghin, b¶o vÖ Pª-t¬-run-kª-vÝch, I. I. (1844 - 1928) ─ ®Þa chñ, nhµ ho¹t ®éng héi ®ång s¸ch l−îc thùc hiÖn nh÷ng tháa hiÖp nhá víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn v. v.. P¸c-vu-x¬ ®Ò xuÊt "thuyÕt c¸ch m¹ng th−êng ®Þa ph−¬ng, ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn. N¨m 1904 lµ chñ tÞch trùc" ph¶n m¸c-xÝt; T¬-rèt-xki sau nµy ®· biÕn thuyÕt ®ã thµnh vò "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" qu©n chñ - tù do chñ nghÜa. Tham dù c¸c khÝ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa Lª-nin. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ®¹i héi cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng nh÷ng n¨m 1904 - 1905. Lµ mét ph¶n ®éng thèng trÞ, P¸c-vu-x¬ rêi bá §¶ng d©n chñ - x· héi; trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp vµ thñ lÜnh næi tiÕng cña §¶ng d©n chñ trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, lµ phÇn tö x· héi - s«-vanh, tay - lËp hiÕn, chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña ®¶ng nµy vµ lµ sai cña chñ nghÜa ®Õ quèc §øc, ®Çu c¬ lín vÒ nh÷ng trang bÞ qu©n ng−êi xuÊt b¶n b¸o "Ng«n luËn", c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña sù ®Ó kiÕm lîi. Tõ n¨m 1915, xuÊt b¶n t¹p chÝ "Die Glocke ("C¸i ®¶ng nµy. Lµ ®¹i biÓu §u-ma nhµ n−íc I. Ho¹t ®éng x· héi cña Pª- chu«ng") mµ Lª-nin ®¸nh gi¸ lµ "c¬ quan cña bän ph¶n béi vµ bän t¬-run-kª-vÝch lµ sù ph¶n ¸nh ®iÓn h×nh nhÊt vÒ th¸i ®é bî ®ì chÝnh ®µy tí ti tiÖn ë §øc" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, trÞ cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa tr−íc chÕ ®é chuyªn chÕ. Sau Hµ-néi, 1961, t. 21, tr. 496). ─ 21, 123, 129, 359. C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, Pª-t¬-run-kª-vÝch trë thµnh mét tªn b¹ch vÖ l−u vong. ─ 456, 457. Pª-rª-i-a-xl¸p-xki, I-u. ─ xem Khru-xta-lÐp - N«-x¸c, G. X. Phan-lu (Falloux) Phrª-®ª-rÝch An-phrÕt Pi-e (1811 - 1886) ─ nhµ ho¹t Pª-sª-kh«-nèp, A. V. (1867 - 1933) ─ nhµ ho¹t ®éng x· héi t− s¶n vµ lµ mét nhµ chÝnh luËn. Trong nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX ─ lµ mét ®éng chÝnh trÞ vµ nhµ v¨n Ph¸p, ng−êi theo chñ nghÜa chÝnh thèng vµ t¨ng l÷. N¨m 1848 ─ ng−êi chñ x−íng viÖc tµn s¸t vµ c−íp ng−êi d©n tóy tù do chñ nghÜa; céng t¸c viªn, vµ tõ n¨m 1904 lµ ph¸ c¸c x−ëng thî quèc gia vµ lµ ng − êi cæ vò viÖc ®µn ¸p cuéc ñy viªn ban biªn tËp t¹p chÝ "Cña c¶i n−íc Nga"; céng t¸c víi t¹p
  12. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 822 823 khëi nghÜa th¸ng S¸u ë Pa-ri. Trong thêi nÒn Céng hßa thø hai lµ Sau khi b·i bá ®¹o luËt ®Æc biÖt chèng nh÷ng ng−êi x· héi chñ ®¹i biÓu cña Quèc héi lËp hiÕn vµ Quèc héi lËp ph¸p, bé tr−ëng nghÜa, n¨m 1891, t¹i Muyn-khen, Ph«n-ma ®äc hai bµi diÔn v¨n, Bé gi¸o dôc vµ t«n gi¸o (1848 - 1849). ─ 533. trong ®ã «ng ®Ò nghÞ h¹n chÕ ho¹t ®éng cña ®¶ng trong khu«n Phi-l«-nèp, Ph. V. (chÕt n¨m 1906) ─ tham biÖn tØnh. N¨m 1905 - 1906 lµ khæ ®Êu tranh ®ßi c¶i c¸ch, kªu gäi tháa hiÖp víi chÝnh phñ. Cïng víi BÐc-stanh, Ph«n-ma trë thµnh nhµ t− t−ëng cña chñ nghÜa c¶i mét trong nh÷ng kÎ chØ huy c¸c ®éi trõng ph¹t cña chÝnh phñ Nga l−¬ng vµ chñ nghÜa xÐt l¹i. ¤ng ph¶n ®èi viÖc lµm cho cuéc ®Êu hoµng ë tØnh P«n-ta-va. Th¸ng Ch¹p 1905, g©y ra vô ®µn ¸p ®Ém m¸u tranh giai cÊp trë nªn gay g¾t, «ng chøng minh tÝnh −u viÖt cña ®èi víi n«ng d©n ë vïng B«n-si-ª X«-r«-tsin-tx− vµ lµng U-xti-vi-tx−. Y ®· bÞ mét ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng giÕt.─ 56. "chñ nghÜa x· héi nhµ n−íc", kªu gäi §¶ng d©n chñ - x· héi liªn minh víi ph¸i tù do; khi th¶o c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng, «ng Phi-n¬ - £-n«-ta-Ðp-xki, A. I-u (1872 - 1943) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· bªnh vùc lîi Ých cña nh÷ng ng−êi tiÓu t− h÷u ruéng ®Êt. Trong héi, nhµ kinh tÕ häc vµ nhµ v¨n häc. Vµo nh÷ng n¨m 1903 - 1914, chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, ®øng trªn lËp tr−êng chñ nghÜa x· gia nhËp ph¸i b«n-sª-vÝch; n¨m 1906 tham gia ñy ban so¹n th¶o héi - s«-vanh. Trong nh÷ng n¨m cuèi ®êi, «ng th«i kh«ng ho¹t c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt ®−a ra §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña ®éng chÝnh trÞ tÝch cùc n÷a. ─ 90 - 91, 106 - 107, 112, 553. §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga; «ng b¸c bá quèc h÷u hãa, Phren-ken, D. G. (sinh n¨m 1869) ─ ®¹i biÓu cña tØnh C«-xt¬-r«-ma ®ßi tÞch thu ruéng ®Êt ®Þa chñ vµ chia ®Òu ruéng ®Êt råi chuyÓn trong §u-ma nhµ n−íc I, ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, vÒ nghÒ thµnh së h÷u riªng cña n«ng d©n. nghiÖp lµ b¸c sÜ. Tõ n¨m 1896 ®Õn n¨m 1901 c«ng t¸c trong Héi Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, «ng lµ mét ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh Pª-tÐc-bua, phô tr¸ch phßng vÖ sinh cña phÇn tö vÖ quèc vµ s«-vanh. T¸c gi¶ cña mét sè t¸c phÈm vÒ c¸c Héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh V«-l«-g®a vµ C«-xt¬-r«-ma. Phren-ken vÊn ®Ò kinh tÕ, trong ®ã ®· xuyªn t¹c thùc chÊt cña chñ nghÜa céng t¸c víi c¸c t¹p chÝ "B−íc ®Çu", "Lêi nãi míi", "§êi sèng" v. v.. M¸c. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, ®· céng t¸c N¨m 1917 lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng d©n chñ - víi tê b¸o cã xu h−íng men-sª-vÝch "§êi sèng míi". N¨m 1931 ®· lËp hiÕn. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi lµ gi¸o s− c¸c tr−êng cao ®¼ng Lª-nin-gr¸t. ─ 455. bÞ kÕt ¸n trong vô ¸n tæ chøc ph¶n c¸ch m¹ng cña ph¸i men-sª- vÝch. ─ 331, 330 - 331, 331, 338, 370, 373. Pi-a-nøc, I. E. (1863 - 1929) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu tØnh Cuèc-xc¬ trong PhiÕc-xèp, §. (R«-den-bli-um, D. X.) (sinh n¨m 1875) ─ ®¶ng viªn x· héi §u-ma nhµ n−íc II, ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, mét trong nh÷ng t¸c gi¶ cuèn "VÒ viÖc söa Trong nh÷ng n¨m 1903 - 1907 lµm viÖc trong Héi liªn hiÖp n«ng ®æi c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt vµ sù luËn chøng cho c−¬ng lÜnh ®ã", do d©n ë Si-g¬-rèp cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng; n¨m 1907 Nhµ xuÊt b¶n s¸ch "Kû nguyªn" xuÊt b¶n vµo n¨m 1908. ─ 551. bÞ b¾t vµ n¨m 1909 bÞ kÕt ¸n tö h×nh v× vô ¸n Héi Liªn hiÖp nµy; sau ®ã ¸n tö h×nh ®−îc thay b»ng tï khæ sai v« thêi h¹n. Trong Ph«-mi-tsÐp, M. M. (sinh n¨m 1882) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, nh÷ng n¨m 1909 - 1914 bÞ ®µy ë T«-b«n-xc¬, n¨m 1914 - 1917 ─ ë thuéc ph¸i men-sª-vÝch, ®¹i biÓu cña tØnh Ta-vrÝch trong §u-ma Sli-xen-bua. Sau nµy, Pi-a-nøc tõ bá ho¹t ®éng chÝnh trÞ. ─475. nhµ n−íc II. Trong §u-ma, tham gia tiÓu ban ruéng ®Êt vµ tiÓu Pi-ke, A. X. ─ xem M¸c-t−-nèp, A. ban phô tr¸ch c«ng viÖc nhµ thê. ─ 506, 507. Pi-mª-n«-va, E. C. (E. P.) (1885 - 1935) ─ nhµ b¸o vµ nhµ v¨n. Bµ céng Ph«n-ma (Vollmar), Gioãc-gi¬ Hen-rÝch (1850 - 1922) ─ mét trong t¸c víi c¸c t¹p chÝ "ThÕ giíi cña Th−îng ®Õ", "Cña c¶i n−íc Nga" nh÷ng thñ lÜnh c¸nh c¬ héi chñ nghÜa trong §¶ng d©n chñ - x· héi vµ "ThÕ giíi ngµy nay"; theo lËp tr−êng men-sª-vÝch. ─ 554, 557. §øc, nhµ b¸o. Vµo gi÷a nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX, gia nhËp Plª-kha-nèp, G. V. (1856 - 1918) ─ nhµ ho¹t ®éng xuÊt s¾c cña phong §¶ng d©n chñ - x· héi, trong nh÷ng n¨m 1879 - 1880 lµm chñ biªn trµo c«ng nh©n Nga vµ quèc tÕ, ng−êi ®Çu tiªn truyÒn b¸ chñ nghÜa b¸o "Der Sozialdemokrat" ("Ng−êi d©n chñ - x· héi"), c¬ quan ng«n luËn cña ®¶ng, xuÊt b¶n bÝ mËt ë Xuy-rÝch; «ng nhiÒu lÇn M¸c ë Nga. N¨m 1875 khi cßn lµ sinh viªn, Plª-kha-nèp ®· cã liªn ® − îc bÇu lµm ®¹i biÓu Quèc héi §øc vµ héi ®ång tØnh Ba-vi-e. hÖ víi nh÷ng ng−êi d©n tóy, víi c«ng nh©n Pª-tÐc-bua vµ ®· tham
  13. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 824 825 Nga ch−a chÝn muåi ®Ó chuyÓn sang chñ nghÜa x· héi. Cã th¸i ®é gia ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, n¨m 1877 gia nhËp tæ chøc d©n tóy "Ruéng tiªu cùc ®èi víi cuéc C¸ch m¹ng th¸ng M−êi, nh−ng kh«ng tham ®Êt vµ tù do", n¨m 1879, sau khi tæ chøc nµy bÞ ph©n liÖt, «ng ®øng gia ®Êu tranh chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ®Çu tæ chøc míi cña nh÷ng ng−êi d©n tóy "Chia ®Òu ruéng ®Êt". N¨m 1880, sang Thôy-sÜ sèng l−u vong, ®o¹n tuyÖt víi chñ nghÜa V. I. Lª-nin ®¸nh gi¸ cao nh÷ng t¸c phÈm triÕt häc cña Plª- d©n tóy vµ n¨m 1883, ë Gi¬-ne-v¬, «ng ®· thµnh lËp mét tæ chøc kha-nèp vµ vai trß cña «ng trong viÖc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c ë m¸c-xÝt Nga ®Çu tiªn ─ nhãm "Gi¶i phãng lao ®éng". Vµo nh÷ng Nga; ®ång thêi Ng−êi còng phª ph¸n kÞch liÖt Plª-kha-nèp v× ®· n¨m 90 cña thÕ kû XIX, Plª-kha-nèp ®Êu tranh chèng chñ nghÜa d©n xa rêi chñ nghÜa M¸c vµ v× nh÷ng sai lÇm lín cña «ng trong ho¹t tóy, chèng chñ nghÜa xÐt l¹i trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. ®éng chÝnh trÞ. ─ 17 - 18, 48, 67, 87, 101, 102, 103, 111, 123, 134, Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX, cïng víi V. I. Lª-nin, «ng biªn tËp b¸o 146, 171, 185, 187 - 188, 195 - 196, 199, 200, 205, 206, 230 - 231, 232, "Tia löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh"; tham gia viÖc chuÈn bÞ §¹i héi II 235 - 236, 274, 293, 368, 385 - 386, 389 - 391, 393, 394, 395, 397, 398, cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. T¹i §¹i héi, «ng lµ ®¹i 399, 403, 404, 410 - 411, 412, 415, 416, 419, 421, 422 - 423, 447, 448, biÓu cña ph¸i "Gi¶i phãng lao ®éng", thuéc ph¸i "Tia löa" phe ®a sè. 468, 498, 545, 548 - 549, 550 - 551, 552 - 553, 554, 555, 557. Tõ n¨m 1883 ®Õn 1903, Plª-kha-nèp viÕt nhiÒu t¸c phÈm ®ãng Plª-va-c«, Ph. N. (1843 - 1908) ─ luËt s− næi tiÕng, ®¶ng viªn §¶ng vai trß to lín trong viÖc b¶o vÖ thÕ giíi quan duy vËt vµ lµ cèng th¸ng M−êi. §¹i biÓu cña thµnh phè M¸t-xc¬-va trong §u-ma nhµ hiÕn quý b¸u vµo kho tµng cña chñ nghÜa x· héi khoa häc. Nh÷ng n−íc III, tham gia tiÓu ban quèc phßng, tiÓu ban dù th¶o ®¹o luËt t¸c phÈm ®ã lµ: "Chñ nghÜa x· héi vµ ®Êu tranh chÝnh trÞ" (1883), vµ c¸c tiÓu ban kh¸c. ─ 190. "Nh÷ng sù bÊt ®ång gi÷a chóng ta" (1885), "Bµn vÒ sù ph¸t triÓn Poãc-tu-ga-lèp, V. V. (sinh n¨m 1874) ─ nhµ chÝnh luËn d©n chñ - lËp cña quan ®iÓm nhÊt nguyªn vÒ lÞch sö", "Bµn vÒ vai trß cña c¸ nh©n trong lÞch sö" (1898), "Kh¸i luËn vÒ lÞch sö cña chñ nghÜa duy hiÕn, ®· céng t¸c víi c¸c b¸o "B¸o Xa-ra-tèp khæ nhá", "§ång chÝ", vËt" (1896) v. v.. "TruyÒn tin Xm«-len-xc¬". Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, l−u vong ra n−íc ngoµi, tham gia tæ chøc cña nh÷ng ng−êi Song, ngay håi ®ã, Plª-kha-nèp ®· m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm l−u vong ph¶n c¸ch m¹ng cña B. V. Xa-vin-cèp; tham gia b¸o chÝ nghiªm träng, mµ sau nµy ®ã lµ mÇm mèng cña nh÷ng quan ®iÓm cña bän b¹ch vÖ l−u vong. ─ 48. men-sª-vÝch cña «ng. Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, Plª-kha-nèp ®· ®øng trªn lËp tr−êng ®iÒu hßa víi chñ P«-crèp-xki, I. P. (1872 - 1963) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, vÒ nghÒ nghÜa c¬ héi, vµ sau ®ã th× ng¶ theo ph¸i men-sª-vÝch. Trong thêi nghiÖp lµ b¸c sÜ. Lµ ®¹i biÓu cña vïng Cu-ban vµ Tª-rÕch vµ tØnh H¾c- kú c¸ch m¹ng 1905 - 1907, ®· ®øng trªn lËp tr−êng men-sª-vÝch vÒ h¶i trong §u-ma nhµ n−íc III, ®· gia nhËp bé phËn b«n-sª-vÝch trong tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n; ®¸nh gi¸ ch−a ®óng møc vai trß c¸ch ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi. N¨m 1910, víi t− c¸ch lµ ®¹i diÖn cña m¹ng cña n«ng d©n, ®ßi liªn minh víi giai cÊp t− s¶n tù do chñ ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma III, ®· tham gia ban biªn tËp nghÜa; trªn lêi nãi th× thõa nhËn t− t−ëng ®éc quyÒn l·nh ®¹o cña tê b¸o b«n-sª-vÝch hîp ph¸p "Ng«i sao". ─ 565, 568 - 569. giai cÊp v« s¶n, nh−ng trong viÖc lµm th× «ng chèng l¹i thùc chÊt P«-i-¸c-cèp, A. V. ( sinh n¨m 1868) ─ linh môc, ®¹i biÓu cña tØnh V«- cña t− t−ëng ®ã. §· lªn ¸n cuéc khëi nghÜa vò trang th¸ng Ch¹p r«-ne-gi¬ trong §u-ma nhµ n−íc I. ─ 475, 512. 1905. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ vµ cã cao trµo c¸ch m¹ng míi, Plª-kha-nèp ®· chèng l¹i ph¸i Ma-kh¬ xÐt l¹i chñ P«-ni-a-tèp-xki, S. A. (sinh n¨m 1863) ─ ®Þa chñ lín, vÒ nghÒ nghiÖp lµ nghÜa M¸c vµ chèng l¹i ph¸i thñ tiªu, cÇm ®Çu nhãm "men-sª-vÝch tr¹ng s−, ®¹i biÓu cña tØnh V«-l−n trong §u-ma nhµ n−íc I. Trong ñng hé ®¶ng". Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, Plª-kha-nèp §u-ma ®−îc bÇu lµm phã th− ký, lµ ñy viªn cña tiÓu ban ruéng ®Êt. ®øng trªn lËp tr−êng x· héi - s«-vanh, b¶o vÖ s¸ch l−îc vÖ quèc Ng¶ theo ph¸i tù trÞ (nhãm c¸c vïng biªn khu miÒn T©y). ─ 494. men-sª-vÝch, ®o¹n tuyÖt h¼n víi chñ nghÜa M¸c. Sau C¸ch m¹ng P«-p¬ (Popp) A-®en-g©y (sinh n¨m 1869) ─ ng−êi s¸ng lËp vµ l·nh ®¹o th¸ng Hai 1917, trë vÒ Nga, cÇm ®Çu nhãm cùc h÷u cña ph¸i men-sª-vÝch - vÖ quèc "Thèng nhÊt", tÝch cùc chèng nh÷ng ng−êi phong trµo d©n chñ - x· héi cña phô n÷ ë ¸o. Tõ n¨m 1892, bµ lµ b«n-sª-vÝch, chèng cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, cho r»ng n−íc biªn tËp viªn c¬ quan d©n chñ - x· héi "Arbeiterinnen - Zeitung".
  14. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 826 827 Pru-®«ng (Proudhon) Pi-e Gi«-dÐp (1809 - 1865) ─ nhµ chÝnh luËn, nhµ Bµ tham gia §¹i héi Stót-ga cña Quèc tÕ II. N¨m 1918 ®−îc bÇu vµo Héi ®ång thÞ chÝnh ë Viªn; n¨m 1919 ®−îc bÇu vµo Quèc héi ─ 104. kinh tÕ häc vµ nhµ x· héi häc Ph¸p, nhµ t− t−ëng cña giai cÊp tiÓu t− s¶n, mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra chñ nghÜa v« chÝnh P«-t¬-rª-xèp, A. N. (Xta-r«-ve) (1869 - 1934) ─ mét trong nh÷ng thñ phñ. Pru-®«ng m¬ t−ëng duy tr× vÜnh viÔn chÕ ®é tiÓu t− h÷u vµ lÜnh cña ph¸i men-sª-vÝch. Vµo nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX gia ®øng trªn lËp tr−êng tiÓu t− s¶n ®Ó phª ph¸n chÕ ®é së h÷u lín t− nhËp hµng ngò nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt; do tham gia "Héi liªn hiÖp b¶n chñ nghÜa. ¤ng ®Ò nghÞ tæ chøc "ng©n hµng nh©n d©n" ®Æc ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n" ë Pª-tÐc-bua nªn bÞ biÖt, víi sù trî gióp cña "tÝn dông kh«ng lÊy l·i", "ng©n hµng nµy ®µy ®Õn tØnh Vi-¸t-ca. N¨m 1900, ra n−íc ngoµi, tham gia vµo viÖc gióp cho c«ng nh©n mua s¾m ®−îc nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt riªng. lËp ra b¸o "Tia löa" vµ t¹p chÝ "B×nh minh". T¹i §¹i héi II cña §¶ng Còng mang tÝnh chÊt ph¶n ®éng nh− vËy, t− t−ëng kh«ng t−ëng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga lµ ®¹i biÓu kh«ng cã quyÒn biÓu cña Pru-®«ng vÒ viÖc thµnh lËp nh÷ng "ng©n hµng trao ®æi" riªng, quyÕt cña ban biªn tËp b¸o "Tia löa", mét ng−êi "Tia löa" thuéc ng©n hµng nµy tuång nh− cã thÓ ®¶m b¶o cho nh÷ng ng−êi lao ph¸i thiÓu sè. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ vµ cã ®éng tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh mét c¸ch "c«ng b»ng", mµ ®ång cao trµo c¸ch m¹ng míi, P«-t¬-rª-xèp lµ nhµ t− t−ëng cña ph¸i thñ thêi kh«ng ®ông ch¹m g× ®Õn chÕ ®é së h÷u t− b¶n chñ nghÜa vÒ tiªu, ®ãng vai trß l·nh ®¹o trong c¸c t¹p chÝ men-sª-vÝch "Phôc c«ng cô vµ t− liÖu s¶n xuÊt. Pru-®«ng coi nhµ n−íc lµ nguån gèc h−ng", "B×nh minh cña chóng ta" v.v.. Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø chñ yÕu ®Î ra c¸c m©u thuÉn giai cÊp, ®−a ra c¸c dù ¸n kh«ng nhÊt, lµ mét phÇn tö x· héi - s«-vanh. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ t−ëng vÒ viÖc "thñ tiªu nhµ n−íc" mét c¸ch hßa b×nh, tuyªn truyÒn nghÜa th¸ng M−êi, ra n−íc ngoµi sèng l−u vong, céng t¸c víi tuÇn b¸o cña Kª-ren-xki "Thêi gian"; ®¶ kÝch n−íc Nga x«-viÕt. ─ 119. cho th¸i ®é phñ nhËn ®Êu tranh chÝnh trÞ. N¨m 1846, Pru-®«ng cho xuÊt b¶n cuèn "HÖ thèng nh÷ng m©u thuÉn kinh tÕ hay lµ triÕt P«-vi-li-ót, A. M. (sinh n¨m 1871) ─ ®¹i biÓu cña tØnh Cèp-n¬ trong häc cña sù khèn cïng", trong ®ã «ng ®· tr×nh bµy nh÷ng quan ®iÓm kinh tÕ - triÕt häc tiÓu t− s¶n cña m×nh. ─ 237, 577. §u-ma nhµ n−íc II, lµ n«ng d©n. Trong §u-ma, tham gia tiÓu ban ruéng ®Êt, tham gia ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi. Trong c¸c n¨m Pti-tx−n ─ xem X«-l«-v©y-tsÝch, B. I. 1906, 1908, 1910 vµ 1911 tõng bÞ tï. Sau ®ã tõ bá phong trµo c¸ch m¹ng. Trong n−íc LÝt-va t− s¶n, «ng c«ng t¸c trong c¸c tæ chøc "Pu-ga-tsÐp" ─ xem Ca-ba-cèp, G. I. hîp t¸c, lµm n«ng nghiÖp. Sau khi ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®−îc thiÕt Pu-ri-skª-vÝch, V. M. (1870 - 1920) ─ ®Þa chñ lín, tªn Tr¨m ®en cùc kú lËp ë LÝt-va, «ng lµm ë n«ng trang tËp thÓ. ─ 496. ph¶n ®éng, tªn b¶o hoµng. Tõ n¨m 1900 ®· lµm ë Bé néi vô, n¨m Pr«-c«-p«-vÝch, X. N. (1871 - 1955) ─ nhµ kinh tÕ häc vµ nhµ chÝnh 1904, lµ mét quan chøc thuéc Bé néi vô d−íi thêi Plª-vª ®−îc giao luËn t− s¶n. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX ─ ®¹i biÓu næi nh÷ng nhiÖm vô ®Æc biÖt. Lµ mét trong nh÷ng kÎ thñ x−íng viÖc tiÕng cña "chñ nghÜa kinh tÕ", mét trong nh÷ng ng−êi ®Çu tiªn thµnh lËp ra tæ chøc Tr¨m ®en "Liªn minh nh©n d©n Nga"; n¨m tuyªn truyÒn chñ nghÜa BÐc-stanh ë Nga, vÒ sau lµ thµnh viªn tÝch 1907, ra khái liªn minh nµy vµ thµnh lËp mét tæ chøc qu©n chñ cùc cña tæ chøc qu©n chñ - tù do chñ nghÜa "Héi liªn hiÖp gi¶i ph¶n c¸ch m¹ng míi ─ "Héi Mi-kha-in ¸c-khan-ghen"; ®¹i biÓu phãng". N¨m 1906 ─ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng cña tØnh BÐt-xa-ra-bi-a trong §u-ma nhµ n−íc II, III vµ IV. Do d©n chñ - lËp hiÕn. Lµ biªn tËp viªn vµ ng−êi xuÊt b¶n t¹p chÝ nöa nh÷ng hµnh ®éng tµn s¸t vµ nh÷ng diÔn v¨n bµi Do-th¸i cña y t¹i d©n chñ - lËp hiÕn, nöa men-sª-vÝch "V« ®Ò", céng t¸c viªn tÝch cùc §u-ma, mµ y ®· ®−îc nhiÒu ng−êi biÕt ®Õn. Theo c¸ch nãi cña V. cña tê b¸o c¸nh t¶ cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn "§ång chÝ", t¸c gi¶ I. Lª-nin th× "ý kiÕn ®· ®−îc Pu-ri-skª-vÝch ph¸t biÓu" lµ ý kiÕn cña nhiÒu cuèn s¸ch nãi vÒ vÊn ®Ò c«ng nh©n, viÕt theo lËp tr−êng BÐc-stanh - tù do chñ nghÜa. N¨m 1917 ─ bé tr−ëng Bé l−¬ng thùc "tªn ®Þa chñ d· man vµ tªn §Ðc-gi-moãc-®a giµ" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi, t. 15, tr. 603). Sau C¸ch m¹ng trong ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, y r¸o riÕt ®Êu tranh chèng ChÝnh th¸ng M−êi, Pr«-c«-p«-vÝch bÞ trôc xuÊt ra khái Liªn-x« do ho¹t ®éng quyÒn x«-viÕt. ─ 48, 195, 445. chèng Nhµ n−íc x«-viÕt. ─ 48, 187, 235, 260, 260 - 261, 280 - 281.
  15. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 828 829 Ri-c¸c-®« ®· chøng minh r»ng gi¸ trÞ do lao ®éng ®· hao phÝ trong R s¶n xuÊt hµng hãa quyÕt ®Þnh, vµ lao ®éng ®ã lµ nguån gèc t¹o ra R. ― xem R¸t-tsen-c« X. I. tiÒn c«ng cña c«ng nh©n còng nh− nh÷ng kho¶n thu nhËp cña nh÷ng ng−êi kh«ng lao ®éng ─ lîi nhuËn vµ ®Þa t«. Ri-c¸c-®« ®· R¸t-tsen-c«, X. I. (R.) (1868 - 1911) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, tham ph¸t hiÖn ra sù ®èi lËp gi÷a tiÒn c«ng cña c«ng nh©n vµ lîi nhuËn gia phong trµo c¸ch m¹ng tõ n¨m 1890. N¨m 1893 R¸t-tsen-c« lµ cña nhµ t− b¶n, nghÜa lµ v¹ch râ sù xung ®ét vÒ lîi Ých gi÷a giai mét trong nh÷ng ng−êi tæ chøc ra tiÓu tæ m¸c-xÝt cña sinh viªn cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t− s¶n. c«ng nghÖ mµ V. I. Lª-nin, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, A. A. Va-nª- Ðp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c ®· tham gia. N¨m 1895 tham gia trung Nh−ng v× bÞ h¹n chÕ vÒ mÆt giai cÊp, Ri-c¸c-®« kh«ng thÓ t©m l·nh ®¹o "Héi liªn hiÖp ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp c«ng ph©n tÝch mét c¸ch thËt sù khoa häc chñ nghÜa t− b¶n vµ kh«ng nh©n" ë Pª-tÐc-bua. ¤ng tham dù §¹i héi I cña §¶ng c«ng nh©n thÓ v¹ch trÇn ®−îc bÝ mËt cña sù bãc lét t− b¶n chñ nghÜa. Ri-c¸c- d©n chñ - x· héi Nga, ®−îc bÇu lµm ñy viªn Ban chÊp hµnh trung ®« cho r»ng s¶n xuÊt hµng hãa vµ chñ nghÜa t− b¶n lµ h×nh thøc tù −¬ng. N¨m 1901 bÞ b¾t v× ho¹t ®éng c¸ch m¹ng vµ n¨m 1904 bÞ nhiªn vµ vÜnh viÔn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Ri-c¸c-®« kh«ng v¹ch ®µy ®Õn tØnh V«-l«-g®a. Sau khi ®i ®µy vÒ, n¨m 1905, «ng th«i ra ®−îc b¶n chÊt x· héi cña gi¸ trÞ, kh«ng thÊy ®−îc sù kh¸c nhau kh«ng ho¹t ®éng chÝnh trÞ n÷a. ─ 119. gi÷a gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ trong s¶n xuÊt vµ còng kh«ng thÓ hiÓu ®−îc Ren-nªn-cam-ph¬, P. C. (1854 - 1918) ─ t−íng cña Nga hoµng, mét nguån gèc vµ thùc chÊt cña tiÒn tÖ. trong nh÷ng tªn ®ao phñ vµ kÎ tµn s¸t phong trµo c¸ch m¹ng. C. M¸c ®· phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm lý luËn cña Ri-c¸c-®« N¨m 1900 - 1901 ®· tá râ sù tµn ¸c cùc ®é trong viÖc ®µn ¸p cuéc trong bé "T− b¶n", "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d−" vµ c¸c t¸c phÈm kh¸c. ─ 313 - 314, 315. khëi nghÜa cña "NghÜa hßa ®oµn" ë Trung-quèc. N¨m 1906 cÇm Ri-ót-li, O. I. (sinh n¨m 1871) ─ luËt s−, chñ tÞch c¸c héi "Ta-ra", "Va- ®Çu cuéc ®µn ¸p phong trµo c¸ch m¹ng ë Xi-bi-ri. Trong thêi gian chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, khi chØ huy qu©n ®oµn I cña Nga, ®· nª-mui-nª", gi¸m ®èc héi tÝn dông hai chiÒu; ®¶ng viªn d©n chñ - tá ra hÕt søc l¬ lµ, gÇn nh− lµ ph¶n béi, vµ ®ã còng lµ mét trong lËp hiÕn, ®¹i biÓu cña tØnh Li-phli-an-®i-a trong §u-ma nhµ n−íc I. nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn qu©n ®éi Nga bÞ thÊt b¹i ë Trong §u-ma, thuéc nhãm E-xt«-ni-a cña "liªn minh nh÷ng ng−êi tù trÞ". ─ 495. §«ng Phæ; n¨m 1915 bÞ c¸ch chøc vµ sa th¶i. N¨m 1918 bÞ xö b¾n v× téi ho¹t ®éng ph¶n c¸ch m¹ng. ─ 58. R«-den-bli-um, §. ─ xem PhiÕc-xèp, §. Rª-men-tsÝch, §. I-a (sinh n¨m 1863) ─ n«ng d©n, lý t−ëng, ®¹i biÓu R«-®i-tsÐp, Ph. I. (sinh n¨m 1856) ─ ®Þa chñ tØnh Tve, vµ nhµ ho¹t ®éng cña tØnh Min-xc¬ trong §u-ma nhµ n−íc II, trong §u-ma ®i theo héi ®ång ®Þa ph−¬ng, mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña §¶ng d©n chñ - c¸nh h÷u. ─ 459 - 460. lËp hiÕn, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña ®¶ng nµy. R«-®i- Ri-c¸c-®« (Ricardo), §a-vÝt (1772 - 1823) ─ nhµ kinh tÕ häc xuÊt s¾c stÐp ®· tham gia c¸c ®¹i héi héi ®ång ®Þa ph−¬ng nh÷ng n¨m 1904 - ng−êi Anh, t¸c gi¶ c¸c t¸c phÈm "Nguyªn lý cña kinh tÕ chÝnh trÞ 1905. §¹i biÓu §u-ma nhµ n−íc I, II, III vµ IV. Sau C¸ch m¹ng d©n häc vµ thuÕ m¸" (1817), "VÒ sù b¶o trî n«ng nghiÖp" (1822) vµ nhiÒu chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, lµ ñy viªn trong ChÝnh phñ l©m thêi t− t¸c phÈm kh¸c, trong ®ã kinh tÕ chÝnh trÞ häc cæ ®iÓn cña giai cÊp t− s¶n phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò PhÇn-lan. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi lµ mét tªn b¹ch vÖ l−u vong. ─ 21, 459. s¶n ®· ®¹t ®Õn ®Ønh cao. §Ó b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp t− s¶n trong cuéc ®Êu tranh cña nã chèng l¹i nh÷ng tµn d− cña chÕ ®é phong R«-gi¬-®ª-xt¬-ven-xki ─ ®¶ng viªn lao ®éng x· héi chñ nghÜa nh©n kiÕn, Ri-c¸c-®« ®· kiªn tr× nguyªn t¾c c¹nh tranh tù do, ®ßi thñ d©n, ng−êi tham dù ®¹i héi I cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch tiªu mäi h¹n chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt t− b¶n chñ m¹ng n¨m 1905. ─ 201. nghÜa. Vai trß lÞch sö cña Ri-c¸c-®« ®èi víi khoa häc kinh tÕ Rèt-bÐc-tót - I-a-ghª-txèp (Rodbertus - Jagetzow), Gi«-han - C¸c-l¬ tr−íc hÕt lµ ë chç «ng ®· nªu ra thuyÕt vÒ gi¸ trÞ cña lao ®éng, (1805 - 1875) ─ nhµ kinh tÕ häc tÇm th−êng §øc, mét ®Þa chñ lín «ng ®· cè g¾ng lÊy thuyÕt nµy x©y dùng thµnh c¬ së cho toµn bé kinh tÕ chÝnh trÞ häc. Ph¸t triÓn häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ cña A. XmÝt, cña Phæ, mét trong nh÷ng nhµ lý luËn cña "chñ nghÜa x· héi nhµ
  16. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 830 831 n−íc". Rèt-bÐc-tót cho r»ng m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ t− b¶n cã C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, lµ kÎ chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ─ 159. thÓ gi¶i quyÕt ®−îc th«ng qua mét sè c¶i c¸ch do nhµ n−íc gioong-ke Phæ thùc hiÖn; vµ nh− ¡ng-ghen ®· viÕt, «ng ta dù tÝnh Ru-d¬-ven, (Roosevelt), Tª-«-®o (1858 - 1919) ─ nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc sÏ duy tr× ®−îc "giai cÊp cã ®Æc quyÒn Ýt ra lµ vµo kho¶ng 500 n¨m Mü. Ng−êi cña §¶ng céng hßa. N¨m 1897 - 1898 lµ thø tr−ëng Bé n÷a" (C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, tiÕng Nga, t. XVI, ph. I, hµng h¶i. Trong nh÷ng n¨m 1899 - 1900 lµ thèng ®èc bang Niu-oãc. 1937, tr. 186). Kh«ng hiÓu nguån gèc cña gi¸ trÞ thÆng d− vµ thùc Trong nh÷ng n¨m 1901 - 1909 lµ tæng thèng Mü. Ru-d¬-ven lµ mét chÊt cña m©u thuÉn c¬ b¶n cña chñ nghÜa t− b¶n, Rèt-bÐc-tót cho trong nh÷ng ®¹i biÓu cã ¶nh h−ëng nhÊt cña c¸c thÕ lùc ®éc quyÒn r»ng nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ lµ t×nh ë Mü vµ mét trong nh÷ng nhµ t− t−ëng cña chñ nghÜa ®Õ quèc Mü. tr¹ng tiªu dïng thiÕu thèn cña quÇn chóng nh©n d©n. Nh÷ng t¸c ChÝnh phñ Tª-«-®o Ru-d¬-ven thùc hiÖn chÝnh s¸ch ch¹y ®ua vò phÈm chÝnh cña Rèt-bÐc-tót lµ: "T×m hiÓu chÕ ®é kinh tÕ - nhµ trang vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i x©m l−îc ®èi víi c¸c n−íc Mü la-tinh n−íc cña chóng ta" (1842), "Nh÷ng bøc th− x· héi göi Ph«n KiÕc- (chiÕm vïng kªnh ®µo Pa-na-ma n¨m 1903, chiÕm ®ãng Cu-ba n¨m sman" (1850, 1851, 1884). ─ 313, 353 - 354. 1906 - 1909). Trong cuéc bÇu cö tæng thèng n¨m 1912, y ®· ®−a ra Ru-ba-kin, N. A. (1862 - 1946) ─ ng−êi giíi thiÖu s¸ch b¸o vµ nhµ v¨n c−¬ng lÜnh c¶i c¸ch t− s¶n, mµ nh− Lª-nin ®· chØ râ, ®ã lµ mét m−u toan "cøu v·n chñ nghÜa t− b¶n th«ng qua... c¸c c¶i c¸ch t− s¶n" Nga, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm giíi thiÖu s¸ch b¸o, t¸c phÈm vÒ lÞch (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi, 1973, t. 18, tr. sö c«ng viÖc lµm s¸ch ë Nga, t¸c gi¶ nh÷ng l−îc kh¶o khoa häc - 569). Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914 - 1918), y ®· ®ßi n−íc phæ th«ng vÒ ®Þa lý, vÒ c¸c khoa häc tù nhiªn, v. v.. N¨m 1907 Mü nhanh chãng tham chiÕn. ─ 100. sang Thôy-sÜ sèng l−u vong vµ ë ®Êy cho ®Õn cuèi ®êi. T¸c phÈm Ru-mi-an-txÐp, P. P. (Smit) (1870 - 1925) ─ tham gia phong trµo d©n giíi thiÖu s¸ch b¸o chñ yÕu cña Ru-ba-kin lµ: "Gi÷a nh÷ng cuèn s¸ch" (1906). V. I. Lª-nin ®· viÕt bµi nhËn xÐt vÒ tËp II cña t¸c chñ - x· héi tõ n¨m 1891; lµm c«ng t¸c ®¶ng ë Pª-tÐc-bua vµ c¸c phÈm nµy, trong ®ã Ng−êi viÕt: "BÊt cø mét th− viÖn quan träng thµnh phè kh¸c ë Nga. Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n nµo ®Òu kh«ng thÓ kh«ng cã t¸c phÈm cña «ng Ru-ba-kin" (Toµn chñ - x· héi Nga, Ru-mi-an-txÐp trë thµnh ng−êi b«n-sª-vÝch, ñy tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi, 1963, t. 20, tr. 298). viªn Th−êng vô c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè. §¹i biÓu cña V. I. Lª-nin gÆp gì Ru-ba-kin ë n−íc ngoµi vµ th−êng sö dông Ban chÊp hµnh V«-r«-ne-gi¬ §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi nh÷ng s¸ch trong th− viÖn cña «ng. VÒ sau Ru-ba-kin gi÷ mèi liªn Nga t¹i §¹i héi III cña ®¶ng. Th¸ng S¸u 1905, «ng ®−îc bæ tuyÓn hÖ chÆt chÏ víi Liªn-x«, ®· viÕt di chóc hiÕn c¶ th− viÖn cña m×nh vµo Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi gåm 8 v¹n cuèn s¸ch cho Liªn-x« mµ ®Õn nay vÉn cßn gi÷ l¹i Nga. N¨m 1905, «ng lµ mét trong nh÷ng biªn tËp viªn vµ céng t¸c trong Th− viÖn quèc gia mang tªn V. I. Lª-nin. ─ 262. viªn cña tê b¸o b«n-sª-vÝch hîp ph¸p ®Çu tiªn "§êi sèng míi", Ru-ba-n«-vÝch, I. A. (1860 - 1920) ─ mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña trong nh÷ng n¨m 1906 - 1907, lµ céng t¸c viªn cña t¹p chÝ "TruyÒn tin ®êi sèng". N¨m 1906 ─ ®¹i biÓu kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt t¹i §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. Lóc ®Çu tham gia tÝch cùc §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· phong trµo "D©n ý"; trong nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XIX, sang Pa- héi Nga. §· ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, b¶o vÖ c−¬ng lÜnh cña ri sèng l−u vong vµ ë ®Êy, vµo n¨m 1893, «ng ta ®· tham gia Lª-nin vÒ quèc h÷u hãa ruéng ®Êt. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n "nhãm nh÷ng ng−êi "D©n ý" cò". §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch ®éng thèng trÞ, «ng rêi bá hµng ngò ®¶ng, lµm c«ng t¸c thèng kª. m¹ng thµnh lËp, Ru-ba-n«-vÝch lµ phÇn tö tÝch cùc cña ®¶ng nµy. ¤ng chÕt ë n−íc ngoµi. ─ 390, 398. Tham gia trùc tiÕp vµo t¹p chÝ "TruyÒn tin c¸ch m¹ng Nga", t¹p chÝ nµy tõ n¨m 1902 ®· trë thµnh c¬ quan chÝnh thøc cña §¶ng x· héi S chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. §¹i diÖn cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch Sa-khèp-xc«i, §. I. (sinh n¨m 1861) ─ c«ng t−íc, nhµ ho¹t ®éng héi ®ång m¹ng t¹i c¸c ®¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Am-xtÐc-®am (1904) ®Þa ph−¬ng, mét trong nh÷ng kÎ tæ chøc "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" vµ Stót-ga (1907). ñy viªn Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa. Trong qu©n chñ - tù do chñ nghÜa, tõ n¨m 1905 lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt lµ mét phÇn tö x· héi - s«-vanh. Sau
  17. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 832 833 Sin-ga-rÐp, A. I. (1869 - 1918) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, nhµ ho¹t trung −¬ng §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. §¹i biÓu cña §u-ma nhµ n−íc I vµ lµ th− ký cña §u-ma. Tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng S¸u 1917 lµ bé ®éng héi ®ång ®Þa ph−¬ng, nhµ chÝnh luËn, vÒ nghÒ nghiÖp lµ b¸c tr−ëng Bé cøu tÕ nhµ n−íc trong thµnh phÇn liªn hiÖp ®Çu tiªn cña sÜ. Chñ tÞch Ban chÊp hµnh tØnh V«-r«-ne-gi¬ cña §¶ng d©n chñ - ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng lËp hiÕn, tõ n¨m 1907 lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. M−êi lµm viÖc trong hÖ thèng hîp t¸c x· x«-viÕt. ─ 456. §¹i biÓu cña tØnh V«-r«-ne-gi¬ trong §u-ma nhµ n−íc II vµ III vµ Sa-nin, M. (Sa-pi-r«, L. G.) (1887 - 1957) ─ tham gia phong trµo c¸ch cña tØnh Pª-tÐc-bua trong §u-ma nhµ n−íc IV. Thñ lÜnh ®¶ng ®oµn d©n chñ - lËp hiÕn trong §u-ma. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n m¹ng tõ n¨m 1902; n¨m 1903 tham gia tæ chøc cña ph¸i Bun ë Ri- th¸ng Hai 1917, lµ bé tr−ëng Bé n«ng nghiÖp trong thµnh phÇn ®Çu ga. §¹i biÓu cho tæ chøc cña ph¸i Bun ë §¬n-vin-xc¬ tham dù §¹i tiªn vµ lµ bé tr−ëng Bé tµi chÝnh trong thµnh phÇn thø hai cña héi V (ë Lu©n-®«n) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Sau ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. ─ 450, 454, 455, 455 - 456, 459, 568, 569. C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, «ng gia nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, lµ ®¶ng viªn men-sª-vÝch. Tõ SmÝt ─ xem Ru-mi-an-txÐp, P. P. n¨m 1918 ─ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n (b) Nga, lµm viÖc trong Bé Sun-ghin, V. V. (sinh n¨m 1878) ─ ®Þa chñ, ®¹i biÓu cña tØnh V«-l−n d©n ñy gi¸o dôc, phô tr¸ch c«ng t¸c chÝnh trÞ trong Hång qu©n. Tõ n¨m 1920 ®Õn 1921 lµ ñy viªn §oµn chñ tÞch Tæng côc gi¸o dôc trong §u-ma nhµ n−íc II, III vµ IV. Mét tªn b¶o hoµng cuång chÝnh trÞ. Tõ n¨m 1925 ®Õn n¨m 1929 c«ng t¸c trong Bé d©n ñy tµi nhiÖt vµ theo chñ nghÜa d©n téc, biªn tËp viªn tê "Ng−êi Ki-Ðp", c¬ chÝnh n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. Sa- quan ng«n luËn cña nh÷ng ng−êi d©n téc chñ nghÜa Nga. N¨m nin lµ t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm khoa häc. ─ 333 - 342, 439. 1917 y nhiÖt liÖt ñng hé ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. Sau C¸ch SÐc-bi-na, Ph. A. (1849 - 1936) ─ nhµ thèng kª cña héi ®ång ®Þa m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, Sun-ghin lµ mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp §éi qu©n t×nh nguyÖn b¹ch vÖ, ®· gióp c¸c t−íng ph−¬ng, theo ph¸i "D©n tóy". Trong nh÷ng n¨m 1884 - 1903, «ng lÜnh ph¶n c¸ch m¹ng A-lÕch-xª-Ðp, §ª-ni-kin, Vran-ghen; l−u phô tr¸ch ban thèng kª cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh V«-r«-ne- vong ra n−íc ngoµi, ë ®ã tiÕp tôc cuéc ®Êu tranh chèng ChÝnh gi¬. N¨m 1907 lµ ®¹i biÓu cña §¶ng lao ®éng "x· héi chñ nghÜa quyÒn x«-viÕt. Trong chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, Sun-ghin sèng ë nh©n d©n" trong §u-ma nhµ n−íc II. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ Nam t−. N¨m 1944, sau khi qu©n ®éi X«-viÕt tiÕn vµo Nam-t−, nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i, «ng l−u vong ra n−íc ngoµi. ¤ng ®· Sun-ghin bÞ gi¶i vÒ Liªn-x« vµ bÞ kÕt ¸n; n¨m 1956 ®−îc th¶. Trong so¹n vµ xuÊt b¶n, do «ng tù hiÖu ®Ýnh, mét sè t¸c phÈm thèng kª, "Th− ngá göi nh÷ng ng−êi Nga l−u vong" (1960), «ng kªu gäi h·y trong ®ã cã: "Kinh tÕ n«ng d©n ë huyÖn ¤-xt«-r«-gèt-xc¬" (1887), tõ bá ®Êu tranh chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ─ 448. "TËp thèng kª tæng hîp vÒ 12 huyÖn cña tØnh V«-r«-ne-gi¬" (1897), "C¸c quü chi thu cña n«ng d©n vµ sù lÖ thuéc cña c¸c quü ®ã vµo T mïa mµng vµ gi¸ c¶ lóa m×" (1897). V. I. Lª-nin kÞch liÖt phª ph¸n Ta-ta-ri-nèp, Ph. V. (sinh n¨m 1860) ─ ®Þa chñ, ®¶ng viªn d©n chñ - lËp nh÷ng ph−¬ng ph¸p sai lÇm mµ t¸c gi¶ cuèn Êy ®· ¸p dông khi chØnh lý c¸c sè liÖu thèng kª khiÕn cho thùc tÕ bÞ xuyªn t¹c. ─ 201. hiÕn, ®¹i biÓu cña thµnh phè ¤-ri-«n trong §u-ma nhµ n−íc I vµ II. Sª-vÝch ─ ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, tham dù ®¹i héi Chñ tÞch c¬ quan hµnh chÝnh cña Héi ®ång ®Þa ph−¬ng huyÖn ¤-ri- cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng n¨m 1905. ─ 281. «n vµ thµnh viªn c¬ quan hµnh chÝnh héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh. Trong §u-ma II, tham gia tiÓu ban ruéng ®Êt, tiÓu ban qu¶n trÞ vµ tù Si-®lèp-xki, X. A. (sinh n¨m 1864) ─ ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi, ®Þa qu¶n ®Þa ph−¬ng, th− ký cña tiÓu ban ng©n s¸ch. Sau C¸ch m¹ng x· chñ, thñ lÜnh cña giíi quý téc huyÖn. §¹i biÓu cña tØnh M«-ghi-lÐp héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, ho¹t ®éng ph¶n c¸ch m¹ng ë miÒn Nam trong §u-ma nhµ n−íc II. ─ 448. n−íc Nga. ─ 276, 455, 455 - 456, 480, 481, 509. Si-man-xki, I. A. (sinh n¨m 1872) ─ n«ng d©n, ®¹i biÓu cña tØnh Min- Tan-txèp, A. D. (sinh n¨m 1860) ─ ®Þa chñ, ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi, xc¬ trong §u-ma nhµ n−íc II. Trong §u-ma, ng¶ theo c¸nh h÷u, tham gia tiÓu ban gi¸o dôc quèc d©n. ─ 461, 493. ®¹i biÓu cña tØnh Xm«-len-xc¬ trong §u-ma nhµ n−íc II vµ III.
  18. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 834 835 T¬-rai-tskª (Treitschke), Hen-rÝch (1834 - 1896) ─ nhµ sö häc §øc, nhµ ñy viªn c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh vµ huyÖn Xm«-len-xc¬, biªn tËp viªn tê "B¸o Xm«-len-xc¬". ─ 448. chÝnh luËn, nhµ t− t−ëng vµ ng−êi tuyªn truyÒn cho sù hîp nhÊt c¸c quèc gia Phæ ph¶n ®éng, cho chñ nghÜa s«-vanh, chñ nghÜa Te - A-vª-ti-ki-an-tx¬, X. Ph. (1867 - 1938) ─ ®¶ng viªn ®¶ng d©n téc ph©n biÖt chñng téc. Trong nh÷ng n¨m 1866 - 1889 lµ biªn tËp viªn chñ nghÜa t− s¶n "§a-sn¾c-txu-ti-un" ¸c-mª-ni-a, nhµ chÝnh luËn, cña t¹p chÝ ph¶n ®éng "Preussische Jahrbücher" ("Niªn gi¸m vÒ nghÒ nghiÖp lµ gi¸o viªn. §¹i biÓu cña tØnh £-li-da-vÐt-p«n Phæ"). Trong nh÷ng n¨m 1871 - 1884 lµ nghÞ sÜ, tÝch cùc ñng hé trong §u-ma nhµ n−íc II. Sau khi ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®−îc chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña Bi-xm¸c, hoan nghªnh viÖc ¸p thµnh lËp ë Da-c¸p-ca-d¬ «ng t¸ch khái ®¶ng "§a-sn¾c-txu-ti-un" dông vµo n¨m 1878 ®¹o luËt ®Æc biÖt chèng l¹i nh÷ng ng−êi x· héi vµ lµm gi¸o viªn ë quËn Ghi-an-gin-xc¬ (Ki-r«-va-b¸t) cña A-dÐc- chñ nghÜa. Tõ n¨m 1886 lµ nhµ nghiªn cøu lÞch sö chÝnh thøc cña bai-gian. ─ 497 - 498. nhµ n−íc Phæ. N¨m 1895 ®−îc bÇu lµm viÖn sÜ ViÖn hµn l©m khoa häc BÐc-lanh. T¸c phÈm chÝnh cña T¬-rai-tskª ─ "LÞch sö n−íc §øc Tª-ni-x«n I-a. I-a. (T−-ni-x«n) (sinh n¨m 1868) ─ nhµ ho¹t ®éng nhµ trong thÕ kû XIX" gåm 5 tËp. T¬-rai-tskª ®· ®ãng vai trß quan träng n−íc vµ x· héi t− s¶n E-xt«-ni-a. CÇm ®Çu khuynh h−íng t¨ng l÷ trong viÖc h×nh thµnh hÖ t− t−ëng cña chñ nghÜa ®Õ quèc §øc. ─ 11. t− s¶n ë E-xt«-ni-a, cuèi n¨m 1905, Tª-ni-x«n ®· thµnh lËp ®¶ng T¬-rª-pèp, §. Ph. (1855- 1906) ─ trong nh÷ng n¨m 1896 - 1905 lµ c¶nh cña "nh÷ng ng−êi tiÕn bé", mét ®¶ng b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp t− s¶n E-xt«-ni-a. Tª-ni-x«n lµ ®¹i biÓu tØnh Li-phli-an-®i-a trong §u- s¸t tr−ëng M¸t-xc¬-va; theo nhËn ®Þnh cña V. I. Lª-nin, T¬-rª-pèp ma nhµ n−íc I, tham gia ®¶ng ®oµn cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - lµ "mét trong nh÷ng tªn t«i tí bÞ toµn n−íc Nga o¸n ghÐt nhÊt cña chÕ ®é Nga hoµng, næi tiÕng ë M¸t-xc¬-va v× tÝnh hung b¹o, th« lç, lËp hiÕn, ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. vµ v× ®· tham gia trong nh÷ng m−u toan cña bän Du-ba-tèp nh»m Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1920 vµ n¨m 1928, lµ thñ t−íng E-xt«-ni-a. lµm ®åi trôy c«ng nh©n" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn Trong nh÷ng n¨m 1930 - 1932 lµ bé tr−ëng Bé ngo¹i giao. Sau nµy lµ gi¸o s− Tr−êng ®¹i häc tæng hîp T¸c-tu. ─ 495. bé, M¸t-xc¬-va, t. 9, tr. 238). Tõ ngµy 11 th¸ng Giªng 1905, ®−îc cö lµm tæng trÊn Pª-tÐc-bua, sau ®ã lµ thø tr−ëng Bé néi vô; ng−êi Tª-tª-rª-ven-cèp, V. N. (sinh n¨m 1877) ─ ®Þa chñ, ®¶ng viªn §¶ng ®−a ra lÖnh khÐt tiÕng vµo th¸ng M−êi 1905: "Kh«ng b¾n chØ thiªn th¸ng M−êi, chñ tÞch c¬ quan hµnh chÝnh cña Héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ kh«ng tiÕc ®¹n". T¬-rª-pèp lµ kÎ cæ vò nh÷ng cuéc tµn s¸t cña bän Tr¨m ®en. ─ 150. huyÖn Mª-sèp-xc¬, ®¹i biÓu tØnh Ca-lu-ga trong §u-ma nhµ n−íc II vµ III. Trong c¸c §u-ma, gi÷ lËp tr−êng cùc h÷u. ─ 281. T¬-rèt-xki, (Br«n-stanh), L. §. (1879 - 1940) ─ kÎ thï ®éc ¸c nhÊt cña Ti-khvin-xki, Ph. V. (sinh n¨m 1862) ─ linh môc, thµnh viªn Héi liªn hiÖp chñ nghÜa Lª-nin. §¹i biÓu cña Liªn minh Xi-bi-ri t¹i §¹i héi II cña n«ng d©n toµn Nga, ®¹i biÓu cña tØnh Vi-¸t-ca trong §u-ma nhµ n−íc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ng−êi thuéc ph¸i "Tia löa" II. Tham gia xuÊt b¶n tê b¸o"Nh©n d©n lao ®éng" (1907). Trong §u- thiÓu sè; sau ®¹i héi, tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng nh÷ng ng−êi b«n- ma, thay mÆt Héi liªn hiÖp n«ng d©n vµ Nhãm lao ®éng ®äc c¸c diÔn sª-vÝch vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña c¸ch m¹ng x· v¨n vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ ñng hé viÖc b·i bá ¸n tö h×nh. Sau khi §u- héi chñ nghÜa. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng hoµnh hµnh, lµ ma bÞ gi¶i t¸n, «ng mÊt chøc linh môc. ─ 442, 462 - 463. ng−êi theo ph¸i thñ tiªu. N¨m 1912, T¬-rèt-xki tæ chøc ra khèi th¸ng T¸m chèng ®¶ng; trong thêi kú chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, T¬-ra-xun, Ph. X. (sinh n¨m 1864) ─ ®¹i biÓu cña tØnh Vi-tÐp-xc¬ trong theo lËp tr−êng ph¸i gi÷a, tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng V. I. Lª-nin vÒ §u-ma nhµ n−íc I, linh môc ®¹o C¬ ®èc dßng R«-ma, ®¶ng viªn c¸c vÊn ®Ò chiÕn tranh, hßa b×nh vµ c¸ch m¹ng. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - lËp hiÕn. Gi÷ nhiÒu chøc vô kh¸c nhau trong c¸c nhµ thê th¸ng Hai 1917, tõ n¬i l−u vong trë vÒ n−íc, gia nhËp tæ chøc "liªn ë Ri-ga, Pª-tÐc-bua, P«-lèt-xc¬ vµ I-u-ri-Ðp, lµ gi¸o s− Häc viÖn khu" råi t¹i §¹i héi VI cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) thÇn häc Pª-tÐc-bua. Ng−êi xuÊt b¶n lÞch phæ th«ng L¸t-vi-a, b¸o Nga, cïng víi tæ chøc nµy ®−îc kÕt n¹p vµo ®¶ng b«n-sª-vÝch. "A-u-xÐc-lÝt", ng−êi tæ chøc c¸c c¬ quan gi¸o dôc L¸t-vi-a. Trong Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, lµ bé tr−ëng Bé §u-ma tham gia nhãm nh÷ng ng−êi tù trÞ L¸t-vi-a. ─ 494. d©n ñy ngo¹i giao, bé tr−ëng Bé d©n ñy qu©n sù vµ hµng h¶i, chñ
  19. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 836 837 tÞch Héi ®ång qu©n sù - c¸ch m¹ng cña n−íc Céng hßa, ñy viªn Bé n−íc III, mét chñ cho thuª nhµ vµ lµ mét nhµ c«ng nghiÖp lín. Lµ chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng. N¨m 1918, lµ ng−êi ph¶n ®èi thÞ tr−ëng thµnh phè Xa-ma-ra, ñy viªn Héi ®ång ®Þa ph−¬ng huyÖn Xa-ma-ra. ─ 538. viÖc ký hßa −íc BrÐt, trong nh÷ng n¨m 1920 - 1921 cÇm ®Çu ph¸i ®èi lËp trong cuéc th¶o luËn vÒ c«ng ®oµn, tõ n¨m 1923, T¬-rèt-xki Tsª-rª-va-nin, N. (LÝp-kin, Ph. A.) (1868 - 1938) ─ mét trong nh÷ng thñ tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh bÌ ph¸i kÞch liÖt chèng l¹i ®−êng lèi chung lÜnh cña ph¸i men-sª-vÝch, lµ phÇn tö thñ tiªu cùc ®oan. Ng−êi cña ®¶ng, chèng l¹i c−¬ng lÜnh cña Lª-nin vÒ x©y dùng chñ nghÜa x· tham dù c¸c §¹i héi IV vµ V cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi héi, tuyªn truyÒn t− t−ëng cho r»ng chñ nghÜa x· héi kh«ng cã kh¶ Nga. Céng t¸c viªn cña nhiÒu xuÊt b¶n phÈm cña ph¸i thñ tiªu, lµ n¨ng th¾ng lîi ë Liªn-x«. Sau khi bãc trÇn chñ nghÜa T¬-rèt-xki lµ mét trong nh÷ng t¸c gi¶ "Th− ngá" cña 16 ng−êi men-sª-vÝch nãi mét khuynh h−íng tiÓu t− s¶n trong ®¶ng, §¶ng céng s¶n ®· ®¸nh vÒ vÊn ®Ò thñ tiªu ®¶ng (1910); sau héi nghÞ th¸ng T¸m chèng b¹i nã vÒ t− t−ëng vµ vÒ tæ chøc. N¨m 1927, T¬-rèt-xki bÞ khai trõ ®¶ng 1912, Tsª-rª-va-nin trë thµnh ñy viªn cña Trung t©m men-sª- khái ®¶ng, n¨m 1929 bÞ trôc xuÊt khái Liªn-x« v× ho¹t ®éng chèng vÝch (Ban tæ chøc). Trong thêi gian chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt Nhµ n−íc x«-viÕt vµ n¨m 1932, bÞ t−íc quyÒn c«ng d©n Liªn-x«. ë (1914 - 1918), lµ mét phÇn tö x· héi - s«-vanh. N¨m 1917 lµ mét n−íc ngoµi, y tiÕp tôc ®Êu tranh chèng Nhµ n−íc x«-viÕt vµ §¶ng trong nh÷ng biªn tËp viªn "B¸o c«ng nh©n", c¬ quan ng«n luËn céng s¶n, chèng phong trµo céng s¶n quèc tÕ.─127. trung −¬ng cña ph¸i men-sª-vÝch vµ lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh Ts¸c-xtª, I. Kh. (1859 - 1927) ─ nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc vµ x· héi t− trung −¬ng men-sª-vÝch. Cã th¸i ®é thï ®Þch ®èi víi cuéc C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi. ─ 134 - 135, 146, 198. s¶n L¸t-vi-a, ®¹i ®Þa chñ, vÒ nghÒ nghiÖp lµ luËt s−. Tõ n¨m 1888 lµ chñ biªn kiªm nhµ xuÊt b¶n tê b¸o Tr¨m ®en L¸t-vi-a ë Mi-ta-va. Tsi-giÐp-xki, P. I. (sinh n¨m 1861) ─ ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn, §¹i biÓu cña tØnh Cuèc-li-an-®i-a trong §u-ma nhµ n−íc I, ®i theo ng−êi theo chñ nghÜa d©n téc t− s¶n ë U-cra-i-na; ®¹i biÓu cña tØnh ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn. N¨m 1918 ®−îc bÇu lµm chñ tÞch Héi P«n-ta-va trong §u-ma nhµ n−íc I. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ ®ång nh©n d©n t− s¶n L¸t-vi-a. Tõ n¨m 1920 ®Õn n¨m 1927 ― tæng nghÜa th¸ng M−êi, l−u vong ra n−íc ngoµi, céng t¸c víi tê tuÇn b¸o "Tù do" ─ c¬ quan ng«n luËn cña Ra-®a ph¶n c¸ch m¹ng ë U- thèng n−íc Céng hßa t− s¶n L¸t-vi-a. Y ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch thï ®Þch ®èi víi Liªn-x«. ─ 495. cra-i-na. ─ 262, 499 - 500, 512. TsÐc-nèp, V. M. (Tu-ts¬-kin) (1876 - 1952) ─ mét trong nh÷ng thñ lÜnh Ts¬-khª-Ýt-dª, N. X. (1864 - 1926) ─ mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña ph¸i vµ nhµ lý luËn cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. Trong men-sª-vÝch. Tham gia phong trµo d©n chñ - x· héi tõ cuèi nh÷ng nh÷ng n¨m 1902 - 1905 lµ biªn tËp viªn c¬ quan ng«n luËn trung n¨m 90 cña thÕ kû XIX. Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - −¬ng cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ─ b¸o "N−íc Nga x· héi Nga, trë thµnh ng−êi men-sª-vÝch. §¹i biÓu cña tØnh Ti-phlÝt c¸ch m¹ng". TsÐc-nèp ®· viÕt nh÷ng bµi b¸o chèng l¹i chñ nghÜa trong §u-ma nhµ n−íc III vµ IV, cÇm ®Çu ®¶ng ®oµn men-sª-vÝch M¸c, m−u toan chøng minh r»ng häc thuyÕt cña M¸c kh«ng thÓ trong §u-ma nhµ n−íc IV. Lª-nin ®· gäi Ts¬-khª-Ýt-dª lµ "ng−êi cã vËn dông vµo n«ng nghiÖp ®−îc. Sau C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n dÝnh víi §¶ng d©n chñ - x· héi th«i", trong §u-ma «ng ta ®· tá râ th¸ng Hai 1917 ─ bé tr−ëng Bé n«ng nghiÖp trong ChÝnh phñ l©m "sù th«ng th¹o cña m×nh trong viÖc che ®Ëy cho bän c¬ héi chñ thêi t− s¶n, kÎ tæ chøc c¸c vô khñng bè tµn ¸c chèng l¹i n«ng d©n, nghÜa vµ phôc vô cho bän nµy". Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914 - 1918), lµ ng−êi theo ph¸i gi÷a. Trong thêi kú nh÷ng ng−êi ®· giµnh l¹i ruéng ®Êt cña ®Þa chñ. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi ─ mét trong nh÷ng kÎ tæ chøc c¸c C¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917, lµ ñy viªn ñy ban l©m thêi cña §u-ma nhµ n−íc, ng−êi theo ph¸i vÖ quèc. Ts¬-khª- vô phiÕn lo¹n chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. N¨m 1920 l−u vong ra Ýt-dª lµ chñ tÞch X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«- n−íc ngoµi, ë ®ã y vÉn tiÕp tôc ho¹t ®éng chèng ChÝnh quyÒn x«- viÕt. ─ 200, 201, 229, 338. gr¸t, chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng c¸c X«-viÕt khãa mét, ñng hé tÝch cùc ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. Sau C¸ch m¹ng x· héi Tsª-l−-sÐp, M. §. (sinh n¨m 1866) ─ ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi chñ nghÜa th¸ng M−êi, lµ chñ tÞch Quèc héi lËp hiÕn Gru-di-a ─ thuéc ph¸i Tr¨m ®en, ®¹i biÓu cña tØnh Xa-ma-ra trong §u-ma nhµ mét chÝnh phñ men-sª-vÝch ph¶n c¸ch m¹ng. N¨m 1921, sau khi
  20. B¶n chØ dÉn tªn ng−êi B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 838 839 ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®−îc thµnh lËp ë Gru-di-a, sang Pa-ri sèng ghª-nÐp ®· v¹ch trÇn nh÷ng m©u thuÉn tiªu biÓu trong cuéc sèng l−u vong. ─ 586. cña x· héi Nga. ¤ng dùng lªn mét lo¹t ®iÓn h×nh vÒ "nh÷ng con ng−êi thõa", tøc lµ nh÷ng con ng−êi hiÓu rÊt râ sù diÖt vong cña Tsu-ri-u-cèp, V. N. (sinh n¨m 1878) ─ ®¹i biÓu cña tØnh M¸t-xc¬-va chÕ ®é quý téc, nh−ng trªn thùc tÕ ®· kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm mét trong §u-ma nhµ n−íc I, ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi, thî nguéi c¸i g× ®Ó thay ®æi chÕ ®é ®ã c¶. LÇn ®Çu tiªn trong v¨n häc Nga, cña nhµ m¸y c¬ khÝ Clin. Trong §u-ma ®· ký "®Ò ¸n cña 104 «ng ®· x©y dùng ®−îc h×nh t−îng ng−êi ®¹i biÓu cña thÕ hÖ míi, ng−êi" vÒ ruéng ®Êt. Do ký vµo Lêi kªu gäi V−-boãc-g¬ cña c¸c ®ã lµ ng−êi trÝ thøc - d©n chñ ("ng−êi theo chñ nghÜa h− v«"). ®¹i biÓu §u-ma nhµ n−íc I, nªn «ng bÞ kÕt ¸n vµ bÞ t−íc quyÒn Trong c¸c t¸c phÈm cña Tuèc-ghª-nÐp ®· cã sù ph¶n kh¸ng m¹nh bÇu cö. ─ 307. mÏ chèng l¹i chÕ ®é n«ng n« kÕt hîp víi c¸c yªu s¸ch tù do chñ Tsóp-rèp, A. I. (1842 - 1908) ─ gi¸o s−, - nhµ kinh tÕ häc, ng−êi theo nghÜa - «n hßa. ─ 55. ph¸i tù do. Chñ tÞch ban thèng kª Héi t− ph¸p M¸t-xc¬-va. T¸c gi¶ T−-skª-vÝch, V. I-u. (sinh n¨m 1865) ─ b¸ t−íc, nhµ ho¹t ®éng x· héi cña nhiÒu t¸c phÈm vÒ kinh tÕ ®−êng s¾t vµ vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. Ba-lan, ®Þa chñ lín, ®¶ng viªn §¶ng d©n chñ - d©n téc, mét ®¶ng Chñ biªn tËp san d©n tóy - tù do chñ nghÜa "¶nh h−ëng cña mïa d©n téc chñ nghÜa chÝnh cña bän ®Þa chñ vµ giai cÊp t− s¶n Ba-lan. mµng vµ cña gi¸ c¶ lóa m× ®Õn mét sè mÆt cña nÒn kinh tÕ quèc Tõ n¨m 1904, tÝch cùc ®Êu tranh ®ßi quyÒn tù trÞ cho Ba-lan. Lµ ®¹i d©n Nga" (1897) vµ lµ t¸c gi¶ mét bµi trong tËp nµy. V. I. Lª-nin ®· biÓu cña thµnh phè V¸c-sa-va trong §u-ma nhµ n−íc I. ─ 494. phª ph¸n kÞch liÖt nh÷ng t¸c phÈm vÒ ruéng ®Êt cña Tsóp-rèp. ─ T−íc -c«-va, A. V. (VÐc-ghª-gi¬-xki, A.) (sinh n¨m 1869) ─ nhµ chÝnh 276, 334, 456. luËn næi tiÕng cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Bµ b¾t ®Çu ho¹t ®éng Tu-gan - Ba-ra-nèp-xki, M. I. (1865 - 1919) ─ nhµ kinh tÕ häc t− s¶n v¨n häc tõ n¨m 1899. N¨m 1906, tham gia Ban chÊp hµnh trung Nga, trong nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX lµ ®¹i biÓu næi tiÕng cña −¬ng §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn; phô tr¸ch "Côc Ên lo¸t Xanh Pª-tÐc- "chñ nghÜa M¸c hîp ph¸p", céng t¸c viªn cña c¸c t¹p chÝ "Lêi nãi bua" do §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn trî cÊp. Bµ céng t¸c víi b¸o míi" (1897), "B−íc ®Çu" (1899) v. v., y ®· phª ph¸n M¸c. Trong "Ng«n luËn" vµ c¸c b¸o kh¸c. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa thêi kú c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n Nga lÇn thø nhÊt, lµ ®¶ng viªn th¸ng M−êi, l−u vong ra n−íc ngoµi, ë ®ã ®· tiÕn hµnh tuyªn truyÒn thï ®Þch chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ─ 198. §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Sau C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi lµ mét phÇn tö c¸ch m¹ng cuång nhiÖt ë U-cra-i-na, bé TxÐt-kin ( Zetkin), C la-ra ( 1857 - 1933) ─ n hµ ho¹t ®éng xuÊt s¾c tr−ëng Bé tµi chÝnh trong Ra-®a trung −¬ng cña bän t− s¶n ë U- cña phong trµo c«ng nh©n §øc vµ quèc tÕ, mét trong nh÷ng cra-i-na. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh cña Tu-gan - Ba-ra-nèp-xki trong ng − êi s¸ng lËp ra §¶ng céng s¶n §øc, mét n÷ v¨n sÜ cã tµi, nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XIX lµ: "Nh÷ng cuéc khñng ho¶ng c«ng mét diÔn gi¶ vµ nhµ diÔn thuyÕt cã tµi hïng biÖn. Bµ tham gia nghiÖp ë n−íc Anh hiÖn nay, nguyªn nh©n vµ ¶nh h−ëng cña phong trµo c¸ch m¹ng vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX, nh÷ng cuéc khñng ho¶ng ®ã ®èi víi ®êi sèng nh©n d©n" (1894), n¨m 1881 bµ gia nhËp §¶ng d©n chñ - x· héi §øc lóc ®ã cßn "C«ng x−ëng Nga tr−íc kia vµ hiÖn nay" (1898) v. v..─ 117. ho¹t ®éng trong hoµn c¶nh bÊt hîp ph¸p. N¨m 1882 sang Tu-lin, C. ─ xem Lª-nin, V. I. Thôy-sÜ l − u vong, ngô t¹i Xuy-rÝch; ë ®Êy bµ tÝch cùc céng t¸c Tu-ts¬-kin ─ xem TsÐc-nèp, V. M. víi c¬ quan ng«n luËn bÊt hîp ph¸p cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc lµ tê "Der Sozialdemokrat" ("Ng− êi d©n chñ - x· héi") Tuèc-ghª-nÐp, I. X. (1818 - 1883) ─ nhµ v¨n vÜ ®¹i Nga, ®· cã c«ng lín vµ gióp vµo viÖc phæ biÕn tê b¸o ®ã ë §øc. Lµ ng − êi thuéc trong viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ v¨n häc Nga. C¸c t¸c phÈm cña c¸nh t¶ trong §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, TxÐt-kin ®· cïng «ng thÓ hiÖn nh÷ng t×m tßi vÒ mÆt t− t−ëng cña x· héi Nga víi R. Lóc-x¨m-bua, Ph. Mª-rinh vµ C. LiÕp-nÕch tham gia trong nh÷ng n¨m 30 - 70 cña thÕ kû tr−íc. Trong nh÷ng t¸c tÝch cùc vµo cuéc ®Êu tranh chèng BÐc-stanh vµ nh÷ng phÇn phÈm cña m×nh ("Bót ký ng−êi thî s¨n", "Mét æ quý téc", "Ru- tö c¬ héi chñ nghÜa kh¸c. N¨m 1907, bµ tham gia vµo c«ng t¸c ®in", "§ªm tr−íc", "Nh÷ng ng−êi cha vµ nh÷ng ng−êi con" v. v.), Tuèc- cña §¹i héi VII (Stót-ga), nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña bµ t¹i ®¹i
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học