1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 11 phần 5

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 11 phần 5

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 11 phần 5', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả 276 275 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n chñ bá hoang, hay lµ nh÷ng ruéng ®Êt mµ c¸c cha cè thÇy dßng kh«ng quyÕt cña §¹i héi III tuyÖt nhiªn kh«ng hÒ nãi tíi. Tr−íc hÕt, cÇn chØ ra r»ng ®Þa bµn ho¹t ®éng cña chóng t«i - tØnh M¸t-xc¬-va vµ nh÷ng biÕt cµy cÊy cho ra trß. C

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 38

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:52 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. 276 275 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n chñ bá hoang, hay lµ nh÷ng ruéng ®Êt mµ c¸c cha cè thÇy dßng kh«ng quyÕt cña §¹i héi III tuyÖt nhiªn kh«ng hÒ nãi tíi. Tr−íc hÕt, cÇn chØ ra r»ng ®Þa bµn ho¹t ®éng cña chóng t«i - tØnh M¸t-xc¬-va vµ nh÷ng biÕt cµy cÊy cho ra trß. Chóng t«i biÕt r»ng ph¸i d©n chñ t− s¶n, kÓ tõ bé huyÖn thuéc nh÷ng tØnh l©n cËn tiÕp gi¸p tØnh M¸t-xc¬-va - chñ yÕu lµ phËn ph¸i "d©n chñ - qu©n chñ" (ë huyÖn Ru-da cã mét bé phËn nh− mét khu vùc c«ng nghiÖp mµ ë ®Êy thñ c«ng nghiÖp t−¬ng ®èi kÐm ph¸t vËy) cho ®Õn Héi liªn hiÖp "n«ng d©n", sÏ tranh giµnh víi chóng t«i ¶nh triÓn, vµ sè d©n chØ chuyªn lµm ruéng th× rÊt Ýt. Nh÷ng c«ng x−ëng réng h−ëng ®èi víi "nh÷ng ng−êi nghÌo khæ", nh−ng chóng t«i sÏ lµm cho lín, cã 10 000 ®Õn 15 000 c«ng nh©n, xen lÉn víi nh÷ng c«ng x−ëng nhá nh÷ng ng−êi nµy ®øng lªn chèng l¹i nh÷ng ph¸i kia. Chóng t«i sÏ dïng 500 ®Õn 1 000 c«ng nh©n, n»m r¶i r¸c ë nh÷ng lµng m¹c hÎo l¸nh. Nh÷ng tÊt c¶ mäi lùc l−îng d©n chñ - x· héi trong khu, - c¶ trÝ thøc lÉn c«ng nh©n ®iÒu kiÖn ®ã t−ëng chõng ph¶i t¹o cho §¶ng d©n chñ - x· héi mét ®Þa v« s¶n, - ®Ó tæ chøc vµ cñng cè nh÷ng uû ban d©n chñ - x· héi cña "nh÷ng bµn ho¹t ®éng rÊt thuËn tiÖn míi ph¶i, nh−ng t×nh h×nh thùc tÕ l¹i chøng ng−êi nghÌo khæ" trong khu chóng t«i. Chóng t«i sÏ lµm viÖc Êy theo kÕ tá r»ng c¸ch nh×n n«ng c¹n nh− thÕ kh«ng thÓ ®øng v÷ng ®−îc. MÆc dï ho¹ch nh− sau: chóng t«i sÏ thµnh lËp nh÷ng huyÖn uû thuéc Tæ chøc khu t¹i mét sè c«ng x−ëng nµo ®ã tÝnh ra ®· cã 40 - 50 n¨m nay, nh−ng cho tíi c¸c huyÖn lþ hoÆc trung t©m c«ng nghiÖp lín. C¸c huyÖn uû nµy ngoµi viÖc nay tuyÖt ®¹i ®a sè trong "giai cÊp v« s¶n" cña chóng ta vÉn ch−a t¸ch chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y trong ph¹m vi khu cña khái ruéng ®Êt. "N«ng th«n" ®· rµng buéc v« s¶n chÆt chÏ ®Õn nçi tÊt c¶ m×nh, cßn ph¶i thµnh lËp c¸c uû ban "n«ng d©n" n÷a. Do ho¹t ®éng bÝ nh÷ng tiÒn ®Ò t©m lý vµ nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸c mµ qu¸ tr×nh lao ®éng tËp mËt, nªn nh÷ng uû ban "n«ng d©n" nµy chØ gåm mét sè rÊt Ýt ng−êi, chän thÓ lµm n¶y në trong giai cÊp v« s¶n "thuÇn tuý", vÉn kh«ng thÓ ph¸t trong sè nh÷ng n«ng d©n nghÌo khæ, c¸ch m¹ng nhÊt vµ cã n¨ng lùc triÓn ®−îc trong giai cÊp v« s¶n cña chóng ta. Kinh tÕ n«ng nghiÖp cña nhÊt. ë nh÷ng n¬i nµo cã c«ng x−ëng mµ l¹i cã c¶ n«ng d©n, th× cÇn tæ "nh÷ng ng−êi v« s¶n" cña chóng ta mang nh÷ng h×nh thøc pha t¹p. Mét chøc c«ng nh©n vµ n«ng d©n vµo mét uû ban cña tiÓu tæ th«i. ng−êi thî dÖt lµm viÖc trong c«ng x−ëng, l¹i thuª mét cè n«ng ®Ó cµy C¸c uû ban ®ã tr−íc hÕt cÇn ph¶i t×m hiÓu tØ mØ vµ râ rµng t×nh h×nh ë cÊy m¶nh ®Êt cña m×nh. Vî anh ta (nÕu kh«ng lµm ë x−ëng), con c¸i anh ®Þa ph−¬ng: A) Quan hÖ ruéng ®Êt: 1) phÇn ruéng ®−îc chia cña n«ng ta, bè mÑ anh ta vµ nh÷ng ng−êi tµn tËt trong gia ®×nh còng lµm lông d©n, lÜnh canh, h×nh thøc chiÕm h÷u (h×nh thøc chiÕm h÷u c«ng x·, h×nh trªn m¶nh ®Êt nhá Êy, vµ b¶n th©n anh ta còng sÏ vÒ lµm lông trªn m¶nh thøc chiÕm h÷u theo n«ng hé v.v.). 2) Nh÷ng ruéng ®Êt ë xung quanh: a) ®Êt Êy, khi anh ta vÒ giµ, hay bÞ quÌ quÆt, hay khi anh ta bÞ ®uæi v× b−íng thuéc së h÷u cña ai; b) bao nhiªu ruéng; c) quan hÖ gi÷a n«ng d©n víi nh÷ng ruéng ®Êt Êy; d) ®iÒu kiÖn sö dông nh÷ng ruéng ®Êt Êy: 1) chÕ ®é bØnh hoÆc v× bÞ nghi ngê. "Nh÷ng ng−êi v« s¶n" nh− thÕ, - rÊt khã mµ gäi lao dÞch, 2) tiÒn thuª rÊt cao ®èi víi nh÷ng ruéng ®Êt "c¾t" v.v.; ®) c¸c lµ ng−êi v« s¶n ®−îc. XÐt hoµn c¶nh kinh tÕ, th× hä lµ nh÷ng ng−êi kho¶n nî bän cu-l¾c, ®Þa chñ v.v.. B) C¸c kho¶n ®ãng gãp, thuÕ kho¸, nghÌo khæ. XÐt vÒ t− t−ëng, th× hä lµ nh÷ng ng−êi tiÓu t− s¶n. Hä dèt n¸t møc thuÕ ruéng ®Êt ®èi víi ruéng ®Êt cña n«ng d©n vµ ruéng ®Êt cña ®Þa vµ thñ cùu. ChÝnh bän "Tr¨m ®en" lµ tõ trong ®¸m hä mµ ra. Nh−ng gÇn chñ. C) C¸c nghÒ phô vµ nghÒ thñ c«ng, giÊy th«ng hµnh, thuª m−ín thî ®©y, hä còng ®· b¾t ®Çu gi¸c ngé. Nhê sù tiÕp xóc cña v« s¶n "thuÇn tuý" lµm mïa ®«ng, v.v.. D) C«ng x−ëng vµ nhµ m¸y ®Þa ph−¬ng: ®iÒu kiÖn víi hä, nªn chóng ta kÐo ®−îc ®¸m quÇn chóng tèi t¨m Êy ra khái giÊc lao ®éng: 1) tiÒn c«ng, 2) ngµy lao ®éng, 3) th¸i ®é cña c¬ quan qu¶n lý, ngñ l©u ®êi cña hä, vµ kh«ng ph¶i lµ kh«ng thµnh c«ng. Sù tiÕp xóc cña 4) ®iÒu kiÖn nhµ ë v.v.. §) Nh÷ng nhµ chøc tr¸ch: tr−ëng quan ®Þa chóng t«i ngµy cµng t¨ng, cã n¬i ®ang ®−îc cñng cè; nh÷ng ng−êi nghÌo ph−¬ng, ch¸nh tæng, lôc sù, c¸c thÈm ph¸n hµng tæng, c¸c tuÇn ®inh, khæ, c¶ ë c«ng x−ëng lÉn ë n«ng th«n, ®ang chÞu ¶nh h−ëng cña chóng thÇy tu. E) C¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng: ®¹i biÓu cña n«ng d©n; c¸c viªn ta vµ tiÕp thu hÖ t− t−ëng cña chóng ta. Vµ chóng t«i cho r»ng lËp nh÷ng chøc cña héi ®ång ®ã: gi¸o viªn, thÇy thuèc, th− viÖn, tr−êng häc, c¸c tæ chøc trong quÇn chóng kh«ng ph¶i v« s¶n "thuÇn tuý", nh− thÕ kh«ng tiÖm trµ. G) C¸c héi ®ång hµng tæng: thµnh phÇn vµ chøc tr¸ch cña c¸c ph¶i lµ tr¸i víi nguyªn t¾c chÝnh thèng. Chóng t«i kh«ng cßn cã quÇn héi ®ång ®ã. H) C¸c tæ chøc: "Héi liªn hiÖp n«ng d©n", ph¸i x· héi chñ chóng nµo kh¸c, vµ nÕu chóng t«i cè gi÷ nguyªn t¾c chÝnh thèng, nghÜa - c¸ch m¹ng, ph¸i d©n chñ - x· héi. nÕu chóng t«i chØ tæ chøc cã "giai cÊp v« s¶n" n«ng th«n th«i, th× chóng Sau khi ®· t×m hiÓu ®−îc t×nh h×nh Êy råi th× uû ban n«ng d©n t«i sÏ ph¶i gi¶i t¸n tæ chøc cña chóng t«i vµ nh÷ng tæ chøc gÇn gòi víi d©n chñ - x· héi ph¶i ®−a ra c¸c cuéc héi nghÞ cña n«ng d©n th«ng qua chóng t«i. Chóng t«i biÕt r»ng chóng t«i sÏ khã mµ chèng l¹i næi t©m lý nh÷ng quyÕt ®Þnh do hoµn c¶nh kh«ng b×nh th−êng nµo ®ã ®Ò ra. Ngoµi khao kh¸t tÞch thu ruéng ®Êt cµy cÊy ®−îc vµ nh÷ng ®Êt kh¸c mµ bän ®Þa
  2. 278 277 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n ra, uû ban ®ã cßn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ viÖc tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng VÝ dô, t¸c gi¶ nãi r»ng "chØ cã" thµnh lËp ®−îc mét tæ trong quÇn chóng nh÷ng t− t−ëng d©n chñ - x· héi, ph¶i tæ chøc c¸c tæ chøc ngay t¹i ®Þa ph−¬ng, míi cã thÓ tuyªn truyÒn c¸c t− nghiªn cøu, c¸c cuéc häp chíp nho¸ng, c¸c cuéc häp quÇn chóng, ph©n t−ëng cña chóng ta vµ míi cã thÓ ñng hé phong trµo n«ng ph¸t truyÒn ®¬n vµ s¸ch b¸o, thu nhËn tiÒn cho quü cña ®¶ng vµ duy tr× d©n ®−îc, nãi nh− thÕ lµ kh«ng ®óng l¾m. DÜ nhiªn, cã ®−îc quan hÖ víi Tæ chøc khu th«ng qua huyÖn uû. nh÷ng tæ chøc nh− thÕ lµ ®iÒu ®¸ng mong muèn, vµ khi mµ NÕu chóng t«i thµnh lËp ®−îc mét lo¹t uû ban nh− thÕ, th× sÏ cã thÓ c«ng t¸c ph¸t triÓn th× l¹i lµ ®iÒu cÇn thiÕt n÷a; nh−ng c«ng t¸c b¶o ®¶m th¾ng lîi cho §¶ng d©n chñ - x· héi. nãi trªn vÉn cã thÓ lµm ®−îc vµ cÇn thiÕt ph¶i lµm, ngay c¶ ë Mét c¸n bé tæ chøc cña khu. nh÷ng n¬i ch−a cã nh÷ng tæ chøc Êy. Trong mäi ho¹t ®éng cña chóng ta, ngay c¶ khi chóng ta chØ ho¹t ®éng riªng trong LÏ cè nhiªn chóng t«i kh«ng nhËn lÊy viÖc th¶o ra nh÷ng giai cÊp v« s¶n thµnh thÞ, chóng ta còng kh«ng ®−îc bá qua chØ thÞ thùc tiÔn chi tiÕt mµ ®ång chÝ Êy ®· nãi tíi: ®ã lµ vÊn ®Ò n«ng d©n, chóng ta ph¶i truyÒn b¸ lêi tuyªn bè cña c«ng viÖc cña c¸c ®ång chÝ c«ng t¸c ë ®Þa ph−¬ng vµ cña c¬ toµn thÓ chÝnh ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n gi¸c ngé t¹i §¹i héi quan trung −¬ng lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o thùc tiÔn ë Nga. ý III, lµ: chóng ta ñng hé cuéc khëi nghÜa n«ng d©n. N«ng d©n ®Þnh cña chóng t«i lµ muèn nh©n bøc th− cã néi dung phong ph¶i biÕt ®−îc ®iÒu ®ã - qua s¸ch b¸o cña chóng ta, qua c«ng phó ®ã cña ®ång chÝ ë M¸t-xc¬-va mµ gi¶i thÝch nghÞ quyÕt nh©n, qua c¸c tæ chøc riªng v.v.. N«ng d©n ph¶i biÕt ®−îc cña §¹i héi III vµ nh÷ng nhiÖm vô tr−íc m¾t nãi chung cña r»ng, ®Ó thùc hiÖn sù ñng hé Êy, giai cÊp v« s¶n d©n chñ - x· héi sÏ kh«ng ngÇn ng¹i thi hµnh bÊt cø mét sù tÞch thu ruéng ®¶ng. Bøc th− chøng tá r»ng nh÷ng hiÓu lÇm, do nghÞ quyÕt ®Êt nµo (nghÜa lµ t−íc ®o¹t mµ kh«ng båi th−êng cho chñ cña §¹i héi III g©y ra, chØ cã mét phÇn lµ do hoµi nghi vÒ lý ruéng ®Êt). luËn. Mét nguyªn nh©n kh¸c cña nh÷ng sù hiÓu lÇm - ®ã lµ mét vÊn ®Ò míi, mµ tr−íc kia ch−a tõng n¶y ra, tøc lµ vÊn ®Ò T¸c gi¶ bøc th− nªu ra ®©y mét vÊn ®Ò lý luËn: cã nªn quan hÖ gi÷a c¸c "uû ban n«ng d©n c¸ch m¹ng" víi c¸c "uû h¹n chÕ viÖc t−íc ®o¹t nh÷ng trang tr¹i lín vµ viÖc biÕn nã ban d©n chñ - x· héi" lµm c«ng t¸c n«ng vËn. ChÝnh ngay thµnh "së h÷u cña n«ng d©n, tøc lµ së h÷u tiÓu t− s¶n", b»ng viÖc nªu ra vÊn ®Ò ®ã còng ®ñ chøng tá r»ng ho¹t ®éng c¸ch ®Þnh ra mét ngo¹i lÖ ®Æc biÖt kh«ng? Nh−ng ®Ò ra d©n chñ - x· héi trong n«ng d©n ®· cã mét b−íc tiÕn rÊt xa. ngo¹i lÖ Êy, t¸c gi¶ ®· tù tiÖn thu hÑp ý nghÜa cña nghÞ quyÕt §¹i héi III. Trong nghÞ quyÕt Êy, kh«ng cã chç nµo nãi Nh÷ng vÊn ®Ò t−¬ng ®èi chi tiÕt ®· trë thµnh nh÷ng vÊn ®Ò r»ng §¶ng d©n chñ - x· héi cam ®oan ñng hé viÖc chuyÓn bøc thiÕt, nh÷ng vÊn ®Ò ®ã lµ do nh÷ng nhu cÇu thùc tÕ cña giao nh÷ng ruéng ®Êt tÞch thu ®−îc cho chÝnh nh÷ng c«ng t¸c tuyªn truyÒn "trong n«ng th«n" ®Î ra, mµ c«ng t¸c ng−êi së h÷u tiÓu t− s¶n c¶. NghÞ quyÕt nãi r»ng: chóng ta tuyªn truyÒn nµy th× ®ang ®−îc cñng cè vµ cã nh÷ng h×nh ñng hé "cho ®Õn c¶ viÖc tÞch thu ruéng ®Êt n÷a", nghÜa lµ thøc cè ®Þnh, v÷ng vµng. Vµ t¸c gi¶ bøc th− tr¸ch nghÞ quyÕt cho ®Õn c¶ viÖc t−íc ®o¹t ruéng ®Êt mµ kh«ng båi th−êng; cña ®¹i héi lµ thiÕu râ rµng, nh−ng l¹i th−êng quªn mÊt r»ng nh−ng vÊn ®Ò sÏ ®em nh÷ng ruéng ®Êt ®· t−íc ®o¹t ®−îc vÊn ®Ò mµ ®ång chÝ ®ã ®ang t×m lêi gi¶i ®¸p trong nghÞ quyÕt, trao cho ai, th× b¶n nghÞ quyÕt hoµn toµn kh«ng gi¶i quyÕt. th× thùc ra ®¹i héi ®¶ng ch−a ®Ò cËp tíi vµ còng kh«ng thÓ ®Ò Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ vÊn ®Ò ®ã cßn g¸c l¹i: nh÷ng cËp tíi ®−îc.
  3. 280 279 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n bµi ®¨ng trªn b¸o "TiÕn lªn" (c¸c sè 11, 12, 15)1) chØ ra M¸c míi cã thÓ gi¶n ®¬n ho¸ hay h¹ thÊp xuèng thµnh mét r»ng gi¶i quyÕt tr−íc vÊn ®Ò Êy lµ mét ®iÒu kh«ng hîp lý. nhiÖm vô gi¶n ®¬n vµ duy nhÊt. ThÝ dô nh− trong nghÞ quyÕt cã nãi r»ng, d−íi chÕ ®é céng Chóng ta h·y lÊy mét thÝ dô cô thÓ. Gi¶ dô r»ng cuéc khëi hoµ d©n chñ, §¶ng d©n chñ - x· héi kh«ng thÓ cam ®oan nghÜa cña n«ng d©n ®· th¾ng lîi. C¸c uû ban n«ng d©n c¸ch tr−íc mµ còng kh«ng thÓ tù bã tay trong viÖc quèc h÷u ho¸ m¹ng vµ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi (chÝnh phñ nµy dùa ruéng ®Êt. mét phÇn vµo chÝnh nh÷ng uû ban ®ã) cã thÓ thùc hiÖn viÖc ThËt vËy, kh¸c víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch tÞch thu nh÷ng tµi s¶n lín, theo ý muèn cña m×nh. Chóng ta m¹ng tiÓu t− s¶n, ®èi víi chóng ta träng t©m hiÖn nay lµ khÝa t¸n thµnh tÞch thu, chóng ta ®· nãi nh− thÕ. Nh−ng chóng ta c¹nh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña nh÷ng cuéc khëi nghÜa n«ng khuyªn giao nh÷ng ruéng ®Êt tÞch thu ®−îc cho ai? VÒ ®iÓm d©n vµ viÖc tæ chøc riªng v« s¶n n«ng th«n thµnh mét chÝnh nµy, chóng ta kh«ng tù bã tay vµ còng kh«ng bao giê bã tay ®¶ng giai cÊp. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ b»ng nh÷ng lêi tuyªn bè nh− t¸c gi¶ bøc th− ®· ®Ò nghÞ mét nh÷ng kÕ ho¹ch viÓn v«ng "chia ®Òu ruéng ®Êt" hay quèc h÷u c¸ch n«ng næi. T¸c gi¶ quªn r»ng còng nghÞ quyÕt ®ã cña §¹i héi III ®· nãi lµ ph¶i "lµm cho néi dung d©n chñ - c¸ch m¹ng ho¸, mµ lµ ë chç n«ng d©n hiÓu ®−îc vµ b¾t tay thùc hiÖn viÖc ®Ëp tan chÕ ®é cò b»ng biÖn ph¸p c¸ch m¹ng. Cho nªn, nh÷ng cña phong trµo n«ng d©n ®−îc trong s¹ch b»ng c¸ch g¹t bá hÕt th¶y nh÷ng t¹p chÊt ph¶n ®éng ®i". §ã lµ ®iÓm thø nhÊt. ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng nhÊn m¹nh viÖc "x· héi ho¸", v.v., cßn chóng ta th× nhÊn m¹nh nh÷ng uû ban n«ng §iÓm thø hai lµ cÇn ph¶i cã "trong mäi tr−êng hîp vµ trong d©n c¸ch m¹ng: chóng ta nãi r»ng, nÕu kh«ng cã nh÷ng uû mäi hoµn c¶nh mét tæ chøc ®éc lËp cña v« s¶n n«ng th«n". §ã ban Êy th× tÊt c¶ mäi sù c¶i t¹o ®Òu chØ lµ con sè kh«ng. Cã lµ nh÷ng chØ thÞ cña chóng ta. Nh÷ng t¹p chÊt ph¶n ®éng nh÷ng uû ban ®ã vµ dùa vµo nh÷ng uû ban ®ã, th× khëi nghÜa trong phong trµo n«ng d©n bao giê còng cã; vµ chóng ta cña n«ng d©n míi cã thÓ th¾ng lîi ®−îc. tuyªn chiÕn tr−íc víi nh÷ng t¹p chÊt Êy. §èi kh¸ng giai cÊp gi÷a giai cÊp v« s¶n n«ng th«n vµ giai cÊp t− s¶n n«ng th«n lµ Chóng ta cÇn ph¶i gióp ®ì cuéc khëi nghÜa cña n«ng ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái, vµ chóng ta v¹ch râ ®iÒu ®ã ra d©n b»ng ®ñ mäi c¸ch, cho ®Õn c¶ tÞch thu ruéng ®Êt n÷a, - tr−íc, chóng ta gi¶i thÝch ®iÒu ®ã, chóng ta chuÈn bÞ ®Êu nh−ng tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ cho ®Õn c¶ ®ñ mäi thø kÕ tranh trªn ®Þa h¹t nµy. VÊn ®Ò giao ruéng ®Êt ®· tÞch thu ho¹ch viÓn v«ng tiÓu t− s¶n. Chóng ta ñng hé phong trµo ®−îc cho ai vµ giao nh− thÕ nµo rÊt cã thÓ trë nªn mét n«ng d©n chõng nµo phong trµo ®ã cã tÝnh chÊt d©n chñ - trong nh÷ng nguyªn nh©n cña cuéc ®Êu tranh Êy. Vµ chóng c¸ch m¹ng. Chóng ta chuÈn bÞ (chóng ta chuÈn bÞ ngay ta kh«ng che giÊu vÊn ®Ò Êy, chóng ta kh«ng høa hÑn sÏ b©y giê, kh«ng tr× ho·n) ®Ó ®Êu tranh chèng l¹i phong ph©n chia ®Òu, sÏ "x· héi ho¸", v.v.; chóng ta nãi: chç nµo mµ trµo ®ã, mét khi nã trë nªn ph¶n ®éng, chèng l¹i giai cÊp v« chóng ta cßn ph¶i ®Êu tranh, l¹i ph¶i ®Êu tranh n÷a, chóng s¶n. Toµn bé thùc chÊt cña chñ nghÜa M¸c lµ ë c¸i nhiÖm vô ta sÏ ®Êu tranh trªn mét chiÕn tr−êng míi vµ cïng víi kÐp Êy, mµ chØ cã nh÷ng ng−êi kh«ng hiÓu g× vÒ chñ nghÜa nh÷ng ®ång minh kh¸c: chç ®ã ch¾c ch¾n chóng ta sÏ cïng ®i __________ víi v« s¶n n«ng th«n, víi toµn thÓ giai cÊp c«ng nh©n ®Ó 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.9, tr. 426 - chèng l¹i giai cÊp t− s¶n n«ng th«n. Trong thùc tiÔn, ®iÒu ®ã cã 433, 446 - 452 vµ t.10, tr. 52-70.
  4. 282 281 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n thÓ cã nghÜa lµ, hoÆc chuyÓn giao nh÷ng ruéng ®Êt Êy cho ta kh«ng høa hÑn mét sù hoµ hîp nµo, mét sù b×nh qu©n nµo, tÇng líp n«ng d©n t− h÷u nhá, ë n¬i nµo mµ chÕ ®é së h÷u mét sù "x· héi ho¸" nµo, tr¸i l¹i, chóng ta "høa hÑn" mét cuéc lín phong kiÕn cã tÝnh chÊt n« dÞch chiÕm −u thÕ, mµ ch−a cã ®Êu tranh míi, mét sù bÊt b×nh ®¼ng míi, mét cuéc c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ m¹ng míi mµ chóng ta ®em hÕt søc lùc ra thùc hiÖn. Häc nghÜa quy m« lín; hoÆc quèc h÷u ho¸, nÕu c¸ch m¹ng d©n thuyÕt cña chóng ta kh«ng "ngät ngµo" b»ng nh÷ng c©u chñ th¾ng lîi hoµn toµn; hoÆc n÷a lµ chuyÓn giao nh÷ng trang chuyÖn hoang ®−êng cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - tr¹i lín t− b¶n chñ nghÜa cho c¸c héi liªn hiÖp c«ng nh©n, v× c¸ch m¹ng; cßn kÎ nµo thÝch ng−êi ta chØ d©ng cho m×nh r»ng tõ c¸ch m¹ng d©n chñ, chóng ta sÏ b¾t ®Çu chuyÓn ngay nh÷ng c¸i ngät ngµo th«i, th× mêi sang phÝa nh÷ng ng−êi x· vµ chÝnh lµ tuú theo lùc l−îng cña chóng ta, lùc l−îng cña giai héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. Chóng ta sÏ b¶o hä r»ng: xin c¸c cÊp v« s¶n gi¸c ngé vµ cã tæ chøc, mµ chuyÓn ngay lªn c¸ch ng−êi ®i ®i cho. m¹ng x· héi chñ nghÜa. Chóng ta chñ tr−¬ng lµm c¸ch m¹ng Theo ý chóng t«i, quan ®iÓm m¸c-xÝt Êy còng gi¶i quyÕt kh«ng ngõng. Chóng ta quyÕt kh«ng dõng l¹i nöa chõng. c¶ vÊn ®Ò c¸c uû ban n÷a. Chóng t«i nghÜ r»ng, kh«ng nªn cã NÕu b©y giê chóng ta kh«ng høa hÑn bÊt cø mét sù "x· héi nh÷ng uû ban n«ng d©n d©n chñ - x· héi: nÕu lµ d©n chñ - x· ho¸" ngay tøc kh¾c nµo, chÝnh lµ v× chóng ta biÕt nh÷ng ®iÒu héi, th× kh«ng ph¶i chØ lµ n«ng d©n1) mµ th«i; nÕu lµ n«ng d©n kiÖn thùc sù cña nhiÖm vô Êy vµ chóng ta kh«ng che giÊu mµ th× tøc lµ kh«ng ph¶i thuÇn tuý v« s¶n, hay d©n chñ - x· héi v¹ch trÇn cuéc ®Êu tranh giai cÊp míi hiÖn ®ang chÝn muåi ®−îc. Cã v« sè ng−êi thÝch lÉn lén hai ®iÒu ®ã, nh−ng chóng trong lßng n«ng d©n. t«i kh«ng thuéc h¹ng ng−êi nh− thÕ. HÔ ë n¬i nµo cã ®iÒu Lóc ®Çu, chóng ta ñng hé n«ng d©n nãi chung chèng l¹i kiÖn, th× chóng t«i sÏ cè g¾ng tæ chøc c¸c uû ban cña m×nh, c¸c ®Þa chñ, vµ ñng hé ®Õn cïng, b»ng ®ñ mäi c¸ch, cho ®Õn uû ban cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi. Gia nhËp nh÷ng c¶ tÞch thu ruéng ®Êt n÷a; sau ®ã (hay nãi cho ®óng ra uû ban Êy th× cã n«ng d©n, nh÷ng ng−êi nghÌo khæ, c¸c phÇn kh«ng ph¶i lµ sau ®ã mµ lµ ®ång thêi) chóng ta ñng hé tö trÝ thøc, c¸c g¸i ®iÕm (míi ®©y mét c«ng nh©n cã viÕt th− giai cÊp v« s¶n chèng l¹i n«ng d©n nãi chung. Ngay tõ b©y hái chóng t«i r»ng, t¹i sao kh«ng tuyªn truyÒn trong ®¸m g¸i giê mµ tÝnh tr−íc sù phèi hîp lùc l−îng trong néi bé ®iÕm), binh lÝnh, gi¸o viªn, c«ng nh©n - nãi tãm l¹i lµ tÊt c¶ n«ng d©n vµo "ngµy h«m sau" cña c¸ch m¹ng (d©n chñ), th× nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi vµ chØ cã nh÷ng ng−êi d©n lµ mét ¶o t−ëng h·o huyÒn. QuyÕt kh«ng m¾c ph¶i bÖnh chñ - x· héi th«i. C¸c uû ban Êy sÏ lµm mäi c«ng t¸c d©n chñ - m¹o hiÓm, quyÕt kh«ng ph¶n béi l−¬ng t©m khoa häc x· héi vÒ tÊt c¶ mäi mÆt, tuy nhiªn còng ®ång thêi cè g¾ng cña chóng ta, quyÕt kh«ng m−u cÇu mét danh tiÕng rÎ tiÒn, tæ chøc ®Æc biÖt vµ riªng v« s¶n n«ng th«n l¹i, v× §¶ng chóng ta cã thÓ nãi vµ chØ nãi mét ®iÓm lµ: chóng ta sÏ d©n chñ - x· héi lµ chÝnh ®¶ng giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n. dèc toµn lùc ra gióp ®ì toµn thÓ giai cÊp n«ng d©n lµm Coi viÖc cè g¾ng tæ chøc mét giai cÊp v« s¶n ch−a hoµn c¸ch m¹ng d©n chñ ®Ó cho chóng ta, ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n, toµn rò s¹ch mäi tµn tÝch cña chÕ ®é cò lµ mét viÖc "tr¸i víi cµng ®−îc dÔ dµng h¬n trong viÖc chuyÓn hÕt søc nhanh sang mét nhiÖm vô míi vµ cao h¬n lµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. __________ Sau th¾ng lîi cña cuéc khëi nghÜa n«ng d©n hiÖn nay, chóng 1) Trong b¶n th¶o cã thªm: "vµ hoµn toµn kh«ng ph¶i chØ riªng n«ng d©n".
  5. 284 283 V. I. Lª-nin Th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n phÇn tö d©n chñ c¸ch m¹ng tiÕn tíi khëi nghÜa; gióp ®ì tÊt c¶ nguyªn t¾c chÝnh thèng", nh− thÕ lµ hÕt søc lÇm lÉn. Cho nªn nh÷ng phÇn tö ®ã tù tæ chøc l¹i; kÒ vai s¸t c¸nh víi hä, - chóng t«i muèn tin r»ng nh÷ng ®o¹n trong bøc th− nãi ®Õn nh−ng kh«ng hoµ lÉn víi hä, - cïng chiÕn ®Êu trªn nh÷ng luü viÖc ®ã chØ lµ do mét sù hiÓu lÇm th«i. Giai cÊp v« s¶n thµnh ch−íng ng¹i trong c¸c thµnh phè, cïng chiÕn ®Êu chèng bän thÞ vµ giai cÊp v« s¶n c«ng nghiÖp nhÊt ®Þnh sÏ häp thµnh h¹t ®Þa chñ vµ c¶nh s¸t ë n«ng th«n. nh©n chÝnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi cña chóng ta; nh−ng chóng ta cÇn ph¶i thu hót, ph¶i gi¸o dôc vµ tæ chøc Cuéc khëi nghÜa chèng chÕ ®é chuyªn chÕ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n mu«n n¨m! §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, ®éi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi bÞ bãc lét, tiÒn phong cña toµn bé phong trµo d©n chñ c¸ch m¹ng trong ®óng nh− c−¬ng lÜnh cña chóng ta ®· nãi, tÊt c¶ kh«ng trõ cuéc c¸ch m¹ng hiÖn nay mu«n n¨m! mét ai: thî thñ c«ng, nh÷ng ng−êi nghÌo khæ, nh÷ng ng−êi hµnh khÊt, nh÷ng ng−êi ®µy tí, nh÷ng ng−êi cÇu b¬ cÇu bÊt, nh÷ng g¸i ®iÕm, - ®−¬ng nhiªn víi ®iÒu kiÖn hoµn toµn cÇn "Ng−êi v« s¶n", sè 16, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn b¸o "Ng−êi v« s¶n", cã thiÕt vµ b¾t buéc lµ chÝnh hä ph¶i ®i theo §¶ng d©n chñ - x· 1905 ®èi chiÕu víi b¶n th¶o héi, chø kh«ng ph¶i §¶ng d©n chñ - x· héi ph¶i ®i theo hä, víi ®iÒu kiÖn lµ hä ph¶i theo quan ®iÓm cña giai cÊp v« s¶n, chø kh«ng ph¶i giai cÊp v« s¶n ph¶i theo quan ®iÓm cña hä. Nh−ng thÕ th× c¸c uû ban n«ng d©n c¸ch m¹ng cã liªn quan g× ë ®©y kia chø? B¹n ®äc cã thÓ hái nh− vËy. VËy kh«ng cÇn cã c¸c uû ban n«ng d©n c¸ch m¹ng hay sao? Cã, cÇn chø. Lý t−ëng cña chóng ta lµ: thµnh lËp c¸c uû ban thuÇn tuý d©n chñ - x· héi ë kh¾p c¸c n¬i, trong n«ng th«n; sau ®ã liªn kÕt hä víi tÊt c¶ c¸c phÇn tö, c¸c nhãm, c¸c tiÓu tæ n«ng d©n d©n chñ - c¸ch m¹ng nh»m thµnh lËp c¸c uû ban n«ng d©n c¸ch m¹ng. Nh− thÕ th× còng hoµn toµn gièng nh− ë c¸c thµnh phè, §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi gi÷ v÷ng tÝnh ®éc lËp cña m×nh, ®ång thêi l¹i liªn minh víi tÊt c¶ c¸c phÇn tö d©n chñ c¸ch m¹ng, nh»m môc ®Ých khëi nghÜa1). Chóng ta chñ tr−¬ng n«ng d©n khëi nghÜa. Chóng ta nhÊt ®Þnh ph¶n ®èi viÖc hçn hîp vµ dung hîp c¸c thµnh phÇn giai cÊp kh¸c nhau vµ c¸c chÝnh ®¶ng kh¸c nhau. Chóng ta muèn §¶ng d©n chñ - x· héi thóc ®Èy tÊt c¶ nh÷ng __________ 1) Trong b¶n th¶o cã thªm c©u: "Phong trµo n«ng d©n lµ b−íc ®Çu cña cuéc khëi nghÜa n«ng d©n".
  6. 286 285 V. I. Lª-nin Nga" (ngµy 5 th¸ng T¸m), lµ hÕt søc ®¸ng chó ý. Nh÷ng tê b¸o kh¸c cña ph¸i tù do nh− tê "§êi sèng chóng ta" còng ®¨ng l¹i nhiÒu ®o¹n trong t¸c phÈm ®¸ng kÝnh ®ã, mµ kh«ng hÒ cã mét lêi nµo tá vÎ c¨m tøc vµ phÉn né c¶, ®iÒu nµy còng ®¸ng chó ý kh«ng kÐm. ¤ng Pa-ven Vi-n«-gra-®èp ®· nãi lªn nh÷ng ng−êi t− s¶n mét c¸ch rÊt râ rµng hiÕm cã lîi Ých, s¸ch l−îc vµ t©m lý cña tù do chñ nghÜa n−íc ta giai cÊp t− s¶n tù t− tù lîi: c¸i tinh thÇn cëi më ®ã cña «ng ta, muèn g× vµ sî g×? theo con m¾t cña mét sè ng−êi nµo ®ã kh«n khÐo h¬n trong ph¸i tù do, cã thÓ lµ kh«ng thÝch hîp, nh−ng nh− vËy nã l¹i cµng cã gi¸ trÞ h¬n ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé. D−íi ë n−íc Nga chóng ta, nh©n d©n vµ giíi trÝ thøc cßn rÊt Ýt ®©y lµ nh÷ng lêi kÕt thóc bµi b¸o ®ã cña «ng Vi-n«-gra-®èp, ®−îc gi¸o dôc vÒ chÝnh trÞ. ë n−íc ta hÇu nh− hoµn toµn ch−a ®o¹n nµy thÓ hiÖn râ toµn bé tinh hoa cña bµi v¨n: h×nh thµnh nh÷ng chÝnh kiÕn râ rµng vµ nh÷ng quan ®iÓm "T«i kh«ng biÕt n−íc Nga sÏ ®i ®−îc ®Õn chÕ ®é míi theo con v÷ng vµng cña mét chÝnh ®¶ng. ë n−íc ta, ng−êi ta rÊt dÔ tin ®−êng gÇn gièng nh− con ®−êng mµ n−íc §øc ®· tr¶i qua n¨m 1848 hay bÊt cø mét sù ph¶n ®èi nµo ®èi víi chÕ ®é chuyªn chÕ, vµ cã kh«ng, nh−ng ®iÒu t«i kh«ng nghi ngê lµ cÇn dèc hÕt søc ®Ó ®i theo con ¸c c¶m víi bÊt cø sù phª ph¸n nµo ®èi víi tÝnh chÊt vµ b¶n ®−êng ®ã, chø kh«ng ph¶i ®i theo con ®−êng mµ n−íc Ph¸p ®· chän chÊt cña sù ph¶n ®èi ®ã, coi ®ã lµ hµnh vi cã h¹i chia rÏ phong n¨m 1789. trµo gi¶i phãng. Kh«ng cã g× l¹ khi thÊy d−íi ngän cê gi¶i §èi víi x· héi Nga ch−a thuÇn phôc, rÊt lµ kh«ng nhÊt trÝ, ®Çy phãng chung ®ã, t¹p chÝ "Gi¶i phãng", do «ng Xt¬-ru-vª lµm rÉy nh÷ng sù h»n thï lÉn nhau, mµ ®i theo con ®−êng cña n−íc Ph¸p th× sÏ gÆp ph¶i nh÷ng nguy hiÓm x−a nay ch−a tõng cã, nÕu kh«ng chñ bót, ®−îc truyÒn b¸ réng r·i trong nh÷ng ng−êi trÝ thøc ph¶i lµ sÏ bÞ diÖt vong. ThËt lµ khã chÞu nÕu ph¶i chê ®îi cho ®Õn khi ®ñ c¸c lo¹i cã t− t−ëng tù do, vµ nh÷ng ng−êi trÝ thøc ®ã rÊt chóng ta cã ®−îc nh÷ng bµi häc cô thÓ vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh quyÒn, trËt ghÐt ph©n tÝch néi dung giai cÊp cña chñ nghÜa tù do cña ph¸i tù, thèng nhÊt quèc gia, tæ chøc x· héi, nhÊt lµ nÕu nh÷ng bµi häc cô "Gi¶i phãng". thÓ ®ã l¹i ®−îc ®em l¹i bëi tªn ®éi c¶nh s¸t míi cã thªm søc lùc, hoÆc lµ bëi tªn cai §øc ®−îc t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ ë n−íc Nga ban cho sø ThÕ mµ chñ nghÜa tù do cña ph¸i "Gi¶i phãng" ch¼ng m¹ng nhµ trêi". qua chØ lµ sù thÓ hiÖn cã hÖ thèng h¬n vµ kh«ng bÞ kiÓm duyÖt nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña chñ nghÜa tù do toµn §Êy, bän t− s¶n Nga suy nghÜ nhiÒu h¬n c¶ lµ vÒ ®iÒu ®ã: n−íc Nga mµ th«i. C¸ch m¹ng cµng tiÕn lªn, th× bé mÆt hä suy nghÜ vÒ nh÷ng nguy hiÓm x−a nay ch−a tõng cã cña cña c¸i chñ nghÜa tù do ®ã cµng béc lé ra nhiÒu h¬n, th× "con ®−êng" n¨m 1789! Bän t− s¶n kh«ng ph¶n ®èi con ®−êng cµng kh«ng thÓ tha thø ®−îc hµnh vi kh«ng d¸m nh×n n−íc §øc n¨m 1848, nh−ng hä muèn dèc "hÕt søc" ®Ó tr¸nh th¼ng vµo ch©n lý, kh«ng d¸m t×m hiÓu thùc chÊt cña thø con ®−êng n−íc Ph¸p. §ã lµ mét danh ng«n rÊt cã Ých, ®¸ng chñ nghÜa tù do ®ã. VÒ mÆt nµy, "Nh÷ng bøc th− chÝnh ®−îc nghiÒn ngÉm rÊt nhiÒu. trÞ" cña «ng Pa-ven Vi-n«-gra-®èp, nhµ sö häc næi tiÕng, Sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a hai con ®−êng ®ã lµ ë chç ®¨ng trªn c¬ quan næi tiÕng cña ph¸i tù do, tê "Tin tøc n−íc nµo? Lµ ë chç trong hai cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n
  7. 288 287 Nh÷ng ng−êi t− s¶n tù do chñ nghÜa n−íc ta muèn g× vµ sî g×? V. I. Lª-nin thùc hiÖn ë Ph¸p n¨m 1789, ë §øc n¨m 1848, th× cuéc c¸ch côc bé, nhµ vua ®· lÊy l¹i søc rÊt nhanh vµ ®· giËt l¹i ®−îc tÊt m¹ng thø nhÊt lµ triÖt ®Ó, cuéc c¸ch m¹ng thø hai kh«ng triÖt c¶ nh÷ng c¸i ®· nh−îng bé. ®Ó; cuéc thø nhÊt thµnh lËp nÒn céng hoµ vµ giµnh ®−îc tù do Tãm l¹i, nhµ sö häc t− s¶n cã häc thøc ®ã kh«ng sî nh©n hoµn toµn, cßn cuéc thø hai th× nöa chõng bá dë, kh«ng ®Ëp d©n khëi nghÜa. ¤ng ta sî nh©n d©n th¾ng lîi. ¤ng ta kh«ng tan ®−îc chÕ ®é qu©n chñ vµ bän ph¶n ®éng; cuéc c¸ch m¹ng sî nh©n d©n d¹y s¬ s¬ mét bµi cho bän ph¶n ®éng vµ quan thø hai chñ yÕu lµ do bän t− s¶n tù do chñ nghÜa l·nh ®¹o, liªu, bän quan liªu mµ «ng ta thï ghÐt. ¤ng ta sî nh©n d©n lËt bän chóng l«i kÐo giai cÊp c«ng nh©n ch−a tr−ëng thµnh ®i ®æ chÝnh quyÒn ph¶n ®éng. ¤ng ta thï ghÐt chÕ ®é chuyªn theo; cuéc c¸ch m¹ng thø nhÊt th× do quÇn chóng nh©n d©n chÕ vµ hÕt lßng mong mái nã bÞ lËt ®æ, nh−ng «ng ta cho r»ng tÝch cùc c¸ch m¹ng, tøc lµ quÇn chóng c«ng n«ng tiÕn hµnh, n−íc Nga ®i ®Õn chç diÖt vong kh«ng ph¶i lµ do chÕ ®é mÆc dÇu chØ míi ®Õn mét møc nµo th«i, hä ®· g¹t giai cÊp t− chuyªn chÕ ®−îc duy tr×, còng kh«ng ph¶i lµ do c¬ thÓ cña s¶n cã thÕ lùc vµ «n hoµ ra mét bªn, Ýt ra lµ trong mét lóc nµo nh©n d©n bÞ ®Çu ®éc bëi c¸i chÝnh quyÒn qu©n chñ ¨n b¸m ®ã. Cuéc c¸ch m¹ng thø hai ®· ®i tíi chç "b×nh ®Þnh" ®−îc c¶ ch−a chÕt h¼n, ®ang thèi r÷a dÇn dÇn, mµ lµ do nh©n d©n n−íc rÊt nhanh, nghÜa lµ ®µn ¸p nh©n d©n c¸ch m¹ng vµ lµm hoµn toµn th¾ng lîi. cho nh÷ng "tªn ®éi c¶nh s¸t vµ tªn cai" giµnh ®−îc th¾ng lîi, Nhµ ®¹i häc gi¶ chØ tinh th«ng c¸i khoa häc rÎ tiÒn ®ã biÕt cßn cuéc c¸ch m¹ng thø nhÊt th× lµm cho nh©n d©n c¸ch m¹ng r»ng thêi kú c¸ch m¹ng lµ thêi kú mang l¹i cho nh©n d©n lµ ng−êi ®· ®Ëp tan sù ph¶n kh¸ng cña nh÷ng "tªn ®éi c¶nh nh÷ng bµi häc cô thÓ, v× thÕ «ng ta kh«ng mong cã nh÷ng bµi s¸t vµ tªn cai", giµnh ®−îc quyÒn thèng trÞ trong mét thêi gian häc cô thÓ vÒ tiªu diÖt bän ph¶n ®éng, mµ l¹i ®em nh÷ng bµi nhÊt ®Þnh. häc cô thÓ vÒ tiªu diÖt c¸ch m¹ng ra däa chóng ta. ¤ng ta sî Êy thÕ mµ mét tªn ®Çy tí cã häc thøc cña giai cÊp t− chÝ chÕt con ®−êng ®−a c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn s¶n Nga l¹i c¶nh c¸o mäi ng−êi trªn tê b¸o "®¸ng kÝnh nhÊt" dï lµ trong mét thêi gian ng¾n, vµ «ng ta hÕt lßng mong cña ph¸i tù do lµ kh«ng ®−îc ®i theo con ®−êng thø nhÊt, muèn mét kÕt qu¶ nh− ë §øc, tøc lµ bän ph¶n ®éng gi÷ ®−îc tøc lµ con ®−êng "n−íc Ph¸p". Nhµ sö häc cã häc thøc ®ã th¾ng lîi hoµn toµn trong mét thêi gian dµi, rÊt dµi. muèn theo con ®−êng "n−íc §øc", «ng ta ®· nãi th¼ng ®iÒu ¤ng ta kh«ng hoan nghªnh c¸ch m¹ng ë Nga mµ chØ hÕt ®ã ra. ¤ng ta thõa biÕt lµ con ®−êng n−íc §øc kh«ng tr¸nh søc t×m c¸ch gi¶m nhÑ téi lçi cña c¸ch m¹ng. C¸i mµ «ng ta ®−îc khëi nghÜa vò trang cña nh©n d©n. N¨m 1848 vµ 1849, muèn kh«ng ph¶i lµ c¸ch m¹ng th¾ng lîi mµ lµ c¸ch m¹ng ë §øc ®· næ ra mét lo¹t c¸c cuéc khëi nghÜa, thËm chÝ ®· cã thÊt b¹i. ¤ng ta cho r»ng ph¶n ®éng lµ mét hiÖn t−îng hîp mét sè chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi xuÊt hiÖn. Nh−ng, lý vµ chÝnh ®¸ng, tù nhiªn vµ l©u dµi, ch¾c ch¾n vµ hîp lÏ kh«ng cã mét cuéc khëi nghÜa nµo trong nh÷ng cuéc khëi ph¶i. ¤ng ta cho r»ng c¸ch m¹ng lµ hiÖn t−îng kh«ng hîp nghÜa ®ã ®· giµnh ®−îc th¾ng lîi hoµn toµn. LÇn thµnh lý, huyÒn hoÆc, kh«ng chÝnh ®¸ng, may l¾m th× nã còng chØ c«ng nhÊt lµ cuéc khëi nghÜa BÐc-lanh ngµy 18 th¸ng Ba 1848, nh−ng kÕt qu¶ lµ còng kh«ng lËt ®æ ®−îc chÝnh quyÒn cã thÓ ®−îc coi lµ chÝnh ®¸ng ®Õn mét møc ®é nµo ®ã, do nhµ vua, mµ chØ buéc nhµ vua ph¶i chÞu mét sè nh−îng bé chÝnh phñ chuyªn chÕ kh«ng v÷ng vµng, "yÕu ít", "kh«ng cã trong khi vÉn gi÷ chÝnh quyÒn; sau thÊt b¹i cã tÝnh chÊt søc m¹nh". Nhµ sö häc "kh¸ch quan" ®ã kh«ng cho r»ng
  8. 290 289 Nh÷ng ng−êi t− s¶n tù do chñ nghÜa n−íc ta muèn g× vµ sî g×? V. I. Lª-nin c¸ch m¹ng lµ quyÒn lîi hoµn toµn chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n, c¸ch hiÓu s©u s¾c "cña häc gi¶" vµ "kh¸ch quan", th× nªn ®Ó cho nh÷ng tªn ®éi c¶nh s¸t ®ã gi÷ lÊy 9/10 lùc l−îng cò, nÕu mµ cho ®ã chØ lµ thñ ®o¹n téi lçi vµ nguy hiÓm ®Ó söa ch÷a kh«ng th× bän chóng cã lÏ l¹i "cã thªm søc lùc" ! Linh hån cña nh÷ng hµnh vi cùc ®oan cña bän ph¶n ®éng mµ th«i. Theo «ng ta th× c¸ch m¹ng hoµn toµn th¾ng lîi lµ "tr¹ng th¸i v« bÊt cø nhµ t− t−ëng nµo cña giai cÊp t− s¶n còng ®Òu lµ linh chÝnh phñ", cßn thÕ lùc ph¶n ®éng hoµn toµn th¾ng lîi th× hån cña bän con bu«n tõ ®Çu ®Õn cuèi; ®iÒu mµ h¾n suy nghÜ kh«ng ph¶i lµ tiªu diÖt lùc l−îng cña bän ph¶n ®éng vµ "tªn kh«ng ph¶i lµ tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ mµ ch¼ng qua chØ lµ c−êng ®iÖu ®«i chót mét sè chøc n¨ng cÇn thiÕt nµo ®ã cña ®éi c¶nh s¸t", mµ lµ c©u kÕt hÕt søc nhanh víi tªn ®éi c¶nh s¸t nhµ n−íc mµ th«i. ¤ng ta kh«ng biÕt mét "chÝnh quyÒn" nµo ®Ó mua chuéc, lung l¹c, lµm mÒm lßng tªn ®ã. kh¸c ngoµi "chÝnh quyÒn" qu©n chñ, kh«ng biÕt mét "trËt tù" Nhµ t− t−ëng t− s¶n cã häc thøc nhÊt ®ã ®· chøng thùc nµo kh¸c vµ "tæ chøc x· héi" nµo kh¸c ngoµi "trËt tù" t− s¶n vµ mét c¸ch tuyÖt diÖu toµn bé nh÷ng ®iÒu mµ chóng t«i ®· "tæ chøc x· héi" t− s¶n. Trong c¸c lùc l−îng ë ch©u ¢u mµ nhiÒu lÇn nªu lªn trªn b¸o "Ng−êi v« s¶n" vÒ b¶n chÊt vµ tÝnh cuéc c¸ch m¹ng ë Nga "ban cho sø m¹ng nhµ trêi", «ng ta chØ chÊt cña chñ nghÜa tù do ë Nga. Giai cÊp t− s¶n ch©u ¢u trong thÊy cã "tªn cai §øc" mµ kh«ng thÊy vµ còng kh«ng muèn mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®· lµ giai cÊp c¸ch m¹ng, sau mÊy thÊy ng−êi c«ng nh©n d©n chñ - x· héi §øc. ¤ng ta ghÐt nhÊt chôc n¨m nã míi ®i vµo con ®−êng ph¶n ®éng, nh−ng c¸c lµ sù "kiªu c¨ng" cña nh÷ng ng−êi "®Þnh v−ît giai cÊp t− s¶n nhµ th«ng th¸i th« lËu cña chóng ta th× l¹i kh¸c, hä nh¶y qua ph−¬ng T©y" («ng gi¸o s− viÕt ch÷ giai cÊp t− s¶n trong ngoÆc hoÆc muèn nh¶y qua c¸ch m¹ng ngay tøc kh¾c, lËp lªn nÒn kÐp cã nghÜa mØa mai: theo «ng ta nãi, ng−êi ta dïng c¸i thuËt thèng trÞ «n hoµ vµ cã quy cñ cña giai cÊp t− s¶n ph¶n ®éng. ng÷ v« lý nh− thÕ ®Ó chØ nÒn v¨n minh ¢u ch©u - ¢... u ch... ©u - Do ®Þa vÞ giai cÊp cña nã, giai cÊp t− s¶n kh«ng muèn vµ còng ®Êy!). "Nhµ sö häc kh¸ch quan" ®ã b×nh th¶n nh¾m m¾t l¹i, cè kh«ng thÓ muèn cã c¸ch m¹ng. Nã chØ muèn c©u kÕt víi bän ý kh«ng thÊy c¸i sù thËt d−íi ®©y: chÝnh lµ do chÕ ®é chuyªn b¶o hoµng chèng l¹i nh©n d©n c¸ch m¹ng, nã chØ muèn c−íp chÕ n−íc Nga ®ª tiÖn quen nÕt ®i, nªn vÒ mÆt chÝnh trÞ, ch©u ¢u lÊy chÝnh quyÒn sau l−ng nh©n d©n c¸ch m¹ng. ®· ngõng trÖ hµng mÊy chôc n¨m, mÊy chôc n¨m giÉm ch©n t¹i Vµ ®Êy lµ mét bµi häc bæ Ých biÕt bao mµ nhµ th«ng chç hoÆc lµ thôt lïi l¹i. ¤ng ta sî c¸i bµi häc cô thÓ cña "tªn ®éi th¸i Êy cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa d¹y cho c¸c c¶nh s¸t míi cã thªm søc lùc" vµ v× vËy, - «i, l·nh tô cña nh©n nhµ lý thuyÕt d©n chñ - x· héi ®· tõng ®i ®Õn c¸i nghÞ quyÕt d©n! «i, nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ! - «ng ta ®Æc biÖt c¶nh c¸o mäi sau ®©y ®−îc ph¸i "Tia löa" míi C¸p-ca-d¬ chÊp nhËn vµ ng−êi kh«ng ®−îc triÖt ®Ó ®Ëp tan toµn bé "søc lùc" cña tªn ®éi ®−îc ban biªn tËp b¸o "Tia löa" ®Æc biÖt t¸n thµnh trong c¶nh s¸t hiÖn ®¹i. Bé mÆt ®ª tiÖn ®¸ng khinh biÕt chõng nµo! mét phô tr−¬ng riªng. NghÞ quyÕt Êy (kÓ c¶ bµi t¸n thµnh Ph¶n béi c¸ch m¹ng mµ l¹i gi¶ danh nghiªn cøu vÊn ®Ò mét c¸ch cña b¸o "Tia löa") ®· ®−îc ®¨ng l¹i toµn v¨n trong cuèn "Hai s¸ch l−îc" cña N. Lª-nin (tr. 68 - 69)1), nh−ng v× c¸c kh¸ch quan vµ khoa häc th× thËt lµ ®ª hÌn biÕt bao! Na-p«-lª-«ng ®ång chÝ ë Nga kh«ng biÕt nhiÒu vÒ nghÞ quyÕt ®ã, v× b¶n ®· nãi: cø lôc so¸t ng−êi Nga th× sÏ thÊy ng−êi Ta-ta-ri-a. Chóng t«i còng nãi: cø lôc so¸t bän t− s¶n tù do chñ nghÜa Nga __________ th× sÏ thÊy tªn ®éi c¶nh s¸t mÆc ®ång phôc míi, vµ c¨n cø theo 1) Xem tËp nµy, tr. 105 - 106.
  9. 292 291 Nh÷ng ng−êi t− s¶n tù do chñ nghÜa n−íc ta muèn g× vµ sî g×? V. I. Lª-nin th©n ban biªn tËp b¸o "Tia löa" còng kh«ng muèn ®¨ng l¹i bao. ¤ng Vi-n«-gra-®èp, nhµ t− t−ëng ®iÓn h×nh nhÊt ®ã cña giai cÊp t− s¶n, ®· rêi bá sù nghiÖp c¸ch m¹ng råi. Th−a c¸c trªn b¸o m×nh b¶n nghÞ quyÕt mµ hä cho lµ "rÊt thµnh c«ng" ®ã, nªn chóng t«i nh¾c l¹i ë ®©y toµn bé b¶n nghÞ quyÕt ®ã, ngµi trong ph¸i "Tia löa" míi, ch¼ng lÏ hµnh ®éng ®ã cña «ng ®Ó lµm bµi häc cho tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi, vµ ®Ó ta l¹i kh«ng thu hÑp "quy m« cña c¸ch m¹ng" l¹i hay sao? C¸c ngµi cã nªn xin lçi bän «ng Vi-n«-gra-®èp vµ s½n sµng tõ bá lµm cho b¸o "Tia löa" xÊu hæ: quyÒn l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ®Ó cÇu khÈn hä ®õng "rêi bá sù "NhËn ®Þnh r»ng nhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i lîi dông thêi c¬ nghiÖp c¸ch m¹ng" kh«ng? c¸ch m¹ng ®Ó lµm cho s©u s¾c thªm ý thøc d©n chñ - x· héi cña giai cÊp v« s¶n, héi nghÞ (héi nghÞ ph¸i "Tia löa" míi C¸p-ca-d¬), víi ý muèn ®¶m b¶o cho ®¶ng ®−îc hoµn toµn tù do phª b×nh chÕ ®é nhµ "Ng−êi v« s¶n", sè 16, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn n−íc - t− s¶n ®ang n¶y sinh, tuyªn bè chèng viÖc thµnh lËp mét chÝnh ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn b¸o "Ng−êi v« s¶n", cã phñ l©m thêi d©n chñ - x· héi vµ chèng chñ tr−¬ng tham gia chÝnh 1905 ®èi chiÕu víi b¶n th¶o phñ Êy, vµ cho r»ng ®iÒu hîp lý h¬n hÕt lµ dïng ¸p lùc tõ bªn ngoµi t¸c ®éng vµo chÝnh phñ l©m thêi t− s¶n, ®Ó d©n chñ ho¸ chÕ ®é nhµ n−íc trong ph¹m vi cã thÓ ®−îc. Héi nghÞ nhËn ®Þnh r»ng viÖc nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi thµnh lËp mét chÝnh phñ l©m thêi hay viÖc hä tham gia chÝnh phñ Êy, sÏ dÉn ®Õn chç mét mÆt th× lµm cho qu¶ng ®¹i quÇn chóng v« s¶n mµ §¶ng d©n chñ - x· héi lµm cho ph¶i thÊt väng, sÏ t¸ch rêi §¶ng d©n chñ - x· héi, v× §¶ng d©n chñ - x· héi, tuy giµnh ®−îc chÝnh quyÒn nh−ng vÉn kh«ng thÓ tháa m·n ®−îc nh÷ng nhu cÇu bøc thiÕt cña giai cÊp c«ng nh©n kÓ c¶ viÖc thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi, mÆt kh¸c, th× viÖc nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi thµnh lËp mét chÝnh phñ l©m thêi hay viÖc hä tham gia chÝnh phñ Êy sÏ b¾t buéc c¸c giai cÊp t− s¶n ph¶i rêi bá sù nghiÖp c¸ch m¹ng, vµ do ®ã sÏ lµm cho quy m« cña c¸ch m¹ng gi¶m ®i". B¶n nghÞ quyÕt ®ã thËt lµ nhôc nh·, v× nã thÓ hiÖn (ngoµi ý muèn vµ ý thøc cña nh÷ng ng−êi viÕt ra nã, nh÷ng ng−êi ®ang trªn ®−êng dèc r¬i xuèng chñ nghÜa c¬ héi) viÖc ®em lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n b¸n rÎ cho giai cÊp t− s¶n. NghÞ quyÕt ®ã chÝnh thøc ho¸ viÖc biÕn giai cÊp v« s¶n thµnh c¸i ®u«i cña giai cÊp t− s¶n trong thêi kú c¸ch m¹ng d©n chñ. ChØ cÇn ®èi chiÕu nghÞ quyÕt ®ã víi nh÷ng lêi cña «ng Vi-n«-gra-®èp dÉn ra trªn kia (bÊt cø ai còng cã thÓ t×m ra hµng tr¨m hµng ngh×n ®o¹n t−¬ng tù nh− thÕ trong nh÷ng bµi cña bän chÝnh luËn ph¸i tù do), th× cã thÓ thÊy r»ng ph¸i "Tia löa" míi ®· r¬i vµo vòng bïn s©u biÕt
  10. 294 293 V. I. Lª-nin gím" c¶ t¹i §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga lÉn t¹i héi nghÞ ph¸i "Tia löa" míi: mét sè lu«n miÖng nãi r»ng cÇn cã chÝnh phñ l©m thêi ®Ó cho Quèc héi lËp hiÕn ph¸t sinh, - kh«ng ph¶i ph¸t sinh mét c¸ch tù nhiªn; mét sè kh¸c th× cho r»ng (nghÞ quyÕt cña héi nghÞ) "th¾ng lîi quyÕt ®Þnh cña c¸ch m¹ng ®èi víi chÕ ®é Nga hoµng" "còng cã thÓ ®−îc thuyÕt vÒ sù ph¸t sinh ®¸nh dÊu b»ng" "mét quyÕt ®Þnh cña mét c¬ quan ®¹i biÓu tù nhiªn nµo ®ã ®ßi triÖu tËp Quèc héi lËp hiÕn, d−íi ¸p lùc c¸ch m¹ng trùc tiÕp cña nh©n d©n", vµ kh«ng mét ai, kÓ c¶ ban biªn tËp tê "Tia löa" míi cïng tham gia héi nghÞ víi Plª-kha-nèp, l¹i nghÜ "Ph¸i "Tia löa" nªu ra r»ng Quèc héi lËp hiÕn cã thÓ ®−îc ®Õn c¸i mµ hiÖn giê "ph¸i "Tia löa" nªu ra", vµ ph¸i Bun ®· thµnh lËp b»ng con ®−êng ph¸t sinh tù nhiªn, kh«ng cÇn cã sù tãm t¾t, kh¼ng ®Þnh vµ ®Æt tªn b»ng nh÷ng ch÷ rÊt ®Ñp. Còng gióp ®ì cña bÊt cø chÝnh phñ nµo, ®−¬ng nhiªn còng kh«ng gièng nh− mäi ph¸t minh thiªn tµi, thuyÕt Quèc héi lËp hiÕn cÇn cã sù gióp ®ì cña chÝnh phñ l©m thêi. Tõ nay vÊn ®Ò ghª ph¸t sinh tù nhiªn liÒn mang l¹i ¸nh s¸ng cho tr¹ng th¸i hçn gím ®ã cã thÓ nãi lµ ®· ®−îc gi¶i quyÕt råi vµ mäi sù tranh ®én. B©y giê mäi viÖc ®Òu ®· râ rµng råi. Ch¼ng cÇn ph¶i nghÜ luËn vÒ vÊn ®Ò ®ã nªn chÊm døt th«i". ra mét chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi (xin nhí l¹i c©u danh Ph¸i Bun98 viÕt nh− thÕ trªn tê "Tin tøc cuèi cïng", sè 247, ng«n cña tê "Tia löa": ®õng g¾n liÒn hai tiÕng chÝnh phñ vµ ngµy 1 th¸ng ChÝn (19 th¸ng T¸m). NÕu nh− ®ã kh«ng ph¶i lµ "mu«n n¨m" l¹i víi nhau mµ lµm bÈn miÖng m×nh!), cÇn g× mét sù mØa mai, th× khã mµ t−ëng t−îng ®−îc r»ng quan ph¶i yªu cÇu uû viªn §u-ma nhµ n−íc ®−a ra mét "sù cam kÕt ®iÓm cña ph¸i "Tia löa" cßn cã mét sù "ph¸t triÓn" nµo hay c¸ch m¹ng" "biÕn §u-ma nhµ n−íc thµnh quèc héi c¸ch m¹ng" h¬n thÕ n÷a. Dï thÕ nµo th× thuyÕt "ph¸t sinh tù nhiªn" còng (lêi Tsª-rª-va-nin trong tê "Tia löa", sè 108). Quèc héi lËp hiÕn ®· ®−îc x¸c lËp råi, "vÊn ®Ò ghª gím" ®· ®−îc gi¶i quyÕt råi, cã thÓ ph¸t sinh mét c¸ch tù nhiªn!! Nã sÏ ®−îc chÝnh ngay cuéc tranh luËn "nªn chÊm døt th«i". Sung s−íng qu¸! B©y giê nh©n d©n ®Î ra mét c¸ch trinh khiÕt, nh©n d©n kh«ng hÒ bÞ chóng ta cã thÓ sèng mµ kh«ng ph¶i tranh luËn vÒ vÊn ®Ò ghª nh¬ bîn bëi "th«ng qua" bÊt cø mét chÝnh phñ nµo, dï lµ gím ®ã n÷a, cø viÖc tr×u mÕn c¸i thuyÕt "ph¸t sinh tù nhiªn" chÝnh phñ l©m thêi hay chÝnh phñ c¸ch m¹ng còng thÕ. §ã lµ míi mÎ, võa míi ph¸t hiÖn vµ ®¬n gi¶n, trong s¸ng nh− ®«i mét sù sinh ®Î "mµ kh«ng mÊt trinh", b»ng con ®−êng trong m¾t trÎ th¬ ®ã. §µnh r»ng, c¸i thuyÕt ph¸t sinh tù nhiªn ®ã s¹ch ®Çu phiÕu phæ th«ng, mµ kh«ng cÇn ph¶i cã mét cuéc kh«ng ph¶i sinh ra mét c¸ch tù nhiªn, mµ nh− mäi ng−êi ®Òu ®Êu tranh nµo ®Ó c−íp chÝnh quyÒn theo kiÓu "Gia-c«-banh", thÊy, nã lµ con ®Î cña sù ¨n chung ë lén gi÷a ph¸i Bun vµ kh«ng hÒ lµm vÈn ®ôc sù nghiÖp thiªng liªng, - lµm vÈn ®ôc ph¸i "Tia löa" míi, - nh−ng ®iÒu quan träng kh«ng ph¶i lµ ë b»ng sù ph¶n béi cña c¸i héi nghÞ ®¹i biÓu t− s¶n, - thËm chÝ nguån gèc cña lý thuyÕt mµ ë gi¸ trÞ cña nã! còng kh«ng cÇn ®Õn mét bµ ®ì th« b¹o nµo mµ cho ®Õn nay trªn Nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga kh«ng may ®ã thËt c¸i trÇn gian ®· bÞ nh¬ bîn, cã téi lçi vµ kh«ng trong s¹ch nµy, lµ thiÕu linh lîi biÕt bao, hä ®· th¶o luËn c¸i "vÊn ®Ò ghª
  11. 296 295 ThuyÕt vÒ sù ph¸t sinh tù nhiªn V. I. Lª-nin ph¶i thõa nhËn lµ, "trong hoµn c¶nh chÕ ®é chuyªn chÕ mµ cø mçi lÇn x· héi cò thai nghÐn x· héi míi th× th−êng ch¹y lµm tr¸i víi ý chÝ cña chÝnh phñ n¾m toµn bé bé m¸y nhµ ®Õn ngay. n−íc trong tay", th× viÖc bÇu cö ®¹i biÓu nh©n d©n chØ cã thÓ lµ Sù ph¸t sinh tù nhiªn mu«n n¨m! Mong r»ng c¸c d©n téc trß hÒ mµ th«i. Hìi c¸c ngµi s¸ng t¹o lý luËn míi, xin ®õng bá c¸ch m¹ng toµn n−íc Nga b©y giê ®Òu nhËn râ r»ng sù ph¸t r¬i chóng t«i nöa chõng: h·y cho chóng t«i biÕt, ngoµi ph−¬ng sinh tù nhiªn lµ "cã thÓ cã", do ®ã nã còng cÇn thiÕt ®èi víi thøc cña ph¸i "Tia löa" míi ra, c¸c ngµi dïng "ph−¬ng thøc" g× hä, nh− lµ con ®−êng hîp lý nhÊt, gi¶n ®¬n nhÊt, dÔ dµng ®Ó "t−ëng t−îng" ra "sù ph¸t sinh tù nhiªn"? nhÊt ®Ó ®i ®Õn tù do! Mong r»ng mäi ng−êi dùng ngay bia kû §Ó ph¶n ®èi tê "Tia löa", tê "Ng−êi v« s¶n" viÕt: d−íi chÕ niÖm ph¸i Bun vµo b¸o "Tia löa" míi, nh÷ng cha mÑ tù nhiªn ®é chuyªn chÕ, chØ cã ph¸i "Gi¶i phãng" lµ cã thÓ tiÕn hµnh cña thuyÕt ph¸t sinh tù nhiªn! tuyÓn cö, hä rÊt vui lßng cho cuéc tuyÓn cö ®ã lµ tuyÓn cö cña Nh−ng, dï ¸nh s¸ng chãi chang cña mét ph¸t minh khoa nh©n d©n1). Ph¸i Bun tr¶ lêi r»ng: "Lý do ®ã kh«ng thÓ ®øng häc míi lµm chóng ta bÞ lo¸ m¾t ®Õn thÕ nµo ®i n÷a, chóng v÷ng ®−îc tr−íc bÊt cø mét sù phª ph¸n nµo, v× ch¾c ch¾n lµ ta vÉn ph¶i bµn mét chót vÒ mÊy nÐt hÌn h¹ cña sù s¸ng chÕ ®é chuyªn chÕ kh«ng cho bÊt cø ai, kÓ c¶ ph¸i "Gi¶i t¹o cao th−îng ®ã. NÕu mÆt tr¨ng ®−îc lµm ra ë H¨m-bua phãng", tiÕn hµnh mét cuéc tuyÓn cö v−ît ra ngoµi ph¹m vi tåi qu¸99, th× c¸i lý luËn míi ®−îc chÕ t¹o trong ban biªn ®−îc ph¸p luËt qui ®Þnh". Chóng t«i ph¶i tr©n träng v¹ch ra tËp tê "Tin tøc cuèi cïng" còng kh«ng ®−îc thËn träng r»ng: ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng, uû viªn c¸c §u-ma thµnh l¾m. C¸ch chÕ t¹o rÊt ®¬n gi¶n, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p rÊt −a phè vµ héi viªn c¸c "hiÖp héi" tr−íc ®©y ®· tiÕn hµnh tuyÓn thÝch tõ l©u cña nh÷ng ng−êi ch−a bao giê ph¹m lçi ®−a ra cö, hiÖn giê vÉn ®ang tiÕn hµnh tuyÓn cö. §ã lµ sù thËt. mét ý nghÜ ®éc lËp: hä lÊy hai quan ®iÓm m©u thuÉn nhau, Chøng cí lµ: hä cã rÊt nhiÒu c¬ quan chÊp hµnh. trén lÉn lµm mét råi chia ®«i! Rót tõ tê "Ng−êi v« s¶n" nh÷ng Ph¸i Bun viÕt: "Kh«ng thÓ nh©n danh khëi nghÜa vò lêi phª b×nh cuéc tuyÓn cö nh©n d©n d−íi chÕ ®é chuyªn chÕ, trang nãi chung (!) mµ tuyªn truyÒn chèng §u-ma ®−îc v× rót tõ tê "Tia löa" nh÷ng lêi kÕt téi c¸i "vÊn ®Ò ghª gím", rót khëi nghÜa chØ lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó hoµn thµnh cuéc c¸ch m¹ng tõ tê "Ng−êi v« s¶n" sù tÈy chay tÝch cùc, rót tõ tê "Tia löa" sù chÝnh trÞ, th× kh«ng thÓ lµ khÈu hiÖu tuyªn truyÒn trong v« Ých cña khÈu hiÖu khëi nghÜa... "gièng nh− con ong hót mËt ë tõng ®o¸ hoa"100 vËy. Vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i Bun tèt tr−êng hîp hiÖn nay ®−îc" (chø kh«ng ph¶i lµ "nãi chung" −?). "§Ó ®èi phã víi §u-ma, cã thÓ vµ cÇn ph¶i më réng lµnh tù t« son ®iÓm phÊn mét c¸ch tù ®¾c, hä sung s−íng thÊy cuéc tranh luËn vÒ c¸i vÊn ®Ò ghª gím ®· chÊm døt, hä tù vµ t¨ng c−êng cæ ®éng chÝnh trÞ nh»m lËp nªn Quèc héi m×nh khen ngîi m×nh: hä cao h¬n biÕt bao so víi quan ®iÓm lËp hiÕn trªn c¬ së ®Çu phiÕu phæ th«ng v.v.". Chóng t«i hÑp hßi vµ phiÕn diÖn cña hai bªn ®ang tranh luËn! tr¶ lêi: mét lµ, nÕu nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i Bun suy nghÜ mét chót hoÆc chØ xem c−¬ng lÜnh ®¶ng chóng ta mét chót, Th−a c¸c ®ång chÝ ph¸i Bun, c¸c ngµi ch−a thÓ cho nh− th× sÏ thÊy Quèc héi lËp hiÕn còng chØ lµ mét "ph−¬ng tiÖn". thÕ lµ æn råi ®©u. Ngoµi "ph−¬ng thøc ph¸t sinh tù nhiªn" cña ph¸i "Tia löa" míi ra, c¸c ngµi ch−a hÒ nªu ra ®−îc Nãi mét "ph−¬ng tiÖn" nµy cã thÓ lÊy lµm khÈu hiÖu, cßn mét "ph−¬ng thøc ph¸t sinh tù nhiªn" nµo kh¸c c¶. Cßn __________ ph−¬ng thøc cña ph¸i "Tia löa" míi, chÝnh c¸c ngµi còng 1) Xem tËp nµy, tr. 238.
  12. 298 297 ThuyÕt vÒ sù ph¸t sinh tù nhiªn V. I. Lª-nin ph−¬ng tiÖn kh¸c th× "nãi chung" kh«ng thÓ coi lµ khÈu hiÖu víi tÝnh c¸ch lµ c¬ quan cña cuéc khëi nghÜa c¨n b¶n ch−a ®−îc, nh− thÕ lµ v« lý. Hai lµ, chóng t«i ®· gi¶i thÝch kü cµng th¾ng lîi hoÆc ch−a hoµn toµn th¾ng lîi; h¬n n÷a, chÝnh phñ tõ l©u vµ nhiÒu lÇn r»ng, chØ cã riªng khÈu hiÖu Quèc héi lËp c¸ch m¹ng l©m thêi kh«ng nh÷ng do khëi nghÜa "s¶n sinh ra" hiÕn th× v« Ých, v× khÈu hiÖu ®ã ®· trë thµnh khÈu hiÖu cña mµ cßn l·nh ®¹o khëi nghÜa n÷a). Nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i ph¸i "Gi¶i phãng", khÈu hiÖu cña "bän tháa hiÖp" t− s¶n (xem Bun kh«ng ®Þnh b¸c bá luËn ®iÓm ®ã, mµ còng kh«ng thÓ b¸c "Ng−êi v« s¶n", sè 3 vµ sè 4)1). Giai cÊp t− s¶n tù do chñ bá nã ®−îc. Thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i khëi nghÜa vµ chuÈn nghÜa - qu©n chñ tr¸nh kh«ng nãi ®Õn vÊn ®Ò ph−¬ng thøc bÞ khëi nghÜa, ®ång thêi l¹i yªu cÇu ®×nh chØ cuéc tranh luËn triÖu tËp Quèc héi lËp hiÕn, ®ã lµ ®iÒu rÊt tù nhiªn. §¹i biÓu vÒ c¸i "vÊn ®Ò ghª gím" lµ chÝnh phñ l©m thêi, nh− thÕ cã cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng mµ lµm nh− thÕ th× hoµn toµn nghÜa lµ khi viÕt kh«ng suy nghÜ. 3) Nãi thµnh lËp Quèc héi kh«ng thÓ ®−îc. ThuyÕt ph¸t sinh tù nhiªn hoµn toµn thÝch lËp hiÕn "kh«ng cÇn cã sù gióp ®ì cña bÊt cø chÝnh phñ nµo, hîp víi bän ng−êi trªn, cßn ®èi víi ®¹i biÓu cña giai cÊp v« ®−¬ng nhiªn còng kh«ng cÇn cã sù gióp ®ì cña chÝnh phñ s¶n c¸ch m¹ng th× chØ cã thÓ lµm hä mÊt tÝn nhiÖm tr−íc l©m thêi", ®ã lµ c¸ch nãi v« chÝnh phñ. Nã hoµn toµn gièng nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé mµ th«i. víi c©u danh ng«n cña ph¸i "Tia löa": g¾n liÒn hai tiÕng "chÝnh Lý lÏ cuèi cïng cña ph¸i Bun lµ: "Khëi nghÜa vò trang lµ phñ" vµ "mu«n n¨m" víi nhau th× sÏ "lµm bÈn" miÖng. Nã chøng cÇn thiÕt, ph¶i chuÈn bÞ nã, tiÕp tôc chuÈn bÞ. Nh−ng, hiÖn nay tá r»ng hä kh«ng hiÓu ®−îc ý nghÜa cña chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, chóng ta ch−a cã lùc l−îng ®Ó ph¸t ®éng khëi nghÜa, v× thÕ (!!) víi tÝnh c¸ch lµ mét trong nh÷ng "ph−¬ng tiÖn" quan träng g¾n liÒn khëi nghÜa víi §u-ma ch¼ng cã Ých g×". Chóng t«i tr¶ nhÊt vµ cao nhÊt ®Ó hoµn thµnh cuéc c¸ch m¹ng chÝnh trÞ. "Chñ lêi: 1) Thõa nhËn khëi nghÜa vµ chuÈn bÞ khëi nghÜa lµ cÇn nghÜa tù do" rÎ tiÒn mµ ph¸i Bun ph« tr−¬ng ë ®©y, häc theo thiÕt, ®ång thêi l¹i nh¨n nhã khinh bØ tr−íc vÊn ®Ò "®éi chiÕn tê "Tia löa" (hoµn toµn, nh− lêi hä nãi, kh«ng cÇn ®Õn chÝnh ®Êu" (ph¸i Bun viÕt: "VÊn ®Ò nµy lµ lÊy ë kho vò khÝ cña ph¸i phñ, dï lµ chÝnh phñ l©m thêi còng thÕ!), chÝnh lµ chñ nghÜa tù "TiÕn lªn""), nh− thÕ lµ tù m×nh v¶ vµo miÖng m×nh, lµ chøng do v« chÝnh phñ. Thµnh lËp Quèc héi lËp hiÕn mµ kh«ng cÇn tá r»ng nh÷ng ®iÒu m×nh viÕt ch−a ®−îc suy nghÜ thËt kü. 2) dùa vµo khëi nghÜa, ®ã lµ c¸ch suy nghÜ mµ chØ nh÷ng ng−êi tÇm ChÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi lµ c¬ quan cña khëi nghÜa. th−êng trong giai cÊp t− s¶n míi cã, ®iÒu nµy c¸c ®ång chÝ thuéc LuËn ®iÓm ®ã do nghÞ quyÕt cña §¹i héi III trùc tiÕp ®Ò ra, vÒ ph¸i Bun còng ®· thÊy råi. Kh«ng dùa vµo chÝnh phñ c¸ch thùc chÊt ®· ®−îc héi nghÞ ph¸i "Tia löa" míi tiÕp thu, mÆc m¹ng l©m thêi, th× khëi nghÜa kh«ng thÓ trë thµnh khëi nghÜa dÇu chóng t«i thÊy r»ng hä diÔn ®¹t kh«ng ®−îc ®¹t l¾m cña toµn d©n vµ còng kh«ng th¾ng lîi ®−îc. Chóng ta cÇn ph¶i (chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi "do cuéc khëi nghÜa nh©n d©n nãi ®i nãi l¹i r»ng, ®¸ng tiÕc, nh÷ng kÕt luËn cña ph¸i Bun hoµn th¾ng lîi s¶n sinh ra": c¶ l«-gÝch lÉn kinh nghiÖm lÞch sö ®Òu toµn kh«ng æn. 4) NÕu cÇn chuÈn bÞ khëi nghÜa, th× trong viÖc chøng minh r»ng cã thÓ lËp ®−îc chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi, chuÈn bÞ ®ã cÇn ph¶i tuyªn truyÒn vµ gi¶i thÝch nh÷ng khÈu hiÖu: khëi nghÜa vò trang nh©n d©n, qu©n ®éi c¸ch m¹ng, chÝnh phñ __________ c¸ch m¹ng l©m thêi. B¶n th©n chóng ta còng ph¶i nghiªn cøu 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.10, nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh míi, ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc cña tr. 295, 302-310.
  13. 300 299 ThuyÕt vÒ sù ph¸t sinh tù nhiªn V. I. Lª-nin nh÷ng ph−¬ng thøc ®ã, nh÷ng ph−¬ng thøc ®ã cã g× nguy hiÖu tuyªn truyÒn nµo lµm khÈu hiÖu trung t©m cña toµn bé hiÓm, thùc hiÖn nh÷ng ph−¬ng thøc ®ã trong thùc tÕ nh− thÕ cuéc vËn ®éng tuyªn truyÒn cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò "§u-ma". nµo, v. v., vµ gi¶i thÝch cho quÇn chóng hiÓu nh÷ng ph−¬ng §u-ma cã ph¶i lµ sù kiÖn nh− vËy kh«ng? Ch¾c ch¾n lµ ph¶i. thøc ®Êu tranh míi ®ã. 5) LuËn ®iÓm nãi r»ng "hiÖn nay C«ng nh©n vµ n«ng d©n cã thÓ hái chóng ta r»ng tèt nhÊt lµ chóng ta ch−a cã lùc l−îng ®Ó ph¸t ®éng khëi nghÜa" lµ kh«ng nªn ®èi phã víi §u-ma nh− thÕ nµo kh«ng? NhÊt ®Þnh lµ hä ®óng. Vô chiÕn h¹m "P«-tem-kin" chøng minh ng−îc l¹i r»ng cã thÓ hái vµ ®· hái råi. Tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ®ã nh− thÕ nµo chóng ta ®· kh«ng cã ®ñ søc ®Ó ng¨n c¶n cuéc khëi nghÜa cßn ®©y? Kh«ng thÓ dùa vµo sù ph¸t sinh tù nhiªn (c¸i nµy chØ cã ®ang ë trong thêi kú chuÈn bÞ næ ra qu¸ sím. Thuû binh chiÕn thÓ lµm cho ng−êi ta buån c−êi), mµ ph¶i gi¶i thÝch ®iÒu kiÖn, h×nh thøc, tiÒn ®Ò, nhiÖm vô vµ c¸c c¬ quan cña cuéc khëi h¹m "P«-tem-kin" chuÈn bÞ ch−a ®−îc tèt nh− thuû binh c¸c nghÜa. Gi¶i thÝch cña chóng ta cµng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ nhiÒu chiÕn h¹m kh¸c, v× vËy khëi nghÜa kh«ng ®i tíi mét kÕt côc tèt ®Ñp nh− cã thÓ mong muèn. Tõ ®ã, rót ra ®−îc kÕt luËn bao nhiªu th× khëi nghÜa s¾p næ ra kh«ng thÓ tr¸nh khái, l¹i g×? KÕt luËn lµ nhiÖm vô chuÈn bÞ khëi nghÜa ph¶i bao gåm c¶ cµng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn dÔ dµng vµ mau chãng bÊy nhiªu viÖc ng¨n cuéc khëi nghÜa cßn ®ang ë trong thêi kú chuÈn bÞ thµnh cuéc khëi nghÜa thµnh c«ng, th¾ng lîi. hoÆc gÇn chuÈn bÞ xong næ ra qu¸ sím. KÕt luËn lµ cuéc khëi nghÜa ®ang ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t ®· v−ît qu¸ c«ng t¸c "Ng−êi v« s¶n", sè 16, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn ngµy 14 (1) th¸ng ChÝn b¸o "Ng−êi v« s¶n", cã chuÈn bÞ khëi nghÜa mét c¸ch cã ý thøc vµ cã kÕ ho¹ch cña 1905 ®èi chiÕu víi b¶n th¶o chóng ta. HiÖn giê chóng ta kh«ng ®ñ søc ®Ó ng¨n c¸c cuéc khëi nghÜa næ ra mét c¸ch tù ph¸t, ph©n t¸n, c¸ch biÖt nhau, khi ë n¬i nµy khi ë n¬i kh¸c. V× thÕ, chóng ta cµng ph¶i nhanh chãng tuyªn truyÒn vµ gi¶i thÝch vÒ tÊt c¶ nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ ®Ó cho khëi nghÜa thµnh c«ng. V× thÕ, ®Ò nghÞ chÊm døt cuéc tranh luËn vÒ c¸i "vÊn ®Ò ghª gím" lµ chÝnh phñ l©m thêi, l¹i cµng lµ ngu ngèc. 6) T− t−ëng cho r»ng "g¾n liÒn khëi nghÜa víi §u-ma ch¼ng cã Ých g×" lµ ®óng hay kh«ng ®óng? Kh«ng, kh«ng ®óng. X¸c ®Þnh tr−íc thêi giê khëi nghÜa lµ v« lý, nhÊt lµ ®èi víi chóng ta ë ®©y, ë n−íc ngoµi. Theo ý nghÜa ®ã, kh«ng thÓ bµn ®Õn "sù g¾n liÒn" nµo c¶, ®iÓm nµy, tê "Ng−êi v« s¶n" ®· nhiÒu lÇn nªu lªn råi. Nh−ng, tuyªn truyÒn cho khëi nghÜa, cæ ®éng cho khëi nghÜa cÇn ph¶i ®−îc "g¾n liÒn" víi tÊt c¶ nh÷ng sù kiÖn chÝnh trÞ quan träng ®−¬ng khÝch ®éng lßng ng−êi. Toµn bé cuéc tranh luËn cña chóng ta hiÖn nay chÝnh lµ nh»m x¸c ®Þnh xem nªn dïng khÈu
  14. 302 301 V. I. Lª-nin M¸t-xc¬-va ®Ó th¶o luËn c−¬ng lÜnh tuyÓn cö, nh−ng ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi ph¶i ®óng lµ chØ cã vÊn ®Ò ®ã th«i" ("Times", ngµy 18 th¸ng ChÝn, ®iÖn tõ Xanh Pª-tÐc-bua). "¤ng G«-l«-vin ®· yÕt kiÕn tæng trÊn qu©n sù ngµy h«m nay, ®Ó th−¬ng l−îng vÒ ®¹i héi s¾p tíi cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng. Viªn ®¹i quan tuyªn bè cho phÐp ®¹i héi ®−îc häp, nh−ng ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña bÌ b¹n gÆp nhau ®¹i héi ph¶i h¹n chÕ trong ba vÊn ®Ò th«i: 1) vÊn ®Ò c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ c¸c thµnh phè tham gia cuéc tuyÓn cö §u-ma nhµ n−íc; 2) vÊn ®Ò tæ chøc cuéc vËn ®éng tuyÓn cö; Nh÷ng ngµy gÇn ®©y, c¸c b¸o n−íc ngoµi hÕt søc ch¨m 3) vÊn ®Ò ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ c¸c thµnh phè tham chó theo dâi sù ph¸t triÓn cña cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ ë gia c«ng t¸c cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi" (nh− trªn, ®iÖn tõ Nga, ®· ®¨ng nhiÒu tin rÊt hay vÒ ho¹t ®éng cña ph¸i héi M¸t-xc¬-va). ®ång ®Þa ph−¬ng vµ ph¸i "Gi¶i phãng". Sau ®©y lµ nh÷ng tin BÌ b¹n ®· gÆp nhau vµ ®· tháa thuËn víi nhau råi. Gi÷a tøc ®ã. G«-l«-vin (l·nh tô ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng) vµ §uèc-n«-v« "Héi nghÞ nh÷ng thñ lÜnh quý téc häp ë Pª-tÐc-bua, sau ®· ®i tíi mét hiÖp nghÞ. ChØ cã trÎ con míi kh«ng thÊy r»ng hai giê th¶o luËn, ®· hoµn toµn ®ång ý víi bé tr−ëng Bé néi hiÖp nghÞ ®¹t ®−îc lµ dùa trªn sù nh−îng bé cña ®«i bªn, dùa vô vÒ vÊn ®Ò tuyÓn cö" vµo §u-ma nhµ n−íc ("Vossische trªn nguyªn t¾c do ut des («ng mÊt cña kia, bµ ch×a cña nä). Zeitung"101, ngµy 16 th¸ng ChÝn). "Theo tin tõ tÊt c¶ c¸c ChÕ ®é chuyªn chÕ ®· nh−îng bé nh÷ng g× th× ®iÒu ®ã rÊt râ: tØnh vµ thµnh phè n−íc Nga, th× sè ®«ng cö tri hoµn toµn cho phÐp triÖu tËp ®¹i héi. Cßn ®¶ng cña ph¸i héi ®ång ®Þa thê ¬ tr−íc nh÷ng quyÒn lîi chÝnh trÞ mµ hä ®· nhËn ®−îc" ph−¬ng (hay lµ ph¸i "Gi¶i phãng"? Trêi mµ biÕt ®−îc hä cã g× (nh− trªn). G«-l«-vin (chñ tÞch Héi ®ång ®Þa ph−¬ng tØnh kh¸c nhau! Mµ cã cÇn ph¶i ph©n biÖt hai ph¸i ®ã kh«ng?) M¸t-xc¬-va) tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi §uèc-n«-v« (tæng trÊn nh−îng bé nh÷ng g×, c¸i nµy kh«ng ai nãi ®Õn c¶. Giai cÊp t− qu©n sù M¸t-xc¬-va) vÒ viÖc cho phÐp häp ®¹i héi ph¸i héi s¶n cã tÊt c¶ lý do ®Ó che giÊu cuéc ®µm ph¸n cña hä víi chÕ ®ång ®Þa ph−¬ng. §uèc-n«-v« nãi víi G«-l«-vin r»ng h¾n ®é chuyªn chÕ. Nh−ng, mÆc dÇu chóng ta kh«ng biÕt ®−îc hoµn toµn ®ång t×nh víi ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng, nh−ng t−êng tËn, chi tiÕt, chóng ta l¹i biÕt rÊt râ thùc chÊt nh÷ng h¾n ®· nhËn ®−îc lÖnh ph¶i hÕt søc ng¨n c¶n kh«ng cho nh−îng bé cña giai cÊp t− s¶n. Giai cÊp t− s¶n ®· høa hÑn häp ®¹i héi. G«-l«-vin nªu cuéc ®¹i héi c¸c nhµ gi¸o ra lµm víi chÕ ®é chuyªn chÕ lµ gi¶m bít nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng cña thÝ dô. §uèc-n«-v« tr¶ lêi: "®ã hoµn toµn lµ viÖc kh¸c, v× dï m×nh, - c¸i nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng ®ã ®· ®−îc thÓ hiÖn ë chç lµ thÕ nµo còng ph¶i khuyªn sinh viªn ®i häc l¹i" ("Frankfurter Pª-t¬-run-kª-vÝch ®−îc triÒu ®×nh coi lµ mét nhµ cùu c¸ch Zeitung"1), ngµy 17 th¸ng ChÝn). "§¹i héi ph¸i héi ®ång m¹ng... Giai cÊp t− s¶n ®· høa hÑn lÊy h¹ gi¸ ®Ó ®Òn ®¸p ®Þa ph−¬ng ®· ®−îc phÐp häp vµo ngµy 25 th¸ng ChÝn ë l¹i sù h¹ gi¸. H¹ gi¸ bao nhiªu th× chóng t«i kh«ng biÕt. __________ Nh−ng chóng t«i biÕt c¸i "gi¸ mÆc c¶" cña giai cÊp t− s¶n cã hai 1) - "B¸o Phran-pho"
  15. 304 303 BÌ b¹n gÆp nhau V. I. Lª-nin mÆt: ®èi víi nh©n d©n lµ hiÕn ph¸p qu©n chñ theo chÕ ®é hai ta ®· v¹ch ra r»ng kh«ng thÓ tÈy chay mét c¸ch réng r·i (hoÆc viÖn; ®èi víi Nga hoµng - triÖu tËp ®¹i biÓu nh©n d©n, vµ chØ toµn diÖn, weitgehender), nh−ng chØ cã tÈy chay nh− thÕ míi cã thÕ th«i (v× ®oµn ®¹i biÓu næi tiÕng cña ph¸i héi ®ång ®Þa cã ý nghÜa. (Th−a c¸c ngµi, ch¼ng lÏ trong ®¹i héi cña c¸c ngµi ph−¬ng kh«ng d¸m nªu ra nhiÒu h¬n víi Ni-c«-lai II). ChÝnh l¹i kh«ng cã ng−êi la lªn r»ng: "®õng nãi lµ: t«i kh«ng thÓ, mµ lµ dùa trªn c¸i gi¸ mÆc c¶ hai mÆt ®ã mµ hiÖn giê, giai cÊp t− nãi lµ: t«i kh«ng muèn", hay sao? - Ban biªn tËp b¸o "Ng−êi s¶n høa víi chÕ ®é chuyªn chÕ sÏ h¹ gi¸. Giai cÊp t− s¶n ®· v« s¶n" chó thÝch.) Nh−ng ®¹i héi cho r»ng §u-ma nhµ n−íc høa hÑn sÏ ngoan ngo·n trung thµnh víi vua, tu©n theo ph¸p lµ m«i tr−êng tèt ®Ó tuyªn truyÒn t− t−ëng d©n chñ. Trong luËt, hµnh ®éng hîp ph¸p*. biªn b¶n ®¹i héi, cã viÕt: "HÕt th¶y nh÷ng ng−êi b¹n ch©n chÝnh cña d©n, hÕt th¶y nh÷ng ng−êi b¹n cña tù do vµo §u- BÌ b¹n ®· gÆp nhau vµ ®· tháa thuËn víi nhau råi. GÇn ®óng vµo lóc ®ã, mét sè b¹n bÌ kh¸c còng ®· b¾t ®Çu ma nhµ n−íc chØ lµ ®Ó phÊn ®Êu cho mét nhµ n−íc lËp hiÕn". (Xin nhí l¹i r»ng X.X. cña ph¸i "Gi¶i phãng" ®· gi¶i thÝch cho gÆp nhau vµ tháa thuËn víi nhau. Phãng viªn ë Pª-tÐc- bua cña "B¸o Phran-pho", tê b¸o cña Së giao dÞch (ngµy 15 tÊt c¶ mäi ng−êi biÕt r»ng ®èi víi phÇn tö trÝ thøc cÊp tiÕn, th¸ng ChÝn) ®−a tin nãi r»ng: "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" träng t©m lµ ë chç më réng quyÒn bÇu cö, cßn ®èi víi ph¸i ®· häp ®¹i héi bÝ mËt, cã lÏ ë M¸t-xc¬-va102. "Trong ®¹i héi héi ®ång ®Þa ph−¬ng, ®èi víi ®Þa chñ vµ t− b¶n - träng t©m lµ ®· quyÕt ®Þnh ®æi "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" thµnh §¶ng ë chç më réng quyÒn lùc cña §u-ma nhµ n−íc. - Ban biªn tËp d©n chñ - lËp hiÕn. §Ò ¸n nµy do ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng b¸o "Ng−êi v« s¶n" chó thÝch). "§ång thêi, ®¹i héi v¹ch ra thuéc "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" nªu ra, vµ ®¹i héi (hay lµ r»ng ®¹i biÓu ph¸i d©n chñ trong §u-ma, trong cuéc ®Êu tranh ®ã, kh«ng ®−îc quªn lµ ph¶i ®o¹n tuyÖt hoµn toµn víi héi nghÞ ®¹i biÓu?) ®· nhÊt trÝ th«ng qua. Sau ®ã, ®· bÇu chÝnh phñ hiÖn t¹i (viÕt ng¶ trong nguyªn v¨n) vµ kh«ng ®−îc 40 héi viªn "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" ®Ó dù th¶o vµ duyÖt l¹i c−¬ng lÜnh cña ®¶ng. Kh«ng bao l©u n÷a uû ban ®ã sÏ sî sù ®o¹n tuyÖt ®ã. Nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ã cña ®¹i héi ®−¬ng b¾t tay vµo c«ng viÖc". Trong ®¹i héi ®· th¶o luËn vÊn ®Ò nhiªn sÏ ®−îc in ra vµ ph©n ph¸t". (HiÖn giê, ban biªn tËp b¸o §u-ma nhµ n−íc. Qua tranh luËn s«i næi, ng−êi ta ®· "Ng−êi v« s¶n" vÉn ch−a cã tê nghÞ quyÕt ®ã vµ còng ch−a quyÕt ®Þnh tham gia tuyÓn cö "nh−ng víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng nhËn ®−îc nh÷ng b¶n tin vÒ nghÞ quyÕt ®ã tõ n−íc Nga). "¶nh ®¶ng viªn tróng cö tham gia vµo §u-ma nhµ n−íc, kh«ng h−ëng cña nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i "Gi¶i phãng" (c¸c héi viªn ph¶i lµ ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc hµng ngµy, mµ lµ ®Ó tiÕp "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" tù x−ng lµ nh− thÕ) rÊt lín. Trong tôc ®Êu tranh ngay trong §u-ma". Trong khi tranh luËn, ng−êi "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng" cã ®¹i biÓu c¸c giíi x· héi hÕt søc kh¸c nhau, ®øng ®Çu lµ nh÷ng nhµ ho¹t ®éng cña ph¸i héi __________ ®ång ®Þa ph−¬ng. V× thÕ, viÖc cæ ®éng tuyÓn cö cña hä trong * Ngµy 21 th¸ng ChÝn (lÞch míi), b¸o chÝ n−íc ngoµi ®· ®¨ng tin tõ Pª-tÐc- bua nãi r»ng ban th−êng trùc ®¹i héi ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng ®· nhËn ®−îc c¸c giíi x· héi gÇn gòi hä vµ cã ®ñ t− c¸ch ®i bÇu cã ý nghÜa rÊt nhiÒu lêi tuyªn bè tõ chèi kh«ng tham gia ®¹i héi ngµy 25 th¸ng ChÝn, lý do lµ: lín. Kh«ng nghi ngê g× n÷a, h¹t nh©n v÷ng ch¾c cña ph¸i "Gi¶i chÝnh phñ ®· c¾t xÐn ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi nhiÒu qu¸. Chóng t«i phãng" sÏ th©m nhËp vµo §u-ma nhµ n−íc vµ trë thµnh c¸nh kh«ng d¸m b¶o ®¶m tin tøc ®ã lµ ®óng, nh−ng dï ®ã chØ lµ mét tin ®ån, còng t¶ trong ®ã mét khi §u-ma nhµ n−íc biÕn thµnh c¬ quan ®¹i ®· chøng thùc mét c¸ch ch¾c ch¾n cho quan ®iÓm cña chóng t«i vÒ ý nghÜa cuéc ®µm ph¸n cña G«-l«-vin víi §uèc-n«-v«.
  16. 306 305 BÌ b¹n gÆp nhau V. I. Lª-nin héi lËp hiÕn. §Ó giµnh ®−îc c¸i tªn gäi lµ b¹n cña d©n, b¹n cña diÖn ch©n chÝnh cña nh©n d©n. NÕu nh÷ng ph¸i cÊp tiÕn ®ã l«i tù do, hä trë thµnh cÊp tiÕn, ch¹y l¨ng x¨ng tr−íc mÆt nh÷ng kÐo ®−îc nh÷ng ng−êi øng cö thuéc ph¸i héi ®ång ®Þa ng−êi c¸ch m¹ng, a dua nÞnh hãt, s½n sµng høa bÊt cø ®iÒu ph−¬ng vµ thµnh phè «n hoµ vÒ phÝa m×nh, th× hä cã thÓ ®i tíi g×, - cã lÏ, cã ng−êi c¾n c©u ®Êy! tuyªn bè thµnh lËp Quèc héi lËp hiÕn. Qu¶ nhiªn, cã ng−êi c¾n c©u. Tê "Tia löa" míi, ®øng Nh− thÕ lµ vÊn ®Ò c¸c chÝnh ®¶ng ë Nga tham gia tuyÓn cö râ rµng lµ ®· ®−îc gi¶i quyÕt, v× "Liªn minh c¸c héi liªn hiÖp" ®Çu lµ P¸c-vu-x¬ ®· c¾n c©u. BÌ b¹n ®· gÆp nhau vµ b¾t cuèi cïng còng t¸n thµnh tham gia. ChØ cã ph¸i Bun cña ng−êi ®Çu ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn hiÖp nghÞ. Tsª-rª-va-nin la lªn: ph¶i Do-th¸i lµ cæ ®éng chèng l¹i viÖc bÇu cö §u-ma; cßn c«ng ®ßi ph¸i "Gi¶i phãng" tham gia §u-ma cã mét sù cam kÕt nh©n ë c¸c thµnh phè th× tæ chøc c¸c cuéc mÝt-tinh lín, kiªn c¸ch m¹ng (b¸o "Tia löa", sè 108). Ph¸i "Gi¶i phãng" tr¶ lêi: quyÕt ph¶n ®èi §u-ma nhµ n−íc mµ hä ®· bÞ g¹t ra ngoµi chóng t«i ®ång ý, hoµn toµn ®ång ý. Chóng t«i sÏ tuyªn bè kh«ng ®−îc tham gia"... thµnh lËp Quèc héi lËp hiÕn. Phô häa víi Tsª-rª-va-nin, M¸c- Th«ng tÝn viªn cña b¸o t− s¶n §øc ®· viÕt lÞch sö c¸ch tèp nãi: ph¶i g©y ¸p lùc, lµm cho mäi ng−êi chØ bÇu nh÷ng m¹ng Nga nh− vËy. B¶n tin cña anh ta cã thÓ sai ®«i chç, ng−êi kiªn quyÕt ñng hé c¬ quan ®¹i biÓu tù do vµ d©n nh−ng nh×n chung, th× ch¾c ch¾n lµ gÇn ®óng sù thËt, - ®−¬ng chñ (xem "B¸o c«ng nh©n", Viªn, dÞch ®¨ng trªn b¸o "Ng−êi nhiªn, nãi ®©y lµ chØ nh÷ng sù kiÖn, chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng v« s¶n", sè 151)). Ph¸i "Gi¶i phãng" tr¶ lêi: ®−¬ng nhiªn, lêi pháng ®o¸n. ®−¬ng nhiªn, chóng t«i xin thÒ lµ kiªn quyÕt nhÊt, chóng ý nghÜa thùc cña c¸c sù kiÖn mµ anh ta ®· m« t¶ lµ g×? t«i sÏ hoµn toµn ®o¹n tuyÖt víi chÝnh phñ hiÖn t¹i. L¬-®ru - Nh− chóng t«i ®· v¹ch ra hµng mÊy tr¨m lÇn, giai cÊp t− R«n-lanh cña chóng ta lµ P¸c-vu-x¬ gµo lªn: cÇn ph¶i nh¾c s¶n Nga ®ãng vai trß m«i giíi gi÷a Nga hoµng vµ nh©n d©n, nhë hä r»ng hä ph¶i ®¹i biÓu cho lîi Ých cña nh©n d©n, ph¶i gi÷a chÝnh quyÒn vµ c¸ch m¹ng, ®Þnh lîi dông c¸ch m¹ng ®Ó buéc hä ®¹i biÓu cho lîi Ých cña nh©n d©n. Ph¸i "Gi¶i phãng" b¶o ®¶m giµnh chÝnh quyÒn cho m×nh, v× lîi Ých giai cÊp cña tr¶ lêi: å, ®óng, thËm chÝ chóng t«i ®· ghi c¶ trong biªn m×nh. V× vËy, khi nã ch−a giµnh ®−îc chÝnh quyÒn, nã ph¶i b¶n r»ng chóng t«i lµ ng−êi b¹n ch©n chÝnh cña nh©n d©n, hÕt søc gi÷ g×n t×nh "h÷u nghÞ", mét mÆt víi Nga hoµng, mét mÆt cña tù do. P¸c-vu-x¬ yªu cÇu: ph¶i thµnh lËp c¸c chÝnh ®¶ng. víi c¸ch m¹ng. HiÖn giê nã ®ang lµm ®óng nh− vËy. Nã ph¸i Ph¸i "Gi¶i phãng" tr¶ lêi: xong råi. Chóng t«i ®· tù ®Æt tªn lµ G«-l«-vin lµ ng−êi cã danh tiÕng ®i ®¸nh b¹n víi §uèc-n«-v«. §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn råi. P¸c-vu-x¬ kiªn quyÕt chñ tr−¬ng: Cßn ph¸i ®i lµm b¹n víi "nh©n d©n", víi c¸ch m¹ng, lµ nh÷ng ph¶i cã c−¬ng lÜnh râ rµng. Ph¸i "Gi¶i phãng" ®¸p: xin cø yªn t¸c gi¶ v« danh tiÓu tèt. ë ®Êy, nh÷ng ng−êi b¹n ®· gÆp nhau t©m, chóng t«i ®· cö bèn m−¬i ng−êi viÕt c−¬ng lÜnh råi, vµ ®· tháa thuËn víi nhau råi. ë ®©y, hä ch×a tay ra, gËt ®Çu muèn bao nhiªu chóng t«i sÏ viÕt bÊy nhiªu, xin cø yªn t©m!... mét c¸ch th©n thiÕt, høa sÏ lµm nh÷ng ng−êi b¹n ch©n chÝnh Cuèi cïng, toµn thÓ ph¸i "Tia löa" míi ®ång thanh nãi: cÇn cña d©n, nh÷ng ng−êi b¹n cña tù do, thÒ r»ng hä tham gia ph¶i ký hiÖp ®Þnh vÒ viÖc nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ñng hé §u-ma chØ lµ ®Ó ®Êu tranh, hoµn toµn lµ ®Ó ®Êu tranh, thÒ r»ng hä sÏ døt kho¸t, døt kho¸t hoµn toµn víi chÝnh phñ hiÖn t¹i, __________ thËm chÝ hä cßn høa r»ng råi ®©y hä sÏ tuyªn bè thµnh lËp Quèc 1) Xem tËp nµy, tr. 265 - 266.
  17. 308 307 BÌ b¹n gÆp nhau V. I. Lª-nin hiÖn s©u s¾c nhÊt, ch©n thùc nhÊt ®ã cña lËp tr−êng giai cÊp ph¸i "Gi¶i phãng". Ph¸i "Gi¶i phãng" c¶m ®éng ®Õn sa n−íc vµ lîi Ých giai cÊp cña giai cÊp t− s¶n Nga. Bao giê hä còng m¾t. G«-l«-vin ®Õn chóc mõng §uèc-n«-v«. nhÊn m¹nh mét mÆt cña sù viÖc, nhÊn m¹nh sù xung ®ét gi÷a ë ®©y ai ®ãng kÞch vµ ai m¾c lõa? giai cÊp t− s¶n víi chÕ ®é chuyªn chÕ, mµ bá qua mét mÆt Toµn bé sai lÇm vÒ s¸ch l−îc cña ph¸i "Tia löa" trong vÊn kh¸c cña sù viÖc lµ: giai cÊp t− s¶n tháa hiÖp víi chÕ ®é ®Ò §u-ma hiÖn giê ®· ®−a ®Õn kÕt côc tÊt nhiªn, kh«ng thÓ chuyªn chÕ, chèng l¹i nh©n d©n, chèng l¹i giai cÊp v« s¶n, tr¸nh khái cña nã. Vai trß nhôc nh· do b¸o "Tia löa" ®ãng chèng l¹i c¸ch m¹ng. ThÕ nh−ng cø mçi b−íc tiÕn lªn cña c¸ch trong viÖc c«ng kÝch t− t−ëng tÈy chay tÝch cùc, b©y giê ai m¹ng Nga, cø mçi th¸ng kÐo dµi c¸i t×nh tr¹ng hÕt søc kh«ng còng ®· thÊy râ. S¸ch l−îc cña ph¸i "Tia löa" cã lîi cho ai, - thÓ chÞu næi ®èi víi nh÷ng ng−êi t− s¶n ñng hé chÕ ®é hiÖn ®iÒu ®ã b©y giê kh«ng cã g× ph¶i nghi ngê n÷a. T− t−ëng tÈy t¹i, th× chÝnh mÆt thø hai cña sù viÖc nµy l¹i ngµy cµng næi bËt chay tÝch cùc ®· bÞ ®a sè trong giai cÊp t− s¶n qu©n chñ bãp lªn hµng ®Çu, ngµy cµng cã ý nghÜa c¨n b¶n. chÕt. S¸ch l−îc cña ph¸i "Tia löa" tÊt nhiªn sÏ bÞ ®a sè trong Sai lÇm c¬ b¶n cña ph¸i "Tia löa" míi lµm cho hä ®¸nh gi¸ §¶ng d©n chñ - x· héi Nga bãp chÕt. sai vÒ c¨n b¶n c¸i c¸ch §¶ng d©n chñ - x· héi lîi dông xung P¸c-vu-x¬ nãi lung tung, thËm chÝ nãi r»ng sÏ ký hiÖp ®Þnh ®ét gi÷a giai cÊp t− s¶n vµ chÕ ®é chuyªn chÕ, c¸i c¸ch chóng chÝnh thøc víi ph¸i "Gi¶i phãng" ("ph¸i d©n chñ"), sÏ liªn kÕt ta cè g¾ng lµm t¨ng thªm sù xung ®ét ®ã. §óng nh− thÕ, khi ph¸i "Gi¶i phãng" víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi b»ng ch−a cã §u-ma hay khi s¾p häp §u-ma, hay trong §u-ma khi tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ chung, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi nã häp, lóc nµo chóng ta còng tuyÖt ®èi ph¶i khoÐt s©u nh÷ng ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu râ rµng ®Ó ñng hé ph¸i xung ®ét ®ã. Nh−ng thñ ®o¹n ®Ó khoÐt s©u sù xung ®ét ®ã, "Gi¶i phãng", - nh÷ng lêi lÏ v« lý ®ã, nh÷ng lêi lÏ nh¬ nhuèc ph¸i "Tia löa" míi hoµn toµn kh«ng t×m thÊy. §¸ng lÏ ph¶i ®ã, cã lÏ ngay ph¸i "Tia löa" míi còng cè søc tr¸nh. Nh−ng khªu cao ngän löa b»ng c¸ch ph¸ toang cöa sæ ®Ó cho luång ch¼ng qua lµ P¸c-vu-x¬ chØ nãi lªn t− t−ëng c¬ b¶n cña ph¸i kh«ng khÝ tù do cña cuéc khëi nghÜa cña c«ng nh©n lïa vµo, "Tia löa" míi mét c¸ch trùc tiÕp h¬n vµ lç m·ng h¬n mµ th«i. th× hä l¹i m−ít må h«i ra ®Ó chÕ t¹o mét sè èng bÔ nh− ®å Sù ñng hé chÝnh thøc mµ P¸c-vu-x¬ ®Ò nghÞ ch¼ng qua chØ lµ ch¬i trÎ con, ®Ó nhen lªn ngän löa c¸ch m¹ng cña ph¸i "Gi¶i kÕt luËn tÊt nhiªn cña sù ñng hé vÒ tinh thÇn mµ b¸o "Tia löa" phãng", b»ng c¸ch ®Ò ra cho ph¸i Êy mét sè yªu cÇu vµ ®iÒu míi lu«n lu«n dµnh cho giai cÊp t− s¶n qu©n chñ, b»ng c¸ch kiÖn nùc c−êi. lªn ¸n viÖc tÝch cùc tÈy chay §u-ma, bµo ch÷a vµ b¶o vÖ chñ §óng, bÊt cø lóc nµo chóng ta còng ®Òu ph¶i ñng hé tr−¬ng ph¸i d©n chñ tham gia §u-ma, ch¬i c¸i trß nghÞ viÖn giai cÊp t− s¶n, miÔn lµ nã tá ra c¸ch m¹ng. Nh−ng ®èi víi trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã nghÞ viÖn nµo c¶. Kh«ng cã g× lµ l¹ chóng ta, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, th× khi cã ng−êi nãi: chóng ta ch−a cã nghÞ viÖn, nh−ng thãi ngu sù ñng hé ®ã lóc nµo còng lµ (xin nhí l¹i th¸i ®é cña tê ngèc nghÞ tr−êng, th× muèn bao nhiªu còng cã. "B×nh minh" vµ tê "Tia löa" cò ®èi víi tê "Gi¶i phãng") vµ vÜnh viÔn sÏ lµ, tr−íc hÕt lµ vµ chñ yÕu lµ, th¼ng tay v¹ch Sai lÇm c¬ b¶n cña ph¸i "Tia löa" míi ®· lé râ. Hä lu«n trÇn vµ nghiªm kh¾c lªn ¸n mäi hµnh ®éng gi¶ dèi cña c¸i lu«n nh¾m m¾t kh«ng thÊy lý luËn vÒ sù tháa hiÖp, c¸i lý giai cÊp t− s¶n gäi lµ "d©n chñ" ®ã. Chõng nµo chóng ta luËn chÝnh trÞ c¬ b¶n ®ã cña ph¸i "Gi¶i phãng", c¸i biÓu
  18. 310 309 BÌ b¹n gÆp nhau V. I. Lª-nin cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn chñ nghÜa d©n chñ cña giai cÊp t− s¶n hiÕn sÏ mang l¹i cho giai cÊp v« s¶n mét sè lîi nµo ®ã, v× sù th× ¶nh h−ëng ®ã sÏ chØ trë thµnh hiÖn thùc khi nµo nh÷ng lêi thèng trÞ cña giai cÊp t− s¶n, víi t− c¸ch lµ mét giai cÊp, sÏ ph¸t biÓu cña ph¸i d©n chñ t− s¶n tr−íc c«ng nh©n vµ tr−íc dän ®−êng cho cuéc ®Êu tranh cña chóng ta cho chñ nghÜa x· n«ng d©n gi¸c ngé, ®Òu lµ nh÷ng lêi lªn ¸n tÊt c¶ nh÷ng hµnh héi. Sù viÖc x¶y ra nh− thÕ ®Êy. Nh−ng kh«ng ph¶i chØ cã nh− vi ph¶n béi, tÊt c¶ nh÷ng sai lÇm cña giai cÊp t− s¶n ®ã, lªn ¸n thÕ lµ hÕt, tr¸i l¹i, chÝnh ë ®©y míi b¾t ®Çu sù bÊt ®ång ý kiÕn nh÷ng lêi høa mµ nã kh«ng gi÷ trän, nh÷ng lêi nãi hoa mü ®· c¨n b¶n gi÷a chóng t«i víi b¸o "Tia löa" míi. Sù bÊt ®ång ý bÞ cuéc sèng vµ hµnh ®éng b¸c bá. NÕu giai cÊp t− s¶n ®ã kiÕn ®ã kh«ng ph¶i lµ vÒ vÊn ®Ò cã nªn ñng hé ph¸i d©n chñ ngµy h«m qua míi rªu rao tr−íc toµn ch©u ¢u r»ng m×nh sÏ t− s¶n kh«ng, mµ lµ vÒ vÊn ®Ò trong thêi kú c¸ch m¹ng, lÊy g× tÈy chay §u-ma, thÕ mµ h«m nay ®· ®ª tiÖn nuèt lêi høa cña ®Ó ñng hé nã, g©y ¸p lùc ®èi víi nã nh− thÕ nµo. Bµo ch÷a cho m×nh, ®· thay ®æi quyÕt ®Þnh cña m×nh, ®· söa l¹i nghÞ quyÕt, sù ph¶n béi cña chóng hoÆc nh¾m m¾t lµm ng¬ tr−íc sù ph¶n ®· tháa thuËn víi tÊt c¶ bän §uèc-n«-v« vÒ nh÷ng ph−¬ng béi ®ã, véi vµng tháa thuËn víi chóng, véi vµng ch¬i c¸i trß thøc hµnh ®éng hîp ph¸p, - th× khi Êy chóng ta kh«ng ®−îc nghÞ viÖn, yªu cÇu chóng høa hÑn vµ cam kÕt, th× ®iÒu mµ c¸c ñng hé vÒ tinh thÇn nh÷ng tªn bÞp ®ã, nh÷ng tªn t«i tí ®ã cña anh ®¹t ®−îc, chØ cã thÓ lµ chóng nã g©y ¸p lùc víi c¸c anh chÕ ®é chuyªn chÕ, kh«ng ®−îc ®Ó cho chóng tho¸t, kh«ng chø kh«ng ph¶i c¸c anh g©y ¸p lùc ®èi víi chóng! Chóng ta ®−îc ®Ó cho chóng dïng mét sè lêi høa míi (khi §u-ma tõ ®· sèng trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng råi. Thêi ®¹i chØ dùa vµo chç lµ c¬ quan t− vÊn trë thµnh c¬ quan lËp ph¸p th× nh÷ng s¸ch b¸o mµ g©y ¸p lùc ®· qua råi. Thêi ®¹i g©y ¸p lùc b»ng lêi høa nµy còng sÏ tiªu tan nh− m©y khãi) ®Ó len lái vµo hµng nghÞ viÖn th× l¹i ch−a ®Õn. ChØ cã khëi nghÜa míi cã thÓ g©y ngò c«ng nh©n. Kh«ng, chóng ta ph¶i nghiªm kh¾c lªn ¸n ®−îc ¸p lùc thËt sù, chø kh«ng ph¶i g©y ¸p lùc theo kiÓu trß chóng, ph¶i lµm cho tÊt c¶ giai cÊp v« s¶n nhËn thøc ®−îc trÎ con ch¬i. Khi néi chiÕn bao trïm toµn quèc, ng−êi ta sÏ r»ng "ph¸i d©n chñ" t− s¶n ®ã, nh÷ng phÇn tö tháa hiÖp ®· dïng lùc l−îng qu©n sù, dïng nh÷ng trËn giao chiÕn trùc tiÕp ®iÒu hoµ lËp hiÕn víi T¬-rª-pèp, ®· ®iÒu hoµ §¶ng d©n chñ - ®Ó g©y ¸p lùc, cßn mäi ý ®Þnh dïng mét ¸p lùc kh¸c ®Òu lµ x· héi víi ph¸i "Gi¶i phãng" ®ã, tÊt nhiªn cßn ph¶n béi, nhÊt nh÷ng lêi rçng tuÕch th¶m h¹i. Ch−a mét ai d¸m kh¼ng ®Þnh ®Þnh cßn ph¶n béi. Chóng ta ph¶i chøng minh vµ nãi râ víi r»ng ë Nga, thêi ®¹i khëi nghÜa ®· qua råi. §· nh− thÕ th× mäi tÊt c¶ c«ng nh©n, dùa vµo thÝ dô vÒ viÖc giai cÊp t− s¶n lõa dèi viÖc lÈn tr¸nh nhiÖm vô khëi nghÜa, mäi sù m−în cí ®Ó phñ nh©n d©n trong vÊn ®Ò tÈy chay ®Ó nãi cho c«ng nh©n râ r»ng nhËn sù cÊp thiÕt cña nhiÖm vô khëi nghÜa, mäi sù "h¹ gi¸" tÊt c¶ bän Pª-t¬-run-kª-vÝch vµ bÌ lò ®· hoµn toµn lµ bän Ca- ®èi víi yªu cÇu cña chóng ta ®ßi nh÷ng ng−êi d©n chñ t− s¶n vai-nh¸c vµ Chi-e ®ñ l«ng ®ñ c¸nh råi. ph¶i tham gia khëi nghÜa, ®Òu cã nghÜa lµ nép khÝ giíi cho Cø cho r»ng chóng ta kh«ng hoµn thµnh ®−îc nhiÖm giai cÊp t− s¶n, lµ biÕn giai cÊp v« s¶n thµnh c¸i ®u«i cña giai vô ph¸ ho¹i c¸i §u-ma ®ã tr−íc khi nã xuÊt hiÖn. Cø cho cÊp t− s¶n. Ch−a cã n¬i nµo trªn thÕ giíi vµ ch−a bao giê giai r»ng §u-ma ®· häp råi. ThÕ th× trong §u-ma, tÊt nhiªn sÏ cÊp v« s¶n l¹i h¹ khÝ giíi khi cuéc ®Êu tranh thËt sù ®· b¾t n¶y ra nh÷ng xung ®ét vÒ lËp hiÕn, v× giai cÊp t− s¶n ®Çu, còng ch−a bao giê chÞu nh−îng bé tr−íc c¸i di s¶n ®¸ng kh«ng thÓ kh«ng cè g¾ng ®Ó giµnh lÊy chÝnh quyÒn. Lóc nguyÒn rña lµ ¸ch ¸p bøc vµ bãc lét mµ kh«ng ®ä søc víi ®ã chóng ta còng ph¶i ñng hé sù cè g¾ng ®ã, v× chÕ ®é lËp
  19. 312 311 BÌ b¹n gÆp nhau V. I. Lª-nin kÎ thï. §Êy lµ c«ng cô g©y ¸p lùc cña chóng ta hiÖn nay, ®ã lµ ¸p lùc mµ chóng ta mong muèn. Kh«ng ai cã thÓ ®o¸n tr−íc ®−îc kÕt côc cña cuéc ®Êu tranh nh− thÕ nµo. NÕu giai cÊp v« s¶n chiÕn th¾ng, th× c¸ch m¹ng sÏ do c«ng nh©n vµ n«ng d©n hoµn thµnh chø kh«ng ph¶i do bän G«-l«-vin vµ Xt¬-ru-vª. h·y tranh luËn vÒ s¸ch l−îc, NÕu giai cÊp v« s¶n thÊt b¹i, th× giai cÊp t− s¶n sÏ ®−îc nh÷ng nh−ng h·y ®Ò ra phÇn th−ëng lËp hiÕn míi v× nã ®· gióp chÕ ®é chuyªn chÕ nh÷ng khÈu hiÖu râ rµng! trong cuéc ®Êu tranh nµy. Lóc ®ã vµ còng chØ lóc ®ã, míi b¾t ®Çu thêi kú míi, míi xuÊt hiÖn mét thÕ hÖ míi, lÞch sö ch©u ¢u sÏ t¸i diÔn, chÕ ®é nghÞ viÖn sÏ t¹m thêi trë thµnh hßn ®¸ thö vµng thËt sù cña toµn bé nÒn chÝnh trÞ. Cuéc tranh luËn vÒ s¸ch l−îc ®èi víi §u-ma nhµ n−íc ngµy cµng s«i næi. Sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a tê "Tia löa" vµ tê "Ng−êi Muèn g©y ¸p lùc ngay b©y giê −? - thÕ th× ph¶i chuÈn bÞ v« s¶n" ngµy cµng s©u s¾c, nhÊt lµ sau khi b¸o "Tia löa" ®¨ng khëi nghÜa, tuyªn truyÒn khëi nghÜa, tæ chøc khëi nghÜa. ChØ bµi cña P¸c-vu-x¬. cã khëi nghÜa míi cã thÓ lµm cho trß hÒ §u-ma kh«ng ®Õn nçi trë thµnh sù kÕt thóc cña c¸ch m¹ng t− s¶n Nga, mµ sÏ thµnh Tranh luËn vÒ s¸ch l−îc lµ cÇn thiÕt. Nh−ng nhÊt ®Þnh ph¶i mµn ®Çu cña c¸ch m¹ng d©n chñ triÖt ®Ó lµm bïng lªn ngän ®−a ra nh÷ng lý lÏ thËt râ rµng. VÊn ®Ò s¸ch l−îc lµ vÊn ®Ò löa c¸ch m¹ng v« s¶n toµn thÕ giíi. ChØ cã khëi nghÜa míi cã hµnh vi chÝnh trÞ cña ®¶ng. Cã thÓ vµ ph¶i dïng lý luËn, tµi thÓ ®¶m b¶o cho "nghÞ viÖn liªn hîp" cña chóng ta trë thµnh liÖu lÞch sö, sù ph©n tÝch vÒ toµn bé t×nh h×nh chÝnh trÞ v.v. ®Ó tiÒn th©n cña mét quèc héi lËp hiÕn kh«ng theo kiÓu Phran-pho, chøng minh cho hµnh vi nµy hay hµnh vi kh¸c. Nh−ng ®¶ng ®¶m b¶o cho c¸ch m¹ng sÏ kh«ng chØ kÕt thóc thµnh mét ngµy 18 cña giai cÊp ®ang ®Êu tranh, trong khi tiÕn hµnh tÊt c¶ nh÷ng th¸ng Ba (1848), ®¶m b¶o cho n−íc ta kh«ng nh÷ng sÏ cã ngµy cuéc tranh luËn ®ã, kh«ng nªn bá qua sù cÇn thiÕt ph¶i cã 14 th¸ng B¶y (1789) mµ cßn cã ngµy 10 th¸ng T¸m (1792) n÷a. ChØ nh÷ng c©u tr¶ lêi hoµn toµn râ rµng, kh«ng gi¶i thÝch n−íc ®«i cã khëi nghÜa, chø kh«ng ph¶i nh÷ng ch÷ ký cam kÕt cña ph¸i vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ trong hµnh vi chÝnh trÞ cña chóng ta: "Gi¶i phãng", míi cã thÓ lµm cho trong ph¸i "Gi¶i phãng" sÏ ®óng hay kh«ng ®óng? hiÖn giê, trong lóc nµy chóng ta nªn xuÊt hiÖn nh÷ng Gi«-han Gia-c«-by riªng biÖt, nh÷ng ng−êi lµm nh÷ng viÖc nµo ®ã hay kh«ng nªn lµm? nµy cuèi cïng sÏ ch¸n vÒ sù ®ª tiÖn cña th¸i ®é khóm nóm CÇn ph¶i cã nh÷ng c©u tr¶ lêi râ rµng ®ã, ®Ó kh«ng thæi kiÓu G«-l«-vin, vµ ®Õn phót cuèi cïng sÏ ®i vµo hµng ngò giai phång, kh«ng lµm m¬ hå sù bÊt ®ång ý kiÕn, ®Ó giai cÊp c«ng cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n ®Ó chiÕn ®Êu cho c¸ch m¹ng. nh©n biÕt thËt ®óng ®¾n r»ng hiÖn giê nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi nµy hay nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi nä ®Ò ra cho hä "Ng−êi v« s¶n", sè 18, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn chÝnh nh÷ng kiÕn nghÞ cô thÓ nµo, trong mét lóc nhÊt ®Þnh. ngµy 26 (13) th¸ng ChÝn b¸o "Ng−êi v« s¶n", cã 1905 ®èi chiÕu víi b¶n th¶o §Ó mäi ng−êi thÊy ®−îc thËt râ rµng cuéc tranh luËn gi÷a chóng t«i víi ph¸i "Tia löa", chóng t«i kª ra ®©y
  20. 314 H·y tranh luËn vÒ s¸ch l−îc, nh−ng h·y ®Ò ra nh÷ng khÈu hiÖu râ rµng! V. I. Lª-nin 313 nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ vÒ hµnh vi chÝnh trÞ cña nh÷ng ng−êi B¸o B¸o d©n chñ - x· héi trong cuéc vËn ®éng tuyªn truyÒn vÒ §u-ma "Ng−êi v« "Tia löa" hiÖn nay. Chóng t«i tuyÖt nhiªn kh«ng coi b¶ng kª nµy lµ thËt ®Çy s¶n" ®ñ råi vµ rÊt hoan nghªnh mäi ng−êi chØ ra cho biÕt cÇn bæ sung 5. Cã cÇn coi nh÷ng khÈu hiÖu ®ã chç nµo, vÊn ®Ò nµo cÇn söa ®æi hoÆc cÇn chia nhá h¬n. Kh«ng (®iÓm 4) lµ khÈu hiÖu trung t©m cÇn nãi còng râ, c¸i g× thÝch hîp cho nh÷ng cuéc héi häp bÇu cö cña toµn bé cuéc vËn ®éng "§u- ma" cña chóng ta kh«ng? . . . . . th× còng thÝch hîp cho bÊt cø cuéc häp nµo nãi chung. Kh«ng. CÇn. 6. Cã cÇn buéc téi ph¸i "Gi¶i phãng" (hay "ph¸i d©n chñ - lËp vÒ vÊn ®Ò §u-ma nhµ n−íc, nh÷ng ng−êi hiÕn") tham gia §u-ma nhµ n−íc lµ d©n chñ - x· héi ®Ò ra cho giai cÊp nh÷ng phÇn tö t− s¶n ph¶n béi v« s¶n nh÷ng kiÕn nghÞ g×? ®ang "tháa hiÖp" víi Nga hoµng kh«ng? . . . . . . . . . . . . . . . . Kh«ng. CÇn. B¸o B¸o 7. Nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi "Ng−êi v« "Tia löa" chóng ta cã cÇn nãi râ víi nh©n s¶n" d©n r»ng bÇu bän Pª-t¬-run-kª- 1. C«ng nh©n cã cÇn tham gia c¸c CÇn. CÇn. vÝch hay bän Xta-kh«-vÝch v.v., cuéc héi häp bÇu cö kh«ng? vµo §u-ma nhµ n−íc th× bªn nµo 2. C«ng nh©n cã cÇn dïng c¶ ®Õn tèt h¬n kh«ng? . . . . . . . . . . . CÇn. Kh«ng. søc m¹nh ®Ó lät vµo c¸c cuéc héi häp bÇu cö kh«ng? . . . . . . . . . 8. Cã cÇn ký mét hiÖp ®Þnh nµo ®ã CÇn. CÇn. víi ph¸i "Gi¶i phãng" vÒ vÊn ®Ò 3. Trong c¸c cuéc héi häp ®ã cã chóng ta ñng hé hä trªn c¬ së mét cÇn nãi râ §u-ma nhµ n−íc kh«ng sè ®iÒu kiÖn, yªu cÇu, cam kÕt v.v. Ých lîi g× vµ nãi râ toµn bé môc nµo ®ã kh«ng? . . . . . . . . CÇn. Kh«ng. ®Ých, toµn bé c−¬ng lÜnh cña §¶ng 9. Cã cÇn coi khÈu hiÖu "chÕ ®é tù d©n chñ - x· héi kh«ng?. . . . . . . CÇn. CÇn. qu¶n c¸ch m¹ng" lµ khÈu hiÖu 4. Trong c¸c cuéc héi häp ®ã cã trung t©m cña c«ng t¸c tuyªn cÇn kªu gäi c«ng nh©n vµ toµn thÓ truyÒn cña chóng ta kh«ng? . . . CÇn. Kh«ng. nh©n d©n tiÕn hµnh khëi nghÜa vò 10. Cã cÇn kªu gäi nh©n d©n trang, lËp qu©n ®éi c¸ch m¹ng vµ ngay b©y giê tiÕn hµnh ®Çu chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi phiÕu phæ th«ng bÇu ra c¬ quan kh«ng?. . . . . . . . . . . . . . . . . ? CÇn. tù qu¶n c¸ch m¹ng, vµ qua c¸c c¬
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học