1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 1 phần 5

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 1 phần 5

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 1 phần 5', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 42 3 43 V . I. L ª - n i n N h÷ng ng­êi b¹n d©n lµ t hÕ nµo Mµ kÎ nµo buéc téi nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi nh­ vËy? kho hµng, c¸c cöa hµng ®¹i lý mua b¸n ¨n hoa hång . §ã chÝnh lµ nh÷ng kÎ ®Æt hy väng gi¶i phãng nh

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 42

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:47 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Mar... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 42 3 43 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo Mµ kÎ nµo buéc téi nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi nh­ vËy? kho hµng, c¸c cöa hµng ®¹i lý mua b¸n ¨n hoa hång". §ã chÝnh lµ nh÷ng kÎ ®Æt hy väng gi¶i phãng nh÷ng ng­êi C¸c b¹n h·y nghiªn cøu kü c­¬ng lÜnh Êy vµ c¸c b¹n sÏ thÊy lao ®éng vµo "chÝnh phñ" vµ vµo "x· héi", tøc lµ vµo nh÷ng c¬ r»ng c¸c ngµi Êy hoµn toµn ®øng h¼n trªn miÕng ®Êt cña x· héi quan cña chÝnh c¸i giai cÊp t­ s¶n ®ang xiÒng xÝch nh÷ng ng­êi hiÖn t¹i (nghÜa lµ trªn miÕng ®Êt cña chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, lao ®éng ë kh¾p mäi n¬i! vµ ®ã lµ ®iÒu mµ hä kh«ng thÊy), vµ hä muèn tho¸t khái chÕ Êy thÕ mµ nh÷ng con sªn ®ã l¹i lªn mÆt nãi r»ng nh÷ng ng­êi ®é ®ã b»ng c¸ch v¸ vÝu vµ söa ch÷a qua loa chÕ ®é Êy, mµ d©n chñ -x· héi ch¼ng cã mét lý t­ëng nµo c¶. kh«ng hiÓu r»ng tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p tiÕn bé cña hä ― c ho vay nhÑ l·i, c¶i tiÕn kü thuËt, ng©n hµng, v.v., ― ®Òu chØ cã thÓ lµm cho giai cÊp t­ s¶n m¹nh thªm vµ ph¸t triÓn thªm mµ th«i. Chóng ta h·y bµn sang c­¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña nh÷ng "ng­êi §­¬ng nhiªn lµ «ng N. ―«n ®· hoµn toµn cã lý, ― vµ ®©y lµ b¹n d©n", nh÷ng ng­êi mµ quan ®iÓm lý luËn h×nh nh­ ®· lµm mét trong nh÷ng luËn ®iÓm quý gi¸ nhÊt cña «ng, mµ nh÷ng cho chóng ta bËn t©m ®Õn qu¸ nhiÒu. Hä muèn "dËp t¾t ®¸m "ng­êi b¹n d©n" kh«ng thÓ kh«ng ph¶n ®èi, ― khi «ng nãi r»ng ch¸y" b»ng c¸ch nµo? Vµ hä ®Ò ra lèi tho¸t nµo thay cho lèi tho¸t ng­êi ta kh«ng thÓ cøu ch÷a ®­îc t×nh h×nh b»ng bÊt cø mét do nh÷ng ng­êi d©n chñ -x· héi v¹ch ra, mµ hä cho lµ sai? sù c¶i c¸ch nµo trªn c¬ së chÕ ®é hiÖn t¹i, r»ng c¶ cho vay vµ Trong bµi b¸o "Bé n«ng nghiÖp" (sè 10, "Cña c¶i n­íc Nga"), di d©n, lÉn c¶i c¸ch thuÕ kho¸ vµ giao hÕt ruéng ®Êt l¹i cho «ng I-u-gia-cèp nãi: "C¶i tæ ng©n hµng n«ng d©n, lËp ra mét c¬ n«ng d©n, ®Òu sÏ ch¼ng ®em l¹i mét sù thay ®æi c¨n b¶n nµo quan di d©n, chÊn chØnh viÖc thuª ruéng ®Êt nhµ n­íc mét c¸ch c¶, mµ tr¸i l¹i chØ t¨ng c­êng vµ ph¸t triÓn c¸i nÒn kinh tÕ t­ cã lîi cho kinh tÕ nh©n d©n,.. nghiªn cøu vµ ®iÒu chØnh vÊn ®Ò b¶n chñ nghÜa hiÖn ®ang bÞ k×m h·m bëi mét sù "b¶o hé" th¸i cho thuª ruéng, ― ®ã lµ c­¬ng lÜnh phôc håi nÒn kinh tÕ nh©n qu¸, bëi nh÷ng tµn d­ cña chÕ ®é thuÕ kho¸ phong kiÕn, bëi d©n vµ b¶o vÖ nã chèng l¹i b¹o lùc kinh tÕ (sic!) cña giíi tµi t×nh tr¹ng ng­êi n«ng d©n bÞ buéc ch©n vµo ruéng ®Êt, v.v.. phiÖt ®ang n¶y në". Vµ trong bµi "Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh ¤ng ta nãi: nh÷ng nhµ kinh tÕ nµo tÕ", c¸i c­¬ng lÜnh "phôc håi kinh tÕ" ®ã l¹i ®­îc bæ sung b»ng mong muèn ph¸t triÓn tÝn dông mét c¸ch réng r·i, nh­ nh÷ng "b­íc ®Çu tiªn, nh­ng thiÕt yÕu" nµy: "g¹t mäi ch­íng kiÓu c«ng t­íc Va-xin-tsi-cèp (vÒ t­ t­ëng, «ng nµy râ rµng lµ ng¹i ngµy nay ®ang trãi buéc c«ng x· n«ng th«n; gi¶i phãng c«ng mét "ng­êi b¹n d©n") th× ®Òu mong muèn c¸i ®iÒu mµ c¸c nhµ x· ®ã khái sù b¶o hé, chuyÓn sang chÕ ®é canh t¸c chung (x· héi kinh tÕ "tù do chñ nghÜa", nghÜa lµ t­ s¶n, ®ang mong muèn: hä ho¸ nghÒ n«ng) vµ ph¸t triÓn viÖc c«ng x· chÕ biÕn nh÷ng "khao kh¸t ph¸t triÓn vµ cñng cè c¸c quan hÖ t­ b¶n nguyªn liÖu do ruéng ®Êt cung cÊp". Cßn c¸c «ng chñ nghÜa". Hä kh«ng hiÓu ®­îc tÝnh chÊt ®èi kh¸ng cña c¸c Cri-ven-c« vµ Ca-r­-sÐp th× l¹i thªm: "cho vay nhÑ l·i, h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt ë n­íc ta (trong n«ng d©n còng nh­ trong kinh doanh ¸c-ten, ®¶m b¶o thÞ tr­êng tiªu thô, kh¶ n¨ng tr¸nh c¸c ®¼ng cÊp kh¸c), vµ ®¸ng lÏ ph¶i ra søc lµm s¸ng tá sù ®èi ®­îc lîi nhuËn cña chñ xÝ nghiÖp (d­íi ®©y sÏ nãi riªng vÒ vÊn kh¸ng Êy ra, ®¸ng lÏ ph¶i ®øng h¼n vÒ phÝa nh÷ng ng­êi bÞ ®Ò nµy), s¸ng chÕ ra ®éng c¬ gi¸ rÎ h¬n vµ tiÕn hµnh nh÷ng c¶i n« dÞch v× sù ®èi kh¸ng Êy vµ cè gióp hä vïng lªn ®Êu tranh, tiÕn kü thuËt kh¸c"; sau cïng lµ "lËp ra c¸c viÖn b¶o tµng, c¸c ― th× tr¸i l¹i, c¸c nhµ kinh tÕ Êy l¹i m¬ t­ëng chÊm døt cuéc
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 44 3 45 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo biÖn ph¸p rôt rÌ, nöa chõng cña ph¸i tù do, vµ ®ang tån t¹i vÊt ®Êu tranh b»ng nh÷ng biÖn ph¸p nh»m tho¶ m·n mäi ng­êi, nh»m ®i ®Õn hoµ gi¶i vµ ®oµn kÕt. Ng­êi ta cã thÓ ®o¸n tr­íc v­ëng nhê tÊm lßng réng r·i cña c¸c nhµ t­ s¶n tõ thiÖn; c¸i h¹i mµ ®­îc lµ tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p ®ã sÏ ®­a ®Õn ®©u: chØ cÇn nh÷ng biÖn ph¸p Êy g©y nªn b»ng c¸ch lµm cho nh÷ng ng­êi bÞ bãc nhí l¹i nh÷ng thÝ dô trªn kia vÒ sù ph©n ho¸, còng ®ñ thÊy lét xa rêi ®Êu tranh, l¹i to lín h¬n nhiÒu so víi c¸i lîi cña sù c¶i r»ng tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p cho vay Êy*, nh÷ng sù c¶i tiÕn, thiÖn cã thÓ cã ®­îc ®èi víi c¶nh ngé cña mét vµi c¸ nh©n, ― mét sù nh÷ng ng©n hµng vµ nh÷ng "tiÕn bé" kh¸c t­¬ng tù nh­ thÕ, c¶i thiÖn chØ cã thÓ lµ vôn vÆt vµ mong manh trªn c¸i c¬ së chung lµ th× chØ cã nh÷ng kÎ mµ ngoµi mét c¬ së kinh doanh n«ng nh÷ng quan hÖ t­ b¶n chñ nghÜa. C¸c ngµi ®ã ®· xo¸ nhoµ ®Õn mét nghiÖp v÷ng vµng vµ hîp lý ra, cßn cã mét sè "tiÒn dµnh møc ghª gím nh­ thÕ nµo sù ®èi kh¸ng trong cuéc sèng ë n­íc dôm" nµo ®ã, nghÜa lµ chØ cã nh÷ng ®¹i biÓu cña mét thiÓu sè Nga, ― ®· ®µnh lµ hä lµm nh­ thÕ víi nh÷ng ý ®Þnh tèt ®Ñp nhÊt, rÊt Ýt, tøc lµ cña giai cÊp tiÓu t­ s¶n, míi ®­îc h­ëng mµ nh»m chÊm døt cuéc ®Êu tranh thËt sù, tøc lµ víi chÝnh nh÷ng ý th«i. Dï cho c¸c «ng cã c¶i tæ nh­ thÕ nµo ®i n÷a ng©n hµng ®Þnh mµ ng­êi ta dïng ®Ó l¸t cho ®Þa ngôc, ― lËp luËn sau ®©y cña n«ng d©n vµ c¸c c¬ quan kh¸c t­¬ng tù, c¸c «ng còng ch¼ng «ng Cri-ven-c« sÏ cho ta thÊu râ ®iÒu ®ã: thay ®æi ®­îc chót nµo c¸i sù thËt c¨n b¶n vµ chñ yÕu nµy lµ: "giíi trÝ thøc l·nh ®¹o ®­îc nh÷ng xÝ nghiÖp cña c¸c chñ quÇn chóng nh©n d©n ®· bÞ t­íc ®o¹t vµ vÉn tiÕp tôc bÞ t­íc x­ëng th× còng rÊt cã thÓ l·nh ®¹o ®­îc nÒn c«ng nghiÖp nh©n ®o¹t, hä kh«ng cã ngay c¶ ph­¬ng tiÖn ®Ó sinh sèng chø d©n". ®õng nãi g× ®Õn ph­¬ng tiÖn ®Ó x©y dùng mét c¬ së kinh Toµn bé triÕt lý cña hä chung quy l¹i chØ lµ nh÷ng lêi doanh n«ng nghiÖp hîp lý n÷a. rªn rØ theo c¸i luËn ®Ò nµy: cã ®Êu tranh vµ bãc lét nh­ng còng Còng cÇn ph¶i nãi nh­ vËy c¶ vÒ nh÷ng "¸c-ten", nh÷ng "rÊt cã thÓ" kh«ng cã ®Êu tranh vµ bãc lét, nÕu... nÕu kh«ng cã "chÕ ®é cµy chung". Nh÷ng c¸i ®ã, «ng I-u-gia-cèp gäi lµ nh÷ng kÎ bãc lét. ThËt ra, víi c©u nãi v« nghÜa ®ã, t¸c gi¶ ®Þnh nãi lªn c¸i g×? LiÖu cã thÓ chèi c·i ®­îc r»ng * C¸i ý kiÕn Êy, tøc lµ ý kiÕn muèn duy tr× nÒn "kinh tÕ nh©n d©n" b»ng c¸c tr­êng ®¹i häc vµ c¸c tr­êng kh¸c ë Nga hµng n¨m kh«ng c¸ch cho vay, nghÜa lµ duy tr× nÒn kinh tÕ cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá, trong khu«n khæ c¸c quan hÖ t­ b¶n chñ nghÜa (mµ nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" s¶n xuÊt ra c¸i "giíi trÝ thøc" (??) chØ biÕt ®i lµm c¸i viÖc lµ t×m th× nh­ ng­êi ta ®· thÊy, kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn c¸c quan hÖ Êy), ― c¸i ý xem ai lµ ng­êi nu«i sèng m×nh? LiÖu cã thÓ phñ kiÕn v« lý Êy ®Ó lé ra r»ng ng­êi ta ch¼ng hiÓu g× vÒ nh÷ng ch©n lý s¬ ®¼ng nhËn ®­îc sù thËt nµy lµ ë Nga hiÖn nay chØ cã mét thiÓu sè t­ cña khoa kinh tÕ chÝnh trÞ lý luËn, vµ nã chØ ra mét c¸ch hÕt søc râ rÖt sù tÇm s¶n lµ cã tiÒn cña cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng "giíi trÝ thøc" ®ã? LÏ th­êng cña nh÷ng lý thuyÕt cña nh÷ng ngµi ®ang cè søc t×m c¸ch ngåi gi÷a nµo giíi trÝ thøc t­ s¶n ë Nga l¹i biÕn mÊt ®i chØ v× nh÷ng hai c¸i ghÕ. "x· héi ho¸ nghÒ n«ng". DÜ nhiªn ®ã chØ lµ mét ®iÒu tøc c­êi, v× muèn x· héi ho¸ "ng­êi b¹n d©n" ®· nãi r»ng giíi trÝ thøc Êy "rÊt cã thÓ" phôc th× cÇn ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ trong ph¹m vi mét xãm lµng nµo ®ã vô giai cÊp kh¸c chø kh«ng ph¶i giai cÊp t­ s¶n? §óng, hä "rÊt mµ th«i; v× muèn x· héi ho¸ th× cÇn ph¶i t­íc ®o¹t nh÷ng "con quû hót m¸u" cã thÓ lµm nh­ thÕ", nÕu nh­ hä kh«ng ph¶i lµ t­ s¶n. Hä "rÊt ®ang lòng ®o¹n t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ®ang thao tóng nÒn kinh tÕ x· héi hiÖn nay ë n­íc Nga. Vµ muèn thÕ th× ph¶i ®Êu tranh, ®Êu tranh n÷a vµ ®Êu tranh m·i, chø cã thÓ" kh«ng ph¶i lµ t­ s¶n, "nÕu nh­" ë Nga kh«ng cã giai kh«ng cÇn ®Õn c¸i thø ®¹o ®øc tiÓu thÞ d©n v« Ých Êy lµm g×. cÊp t­ s¶n vµ chñ nghÜa t­ b¶n! Vµ ng­êi ta suèt ®êi cø tho¶ Cho nªn nh÷ng biÖn ph¸p nh­ thÕ cña hä ®Òu biÕn thµnh nh÷ng m·n víi ®éc nh÷ng c¸i "nÕu" vµ nh÷ng c¸i "v×" nh­ thÕ ®Êy!
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 46 3 47 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo H¬n n÷a, c¸c ngµi Êy ch¼ng nh÷ng kh«ng chÞu coi chñ nghÜa thuéc ph¸i tù do. Vµ víi vÎ trÞnh träng cña mét «ng quan ë Bé t­ b¶n lµ cã mét ý nghÜa quyÕt ®Þnh, mµ nãi chung, cßn muèn s¾p söa ban ©n cho n­íc Nga, hä b¾t tay vµo viÖc bÞa ra nh÷ng sù cho r»ng chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng cã g× lµ xÊu xa c¶. NÕu xo¸ kÕt hîp dÉn ®Õn mét chÕ ®é khiÕn chã sãi vÉn no mµ cõu l¹i bá ®­îc mét sè "khuyÕt ®iÓm" nµo ®ã, th× cã lÏ hä sÏ thÊy kh¸ nguyªn vÑn. §Ó h×nh dung ®­îc tÝnh chÊt cña nh÷ng sù kÕt hîp dÔ chÞu d­íi chÕ ®é ®ã. Vµ b¹n sÏ nghÜ thÕ nµo khi nghe lêi Êy, chóng t«i ph¶i t×m xem bµi b¸o cña còng t¸c gi¶ ®ã ®¨ng tuyªn bè sau ®©y cña «ng Cri-ven-c«: trong sè 12 ("Bµn vÒ nh÷ng nhµ trÝ thøc ®¬n ®éc": "H×nh thøc ¸c- ten vµ h×nh thøc quèc doanh cña c«ng nghiÖp, ― «ng Cri-ven-c«, "NÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa vµ viÖc t­ b¶n ho¸ c¸c cã lÏ tù cho m×nh lµ "cã sø mÖnh" "gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh nghÒ thñ c«ng ë n«ng th«n kh«ng ph¶i lµ c¸i cæng qua ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nhÊt ®Þnh cã thÓ xa rêi nh©n tÕ thùc tiÔn", lËp luËn, ― quyÕt kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu d©n. DÜ nhiªn lµ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã thÓ xa rêi mµ ng­êi ta cã thÓ h×nh dung ®­îc trong tr­êng hîp nµy. ThÝ nh©n d©n, nh­ng nã còng cã thÓ ®i vµo ®êi sèng cña nh©n dô, cã thÓ cã mét sù kÕt hîp nh­ thÕ nµy". Vµ tiÕp ®ã lµ ®o¹n kÓ d©n, xÝch gÇn l¹i n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp khai kho¸ng. l¹i viÖc mét nhµ kü thuËt ®Õn th¨m toµ so¹n tê "Cña c¶i n­íc Muèn thÕ, cã thÓ cã nhiÒu c¸ch kÕt hîp, vµ ®Ó phôc vô cho Nga", cã mang theo mét dù ¸n kÕ ho¹ch khai th¸c vïng s«ng c«ng viÖc ®ã, cã thÓ cã nhiÒu c¸i cæng kh¸c, còng nh­ chÝnh §«n vÒ mÆt kü thuËt, d­íi h×nh thøc mét xÝ nghiÖp cæ phÇn, c¸i cæng mµ t«i võa nãi trªn ®©y" (tr. 161). So víi «ng Mi- thµnh lËp víi nh÷ng cæ phÇn nhá (mçi cæ phÇn kh«ng qu¸ 100 khai-lèp-xki, th× «ng Cri-ven-c« cã mét sè ®øc tÝnh quý. róp). Ng­êi ta ®Ò nghÞ t¸c gi¶ b¶n dù ¸n ®ã söa ®æi l¹i b¶n dù ThÝ dô, tÝnh thËt thµ vµ ngay th¼ng. ë chç nµo mµ ph¶i nh­ ¸n, ®¹i kh¸i nh­ sau: "cæ phÇn kh«ng nªn thuéc vÒ c¸c t­ nh©n, «ng Mi-khai-lèp-xki th× «ng ta ®· viÕt ®Çy hµng trang giÊy mµ nªn thuéc vÒ c¸c c«ng x· n«ng th«n; ngoµi ra, bé phËn d©n víi nh÷ng c©u tr«i ch¶y vµ linh lîi, cø xoay quanh vÊn ®Ò c­ c¸c c«ng x· lµm viÖc trong nh÷ng xÝ nghiÖp Êy sÏ lÜnh mét mµ kh«ng ®éng ®Õn b¶n th©n vÊn ®Ò, cßn «ng Cri-ven-c«, thø tiÒn c«ng th«ng th­êng, cßn c¸c c«ng x· n«ng th«n th× sÏ thiÕt thùc vµ thùc tiÔn, l¹i nãi to¹c ra vµ ph¬i bµy ch¼ng ®¶m b¶o cho hä mèi liªn hÖ víi ruéng ®Êt". chót ng¹i ngïng tr­íc ®éc gi¶ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu v« nghÜa Qu¶ ®óng lµ mét nhµ cai trÞ thiªn tµi! Ng­êi ta ®­a chñ nghÜa trong nh÷ng quan ®iÓm cña «ng. C¸c b¹n h·y tù m×nh t­ b¶n vµo ®êi sèng cña nh©n d©n vµ ®· t­íc bá nhËn xÐt c©u nµy: "chñ nghÜa t­ b¶n cã thÓ ®i vµo ®êi sèng cña nh÷ng tÝnh chÊt cã h¹i cña nã mét c¸ch gi¶n dÞ vµ dÔ dµng biÕt nh©n d©n". NghÜa lµ cã thÓ cã chñ nghÜa t­ b¶n mµ ng­êi lao chõng nµo! ChØ cÇn lµm sao ®Ó, th«ng qua c«ng x·, nh÷ng ng­êi ®éng vÉn kh«ng bÞ t¸ch rêi khái t­ liÖu s¶n xuÊt! ThËt lµ tuyÖt giµu cã trong lµng mua ®­îc cæ phÇn* vµ cã ®­îc thu nhËp nhê diÖu; b©y giê th× Ýt ra chóng ta còng h×nh dung ®­îc mét c¸ch hÕt c¸i xÝ nghiÖp trong ®ã thuª mét "bé phËn d©n c­" mµ mèi liªn hÖ søc râ lµ nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" muèn c¸i g×. Hä muèn mét nÒn víi ruéng ®Êt ®­îc b¶o ®¶m, c¸i "mèi liªn hÖ" tuy kh«ng cho kinh tÕ hµng ho¸ mµ kh«ng cã chñ nghÜa t­ b¶n, ― chñ nghÜa t­ phÐp ng­êi ta sèng ®­îc b»ng ruéng ®Êt ®ã (kh«ng thÕ th× ai l¹i b¶n kh«ng cã t­íc ®o¹t vµ còng kh«ng cã sù bãc lét, mµ chØ cã chÞu ®i lµm ®Ó lÜnh mét thø "tiÒn c«ng th«ng th­êng"?), nh­ng ®éc nh÷ng ng­êi tiÓu thÞ d©n sèng lay l¾t mét c¸ch thanh b×nh ®ñ ®Ó trãi buéc ng­êi ta, lµm cho ng­êi ta ph¶i chÞu sù n« dÞch d­íi sù b¶o trî cña bän ®Þa chñ nh©n tõ vµ cña bän quan l¹i cña chÝnh c¸i xÝ nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa ë ®Þa ph­¬ng vµ khiÕn
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 48 3 49 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo ng­êi ta kh«ng sao cã thÓ thay ®æi chñ ®­îc. ë chç nµy, t«i cã "nh÷ng nghÒ phô", nh÷ng kho¶n ®ã, lóc ®Çu, trong thêi ®¹i dÔ lµm ¨n tr­íc ®Çy ®ñ lý do ®Ó dïng c¸i danh tõ «ng chñ, nhµ t­ b¶n, v× kÎ tr¶ ®©y, mang h×nh thøc mét nghÒ ®éc lËp (thÝ dô, nghÒ ®¸nh xe chë hµng) hay tiÒn c«ng cho mét ng­êi lao ®éng th× kh«ng thÓ gäi b»ng c¸ch kh«ng ®éc lËp, nh­ng ®­îc tr¶ c«ng t­¬ng ®èi kh¸ v× lóc ®ã c¸c nghÒ thñ c«ng nµo kh¸c ®­îc. cßn hÕt søc Ýt ph¸t triÓn. So víi hoµn c¶nh ngµy nay th× c¶nh ngé ®ã ®· ®¶m b¶o mét ®êi sèng ®«i chót dÔ chÞu cho n«ng d©n, cho nh÷ng ng­êi n«ng n« sèng B¹n ®äc cã lÏ ®· bùc m×nh v× t«i nãi nhiÒu nh­ thÕ lay l¾t mét c¸ch thanh b×nh d­íi sù b¶o hé cña m­êi v¹n c¶nh s¸t tr­ëng cao ®Õn mét ®iÒu nh¶m nhÝ h×nh nh­ ch¼ng ®¸ng cho ng­êi ta chó quý vµ cña nh÷ng tay v¬ vÐt ruéng ®Êt Nga võa míi ra ®êi, tøc lµ c¸c nhµ t­ ý chót nµo. Nh­ng xin cø cho phÐp t«i nãi. Tuy lµ mét ®iÒu nh¶m nhÝ thËt ®Êy, nh­ng lµ ®iÒu nh¶m nhÝ ®¸ng vµ cÇn s¶n. Êy thÕ mµ nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" l¹i lý t­ëng ho¸ chÕ ®é ®ã, gi¶n ®¬n vøt bá nh÷ng mÆt ®en tèi cña nã ®i, hä m¬ t­ëng c¸i * Së dÜ t«i nãi ®Õn viÖc ng­êi giµu mua cæ phÇn, ― mÆc dï t¸c gi¶ cã nªu chÕ ®é Êy, ― "m¬ t­ëng" lµ v× chÕ ®é ®ã tõ l©u ®· kh«ng cßn tån ®iÒu kiÖn lµ cæ phÇn thuéc vÒ c«ng x·, ― lµ v× dï sao th× t¸c gi¶ còng nãi ®Õn viÖc dïng tiÒn b¹c ®Ó mua cæ phÇn, mµ tiÒn b¹c th× chØ ng­êi giµu míi cã. t¹i trong thùc tÕ n÷a, tõ l©u nã ®· bÞ chñ nghÜa t­ b¶n ph¸ huû Cho nªn, dï c«ng viÖc kinh doanh cã th«ng qua hay kh«ng th«ng qua sù mÊt råi, chñ nghÜa t­ b¶n ®· g©y ra sù t­íc ®o¹t hµng lo¹t n«ng ®iÒu khiÓn cña c«ng x· th× v« luËn thÕ nµo, còng chØ cã nh÷ng ng­êi giµu lµ d©n n«ng nghiÖp vµ ®· biÕn "nh÷ng nghÒ phô" tr­íc kia thµnh kÎ cã thÓ bá tiÒn ra ®Ó tr¶ th«i, còng nh­ viÖc c«ng x· mua hay thuª ®Êt mét thñ ®o¹n ®Ó bãc lét v« h¹n ®é nh÷ng "c¸nh tay" thõa th·i kh«ng hÒ ng¨n c¶n ng­êi giµu lòng ®o¹n nh÷ng ruéng ®Êt ®ã. Sau n÷a, phÇn thu nhËp (phÇn l·i) còng vµo tói ng­êi ®· bá tiÒn ra, kh«ng thÕ th× cæ phÇn ®Õn xin viÖc lµm. kh«ng ph¶i lµ cæ phÇn n÷a. Vµ t«i hiÓu ®Ò nghÞ cña t¸c gi¶ theo ý nghÜa lµ C¸c hiÖp sÜ cña tÇng líp tiÓu thÞ d©n cña chóng ta chÝnh mét phÇn lîi nhuËn sÏ ®­îc trÝch ra ®Ó "®¶m b¶o mèi liªn hÖ cña c«ng nh©n lµ muèn duy tr× mèi "liªn hÖ" cña n«ng d©n víi ruéng víi ruéng ®Êt". NÕu ®ã kh«ng ph¶i lµ ý t¸c gi¶ (song víi nh÷ng ®iÒu mµ t¸c gi¶ ®­a ra, th× kÕt qu¶ tÊt nhiªn ph¶i nh­ thÕ), vµ nÕu «ng ta muèn ng­êi ®Êt, nh­ng l¹i kh«ng muèn cã chÕ ®é n«ng n« lµ chÕ ®é duy giµu bá tiÒn mua cæ phÇn mµ kh«ng lÜnh phÇn l·i, nh­ thÕ th× dù ¸n cña «ng nhÊt cã thÓ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ Êy, chÕ ®é chØ cã thÓ bÞ ph¸ vì chung quy l¹i chØ cã nghÜa lµ yªu cÇu ng­êi cã cña chia phÇn víi ng­êi ®­îc bëi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ chñ nghÜa t­ b¶n, ― chñ nghÜa kh«ng cã cña. §iÒu ®ã còng gièng nh­ c©u chuyÖn kh«i hµi vÒ m«n thuèc nµy ®· lµm cho mèi liªn hÖ ®ã kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc. Hä muèn diÖt ruåi, ®ßi ng­êi ta ph¶i b¾t vµ nhèt ruåi vµo trong mét c¸i lä, thÕ lµ ruåi sÏ chÕt ngay. cã nh÷ng nghÒ phô kh«ng t¸ch ng­êi n«ng d©n ra khái ruéng ®­îc nghiªn cøu, v× nã ph¶n ¸nh nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ - x· héi hiÖn thùc ®Êt, kh«ng g©y ra c¹nh tranh trong khi lµm viÖc cho thÞ tr­êng, ë n­íc Nga, vµ do ®ã nã thuéc vÒ nh÷ng t­ t­ëng x· héi ®­îc l­u hµnh réng kh«ng t¹o ra t­ b¶n vµ kh«ng lµm cho sè ®«ng d©n c­ bÞ t­ b¶n r·i nhÊt trong n­íc ta, ― n h÷ng t­ t­ëng mµ nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi cßn n« dÞch. Trung thµnh víi ph­¬ng ph¸p chñ quan trong x· héi ph¶i chó ý ®Õn trong mét thêi gian dµi n÷a. VÊn ®Ò lµ ë chç b­íc chuyÓn häc, hä muèn "rót lÊy" c¸i tèt c¶ ë chç nµy lÉn ë chç kia, nh­ng ph­¬ng thøc s¶n xuÊt n«ng n«, phong kiÕn sang ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n ®­¬ng nhiªn lµ trªn thùc tÕ ý muèn ng©y th¬ ®ã chØ ®­a ®Õn chñ nghÜa ë Nga, ®· sinh ra vµ c¶ hiÖn nay còng ®ang phÇn nµo sinh ra c¸i c¶nh nh÷ng ®iÒu m¬ t­ëng cã tÝnh chÊt ph¶n ®éng, tho¸t ly thùc tÕ, ngé cña ng­êi lao ®éng, trong ®ã ng­êi n«ng d©n kh«ng thÓ nhê vµo ruéng ®Êt ®Õn sù bÊt lùc kh«ng hiÓu næi vµ kh«ng lîi dông ®­îc nh÷ng mµ sèng vµ còng kh«ng thÓ n hê vµo ruéng ®Êt mµ cã thÓ n¹p t« tøc cho ®Þa chñ mÆt thËt sù tiÕn bé, c¸ch m¹ng cña chÕ ®é míi; ®Õn chç ®ång t×nh (cho ®Õn nay ng­êi n«ng d©n vÉn n¹p nh÷ng mãn Êy), nªn hä buéc ph¶i t×m víi nh÷ng biÖn ph¸p nh»m duy tr× m·i m·i c¸i chÕ ®é tèt ®Ñp
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 50 3 51 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo tr­íc kia lµ chÕ ®é lao ®éng nöa n«ng n«, nöa tù do, c¸i chÕ ®é thø ®­îc ®èi víi bµ K., nh­ng kh«ng thÓ nµo tha thø ®­îc ®èi mang trong lßng nã tÊt c¶ nh÷ng th¶m tr¹ng cña sù bãc lét vµ ¸p víi mét nhµ kinh tÕ häc kiªm thèng kª lµ ng­êi ®· ®i ca tông tr­êng hîp c¸ biÖt ®ã, nªn ®· hoµn toµn tù coi m×nh gièng víi bøc vµ ch¼ng ®­a l¹i ®­îc mét lèi tho¸t nµo c¶. nh÷ng Menschenfreunde1) ë p h­¬ng T©y, hä ca tông nh÷ng §Ó chøng minh sù gi¶i thÝch ®em xÕp nh­ vËy nh÷ng "ng­êi c¸ch ®èi xö tèt cña nhµ t­ b¶n ®èi víi c«ng nh©n, say s­a kÓ b¹n d©n" vµo cïng víi bän ph¶n ®éng, lµ ®óng, t«i xin dÉn ra l¹i nh÷ng tr­êng hîp chñ x­ëng ch¨m lo ®Õn c«ng nh©n, thiÕt ®©y hai thÝ dô. lËp cho c«ng nh©n nh÷ng quÇy hµng tiªu dïng, nh÷ng nhµ ë, Trong b¶n thèng kª cña Héi ®ång ®Þa ph­¬ng M¸t-xc¬-va, v.v.. Tõ chç cã (vµ do ®ã, "cã thÓ cã") nh÷ng "sù thËt" nh­ thÕ, chóng ta cã thÓ ®äc thÊy ®o¹n miªu t¶ c¸i trang tr¹i cña mét bµ K. mµ ®i ®Õn kÕt luËn r»ng kh«ng cã sù ®èi lËp vÒ lîi Ých, th× kh¸c nµo ®ã (ë huyÖn P«-®«n-xc¬), nã (c¸i trang tr¹i chø kh«ng ph¶i g× thÊy c©y mµ ch¼ng thÊy rõng. §ã lµ ®iÓm thø nhÊt. sù miªu t¶) lµm cho c¸c nhµ thèng kª ë M¸t-xc¬-va, vµ nÕu t«i §iÓm thø hai, qua c©u chuyÖn do «ng Oãc-lèp thuËt nhí kh«ng sai, th× c¶ «ng V.V. n÷a (t«i nhí lµ «ng nµy cã nãi ®Õn l¹i, chóng ta thÊy r»ng nh÷ng n«ng d©n cña bµ K., "nhê ®­îc viÖc ®ã trong mét bµi b¸o), ®Òu ph¶i th¸n phôc. mïa (v× bµ ®Þa chñ ph¸t cho hä gièng tèt) nªn ®· cã ®­îc C¸i trang tr¹i lõng tiÕng Êy cña bµ K. ®­îc «ng V. Oãc- gia sóc", r»ng kinh tÕ cña hä lµ "khÊm kh¸". C¸c b¹n h·y t­ëng lèp coi nh­ "mét sù thËt ®· chøng minh mét c¸ch hïng hån t­îng r»ng nh÷ng "nghiÖp chñ khÊm kh¸" Êy ®Òu trë trong thùc tiÔn" c¸i luËn ®iÓm mµ «ng ta ­a thÝch, tøc lµ luËn ®iÓm cho r»ng "ë ®©u mµ nghÒ n«ng cña n«ng d©n ®­îc 1) ― "kÎ th­¬ng ng­êi", nhµ tõ thiÖn. kh¸ th× ë ®ã trong tr¹i cña chñ ®Êt t­ nh©n ®­îc kinh doanh thµnh kh«ng ph¶i "gÇn nh­" mµ hoµn toµn khÊm kh¸: hä cã ®ñ tèt h¬n". Qua c©u chuyÖn cña «ng Oãc-lèp nãi vÒ s¶n nghiÖp lóa ¨n ®Õn vô sau, chø kh«ng ph¶i lµ cã "gÇn ®ñ", vµ kh«ng ph¶i cña bµ K., ai nÊy ®Òu thÊy r»ng bµ ta tiÕn hµnh kinh doanh b»ng lµ "phÇn lín trong bän hä", mµ lµ tÊt c¶, ®Òu cã ®ñ lóa ¨n. Gi¶ lao ®éng cña n«ng d©n ®Þa ph­¬ng, hä cµy cÊy cho bµ ta ®Ó tr¶ nî ®Þnh r»ng nh÷ng n«ng d©n Êy tõ nay cã ®ñ ruéng ®Êt, r»ng hä cã bét m× vay ¨n trong mïa ®«ng, v.v., vµ c¸i bµ ®Þa chñ Êy tá ra rÊt "®ång cá ch¨n nu«i vµ lèi ®i vÒ cho gia sóc",― mµ hiÖn nay hä ch¨m lo ®Õn n«ng d©n, gióp ®ì n«ng d©n, khiÕn cho giê ®©y hä vÉn ch­a cã (khÊm kh¸ nh­ thÕ ®Êy!), ― r»ng bµ K. cho hä thuª lµ nh÷ng n«ng d©n khÊm kh¸ nhÊt trong toµn tæng: hä cã b¸nh nh÷ng thø ®ã lµ ®Ó ®èi lÊy lao ®éng cña hä. Ch¼ng lÏ «ng Oãc- m× ¨n "gÇn ®ñ ®Õn vô gÆt sau (tr­íc kia th× ch­a ®Õn lÔ th¸nh Ni- lèp l¹i nghÜ r»ng trong tr­êng hîp ®ã, ― nghÜa lµ tr­êng hîp mµ c«-la vµo mïa ®«ng, lµ hä ®· thiÕu b¸nh m× råi"). ng­êi ta gi¶ ®Þnh r»ng kinh tÕ n«ng d©n qu¶ thËt lµ khÊm kh¸, ― Thö hái r»ng "c¸ch tæ chøc c«ng viÖc nh­ thÕ" cã g¹t bá "sù nh÷ng n«ng d©n Êy còng sÏ vui lßng lµm tÊt c¶ mäi c«ng viÖc ®èi lËp gi÷a lîi Ých cña n«ng d©n vµ lîi Ých cña chñ ®Êt" nh­ trong trang tr¹i cña bµ K. mét c¸ch cÈn thËn, ®óng lóc vµ nhanh hai «ng N. Ca-blu-cèp (t. V, tr. 175) vµ V.Oãc-lèp (t.II, c¸c tr. chãng nh­ hä vÉn lµm hiÖn nay? Hay cã thÓ lµ lßng biÕt ¬n ®èi 55-59 v.v.) ®· nghÜ, hay kh«ng? Râ rµng lµ kh«ng, bëi v× bµ K. víi bµ chñ tèt bông bãp nÆn nh÷ng n«ng d©n khÊm kh¸ Êy mét sèng b»ng lao ®éng cña n«ng d©n lµm thuª cho bµ. Nh­ vËy lµ c¸ch hiÒn tõ nh­ mÑ ®èi víi con, còng sÏ kÝch thÝch hä mét c¸ch sù bãc lét ch¼ng hÒ bÞ xo¸ bá. Kh«ng thÊy sù bãc lét ®»ng sau kh«ng kÐm phÇn m¹nh mÏ nh­ c¸i c¶nh ngé kh«ng lèi tho¸t hiÖn c¸ch ®èi xö tèt víi nh÷ng ng­êi bÞ bãc lét, ®iÒu ®ã cã thÓ tha
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 52 3 53 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo nay cña nh÷ng n«ng d©n kh«ng thÓ kh«ng cÇn ®Õn ®ång cá ch¨n kh«ng nh÷ng mÊt hÕt hy väng chiÕn th¾ng mµ cßn mÊt hÕt hy nu«i hay lèi ®i vÒ cho gia sóc ch¨ng? väng ®Êu tranh, ― c ¸i t×nh c¶nh nöa trung cæ ®ã l¹i lµ c¸i nec plus ultra cña tÇm m¾t vµ cña lý t­ëng cña nh÷ng "ng­êi b¹n Râ rµng vÒ thùc chÊt th× nh÷ng t­ t­ëng cña nh÷ng "ng­êi d©n". Vµ khi mµ chñ nghÜa t­ b¶n ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh b¹n d©n" lµ nh­ vËy: lµ nh÷ng nhµ t­ t­ëng chÝnh cèng cña chãng phi th­êng trong suèt thêi kú lÞch sö n­íc Nga sau c¶i tÇng líp tiÓu thÞ d©n, hä muèn kh«ng thñ tiªu sù bãc lét, mµ c¸ch, b¾t ®Çu nhæ bËt c¸i c¬ së ®ã cña n­íc Nga cò, ― tøc lµ lµm dÞu sù bãc lét ®i; hä kh«ng muèn ®Êu tranh, mµ muèn tÇng líp n«ng d©n thuéc chÕ ®iÒu hoµ. Nh÷ng lý t­ëng cao c¶ cña hä mµ hä ®­a vµo ®Ó kÞch liÖt c«ng kÝch nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi kh«ng nh×n xa thÊy réng, th× kh«ng v­ît xa h¬n mét líp n«ng d©n "khÊm * §Ó v¹ch râ tû lÖ gi÷a c¸c mãn chi phÝ ®ã víi phÇn cßn l¹i trong kho¶n kh¸" thanh to¸n sßng ph¼ng "t« tøc" cho bän ®Þa chñ vµ t­ b¶n, chi thu cña ng­êi n«ng d©n, t«i nh¾c l¹i mét lÇn n÷a vÒ 24 ng©n s¸ch chi thu miÔn lµ bän nµy ®èi ®·i víi líp n«ng d©n ®ã mét c¸ch c«ng ®· nãi trªn cña huyÖn ¤-xt¬-r«-gèt-xc¬. Chi tiªu trung b×nh cña mét gia ®×nh b×nh. (b»ng hiÖn vËt vµ b»ng tiÒn) lµ 495 róp 39. Trong sè ®ã, 109 róp 10 dïng ®Ó ch¨n nu«i gia sóc; 135 róp 80 dïng cho ®å ¨n b»ng thùc vËt vµ thuÕ kho¸, sè Mét thÝ dô kh¸c n÷a. Trong bµi b¸o kh¸ næi tiÕng: cßn l¹i, 250 róp 49, dïng vÒ c¸c mãn chi tiªu kh¸c: ®å ¨n kh«ng ph¶i b»ng "Tiªu chuÈn së h÷u ruéng ®Êt cña nh©n d©n ë Nga" ("T­ t­ëng thùc vËt, quÇn ¸o, n«ng cô, ®Þa t«, v.v.. VÒ sè tiÒn ch¨n nu«i gia sóc, «ng I-u- Nga", 1885, sè 9), «ng I-u-gia-cèp ®· tr×nh bµy ý gia-cèp l¹i tÝnh vµo kho¶n c¸c ®ång cá vµ c¸c ®Êt phô kh¸c. kiÕn cña «ng vÒ quy m« së h÷u ruéng ®Êt "cña nh©n d©n" ph¶i ë møc nµo, nghÜa lµ, theo thuËt ng÷ cña ph¸i tù do ë 1) ― tèi thiÓu n­íc ta, mét thø chÕ ®é së h÷u lo¹i trõ chñ nghÜa t­ b¶n vµ sù bãc ®é gia tr­ëng, nöa n«ng n«,  nhæ bËt tÇng líp ®ã ra khái hoµn c¶nh trung cæ vµ lét. Giê ®©y, ― sau khi «ng Cri-ven-c« ®· gi¶i thÝch vÊn ®Ò mét nöa phong kiÕn vµ ®Æt hä vµo mét hoµn c¶nh hiÖn ®¹i, thuÇn tuý t­ b¶n chñ c¸ch tuyÖt vêi, ― chóng ta biÕt r»ng c¶ «ng nµy n÷a còng ®øng nghÜa, b»ng c¸ch b¾t buéc hä ph¶i rêi khái quª h­¬ng vµ ®i lang thang kh¾p n­íc trªn c¸i quan ®iÓm "du nhËp chñ nghÜa t­ b¶n vµo trong ®êi sèng Nga ®Ó t×m c«ng ¨n viÖc lµm, b»ng c¸ch ph¸ vì sù lÖ thuéc cña hä vµo «ng "chñ" cña nh©n d©n" ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò. Theo «ng ta, c¸i møc minimum1) ®Þa ph­¬ng, vµ ph¬i trÇn nh÷ng nÒn t¶ng cña sù bãc lét nãi chung, sù bãc lét giai vÒ së h÷u ruéng ®Êt "cña nh©n d©n" lµ nh÷ng phÇn ruéng ®­îc cÊp, chø kh«ng ph¶i lµ sù c­íp bãc cña con quû nµo ®ã, ― khi mµ chñ nghÜa t­ chia ®ñ ®¶m b¶o "l­¬ng thùc b»ng ngò cèc vµ nh÷ng kho¶n tiÒn b¶n ®· b¾t ®Çu thu hót ®«ng ®¶o n«ng d©n cßn l¹i, nh÷ng ng­êi sèng trong c¶nh ph¶i tr¶"*; sè cßn thiÕu th×, theo «ng ta, cã thÓ bï ®¾p b»ng "nh÷ng ngu muéi vµ c¶nh ngùa tr©u, vµo c¬n lèc cña ®êi sèng chÝnh trÞ - x· héi ngµy cµng nghÒ phô" nµo ®ã... Nãi c¸ch kh¸c, «ng ta ®µnh chÞu chÊp nhËn phøc t¹p, ― lóc ®ã th× c¸c hiÖp sÜ cña chóng ta bÌn than v·n vµ kªu lªn r»ng c¬ së mét chÕ ®é trong ®ã ng­êi n«ng d©n võa gi÷ mèi liªn hÖ víi ruéng cña x· héi ®ang sôp ®æ vµ ®ang bÞ ph¸ ho¹i. Vµ c¶ ®Õn b©y giê hä còng vÉn cßn ®Êt, võa bÞ hai tÇng bãc lét: mét phÇn th× bÞ ®Þa chñ bãc lét vÒ tiÕp tôc kªu la rªn rØ nh¾c ®Õn c¸i thêi hoµng kim x­a kia, mÆc dÇu ngµy nay h×nh kho¶n "phÇn ruéng ®­îc chia", mét phÇn th× bÞ nhµ t­ b¶n bãc nh­ chØ nh÷ng kÎ mï míi kh«ng thÊy c¸i mÆt c¸ch m¹ng cña lèi sèng míi ®ã, lét vÒ "nh÷ng nghÒ phô". C¸i t×nh c¶nh ®ã cña nh÷ng ng­êi míi kh«ng thÊy r»ng chñ nghÜa t­ b¶n ®ang t¹o ra mét lùc l­îng x· héi míi hoµn s¶n xuÊt nhá bÞ hai tÇng bãc lét vµ l¹i cßn bÞ ®Æt vµo trong toµn kh«ng cã liªn hÖ g× víi chÕ ®é bãc lét cò, vµ cã kh¶ n¨ng ®Êu tranh chèng nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t tÊt nhiªn g©y ra t×nh tr¹ng ngu chÕ ®é ®ã. muéi vµ bÞ ¸p chÕ, khiÕn cho giai cÊp nh÷ng ng­êi bÞ ¸p bøc
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 54 3 55 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo nh÷ng trung gian v« Ých, h×nh thøc kinh doanh b»ng ¸c-ten vµ Song ng­êi ta ch¼ng hÒ thÊy nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" cã ®­îc kh¶ n¨ng tr¸nh ®­îc lîi nhuËn cña chñ xÝ nghiÖp, ®¶m b¶o thÞ m¶y may c¸i ý mong muèn thay ®æi mét c¸ch c¨n b¶n chÕ ®é tr­êng tiªu thô, s¸ng chÕ ra ®éng c¬ rÎ h¬n vµ nh÷ng c¶i tiÕn kü hiÖn t¹i. Hä hoµn toµn tho¶ m·n víi nh÷ng biÖn ph¸p cña ph¸i tù thuËt kh¸c, hay cuèi cïng lµ gi¶m bít mét phÇn nµo tiÒn c«ng, do trªn c¬ së ®ã, vµ vÒ mÆt ph¸t minh ra nh÷ng biÖn ph¸p nh­ nÕu sù gi¶m bít ®ã ®­îc bï l¹i b»ng nh÷ng c¸i lîi kh¸c". thÕ, «ng Cri-ven-c« ®· tá ra lµ ng­êi cã nh÷ng tµi n¨ng cai trÞ thËt sù cña mét «ng quan P«m-pa-®ua 71. §ã lµ mét lËp luËn rÊt tiªu biÓu ®Ó ta ®¸nh gi¸ nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" víi nh÷ng lý t­ëng cao c¶ cña hä trªn lêi Bµn vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i "nghiªn cøu mét c¸ch tØ mØ vµ c¶i tæ nãi vµ víi chñ nghÜa tù do khu«n s¸o cña hä trªn viÖc lµm. mét c¸ch c¨n b¶n" "nÒn c«ng nghiÖp nh©n d©n cña n­íc ta", «ng Mäi ng­êi ®Òu thÊy nhµ triÕt häc cña chóng ta b¾t ®Çu ngay, Cri-ven-c« lËp luËn: "Nãi chung, vÊn ®Ò ®ã ®ßi hái ph¶i xem xÐt kh«ng h¬n kh«ng kÐm, víi c¸i kh¶ n¨ng cã thÓ tr¸nh ®­îc riªng vµ ®ßi hái ph¶i chia c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ra thµnh nh÷ng lîi nhuËn cña chñ xÝ nghiÖp vµ víi viÖc tæ chøc mét nÒn lo¹i c«ng nghiÖp cã thÓ vËn dông ®­îc vµo ®êi sèng nh©n d©n kinh tÕ lín. §óng l¾m: ®ã chÝnh lµ ® iÒu mµ nh÷ng ng­êi (sic!!) vµ nh÷ng lo¹i c«ng nghiÖp mµ nÕu ®em vËn dông th× sÏ d©n chñ - x· héi còng mong muèn. Nh­ng nh÷ng "ng­êi gÆp nh÷ng khã kh¨n rÊt lín". b¹n d©n" muèn ®¹t tíi môc tiªu Êy b»ng c¸ch nµo vËy? V× Vµ còng chÝnh «ng Cri-ven-c« Êy ®­a ra cho chóng ta mét muèn tæ chøc nÒn ®¹i s¶n xuÊt mµ kh«ng cã c¸c chñ x­ëng th× kiÓu mÉu vÒ sù ph©n lo¹i ®ã. T¸c gi¶ chia c¸c ngµnh thñ c«ng tr­íc kÕt ph¶i thñ tiªu c¸i tæ chøc hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ x· nghiÖp ra thµnh nh÷ng ngµnh kh«ng bÞ c¶i t¹o theo chñ nghÜa t­ héi vµ thay thÕ tæ chøc ®ã b»ng mét tæ chøc tËp thÓ, céng s¶n b¶n, nh÷ng ngµnh ®· bÞ c¶i t¹o theo chñ nghÜa t­ b¶n, vµ nh÷ng chñ nghÜa, trong ®ã kÎ ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt sÏ kh«ng ph¶i lµ thÞ ngµnh cã thÓ "®Êu tranh chèng l¹i nÒn ®¹i c«ng nghiÖp ®Ó tån tr­êng nh­ ngµy nay n÷a, mµ chÝnh lµ b¶n th©n nh÷ng ng­êi t¹i". s¶n xuÊt, chÝnh lµ b¶n th©n céng ®ång nh÷ng ng­êi c«ng Nhµ cai trÞ quyÕt ®o¸n r»ng: "Trong tr­êng hîp thø nhÊt, nÒn nh©n, trong ®ã t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng cßn thuéc vÒ t­ nh©n, s¶n xuÊt nhá cã thÓ tù do tån t¹i" ― tù do ®èi víi thÞ tr­êng mµ mµ thuéc vÒ toµn thÓ x· héi. HiÓn nhiªn lµ mét sù thay thÕ nh÷ng biÕn ®éng lµm cho nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá ph©n ho¸ h×nh thøc chiÕm h÷u t­ nh©n b»ng mét h×nh thøc tËp thÓ nh­ thµnh t­ s¶n vµ v« s¶n ­? tù do ®èi víi sù më réng c¸c thÞ tr­êng thÕ ®ßi hái tr­íc ®ã p h¶i cã sù c¶i t¹o h×nh thøc s¶n xuÊt, ®ßi ®Þa ph­¬ng vµ sù tËp trung c¸c thÞ tr­êng Êy thµnh mét thÞ hái ph¶i hîp nhÊt nh÷ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n t¸n, nhá bÐ tr­êng lín ­? tù do ®èi víi tiÕn bé kü thuËt ­? Hay cã lÏ lµ tiÕn vµ biÖt lËp cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá thµnh mét qu¸ tr×nh bé kü thuËt Êy ― trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ― cã thÓ kh«ng cã s¶n xuÊt x· héi duy nhÊt, tãm l¹i lµ ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn tÝnh chÊt t­ b¶n chñ nghÜa ch¨ng? Trong tr­êng hîp cuèi cïng, vËt chÊt mµ chÝnh chñ nghÜa t­ b¶n t¹o ra. Song, nh÷ng t¸c gi¶ ®ßi "còng ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt d­íi h×nh thøc lín": "Râ "ng­êi b¹n d©n" l¹i hoµn toµn kh«ng cã ý ®Þnh dùa vµo chñ rµng lµ, ― «ng ta nãi, ― ë ®©y còng cÇn ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt nghÜa t­ b¶n. ThÕ th× hä cã ý ®Þnh hµnh ®éng nh­ thÕ nµo? d­íi mét h×nh thøc lín, cÇn ph¶i cã t­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u Ch¼ng râ. ThËm chÝ hä còng kh«ng ®¶ ®éng g× ®Õn viÖc thñ ®éng, m¸y mãc, v.v., hay nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy ph¶i ®­îc bï l¹i tiªu nÒn kinh tÕ hµng ho¸: râ rµng lµ nh÷ng lý t­ëng cao c¶ b»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo kh¸c, nh­: cho vay nhÑ l·i, xo¸ bá cña hä kh«ng thÓ nµo v­ît ra ngoµi khu«n khæ cña chÕ ®é s¶n
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 56 3 57 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo ta ®øng vÒ phÝa... t­ b¶n nhá. §ång thêi, «ng ta cã nghe nãi xuÊt x· héi ®ã. Sau n÷a, muèn xo¸ bá lîi nhuËn cña bän chñ th× ph¶i t­íc ®o¹t bän chñ, v× "lîi nhuËn" cña chóng chÝnh lµ r»ng mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®Êu tranh m¹nh nhÊt cña do chç chóng ®éc quyÒn n¾m t­ liÖu s¶n xuÊt mµ cã. Mµ nh÷ng nhµ t­ b¶n nhá muèn t­íc ®o¹t nh÷ng r­êng cét ®ã cña Tæ quèc ta th× cÇn lµ gi¶m bít tiÒn c«ng, ― mét sù thËt ®· quan s¸t ®­îc râ ph¶i cã phong trµo c¸ch m¹ng cña nh©n d©n chèng chÕ ®é t­ rµng vµ ®· ®­îc x¸c nhËn trong rÊt nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ë s¶n, mét phong trµo mµ giai cÊp v« s¶n c«ng nh©n, mét giai ngay c¶ n­íc Nga, song song víi viÖc kÐo dµi ngµy lao ®éng. cÊp ch¼ng cã g× rµng buéc víi chÕ ®é ®ã, míi cã thÓ lµm næi. Cho nªn muèn cøu... c¸c nhµ t­ b¶n nhá b»ng bÊt cø gi¸ nµo, Nh­ng ngay c¶ trong ®Çu ãc cña hä, nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" «ng ta ®Ò nghÞ "gi¶m bít mét phÇn nµo tiÒn c«ng, nÕu sù gi¶m còng kh«ng hÒ nghÜ ®Õn mét sù ®Êu tranh nµo c¶ vµ hä còng bít ®ã ®­îc bï l¹i b»ng nh÷ng c¸i lîi kh¸c"! C¸c ngµi chñ kh«ng nghÜ g× ®Õn kh¶ n¨ng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng nhµ x­ëng, vÒ "lîi nhuËn" cña c¸c ngµi, c¸i lîi nhuËn mµ h×nh nh­ ho¹t ®éng x· héi nµo kh¸c, ngoµi nh÷ng c¬ quan hµnh chÝnh lóc ®Çu ng­êi ta ®· nãi ®Õn b»ng nh÷ng luËn ®iÖu kú quÆc th× cña chÝnh nh÷ng «ng chñ Êy. Râ rµng lµ hä ch¼ng hÒ ®Þnh c¸c ngµi cã thÓ hoµn toµn yªn t©m ®­îc. T«i nghÜ r»ng c¸c thËt sù ®ông ch¹m ®Õn "lîi nhuËn cña bän chñ": «ng Cri-ven-c« ngµi ®ã thËm chÝ sÏ vui lßng phong chøc bé tr­ëng tµi chÝnh cho ch¼ng qua chØ nãi lì lêi ®Êy th«i. V¶ l¹i «ng ta liÒn nãi ch÷a l¹i nhµ cai trÞ thiªn tµi Êy, ng­êi ®· tõng ®­a ra c¸i kÕ ho¹ch gi¶m ngay: ng­êi ta cã thÓ dïng "mét vµi biÖn ph¸p nµo kh¸c" nh­ lµ bít tiÒn c«ng ®Ó chèng l¹i c¸c «ng chñ. cho vay, tæ chøc viÖc tiªu thô, c¶i tiÕn kü thuËt, ®Ó "bï l¹i" c¸i Cßn cã thÓ nªu lªn mét vÝ dô kh¸c v¹ch râ r»ng c¸c nhµ "kh¶ n¨ng tr¸nh ®­îc lîi nhuËn cña bän chñ". Nh­ vËy lµ mäi cai trÞ nh©n tõ tù do chñ nghÜa cña t¹p chÝ "Cña c¶i n­íc viÖc ®Òu æn c¶: ®¸ng lÏ lµ mét sù xóc ph¹m ®Õn c¸c ngµi chñ Nga" ®Ó lé c¸i ®u«i thuÇn tuý t­ s¶n ra nh­ thÕ nµo, mét khi x­ëng, tøc lµ viÖc xo¸ bá quyÒn thiªng liªng ®­îc h­ëng "lîi ®ông ®Õn mét vÊn ®Ò thùc tiÔn. Trong bµi "Thêi sù trong nhuËn" cña hä, th× ng­êi ta ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p «n hoµ cña n­íc" ("Cña c¶i n­íc Nga", sè 12), ng­êi ta bµn ®Õn vÊn ®Ò ph¸i tù do, nh÷ng biÖn ph¸p cung cÊp cho chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn. nh÷ng vò khÝ ®Êu tranh tèt nhÊt, vµ chØ cµng lµm cho giai cÊp T¸c gi¶ viÕt: "§éc quyÒn vµ xanh-®i-ca lµ lý t­ëng cña mét tiÓu t­ s¶n "nh©n d©n" cña n­íc ta ®­îc t¨ng c­êng, cñng cè vµ nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn". Vµ «ng lÊy lµm l¹ t¹i sao c¸c tæ ph¸t triÓn mµ th«i. Vµ ®Ó cho ng­êi ta ch¼ng cßn nghi ngê g× chøc Êy còng xuÊt hiÖn ë n­íc ta, mÆc dÇu ë ta kh«ng cã "sù r»ng nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" chØ b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp tiÓu c¹nh tranh kÞch liÖt gi÷a c¸c t­ b¶n". "C«ng nghiÖp ®­êng, t­ s¶n Êy, «ng Cri-ven-c« cßn ®­a ra mét lèi gi¶i thÝch tuyÖt còng nh­ c«ng nghiÖp dÇu ho¶ ®Òu hoµn toµn ch­a ph¸t triÓn diÖu nh­ sau. Nh­ vËy th× ra viÖc xo¸ bá lîi nhuËn cña bän chñ tíi møc ®Æc biÖt. Sù tiªu dïng vÒ ®­êng còng nh­ vÒ dÇu cã thÓ "bï l¹i" ®­îc... "b»ng viÖc gi¶m bít tiÒn c«ng"!!! Míi nghe ho¶ ë n­íc ta hiÖn ®ang ë trong tr¹ng th¸i hÇu nh­ lµ ph«i qua cã thÓ t­ëng nh­ ®ã lµ mét ®iÒu v« nghÜa. Nh­ng kh«ng thai. NÕu chóng ta chó ý r»ng sè l­îng tiªu thô nh÷ng vËt ph¶i ®©u. §ã lµ sù ¸p dông triÖt ®Ó nh÷ng t­ t­ëng tiÓu thÞ d©n. phÈm Êy tÝnh theo ®Çu ng­êi ë n­íc ta, so víi c¸c n­íc kh¸c, T¸c gi¶ quan s¸t cuéc ®Êu tranh cña t­ b¶n lín chèng l¹i t­ b¶n th× kh«ng ®¸ng kÓ. H×nh nh­ ®Þa bµn ph¸t triÓn cña c¸c nhá, vµ víi t­ c¸ch lµ "ng­êi b¹n d©n" ch©n chÝnh, cè nhiªn «ng ngµnh c«ng nghiÖp Êy cßn rÊt réng lín vµ cßn cã thÓ thu hót
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 58 3 59 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo ®­îc rÊt nhiÒu t­ b¶n n÷a". ho¸ n«ng d©n thµnh giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp v« s¶n, ®· t¹o ra thÞ tr­êng trong n­íc. §iÓm ®¸ng chó ý lµ ë ®©y, trong vÊn ®Ò thùc tiÔn nµy, t¸c gi¶ Ch¾c hä t­ëng r»ng thÞ tr­êng ®­îc më réng ra tuyÖt quªn mÊt chÝnh c¸i ý kiÕn mµ t¹p chÝ "Cña c¶i n­íc Nga" vèn rÊt nhiªn kh«ng cã nghÜa lµ giai cÊp t­ s¶n lín lªn. Nhµ b×nh luËn ­a chuéng, tøc lµ ý kiÕn cho r»ng thÞ tr­êng trong n­íc thu hÑp vÒ sinh ho¹t trong n­íc nãi trªn, viÕt tiÕp: "Víi nÒn l¹i. T¸c gi¶ buéc ph¶i thõa nhËn r»ng thÞ tr­êng ®ã cßn cã c¬ s¶n xuÊt nãi chung cßn kÐm ph¸t triÓn, víi t×nh tr¹ng thiÕu ph¸t triÓn rÊt réng n÷a, chø kh«ng ph¶i lµ thu hÑp l¹i. ¤ng ta ãc kinh doanh vµ thiÕu s¸ng kiÕn, tæ chøc ®éc quyÒn ë n­íc ta ®i ®Õn kÕt luËn ®ã, sau khi so s¸nh víi ph­¬ng T©y lµ n¬i mµ sÏ lµ mét sù k×m h·m míi ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c møc tiªu dïng cao h¬n. T¹i sao nh­ vËy? ― V× tr×nh ®é v¨n ho¸ ë ®ã cao h¬n. Nh­ng c¬ së vËt chÊt cña nÒn v¨n ho¸ ®ã lµ c¸i * §Ó lµm thÝ dô, t«i xin dÉn ra nh÷ng thî thñ c«ng ë P¸-vl«-v«, so s¸nh g×, nÕu kh«ng ph¶i lµ sù ph¸t triÓn kü thuËt t­ b¶n chñ nghÜa, hä víi n«ng d©n ë c¸c lµng l©n cËn. Xem c¸c t¸c phÈm cña Gri-g«-ri-Ðp vµ lµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ cña nh÷ng cña An-nen-xki. Mét lÇn n÷a, t«i l¹i cã ý nªu lªn c¸i thÝ dô vÒ lµng mµ ë ®Êy sù trao ®æi lµm cho ng­êi ta tiÕp xóc víi nhau nhiÒu h¬n vµ h×nh nh­ cã mét "chÕ ®é nh©n d©n" ®Æc biÖt. ph¸ bá ®­îc c¸i t×nh tr¹ng biÖt lËp trung cæ cña c¸c ®Þa lùc l­îng cña n­íc nhµ". Nãi vÒ tæ chøc ®éc quyÒn trong ph­¬ng? Ch¼ng h¹n, ë Ph¸p, tr­íc cuéc §¹i c¸ch m¹ng, khi ngµnh thuèc l¸, t¸c gi¶ tÝnh r»ng "tõ sù l­u th«ng nh©n d©n, tæ mµ n«ng d©n nöa trung cæ ch­a t¸ch h¼n ra thµnh giai cÊp t­ chøc ®ã rót ra ®­îc 154 triÖu róp". ë ®©y, t¸c gi¶ hoµn toµn s¶n n«ng th«n vµ giai cÊp v« s¶n, th× v¨n ho¸ ch¼ng ph¶i lµ kh«ng thÊy r»ng c¬ së cña chÕ ®é kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh còng kh«ng cao g× h¬n v¨n ho¸ cña n­íc ta ®ã sao? Vµ nÕu tÕ hµng ho¸, nÒn kinh tÕ mµ ng­êi chØ huy nã, ë n­íc ta còng t¸c gi¶ xem xÐt ®êi sèng ë Nga kü h¬n th× cã lÏ «ng ta sÏ nh­ ë kh¾p c¸c n¬i kh¸c, ®Òu lµ giai cÊp t­ s¶n. Vµ ®¸ng lÏ kh«ng thÓ kh«ng nhËn thÊy ch¼ng h¹n r»ng trong nh÷ng ph¶i nãi ®Õn mét giai cÊp t­ s¶n bÞ tæ chøc ®éc quyÒn k×m h·m vïng mµ chñ nghÜa t­ b¶n ®· ®­îc ph¸t triÓn, nhu cÇu cña th× t¸c gi¶ l¹i nãi "n­íc nhµ"; ®¸ng lÏ ph¶i nãi ®Õn sù l­u n«ng d©n cao h¬n nhiÒu so víi nh÷ng vïng thuÇn tuý n«ng th«ng hµng ho¸ t­ s¶n th× t¸c gi¶ l¹i nãi ®Õn sù l­u th«ng nghiÖp. §ã lµ ®iÒu mµ tÊt c¶ c¸c nhµ kh¶o cøu vÒ nghÒ thñ "nh©n d©n"*. Nhµ t­ s¶n kh«ng bao giê cã thÓ hiÓu ®­îc sù c«ng ë n­íc ta ®Òu nhÊt trÝ nhËn thÊy, khi nh÷ng nghÒ thñ kh¸c nhau gi÷a hai kh¸i niÖm ®ã, mÆc dÇu sù kh¸c nhau ®ã rÊt c«ng ®ã ph¸t triÓn ®Õn møc khiÕn toµn bé ®êi sèng cña d©n lín. §Ó chØ râ r»ng sù kh¸c nhau ®ã lµ hiÓn nhiªn ®Õn møc c­ ®Òu mang dÊu vÕt cña chóng*. nµo, t«i xin dÉn ra mét t¹p chÝ cã uy tÝn ®èi víi nh÷ng "ng­êi Nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" kh«ng hÒ chó ý chót nµo ®Õn nh÷ng b¹n d©n", tê "Ký sù n­íc nhµ". Trong mét bµi b¸o nhan ®Ò: "®iÒu nhá nhÆt" nh­ thÕ, v× ®èi víi hä th× nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng ®ã "chØ" lµ do nÒn v¨n ho¸, hay nãi chung lµ do ®êi sèng "ChÕ ®é tµi phiÖt vµ nh÷ng c¬ së cña nã" (1872, sè 2), ta thÊy ngµy cµng phøc t¹p mµ ra; thËm chÝ hä còng kh«ng tù hái xem c¬ viÕt nh­ sau: së vËt chÊt cña nÒn v¨n ho¸ ®ã vµ cña sù phøc t¹p Êy lµ g×. "Theo M¸c-l«, nÐt ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña chÕ ®é tµi phiÖt lµ Nh­ng nÕu hä ®Ó ý Ýt ra lµ ®Õn ®êi sèng kinh tÕ ë n«ng th«n n­íc sù tha thiÕt ®èi víi h×nh thøc tù do chñ nghÜa cña nhµ n­íc ta th× hä còng nhÊt ®Þnh sÏ ph¶i thõa nhËn r»ng chÝnh sù ph©n hay Ýt ra còng lµ tha thiÕt víi c¸i nguyªn t¾c tù do mua tËu.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 60 3 61 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo s ao «ng l¹i kh«ng nãi g× ®Õn tÝnh chÊt ®èi kh¸ng cña sù ph¸t N Õu chóng ta lÊy nÐt ®Æc tr­ng ®ã, råi chóng ta liªn t­ëng ®Õn triÓn Êy? ®Õn tÝnh chÊt bãc lét cña ãc kinh doanh vµ ãc s¸ng t×nh h×nh c¸ch ®©y chØ 8 hay 10 n¨m, chóng ta sÏ thÊy lµ vÒ kiÕn Êy? DÜ nhiªn lµ ng­êi ta cã thÓ vµ ph¶i lªn tiÕng chèng ph­¬ng diÖn chñ nghÜa tù do, chóng ta ®· cã nh÷ng tiÕn bé rÊt l¹i c¸c tæ chøc ®éc quyÒn vµ c¸c thiÕt chÕ t­¬ng tù, v× râ rµng lín... BÊt cø b¸o nµo hay t¹p chÝ nµo còng vËy, tÊt c¶ ®Òu ch¾c lµ c¸c tæ chøc Êy lµm cho t×nh c¶nh cña ng­êi lao ®éng cµng lµ Ýt nhiÒu ®¹i biÓu cho nguyªn t¾c d©n chñ, ®Òu chiÕn ®Êu v× thªm tåi tÖ, ― nh­ng kh«ng nªn quªn r»ng ngoµi c¸c xiÒng lîi Ých cña nh©n d©n. Nh­ng ®i ®«i víi nh÷ng quan ®iÓm d©n xÝch kiÓu trung cæ ®ã, ng­êi lao ®éng cßn bÞ trãi buéc bëi chñ vµ thËm chÝ lµ Èn nÊp sau nh÷ng quan ®iÓm Êy (xin h·y nh÷ng xiÒng xÝch v÷ng ch¾c h¬n, hiÖn ®¹i h¬n, tøc lµ nh÷ng chó ý ®iÓm nµy), thØnh tho¶ng l¹i lé ra mét c¸ch v« t×nh hay cè xiÒng xÝch t­ s¶n. Kh«ng cßn nghi ngê g× r»ng viÖc xo¸ bá c¸c ý nh÷ng xu h­íng tµi phiÖt ®ã". tæ chøc ®éc quyÒn sÏ cã Ých cho toµn thÓ "nh©n d©n", v× khi nÒn kinh tÕ t­ s¶n ®· trë thµnh c¬ së cña nÒn kinh tÕ n­íc nhµ th× nh÷ng tµn tÝch cña nh÷ng trËt tù trung cæ Êy chØ céng * T¸c gi¶ cµng ®¸ng tr¸ch lµ ®· dïng c¸ch nãi ®ã, nhÊt lµ v× t¹p chÝ "Cña c¶i n­íc Nga" thÝch dïng tõ "nh©n d©n" ®Ó ®èi lËp l¹i tõ "t­ s¶n". thªm vµo c¸c tai häa t­ b¶n chñ nghÜa nh÷ng tai häa kh¸c cßn tÖ h¹i h¬n n÷a, tøc lµ §Ó lµm thÝ dô, t¸c gi¶ nªu ra bøc th­ cña c¸c th­¬ng nh©n ë nh÷ng tai häa trung cæ. Kh«ng cßn nghi ngê g× r»ng tuyÖt ®èi cÇn Xanh Pª-tÐc-bua vµ ë M¸t-xc¬-va göi cho bé tr­ëng tµi chÝnh, ph¶i tiªu diÖt c¸c tai häa Êy ®i, ― cµng sím, cµng triÖt ®Ó th× cµng ng­êi ®­îc c¸i ®¼ng cÊp rÊt ®¸ng t«n kÝnh Êy cña giai cÊp t­ s¶n tèt, ― ®Ó gi¶i phãng x· héi t­ s¶n khái nh÷ng xiÒng xÝch cña Nga tá lßng c¶m ¬n v× "®· lÊy viÖc khuÕch tr­¬ng hÕt søc réng r·i phong kiÕn mµ nã kÕ thõa, cëi trãi cho giai cÊp c«ng nh©n, lµm ho¹t ®éng cña t­ nh©n, ho¹t ®éng duy nhÊt cã hiÖu qu¶, lµm c¬ cho cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n chèng giai cÊp t­ s¶n së cho t×nh h×nh tµi chÝnh ë n­íc Nga". Råi t¸c gi¶ bµi b¸o kÕt ®­îc thuËn lîi h¬n. luËn: "C¸c phÇn tö vµ c¸c m­u ®å tµi phiÖt râ rµng lµ tån t¹i trong x· héi ta, vµ tån t¹i víi mét sè l­îng ®Çy ®ñ". VËy cÇn ph¶i nãi to¹c ra r»ng xo¸ bá c¸c ®éc quyÒn vµ hÕt th¶y mäi xiÒng xÝch trung cæ kh¸c (nh÷ng thø ®ã ®Çy dÉy ë Nga) C¸c «ng thÊy ®Êy: vµo thêi kú ®· qua tõ l©u, thêi kú mµ lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n ®Ó t¹o thuËn lîi nh÷ng Ên t­îng cña cuéc c¶i c¸ch gi¶i phãng vÜ ®¹i ®ang cßn cho cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp ®ã chèng chÕ ®é t­ s¶n. ChØ cã m¹nh mÏ vµ míi mÎ (cuéc c¶i c¸ch, nh­ «ng I-u-gia-cèp ®· ph¸t thÕ th«i. ChØ cã c¸c nhµ t­ s¶n míi cã thÓ quªn r»ng ®»ng sau hiÖn, ph¶i më ra nh÷ng con ®­êng yªn tÜnh vµ hîp lý cho sù nh÷ng lîi Ých chung cña toµn thÓ "nh©n d©n" trong viÖc chèng l¹i ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt "nh©n d©n", nh­ng sù thËt th× nã l¹i c¸c thiÕt chÕ trung cæ, phong kiÕn, cã sù ®èi kh¸ng s©u s¾c vµ chØ më ra nh÷ng con ®­êng cho sù ph¸t triÓn cña chÕ ®é tµi kh«ng ®iÒu hoµ ®­îc gi÷a giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp v« s¶n ë phiÖt) th× chÝnh nh÷ng bËc tiÒn bèi cña c¸c «ng còng kh«ng thÓ trong néi bé "nh©n d©n" Êy. kh«ng thõa nhËn tÝnh chÊt tµi phiÖt, nghÜa lµ tÝnh chÊt t­ s¶n, cña V¶ l¹i, thËt lµ v« lý nÕu t­ëng r»ng ®iÒu ®ã sÏ lµm cho nh÷ng ãc kinh doanh t­ nh©n ë n­íc Nga. "ng­êi b¹n d©n" xÊu hæ, khi mµ nãi vÒ nh÷ng nhu cÇu cña n«ng VËy t¹i sao «ng l¹i quªn ®iÒu ®ã? Khi nãi tíi sù l­u th«ng th«n, hä ®­a ra nh÷ng luËn ®iÖu ch¼ng h¹n nh­: "nh©n d©n" vµ ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c "lùc l­îng cña n­íc "C¸ch ®©y mÊy n¨m, ― «ng Cri-ven-c« kÓ l¹i nh­ thÕ, ― khi nhµ" nhê viÖc ph¸t huy "ãc kinh doanh vµ ãc s¸ng kiÕn", t¹i
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 62 3 63 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo nh÷ng "kho hµng" thËt sù, ë ngay trong nhµ chóng, trong c¸c mét sè tê b¸o xem xÐt xem n«ng th«n cÇn ®Õn nh÷ng nghÒ nghiÖp vµ nh÷ng phÇn tö trÝ thøc thuéc lo¹i nµo, th× ng­êi ta ®· qu¸n r­îu vµ trong c¸c tiÖm bu«n cña chóng råi. Nh÷ng n«ng thÊy danh môc ®ã rÊt dµi vµ rÊt phøc t¹p, nã bao gåm hÇu hÕt tÊt d©n ®ã cã ch¨ng chØ cßn l¹i nh÷ng "c¸nh tay" lao ®éng mµ th«i. c¶ c¸c lÜnh vùc cña cuéc sèng: sau c¸c nam n÷ b¸c sÜ th× ®Õn c¸c y Nh­ng vÒ mãn hµng nµy th× ngay c¶ bän quan l¹i Nga hoµng sÜ, råi ®Õn c¸c luËt s­, råi ®Õn c¸c gi¸o viªn, c¸c ng­êi tæ chøc th­ cho ®Õn nay còng vÉn ch­a nghÜ ra ®­îc nh÷ng "kho hµng" ®Ó viÖn vµ hiÖu s¸ch, c¸c nhµ n«ng häc, c¸c nhµ l©m häc vµ nãi chøa... chung lµ nh÷ng ng­êi lµm viÖc canh n«ng, c¸c nhµ kü thuËt ThËt khã mµ t­ëng t­îng ®­îc mét chøng cí nµo râ rµng thuéc nh÷ng ngµnh chuyªn m«n hÕt søc kh¸c nhau (lÜnh vùc rÊt h¬n vÒ sù ®åi b¹i ®Õn cùc ®é cña nh÷ng ng­êi "d©n chñ" ®ã, ― hä xóc ®éng tr­íc nh÷ng tiÕn bé kü thuËt trong "n«ng réng vµ hÇu nh­ ch­a ®­îc ®ông ®Õn), c¸c nhµ tæ chøc vµ l·nh d©n", nh­ng l¹i nh¾m m¾t tr­íc c¸i t×nh tr¹ng lµ ®¹o c¸c c¬ quan tÝn dông, kho hµng, v.v.". còng chÝnh "n«ng d©n" Êy bÞ t­íc ®o¹t hµng lo¹t. ¤ng Ca-r­- Chóng ta h·y nãi ®Õn, ch¼ng h¹n, c¸c "nhµ trÝ thøc" (??) mµ sÐp, ch¼ng h¹n, trong tê "Cña c¶i n­íc Nga", sè 2 ("S¬ th¶o", sù ho¹t ®éng trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc § XII), víi c¸i say s­a cña th»ng ngèc tù do chñ kinh tÕ, tøc lµ c¸c nhµ l©m häc, c¸c nhµ n«ng häc, c¸c nhµ nghÜa, ®· kÓ l¹i nh÷ng tr­êng hîp vÒ "sù c¶i tiÕn vµ c¶i thiÖn" kü thuËt, v.v.. Qu¶ lµ, nh÷ng ng­êi Êy ®ang cÇn cho n«ng th«n trong nÒn kinh tÕ n«ng d©n, vÒ "viÖc phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ biÕt bao! Nh­ng cÇn cho n«ng th«n n µo? ― dÜ nhiªn lµ cÇn cho n«ng d©n nh÷ng thø h¹t gièng c¶i tiÕn", nh­ lµ gièng yÕn m¹ch n«ng th«n cña nh÷ng ng­êi chñ ®Êt, cho n«ng th«n cña nh÷ng Mü, gièng lóa m× ®en Va-da, gièng yÕn m¹ch Cl©y-®ª-x®a-l¬, ng­êi mu-gÝch kh¸ gi¶, cã "cña ®Ó dµnh" vµ cã thÓ tr¶ c«ng cho v.v.. ë c¸c n¬i kh¸c, n«ng d©n dµnh riªng nh÷ng kho¶nh ®Êt tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cã nghÒ chuyªn m«n, nh÷ng ng­êi mµ «ng nhá ®Ó gieo h¹t: sau khi ®· cµy bõa kü, hä gieo b»ng tay nh÷ng mÉu h¹t gièng ®· ®­îc chän läc". "Trong lÜnh vùc c«ng cô c¶i Cri-ven-c« muèn tÆng danh hiÖu lµ nh÷ng "nhµ trÝ thøc". C¸i tiÕn vµ m¸y mãc" cÇn chØ ra "nhiÒu c¶i c¸ch rÊt kh¸c nhau"*: cµy n«ng th«n Ê y qu¶ thùc tõ l©u ®· hÕt søc cÇn ®Õn c¶ c¸c nhµ kü vun, cµy cá, m¸y ®Ëp lóa, m¸y qu¹t lóa, m¸y sµng. Ng­êi ta thuËt, lÉn tÝn dông vµ c¸c kho hµng, ― tÊt c¶ s¸ch b¸o kinh tÕ nhËn thÊy "ph©n bãn ngµy cµng cã nhiÒu lo¹i": ph©n l©n, ph©n ®Òu ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Nh­ng cßn cã mét n«ng th«n kh¸c, chuång, ph©n chim, v.v.. "C¸c th«ng tin viªn b¸o chÝ nhÊn m¹nh ®«ng h¬n rÊt nhiÒu, ― mµ lÏ ra nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" nªn nghÜ sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc t¹i chç, trong c¸c lµng, nh÷ng kho cña ®Õn nhiÒu h¬n mét chót, ― tøc lµ c¸i n«ng th«n cña nh÷ng n«ng héi ®ång ®Þa ph­¬ng ®Ó b¸n ph©n l©n", ― c ho nªn «ng Ca-r­- d©n bÞ ph¸ s¶n, trÇn trôi vµ x¬ x¸c, nh÷ng ng­êi ®ã ch¼ng sÐp, sau khi trÝch dÉn t¸c phÈm cña «ng V.V.: "C¸c trµo l­u tiÕn nh÷ng kh«ng cã "cña ®Ó dµnh" ®Ó tr¶ c«ng cho c¸c "nhµ tri thøc" bé trong kinh tÕ n«ng d©n" («ng Cri-ven-c« còng cã viÖn ®Õn t¸c mµ thËm chÝ cßn kh«ng cã ®ñ b¸nh ¨n ®Ó khái chÕt ®ãi n÷a. Vµ phÈm Êy), ®øng tr­íc nh÷ng tiÕn bé lµm xóc ®éng lßng ng­êi chÝnh c¸i n«ng th«n Ê y, c¸c «ng muèn gióp ®ì b»ng c¸c kho Êy, ®· nãi víi giäng hÕt søc c¶m kÝch nh­ sau: hµng!! Nh÷ng ng­êi n«ng d©n mét ngùa hay kh«ng cã ngùa cña "Nh÷ng tin tøc mµ chóng t«i chØ cã thÓ ®­a ra ®©y mét c¸ch chóng ta sÏ lÊy g× mµ bá vµo trong c¸c kho hµng Êy? QuÇn ¸o tãm t¾t nh­ vËy, ®· g©y nªn mét Ên t­îng võa phÊn khëi võa cña hä ­? ― th× n¨m 1891, hä ®· ®em cÇm cè cho bän cu-l¾c buån rÇu... PhÊn khëi, bëi v× nh÷ng ng­êi ®ã, nghÌo khæ, mang n«ng th«n vµ thµnh thÞ råi; bän nµy thùc hiÖn c¸i ph­¬ng s¸ch c«ng m¾c nî, phÇn lín kh«ng cã ngùa, ®­¬ng lµm viÖc kh«ng ng¬i nh©n ®¹o tù do chñ nghÜa cña c¸c «ng, nªn ®· tæ chøc håi ®ã
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 64 3 65 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo * Ngµi gi¸o s­ ®¸ng kÝnh ¬i, ngµi hoµn toµn cã lý khi ngµi nãi r»ng mét nÒn tay, kh«ng sên lßng n¶n chÝ, kh«ng thay ®æi c«ng viÖc lµm ¨n, vÉn kinh doanh ®­îc c¶i thiÖn sÏ ®Òn bï gÊp tr¨m lÇn cho nh÷ng "nh©n d©n" trung thµnh víi ruéng ®Êt, v× hä biÕt r»ng t­¬ng lai cña hä, søc "kh«ng sên lßng n¶n chÝ" vµ "vÉn trung thµnh víi ruéng ®Êt" ®ã. Nh­ng hìi m¹nh cña hä, sù giµu cã cña hä lµ ë ruéng ®Êt, lµ ë sù khai th¸c ngµi ®¹i tiÕn sÜ kinh tÕ chÝnh trÞ, ngµi h¸ ch¼ng nhËn thÊy r»ng muèn mua ®­îc ruéng ®Êt mét c¸ch thÝch ®¸ng. (å, tÊt nhiªn! Khái ph¶i nãi! chÝnh tÊt c¶ c¸c thø ph©n l©n, v.v. ®ã, th× ng­êi "mu-gÝch" ph¶i kh¸c víi ®«ng ®¶o nh÷ng d©n nghÌo ®ãi ë chç lµ anh ta cã tiÒn ®Ó rçi (mµ tiÒn lµ s¶n phÈm cña lao c¸i anh mu-gÝch nghÌo khæ vµ kh«ng ngùa ®ã lµ ng­êi ®éng x· héi r¬i vµo tay t­ nh©n); ngµi h¸ ch¼ng nhËn thÊy r»ng chiÕm h÷u c¸i phÇn "®Òn bï" ®ã cho mét nÒn kinh doanh ®· ®­îc c¶i thiÖn cã nghÜa lµ chiÕm * T«i xin nh¾c b¹n ®äc ®Õn sù ph©n bè nh÷ng c«ng cô c¶i tiÕn ®ã trong h÷u lao ®éng cña ng­êi kh¸c, r »ng chØ cã nh÷ng tªn tay sai khèn n¹n cña giai cÊp t­ s¶n míi coi nç lùc c¸ nh©n cña ng­êi chñ ®Êt "lµm viÖc kh«ng ng¬i tay" huyÖn N«-v«-u-den-xc¬ nh­ sau: 37% n«ng d©n (nghÌo) víi 10 000 hé trong ®Ó cho "m¶nh ®Êt nu«i sèng m×nh ®­îc mµu mì", lµ nguån gèc cña sù ®Òn bï sè 28 000 hé, cã ®­îc 7 n«ng cô trong sè 5 724 c¸i, tøc 1/8 phÇn tr¨m! 4 /5 sè dåi dµo ®ã, hay sao? n«ng cô Êy bÞ nh÷ng ng­êi giµu n¾m ®éc quyÒn, mµ nh÷ng ng­êi nµy th× chØ chiÕm cã 1/4 sè hé. 1) ― ¤i, sù chÊt ph¸c thÇn th¸nh! mua ph©n l©n, m¸y sµng, m¸y ®Ëp vµ h¹t gièng yÕn m¹ch Cl©y-®ª- n h­ thÕ ®©u), bëi v×... chÝnh chóng ta còng cÇn ®­îc khÝch lÖ. Chóng ta ®· lµm x®a-l¬ ®Êy! O, sancta simplicitas1)! §©y kh«ng ph¶i lµ do mét c« n÷ g× ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi mu-gÝch ®ang cã ý muèn c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ cña m×nh? sinh viÕt ra ®©u, mµ lµ do mét gi¸o s­, mét tiÕn sÜ khoa kinh tÕ Chóng ta cã khoa häc, s¸ch b¸o, c¸c viÖn b¶o tµng, c¸c kho hµng, c¸c ®¹i lý ¨n hoa chÝnh trÞ viÕt ra ®Êy!! Kh«ng, muèn nãi sao th× nãi, sù chÊt ph¸c hång. (Qu¶ thËt nh­ vËy ®Êy, th­a c¸c ngµi, "khoa häc" ®­îc ®Æt bªn c¹nh c¸c "®¹i vÉn kh«ng ®ñ ®Ó gi¶i thÝch c¸c sù viÖc). Hä r¸o riÕt t×m ph­¬ng lý ¨n hoa hång"... CÇn ph¶i xÐt nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" kh«ng ph¶i vµo lóc hä ®ang ph¸p khai th¸c ruéng ®Êt mét c¸ch thÝch ®¸ng, hä t×m nh÷ng con ®Êu tranh chèng nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi, v× lóc Êy hä mang bé lÔ phôc may ®­êng míi, nh÷ng ph­¬ng ph¸p canh t¸c míi, nh÷ng gièng m¸, b»ng nh÷ng m¶nh vôn cña nh÷ng "lý t­ëng cña cha «ng", mµ ph¶i xÐt hä trong bé dông cô, ph©n bãn, nghÜa lµ hä t×m tÊt c¶ nh÷ng c¸i g× cã thÓ lµm quÇn ¸o hä mÆc hµng ngµy, khi hä th¶o luËn tØ mØ c¸c vÊn ®Ò ®êi sèng hµng ngµy. cho m¶nh ®Êt nu«i sèng hä ®­îc mµu mì vµ chãng hay chÇy sÏ ChÝnh ®ã lµ lóc b¹n cã thÓ quan s¸t ®­îc c¸c nhµ t­ t­ëng cña tÇng líp tiÓu thÞ d©n ®Òn bï cho hä gÊp tr¨m lÇn*... Nh÷ng tin tøc ®ã g©y nªn mét Ên víi tÊt c¶ bé mÆt vµ tÊm lßng cña hä). §èi víi ng­êi mu-gÝch, cã c¸i g× t­¬ng tù nh­ t­îng buån rÇu, bëi v× (cã lÏ b¹n ®äc nghÜ r»ng ë ®©y "ng­êi b¹n thÕ kh«ng? §­¬ng nhiªn lµ cã nh÷ng mÇm mèng, song nh÷ng mÇm mèng ®ã h×nh d©n" Ýt ra còng nh¾c ®Õn t×nh tr¹ng n«ng d©n bÞ t­íc ®o¹t hµng nh­ ph¸t triÓn mét c¸ch khã kh¨n thÕ nµo Êy. Ng­êi mu-gÝch muèn thÊy tËn m¾t, ― lo¹t, t×nh tr¹ng ®· ®i kÌm theo vµ g©y ra viÖc tËp trung ruéng ®Êt thÕ nh­ng c¸c ruéng thÝ nghiÖm cña chóng ta ë ®©u, c¸c n«ng trang kiÓu mÉu cña vµo tay nh÷ng mu-gÝch kh¸ gi¶, ®· biÕn ®Êt ®ai thµnh t­ b¶n, chóng ta ë ®©u? Ng­êi mu-gÝch muèn t×m ®äc, ― thÕ nh­ng, s¸ch b¸o phæ biÕn thµnh c¬ së cña mét nÒn kinh doanh ®­îc c¶i thiÖn, ― c¸i t×nh n«ng häc cña ta ë ®©u?.. Ng­êi mu-gÝch muèn t×m ph©n bãn, c«ng cô, gièng m¸, ― tr¹ng t­íc ®o¹t Êy chÝnh ®· nÐm ra thÞ tr­êng nh÷ng thÕ nh­ng c¸c kho hµng cña Héi ®ång ®Þa ph­¬ng vÒ tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã, sù mua "c¸nh tay" "tù do" vµ "rÎ tiÒn" nh÷ng c¸nh tay t¹o ra nh÷ng sù bu«n vµ nh÷ng thuËn lîi vÒ mua, vÒ b¸n, ë ®©u?.. VËy nh÷ng nhµ ho¹t ®éng, dï thµnh c«ng cho "®Çu ãc kinh doanh" d©n téc vÒ tÊt c¶ nh÷ng m¸y lµm viÖc riªng cho m×nh hay lµm viÖc cho c¸c Héi ®ång ®Þa ph­¬ng, c¸c ngµi ®ang ë ®Ëp, m¸y sµng, m¸y qu¹t lóa Êy ch¨ng? ― hoµn toµn kh«ng ph¶i ®©u? C¸c ngµi h·y ®i vµ lµm viÖc ®i, thêi c¬ ®· ®Õn tõ l©u råi, vµ Tõ s©u trong ®¸y lßng, d©n Nga
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 66 3 67 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo nÆng l·i vµ con nî, mµ SÏ nãi víi c¸c ngµi: ®a t¹!" N. Ca-r­-sÐp (" Cña c¶i n­íc Nga" * Guèc-vÝch nãi ë mét ®o¹n kh¸c (tr.104): "Trong néi bé c«ng x· n«ng Sè 2, tr.19). th«n, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng giai cÊp x· héi ®èi kh¸ng". T«i dÉn Guèc-vÝch chØ lµ ®Ó bæ sung cho nh÷ng tµi liÖu ®· tr×nh bµy trªn kia. c ßn gi÷a n«ng d©n nãi chung n÷a. Xem bµi b¸o cña «ng ta: "Sù §Êy, nh÷ng ng­êi b¹n cña nh÷ng ng­êi tiÓu t­ s¶n "nh©n san b»ng" 72 trong t¹p chÝ "T­ t­ëng Nga", 1882, sè 1" (s.®.d. tr. d©n" say s­a vÒ nh÷ng tiÕn bé cã tÝnh chÊt tiÓu thÞ d©n cña hä, lµ 106). nh­ thÕ ®Êy! Vµo nh÷ng n¨m 60 vµ 70, ― khi ng­êi ta ®· rÊt Ýt tµi liÖu T­ëng chõng nh­, dï cã bá qua kh«ng ph©n tÝch ®êi sèng kinh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ kinh tÕ n«ng th«n vµ khi sù ph©n ho¸ cña tÕ trong n«ng th«n cña n­íc ta ®i n÷a, th× còng chØ cÇn nh×n c¸i sù n«ng th«n ch­a lé ra rÊt râ, ― th× r¬i vµo ¶o t­ëng ®ã lµ cã thÓ tha thËt næi bËt trong lÞch sö kinh tÕ míi cña n­íc ta ― nh÷ng tiÕn bé thø ®­îc, vµ thËm chÝ cßn lµ tÊt nhiªn n÷a, nh­ng ngµy nay ph¶i cña kinh tÕ n«ng d©n, mµ mäi ng­êi ®Òu ®· nhËn thÊy, ®i ®«i víi viÖc t­íc ®o¹t n«ng d©n hµng lo¹t ― lµ ®ñ thÊy râ r»ng thËt lµ v« thËt sù cè t×nh nh¾m m¾t l¹i míi kh«ng thÊy sù ph©n ho¸ Êy. lý nÕu coi n«ng d©n lµ mét chØnh thÓ ®oµn kÕt vµ thuÇn nhÊt, lµ ®ñ §iÒu rÊt ®¸ng chó ý lµ chÝnh trong thêi gian gÇn ®©y, khi sù ph¸ thÊy râ tÝnh chÊt t­ s¶n cña tÊt c¶ nh÷ng tiÕn bé Êy! Song nh÷ng s¶n cña n«ng d©n h×nh nh­ ®¹t tíi ®iÓm cao nhÊt th× kh¾p mäi "ng­êi b¹n d©n" vÉn lµm ®ui lµm ®iÕc tr­íc tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã. n¬i ng­êi ta ®Òu nghe nãi ®Õn nh÷ng trµo l­u tiÕn bé trong kinh Sau khi bá mÊt nh÷ng mÆt tèt cña chñ nghÜa d©n tuý x· héi - c¸ch tÕ n«ng d©n. ¤ng V.V. («ng nµy còng lµ mét "ng­êi b¹n d©n" m¹ng cò ë Nga, hä b¸m chÆt lÊy mét trong nh÷ng sai lÇm lín cña chÝnh cèng nhÊt) ®· viÕt c¶ mét quyÓn s¸ch vÒ vÊn ®Ò ®ã. Vµ b¹n chñ nghÜa ®ã, tøc lµ viÖc kh«ng hiÓu ®­îc sù ®èi kh¸ng giai cÊp kh«ng thÓ tr¸ch «ng Êy lµ nãi sai sù thËt. Ng­îc l¹i, sù tiÕn bé vÒ trong néi bé n«ng d©n. kü thuËt vµ n«ng häc trong n«ng d©n lµ kh«ng thÓ hoµi nghi g× "Ng­êi d©n tuý trong nh÷ng n¨m 70 ― « ng Guèc-vÝch nãi ®­îc, nh­ng t×nh tr¹ng n«ng d©n bÞ t­íc ®o¹t hµng lo¹t còng rÊt ®óng, ― kh«ng cã mét ý niÖm nµo vÒ sù ®èi kh¸ng giai l¹i kh«ng thÓ hoµi nghi g× ®­îc. Ê y thÕ mµ nh÷ng "ng­êi b¹n cÊp trong néi bé cña chÝnh ngay n«ng d©n, chØ ®ãng khung d©n" l¹i tËp trung tÊt c¶ sù chó ý vµo viÖc ng­êi "mu-gÝch" sù ®èi kh¸ng Êy trong nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a "kÎ bãc lét" ― r¸o riÕt t×m tßi nh÷ng ph­¬ng ph¸p canh t¸c míi, khiÕn hä cã c u-l¾c hay quû hót m¸u ― vµ n¹n nh©n cña nã, ng­êi n«ng thÓ lµm cho m¶nh ®Êt nu«i sèng hä ®­îc mµu mì thªm; ®ång d©n thÊm nhuÇn tinh thÇn céng s¶n chñ nghÜa*. ChØ cã mét thêi nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" l¹i kh«ng thÊy mÆt tr¸i cña sù m×nh GlÐp U-xpen-xki lµ gi÷ th¸i ®é hoµi nghi; «ng ta mØm viÖc, tøc lµ t×nh tr¹ng còng nh÷ng ng­êi "mu-gÝch" Êy ®ang c­êi mØa mai ®¸p l¹i ¶o t­ëng chung. Do hoµn toµn biÕt rÊt r¸o riÕt t¸ch rêi khái ruéng ®Êt. Ch¼ng kh¸c g× ®µ ®iÓu, râ n«ng d©n vµ do tµi n¨ng nghÖ sÜ lín lao cña «ng, «ng ®· nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" giÊu ®Çu ®i ®Ó khái nh×n th¼ng vµo ®i s©u vµo b¶n chÊt cña hiÖn t­îng, «ng kh«ng thÓ kh«ng thùc tÕ, ®Ó khái thÊy r»ng chÝnh hä ®ang ®øng tr­íc qu¸ thÊy r»ng chñ nghÜa c¸ nh©n ®· trë thµnh nÒn t¶ng cña tr×nh ruéng ®Êt ― mµ n«ng d©n ph¶i t¸ch khái ― biÕn thµnh nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ, kh«ng nh÷ng gi÷a ng­êi cho vay
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 68 3 69 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo t­ b¶n, tr­íc qu¸ tr×nh h×nh thµnh cña thÞ tr­êng trong xiÒng xÝch trung cæ, vµ do ®ã t¹o thuËn lîi cho c«ng nh©n n­íc*. Xin c¸c «ng cø thö p h¸p cò; chÝnh lµ v× sù c¹nh tranh buéc anh ta ph¶i t×m tßi nh÷ng ph­¬ng ph¸p míi, do chç n«ng nghiÖp ngµy cµng cã tÝnh chÊt hµng * ViÖc t×m tßi nh÷ng "ph­¬ng ph¸p canh t¸c míi" trë nªn s«i ho¸, cã tÝnh chÊt t­ s¶n. næi chÝnh lµ v× ng­êi mu-gÝch kh¸ gi¶ ph¶i ®iÒu khiÓn mét c¬ së kinh ®Êu tranh chèng chÝnh ngay chÕ ®é t­ s¶n, chÕ ®é mµ dÜ nhiªn lµ doanh lín h¬n, mµ anh ta kh«ng thÓ ®¶m ®­¬ng næi víi nh÷ng ph­¬ng phñ nhËn sù tån t¹i cña hai qu¸ tr×nh ®èi lËp nhau Êy trong n«ng nh÷ng biÖn ph¸p nh­ thÕ kh«ng lµm tæn th­¬ng, tr¸i l¹i cßn lµm d©n c«ng x· cña chóng ta, c¸c «ng cø thö lÊy c¸i g× kh¸c chø cho m¹nh thªm, ― tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chóng ta ®· ®äc tõ l©u kh«ng ph¶i lÊy tÝnh chÊt t­ s¶n cña x· héi chóng ta mµ gi¶i thÝch trong tÊt c¶ c¸c s¸ch b¸o cña ph¸i tù do ë Nga. KÓ ra th× còng hai qu¸ tr×nh ®ã xem nµo! ― Kh«ng ®­îc ®©u! Ca ngîi vµ nãi lªn ch¼ng cÇn ph¶i ph¶n ®èi c¸i ®ã n÷a, nÕu c¸c ngµi trong t¹p chÝ toµn nh÷ng c©u nh©n ®¹o vµ thiÖn ý, ®ã lµ toµn bé c¸i "khoa häc" "Cña c¶i n­íc Nga" kh«ng buéc chóng ta ph¶i ph¶n ®èi: hä ®· cña hä, toµn bé "ho¹t ®éng" chÝnh trÞ cña hä. ®­a "nh÷ng mÇm mèng rôt rÌ cña chñ nghÜa tù do" Êy ra ®Ó Vµ c¸i c¸ch v¸ vÝu nh­ thÕ chÕ ®é hiÖn t¹i theo kiÓu tù do chèng nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi vµ ®Ó lµm g­¬ng cho chñ nghÜa rôt rÌ l¹i ®­îc hä thËm chÝ n©ng lªn thµnh c¶ mét nh÷ng ng­êi nµy, ®ång thêi hä l¹i cßn tr¸ch cø nh÷ng ng­êi nµy triÕt häc. ¤ng Cri-ven-c« nãi mét c¸ch th©m thuý r»ng: "Lµm lµ ®· tõ bá nh÷ng "lý t­ëng cña cha «ng". Cho nªn chóng t«i mét viÖc nhá sinh ®éng cßn tèt h¬n lµ ch¼ng lµm g× hÕt". ― ThËt kh«ng thÓ kh«ng nãi r»ng ph¶n ®èi nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi lµ võa míi l¹i võa th«ng minh. Sau n÷a, ― t¸c gi¶ nãi tiÕp ― mµ l¹i ®Ò nghÞ vµ nªu lªn c¸i ho¹t ®éng tù do chñ nghÜa cã tÝnh "mét viÖc nhá hoµn toµn kh«ng ®ång nghÜa víi mét môc ®Ých chÊt «n hoµ vµ thËn träng Êy (nghÜa lµ ho¹t ®éng phôc vô cho nhá". §Ó nªu thÝ dô vÒ viÖc "më réng ho¹t ®éng" nh­ thÕ, khi giai cÊp t­ s¶n) th× Ýt ra còng ®¸ng nùc c­êi. Cßn vÒ cha «ng vµ lý mµ mét viÖc nhá trë thµnh "®óng vµ tèt", th× ng­êi ta kÓ ra ho¹t t­ëng cña cha «ng chóng ta th× cÇn chó ý lµ mÆc dÇu nh÷ng lý ®éng cña mét bµ trong viÖc x©y dùng tr­êng häc; råi ®Õn ho¹t luËn tr­íc kia cña nh÷ng ng­êi d©n tuý Nga cã sai lÇm vµ kh«ng ®éng cña c¸c luËt s­ trong n«ng d©n ®Ó tÈy trõ nh÷ng kÎ thÝch t­ëng ®Õn ®©u ch¨ng n÷a, nh­ng nh÷ng ng­êi nµy dï sao còng kiÖn tông; ®Õn viÖc c¸c luËt s­ muèn ®i vÒ c¸c tØnh, theo c¸c gi÷ mét th¸i ®é hoµn toµn phñ ®Þnh ®èi víi c¸c "mÇm mèng phiªn xö l­u ®éng cña c¸c toµ ¸n huyÖn, ®Ó bªnh vùc nh÷ng rôt rÌ cña chñ nghÜa tù do" Êy. T«i m­în c©u ®ã trong mét bµi ng­êi bÞ c¸o; cuèi cïng, ng­êi ta kÓ ®Õn viÖc tæ chøc ― mµ b¸o cña «ng N. Mi-khai-lèp-xki: "Nh©n viÖc xuÊt b¶n quyÓn s¸ch chóng ta ®· biÕt ― ra c¸c kho hµng cho thî thñ c«ng: ë ®©y më cña C¸c M¸c b»ng tiÕng Nga" ("Ký sù n­íc nhµ", 1872, sè 4), mét réng ho¹t ®éng (lªn thµnh mét môc ®Ých lín) lµ ë chç lËp ra bµi b¸o viÕt víi mét giäng v¨n sinh ®éng, linh ho¹t vµ t­¬i s¸ng nh÷ng kho hµng, "do c¸c héi ®ång ®Þa ph­¬ng hîp søc cïng (so víi c¸c bµi «ng ta viÕt hiÖn nay), trong ®ã «ng ta kÞch liÖt lµm, ë nh÷ng trung t©m sÇm uÊt nhÊt". chèng l¹i c¸i ®Ò nghÞ lµ kh«ng nªn lµm phËt ý nh÷ng ng­êi trÎ DÜ nhiªn, tÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm ®ã lµ rÊt cao quý, nh©n ®¹o tuæi thuéc ph¸i tù do cña n­íc ta. vµ tù do chñ nghÜa, ― "tù do chñ nghÜa" bëi v× nh÷ng Nh­ng ®ã lµ viÖc ®· x¶y ra tõ l©u, l©u ®Õn nçi nh÷ng "ng­êi viÖc ®ã lµm cho chÕ ®é kinh tÕ t­ s¶n tho¸t khái mäi
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 70 3 71 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo b¹n d©n" ®· cã thÓ quªn hÕt tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, vµ víi s¸ch nh÷ng hµnh ®éng thö ¸p dông chÝnh c¸i nguyªn t¾c can thiÖp l­îc cña hä, hä ®· chØ râ cho ta thÊy r»ng nÕu kh«ng phª ph¸n cña nhµ n­íc nh»m bªnh vùc kÎ yÕu vÒ kinh tÕ". theo quan ®iÓm duy vËt c¸c thiÕt chÕ chÝnh trÞ, kh«ng hiÓu ®­îc tÝnh chÊt giai cÊp cña nhµ n­íc hiÖn ®¹i th× chñ nghÜa cÊp tiÕn * V« nghÜa, bëi v× lùc l­îng cña "kÎ m¹nh vÒ kinh tÕ", th× ngoµi nh÷ng c¸i vÒ chÝnh trÞ chØ c¸ch chñ nghÜa c¬ héi vÒ chÝnh trÞ cã mét gang kh¸c ra, chÝnh lµ ë chç nã n¾m quyÒn lùc vÒ chÝnh trÞ. Kh«ng cã quyÒn lùc ®ã th«i. th× nã sÏ kh«ng thÓ duy tr× ®­îc sù thèng trÞ cña nã vÒ kinh tÕ. Xin dÉn ra vµi thÝ dô vÒ chñ nghÜa c¬ héi Êy: "ViÖc c¶i tæ Bé tµi s¶n nhµ n­íc thµnh Bé n«ng nghiÖp, ― «ng I-u-gia-cèp tuyªn bè, ― c ã thÓ cã ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta, nh­ng còng cã thÓ chØ lµ mét sù thay quan ®æi chøc mµ th«i" ("Cña c¶i n­íc Nga", sè 10). VËy tÊt c¶ vÊn ®Ò lµ tuú ë chç: ng­êi ta "vêi ®Õn" ai, ― ®Õn nh÷ng ng­êi b¹n d©n hay ®Õn nh÷ng ng­êi ®¹i biÓu cho lîi Ých cña ®Þa chñ vµ cña nhµ t­ b¶n. Cßn b¶n th©n lîi Ých, th× ng­êi ta cã thÓ kh«ng ®ông ch¹m ®Õn. Còng «ng I-u-gia-cèp Êy nãi tiÕp: "B¶o vÖ kÎ yÕu vÒ kinh tÕ chèng l¹i kÎ m¹nh vÒ kinh tÕ, lµ nhiÖm vô tÊt nhiªn thø nhÊt trong chÝnh s¸ch can thiÖp cña nhµ n­íc", vµ nhµ b×nh luËn sinh ho¹t trong n­íc, trong sè 2 tê "Cña c¶i n­íc Nga", còng Nãi nh­ thÕ còng ®· lµ tèt, v× nãi th¼ng th¾n. ë ®©y, t¸c ®· lÆp l¹i ®óng nh÷ng lêi nh­ thÕ. Vµ ®Ó cho mäi ng­êi ®Òu gi¶ ®· c«ng khai nãi r»ng «ng ta còng muèn ®øng trªn c¬ së tin r»ng «ng ta hiÓu c¸i ®iÒu v« nghÜa* cã tÝnh chÊt tõ thiÖn ®ã nh÷ng quan hÖ x· héi hiÖn t¹i, gièng hÖt nh­ c¸c ngµi Gl¸t- xt«n vµ c¸c ngµi Bi-xm¸c, r»ng «ng ta còng muèn söa ch÷a ch¼ng kÐm g× c¸c b¹n ®ång sù xøng ®¸ng cña «ng ta, tøc c¸c vµ v¸ vÝu hÖt nh­ thÕ c¸i x· héi hiÖn t¹i (tøc lµ x· héi t­ s¶n ― nhµ t­ t­ëng thuéc ph¸i tù do vµ cÊp tiÕn cña tÇng líp tiÓu thÞ ®iÒu mµ «ng kh«ng hiÓu, còng y nh­ ë T©y ¢u nh÷ng kÎ d©n ë T©y ¢u, «ng I-u-ga-cèp thªm vµo ®iÒu ®· nãi trªn, nh­ t¸n thµnh bän Gl¸t-xt«n vµ bän Bi-xm¸c kh«ng hiÓu), chø sau: kh«ng ph¶i lµ ®Êu tranh chèng l¹i x· héi Êy. §iÒu hoµn toµn "C¸c ®¹o luËt cña Gl¸t-xt«n vÒ ruéng ®Êt73 , c¸c ®¹o ¨n khíp víi quan ®iÓm lý luËn c¬ b¶n Êy cña nh÷ng "ng­êi luËt cña Bi-xm¸c vÒ b¶o hiÓm c«ng nh©n, chÕ ®é thanh tra b¹n d©n", lµ hä coi nhµ n­íc ― c¬ quan sinh ra trªn c¬ së c¸i c«ng x­ëng, ý kiÕn thµnh lËp ng©n hµng n«ng d©n ë x· héi hiÖn ®¹i Êy vµ bªnh vùc lîi Ých cña c¸c giai cÊp thèng n­íc ta, viÖc tæ chøc di d©n ë trong n­íc, c¸c biÖn ph¸p trÞ trong x· héi ®ã ― lµ mét c«ng cô ®Ó c¶i c¸ch. Hä thËt thµ chèng tÇng líp cu-l¾c: tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc ®ã ®Òu lµ
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 72 3 73 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo cho r»ng nhµ n­íc lµ v¹n n¨ng vµ ®øng trªn mäi giai cÊp; ®Çu tiªn ®· diÔn ra s©u s¾c ®Õn møc lµ chÝnh phñ còng hä mong ®îi nhµ n­íc kh«ng nh÷ng "n©ng ®ì" ng­êi lao kh«ng nh×n thÊy ®­îc vµ ®· g©y ra mét lo¹t ch­íng ng¹i ®éng, mµ cßn lËp ra mét trËt tù ch©n chÝnh vµ ®óng ®¾n chèng l¹i nh÷ng biÕn ®æi Êy, mÆc dÇu lµ còng chÝnh c¸i (nh­ chóng ta ®· nghe «ng Cri-ven-c« nãi). V¶ l¹i, hiÓn chÝnh phñ "chuyªn chÕ" ®ã, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c cña nhiªn lµ ch¼ng cã thÓ mong chê ®­îc c¸i g× kh¸c ë hä, ®êi sèng trong n­íc, ®· "ñng hé", "b¶o vÖ" vµ "t¹o ra" mét nh÷ng nhµ t­ t­ëng thuÇn tuý cña giai cÊp tiÓu thÞ d©n. giai cÊp kh¸c? ChÝnh ®iÓm ®ã lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu vµ å, nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" ch¼ng bao giê tù ®Æt ra nh÷ng c©u tiªu biÓu khiÕn cho giai cÊp ®ã biÕn thµnh mét giai cÊp ph¶n hái nh­ thÕ c¶! V× tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu lµ chñ nghÜa duy vËt ®éng: ng­êi s¶n xuÊt nhá, bÞ ph©n t¸n vµ bÞ c« lËp bëi chÝnh vµ phÐp biÖn chøng, lµ "chñ nghÜa Hª-ghen", "chñ nghÜa thÇn bÝ nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, bÞ trãi buéc vµo mét n¬i nhÊt vµ siªu h×nh häc" mµ l¹i. Hä nghÜ gi¶n ®¬n r»ng chÝnh phñ ®ã, ®Þnh vµ vµo mét kÎ bãc lét nhÊt ®Þnh, kh«ng thÓ hiÓu ®­îc nÕu ng­êi ta yªu cÇu nã mét c¸ch nh· nhÆn vµ dÞu dµng, th× nã sÏ tÝnh chÊt giai cÊp cña sù bãc lét vµ cña sù ¸p bøc ®· lµm cho cã thÓ thu xÕp æn tho¶ c¶. Mµ vÒ mÆt dÞu dµng, th× ph¶i ®¸nh gi¸ ng­êi ®ã ®«i khi ®au khæ ch¼ng kÐm g× ng­êi v« s¶n; ng­êi cho ®óng tê "Cña c¶i n­íc Nga": sù thËt th× ngay c¶ trong c¸c b¸o s¶n xuÊt nhá ®ã kh«ng thÓ hiÓu ®­îc r»ng trong x· héi t­ s¶n th× ngay c¶ nhµ n­íc còng kh«ng thÓ kh«ng lµ mét nhµ n­íc cã tÝnh chÊt giai cÊp. Nga vµ toµn bé chÝnh s¸ch ®èi néi ®Òu chøng minh r»ng nhiÖm vô cña nhµ n­íc cña n­íc ta chØ lµ b¶o vÖ bän ®Þa chñ vµ giai cÊp ®¹i t­ s¶n, vµ ®µn ¸p ThÕ th× t¹i sao, hìi c¸c ngµi "b¹n d©n" rÊt ®¸ng t«n kÝnh, mét c¸ch hÕt søc d· man mäi m­u toan tù vÖ cña nh÷ng "kÎ yÕu vÒ kinh tÕ". t¹i sao chÝnh phñ ta cho ®Õn nay ― víi mét sù cè g¾ng ®Æc Vµ ®­¬ng nhiªn chÝnh ®ã lµ nhiÖm vô tù nhiªn cña nhµ n­íc, v× chÕ ®é biÖt tõ sau chÝnh cuéc c¶i c¸ch gi¶i phãng ®ã ― l¹i chØ "ñng chuyªn chÕ vµ chÕ ®é quan liªu thÊm rÊt s©u tinh thÇn n«ng n« vµ t­ s¶n, vµ hé, b¶o vÖ vµ t¹o ra" giai cÊp t­ s¶n vµ chñ nghÜa t­ b¶n? T¹i bëi v×, trong lÜnh vùc kinh tÕ, giai cÊp t­ s¶n chi phèi vµ thèng trÞ tuyÖt ®èi, sao ho¹t ®éng xÊu xa ®ã cña c¸i chÝnh phñ chuyªn chÕ t­ëng nã kiÒm gi÷ ng­êi c«ng nh©n trong t×nh tr¹ng ph¶i "chÞu lÐp mét bÒ". nh­ lµ ®øng trªn c¸c giai cÊp, l¹i tiÕn hµnh ®óng vµo thêi kú chÝ cña ph¸i tù do ë Nga, tê b¸o nµy còng tá ra kh«ng biÕt lÞch sö mµ nÐt ®Æc tr­ng cña ®êi sèng trong n­íc lµ sù ph¸t gi÷ mét th¸i ®é Ýt nhiÒu ®éc lËp. Xin c¸c b¹n h·y coi ®©y: triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸, cña th­¬ng nghiÖp vµ cña c«ng "ViÖc b·i bá thuÕ muèi, thuÕ th©n vµ viÖc gi¶m bít tiÒn nghiÖp? T¹i sao c¸c «ng l¹i nghÜ r»ng nh÷ng sù biÕn ®æi võa chuéc", ®­îc «ng I-u-gia-cèp coi lµ "sù gi¶m nhÑ rÊt quan nãi ®ã cña ®êi sèng trong n­íc, lµ c¸i cã sau, cßn chÝnh s¸ch träng cho nÒn kinh tÕ nh©n d©n". å, ®­¬ng nhiªn lµ nh­ thÕ! cña chÝnh phñ lµ c¸i cã tr­íc, mÆc dÇu nh÷ng sù biÕn ®æi Nh­ng sau viÖc b·i bá thuÕ muèi ch¼ng ph¶i lµ viÖc ®Æt ra v« sè thuÕ gi¸n thu míi vµ t¨ng thªm nh÷ng thø thuÕ cò ®ã _________________________________________________________ sao? sau viÖc b·i bá thuÕ th©n ch¼ng ph¶i lµ viÖc t¨ng thªm * § ã còng lµ ®iÒu khiÕn nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" trë thµnh nh÷ng sè tiÒn mµ nh÷ng n«ng d©n tr­íc kia thuéc nhµ n­íc buéc kÎ ph¶n ®éng nguy h¹i nhÊt khi hä nãi r»ng nhiÖm vô tù nhiªn cña ph¶i tr¶ d­íi h×nh thøc tiÒn chuéc ®ã sao? sau viÖc gi¶m bít nhµ n­íc lµ b¶o vÖ kÎ yÕu vÒ kinh tÕ (theo c¸i ®¹o ®øc tÇm th­êng tiÒn chuéc lõng danh kia (trong khi thi hµnh biÖn ph¸p kiÓu bµ giµ cña hä th× p h¶i n h­ thÕ ®Êy), thÕ mµ toµn bé lÞch sö n­íc
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 74 3 75 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo gi¶m bít Êy, thËm chÝ nhµ n­íc còng kh«ng tr¶ l¹i cho n«ng n ¨m sÏ ®­îc ®¸nh dÊu b»ng mét sù t­íc ®o¹t n«ng d©n d©n sè tiÒn lêi mµ nhµ n­íc ®· thu ®­îc trong viÖc chuéc cßn nhanh h¬n n÷a, cïng víi viÖc thµnh lËp Bé n«ng l¹i), h¸ ch¼ng ph¶i lµ ngµy nay còng vÉn cßn mét sù chªnh nghiÖp, chÝnh phñ sÏ b·i bá mét hay hai thø thuÕ trùc lÖch gi÷a sè tiÒn ph¶i tr¶ vµ n¨ng suÊt cña ruéng ®Êt, nghÜa thu vµ sÏ lËp ra mÊy thø thuÕ gi¸n thu míi; sau ®ã 40 lµ vÉn cßn mét tµn tÝch thËt sù vÒ t« phong kiÕn ®Êy sao? ― triÖu ng­êi sÏ l©m vµo c¶nh ®ãi, ― v µ c¸c ngµi Êy còng Ch¼ng sao c¶! V× c¸i quan träng ë ®©y chØ lµ c¸i "b­íc ®Çu", sÏ viÕt ®óng theo c¸i kiÓu tr­íc kia: c¸c «ng thÊy ch­a, lµ "nguyªn t¾c" th«i, råi sau nµy... råi sau nµy, cßn cã thÓ hiÖn cã 40 triÖu ng­êi ®ãi chø kh«ng ph¶i 50 triÖu; ®ã lµ ®­a ra nh÷ng yªu cÇu míi n÷a kia mµ! nhê chÝnh phñ ®· gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho nh©n d©n vµ cøu hä khái bÞ ph¸ s¶n hoµn toµn, ®ã lµ nhê chÝnh phñ Nh­ng ®ã chØ lµ hoa. Cßn ®©y míi lµ qu¶: ®· nghe lêi nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" vµ ®· thµnh lËp Bé "Nh÷ng n¨m 80 ®· gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho nh©n d©n n«ng nghiÖp! (nhê c¸c biÖn ph¸p nãi trªn), vµ nh­ thÕ lµ nh÷ng n¨m Mét thÝ dô kh¸c: ®ã ®· cøu nh©n d©n khái bÞ ph¸ s¶n hoµn toµn". Nhµ b×nh luËn vÒ sinh ho¹t trong n­íc, trong tê "Cña §©y còng l¹i lµ mét c©u ®iÓn h×nh v× c¸i tÝnh chÊt t«i tí c¶i n­íc Nga", sè 2, khi gi¶i thÝch r»ng "may sao" (sic!) v« liªm sØ cña nã, mét c©u mµ ng­êi ta chØ cã thÓ so s¸nh n­íc Nga lµ mét n­íc l¹c hËu "®· gi÷ ®­îc nh÷ng yÕu víi lêi tuyªn bè ®· dÉn ra trªn kia cña «ng Mi-khai-lèp- tè ®Ó thiÕt lËp chÕ ®é kinh tÕ cña m×nh trªn c¬ së nguyªn xki nãi r»ng chóng ta cßn ph¶i t¹o ra giai cÊp v« s¶n. Nãi t¾c ®oµn kÕt"  t h× nãi r»ng do ®ã nh µ n­íc Nga cã thÓ ®Õn ®©y, ta kh«ng thÓ kh«ng nhí l¹i lÞch sö tiÕn ho¸ cña tham gia "vµo c¸c quan hÖ quèc tÕ víi t­ c¸ch lµ kÎ ®i con ng­êi thuéc ph¸i tù do ë Nga, mµ Sª-®rin ®· m« t¶ truyÒn b¸ sù ®oµn kÕt kinh tÕ", r»ng "sù hïng c­êng vÒ rÊt ®óng. Con ng­êi thuéc ph¸i tù do ®ã b¾t ®Çu b»ng chÝnh trÞ" kh«ng thÓ chèi c·i ®­îc cña n­íc Nga lµm cho nã c¸ch yªu cÇu c¸c nhµ cÇm quyÒn ban hµnh nh÷ng c¶i c¸ch cµng cã thªm c¬ héi ®Ó ®ãng vai trß ®ã!! "trong ph¹m vi cã thÓ ®­îc"; råi tiÕp tôc b»ng c¸ch khÈn ChÝnh tªn sen ®Çm ¢u ch©u ®ã, c¸i thµnh tr× th­êng cÇu: "mét chót g× ®ã còng ®­îc", vµ kÕt thóc b»ng mét xuyªn vµ hÕt søc ®¸ng tin cËy cña mäi lùc l­îng ph¶n ®éng, lËp tr­êng vÜnh viÔn vµ bÊt di bÊt dÞch lµ "thÝch nghi víi kÎ ®· ®­a d©n Nga ®Õn c¸i nhôc lµ vèn bÞ ¸p bøc ë trong sù hÌn m¹t". Qu¶ vËy, chóng ta kh«ng thÓ nµo kh«ng nãi n­íc, nh­ng hä l¹i bÞ dïng lµm c«ng cô ®Ó ¸p bøc c¸c d©n r»ng nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" ®· gi÷ c¸i lËp tr­êng vÜnh téc ph­¬ng T©y, ― chÝnh tªn sen ®Çm ®ã ®· ®­îc coi lµ ng­êi ®i truyÒn b¸ sù ®oµn kÕt kinh tÕ ®Êy! viÔn vµ bÊt di bÊt dÞch Êy, khi mµ víi c¸i Ên t­îng cßn míi tinh vÒ n¹n ®ãi cña hµng triÖu ng­êi võa x¶y ra, ― ThËt lµ qu¸ chõng qu¸ ®çi! C¸c ngµi "b¹n d©n" cßn tÖ h¬n c¸i n¹n ®ãi mµ chÝnh phñ ®· ph¶n øng l¹i tr­íc tiªn _________________________________________________________ b»ng mét sù keo kiÖt con bu«n, sau ®ã b»ng mét sù hÌn nh¸t còng kh«ng kÐm phÇn con bu«n, ― h ä vÉn tuyªn bè * Ai ®oµn kÕt víi ai? ®Þa chñ víi n«ng d©n ­? ng­êi mu-gÝch kh¸ gi¶ víi nh÷ng ng­êi khè r¸ch ¸o «m ­? chñ x­ëng víi trªn b¸o chÝ cña hä lµ chÝnh phñ ®· cøu nh©n d©n khái c«ng nh©n ­? §Ó hiÓu ®­îc ý nghÜa cña c¸i nguyªn t¾c ®oµn kÕt" cæ ®iÓn ®ã, cÇn nhí l¹i r»ng sù ®oµn kÕt gi÷a chñ vµ thî ®¹t ®­îc bÞ ph¸ s¶n hoµn toµn!! Vµi n¨m n÷a sÏ tr«i qua, nh÷ng "lµ nhê viÖc gi¶m bít tiÒn c«ng".
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 76 3 77 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo tÊt c¶ nh÷ng ng­êi thuéc ph¸i tù do n÷a. Hä kh«ng nh÷ng (Ýt nhµ kü thuËt qu¸!), mï ch÷, v.v.; vµ khi cã nh÷ng kÎ ch¸n cÇu khÈn, ca tông chÝnh phñ, mµ l¹i cßn b¸i phôc chÝnh phñ, kh«ng muèn ngåi m·i quanh chiÕc th¶m xanh, kh«ng muèn b¸i phôc s¸t ®Êt, b¸i phôc víi biÕt bao nhiÖt t©m khiÕn tham dù m·i nh÷ng cuéc vui tµi tö, kh«ng muèn ¨n m·i ng­êi ta kinh h·i khi nghe c¸i tr¸n thÇn d©n trung thµnh mãn ch¶ c¸ chiªn ë nhµ viªn ®¹i biÓu quý téc, khi cã nh÷ng cña hä ®Ëp ®«m ®èp xuèng ®Êt. kÎ ®i lµm c«ng viÖc víi mét tinh thÇn quªn m×nh hiÕm cã C¸c b¹n cã nhí c¸i ®Þnh nghÜa cña ng­êi §øc vÒ tªn phi- (c¸c b¹n thÊy ch­a: hä tõ chèi th¶m xanh, trß vui vµ ch¶ r¸n li-xtanh kh«ng? ®Êy!), th× bÊt chÊp biÕt bao trë ng¹i, s¸ch b¸o ph¶i chµo Was ist der Philister? mõng hä". Ein hohler Darm, D­íi ®ã hai trang, víi vÎ trÞnh träng mÉn c¸n cña mét Voll Furcht und Hoffnung, viªn quan l¹i tõng tr¶i, «ng ta tr¸ch m¾ng nh÷ng kÎ nµo Da  G ott erbarm1). "ngËp ngõng kh«ng biÕt cã nªn nhËn lÊy, theo ®iÒu lÖ míi, c¸i chøc vô lµ tr­ëng héi ®ång ®Þa ph­¬ng, ®èc lý, chñ tÞch C¸i ®Þnh nghÜa Êy kh«ng thÝch hîp l¾m víi tr­êng hîp hay ñy viªn héi ®ång ®Þa ph­¬ng, hay kh«ng. Trong mét x· chóng ta nãi ®©y. Chóa... chóa ë n­íc ta bÞ ®Èy h¼n héi mµ ý thøc vÒ yªu cÇu vµ nghÜa vô cña c«ng d©n ®· ®­îc xuèng hµng thø yÕu. Nh­ng nhµ cÇm quyÒn th× l¹i lµ mét ph¸t triÓn (xin c¸c ngµi h·y nghe ®©y: thËt xøng ®¸ng lµ viÖc kh¸c. Vµ nÕu, trong c¸i ®Þnh nghÜa kia, chóng ta thay c¸ch nãi cña c¸c viªn quan lín næi tiÕng ë Nga, cña nh÷ng tiÕng "chóa" b»ng nh÷ng tiÕng "nhµ cÇm quyÒn" th× chóng ta ngµi Ba-ra-nèp hay C«-xÝch nµo ®ã!) th× ngËp ngõng nh­ 1) ― Phi-li-xtanh lµ g×? thÕ, xö sù nh­ thÕ lµ kh«ng ®­îc, bëi v× x· héi nµy tiÕp thu Mét c¸i ruét trèng rçng, mäi c¶i c¸ch theo c¸ch riªng cña nã, miÔn lµ c¶i c¸ch ®ã §Çy sî sÖt vµ hy väng, mang nh÷ng mÇm mèng cña cuéc sèng, nghÜa lµ x· héi ®ã Vµo lßng lµnh cña Chóa lîi dông vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hîp lý cña c¶i c¸ch, ®ång thêi (G¬-t¬). bá mÆc cho c¸c mÆt v« Ých cña nã chÕt dÇn ®i; vµ trong sÏ cã mét c©u nãi biÓu thÞ mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt néi dung tr­êng hîp nÕu c¶i c¸ch ch¼ng cã søc sèng g× c¶ th× nã sÏ t­ t­ëng, tr×nh ®é ®¹o ®øc vµ dòng khÝ c«ng d©n cña nh÷ng hoµn toµn lµ mét vËt l¹". "ng­êi b¹n d©n" nh©n ®¹o vµ tù do chñ nghÜa ë Nga. Cã trêi mµ biÕt ®­îc ®ã lµ c¸i g×! Mét thø chñ nghÜa c¬ Ngoµi c¸i quan niÖm hÕt søc v« lý cña hä vÒ chÝnh phñ, héi chØ ®¸ng mét xu th«i, mµ l¹i tr×nh bµy víi mét giäng nh÷ng "ng­êi b¹n d©n" cßn cã c¸i quan niÖm còng v« lý d­¬ng d­¬ng tù m·n ®Õn nh­ thÕ! VËy ra môc ®Ých cña s¸ch b¸o lµ cãp nhÆt nh÷ng chuyÖn thªu dÖt trong c¸c nh­ thÕ vÒ c¸i gäi lµ "tÇng líp trÝ thøc". ¤ng Cri-ven-c« viÕt: phßng kh¸ch nãi vÒ nh÷ng ng­êi m¸c-xÝt hung ¸c, lµ cói "S¸ch b¸o"... cÇn ph¶i "®¸nh gi¸ hiÖn t­îng c¨n cø theo ý ®Çu tr­íc chÝnh phñ ®Ó c¶m ¬n nã ®· cøu nh©n d©n khái nghÜa x· héi cña nã vµ ph¶i khuyÕn khÝch mäi m­u toan bÞ ph¸ s¶n hoµn toµn, lµ chµo mõng nh÷ng kÎ ch¸n kh«ng h­íng tíi c¸i thiÖn. S¸ch b¸o ®· nh¾c ®i nh¾c l¹i vµ tiÕp tôc cßn muèn ngåi quanh chiÕc th¶m xanh n÷a, lµ d¹y cho nh¾c ®i nh¾c l¹i viÖc thiÕu gi¸o viªn, thiÕu b¸c sÜ, thiÕu "c«ng chóng" chí nªn tõ chèi nh÷ng chøc vô nh­ chøc thñ nh÷ng nhµ kü thuËt, viÖc nh©n d©n ®ang èm ®au, nghÌo ®i
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 78 3 79 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo tr­ëng héi ®ång ®Þa ph­¬ng... Nh­ng t«i ®­¬ng ®äc c¸i g× d¹y cho nh©n d©n biÕt hµnh ®éng ®oµn kÕt nhÊt trÝ, r»ng ®©y? Tê "TuÇn lÔ" 74 hay tê "Thêi míi"? ― Kh«ng, ®ã lµ tê c«ng x· lµ mét nguån t×nh c¶m vÞ tha, v.v.76, ― th× chÝnh «ng "Cña c¶i n­íc Nga", c¬ quan cña nh÷ng ng­êi d©n chñ tiªn Mi-khai-lèp-xki còng thÊy ng­îng vµ thÑn thïng b¶o «ng tiÕn Nga ®Êy... V.V. r»ng "kh«ng cã c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo chøng minh ThÕ mµ c¸c ngµi ®ã l¹i bµn vÒ nh÷ng "lý t­ëng cña mèi liªn hÖ gi÷a c«ng x· cña n­íc ta vµ chñ nghÜa vÞ tha c¶"77. Qu¶ lµ kh«ng cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu nh­ thÕ cha «ng", tù nhËn r»ng chÝnh m×nh lµ nh÷ng ng­êi ®· g×n gi÷ nh÷ng truyÒn thèng cña thêi kú mµ n­íc Ph¸p thËt. Êy thÕ mµ ®· cã mét thêi kú ng­êi ta tin vµ v÷ng tin truyÒn b¸ kh¾p ch©u ¢u nh÷ng t­ t­ëng x· héi chñ vµo ®iÒu ®ã mµ ch¼ng cã nghiªn cøu g× hÕt. nghÜa75, cña thêi kú mµ viÖc tiÕp thu nh÷ng t­ t­ëng ® ã Nh­ thÕ nµo? T¹i sao? C¨n cø vµo ®©u?.. ®· lµm ph¸t sinh t¹i Nga nh÷ng lý luËn vµ häc thuyÕt ― "mçi ng­êi x· héi chñ nghÜa lµ mét thi sÜ vµ mçi thi sÜ cña GhÐc-txen, cña TsÐc-n­-sÐp-xki. §ã lµ mét ®iÒu cã lµ mét nhµ x· héi chñ nghÜa". thÓ khiÕn ng­êi ta hÕt søc phÉn né vµ bùc tøc, nÕu tê Thªm n÷a, ― c òng «ng Mi-khai-lèp-xki Êy nãi tiÕp, ― "Cña c¶i n­íc Nga" kh«ng ph¶i lµ mét t¹p chÝ qu¸ kh«i t Êt c¶ nh÷ng nhµ nghiªn cøu trung thùc ®Òu ®ång ý thõa hµi, vµ nÕu nh÷ng lêi tuyªn bè nh­ thÕ trªn c¸c trang nhËn r»ng n«ng th«n ®ang t¸ch ra thµnh mét bªn lµ cña tê t¹p chÝ Êy kh«ng ph¶i chØ g©y ra mét trËn c­êi quÇn chóng v« s¶n, mét bªn lµ mét nhãm "cu-l¾c" thèng vang. §óng, c¸c «ng ®· b«i nhä nh÷ng lý t­ëng Êy! ThËt trÞ tÊt c¶ sè d©n c­ cßn l¹i. LÇn nµy n÷a, «ng ta còng l¹i ra, nh÷ng lý t­ëng Êy cña nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa cã lý: n«ng th«n ®ang thËt sù ph©n ho¸. H¬n n÷a, n«n g Nga ®Çu tiªn, cña nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa trong th«n ®· hoµn toµn ph©n ho¸ tõ l©u råi. Cïng víi n«ng c¸i thêi ®¹i mµ Cau-xky ®· ®Þnh nghÜa rÊt ®óng lµ: th«n ®ã, c¶ chñ nghÜa x· héi cò cña n«ng d©n Nga còng ― "thêi ®¹i mµ mçi ng­êi x· héi chñ nghÜa lµ mét thi sÜ ®· ph©n ho¸, mét mÆt nã nh­êng chç cho chñ nghÜa x· vµ mçi thi sÜ lµ mét nhµ x· héi chñ nghÜa, ― n h÷ng lý héi c«ng nh©n, mét mÆt nã bÞ tho¸i ho¸ thµnh mét thø t­ëng Êy lµ g×? chñ nghÜa cÊp tiÕn tiÓu thÞ d©n tÇm th­êng. Kh «ng — Lßng tin vµo mét kÕt cÊu ®Æc thï, vµo chÕ ®é c«ng x· trong ®êi sèng Nga; do ®ã lßng tin vµo kh¶ n¨ng cã thÓ cã mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña n«ng d©n; ― ®ã lµ ®iÒu ®· cæ vò hä, ®· thóc ®Èy hµng chôc hµng tr¨m ng­êi ®øng lªn ®Êu tranh anh dòng chèng chÝnh phñ. Vµ c¸c «ng sÏ kh«ng thÓ tr¸ch nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi lµ ®· kh«ng biÕt ®¸nh gi¸ c«ng lao lÞch sö vÜ ®¹i cña nh÷ng ng­êi ­u tó ®ã trong thêi ®¹i cña hä, lµ ®· kh«ng biÕt kÝnh träng s©u s¾c tªn tuæi hä. Nh­ng t«i xin hái c¸c «ng, lßng tin Êy b©y giê ë ®©u? Nã kh«ng cßn n÷a, nã kh«ng cßn n÷a ®Õn nçi håi n¨m ngo¸i, khi «ng V.V. cã gi¶i thÝch r»ng c«ng x·
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 80 3 81 V . I. L ª - n i n N h÷ng "ng­êi b¹n d©n" lµ t hÕ nµo thÓ gäi sù biÕn ®æi ®ã lµ c¸i g× kh¸c h¬n sù tho¸i ho¸. Tõ häc nh÷ng c«ng viÖc trõu t­îng vµ vÒ lßng tin vµo c¸c c«ng thuyÕt vÒ kÕt cÊu ®Æc thï cña ®êi sèng n«ng d©n, vÒ nh÷ng thøc ®ã, vÒ viÖc tin ch¾c r»ng mçi n­íc cÇn ph¶i tr¶i qua con ®­êng hoµn toµn ®éc ®¸o cña sù ph¸t triÓn ë n­íc ta, giai ®o¹n... vµ nh÷ng c¸i nh¶m nhÝ kh¸c cïng lo¹i nh­ thÕ ®· n¶y ra mét thø chñ nghÜa chiÕt trung nhá hÑp, nã kh«ng mµ chóng ta ®· biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ ë «ng Mi-khai-lèp-xki. cßn cã thÓ phñ nhËn ®­îc r»ng kinh tÕ hµng ho¸ ®· trë §ång thêi ng­êi ta cßn thÊy cã nh÷ng sù xuyªn t¹c thËt sù. thµnh c¬ së cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®· biÕn thµnh chñ ThÝ dô, «ng Cri-ven-c« tuyªn bè r»ng M¸c "®· thõa nhËn lµ nghÜa t­ b¶n, vµ nã kh«ng muèn thÊy tÝnh chÊt t­ s¶n trong chóng ta cã thÓ, tuú theo ý muèn cña m×nh (?!! Nh­ vËy lµ, tÊt c¶ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt, còng kh«ng muèn thÊy tÝnh tÊt theo M¸c, sù tiÕn ho¸ cña c¸c quan hÖ kinh tÕ - x· héi sÏ tuú yÕu cña ®Êu tranh giai cÊp trong chÕ ®é ®ã. Tõ mét c­¬ng thuéc vµo ý chÝ vµ ý thøc cña ng­êi ta ­?? Nh­ thÕ lµ thÕ lÜnh chÝnh trÞ nh»m môc ®Ých ph¸t ®éng n«ng d©n lµm c¸ch nµo? ― lµ dèt n¸t cïng cùc hay lµ v« liªm sØ ch­a tõng thÊy? m¹ng x· héi chñ nghÜa chèng l¹i c¸c c¬ së cña x· héi hiÖn !) vµ víi mét ho¹t ®éng thÝch ®¸ng, tr¸nh ®­îc nh÷ng b­íc t¹i, ®· n¶y ra mét c­¬ng lÜnh nh»m môc ®Ých v¸ vÝu, "c¶i th¨ng trÇm cña chñ nghÜa t­ b¶n vµ ®i theo mét con ®­êng thiÖn" t×nh c¶nh cña n«ng d©n, ®ång thêi vÉn b¶o tån c¸c c¬ kh¸c, hîp lý h¬n (sic!!!)". së cña x· héi hiÖn t¹i. §iÒu bËy b¹ ®ã, hiÖp sÜ cña chóng ta ®· nãi lªn ®­îc lµ Nãi cho ®óng ra, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu trªn ®©y ®· cã thÓ cho nhê dïng mét thñ ®o¹n gian lËn thËt sù. Trong lóc trÝch dÉn ta mét ý niÖm vÒ viÖc ng­êi ta cã thÓ chê ®îi mét sù "phª "Th­ cña C¸c M¸c", mét bøc th­ næi tiÕng (xem "TruyÒn tin ph¸n" nh­ thÕ nµo ë c¸c ngµi trong nhãm "Cña c¶i n­íc ph¸p luËt", 1888, sè 10), ― ® o¹n mµ M¸c tá lßng kÝnh träng Nga", khi mµ hä tËp tÔnh "®¶" nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· héi. s©u s¾c TsÐc-n­-sÐp-xki, lµ ng­êi cho r»ng n­íc Nga cã thÓ Hä còng kh«ng cã ngay c¶ ý ®Þnh tr×nh bµy mét c¸ch th¼ng "kh«ng ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng sù ®au khæ d­íi chÕ ®é t­ th¾n vµ trung thùc quan ®iÓm cña nh÷ng ng­êi d©n chñ - x· b¶n", th× «ng Cri-ven-c«, sau khi ®ãng dÊu ngoÆc kÐp l¹i, héi vÒ hiÖn thùc n­íc Nga (®øng vÒ ph­¬ng diÖn kiÓm duyÖt nghÜa lµ sau khi chÊm døt ®o¹n trÝch dÉn chÝnh x¸c nh÷ng mµ nãi th× viÖc nµy vÉn hoµn toµn cã thÓ lµm ®­îc, nÕu hä lêi cña M¸c (®o¹n nµy kÕt thóc nh­ sau: "«ng ta (TsÐc-n­- ®Æc biÖt nhÊn m¹nh mÆt kinh tÕ vµ nÕu hä chØ dïng nh÷ng sÐp-xki) t¸n thµnh gi¶i ph¸p sau cïng nµy"), bÌn viÕt thªm: c©u nãi chung chung, theo kiÓu £-dèp, nh­ nh÷ng c©u hä "Vµ, M¸c nãi, t«i t ¸n thµnh («ng Cri-ven-c« viÕt ng¶) c¸c vÉn dïng trong toµn bé cuéc "luËn chiÕn" cña hä) vµ phª quan ®iÓm Êy" (tr. 186, sè 12). b×nh quan ®iÓm Êy vÒ thùc chÊt, b¸c bá sù ®óng ®¾n cña ThËt ra th× M¸c ®· nãi: "Vµ nhµ phª b×nh ®¸ng kÝnh nh÷ng kÕt luËn thùc tiÔn rót tõ quan ®iÓm ®ã ra. §¸ng lÏ lµm nh­ cña t«i Ýt ra còng ®· cã ®ñ lý do, c¨n cø vµo lßng kÝnh thÕ th× hä l¹i thÝch l¶ng tr¸nh b»ng nh÷ng c©u v« nghÜa vÒ träng cña t«i ®èi víi "nhµ b¸c häc vµ nhµ phª b×nh vÜ ®¹i cña n­íc Nga" Êy, ®Ó kÕt luËn r»ng t«i t¸n thµnh c¸c quan _________________________________________________________ ®iÓm cña «ng ta vÒ vÊn ®Ò Êy, còng nh­ tr¸i l¹i, «ng ta * VÒ thùc chÊt, tÊt c¶ nh÷ng c­¬ng lÜnh c¸ch m¹ng tr­íc ®©y ë ta chung quy l¹i lµ nh­ thÕ, ― ch¼ng h¹n, kÓ tõ nh÷ng ng­êi cã ®ñ lý do, c¨n cø vµo cuéc luËn chiÕn cña t«i chèng l¹i theo ph¸i Ba-cu-nin vµ nh÷ng ng­êi næi lo¹n 78 ®Õn nh÷ng ng­êi d©n tuý, råi ®Õn nh÷ng ng­êi D©n ý 79, nh÷ng ng­êi nµy còng "nhµ v¨n" Nga ®· tõng chñ tr­¬ng thuyÕt ®¹i xla-v¬, ®Ó cã mét lßng tin m¹nh mÏ r»ng n«ng d©n sÏ cö mét ®a sè tuyÖt ®èi gåm c¸c nhµ x· héi chñ nghÜa ®i dù Héi nghÞ toµn quèc cña c¸c kÕt luËn r»ng t«i b¸c bá c¸c quan ®iÓm Êy"81 ("TruyÒn tin héi ®ång ®Þa ph­¬ng s¾p tíi 80.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học