- Trang Chủ
- Triết học
- [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 33 phần 4
Xem mẫu
- 710 711
m ¸c göi hu-bÐt, 10 th¸ng t¸m 1871 m ¸c göi hu-bÐt, 10 th¸ng t¸m 1871
th− tõ cho «ng Êy trùc tiÕp vÒ ®Þa chØ: "£.Gla-d¬ ®¬ Vin-brèp, 24 danh ChÝnh phñ Ph¸p - bøc th− tri ©n göi c¸c «ng LÝp-nÕch vμ Bª-
Rue de lμ PÐpiniÌre, Bruxelles". ben, hai ®¹i diÖn cña Quèc tÕ trong Quèc héi §øc. Trong bøc th−
C«ng tè viªn ë VÐc-x©y ®· so¹n th¶o mét b¶n luËn téi nùc c−êi nμy ngoμi nh÷ng ®iÒu kh¸c ra «ng ta cßn nãi r»ng (t«i dÞch tõ b¶n
chèng l¹i Quèc tÕ264. Cã thÓ, ®Ó phôic vô viÖc bμo ch÷a nªn th«ng dÞch tiÕng §øc bøc th− cña L¬-phe-r¬):
b¸o cho ngμi Bi-g« nh÷ng sù thËt sau ®©y: "Th−a c¸c ngµi, chØ mét m×nh c¸c ngµi vµ ®¶ng cña c¸c ngµi" (tøc lµ Quèc tÕ) "lµ
1. Cã ®Ýnh kÒm theo (®¸nh sè 1) hai lêi kªu gäi cña Tæng Héi cßn trung thµnh víi truyÒn thèng cò cña §øc, lµ tinh thÇn nh©n ®¹o v.v."265.
®ång vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ. Trong lêi kªu gäi thø nhÊt, Th«i ®−îc! Bøc th− nμy ®· ®−îc nªu ra trong phiªn toμ xö téi
®Ò ngμy 23 th¸ng B¶y 1870, Tæng Héi ®ång ®· tuyªn bè r»ng cuéc ph¶n quèc, mμ chÝnh phñ D¾c-den - do ¸p lùc cña Bi-xm¸c - ®·
chiÕn tranh kh«ng ph¶i do nh©n d©n Ph¸p khëi sù, mμ lμ do ®Õ b¾t ®Çu tiªn hμnh chèng l¹i LÝp-nÕch vμ Bª-ben, vμ cho ®Õn tËn
chÕ khëi sù, vμ vÒ thùc chÊt Bi-xm¸c còng cã lçi nh− B«-na-p¸c-t¬.
b©y giê viÖc xö vô ¸n Êy vÉn tiÕp tôc266. Bøc th− ®ã lμ c¸i cí ®Ó Bi-
§ång thêi Tæng Héi ®ång kªu gäi c«ng nh©n §øc ®õng ®Ó cho
xm¸c b¾t giam Bª-ben sau kú häp cña Quèc héi §øc.
ChÝnh phñ Phæ biÕn cuéc chiÕn tranh phßng vÖ thμnh cuéc chiÕn
§óng vμo lóc c¸c tê b¸o bØ æi m¸ch víi Chi-e r»ng t«i lμ mËt vô
tranh x©m l−îc.
cña Bi-xm¸c, th× Bi-xm¸c l¹i bá tï c¸c b¹n bÌ cña t«i, b¶o hä m¾c
2. Lêi kªu gäi thø hai ®Ò ngμy 9 th¸ng ChÝn 1870 (5 ngμy sau
vμo téi ph¶n quèc chèng l¹i n−íc §øc vμ cßn h¹ lÖnh b¾t giam t«i
khi tuyªn bè chÝnh thÓ céng hoμ) lμ mét v¨n b¶n v¹ch trÇn rÊt
trong tr−êng hîp t«i xuÊt hiÖn ë §øc.
m¹nh mÏ c¸c kÕ ho¹ch x©m l−îc cña ChÝnh phñ Phæ. §ã lμ lêi kªu
4. Kh«ng l©u tÝnh chÊt ®×nh chiÕn170, nh©n vËt ®«n hËu
gäi nh¾n göi c«ng nh©n §øc vμ c«ng nh©n Anh ®øng vÒ phÝa Céng
Giuy-l¬ Pha-vr¬ - nh− lêi tuyªn bè vª viÖc nμy cña Tæng Héi ®ång
hoμ Ph¸p.
trong bøc th− göi b¸o "Times" ®Ò ngμy 12 th¸ng S¸ *, b¶n sao bøc
ThËt vËy, t¹i n−íc §øc nh÷ng c«ng nh©n lμ thμnh viªn cñ Héi 519F1
th− nμy ®Ýnh kÌm ë ®©y (sè 2) - ®· ®Ò nghÞ chóng t«i, th«ng qua
liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ®· kh¸ng cù l¹i chÝnh s¸ch cña Bi-
viªn th− ký riªng cña «ng ta lμ tiÕn sÜ Rai-t¬-ling-gi¬, tæ chøc ë
xm¸c mét c¸ch m¹nh mÏ ®Õn nçi Bi-xm¸c ®· ra lÖnh t−íc bá mét
Lu©n §«n nh÷ng biÓu t×nh c«ng khai nh»m ñng hé "chÝnh phñ
c¸ch phi ph¸p quyÒn tù do vμ nÐm nh÷ng ®¹i diÖn chñ yÕu cña
phßng vÖ". Nh− Tæng Héi ®ång ®· cho biÕt trong th− göi bμo
Quèc tÕ lμ ng−êi §øc vμo c¸c ph¸o ®μi cña Phæ trªn c¬ së sù buéc
téi dèi tr¸ vu cho hä "bÝ mËt c©u kÕt" víi kÎ thï69. "Times", nh©n vËt Rai-t¬-ling-giê cßn nãi thªm r»ng kh«ng nªn
T¹i Lu©n §«n, theo lêi kªu gäi cña Héi ®ång, c«ng nh©n Anh nãi "n−íc céng hoμ", mμ chØ cÇn nãi "n−íc Ph¸p". Tæng Héi
®· tæ chøc nh÷ng cuéc mÝt-tinh lín nh»m buéc chÝnh phñ n−íc hä ®ång ®· tõ chèi gãp phÇn tæ chøc c¸c cuéc biÓu t×nh lo¹i nh−
ph¶i c«ng nhËn Céng hoμ Ph¸p vμ hÕt søc chèng l¹i viÖc chia c¾t vËy267. Nh−ng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chøng minh r»ng b¶n th©n
n−íc Ph¸p65. ChÝnh phñ Ph¸p ®· xem Quèc tÕ lμ ®ång minh cña n−íc Céng
3. Vμ tiÕp n÷a: ch¼ng lÏ ChÝnh phñ Ph¸p kh«ng biÕt ®Õn sù ñng hoμ Ph¸p chèng l¹i n−íc Phæ x©m l−îc. Vμ thËt thÕ, Quèc
hé mμ Quèc tÕ ®· dμnh cho n−íc Ph¸p trong thêi gian cuéc chiÕn
_____________________________________________________________
tranh hay sao? Ng−îc l¹i. VÞ l·nh sù cña ngμi Giuy-l¬ Pha-vr¬ t¹i
1* C.M¸c vµ Ph. ¡ng. "Tuyªn bè cña Tæng Héi ®ång vÒ th«ng tri cña Giuy-l¬
Viªn, ngμi L¬-phe-r¬, thËm chÝ ®· khiÕm nh· cho c«ng bè - nh©n
Pha-vr¬
- 712 713
m ¸c göi i-ung, 14 th¸ng t¸m 1871 m ¸c göi hu-bÐt, sãm nhÊt l μ 1 4 th¸ng t¸m 1871
tÕ ®· lμ ®ång minh duy nhÊt cña n−íc Ph¸p trong thêi gian chiÕn tuÇn nμy.
tranh. Xin anh còng cö ®Õn nhμ t«i mét häa sÜ I-ta-li-a; t«i kh«ng biÕt
Xin göi lêi ch¸o anh em. tªn «ng ta, nh−ng cßn nhí ®· nh×n thÊy «ng ta trong giíi nh÷ng
ng−êi l−u vong. Cã thÓ, t«i sÏ kiÕm ®−îc viÖc lμm cho «ng ta.
T«i göi kÌm theo ®©y vμi dßng cho bμ T«-ma-nèp-xcai-a268.
C.M.
Cho t«i göi lêi chμo bμI-ung.
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay
C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng Ph¸p C.M¸c cña anh
b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXVI, 1935
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay
C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXVI, 1935
86
M¸c göi HÐc-man I-ung
87
ë Lu©n §«n
M¸c göi A-®«n-pho Hu-bÐt
ë Lu©n §«n
[Lu©n §«n], 14 th¸ng T¸m 1871
[B¶n nh¸p]
I-ung th©n mÕn!
[Lu©n §«n, sím nhÊt lµ 14 th¸ng T¸m 1871]
Anh h·y nãi víi L¬ Mót-xuy (ng−êi nμy sÏ ph¶i tù xung lμ
C«ng-xt¨ng) cÇm tÊm thÓ göi kÌm theo ®©y ®i ®Õn gÆp ngμi R«-
Ngμi th©n mÕn!
den-ta-l¬, 2, Red Lion Square. L¬ Mót-xuy ph¶i nãi r»ng ng−êi cö
Tr−íc hÕt xin nãi r»ng t«i kh«ng cã ®Þa chØ cña «ng Bi-g« ®Ó
«ng ta ®Õn lμ ngμi ¢y-ghen ¤-xvan.
viÕt th− trùc tiÕp cho «ng Êy. Ngoμi ra, t«i nghÜ r»ng th− göi qu¸
R«-den-ta-l¬ lμ mét ng−êi Ph¸p gèc Do Th¸i; cã thÓ, «ng Êy sÏ
ngμi sÏ ®Õn ch¾c ch¾n h¬n.
nhËn L¬ Mót-xuy vμo lμm viÖc víi nghÒ kh¾c gç. DÜ nhiªn, tèt
T«i kh«ng thÓ t×m chän nhanh chãng c¸c tê b¸o §øc cã liªn quan
nhÊt L¬ Mót-xuy ®õng nãi m×nh lμ mét ng−êi l−u vong.
®Õn vô viÖc x¶y ra ®Õn víi L¬-phe-vr¬1* nh−ng ngμi Bi-g« sÏ t×m ra bøc
Cã hai ng−êi mang hä R«-den-ta-l¬: mét ng−êi lμ bè, vμ ng−êi 520F
kia lf con trai. L¬ Mót-xuy cÇn trao ®æi víi tÊt c¶ hai ng−êi nμy. _____________________________________________________________
¤ng ta ph¶i ®i ngay v× nh÷ng chç trèng sÏ cã ng−êi ®Õn nhËn trong
1* Xem tËp nµy, tr. 378-379.
- 714 715
¡ ng-ghen göi lÝp-nÕch, gi÷a th¸ng t¸m 1871 m ¸c göi b«n-tª, 25 th¸ng t¸m 1871
th− cña vμ nh÷ng nhËn xÐt cña ban biªn tËp vÒ bøc th− ®ã, ®¨ng Vru-blÐp-xki, L«ng-ghª, Ba-xtª-li-ca hiÖn ®ang ë ®©y.
trªn tê "Volksstaat" (xuÊt b¶n ë Lai-pxÝch, d−íi sù chñ biªn cña V× cí g× mμ phôc hèi thanh danh cña tªn v« l¹i B.BÕch-c¬? Vμ
LÝp-nÕch ). Tuy nhiªn, nh÷ng sù truy n· nh»m vμo LÝp-nÕch vμ v× cí g× mμ cho phÐp th»ng cha ngu ®Çn Guª-g¬ loan truyÒn
nh÷ng ®iÒu ngu ngèc cña g· Êy270?
Bª-ben th× mäi ng−êi ®Òu ®· biÕt.
Qua sè 63 cña tê "Volksstaat" (sè ra ngμy 5 th¸ng T¸m 1871, Tay c¶nh s¸t tr−ëng, vÞ Kª-r¸t-ri vÜ ®¹i, viªn tr−ëng c«ng tè
xin h·y xem ®o¹n t«i ®¸nh dÊu) ngμi Bi-g« sÏ thÊy r»ng ng−êi §en-pª-x¬ ®· ®ét ngét tíi chç c¸c c« con g¸i cña M¸c ®ang c− tró ë
tiÕn hμnh vô ¸n xÐt xö LÝp-nÕch vμ Bª-ben v.v. v× bÞ buéc téi cã Ba-nhi-ª-r¬ -®¬ - Luy-s«ng thuéc vïng I-bª-ri-c¬, nh−ng vÞ quan
nh÷ng hμnh ®éng chuÈn bÞ ph¶n béi Tæ quèc, vμ bøc th− cña L¬- chøc nμy ®· cho hä hiÓu râ lμ hä cÇn rêi khái n−íc Ph¸p. La-ph¸c-
g¬ th× ®· yªn æn... 1* v−ît qua nói sang T©y Ban Nha. Ng−êi ta ®·
phe-vr¬ th× n»m trong sè nh÷ng tμi liÖu buéc téi. 52F
T«i göi kÌm theo ®©y lêi tuyªn bè - nh»m biÖn hé cho Giuèc-®¬ bè trÝ hai tªn sen ®Çm trong v−ên nhμ hä, nh÷ng tªn sªn ®Çm nμy
- cña mét ng−êi Anh, ngμi U.T¬-rai-t¬, vÒ vô ho¶ ho¹n trong Bé ë ®ã cho ®Õn tËn lóc hä ra ®i! Song, kh«ng nªn loan b¸o tÊt c¶
Tμi chÝnh269. nh÷ng ®iÒu ®ã (ngoμi nh÷ng g× cã thÓ sÏ lät vμo b¸o chÝ do nh÷ng
tê b¸o Ph¸p tiÕt lé) cho ®Õn khi nμo hä trë vÒ ®©y216. NhËn vËt
T«i sÏ viÕt th− cho Vin-brèp ®Ó «ng Êy l−u gi÷ tÊt c¶ nh÷ng tμi
liÖu nhËn ®−îc cña ngμi Bi-g«240. Chi-e nhÊt quyÕt muèn biÕn m×nh thμnh trß c−êi cho thiªn h¹.
Xin göi ngμi lêi chμo anh em
C.M. Ph.¡. cña anh
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay
C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, Nguyªn v¨n lµ tiÕng Ph¸p C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXVI, 1935 xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXVI, 1935
88 89
¡ng-ghen göi Vin-hem LÝp- * M¸c göi Phri-®rÝch B«n-tª
Õch521F1
ë Lai-pxÝch ë Niu Oãc
[Lu©n §«n, gi÷a th¸ng T¸m 1871] Brai-t¬n, 25 th¸ng Tasm 1871
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
1* ë ®o¹n nµy b¶n viÕt tay ®· bÞ h− h¹i.
1* PhÇn ®Çu cña b¶n viÕt tay ®· bÞ h− h¹i.
- 716 717
m ¸c göi b«n-tª, 25 th¸ng t¸m 1871 m ¸c göi gien-ni m¸c, 25 th¸ng t¸m 1871
Ngμi B«n-tª kÝnh mÕn! ®¹t mét c¸ch bØ æi vμ hoμn toμn xuyªn t¹c cuéc nãi chuyÖn cña t«i
víi th«ng tÝn viªn nμy273. T«i kh«ng biÕt lêi tuyªn bè Êy cã ®−îc
§· gÇn hai tuÇn lÔ nay t«i cã mÆt ë ®©y theo lêi khuyªn cña
b¸c sÜ, v× søc khoÎ cña t«i sa sót nhiÒu do lμm viÖc rÊt c¨ng th¼ng. cho ®¨ng kh«ng.
75
Cho t«i göi lêi chμo Doãc-g¬, Sang tuÇn tíi t«i sÏ tr¶ lêi l¸ th−
Nh−ng ch¾c ch¾n sang tuÇn tíi t«i sÏ trë vÒ Lu©n §«n .
cña «ng *.
Sang tuÇn tíi ngμi sÏ nhËn ®−îc Lêi kªu gäi cña Tæng Héi Êy523F1
Xin göi ngμi lêi chμo ch©n thμnh
®ång vÒ viÖc gióp ®ì c¸c chiÕn sÜ C«ng x· l−u vong81. PhÇn lín hä
(80 - 90 ng−êi) ®ang c− tró ë Lu©n §«n. Tæng Héi ®ång cho ®Õn
C¸c M¸c
nay ®· cøu hä khái sù diÖt vong, nh−ng hai tuÇn gÇn ®©y sè tiÒn
dù tr÷ cña chóng t«i ®· c¹n kiÖt, trong lóc ®ã sè l−îng nh÷ng
C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Briefe und In theo b¶n in trong cuèn s¸ch
ng−êi míi tíi l¹i t¨ng lªn mçi ngμy, cho nªn nh÷ng ng−êi míi tíi
Auszüge aus Briefen von Joh. Phil. Becker Jos. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
bÞ l©m vμo t×nh c¶nh bi ®¸t nhÊt. T«i hy väng r»ng ë Niu Oãc Dietzgen, Friedrich Engels, Karl Marx u.A. an.
ng−êi ta sÏ lμm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ lμm ®−îc. ë §øc mäi kho¶n F.A.Sorge und Andere". Stuttgart, 1906
tiÒn cña ®¶ng ®· bÞ hót vμo nh÷ng n¹n nh©n cña c¸c cuéc truy n·
cña c¶nh s¸t; ®iÒu ®ã còng ®ang diÔn ra ë ¸o, còng nh− ë T©y Ban
Nha vμ I-ta-li-a271. T¹i Thôy SÜ kh«ng nh÷ng cÇn gióp ®ì cho
90
nh÷ng ng−êi l−u väng - thËt ra, chØ cã mét bé phËn kh«ng nhiÒu -
M¸c göi Gien-ni M¸c
mμ cßn cÇn gióp ®ì c¶ cho c¸c thμnh viªn cña Quèc tÕ do vô sa
th¶i thî ë Xanh - Ha-len272. Sau cïng, ë BØ còng cã nh÷ng ng−êi ë Lu©n §«n
l−u vong, tuy kh«ng nhiÒu l¾m, ngßi ra ng−êi BØ cßn ph¶i gióp ®ì
nh÷ng ng−êi lªn ®−êng ®i Lu©n §«n.
[Bria-t¬n], ngµy 25 th¸ng T¸m 1871
V× t×nh h×nh nh− vËy, tÊt c¶ mäi kho¶n tiÒn dμnh cho khèi
ng−êi l−u vong ®ang ë Lu©n §«n cho ®Õn nay, ®−îc quyªn gãp Gien-ni yªu quý!
hoμn toμn ë n−íc Anh. H«m qua anh ®· quªn miªu t¶ cho em mét tr−êng hîp thó vÞ.
Tham gia vμo Tæng héi ®ång hiÖn nay gåm cã: trong sè c¸c Sang ngμy thø hai sau khi anh ®Õn ®©y75, anh ®· gÆp ë gãc phè chç
chiÕn sÜ C«ng x· cã XÐc-rai-¬, Vai-¨ng, T©y-x¬, L«ng-ghª, Phran- anh ë mét chμng trai râ rμng lμ ®ang ®îi mét ng−êi nμo ®ã, chμng
ken, cßn trong sè c¸c nh©n vËt chøc s¾c cña C«ng x· cã §¬-la-hay, trai Êy chÝnh lμ ng−êi mμ anh ®· nãi víi em r»ng anh ta ®· nhiÒu
R«-sa, Ba-xtª-li-ca vμ Sa-lanh. lÇn ®i theo ¡ng-ghen vμ anh ®Õn tËn nhμ, vμ ¡ng-ghen ®· xem anh
T«i ®· göi ®Õn tê "New York Herald" lêi tuyªn bè, trong ®ã t«i
_____________________________________________________________
trót bá mäi tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc th«ng tÝn viªn cña b¸o nμy truyÒn
1* Xem tËp mµy, tr.390 vµ tr.396-398.
- 718 719
m ¸c göi gien-ni m¸c, 25 th¸ng t¸m 1871 m ¸c göi gien-ni m¸c, 25 th¸ng t¸m 1871
I-ung ®· nãi, I-ung ®· ®Õn ®©y vμo thø b¶y tr− *, nh−ng ®Õn thø
nμy lμ mét tªn gian tÕ, ®iÒu nμy c¸c anh ®· cã lÇn "nãi bãng giã" íc527F1
víi anh ta. Em biÕt ®Êy, nãi chung anh kh«ng cã mét sù nh¹y c¶m hai l¹i ®i råi. ¤ng Êy mang ®Õn ®©y hai ®−a con cña m×nh vμ
nμo vÒ ®¸m ng−êi gian tÕ. Nh−ng chμng trai nμy ë ®©y ®· theo dâi tr−íc khi lªn ®−êng cã nãi víi XtÕp-ni r»ng «ng Êy ®Õn gÆp nh÷ng
anh c«ng khai, ë kh¾p mäi n¬i. H«m qua anh ®· thÊy ch¸n ngÊy ng−êi quen biÕt ®Ó thu xÕp cho nh÷ng ®øa con cña m×nh ë chç hä.
trß ®ã, anh dõng l¹i, quay ng−êi vμ nh× vμo kÎ ®ã b»ng c¸i nh×n XtÕp-ni d· cïng ®i víi «ng Êy, vμ khi I-ung ®· tho¶ thuËn mäi
khinh bØ qua chiÕc kÝnh mét m¾t. H¾n ®· lμm g×?H¾n ®· nh· chuyÖn víi bμ chñ, th× «ng ta tuyªn bè: "Nh−ng b¶n th©n t«i muèn
nhÆn ng¶ mò chμo vμ h«m nay h¾n kh«ng h¹ cè quan t©m ®Õn ®−îc ch¨m sãc lò trÎ trong mét tuÇn!" - thÕ lμ mäi chuyÖn l¹i ®æ
anh n÷a. vì.
ë ®©y thêi tiÕt hÇu nh− lóc nμo còng cã giã vμ m−a, do vËy
H«m nay anh ®· viÕt mét lμ th− chi tiÕt göi cho §a-na, trong
chøng sôt sÞt vμ hä ch−a døt. Nh−ng kh«ng khÝ tuyÖt diÖu vμ viÖc
®ã anh ®Æc biÖt miªu t¶ chi tiÕt vÒ nh÷ng cuéc phiªu l−u ë Luy-
t¾m bån hμng ngμy ®· cã t¸c dông rÊt tèt ®Õn t×nh h×nh søc khoÎ
s«ng vμ ë T©y Ban *. ¤ng Êy sÏ nhÊt ®Þnh sö dông c¸i ®ã cho tê
524F1
N
chung cña anh. Suèt thêi gian nμy anh kh«ng tiÕc ®iÒu g× mμ chØ
b¸o "Sun" cña «ng Êy. ChÝnh nh÷ng chuyÖn nh− thÕ l¹i hîp khÈu
tiÕc r»ng thiÕu v¾ng em. Dï cã g× x¶y ra ®i n÷a th× trong n¨m nay
vÞ cña ng−êi Mü. TÊt nhiªn, anh ®· tr×nh bμy tÊt c¶ sao cho - nÕu
dï sao em còng ph¶i ®i nghØ, nÕu kh«ng vμo mïa hÌ th× còng vμo
*
c¸c cßn ë ®Êy - ®iÒu ®ã kh«ng g©y h¹i ®−îc.
52F2
mïa thu.
KÎ ®iÕc ®Æc lμ kÎ nμo kh«ng muèn nghe thÊy! L·o giμ XtÕp-ni
Nãi vÒ nh÷ng kÎ ngu ngèc trong ph¸i Svai-x¬, nh− Snai-®¬ vμ
chÝnh lμ nh− vËy ®èi víi nh÷ng ng−êi l−u vong! Anh cïng víi I-ung
Xi-slin-xki ("«ng thî may" 2* ngaû¬ §øc ®· næi tiÕng rÊt bÊt h¶o
®· nãi to¹c mäi chuyÖn víi «ng ta. H©y-d¬ ®· göi cho «ng ta c¸c 528F
råi), th× nh÷ng kÎ Êy sÏ sím ®−îc thÊy r»ng ë ®©y hä kh«ng ph¶i
phiÕu quyªn *, Anh ®· th«ng b¸o cho «ng ta vÒ bøc th− cña §a-v−-
Òn526F3
nh− ë §øc.
®èp274 vμ sau cïng ®· cho «ng ta biÕt ë ®©y ®ang thùc hiÖn nh÷ng
Anh thÊy r»ng trong Tæng Héi ®ång cã qu¸ nhiÒu phÇn tö theo
biÖn ph¸p g× ®Ó cã ®−îc nh÷ng kho¶n trî cÊp. VËy mμ cho ®Õn nay
thuyÕt Pru-®«ng, khi nμo trë vÒ anh sÏ ®ßi ®Ó l¹i M¸c-tanh vμ L¬
l·o giμ ngu si Êy vÉn ch−a më hÇu bao, vμ râ rμng lμ l·o Êy kh«ng
Mót-xuy víi t− c¸ch lμ thuèc gi¶i ®éc.
cã ý ®Þnh lμm viÖc ®ã. H«m qua, víi giäng nãi cña mét ho¹n quan,
Thμnh phè Brai-t¬n - n¬i mμ anh ®ang sèng, nh×n chung nh−
«ng ta nãi víi anh r»ng «ng ta ®· göi c¸c phiÕu quyªn tiÒn ®Õn B«-
mét kÎ Èn sÜ - ®−¬ng nhiªn ®· bÞ cuèn hót vμo mét vô viÖc Çm Ü
xt¬n vμ cßn chia ra bøc th− do «ng ta viÕt cho mét bμ ë ®©y ®Ò cËp
liªn quan ®Õn vô ®Çu ®éc -®©y hoμn toμn hiÓn nhiªn lμ mét vô
®Õn nh÷ng mãn tiÒn quyÓn gãp. Nh−ng b¶n th©n l·o ta th× sao?
bïng lªn trong c¬n ho¶ng lo¹n cña mét g¸i giμ 35 tuæi, Õ chång,
MiÔn lμ kh«ng ph¶i «ng ta! L·o Êy nãi chung lμ mét "kÎ ®iªn", nh−
giμu cã vμ ngu ®Çn, thªm kh¸t t×nh yªu.
_____________________________________________________________ Nh÷ng tin tøc cña c¸c th«ng tÝn viªn ë Pa-ri cña c¸c tê "Daily
_____________________________________________________________
1* C.M¸c. "Th− göi «ng §a-na, tæng biªn tËp b¸o "Sun""
2* - Gien-ni vµ £-lª-«-no-ra M¸c, Lau-ra La-ph¸c-g¬ 1* -ngµy 19 th¸ng T¸m
3* §©ylµ nãi sù gióp ®ì cña chiÕn sÜ C«ng x· l−u vong 2* Ch¬i ch÷: Schneider lµ hä tªn, cßn "Schneider" lµ "thî may".
- 720 721
m ¸c göi c«n-u©y, 29 th¸ng t¸m 1871 ¡ ng-ghen göi la-vrèp, 3 th¸ng chÝn 1871
News" vμ "Daily Telegraph" nãi vÒ vô xö ¸n ë VÐc-x©y ®óng lμ T«i xin phÐp ®Ýnh kÌm theo ®©y phiÕu quyªn tiÒn ®Ó gióp
nh÷ng bμi viÕt nh¶m nhÝ ghª tëm vμ bØ «i cña Penny-a- *. nh÷ng ng−êi Ph¸p l−u vong. Sè l−îng hä (hiÖn nay cã kho¶ng 80 -
529F1
T¹m biÖt 90 ng−êi) ngay mét t¨ng, trong khi c¸c quü cña chóng t«i hoμn
toμn c¹n kiÖt. T×nh h×nh qu¶ thËt thiÓu n·o. NÕu cã thÓ th× tèt
C¸c cña em nhÊt nªn thμnh lËp mét uû ban ®Æc biÖt cã nhiÖm vô t×m kiÕm
viÖc lμm cho nh÷ng ng−êi l−u väng mμ ®a sè gåm nh÷ng c«ng
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña nguyªn b¶n In theo b¶n viÕt tay nh©n cã tay nghÒ vμ nh÷ng ng−êi lμm c¸c nghÒ tù do.
trong niªn gi¸m "Annali", an.1, Milano, 1958 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Xin göi tíi quý ngμi lêi chμo tr©n träng vμ ch©n thμnh.
In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu
C¸c M¸c
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
91 vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
M¸c göi Man-kiu-r¬ §a-ni-en C«n-u©y275 nhÊt, t.XXVI, 1935
ë Lu©n §«n
[B¶n nh¸p]
[Lu©n §«n, 29 th¸ng T¸m 1871] 92
Th−a ngμi!
¡ng-ghen göi Pi-èt La-vr«-vÝch La-vrèp
Sau khi tõ brai-t¬n75 trë vÒ, t«i ®· t×m thÊy mÈu th− cña ngμi,
ë Pa-ri
®Ò ngμy 24 th¸ng T¸m. Phiªn häp tíi cña Tæng Héi ®ång sÏ häp
vμo ngμy h«m nay nh−ng v× trong phiªn häp nμy sÏ tiÕp tôc th¶o
luËn vÊn ®Ò c¸c toμ ¸n qu©n sù ë Ph¸p, cho nªn c¨n cø vμo nghÞ Lu©n §«n, 3 th¸ng ChÝn 1871
quyÕt ®−îc th«ng qua vμo thø ba tuÇn võa * th× kh«ng mét ai
åi530F2
trong sè ng−êi ngoμi ®−îc tham dù c¶. BiÖn ph¸p nghiªm ngÆt Ngμi Xi-®o- * th©n mÕn!
èp531F1
nμy së dÜ ®−îc ¸p dông v× cã c¸c mËt vô cña c¶nh s¸t Ph¸p len vμo T«i rÊt c¶m ¬n ngμi vÒ nh÷ng sù gióp ®ì cña ngμi trong vÊn ®Ò
c¸c phiªn häp cña Héi ®ång. b¸o "Gazette des Tribuneaux" vμ c¸c tÊm b¶n ® *; b¸o Êy ®Õn t«i ®Òu
å532F2
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
1* - nh÷ng tÕn båi bót 1* - bÝ danh cña La-vrèp, ®−îc ¡ng-ghen sö dông trong trao ®æi th− tõ víi «ng nµy.
2* - ngµy 22 th¸ng T¸m 2* Xem tËp nµy, tr.372-374.
- 722 723
¡ ng-ghen göi la-vrèp, 3 th¸ng chÝn 1871 m ¸c göi c«-lÐt, 6 th¸ng chÝn 1871
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
®Æn. Sau khi tham kh¶o ý kiÕn víi R«-d¬-va-®èp-xki, t«i ®· quyÕt
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
®Þnh r»ng qu¶ thËt t«i cÇn nhê ®Õ chñ hiÖu s¸ch ng−êi §øc. Ngoμi
nhÊt, t.XXVI, 1935
ra R«-d¬-va-®èp-xki ®· nhËn ®−îc tõ nay ®Õn th¸ng Ch¹p mét chç
lμm viÖc lμ thÇy gi¸o d¹y t¹i mét tr−êng néi tró, kh«ng h−ëng
l−¬ng nh−ng ®−îc bao ¨n uèng vμ giÆt giò quÇn ¸o vμ chç ë kh«ng
mÊt tiÒn; ch¾c ch¾n ë ®©y anh Êy sÏ häc ®−îc tiÕng Anh, lóc ®ã
93
anh Êy sÏ dÔ dμng t×m ®−îc mét chç lμm kh¸c nμo ®ã.
M¸c göi Phri-®rÝch A-®«n-ph¬ Doãc-g¬
VÒ c¸c cuèn s¸ch th× ®−îc biÕt chóng ch−a r¬i vμo tay c¸c chñ
ë H«-b«-ken
hiÖu s¸ch cò vμ khi mua chóng sÏ ph¶i tr¶ theo gi¸ xuÊt b¶n,
®−îc trï trung b×nh tõ 16 ®Õn 20%. Xin ngμi cho biÕt ngay ngμi cã
giao cho t«i mua nh÷ng cuèn s¸ch Êy theo c¸c ®iÒu kiÖn ®ã kh«ng,
[Lu©n §«n], 5 th¸ng ChÝn 1871
vμ lóc ®ã ngμi sÏ nhËn ®−îc nh÷ng s¸ch Êy sau vμi ngμy. Nh÷ng
cuèn s¸ch Êy gåm cã:
Ngμi Doãc-g¬ kÝnh mÕn!
LÕch-ki. "ThuyÕt duy lý".
T«i göi ngμi lêi kªu gäi vÒ viÖc gióp ®ì nh÷ng ng−êi l−u
T©y-lo. "V¨n ho¸ nguyªn thuû".
vong81. Tμi liÖu do ngμi göi tõ Mü vμo ngμy 23 th¸ng T¸m, h«m
Líp-bèc. "Nguån gèc cña v¨n minh".
nay ®· tíi ®©y276.
Mai-n¬. "LuËt ph¸p thêi cæ".
Göi ngμi lêi chμo ch©n thanh
Cïng t¸c gi¶. "C«ng x· n«ng th«n"
C¸c M¸c
vμ nÕu cã thÓ mua ®−îc dï lμ víi giμ 10 si-linh, th× cßn cã
B¸c-C¸c-l¬. "LÞch sö nÒn v¨n minh".
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
Ng−êi ta ®· lμm t«i ph¶i dõng bót, do vËy t«i ph¶i kÕt thóc lμ vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
th− nμy. nhÊt, t.XXVI, 1935
Ph.¡ng-ghen cña ngμi 94
M¸c göi S¸c-l¬ §èp-x¬n C«-lÐt
Hai c« con g¸i cña Uy-li-am-x¬ 1* ®· trë vÒ ®©y råi, ng−êi con
53F
ë Lu©n §«n
g¸i thø ba cïng víi * ®ang ë T©y Ban Nha.
ång534F2
_____________________________________________________________
[B¶n nh¸p]
1* - Gien-ni vµ £-lª-«-no-ra M¸c. Uy-li-am-x¬ - bÝ danh cña M¸c
[Lu©n §«n], 6 th¸ng ChÝn 1871
2* Lau-ra vµ P«n La-ph¸c-g¬
- 724 725
m ¸c göi c«-lÐt, 6 th¸ng chÝn 1871 ¡ ng-ghen göi h·ng "mi-l¬ v μ ..., sau ng μ y 9 th¸ng chÝn 187 1
Th−a ngμi! t«i göi kÌm ë ®©y cho ngμi. Ngoμi nh÷ng lêi kªu gäi do c¶nh s¸t
Qua bøc th− cña ngμi t«i thÊy r»ng ngμi ch¼ng nh÷ng "lo ng¹i", Ph¸p vμ c¶nh s¸t Phæ c«ng bè nh©n danh Quèc tÕ vμ lμ nh÷ng tμi
liÖu gi¶ 1*, nh− t«i ®· nªu trªn tê "VÐritÐ" (Pa-ri) th× thêi gian gÇn
mμ ®· ®©m ra nghi ngê ®iÒu g× ®ã, bëi v× ngμi ®· th¶y ®æi c¸ch x−ng 540F
h« th«ng th−êng cña ngμi "My dear Sir" thμnh "Dear Sir"1*. ®©y ®· kh«ng c«ng bè mét v¨n kiÖn nμo. C¸i gäi lμ tuyªn ng«n
53F
Thôy SÜ ®¨ng trªn tê "Times"279. ®· ®−îc tê "Examiner", sè ra thø
VÒ phÇn c¸ nh©n t«i th× t«i cho r»ng c¶m gi¸c "lo l¾ng" kh«ng
ph¶i lμ ®iÒu ®Æc biÖt thÝch hîp ®Ó b¶o ®¶m quan ®iÓm khoa häc vμ b¶y tuÇn tr−íc, nhËn xÐt chÝnh x¸c lμ,
kh¸ch quan277. "b¶n dÞch bÞ xuyªn t¹c cña dÞ b¶n tiÕng Ph¸p, mµ chÝnh dÞ b¶n Êy còng l¹i cßn xa
T«i lÊy lμm tiÕc lμ kh«ng thùc hiÖn ®−îc ý muèn cña ngμi. T«i míi chÝnh x¸c... B¶n ®ã kh«ng xuÊt xø tõ Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, mµ xuÊt xø tõ
®· ®Õn gÆp tÊt c¶ b¹n bÌ cña t«i tõ lôc ®Þa ®Õn, nh−ng t«i kh«ng mét sè thµnh viªn cña Héi liªn hiÖp sèng ë Thôy SÜ".
t×m thÊy ë bÊt kú ng−êi nμo cã dï chØ lμ mét sè trong nhiÒu tμi Xin göi ngμi lêi chμo ch©n thμnh
liÖu b×nh phÈm vÒ cuèn s¸ch cña t« *, còng nh− nh÷ng ®o¹n trÝch C.M.
536F2
tõ cuèn s¸ch ®ã ®· tõng xuÊt hiÖn b»ng tiÕng I-ta-li-a vμ tiÕng
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
Ph¸p. Cuéc chiÕn tranh cña Phæ ®· c¶n trë viÖc xuÊt b¶n b»ng
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
tiÕng Ph¸p cuèn s¸ch ®ã in *. B»ng tiÕng Anh th× kh«ng thÊy cã
537F3
nhÊt, t.XXVI, 1935
b¶n dÞch còng nh− bμi b×nh luËn. C¸ch ®©y hai n¨m vÒ tr−íc
ng−êi b¹n cña t«i, Ph.¡ng-ghen, ®· göi cho tê "Fortnightly" mét
bμi ph©n tÝch rÊt cÆn kÏ víi bé "T− b¶n" 4*, nh−ng bμi ®ã ®· bÞ tr¶
538F
l¹i víi dßng ch÷ ghi r»ng "bμi nμy mang tÝnh chÊt qu¸ khoa häc
95
®èi víi b¹n ®äc Anh cña tê "Review""278.
¡ng-ghen göi H·ng "Mi-l¬ vμ Ri-sít"280
T«i kh«ng râ ngμi nãi vÒ nh÷ng lêi kªu gäi nμo. Ngoμi lêi kªu gäi
ë Lu©n §«n
"Néi chiÕn ë Ph¸p" vμ "¤ng Oa-s¬-bíc-n¬"5* mμ t«i ®· h©n h¹nh
539F
göi ngμi, th× Tæng Héi ®ång, kÓ tõ th¸ng ChÝn 1870, ch−a c«ng bè
mét lêi kªu gäi nμo trõ lêi kªu gäi vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ mμ
[B¶n nh¸p]
_____________________________________________________________ [Lu©n §«n, sau ngµy 9 th¸ng chÝn 1871]
1* Nh÷ng s¾c th¸i kh¸c nhau trong c¸ch x−ng h«: "Ny dear Sir" ®−îc dïng cho
Th−a c¸c ngμi!
nh÷ng ng−êi quen biÕt gÇn gòi h¬n.
Phóc ®¸p bøc th− v.v, t«i m¹n phÐp th«ng b¸o r»ng theo ý kiÕn
2* - TËp Icña bé "T− b¶n"
cña t«i xÐt vÒ tÝnh c¸ch, n¨ng lùc vμ ®Þa vÞ chÝnh trÞ, ngμi M¸c-§«-nen
3* - mét c¸ch ®Çy ®ñ
4* Ph.¡ng-ghen. B×nh luËn vÒ tËp I bé "T− b¶n" cña C.M¸c viÕt cho t¹p chÝ "The
_____________________________________________________________
Fortnightly Review""
1* C.M¸c. "Göi «ng Tæng biªn tËp b¸o "VÐritÐ""
5* C.M¸c. ¤ng Oa-s¬-bíc-n¬, ®¹i sø Mü ë Pa-ri"
- 726 727
¡ ng-ghen göi lÝp-nÕch, 11 th¸ng chÝn 1871 ¡ ng-ghen göi lÝp-nÕch, 11 th¸ng chÝn 1871
vμo thø b¶ *.
hoμn toμn thÝch hîp víi c«ng viÖc mμ «ng Êy dù ®Þnh. Lμ mét 541F1
ng−êi Ai-r¬-len cã thÕ lùc, «ng ta sÏ cã thÓ - trong chõng mùc t«i T«i vμ M¸c kh«ng cã nh÷ng tªn nμo mμ mäi ng−êi ch−a biÕt,
cã thÓ xÐt ®o¸n - nhËn ®−îc sù hËu thuÉn lín vÒ nhiÒu mÆt cña mçi ng−êi chóng t«i chØ cã mét tªn th«i282.
c¸c ®ång h−¬ng cña m×nh; trong hμng ngò hä «ng Êy cã nh÷ng mèi T¹i sao anh kh«ng göi ®Õn ®©y nh÷ng b¶n lêi kªu gäi in b»ng
liªn hÖ rÊt réng r·i; vμ c¸ nh©n t«i xem «ng Êy lμ mét ng−êi hoμn tiÕng §øc228. Hμng ngμy ng−êi ta hái chóng t«i vÒ vÊn ®Ò nμy. T«i
toμn trung thùc. ph¶i nãi r»ng c¸ch xö sù nh− vËy víi chóng t«i tuyÖt nhiªn kh«ng
T«i ®Ò nghÞ ngμi sö dông tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ph¸t biÓu trªn ®©y khuyÕn khÝch chóng t«i lμm viÖc tiÕp. T«i sÏ kh«ng göi cho anh
mét c¸ch tuyÖt ®èi kÝn ®¸o vμ kh«ng coi ®©y lμ sù b¶o ®¶m.
mét dßng nμo ®Ó ®¨ng b¸o vμ M¸c còng vËy, chõng nμo sau cïng
Xin göi lêi chμo.
anh ch−a h¹ cè tu©n thñ dï chØ nh÷ng ®iÒu lÞch sù s¬ ®¼ng nhÊt
®èi víi chóng t«i.
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
§em so s¸nh ngμi Guª-g¬ èt-gie-r¬ th× cã lÏ lμ ®iÒu qu¸ qu¾t.
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
Thø nhÊt, vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ th× èt-gie-r¬ - theo c¸ch cña
nhÊt, t.XXVI, 1935
m×nh - th«ng minh h¬n mét ngh×n lÇn so víi nh© vËt ngu si
ng−êi xø Ba-®en Êy, vμ thø hai, víi t− c¸ch lμ bÝ th− cña Héi
®ång Lu©n §«n cña c¸c c«ng liªn283, èt-gie-r¬ dï sao còng ®¹i
diÖn cho mÊy tr¨m ngh×n c«ng nh©n vμ hiÖn vÉn cßn ®¹i diÖn
cho c¶ mét lo¹i h×nh c«ng nh©n, trong khi ®ã t«i ch−a hÕt nghe
96
nãi ngμi Guª-g¬ ®· cã lóc nμo ®ã ®¹i diÖn cho ai ®ã, ngoμi mét
¡ng-ghen göi Vin-hem LÝp-nÕch
sè thî c¶ ph¶n ®éng Ba-®en t¹i Thôy SÜ, nh÷ng "thî c¶" duy
ë Lai-pxÝch
nhÊt ®Ých thøc cßn ®−îc b¶o tån nh− lμ c¸c di vËt kh¶o cæ.
Nh−ng nÕu c¸c anh dμnh chç trªn tê "Volksstaat" ®Ó ®¨ng lêi
nh÷ng g· Êy tu«n ra, trong khi chóng t«i qu¼ng èt-gie-r¬ ®i, th×
Lu©n §«n, 11 th¸ng ChÝn 1871
nªn biÕt lμ sù so s¸nh hoμn toμn kh«ng cßn n÷a. Nãi vÒ B.BÕch-c¬ -
ng−êi ®· më ®Çu nh÷ng hμnh vi bØ æi mμ anh biÕt ngay khi ë
LÝp-nÕch th©n mÕn!
Lu©n §«n - th× suýt n÷a chóng t«i ng· ngöa ra khi ®äc thÊy c¸c
§èi víi t«i kh«ng cÇn ®Õn giÊy uû nhiÖm - víi t− c¸ch lμ bÝ th−
anh tha thø cho «ng ta vÒ nh÷ng hμnh vi bØ æi Êy v× n¨ng lùc cña
I-ta-li-a vμ T©y Ban Nha, ch¾c ch¾n t«i sÏ ®¹i diÖn cho hai n−íc
«ng ta! Cho ®Õn nay t«i cho r»ng ®èi víi nh÷ng hμnh vi bØ æi,
Êy mμ kh«ng cÇn cã giÊy uû nhiÖm281.
®èi víi sù thÊp hÌn ®Õn cïng cùc cña «ng ta th× chØ cã thª tá th¸i
NÕu c¸c anh cö ng−êi nμo ®ã th× cã thÓ cö thªm hai ng−êi kh¸c,
ë ®©y ng−êi Ph¸p còng cö ra ba ng−êi. Nãi chung, c¸c anh cã thÓ _____________________________________________________________
göi ba giÊy uû nhiÖm, nh−ng ph¶i ®−îc göi ®Õn ®©y chËm nhÊt lμ
1* - ngµy 16 th¸ng ChÝn 1871
- 728 729
¡ ng-ghen göi lÝp-nÕch, 11 th¸ng chÝn 1871 m ¸c göi doãc-g¬, 12 th¸ng chÝn 1871
hÒ lo sî bãng ma ®ã. Giê ®©y n−íc ¸o sÏ gi¸ng lªn ®Çu "Quèc tÕ"
®é réng l−îng häa ch¨ng chØ v× chiÕu cè ®Õn sù ngu ngèc cña «ng
hoμn toμn gièng nh−, håi n¨m 1823 ë Ve-r«-na vμ sau nμy ë C¸c-
ta mμ th«i. Th«i th× c¸c anh tha hå mμ vui thÝch tr−íc thμnh qu¶
xb¸ *, gi¸ng ®ßn nh»m vμo "c¸ch m¹ng" vμ phong trμo C¸c-b«-na-
míi cña c¸c anh! Tay ®Óu c¸ng Êy sÏ kh«ng bao giê tha thø cho 543F1
ri287. Nh−ng râ rμng lμ trong khi diÔn ra ®iÒu ®ã c¸c anh sÏ ph¶i
c¸c anh vÒ viÖc «ng ta ®· ph¶i ®Õn víi c¸c anh "víi sîi d©y trªn
c¬"284. VÒ tê b¸o th× nãi chung thμ kh«ng cã mét tê b¸o nμo, cßn høng chÞu ®«i ®iÒu.
Vî t« * vμ bμ M¸c ®ang ë Ram-xghÕt; trong tuÇn nμy t«i còng
h¬n lμ cã mét tê b¸o hîp së thÝch cña «ng ta! NÕu nh− «ng B. 54F2
®Õn ®ã mÊy ngμy, nh−ng ®Õn thø b¶y t«i sÏ l¹i cã mÆt ë ®©y288.
BÕch-c¬ dï lμ kh«ng ph¶n béi ®¶ng - t«i hoμn toμn kh«ng tin
NÕu anh kh«ng ®Õn th× t«i hy väng Bª-ben sÏ ®Õn. Chóng t«i rÊt
®iÒu ®ã - th× vÞ tÊt lμ do lçi «ng ta. Mét con ng−êi ®· tõng viÕt
vui mõng thÊy c©u * lín nhanh ®Õn thÕ.
bμi ch©m chiÕm «ng chñ cña m×nh vμ ng−êi thÇy cña m×nh lμ Ð54F3
M¸c vμ t«i göi lêi th¨m hái nång nhiÖt ®Õn tÊt c¶ ng−êi th©n
L¸t-xan, th× con ng−êi Êy cã thÓ lμm mäi chuyÖn. Chóng t«i ®·
®äc cuèn s¸ch * mét c¸ch ch¨m chó, nh−ng t¸c gi¶ cña cuèn s¸ch cña anh.
Êy542F1
Ph.¡. cña anh
Êy ®¸ng bÞ khinh bØ muén ®êi.
M¸c ®· rÊt ng¹c nhiªn khi ®äc trªn b¸o "Volksstaat" lêi th«ng
Ch−a cã tin tøc g× tõ chç La-ph¸c-g¬.
b¸o r»ng anh sÏ cho in lÞch sö cña C«ng x· v.v. vμ v.v.(sè 73, trang
4)285. 'T«i còng ng¹c nhiªn kh«ng kÐm. Anh lÊy c¸i ®ã ë ®©u ra, ®ã
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong "V¨n In theo b¶n viÕt tay
lμ ®iÒu hoμn toμn kh«ng hiÓu næi. T«i ch−a hÒ høa hÑn ®iÒu g× nh−
khè cña M¸c vµ ¡ng-ghen", t.I (VI), 1932 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
vËy víi anh, vμ chóng t«i kh«ng biÕt anh lÊy ë ®©u ra nh÷ng tin tøc
nãi r»ng ai ®ã ®· tho¶ thuËn víi Tæng Héi ®ång vμ söa ®o¹n viÕt
lÞch sö ®Ých thùc cña C«ng x· ®Ó ®¨ng trªn tê "Volksstaat". Dï sao
v× Tæng Héi ®ång ®−îc nh¾c ®Õn nªn chóng t«i yªu cÇu cã nh÷ng sù
97
gi¶i thÝch, v× cã thÓ sÏ cã nh÷ng c©u chÊt vÊn.
M¸c göi Phri-®rÝch A-®«n-ph¬ Doãc-g¬289
S¾p tíi ®©y nh÷ng sù truy nμ t¨ng c−êng sÏ chê ®îi c¸c anh.
Kh«ng nghi ngê g× n÷a, Bi-xm¸c ®· cÊu kÕt víi ng−êi ¸o vμ ng−êi ë H«-b«-ken
I-ta-li-a vÒ mét cuéc tæng truy n·286. Bi-xm¸c mong muèn kh«ng
nhiÒu l¾m: «ng ta cÇn trót c¬n tøc giËn c¸ nh©n, vμ ngoμi ra cßn
[Lu©n §«n], 12 th¸ng ChÝn 1871
muèn khÐp phong trμo c«ng nh©n vμo quü ®¹o kiÓu Svai-x¬ cã lîi
Ngμi Doãc-g¬ kÝnh mÕn!
cho «ng ta. Tuy nhiªn, lμ mét tªn ®Þa chñ quý téc, mét tªn t− s¶n
®Çu c¬ trôc lîi vμ mét chÝnh kh¸ch tÇm th−êng gÆp may m¾n («ng ta _____________________________________________________________
kÕt hîp tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã trong mét con ng−êi), Bi-xm¸c kh«ng
1* Tªn gäi b»ng tiÕng SÐc lµ: C¸c-l«-vi - Va-ri.
_____________________________________________________________
2* - Li-di Bíc-x¬
1* B.BÕch-c¬. "V¹ch trÇn c¸i chÕt bi th¶m cña PhÐc-®i-n¨ng L¸t-xan" 3* - C¸c LÝp-nÕch
- 730 731
m ¸c göi doãc-g¬, 12 th¸ng chÝn 1871 ¡ ng-ghen göi la-vrèp, 12 th¸ng chÝn 1871
C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Briefe und In theo b¶n viÕt tay
Ngμi lμm ¬n chuyÓn cho Gi.§ª-v«i l¸ th− kÌm theo ®©y cña
Auszüge aus Briefen von Joh. Phil. Becker Jos. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
M¸c-§«-nen, bÝ th− cña chóng t«i phô tr¸ch vÒ Ai-r¬-len.
Dietzgen, Friedrich Engels, Karl Marx u.A.
T«i kh«ng cã thêi gian ®Ó phóc ®¸p tØ mØ h¬n cho ngμi. HiÖn
an. F.A.Sorge und Andere". Stuttgart, 1906
nay ë ®©y chóng t«i bËn bÞu ®Õn nçi ®· 3 th¸ng nay t«i buéc ph¶i
dõng c¸c c«ng viÖc rÊt cÊp b¸ch vÒ lý luËn (cho ®Õn nay t«i vÉn ë
trong t×nh tr¹ng nμy).
VÒ §iÒu lÖ, t«i chØ xin nªu râ r»ng b¶n in tiÕng Anh lμ b¶n duy
98
nhÊt ®Ých thùc290. Héi nghÞ ®¹i biÓu sÏ ra nghÞ quyÕt vÒ viÖc xuÊt
¡ng-ghen göi Pi-èt La-vr«-vÝch La-vrèp
b¶n c¸c Ên b¶n chÝnh thøc b»ng tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p vμ tiÕng
ë Pa-ri
§øc. CÇn lμm thÕ còng cßn v× Ên phÈm nμy ph¶i bao gåm nh÷ng
nghÞ quyÕt kh¸c nhau cña c¸c ®¹i héi, cã liªn quan tíi §iÒu lÖ.
Ban ChÊp hμnh trung −¬ng ë Niu Oãc165 kh«ng ®−îc quªn Lu©n §«n, 12 th¸ng ChÝn 1871
r»ng:
1) Tæng Héi ®ång ®· ®Æt quan hÖ víi Mü tõ l©u tr−íc khi Ban Ngμi Xi-®èp- * th©n mÕn! èp547F1
chÊp hμnh Êy ®−îc lËp ra; T«i göi kÌm theo ®©y tÊm ho¸ ®¬n ®· tr¶ tiÒn vÒ c¸c cuèn s¸ch
2) VÒ lêi kªu * th× Ên phÈm nμy ®· ®−îc b¸ ë Lu©n §«n, vμ cña anh ®· göi ®i cho ngμi h«m *. Ng−êi chñ hiÖu s¸ch cña t«i ®·
äi546F1
548F2
do ®ã, mçi ng−êi ®Òu cã quyÒn göi Ên phÈm Êy cho b¹n bÌ cña kh«ng nãi cho t«i biÕt nh÷ng cuèn s¸ch Êy ®· ®−îc göi ®i b»ng
m×nh, ë Mü, b»ng tiÒn tói cña m×nh. §ît ®Çu tiªn cña Ên phÈm c¸ch nμo, nh−ng t«i cho r»ng viÖc ®ã ®· ®−îc thùc hiÖn th«ng qua
Êy ®−îc göi sang Niu Oãc víi sè l−îng Ýt nh− thÕ v× lÇn xuÊt b¶n h·ng chuyªn b−u phÈm ë lôc ®Þa. NÕu trong vßng hai ngμy mμ
thø nhÊt ®· b¸n hÕt trong vßng hai ngμy, v× vËy t«i ®· kh«ng ngμi ch−a nhËn ®−îc nh÷ng cuèn s¸ch Êy th× xin ngμi cho t«i biÕt
nhËn ®−îc sè l−îng b¶n nh− quy ®Þnh ®Ó dïng vμo nh−ng lÇn vÒ viÖc nμy.
göi ®i cña t«i. Bé s¸ch cña B¸c-C¸c-l¬ - ba tËp - víi Ên b¶n rÎ nhÊt, gi¸ 24 si-
3) Trong ®iÒu 6 cña §iÒu lÖ cã nãi døt kho¸t: "Mçi héi ®éc lËp linh, vμ v× t«i tin r»ng ngμi cã thÓ t×m ®−îc cuèn s¸ch ®ã ë Pa-ri
ë ®Þa ph−¬ng kh«ng bÞ ng¨n cÊm ®Æt quan hÖ trùc tiÕp víi Tæng nªn t«i ®· kh«ng göi cuèn s¸ch ®ã. Nh−ng nÕu ngμi cÇn ®Õn nã,
Héi ®ång", cßn chi héi ë Oa-sinh-t¬n, ch¼ng h¹n, ®· tuyªn bè r»ng th× chØ cÇn ngμi th«ng b¸o cho t«i biÕt lμ ®−îc.
nã kh«ng muèn ®Æt quan hÖ víi Niu Oãc291. Uy-li-am-x¬ 3* ®· nhËn ®−îc th− cña ngμi. Ch¾c lμ ngμi ®· ®äc
549F
Göi ngμi lêi chμo anh em
_____________________________________________________________
C¸c M¸c
1* - bÝ danh cña La-vrèp, ®−îc ¡ng-ghen sö dông trong trao ®æi th− tõ víi «ng nµy.
_____________________________________________________________
2* Xem tËp nµy, tr.390.
1* C.M¸c. "Néi chiÕn ë Ph¸p" 3* - bÝ danh cña M¸c
- 732 733
m ¸c göi i-ung, 13 th¸ng chÝn 1871 m ¸c göi hu-bÐt, 15 th¸ng chÝn 1871
thÊy b¸o chÝ ®−a tin «ng Êy ®· *, - chóng t«i ®· c−êi kh«ng Ýt vÒ 2p.xt.15 si-linh chuyªn cho ®¹i t¸ Na-d¬ vμ nh©n danh c¸ nh©n t«i
Õt50F1
chuyÖn ®ã. anh chuyÓn 15 si-linh cho ng−êi Nga bÐo mËp mμ La-vrèp ®· göi
Vru-blÐp-xki vμ Cuèc-n¬ 2*®· trë vÒ råi. ®Õn chç chóng t«i, cã yªu cÇu «ng Êy ký tªn biªn nhËn.
51F
Xin ngμi thø lçi cho t«i h«m nay kh«ng viÕt ®−îc nhiÒu h¬n
cho ngμi. Ngμi ®· biÕt lμ nh÷ng c« con g¸i cña Uy-li-am-x¬ 3*®· trë C.M. cña anh
52F
vÒ råi.
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
Xin ngμi thø lçi cho t«i h«m nay kh«ng viÕt ®−îc nhiÒu h¬n
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
cho ngμi. Ngμi biÕt cho, ®Õn 8 giê t«i ph¶i ®i dù phiªn *, mμ b©y äp53F4
nhÊt, t.XXVI, 1935
giê ®· gÇn 8 giê råi.
Ph.¡ng-ghen cña ngμi
100
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
M¸c göi A-®«n-ph¬ Hu-bÐt
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
nhÊt, t.XXVI, 1935 ë Lu©n §«n
[Lu©n §«n], 15 th¸ng ChÝn 1871
99
Th−a ngμi!
M¸c göi HÐc-man I-ung
Ngμy mai ngμi hay ®Õn (nh−ng ngμi ph¶i cã mÆt ë ®©y tr−íc
ë Lu©n §«n
10 giê s¸ng) chç ngμi Phu-i-x¬, 35, Richmond Terrace, C¸c-l¬
Clapham Road.
Ngμi Phi-i-x¬ lμ mét ng−êi Ph¸p, tõ l©u ®· sèng l−u vong, lμ
[Lu©n §«n], 13 th¸ng ChÝn 1871
mét th−¬ng gia. H«m qua t«i ®· nãi víi «ng Êy vÒ viÖc cña ngμi;
1. Maitland Park Road
I-ung th©n mÕn! t«i nãi víi «ng Êy r»ng t«i sÏ rÊt biÕt ¬n nÕu «ng Êy gióp ngμi. ¤ng
Trong sè 3p.xt. 10 si-linh göi trong th− nμy, anh lμm ¬n rót ra Êy tr¶ lêi t«i r»ng cã thÓ «ng Êy sÏ gãp phÇn ®−îc vμo viÖc b¸n
_____________________________________________________________ mét sè bøc tranh cña ngμi. §Ó ®Õn ®−îc chç Phu-i-x¬, ngμi h·y
chuyÓn tÊm thiÕp göi kÌm theo ®©y.
1* Xem tËp nµy, tr.403.
Göi ngμi lêi chμo anh em.
2* MÊy ch÷ nµy, ¡ng-ghen viÕt b»ng tiÕng Nga.
C¸c M¸c
3* Gien-ni vµ £-lª-«-no-ra M¸c
4* - cña Tæng Héi ®ång cña Quèc tÕ
- 734 735
m ¸c göi gien-ni m¸c, 23 th¸ng chÝn 1871 m ¸c göi cva-xnÐp-xki, 29 th¸ng chÝn 1871
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay Khi ë Niu Oãc nhËn ®−îc tin vÒ c¸i chÕt cña anh th× "Héi thÕ
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc giíi chñ nghÜa" ®· triÖu tËp mét héi nghÞ mμ c¸c nghÞ quyÕt cña
nhÊt, t.XXVI, 1935
nã ®· ®−îc ®¨ng trªn tê "World" vμ anh göi nh÷ng nh÷ng nghÞ
quyÕt Êy cho em292.
Tót-xi còng ®· nhËn ®−îc th− cña c¸c b¹n bÌ ®ang trong t©m
tr¹ng lo l¾ng ë Pª-tÐc-bua293.
101 R«-bin vμ Ba-xtª-li-ca, c¸c b¹n bÌ cña Ba-cu-nin vμ ®ång bän
M¸c göi Gien-ni M¸c cña «ng ta trong c¸c vô ©m m−u ®· gÆp t×nh h×nh khã kh¨n.
ë Ram-xghÕt Nh−ng sù tè gi¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cua R«-bin ë Gi¬-ne-v¬
vμ Pa-ri thËt sù ®¸ng kinh ng¹c294. Bμi b¸o cña bÐ Gien-ni h«m
nay ®· ®−îc göi ®i Mü295.
[Lu©n §«n], 23 th¸ng ChÝn 1871
Gien-ni yªu quý!
C¸c cña em
Cuèi cïng th× h«m nay héi nghÞ ®¹i biÓu ®ang kÕt thóc. §ã lμ
c«ng viÖc nÆng nhäc. C¸c phiªn häp buæi s¸ng vμ buæi chiÒu, gi÷a
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trªn b¸o In theo b¶n viÕt tay
thêi gian ®ã lμ c¸c phiªn häp cña c¸c tiÓu ban, nghe c¸c nh©n "Sù thËt" sè 426, ngµy 6 th¸ng N¨m 1858 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
chøng, chuÈn bÞ c¸c b¸o c¸o v.v.. Nh−ng ®· lμm ®−îc nhiÒu h¬n
lμ t¹i tÊt c¶ c¸c ®¹i héi tr−íc ®©y gép l¹i, bëi v× kh«ng cã c«ng
chóng th× ch¼ng cã lý do ®Ó mμ tËp luyÖn tμi diÔn thuyÕt kiÓu nhμ 102
h¸t. N−íc §øc ®· kh«ng cã ®¹i biÓu, ®¹i diÖn cho Thôy SÜ chØ cã
M¸c göi Gu-xt¸p Cva-xnÐp-xki296
Pª-rª vμ U-tin.
ë BÐc-lin
TuÇn tr−íc t¹i R«-ma ®¶ng c¸ch m¹ng ®· tæ chøc mét b÷a tiÖc
chμo mõng Ri-sít-ti Ga-ri-ban-®i, ng−êi ta ®· göi cho anh bμi t−êng
Ram-xghÕt, 29 th¸ng ChÝn 1871
thuËt vÒ buæi tiÖc nμy, ®¨ng trªn b¸o "Capitale" ë R«-ma. Cã mét
§Þa chØ: 1. Maitland Park Road,
diÔn gi¶ (ngμi Lu-xi-a-ni) ®· ®äc bμi diÔn v¨n, ®−îc ®ãn chμo rÊt
Haverstock Hill, Lu©n §«n
nång nhiÖt, ®Ò nghÞ n©ng cèc chóc giai cÊp c«ng nh©n vμ "a Carlo
Marx chr (qui) sÐ ne (en) Ð fatto (a fait) l'instancabile instrumento
Héi nghÞ ®¹i biÓu cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, häp tuÇn
(l'instrument infatigable)" 1*. ThËt ®au xãt cho M¸t-di-ni!
tÝnh chÊt t¹i Lu©n §«n, ®· ra nghÞ quyÕt lμ tõ nay vÒ sau Tæng Héi
54F
®ång sÏ kh«ng ph¸t c¸c thÎ héi viªn n÷a. Thay vμo ®ã Tæng Héi ®ång
_____________________________________________________________
sÏ göi c¸c con tem (gièng nh− tªn b−u ®iÖn) mμ mçi thμnh viªn cña
1* - "chóc C¸c M¸c, ng−êi ®· trë thµnh c«ng cô kh«ng biÕt mÖt mái cña giai cÊp
Héi liªn hiÖp ph¶i d¸n hoÆc lμ lªn b¶n §iÒu lÖ mμ m×nh gi÷, hoÆc
c«ng nh©n". Trong ngoÆc ®¬n lµ nh÷ng tõ do M¸c dÞch c¸c tõ I-ta-li-a sang tiÕng Ph¸p
- 736 737
m ¸c göi cva-xnÐp-xki, 29 th¸ng chÝn 1871 ¡ ng-ghen göi la-vrèp, 5 th¸ng m − êi 1871
d¸n lªn c¸c thÎ héi viªn, - á n¬i mμ ng−êi ta Ên hμnh chóng ë chñ - x· héi, cã thÓ, c¸ nh©n ngμi sÏ biÕt c¸ch hμnh ®éng theo
ngay trong n−íc së t¹i, ch¼ng h¹n nh− ë Thôy SÜ.V× vËy, t«i sÏ göi h−íng nμy.
ngμi mét sè con tem ®ã, ngay khi chóng ®−îc Ên hμnh. Xin göi ngμi lêi chμo th©n ¸i vμ ch©n thμnh.
VÒ §iÒu * th× ë ®©y (t¹i Lu©n §«n) sÏ chuÈn bÞ xong Ên b¶n
Ö5F1
míi cña nã b»ng c¸c thø tiÕng Ph¸p, Anh vμ §øc (Ên b¶n b»ng C¸c M¸c
tiÕng §øc sÏ ph¶i ®−îc in t¹i §øc). C¨n cø vμo c¸c nghÞ quyÕt cña
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
héi nghÞ ®¹i biÓu th× mçi thμnh viªn ph¶i cã mét b¶n §iÒu lÖ.ViÖc
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
nμy liªn quan ®Õn sù cÇn thiÕt ph¶i ®−a vμo §iÒu lÖ nh÷ng ®iÓm
nhÊt, t.XXVI, 1935
bæ sung vμ söa ®æi trªn c¬ së nh÷ng nghÞ quyÕt kh¸c nhau cña c¸c
®¹i héi kÓ tõ n¨m 1866.
T¹i héi nghÞ nμy n−íc §øc ®· kh«ng cã ®¹i biÓu, còng nh−
kh«ng tr×nh c¸c b¸o c¸o mμ kÓ tõ th¸ng ChÝn 1869 nh÷ng b¶n
103
b¸o c¸o nμy ®· kh«ng ®−îc göi tíi, còng nh− c¸c kho¶n héi phÝ.
¡ng-ghen göi Pi-èt La-vr«-vÝch La-vrèp
Kh«ng thÓ tiÕp tôc duy tr× th¸i ®é thuÇn tuý h÷u danh v« thùc
ë Pa-ri
mμ §¶ng c«ng nh©n §øc vÉn gi÷ cho ®Õn nay ®èi víi Quèc tÕ, khi
mμ mét bªn th× cø trong chê vμo sù gióp ®ì cña bªn kia mμ
kh«ng ®Òn ®¸p g× l¹i. T×nh tr¹ng nμy lμm mÊt thanh danh giai Lu©n §«n, 5 th¸ng M−êi 1871
cÊp c«ng nh©n §øc. Do vËy, t«i ®Ò nghÞ chi héi BÐc-lin trao ®æi
th− tÝn trùc tiÕp víi t«i; t«i còng sÏ cã yªu cÇu nh− vËy c¶ ®èi víi B¹n th©n mÕn!
Sau khi trë vÒ tõ Ram-xghÕt - t¹i ®ã t«i võa míi cïng víi
nh÷ng chi héi kh¸c chõng nμo Ban l·nh ®¹o §¶ng c«ng nh©n
Gi«n-x¬ * nghØ mÊy ngμy297 - th× t«i t×m thÊy bøc th− cña anh.
d©n chñ - x· héi vÉn nh− tr−íc ®©y kh«ng hμnh ®éng trong viÖc 56F1
VÒ sè tiÒn cßn tÝnh cho t«i, th× tr−íc hÕt t«i nhê ©nh lμm ¬n
tæ chøc ra Quèc tÕ ë n−íc §øc. C¸c ®¹o luËt cã thÓ c¶n trë viÖc
®Õn cuèi th¸ng nμy l¹i dÆt mua hé cho t«i 3 th¸ng b¸o "Gazette
lËp ra mét tæ chøc chÝnh quy, nh−ng kh«ng thÓ c¶n trë tæ chøc
des Tribuneaux". §ît ®Æt mua b¸o cña t«i hÕt h¹n vμo ngμy 31
hiÖn h÷u cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi, trªn thùc tÕ lμm
th¸ng M−êi. Cã thÓ lμ sau nμy ë Pa-ri anh sÏ cßn ph¶i chi phÝ cho
chÝnh nh÷ng ®iÒu ®ang ®−îc tiÕn hμnh ë tÊt c¶ c¸c n−íc kh¸c:
t«i, do vËy anh ®õng véi tr¶ nî. VÒ s¸ch cña B¸c-cl¬ v.v.. th× t«i
kÕt n¹p nh÷ng c¸ nh©n riªng lÎ lμm héi viªn, nép héi phÝ, göi
lu«n lu«n s½n sμng gióp anh. T«i sÏ göi cho anh c¶ b¸o ""Eastern
c¸c b¸o c¸o ®Õn v.v..
Post" mçi khi trªn b¸o ®ã xuÊt hiÖn ®iÒu g× ®ã hay.
Víi t− c¸ch lμ uû viªn Uû ban kiÓm tra cña §¶ng c«ng nh©n d©n
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
1* C.M¸c. "§iÒu lÖ chung vµ quy chÕ tæ chøc cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ" 1* - M¸c
- 738 739
¡ ng-ghen göi la-vrèp, 5 th¸ng m − êi 1871 m ¸c göi i-ung, 11 th¸ng m − êi 1871
VÒ h·ng "T¬-ri-b¬" 1* th× h·ng nμy hoμn toμn trung thùc vμ vËt trung gian chñ yÕu trong nh÷ng c«ng viÖc nh− vËy.
57F
®¸ng tin cËy, do ®ã anh cã thÓ cung cÊp hμng ho¸ cho nã mμ Cho t«i göi lêi th¨m hái th©n h÷u ®Õn tÊt c¶ b¹n bÌ.
kh«ng chó tlo ng¹i nμo. Bøc th− Êy do chÝnh tay Gi«n-x¬n viÕt, vμ
®Ých th©n XÐc-rai-¬ ®· chuyÓn bøc th− Êy cho nh©n vËt ®−îc nãi Ph.¡. cña anh
tíi. H¬n n÷a h·ng nμy cã mét bé mÉu c¸c tranh kh¸c ®Ñp ngay t¹i
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
chç ë ®©y. HiÖn nay chóng t«i thÊy phÇn nμo thiÕu mÆt hμng nμy
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
vμ b©y giê kh«ng thÓ cung cÊp mÆt hμng nμy298.
nhÊt, t.XXVI, 1935
T«i ®· th«ng b¸o cho mét ng−êi b¹n ë ®−êng phè L©u-¬
S¸c-d¬ 2* vÒ néi dung bøc th− cña anh. ¤ng Êy kh«ng cßn lμm
58F
c«ng viÖc nμy n÷a, nã ®· chuyÓn sang tay ng−êi kh¸c, v× vËy viÖc
104
nμy ®· lμm mÊt ®i, ë møc ®é lín, ý nghÜa cña nã ®èi víi chóng
M¸c göi HÐc-man I-ung
ta. §Ó cung cÊp ®−îc cho anh nh÷ng sè sliÖu chÝnh x¸c th× sÏ
ë Lu©n §«n
ph¶i ®i vμo c¸c chi tiÕt v« tËn; chØ cÇn nãi r»ng mét sè nh©n vËt -
mμ c«ng viÖc nμy ®−îc nghÜ ra lμ nh»m phôc vô lîi Ých cña hä -
®· cã th¸i ®é kh«ng xøng ®¸ng vμ r»ng tuy ®· cã nh÷ng sù c¶nh
[Lu©n §«n], 11 th¸ng M−êi 1871
c¸o ®èi víi hä, nh−ng hä vÉn kh«ng muèn c¾t ®øt quan hÖ cña
m×nh víi c¸c nh©n vËt kh«ng xøng ®¸ng nhËn tÝn dông, còng
I-ung th©n mÕn!
kh«ng ®¸ng ®−îc tin cËy, vμ thËm chÝ hä cßn cho phÐp bän ng−êi
Qu¸ l¸ th− göi kÌm theo ®©y cua Pª-rª299, anh sÏ thÊy r»ng
kia l·nh ®¹o hä trong c¸c hμnh ®éng bÞp bîm cña bän ng−êi kia.
«ng Êy vÉn ch−a nhËn ®−îc c¸c nghÞ quyÕt liªn quan ®Õn Liªn
Do vËy, nh÷ng b¹n bÒ tèt ®· xa rêi hä v× cho r»ng sÏ lμ nÐm tiÒn
minh vμ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸ *. NÕu anh ch−a göi nh÷ng tμi liÖu Êy
59F1
qua cöa sæ nÕu khuyÕn khÝch nh÷ng ho¹t ®éng sÏ kÕt thóc víi sù
®i th× xin anh ®õng göi ®i, v× t«i sÏ göi ®Õn cho anh b¶n s¸o ®·
thÊt b¹i hoÆc sÏ chØ ®em l¹i lîi léc cho nh−ng tªn bÞp bîm thËt
söa ch÷a.
sù. Tuy nhiªn, t«i nghÜ r»ng nh÷ng nh©n vËt ®¸ng ®−îc nãi ®Õn
T«i ®· göi 1p.xt. cho R«-d¬-va-®èp-xki.
®· nhËn ®−îc nh÷ng g× mμ hä cÇn ph¶i nhËn ®−îc, ë mét chç
TrÝch trong quü tiÒn l−u vong, xin anh trao cho §uy-ru mét sè
kh¸c. Nh−ng dï sao th× trong sè hä còng cã mét vμi nh©n vËt rÊt
tiÒn ®ñ ®Ó «ng Êy rêi khái c¨n hé mμ hiÖn «ng Êy ®ang ë, v× c¨n hé
tèt kh«ng cã ®ñ vèn ®Ó kinh doanh, vμ chóng t«i sÏ thÊy rÊt dÔ
nμy qu¸ ®¾t nÕu xÐt ®Õn t×nh tr¹ng th¶m h¹i cña nã. NÕu §uy-ru
chÞu nÕu cã ®−îc c¬ héi kiÕm ®−îc cho hä mét kho¶n tÝn dông nμo
nhËn ®−îc ®ñ tiÒn ®ª chuéc l¹i c¸c ®å vËt cña m×nh ra khái hiÖu
®ã. Cã thÓ nhê cËy Gi«n-x¬n mμ nh− anh biÕt ®Êy, «ng Êy lμ nh©n
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
1* C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. ”NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ ®¹i biÓu cña Héi liªn hiÖp
1* Tõ "T¬-ri-b¬". ¡ng-ghen viÕt b»ng tiÕng Nga.
c«ng nh©n quèc tÕ "
2* -I-ung
- 740 741
¡ ng-ghen göi bi-na-mi, 13 th¸ng m − êi 1871 m ¸c göi i-ung, 13 th¸ng m − êi 1871
cÇm ®å th× hay l¾m; nh−ng theo t«i, «ng Êy kh«ng nªn chuyÓn KÝnh th−.
nh÷ng ®å vËt Êy ®Õn c¨n nhμ hiÖn nay,mμ ®Ó l¹i trong nhμ anh vμ BÝ th− vÒ I-ta-li-a
rêi ®i mμ kh«ng ph¶i tr¶ nèt sè tiÒn thuª nhμ cßn l¹i. ¤ng Êy vèn
dÜ ®· tr¶ tiÒn thuª c¸i æ chuét Êy nhiÒu h¬n møc cÇn thiÕt. Phri-®rÝch ¡ng-ghen
Xin anh còng chuyÓn, thid dô, cho ng−êi míi tíi mf anh nãi
C«ng bè trªn b¸o "La Plebe" sè 122, ngµy 19 In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o
®Õn h«m qua 1p.xt.
th¸ng M−êi 1871 Nguyªn v¨n lµ tiÕng I-ta-li-a
T«i sÏ kiªn tr× yªu cÇu thùc hiÖn nh÷ng kho¶n chi Êy - ®ã lμ
viÖc chi dïng mét phÇn sè tiÒn mμ chóng t«i nhËn ®−îc tõ Hîp
chóng quèc Hoa Kú300 - khi nμo Héi ®ång sÏ th¶o luËn viÖc ph©n
phèi sè tiÒn Êy.
Göi anh lêi chμo anh em.
106
M¸c göi HÐc-man I-ung
C¸c M¸c
ë Lu©n §«n
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
nhÊt, t.XXVI, 1935 [Lu©n §«n], 13 th¸ng M−êi 1871
I-ung th©n mÕn!
T«i ®Ò nghÞ anh coi sè tiÒn 1p.xt. lμ cña c¸ nh©n t«i biÕu R«-
105 d¬-va-®èp-xki.
¡ng-ghen göi En-ri-c« Bi-na-mi301 VÒ §uy-ru th× khi nhËn ®−îc bøc th− cña anh, «ng Êy ®· ra ®i
råi. Do vËy, nÕu anh ®· trao cho «ng Êy c¶ nh÷ng kho¶n vay kh¸c
ë L«-®i
n÷a, th× t«i sÏ nãi víi Héi ®ång r»ng t«i sÏ hoμn tr¶ sè tiÒn nÕu
kho¶n chi Êy sÏ kh«ng ®−îc phª chuÈn.
Lu©n §«n, 13 th¸ng M−êi 1871 VÒ nh©n vËt ®· cã th¸i ®é khiÕm nh· th«ng b¸o c¸c d÷ kiÖn
Ngμi chñ bót b¸o "Plebe"! trªn tê "Scotsman" 1* th× ngay tõ ®Çu t«i ®· cã mét ý kiÕn riªng
561F
Tæng héi ®ång ®· uû nhiÖm t«i göi ®Õn ngμi b¶n nghÞ quyÕt cña m×nh, cã thÓ nãi lμ mét ®Þnh kiÕn. Tuy nhiªn, t«i muèn m×nh
d−íi ®© *vμ ®Ò nghÞ c«ng bè nã trªn tê b¸o kh¶ kÝnh cña ngμi. tá ra kh«ng ®óng.
560F1
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
1* Ph.¡ng-ghen. "NghÞ quyÕt cña Tæng Héi ®ång vÒ viÖc khai trõ §uy-r¨ng" 1* Xem tËp nµy, tr. 398-399.
- 742 743
m ¸c göi h©y-d¬, 14 th¸ng m − êi 1871 m ¸c göi bi-d¬-li, 19 th¸ng m − êi 1871
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong cuèn: In theo b¶n viÕt tay
VÒ Pª-rª th× cã thÓ lμ phong th− cïng víi tÊt c¶ nh÷ng thø ë
"Héi nghÞ ®¹i biÓu ë Lu©n §«n cña Quèc tÕ Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
trong ®ã, ®· bÞ chÆn gi÷ 1*. Do vËy t«i míi chuÈn bÞ b¶n sao míi,
562F
1", 1936
®· ®−îc söa ch÷a; saukhi anh ký vμo b¶n sao Êy th× nã ph¶i ®−îc
göi ®i b»ng th− b¶o ®¶m.
Göi anh lêi chμo anh em
108
C¸c M¸c cña anh
M¸c göi Ðt-uèt Xpen-x¬ Bi-d¬-li
ë Lu©n §«n
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc vµ
nhÊt, t.XXVI, 1935 tiÕng Anh
[Lu©n §«n, 19 th¸ng M−êi 1871]
Th−a ngμi!
T«i göi tÊm h×nh chôp nμy cho bμ Bi-d¬-li. Tªn th¸nh cña
107
nh©n vËt næi tiÕng Grin-vót - Phrª-®ª-rÝch. §©y kh«ng ph¶i lμ
M¸c göi Gi«n H©y-d¬302
Phri-®Ých §¹i ®Õ. Nh− ngμi ®· biÕt, t¹i n¬i Èn trèn cña m×nh ë
ë Lu©n §«n
Thôy SÜ V«n-te ®· tõng gi÷ ë bªn m×nh mét tÝn ®å dßng Tªn cã c¸i
tªn A-®am; khi giíi thiÖu ng−êi nμy víi nh÷ng vÞ kh¸ch ®Õn gÆp
m×nh, V«n-te th−êng nãi: ®©y kh«ng ph¶i ng−êi ®Çu tiªn cña loμi
[Lu©n §«n], 14 th¸ng M−êi 1871
ng−êi! Gien- * muèn cã ®−îc hËn h¹nh ®Õn th¨m bμ Bi-d¬-li vμo
564F1
thø t− tuÇn *, vμo kho¶ng 1 giê tr−a.
H©y-d¬ th©n mÕn! íi56F2
CÇn chÐp l¹i b¶n nghÞ quyÕt d−íi ®© * vμ göi nã ®Õn c¸c tê nhËt Xin göi ngμi lêi chμo ch©n thμnh
563F2
b¸o ë Lu©n §«n (chØ nh÷ng tê b¸o Anh th«i; XÐc-rai-¬ sÏ göi b¶n C¸c M¸c
NghÞ quyÕt Êy ®Õn c¸c tê b¸o Ph¸p).
C«ng bè lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ "International In theo b¶n in trªn t¹p chÝ
Göi lêi chμo anh em
Review of Social History", vol, IV, 1959 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Ph¸p vµ
C¸c M¸c cña ngμi
tiÕng Anh
_____________________________________________________________ In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu
_____________________________________________________________
1* Xem tËp nµy, tr.407 - 408.
2* C.M¸c. "Tuyªn bè cña Tæng Héi ®ång vÒ viÖc Nª-sa-Ðp l¹m dông danh nghÜa 1* - Gien-ni M¸c (con g¸i)
Quèc tÕ" 2* - ngµy 25 th¸ng M−êi
- 744 745
m ¸c göi i-ung, 19 th¸ng m − êi 1871 m ¸c göi i-ung, 20 th¸ng m − êi 1871
110
109
M¸c göi HÐc-man I-ung
M¸c göi HÐc-manI-ung
ë Lu©n §«n
ë Lu©n §«n
[Lu©n §«n], 20 th¸ng M−êi 1871
[Lu©n §«n], 19 th¸ng M−êi 1871
I-ung th©n mÕn!
I-ung th©n mÕn!
Chóng t«i cã thÓ tr¶ cho hä 2 p.xt. vμ ®Ó thö sÏ cho in b¶n
Theo t«i, Ph«-re-xchi-e lÏ ra ph¶i nhËn ®−îc 4 plxt. chø kh«ng
th«ng tri chøa ®ùng c¸c nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ ®¹i biÓu304. §Õn
ph¶i 3 p.xt... nÕu mét ng−êi ®· bÞ lé diÖn th× cÇn cã nh÷ng biÖn
thø * t«i sÏ hoμn thμnh. Nh− anh biÕt, 500 b¶n ph¶i im b»ng
ph¸p ®Ó lμm sao trong chuyÕn ®i ng−êi Êy kh«ng gÆp ph¶i nh÷ng 56F1
tiÕng Anh, 500 b¶n b»ng tiÕng Ph¸p. VÒ §iÒu lÖ vμ nh÷ng vÊn ®Ò
®iÒu khã chÞu v× vÝ rçng.
kh¸c th× cßn cÇn ph¶i th¶o luËn.
Xin anh viÕt cho U-tin vμi dßng (Ph«-re-xchi-e sÏ ph¶i chuyÓn
Göi lêi chμo anh em
nh÷ng dßng Êy) vμ nhê «ng Êy:
1) Göi ®Õn cho t«i (b»ng th− b¶o ®¶m) tÊm hé chiÕu nh− «ng
C.M¸c cña anh
Êy ®· høa.
2) §Ò nghÞ «ng Êy b¸o ngay cho t«i, xem «ng Êy cã biÕt ®iÒu g×
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
vÒ chi héi Xla-v¬ míi ë Xuy-rÝch kh«ng303. Trong sè nh÷ng ng−êi
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
ký tªn trong ®ã t«i ®· thÊy cã tªn cña c¸c «ng: A.§u-bíp, Ga-xpa-
nhÊt, t.XXVI, 1935
r¬ Tu-r¬-xki, Ma-nui-l« Hr¬-va-sa-nin.
Göi anh lêi chμo anh em
C¸c M¸c cña anh
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c In theo b¶n viÕt tay
_____________________________________________________________
vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
nhÊt, t.XXVI, 1935
1* - ngµy 23 th¸ng M−êi
- 746 747
¡ng-ghen göi ban biªn tËp b¸o "gazzettino rosa", 20 th¸ng m−êi 1871 ¡ ng-ghen göi ª-li-da ¡ng-ghen, 21 th¸ng m − êi 1871
111 112
¡ng-ghen göi ban biªn tËp b¸o ¡ng-ghen göi ª-li-da ¡ng-ghen
"Gazzettino Rosa" ë B¸c-men
Lu©n §«n, 21 th¸ng M−êi 1871
[Th− göi kÌm "tuyªn bè cña Tæng Héi ®ång vÒ viÖc Nª-sa-Ðp
l¹m dông danh nghÜa quèc tÕ"]
MÑ th©n yªu!
Së dÜ ®· rÊt l©u råi con ch−a biªn th− cho mÑ lμ v× con muèn
ë Mi-lan
tr¶ lêi nh÷ng nhËn xÐt gÇn ®©y cña mÑ vÒ ho¹t ®éng chÝnh trÞ
cña con d−íi mét h×nh thøc kh«ng lμm mÑ phËt lßng. Nh−ng khi
Lu©n §«n, 20 th¸ng M−êi 1871
con ph¸t hiÖn ra trªn tê "Kölnische Zeitung" lÆp ®i lÆp l¹i ®iÒu
Trong thêi gian diÔn ra c¸i gäi lμ phiªn toμ Nª-sa-Ðp do toμ ¸n dèi tr¸ hÕt søc nh¬ nhuèc, ®Æc biÖt lμ nh÷ng sù bØ æi cña tªn v«
båi thÈm ë Xanh - Pª-tÐc-bua xö c¸ch ®©y mét th¸ng, ng−êi ta ®· l¹i Va-khen-hu-den ®ã, khi mμ con ®äc thÊy chÝnh nh÷ng kÎ
tuyªn ®äc nh÷ng lêi khai cña nh©n chøng cã liªn quan ®Õn Héi trong thßi gian chiÕn tranh ®· chøng kiÕn sù dèi l¸o hoμn toμn
liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. Nh÷ng lêi khai Êy thuéc lo¹i mμ héi trªn tÊt c¶ c¸c b¸o chÝ Ph¸p th× giê ®©y hä l¹i loan truyÒn kh¾p
nghÞ ®¹i biÓu cña Héi liªn hiÖp - häp ë Lu©n §«n - ph¶i quan t©m n−íc §øc mäi ®iÒu bÞa ®Æt cña c¶nh s¸t, mäi lêi vu khèng cña tê
xem xÐt. b¸o lμ c¶i hÕt søc bÊt l−¬ng ë Pa-ri vu khèng C«ng x·, coi ®ã nh−
KÕt qu¶ héi nghÞ ®¹i biÓu ®· th«ng qua mét b¶n nghÞ quyÕt lμ ch©n lý bÊt di bÊt dÞch, - th× con l¹i r¬i vμo mét t©m tr¹ng khã
mμ héi nghÞ ®· chØ thÞ cho c«ng bè trªn c¸c c¬ quan ng«n luËn cña thÝch hîp cho viÖc viÕt th− tr¶ lêi mÑ. Ng−êi ta lμm Çm Ü lªn v×
Quèc tÕ. mÊy con tin bÞ xö b¾n theo kiÓu Phæ, v× mÊy cung ®iÖn bÞ ®èt
theo kiÓu mÉu Phæ (v× tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kh¸c ®Òu lμ l¸o toÐt),
nh−ng ch¼ng cã mét ai nãi ®Õn vô chÝnh phñ VÐc-x©y tμn s¸t 40
Ph.¡ng-ghen
000 ®μn «ng, ®μn bμ vμ trÎ em, sau khi hä ®· bÞ t−íc vò khÝ! Tuy
C«ng bè trªn b¸o "Gazzettino Rosa" sè 306, In theo b¶n in trªn b¸o nhiªn, mÑ vμ c¸c ng−êi kh¸c l¹i kh«ng thÓ biÕt tÊt c¶ sù thËt Êy;
ngµy 3 th¸ng M−êi mét 1871 Nguyªn v¨n lµ tiÕng I-ta-li-a mÑ vμ nh÷ng ng−êi kh¸c buéc ph¶i lÊy tin tõ tê "Kölner" vμ tê
In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu
"Elberfelder Zeitung" lμ nh÷ng tê b¸o thËt sù nhåi nhÐt nh÷ng
®iÒu dèi l¸o cho c¸c vÞ. Song, trong ®êi m×nh, mÑ ®· tõng ®−îc nghe
- 748 749
¡ ng-ghen göi ª-li-da ¡ng-ghen, 21 th¸ng m − êi 1871 ¡ ng-ghen göi ª-li-da ¡ng-ghen, 21 th¸ng m − êi 1871
ng−êi ta gäi mét sè nh©n vËt lμ bän ¨n thÞt ng−êi thùc thô, ch¼ng xa vÒ phÝa B¾c. §ã lμ mét trong nh÷ng khu nghØ m¸t vui nhÊt mμ
h¹n nh− c¸c thμnh viªn cña Héi Tu-ghen-bun-®¬ d−íi thêi l·o giμ con biÕt, ë ®ã cã thÓ sèng mét c¸ch hoμn toμn tùnhiªn - b·i t¾m cã
Na-p«-lª-«ng, nh÷ng phÇn tö mÞ d©n n¨m 1817 vμ n¨m 1831305, lÉn ®¸, rÊt ®Ñp, ë phÝa d−íi mét nói ®a v«i dùng ®øng, nhan nh¶n
nh÷ng nh©n vËt cña n¨m 1848, thÕ råi lu«n lu«n thÊy r»ng nh÷ng nh÷ng ca sÜ ®−êng phè gi¶ lμm ng−êi da ®en, nh÷ng nhμ ¶o thuËt,
con ng−êi Êy tuyÖt nhiªn kh«ng ®Õn nçi tåi tÖ nh− thÕ vμ r»ng nh÷ng nghÖ sÜ tung høng, nh÷ng con rèi, cïng nh÷ng trß nh¶m
d−íi ¶nh h−ëng cña thãi ham truy bøc mang tÝnh vô lîi, ng−êi ta nhÝ t−¬ng tù. §Þa ®iÓm nμy kh«ng thanh lÞch l¾m, nh−ng gi¸ rÎ,
tho¹t ®Çu bÞa ra vÒ hä ®ñ mäi chuyÖn hoang ®−êng ghe sî mμ sau
vμ ë ®©y ta c¶m thÊy tho¶i m¸i. §Þa ®iÓm t¾m tuyÖt vêi, vμ do trêi
®ã ®· tan nh− m©y khãi. MÑ th©n yªu, con hy väng r»ng mÑ sÏ
l¹nh nªn ®iÒu ®ã l¹i cã lîi gÊp béi cho con: con ¨n thÊy ngon
nhí l¹i chuyÖn ®ã vμ ®iÒu ®ã sÏ lμm cho mÑ cã thiÖn c¶m víi
miÖng, thËt sù kh«ng biÕt no, con ngñ mçi ngμy 10 giê. Tuy con
nh÷ng nh©n vËt cña n¨m 1871, khi nμo mÑ ®äc trªn c¸c b¸o vÒ
sèng ë mét trong sè nh÷ng khu trong lμnh nhÊt ë Lu©n §«n - theo
nh÷ng téi ¸c ®−îc bÞa ra ®ã.
lêi b¸c sÜ, ë ®Êy kh«ng khÝ còng trong lμnh nh− ë n«ng th«n -
Nh− mÑ ®· biÕt, ®· kh«ng hÒ cã g× thay ®æi trong c¸c quan
nh−ng con vÉn nhËn thÊy sù thay ®æi kh«ng khÝ nh− vËy ®em l¹i
®iÓm cña con, nh÷ng quan ®iÓm mμ con ®· theo gÇn ®−îc 30 n¨m
mét sù kh¸c nhau nh− thÕ nμo. ThËt ra mÑ ph¶i nghÜ tíi viÖc hÌ
råi. Vμ mÑ sÏ kh«ng ®−îc coi lμ ®iÒu bÊt ngê, mét khi con - nÕu
sang n¨m thë hÝt kh«ng khÝ biÓn 3 - 4 tuÇn, nhê nã mμ ngay c¶
t×nh h×nh ®ßi hái con lμm ®iÒu ®ã - sÏ kh«ng chØ b¶o vÖ nh÷ng
ng−êi khoÎ m¹nh nhÊt còng trë nªn khoÎ h¬n.
quan ®iÓm Êy mμ sÏ cßn thùc hiÖn bæn phËn cña m×nh vÒ tÊt c¶
Ýt l©u nay bμ hμng xãm thó vÞ cña con ®· ®Ó cho con ®−îc yªn
mäi ph−¬ng diÖn kh¸c. MÑ sÏ hæ thÑn v× con, nÕu nh− con kh«ng
víi c©y ®μn d−¬ng cÇm cña bμ Êy: ch¾c lμ bμ ta ®· ®i khái ®©y råi.
lμm ®iÒu ®ã. NÕu mμ M¸c kh«ng cã mÆt ë ®©y hoÆc nÕu anh Êy
Nh−ng b©y giê ë phÝa ®èi diÖn - t¹i ®ã míi x©y lªn nh÷ng ng«i nhμ
thËm chÝ hoμn toμn kh«ng tån t¹i th× t×nh h×nh còng sÏ kh«ng
míi - cã mét bμ nh¹c c«ng; ë bªn d−íi lμ hiÖu may, c¸c c¨n phßng
m¶y may thay ®æi. V× vËy, sÏ hoμn toμn kh«ng c«ng b»ng nÕu ®æ ë phÝa trªn th× cho thuª. Nh−ng t¹m thêi kh«ng tåi l¾m, vμ con
lçi cho anh Êy. Vμ l¹i, con nhí r»ng tr−íc ®©y nh÷ng ng−êi hä kh«ng cã ®iÒu g× ph¶i phμn nμn.
hμng cña M¸c ®· tõng kh¼ng ®Þnh tuång nh− con ®· cã ¶nh Trêi ®ang m−a khñng khiÕp, hoμn toμn ®ét xuÊt sau nh÷ng ngμy
h−ëng xÊu ®Õn anh Êy. thu tuyÖt vêi ë ®©y. Ph¶i ®èt lß s−ëi, vËy mμ míi c¸ch ®©y ba ngμy
Song, vÒ ®iÓm nμy nh− vËy ®· ®ñ råi. ë ®©y ta ta kh«ng lμm g× trêi oi bøc ®Õn nçi kh«ng thÓ chÞu ®ùng næi nÕu kh«ng më cöa sæ.
®−îc, dμnh ph¶i cam chÞu ®iªu ®ã th«i.Khi mäi chuyÖn æn ®Þnh l¹i Nh−ng nh×n chung thêi tiÕt ë ®©y tèt h¬n nhiÒu so víi ë Man-se-xt¬;
®«i chót, sù Çm Ü tù nã sÏ l¾ng dÞu th× b¶n th©n mÑ còng sÏ b×nh hÇu nh− ch−a bao giê m−a suèt ngμy, cßn ë Man-se-xt¬ th× vμo thêi
gian nμy trêi th−êng m−a liªn tôc trong suèt hai - ba ngμy.
tÜnh xem xÐt nh÷ng sù viÖc ®ã.
Qua lêi cña HÐc-man vμ £- * con cã c¶m t−ëng lμ cã lÏ cßn cÇn
Vμo th¸ng ChÝn con nghØ mét thêi gian ë Ram-xghÕt, mét thμnh 567F1
_____________________________________________________________
phè nghØ m¸t kh«ng lín, hay nãi ®óng h¬n, mét thμnh phè nghØ m¸t
t−¬ng ®èi lín trªn bê biÓn phÝa ®«ng, c¸ch thμnh phè §u-vr¬ kh«ng 1* - c¸c em trai cña ¡ng-ghen
nguon tai.lieu . vn