1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 33 phần 1

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 33 phần 1

Tham khảo tài liệu '[triết học] học thuyết chủ nghĩa karl marx - marx engels tập 33 phần 1', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả 6 7 p h.¨ng-ghen C. M¸c vμ Héi ®ång xuÊt b¶n toμn tËp C. M¸c vμ Ph. ¡ng- ghen Ph. ¡ng-ghen GS. NguyÔn §øc B×nh Uû viªn Bé ChÝnh trÞ, Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, Chñ tÞch Héi ®ång GS. §Æng Xu©n Kú Nguyªn ViÖn tr−ëng ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vμ t− t−ëng Hå ChÝ Minh, Toμ

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 63

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. 6 7 p h.¨ng-ghen C. M¸c vμ Héi ®ång xuÊt b¶n toμn tËp C. M¸c vμ Ph. ¡ng- ghen Ph. ¡ng-ghen GS. NguyÔn §øc B×nh Uû viªn Bé ChÝnh trÞ, Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, Chñ tÞch Héi ®ång GS. §Æng Xu©n Kú Nguyªn ViÖn tr−ëng ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vμ t− t−ëng Hå ChÝ Minh, Toμn tËp Phã chñ tÞch (th−êng trùc) Héi ®ång TËp 33 GS.PTS. TrÇn Ngäc Hiªn Uû viªn Héi ®ång Lý luËn Trung −¬ng, uû viªn PGS. Hμ Häc Hîi Phã tr−ëng ban T− t−ëng - V¨n ho¸ Trung Th− tõ −¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, uû viªn (Th¸ng giªng 1870 - th¸ng Ba 1874) GS.PTS. Ph¹m Xu©n Nam Uû viªn Héi ®ång Lý luËn Trung −¬ng, Tæng biªn tËp t¹p chÝ Vietnam Social Sciences, uû viªn GS. TrÇn Nh©m Gi¸m ®èc - Tæng biªn tËp Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, uû viªn GS. TrÇn Xu©n Tr−êng Trung t−íng, ViÖn tr−ëng Häc viÖn chÝnh trÞ - qu©n sù, uû viªn Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Sù ThËt Hμ Néi - 1997
  2. 6 7 ¨ ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng ch¹p 1882 Lêi nhμ xuÊt b¶n TËp 33 cña bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen bao gåm nh÷ng bøc th− cña hai nhµ kinh ®iÓn viÕt cho nhau, cho c¸c b¹n chiÕn ®Êu vµ nh÷ng ng−êi th©n trong giai ®o¹n tõ th¸ng B¶y 1870 ®Õn th¸ng Ch¹p 1874. §©y lµ nh÷ng n¨m b¾t ®Çu mét giai ®o¹n míi cña lÞch sö thÕ giíi (chñ nghÜa t− b¶n c¹nh tranh tù do chuyÓn sang giai ®o¹n ®éc quyÒn); còng lµ nh÷ng n¨m b¾t ®Çu mét thêi kú míi trong lÞch sö phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ; cuéc c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n PÐt-ra-sÐp-xki ®· s¸ng lËp ra nhµ n−íc v« s¶n ®Çu tiªn trong lÞch sö loµi ng−êi - C«ng x· Pa-ri. Ho¹t ®éng lý luËn vµ thùc tiÔn trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn cña M¸c vµ ¡ng-ghen trong thêi kú nµy thÓ hiÖn râ trong c¸c t¸c phÈm, c¸c bøc th− cña hai «ng. §ã lµ sù kh¸i qu¸t ho¸ vÒ mÆt lý luËn c¸c kinh nghiÖm c¸ch m¹ng cña C«ng x· Pa-ri; lµ sù hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thªm mét b−íc chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, lý luËn vÒ c¸ch m¹ng vµ nhµ n−íc v« s¶n, vÒ b¹n ®ång minh cña giai cÊp v« s¶n, vÒ ®¶ng v« s¶n. §ång thêi, ho¹t ®éng lý luËn cña hai «ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tuyªn truyÒn häc thuyÕt vÒ chñ nghÜa céng s¶n khoa häc trªn quy m« réng lín. Mét phÇn lín c¸c bøc th− cña M¸c vµ ¡ng-ghen trong tËp th− nµy ®· lµm s¸ng tá nh÷ng sù kiÖn vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ vµ chØ ra mét c¸ch ®Æc biÖt râ rµng lËp tr−êng c¸ch m¹ng vµ quèc tÕ chñ nghÜa trong giai cÊp c«ng nh©n §øc vµ Ph¸p trong cuéc chiÕn tranh nµy. §Æc biÖt trong tËp nµy lµ nh÷ng bøc th− cña M¸c vµ ¡ng-ghen cã néi dung liªn quan ®Õn C«ng x· Pa-ri. Nh÷ng bøc th− nµy, ®−îc viÕt trong nh÷ng ngµy trËn chiÕn c¸ch m¹ng diÔn ra ë Pa-ri kh«ng chØ lµm s¸ng tá tÝnh chÊt cña nh÷ng sù kiÖn c¸ch m¹ng ë Pa- ri mµ cßn chØ ra mét c¸ch s¸ng t¹o nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong häc thuyÕt cña chñ nghÜa céng s¶n khoa häc vÒ nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng. MÆc dï rÊt bËn víi c«ng viÖc ë Tæng Héi ®ång cña Quèc tÕ, M¸c vÉn tiÕp tôc ®i s©u vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a häc thuyÕt vÒ kinh tÕ cña m×nh, M¸c ®· hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc
  3. 8 9 l êi nh μ x uÊt b¶n chuÈn bÞ cho lÇn xuÊt b¶n thø hai tËp I cña bé "T− b¶n" b»ng tiÕng §øc vµ viÖc xuÊt b¶n t¸c phÈm nµy b»ng c¸c thø tiÕng n−íc ngoµi víi mong muèn nh÷ng t− t−ëng cña chñ nghÜa céng s¶n khoa häc trë thµnh tµi s¶n cña c«ng nh©n tÊt c¶ nh÷ng n−íc. N¨m 1870, M¸c hoµn thµnh b¶n ph¸c th¶o lÇn thø hai tËp II cña bé "T− b¶n". Còng kho¶ng thêi gian nµy ¡ng-ghen b¾t ®Çu viÕt t¸c phÈm triÕt häc næi tiÕng - "BiÖn chøng cña tù nhiªn". Nh÷ng bøc th− cña M¸c vµ ¡ng-ghen in trong tËp nµy ph¶n ¸nh râ quy m« to lín vµ tÝnh ®a d¹ng cña cuéc ®Êu tranh lý luËn vµ t− t−ëng - vµ c¶ vÒ tæ chøc n÷a - cña hai «ng PhÇn thø nhÊt vµ th¾ng lîi cña t− t−ëng cña chñ nghÜa céng s¶n khoa häc ®èi víi chñ nghÜa v« chÝnh phñ cña Ba-cu-nin, chñ nghÜa c¶i l−¬ng vµ c¸c trµo l−u t− t−ëng x· héi chñ nghÜa tiªu t− Th− tõ trao ®æi s¶n kh¸c. Nh÷ng bøc th− cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh M¸c, ®−îc in trong phÇn phô lùc cña tËp nµy, ®· bæ sung thªm cho ®iÒu ®ã, ®ång thêi còng cho thÊy ho¹t ®éng tÝch gi÷a C.M¸c vμ Ph. ¡ng-ghen cùc cña vî vµ con g¸i M¸c trong phong trµo v« s¶n. TËp nµy ®−îc dÞch dùa vµo b¶n tiÕng Nga bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, tËp 33 do nhµ xuÊt b¶n s¸ch chÝnh trÞ quèc gia Liªn X« xuÊt b¶n t¹i M¸t-xc¬-va n¨m 1962. Th¸ng B¶y 1870 - th¸ng Ch¹p 1874 Ngoµi phÇn chÝnh v¨n, chóng t«i cßn in kÌm theo phÇn chó thÝch vµ c¸c b¶n chØ dÉn do ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin Liªn X« (tr−íc ®©y) biªn so¹n ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o. C¸c t¸c phÈm cña C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen ®−îc nh¾c ®Õn trong tËp nµy ®Òu ®−îc dÉn theo C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n t¹i Hµ Néi vµ ®−îc ghi v¾n t¾t lµ Toµn tËp, tiÕp ®ã lµ sè tËp, n¨m xuÊt b¶n tËp ®ã, vµ sè trang ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®−îc dÉn. §ång thêi víi viÖc xuÊt b¶n bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, chóng t«i sÏ tæ chøc biªn so¹n s¸ch giíi thiÖu néi dung mçi tËp vµ c¸c t− t−ëng c¬ b¶n trong t¸c phÈm chÝnh cña hai nhµ kinh ®iÓn. Th¸ng 8 n¨m 1997 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia
  4. 10 11 N¨m 1870 1 M¸c göi ¡ng - Ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 20 th¸ng B¶y 1870 PhrÕt th©n mÕn! T«i göi kÌm theo ®©y bøc th− cña Cu-ghen-man, th− nμy, ë møc ®é ®¸ng kÓ, sÏ gi¶i thÝch ®Ó anh thÊy râ nh÷ng bÝ mËt chÝnh trÞ cña cuéc chiÕn tranh hiÖn nay: ¤ng ta ®· cã lý khi phª ph¸n lêi kªu gäi cña héi nghÞ ë Brao-n¬-svai-g¬ mμ t«i göi ë ®Êy mÊy b¶n1. Ngoμi ra, t«i còng göi b¸o "RÐveil". Anh sÏ t×m thÊy ë trong ®ã phÇn thø nhÊt b¶n c¸o tr¹ng cña Toμ ¸n tèi cao ë Blua; so víi nh÷ng thμnh viªn cña phong tr μo Phª-ni-¨ng th× nh÷ng phÇn tö tham gia vô ©m m−u ë Ph¸p - ®ang biÕn thμnh nh÷ng tªn mËt vô mμ kh«ng hÒ cã nguyªn cí nμo - ®· tá ra th¶m h¹i biÕt nh−êng nμo! Nh−ng tê b¸o Êy còng ®¸ng chó ý nhê bμi x· luËn cña «ng giμ §ª-lª-cluy-d¬2. MÆc dï «ng ta gi÷ lËp tr−êng ®èi lËp víi chÝnh phñ, nh−ng lμ hiÖn th©n ®Çy ®ñ nhÊt cña chñ nghÜa s«-vanh "bëi v× n−íc Ph¸p lμ n−íc duy nhÊt cã ý t−ëng" (cô thÓ lμ ý t−ëng vÒ b¶n th©n m×nh). Nh÷ng phÇn tö s«-vanh mang t− t−ëng céng hoμ Êy chØ giËn mét ®iÒu lμ hiÖn
  5. 12 13 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1870 TiÖn thÓ xin nãi lu«n. Mét tê b¸o Mü mμ t«i ®· ®äc h«m qua th©n thùc tÕ cña thÇn t−îng mμ hä t«n thê - L.B«-na-p¸c-t¬ víi c¸i t¹i Héi ®ång Trung −¬ng, cã ®¨ng mét lo¹t bμi viÕt vÒ "T− b¶n" mòi dμi vμ ho¹t ®éng ®Çu c¬ ë së giao dÞch - kh«ng phï hîp víi v.v., ngoμi nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c còng cã nãi ®Õn quyÓn s¸ch cña t« * nh÷ng quan niÖm viÓn v«ng cña hä. Ng−êi Ph¸p cÇn ®Õn nh÷ng 1F1 . T«i nghØ ë ®ã cã nãi r»ng ng−êi c«ng nh©n ph¶i lμm viÖc mét có ®Êm. NÕu ng−êi Phæ th¾ng th× sù tËp trung chÝnh quyÒn nhμ phÇn nhÊt ®Þnh trong ngμy lao ®éng ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña n−íc sÏ cã lîi cho sù tËp trung giai cÊp c«ng nh©n ë §øc. Ngoμi ra, m×nh, v× vËy, kho¶ng thêi gian phô tréi ngoμi sè thêi gian Êy - mμ víi −u thÕ cña ng−êi §øc, träng t©m phong trμo c«ng nh©n T©y t«i gäi lμ lao ®éng thÆng d− - t¹o thμnh gi¸ trÞ th¨ng d− vμ v× vËy ¢u sÏ chuyÓn tõ n−íc Ph¸p sang n−íc §øc. ChØ cÇn so s¸nh lμ nguån lîi nhuËn v.v.. T¸c gi¶ nãi tiÕp; cã lÏ ®iÒu ®ã cã ý nghÜa phong trμo ë hai n−íc Êy tõ n¨m 1866 ®Õn ngμy h«m nay lμ cã thÓ nμo ®ã, nh−ng ®iÒu ®ã kh«ng ®óng sù thËt. Nh÷ng hμng ho¸ do thÊy ®−îc r»ng giai cÊp c«ng nh©n §øc, vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn vμ mét chñ x−ëng s¶n xuÊt ra ch¼ng h¹n, chØ lμ sè kh«ng ®èi víi anh tæ chøc, v−ît tréi h¬n giai cÊp c«ng nh©n Ph¸p. Sù v−ît tréi cña ta, chõng nμo sè hμng Êy ch−a ®−îc b¸n ®i. B©y giê chóng ta gi¶ giai cÊp c«ng nh©n §øc so víi giai cÊp c«ng nh©n Ph¸p trªn vò ®Þnh r»ng "real value" 2*(«ng ta cã ý nãi chi phÝ s¶n xuÊt 2F ®μi thÕ giíi ®ång thêi sÏ cßn lμ sù v−ît tréi cña lý luËn cña chóng [Kostpreis] cña nh÷ng chiÕc v¸y ¸o v.v. b»ng a. Sau ®ã, khi ®em ta ®èi víi lý luËn cña Pru-®«ng v.v.. b¸n c¸c chiÕc ¸o v¸y Êy cho th−¬ng nh©n th× chñ x−ëng thªm b Sau hÕt, t«i göi kÌm theo ®©y bμi phª ph¸n cuèn s¸ch cña t«i vμo ®ã, cßn nh÷ng th−¬ng gia kh¸c nhau - mμ hμng ho¸ Êy qua ®¨ng trªn tê "Zeitschrift fur Ökonomie und Statistik"3 cña tay nh÷ng th−¬ng gia nμy - th× thªm c vμo ®ã. Hin-®¬-bran-®¬. T×nh h×nh søc khoÎ cña t«i Ýt t¹o ra t©m tr¹ng Nh− vËy, "value" = a. Kho¶n phô thªm = b + c. V× thÕ "value in ues" 3*= a + b + c. VËy gi¸ trÞ thÆng d− = sè thÆng d− cña gi¸ trÞ vui vÎ, nh−ng t«i ®· c−êi ®Õn ch¶y n−íc m¾t v× t¸c phÈm Êy, bona 3F sö dông (!) so víi gi¸ trÞ. §iÒu ®ã thËm chÝ cßn v−ît c¶ "C«ng tøc" * ch¶y n−íc m¾t. Sau khi thÕ lùc ph¶n ®éng lªn ngù trÞ vμ sau khi 0F1 cña Phran-ken mμ «ng ta ®· häc ®−îc ë Pa-ri!5. thêi ®¹i anh hïng cña nÒn triÕt häc §øc kÕt thóc th× nh©n vËt T«i võa bÞ lμm gi¸n ®o¹n. ¤ng Ta-r¨ *, mét ng−êi I-ta-li-a gèc "tiÓu t− s¶n", Èn n¸u ngay trong m¸u kÎ thÞ d©n §øc, l¹i xuÊt ®Çu 4F4 Ph¸p (céng t¸c viªn cña tê "Pall Mall Gazette"), võa ®Õn trªn chiÕc lé diÖn - trong triÕt häc ®ã lμ nh÷ng lêi trèng rçng hoμn toμn, xe ngùa ®¬n; «ng ta ®em tr¶ l¹i c¸c t¸c phÈm cña L¸t-xan v.v., mμ xøng ®¸ng víi M«-i-d¬ Men-®en-x«n, ®ã lμ sù lÇu bÇu tá vÎ uyªn t«i ®· cho «ng Êy m−în. ¤ng Êy ®i Pa-ri víi t− c¸ch th«ng tÝn viªn b¸c, cau cã vμ hîm hÜnh. Cßn giê ®©y th× ngay c¶ khoa kinh tÕ qu©n sù. ¤ng ta cã hái t«i cã muèn sang Phæ còng víi t− c¸ch nh− chÝnh trÞ còng biÕn thμnh trß ba hoa vÒ nh÷ng kh¸i niÖm ph¸p lý! vËy kh«ng, vμ nÕu kh«ng muèn th× t«i cã thÓ ®Ò xuÊt mét ng−êi kh¸c §iÒu nμy thËm chÝ cßn v−ît lªn trªn c¶ "l«-ga-rÝt cña sù kÝch nμo ®ã hay kh«ng? Th«ng qua «ng nμy giê ®©y t«i g¾n bã víi tê "Pall thÝch"4. Nh− Si-l¬, mét quan toμ cã uy tÝn vÒ vÊn ®Ò nμy, ®· nhËn _____________________________________________________________ xÐt r»ng, phÇn tö tiÓu thÞ d©n gi¶i quyÕt tÊt c¶ vÊn ®Ò b»ng c¸ch 1* - tËp I cña bé "T− b¶n" chuyÓn chóng sang "lÜnh vùc l−¬ng tri". 2* - nguyªn v¨n: "gi¸ trÞ thËt" _____________________________________________________________ 3* - nguyªn v¨n: "gi¸ trÞ sö dông" 1* - thËt sù, thËt lßng 4* - Tuy-blin
  6. 14 15 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1870 Mall" ®Õn møc trong thêi gian diÔn ra trß hÒ nμy nÕu t«i muèn TiÖn thÓ nãi lu«n. Anh cã cho r»ng vÒ mÆt ngu xuÈn th× Vin- viÕt mét c¸i g× ®ã vÒ c¸c ®Ò tμi chÝnh trÞ, hoÆc nÕu anh muèn viÕt hem ®· v−ît chÝnh b¶n th©n m×nh trªn sè gÇn ®©y cña b¸o c¸i g× ®ã vÒ c¸c ®Ò tμi qu©n sù th× sÏ ®−îc tiÕp nhËn vμ ngoμi ra sÏ "Volksstaat" kh«ng? cßn ®−îc tr¶ tiÒn nhuËn bót. QuyÕt ®Þnh cña chóng * - nhê nã mμ Uû ban Liªn ®oμn vïng C«ng bè lÇn ®Çu cã l−îc bít trong cuèn: "Der In theo b¶n viÕt tay 5F1 thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh ë Gi¬-ne-v¬ ®−îc thõa nhËn ®Ó ®èi chäi Briefwechsel swischen F.Engels und K.Marx".Bd. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - l¹i uû ban kh¸c do Ba-cu-nin thμnh lËp - ®· g©y ra cho bän ng−êi Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd.4, xÊc x−îc Êy Ên t−îng vÒ tr¸i bom võa míi næ6, theo tin tøc h«m 1931 vµ trong C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, qua cña Pª-rª göi tõ Gi¬-ne-v¬. Hä ®· lËp tøc ®¸nh ®iÖn cho Ba- xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIV, 1931 cu-nin. V× vô m−u s¸t nμy mμ t¹i ®¹i héi s¾p tíi ®©y ng−êi ta võa so¹n ®Æt Tæng Héi ®ång vμo ghÕ bÞ can. HiÖn nay tuyÖt ®èi cÇn ph¶i lμm thÕ nμo ®Ó §uy-p«ng cuèi cïng göi cho t«i b¶n sao c¸c 2 nghÞ quyÕt vÒ Liªn *. Anh h·y thay mÆt t«i lËp tøc trao ®æi 6F2 ¡ng-ghen göi M¸c nghiªm tóc víi «ng Êy vÒ viÖc nμy. H«m qua Tæng Héi ®ång ®· giao cho t«i so¹n lêi kªu *. Trong ë Lu©n §«n äi7F3 t×nh tr¹ng hiÖn nay cña t«i - bÖnh gan vμ mÖt mái - ®iÒu nμy thËt Man-se-xt¬, 22 th¸ng B¶y 1870 Ýt dÔ chÞu. C¸c «ng A-len vμ Ma-®i-x¬n - t«i ®· cã mÆt ë chç hä h«m qua - khuyªn t«i r»ng nÕu t×nh h×nh kh«ng kh¸ h¬n th× nªn Mo-r¬ th©n mÕn! ®Õn vïng biÓn, cô thÓ lμ ®Õ vïng ven biÓn phÝa §«ng cña n−íc Hoan h« Cu-ghen-man! Râ rμng lμ nh÷ng viÖc lμm cña «ng Êy ®· Anh, ë ®ã khÝ hËu m¸t mÎ h¬n. cã Ých ®èi víi «ng. Gi¶ thuyÕt Êy hoμn toμn theo tinh thÇn cña nh÷ng T«i göi lêi th¨m nång nhiÖt ®Õn bμ Li- * vμ c¸c b¹n bÌ. 8F4 ng−êi luËn téi vμ gi¶i thÝch râ tÊt c¶1*. Nh−ng nÕu trªn thùc tÕ gi¶ C.M. cña anh 9F thuyÕt Êy ®óng, th× Ýt ra giê ®©y Bi-xm¸c kh«ng cßn ®èi phã ®−îc víi _____________________________________________________________ diÔn biÕn cña c¸c sù kiÖn n÷a. HiÓn nhiªn lμ nh÷ng ngμi Êy 1* C.M¸c."NghÞ quyÕt cña Tæng Héi ®ång vÒ Uû ban liªn ®oµn vïng Thôy SÜ thuéc ®· g©y ra ®−îc cuéc chiÕn tranh d©n téc thùc sù ë n−íc §øc, Lu-i hÖ ng«n ng÷ la-tinh". B«-na-p¸c-t¬ ®· nhiÒu lÇn m−u toan th¨m dß vÒ viÖc nh−îng bé cho 2* C.M¸c. "Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ Liªn minh d©n chñ x· héi chñ «ng ta c¸c tØnh cña §øc, Lóc-x¨m-bua v.v. - theo th«ng lÖ, b»ng c¸ch nghÜa". "Tæng héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ göi Ban th−êng vô trung −¬ng Êy «ng ta tõ tr−íc ®· muèn xoa dÞu c«ng chóng víi fait * s¾p tíi ®©y 10F2 cña Liªn minh d©n chñ x· héi chñ nghÜa". _____________________________________________________________ 3* C.M¸c. Lêi kªu gäi thø nhÊt cña Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ". 1* Xem th− tr−íc, tr.11 - 12. 4* - Bíc-x¬ 2* - sù viÖc ®· råi.
  7. 16 17 ¡ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng b¶y 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng b¶y 1870 - nh−ng nh÷ng m−u toan Êy ®· t¸c ®éng ng−îc h¼n l¹i ®èi víi Mi- phiÕn chÕ. V× vËy, thêi ®iÓm më ®Çu chiÕn dÞch - kh«ng kÓ nh÷ng sen §øc. HiÓn nhiªn, lÇn nμy «ng ta ®· døt kho¸t cho r»ng ph¶i trËn ch¹m sóng nhá - sÏ ho·n l¹i Ýt tÊt ®Õn gi÷a tuÇn sau. Nh−ng chÊm døt vÜnh viÔn nh÷ng thñ ®o¹n nμy. Tr¸i víi nh÷ng thñ ®o¹n ®Õn thêi ®iÓm Êy ng−êi §øc cã thÓ ®· m¹nh ®Õn møc B«-na-p¸c-t¬ Êy, còng nh− bÊt chÊp c¶ hai qu©n ®éi vμ l·o giμ cè chÊp Vin-hem, sÏ ph¶i chë cã nh÷ng tiÓu ®oμn thø t−, nh−ng ®Õn l−ît m×nh, viÖc cuéc chiÕn tranh cã tÝnh chÊt ph« tr−¬ng lμ ®iÒu kh«ng thÓ cã nμy l¹i sÏ g©y tr× ho·n thªm 1-2 tuÇn lÔ. Vμ khi Êy th× «ng ta tiªu ®−îc, on ira au *. vong. 1F1 Th¸i ®é ngËp ngõng vμ sù chËm ch¹p bçng nhiªn lé ra trong c¸c H«m qua mét anh chμng phi-li-xtanh §øc ë ®©y kÓ cho t«i ho¹t ®éng qu©n sù cña phÝa Ph¸p - râ r»ng nh−ng ho¹t ®éng nμy nghe r»ng, vμo thø b¶y ë Ve-xt¬-pha-li anh ta ®a ®i trong chuyÓn ®−îc trï tÝnh tiÕn hμnh vμo gi÷a tuÇn nμy - chøng tá r»ng Lu-i xe löa cïng víi mét viªn t−íng Phæ, t−ëng anh ta lμ ng−êi Anh vμ B«-na-p¸c-t¬ ®· nhËn râ «ng ta ®· tÝnh nhÇm biÕt nh−êng nμo.ViÖc ®· nãi chuyÖn b»ng tiÕng Anh víi anh ta. Viªn t−íng nãi: "Hoμn ng−êi miÒn Nam §øc nhanh chãng tham chiÕn vμ, sau n÷a, sù hiÓn toμn ®óng lμ chóng t«i ®· bÞ chËm mÊt m−êi ngμy, nh−ng nÕu nhiªn lμ «ng ta sÏ ph¶i ®ông ®é víi chÝnh nh©n d©n §øc, ®· ph¸ trong vßng m−êi ngμy c¸c vÞ kh«ng nghe tin chóng t«i bÞ ®¹i b¹i, th× ch¼ng bao l©u n÷a chóng t«i sÏ tranh thñ ®−îc sù c¶m t×nh háng kÕ ho¹ch ®¸nh chiÕm bÊt ngê Ma-in-x¬ b»ng c¸ch b¾n ph¸, vμ cña c¸c vÞ". §¸p l¹i c©u hái r»ng «ng t−íng muèn ¸m chØ ®iÒu g× ®· ph¸ háng kÕ ho¹ch tiÕn qu©n nhanh chãng vÒ h−íng VuyÕc - qua c©u nãi Êy, vÞ t−íng Êy tr¶ lêi: "Ngμi biÕt kh«ng, c¶m t×nh cña xbuèc víi nh÷ng lùc l−îng míi tËp hîp ®−îc mét nöa. NÕu nh×n ng−êi Anh lu«n lu«n dμnh cho nh÷ng ai giμnh ®−îc th¾ng lîi". chung cÇn tÊn c«ng, th× «ng ta ph¶i lμm viÖc ®ã ngay b©y giê, víi ViÖc ®éng viªn ë B¾c §øc ®· b¾t ®Çu vμo ngμy 16, ë Ba-vi-e - toμn bé lùc l−îng. Nh−ng ®Ó lμm viÖc nμy cÇn cã thªm thêi gian. vμo ngμy 17. Qu©n dù bÞ vμ d©n binh cã thÓ hoμn thμnh ë trong t− LÖnh vÒ viÖc thμnh lËp tiÓu ®oμn thø t− trong c¸c trung ®oμn chØ thÕ s½n sμng sau kho¶ng 8 ngμy, sè qu©n cßn l¹i th× sau 13 ngμy míi ®−îc ban bè vμo ngμy 15 hoÆc ngμy 16, cßn sè nßng cèt cña c¸c kÓ tõ ngμy b¾t ®Çu tiÕn hμnh ®ît ®éng viªn; nh− vËy, ®Õn ngμy 25 tiÓu ®oμn Êy - sè nßng cèt nμy gåm 4 ®¹i ®éi cña ba tiÓu ®oμn d· th× toμn bé bé binh, vμ ®Õn ngμy 30 th× toμn bé sè qu©n kh¸c sÏ ë chiÕn cña mçi trung ®oμn - nh− vËy ph¶i ®−îc t¨ng lªn tr−íc hÕt lªn trong t− thÕ s½n sμng. Nh−ng v× sè qu©n dù bÞ ®Õn å ¹t, kh«ng chê 6 - 8 ®¹i ®éi vμ ph¶i ®−îc bæ sung b»ng sè qu©n dù bÞ. Vμo c¸c ngμy ®Õn khi cã lÖnh gäi nhËp ngò, cho nªn qu©n ®éi d· chiÕn ë trong 19 vμ 20, t¹i Pa-ri ®· ban lÖnh gäi nhËp ngò nh÷ng ng−êi ®· gi¶i t− thÕ s½n sμng cßn sím h¬n. T¹i vïng Ranh ch¾c ch¾n ®· cã c¸c ngò, vμ vμo c¸c ngμy 21 vμ 22 th¸ng B¶y ®· ban lÖnh gäi nhËp ngò qu©n ®oμn sè 7, sè 8, sè 11 vμ sè 12. VÖ binh còng ®· xuÊt qu©n tõ c¸c lÝnh trï bÞ ®· cã thêi gian phôc vô trong qu©n ngò, cßn ngμy mai BÐc-lin, nh− Boãc-kh¸c-t¬ tõ ®ã ®Õn ®©y h«m qua nãi víi t«i; vμ t«i sÏ ban lÖnh gäi nhËp ngò sè lÝnh trï bÞ ch−a tõng phôc vô trong cho lμ sè qu©n Êy h−íng ®Õn Ba-vi-e ®Ó t¸c chiÕn d−íi sù chØ huy cña qu©n ngò. CÇn lμm thÕ nμo ®Ó hai lo¹i ®Çu tr−íc hÕt ®−îc ®−a ®Õn vÞ hoμng th©n tuyÖt *. H«m qua ®· ph¶i b¾t ®Çu tiÕn hμnh cuéc c¸c trung ®oμn cña hä, chØ khi ®ã th× c¸c trung ®oμn ®ã míi ®−îc êi12F1 _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - hä sÏ ®i tíi cïng. 1* - Phri-®rÝch Vin-hem.
  8. 18 19 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng ch¹p 1882 ¡ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng ch¹p 1882 chuyÓn qu©n tõ phÝa ®«ng, qua ng¶ BÐc-lin. KÓ tõ chñ nhËt hoÆc T«i ®· viÕt th− cho §uy-p«ng, t«i hy väng tèi nay sÏ gÆp ®−îc tõ thø hai, B«-na-p¸c-t¬ sÏ cã thÓ nhiÒu l¾m còng chØ chiÕm ®−îc «ng ta. Pphan-x¬, nh−ng «ng ta sÏ kh«ng tiÕn xa h¬n sang bªn kia s«ng Anh dù ®Þnh ®Õn cô thÓ n¬i nμo ë bê biÓn? ë bê phÝa ®«ng, t¹i Ranh, trõ phi phÝa bªn kia ph¹m ph¶i nh÷ng sai lÇm lín. Tõ cuèi phÝa nam Kham-bÐc kh«ng cã g× c¶. ë phÝa b¾c - Xc¸c-b«-r« - th× tuÇn tíi qu©n §øc cã thÓ më cuéc tÊn c«ng vμ nÐm vμo n−íc Ph¸p ®¾t ®á vμ qu¸ ®«ng ng−êi, t¹i BrÝt-linh-t¬n Ki còng vËy; nÕu anh mét ®éi qu©n mf, tuy sau nhiÒu trËn ®¸nh ¸c liÖt, sÏ hÊt tung tÊt chän ®Þa ®iÓm nãi sau cïng Êy th× chóng ta cã thÓ gÆp nhau t¹i c¶ nh÷ng × mμ B«-na-p¸c-t¬ tung ra chèng l¹i nã XÐt theo t×nh ®ã. T«i sÏ göi cho anh 40 pao ngay khi nμo anh muèn. h×nh hiÖn nay th× t«i cho r»ng sÏ kh«ng thÓ cã mét kÐt côc may T«i muèn chê cho c¬n ho¶ng lo¹n ®¸ng ghÐt dÞu ®i chót Ýt; t«i m¾n ®èi víi B«-na-p¸c-t¬. ph¶i tung c¸c cæ phiÕu ra b¸n. Cã lÏ, t«i cã thÓ ®ång ý viÕt bμi cho tê "Pall Mall Gazette", mçi T«i ®· t¹m g¸c l¹i Ruª-xl¬ 1* tuÇn 2 bμi vÒ chiÕn tranh, nÕu ®−îc tr¶ nhuËn bót kh¸ b»ng tiÒn 15F T«i kh«ng nhËn ®−îc sè b¸o gÇn ®©y nhÊt cña tê "Volksstaat" mÆt; ®Ó thö, t«i sÏ viÕt mét bμi vÒ tæ chøc qu©n sù. Mçi bμi ph¶i cña Vin-hem. B©y giê ®iÒu nμy thËt ®Æc biÖt ®¸ng bùc m×nh. 1* ®−îc tr¶ 3 hoÆc 4 ghi-nª; tê "Guardian" lóc Êy d· tr¶ cho t«i mçi 13F Li-di vμ t«i göi lêi th¨m nång nhiÖt ®Õn mäi ng−êi. bμi 2 ghi-nª vμ cã thÓ s½n sμng tr¶ thªm n÷a7. NÕu ngμy mai anh cã thÓ thu xÕp viÖc nμy th× xin anh h·y cho biÕt ngay nhÐ. ChuyÓn ®i ®Õn ®¹i b¶n doanh ë Phæ ®Ó lμm th«ng tÝ viªn gÆp ph¶i nhiÒu Ph.¡. cña anh trë ng¹i; trë ng¹i lín nhÊt lμ Sti-b¬, vμ l¹i ë ®ã t«i cã Ýt kh¶ n¨ng h¬n ë ®©y ®Ó xem c¸c vÊn ®Ò tõ gãc ®é phª ph¸n. T«i göi tr¶ l¹i th− cña Cu-ghen-man, göi kÌm theo ®©y. Qua nh÷ng bμi c¾t ë b¸o göi kÌm theo ®©y, anh sÏ thÊy ë ®©y Anh cã ®äc thÊy tin cho hay lμ b©y giê B«-na-p¸c-t¬ ®ang ve chóng t«i ®· lμm ®−îc nh÷ng g×. ChÝnh chóng t«i8 ®· viÕt bμi v·n b»ng bμi ca "M¸c-x©y-e", cßn bμ Tª-rª-da cao quý th× tèi nμo t−êng thuËt mét penny-a- * cã thÓ lμm ®−îc c¸i g× th× bμi t−êng còng tr×nh diÔn bμi Êy b»ng chÊt giäng th« kÖch kiÓu lÝnh tÈy cña 14F2 thuËt ®¨ng trªn tê "Courier"3* vμ göi kÌm ë ®©y cho thÊy râ. Cã m×nh, hay kh«ng? thÓ c−êi ®Õn chÕt ®−îc. Cã lÏ, ®©y lμ lÇn ®Çu tiªn c«ng nh©n Ph¸p Bμi ca "M¸c-x©y-e" mμ ®−îc ph¸t ra tõ miÖng cña bμ Tª-rª-da cã ®−îc ë Man-se-xt¬ mét sù t¸n th−ëng nång nhiÖt cña ®¸m phi- th× ®ã thËt sù lμ sù thÓ hiÖn chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬. ThËt lμ mét li-xtanh vμ bän cai §øc. ®iÒu ®ª hÌn! _____________________________________________________________ 1* - "Manchester Guardian _____________________________________________________________ 2* - phãng viªn cì nhá, mét kÎ viÕt thuª 1* [G.Ruª-xl¬]. "C¸c M¸c.T− b¶n. Phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ". 3* - "Manchester Courier"
  9. 20 21 m ¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng b¶y 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng b¶y 1870 Mall", còng nh− t«i ®· viÕt th− - theo sù tho¶ thuËn víi th«ng tÝn C«ng bè lÇn ®Çu cã l−îc bít trong cuèn "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F.Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc viªn qu©n sù cña hä (Tuy-blin, hiÖn ®ang cã mÆt ë Lóc-x¨m-bua) - K.Marx".Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn cho viªn chñ bót ®Ò cËp ®Õ c¸c bμi viÕt vÒ ®Ò tμi qu©n sù vμ ®Ò v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe, Dritte nghÞ «ng Êy tr¶ lêi. Kh«ng thÊy th− tr¶ lêi nμo c¶. Lêi kªu gäi Abteilung Bd.4, 1931 vµ trong C.M¸c vµ còng kh«ng ®−îc ®¨ng. V× vËy, cïng víi bμi viÕt cña anh, h«m nay Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. t«i ®· göi mét l¸ th− ng¾n kÌm theo bμi viÕt Êy cho tay chñ biªn XXIV, 1931 tê "Pall Mall", trong ®ã chØ nãi ®Õn bμi vë vÒ ®Ò tμi qu©n sù th«i; nghÜa lμ t«i chØ hái «ng ta: cã ®ång ý hay kh«ng? Vμo thø ba Tæng Héi ®ång ®· quyÕt ®Þnh in lêi kªu gäi thμnh 1 000 b¶n. H«m nay t«i chê c¸c tê in thö ®Ó söa b¶n in. 3 ViÖc ca bμi h¸t "M¸c-x©y-e" ë Ph¸p qu¶ lμ mét sù nh¹o b¸ng, M¸c göi ¡ng-ghen còng gièng nh− tÊt c¶ nÒn §Õ chÕ thø hai. Nh−ng Ýt ra th× con * ë Man-se-xt¬ Ón19F1 Êy còng c¶m thÊy r»ng bμi ca "Lªn ®−êng sang Xi-ri9 giê ®©y kh«ng cßn thÝch hîp. Tr¸i l¹i, ë Phæ kh«ng cÇn ®Õ sù uèn Ðo nh− thÕ. "Giª-xu, n¬i n−¬ng n¸u cña t«i!"10, do Vin-hem I cÊt tiÕng ca [Lu©n §«n], 28 th¸ng B¶y 1870 vang cïng víi Bi-xm¸c ë phÝa tay ph¶i vμ víi Sti-b¬ ë phÝa tay PhrÕt th©n mÕn! tr¸i. - ®ã lμ bμi M¸c-x©y-e cña §øc! Y nh− håi n¨m 1812 v.v... T«i võa göi ®i bμi viÕt cña * göi cho chñ biªn cña b¸o "Pall H×nh nh−, c¸c phÇn tö phi-li-xtanh §øc thËt sù ®ang h©n hoan v× 16F1 Mall" (Ph.Grin-vót), ®ång thêi ®Ò nghÞ lËp tøc göi tr¶ l¹i nÕu «ng giê ®©y hä cã thÓ béc lé - mμ kh«ng ph¶i e ng¹i - th¸i ®é xu nÞnh ta kh«ng muèn ®¨ng nã. bÈm sinh cña m×nh. Ai cã thÓ nghÜ r»ng 22 n¨m sau n¨m 1848, T«i tin r»ng trong tr−êng hîp nμy t«i cã thÓ thu xÕp ®¨ng bμi cuéc chiÕn tranh d©n téc ë §øc sÏ cã ®−îc mét sù thÓ hiÖn nh− nμy trªn tê "Times" hoÆc tê "Daily News". vËy vÒ mÆt lý luËn. Th«ng qua Õch-ca-ri-ót, tê "Times" ra søc cam ®oan víi chóng May thay, tÊt c¶ nh÷ng cuéc biÓu t×nh Êy ®Òu xuÊt ph¸t tõ giai ta r»ng nã sÏ ®¨ng lêi kªu * cña chóng ta (cña Quèc tÕ). ViÖc ®ã cÊp t− s¶n. Trõ nh÷ng phÇn tö trùc tiÕp ñng hé Svai-x¬. giai cÊp äi17F2 kh«ng ®−îc thùc hiÖn, ch¾c lμ v× nh÷ng nhËn xÐt vÒ n−íc Nga. c«ng nh©n kh«ng tham gia chót nμo vμo nh÷ng cuéc biÓu t×nh Êy. Sau ®ã (vμ thø *) t«i ®· lËp tøc göi bμi ®ã ®Õn tê b¸o "Pall May m¾n thay, chiÕn tranh gi÷a c¸c giai cÊp ë c¶ hai n−íc, ë Ph¸p 18F3 _____________________________________________________________ vμ ë §øc, ®· ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é lμ kh«ng cã cuéc chiÕn tranh bªn ngoμi nμo cã thÓ thùc sù quay ng−îc ®−îc b¸nh xe lÞch sö. 1* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh.- 1" 2* C. M¸c. "Lêi kªu gäi thø nhÊt cña Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc _____________________________________________________________ tÕ vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ". 3* - ngµy 25 th¸ng B¶y 1870 1* - Na-p«-lª-«ng III
  10. 22 23 m ¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng b¶y 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng b¶y 1870 chèng l¹i "th¸i ®é gi¶ dèi" kiÓu nh− vËy. Cïng víi viÖc c«ng bè c©u chuyÖn liªn quan ®Õn b¶n hiÖp −íc Sau hÕt, bøc th− cña nh÷ng ng−êi Nga göi tõ Gi¬-ne-v¬14. T«i (vÒ n−íc BØ). Bi-xm¸c còng ®· ®i qua ®μ11. Ngay c¶ c¸c giíi kh¶ göi bøc th− ®ã kÌm theo ®©y. CÇn nhanh chãng hoμn tr¶ l¹i bøc kÝnh ë Lu©n §«n còng kh«ng d¸m nãi thªm n÷a vÒ sù trung thùc th− Êy, ch¼ng h¹n vμo thø hai *, v× t«i ph¶i viÕt th− tr¶ lêi. cña Phæ. Ma-c¬12 vμ ®ång bän! Tuy nhiªn, t«i cßn nhí lμ kh«ng l©u íi23F1 Qua l¸ th− göi kÌ theo ®©y cña A.¤-xvan («ng ta lμ ng−êi ñng * tr−íc n¨m 1866 t«i cã ®−îc ®äc trªn tê b¸o cña Bra-x¬ ®¸ng vμ Ýnh20F1 hé Uèc-c¸c-t¬, nh−ng t−¬ng ®èi ®−îc hîp lý ho¸ theo tinh thÇn lôc trªn tê "Kreuz-Zeitung" nh÷ng bμi b¸o trong ®ã ng−êi ta m¾ng ®Þa) anh thÊy r»ng c¶ vÒ khÝa c¹nh d©n chñ hä còng muèn lμm nhiÕc n−íc BØ lμ "sμo huyÖt cña bän Gia-c«-banh" (!) vμ ®· khuyªn mét ®iÒu g× ®ã15.T«i ®· tr¶ lêi «ng * r»ng t«i ®· ký tªn vμo lêi kªu n−íc Ph¸p th«n tÝnh n−íc BØ. MÆt kh¸c, ®iÒu kh«ng kÐm phÇn nùc Êy24F2 gäi cña Quèc tÕ, lêi kªu gäi Êy - nÕu xÐt ®Õn néi dung thuÇn tuý c−êi lμ sù phÉn né mang tÝnh chÊt ®¹o ®øc cña Gi«n Bun. LuËt chÝnh trÞ cña nã - trong nh÷ng ®iÓm quan träng ®· ph¸t triÓn ph¸p dùa trªn c¸c hiÖp −íc! Quû tha ma b¾t! Vμ ®iÒu ®ã ®−îc nãi ra còng qua ®iÓm ®ã. Trong nh÷ng l¸ th− gÇn ®©y, l¸ th− h«m nay sau khi Pan-míc-xt¬n ®· ¸p dông ë n−íc Anh mét nguyªn t¾c mμ vμ l¸ th− h«m qua, «ng ta ®ßi t«i ph¶i cã mÆt tr−a nay trong cuéc theo ®ã th× ký kÕt hiÖp −íc hoμn toμn kh«ng cã nghÜa lμ cam kÕt häp cña hä t¹i nhμ «ng ta («ng Êy sèng rÊt gÇn chç chóng t«i). tu©n thñ hiÖp −íc, vμ sau khi n−íc Anh, tõ n¨m 1830, ®· hμnh sù ¤ng Êy còng göi cho t«i ®o¹n trÝch l¸ th− cña L.Bl¨ng. Nh−ng t«i theo nguyªn t¾c! ë ®©u ®©u còng chØ thÊy chiÕn tranh vμ sù v« sØ. kh«ng thÓ lμm viÖc Êy ®−îc. Ai sÏ b¶o ®¶m víi t«i r»ng t¹i ®ã - n¬i §¸ng khen cho tê "Kreuz-Zeitung" khi nã ®ßi n−íc Anh kh«ng cã mÆt Lu-i-Bl¨ng - sÏ kh«ng cã c¶ C¸c-l¬ Blin-®¬"? ®−îc cung cÊp than cho ng−êi Ph¸p, nghÜa lμ vi ph¹m b¶n HiÖp −íc B©y giê t«i ®i th¼ng ®Õn XmÝt vÒ chuyÖn nhμ cöa16. th−¬ng m¹i Anh - Ph¸p, nãi c¸ch kh¸c, tuyªn chiÕn víi n−íc Ph¸p13. Chμo anh. Than cã thÓ ®−îc coi lμ hμng qu©n sù, lý lÏ Êy ®· cã thêi ®−îc ph¸i ®èi lËp ë Anh tÝch cùc ®−a ra ®Ò chèng l¹i *. ¤ng ta ®· t¶ng lê tr¸nh C.M. cña anh 21F2 P nÐ ph¸i ®èi lËp b»ng nh÷ng lêi pha trß rÎ tiÒn. Nh− vËy, yÕu tè nμy tuyÖt nhiªn ®· kh«ng bÞ bá qua khi ký kÕt b¶n hiÖp −íc. Trong thêi C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der In theo b¶n viÕt tay gian ®μm ph¸n Uèc-c¸c-t¬ ®· cã nh÷ng lêi v¹ch trÇn gay g¾t vÒ Briefwechsel Zwischen F.Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K.Marx", Bd. IV, Stuttgart, 1913 chuyÖn nμy. Do vËy, nÕu ngay tõ ®Çu n−íc Anh kh«ng tuyªn chiÕn th× nã ph¶i cung cÊp th¸n cho ng−êi Ph¸p. Cß vÒ viÖc tuyªn chiÕn th× viÖc ®ã cã thÓ g©y nªn mét sù xung ®ét rÊt nghiªm träng gi÷a powers that *vμ giai cÊp v« s¶n Lu©n §«n. C«ng nh©n kiªn quyÕt 2F3 _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - "Norddeutsche Allgemeine Zeitung" 2* - Pan - míc-xt¬n. 1* - ngµy 1 th¸ng T¸m 3* - giíi cÇm quyÒn 2* Xem tËp nµy, tr. 179 - 181.
  11. 24 25 m ¸c göi ¡ng-ghen, 29 th¸ng b¶y 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 Chμo anh. 4 C.M. cña anh M¸c göi ¡ng-ghen C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der In theo b¶n viÕt tay ë Man-se-xt¬ Briefwechsel Zwischen F.Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K.Marx", Bd. IV, Stuttgart, 1913 [Lu©n §«n], 29 th¸ng B¶y 1870 PhrÕt th©n mÕn! 5 Qua nh÷ng dßng göi kÌm theo ®©y anh thÊy r»ng t¹m thêi ¡ng-ghen göi M¸c mäi chuyÖn ®Òu æn víi tê "Pall Mall" vμ tèi nay bμi viÕt thø nhÊt cña * sÏ xuÊt hiÖn. ChØ cã ®iÒu khã chÞu lμ ngμi Grin-vót (tiÖn thÓ ë Lu©n §«n 25F1 nãi lu«n, cho ®Õn nay t«i vÉn ch−a cho «ng Êy biÕt hä cña anh) kh«ng nãi g× vÒ c¸c ®iÒu kiÖn, tuy r»ng trong l¸ th− thø nhÊt cña Man-se-xt¬, 31 th¸ng b¶y 1870 t«i göi «ng ta, t«i ®· hái râ vÒ chuyÖn nμy. MÆt kh¸c, Tuy-blin (tøc lμ Ta-r¨ng) khi tõ biÖt t«i ®Ó lªn ®−êng vÒ lôc ®Þa, cã nãi víi Mo-r¬ th©n mÕn! t«i r»ng ®−¬ng nhiªn lμ cã tr¶ nhuËn bót vμ viÖc tr¶ nhuËn bót KÌm theo ®©y lμ kÕ ho¹ch chiÕn dÞch cña Phæ. T«i ®Ò nghÞ anh ®−îc tiÕn hμnh vμo cuèi mçi th¸ng. h·y lËp tøc lÊy xe ngùa vμ chë thø * ®Õn tê b¸o "Pall Mall Dï sao t«i còng c¶m thÊy r»ng ®iÒu hîp lý nhÊt lμ göi cho hä µy26F1 Gazette" ®Ó bμi b¸o xuÊt hiÖn vμo tèi thø hai. Bμi viÕt Êy sÏ hÕt thªm vμi bμi n÷a, ®Ó lμm chñ t×nh h×nh, tr−íc khi göi ®i bøc søc n©ng c©o uy tin vμo tê "Pall Mall Gazette" vμ uy tÝn cña t«i: th«ng ®iÖp chÝnh thøc vÒ vÊn ®Ò nμy. ®Õn thø ba c¸c sù kiÖn sÏ diÔn biÕn ®Õn møc mμ bÊt kú mét g· ngu H«m qua t«i cã ë chç XmÝt16. ë ®ã t×m hiÓu ra míi râ lμ tõ si nμo còng cã thÓ hiÓu râ vÊn ®Ò nμy. T«i kh«ng biÕt, vμo thø b¶y Lu©n §«n ng−êi ta ®· kh«ng göi b¶n chÊt vÊn ®Õn Man-se-xt¬ bμi sè * cña t«i liÖu cã xuÊt hiÖn hay kh«ng, v× h«m nay trong c¸c liªn quan ®Õn anh, bëi v× ng−êi chñ nhμ cña anh ë gÇn Man-se-xt¬ I I27F2 c©u l¹c bé ë ®©y kh«ng cã b¸o "Pall Mall Gazette". T«i thÊy tù hμo còng cã mét trang Êp vμ «ng ta muèn tù m×nh t×m hiÓu t¹i ®ã. ®«i chót vÒ c©u chuyÖn nμy, v× thËt ra kh«ng dÔ dμng g× ®o¸n ra bÝ Tuy nhiªn, cÇn viÕt th− cho «ng ta ®Ó «ng ta thóc ®Èy c«ng viÖc. mËt cña kÕ ho¹ch ®ã. §iÓm cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lμ tin tøc nãi r»ng Dï sao t«i còng theo dâi ®Ó kh«ng cã mét "ng−êi thø ba" nμo ®ã _____________________________________________________________ c¶n ®−êng. _____________________________________________________________ 1* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh. - III" 1* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh. - I" 2* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh . - II"
  12. 26 27 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 ng−êi anh hä cña Gum-pÐc-t¬ - lμ viªn chØ huy cÊp ®¹i ®éi cña nhiªn thÊy c«ng nh©n, sau chiÕn tranh, sÏ l¹i b×nh th¶n phôc håi trung ®oμn sè 77, ®éi tiªn phong cña qu©n ®oμn sè 7 - ngμy 27 ®· l¹i cuéc ®Êu tranh ®· bÞ gi¸n ®o¹n cña m×nh, tùa hå nh− hoμn xuÊt qu©n tõ A-khen tiÕn vÒ T¬-ria. Khi ®ã toμn bé chuyÖn Êy ®· toμn kh«ng cã g× x¶y ra. trë nªn râ rμng ®èi víi t«i. T«i ngμy cμng tin t−ëng vμo nh÷ng th¾ng lîi qu©n sù cña ng−êi §øc. VËy lμ, chóng ta ®· thËt sù giμnh ®−îc trËn ®¸nh Ngoμi ra, anh cÇn tho¶ thuËn víi Grin-vót r»ng t«i sÏ göi c¸c quan träng thø nhÊt. Cã lÏ ng−êi Ph¸p hoμn toμn ch−a hiÓu ®−îc bμi viÕt trùc tiÕp cho «ng ta ®Ó chóng cã thÓ xuÊt hiÖn vμo ®óng hä ®ang cã g× khi trong tay hä lf lo¹i sóng tr−êng n¹p ®¹n ë phÇn ngμy h«m Êy. Giê ®©y ®Ó mÊt thêi gian vμo nh÷ng bμi viÕt nh− kho¸ nßng. vËy thËt lμ tai h¹i. T«i dù ®Þnh göi bμi cho «ng Êy, trung b×nh hai Trß ch¬i mμ M«n-t¬-kª ®ang tiÕn hμnh rÊt m¹o hiÓm. Theo sù lÇn mçi tuÇn; trong nh÷ng tr−êng hîp khÈn thiÕt th× nhiÒu lÇn tÝnh to¸n cña t«i, «ng ta sÏ kh«ng hoμn tÊt ®−îc viÖc tËp trung h¬n, cßn vμo nh÷ng lóc yªn tÜnh trong diÔn biÕn cña c¸c sù kiÖn qu©n tr−íc thø ba hoÆc thø t− 1*. Tõ A-khen ®Õn biªn giíi dμi gÇn th× Ýt h¬n. ThØnh tho¶ng, khi gÆp dÞp th× göi nh÷ng tiÓu luËn nhá 31F 20 dÆm §øc, 4 - 5 chç ®−êng v−ît ®Çy khã kh¨n, ®Æc biÖt khi trêi mμ «ng ta cã thÓ sö dông theo ý muèn cña m×nh. oi nãng. Nh− vËy, tr−íc ngμy mai qu©n ®oμn sè 7 vÞ tÊt cã thÓ ®Õn Song, ®èi víi chóng ta th× ®iÒu ngμy cμng trë nªn « nhôc lμ tiÕn Xa-r¬ víi ®Çy ®ñ qu©n sè, cßn h«m nay cã thÓ ®ang diÔn ra mét hμnh chiÕn tranh d−íi sù l·nh ®¹o cña Vin-hem. Nh−ng dÉu sao trËn ®¸nh lín råi. DÉu sao, mäi chuyÖn ®Òu ®−îc bè trÝ víi mét sù còng thËt lμ hay v× «ng ta lμm cho m×nh trë thμnh trß c−êi b»ng c¸i tÝnh toμn tinh vi, sao cho cã hÕt søc nhiÒu c¸i phô thuéc vμo 24 sø m¹ng th¸nh thÇn cña m×nh vμ víi Sti-b¬ cña m×nh mμ kh«ng cã con ng−êi nμy th× «ng ta kh«ng bao giê cã thÓ thùc hiÖn ®−îc sù giê vÒ phÝa nμy hay phÝa kia. Cã lÏ, trËn ®¸nh thËt sù sÏ diÔn ra ë thèng nhÊt cña §øc. ë ®©y, vμo thø b¶y, lêi kªu gäi cña Quèc * ®· Xa-r¬, gi÷a MÐc-txÝch vμ X¸c-bruých-kªn17. Õ28F1 ®−îc in trªn tê b¸o cña ®¶ng Tá-ri lμ tê "Courier"2*; nÕu lμ mét ngμy ThËt lμ hay khi qu©n Ph¸p tÊn c«ng tr−íc vμo l·nh thæ §øc. 29F kh¸c trong tuÇn th× c¸c tê b¸o kh¸c còng ®· ®¨ng b¶n hiÖu triÖu Êy, Khi qu©n §øc ®uæi theo gãt ®éi qu©n thùc hiÖn cuéc x©m l¨ng bÞ nh−ng nh÷ng b¶n qu¶ng c¸o thø b¶y ®· c¶n trë viÖc nμy. Lêi kªu gäi ®Èy lïi th× kh«ng nghi ngê g× n÷a, viÖc nμy g©y ra ë Ph¸p mét Ên Êy sÏ d¹y tÊt c¶ c¸c giai cÊp trong nh©n d©n hiÓu r»ng giê ®©y chØ cã t−îng hoμn toμn kh¸c víi tr−êng hîp qu©n §øc tiÕn vμo Ph¸p mμ c«ng nh©n míi cã ®−îc chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ch©n chÝnh. Lêi kªu gäi ch−a cã cuéc x©m nhËp tr−íc ®ã. Nh− vËy, vÒ phÝa Ph¸p, cuéc Êy rÊt hay, vμ tê "Times" hiÓn nhiªn lμ ®· kh«ng ®¨ng nã chØ v× ®¸m chiÕn tranh Êy ho¸ ra lμ chiÕn tranh cña Na-p«-lª-«ng. ng−êi *. Còng nh− giai cÊp t− s¶n, c¸c chÝnh phñ sÏ hÕt søc ng¹c KÕt qu¶ cuèi cïng - rèt cuéc qu©n §øc sÏ th¾ng - lμ ®iÒu kh«ng N 30F3 cßn nghi gê g× n÷a ®èi víi t«i, nh−ng kÕ ho¹ch cña M«n-t¬-kª chøng _____________________________________________________________ tá cã sù tin ch¾c hoμn toμn r»ng ngay trong trËn ®¸nh ®Çu tiªn sÏ 1* C.M¸c. "Lêi kªu gäi thø nhÊt cña Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc cã thÓ t¸c chiÕn víi −u thÕ ¸p ®¶o vÒ lùc l−îng. Cã lÏ ®Õn tèi thø tÕ vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ". _____________________________________________________________ 2* - Manchester Courier" 3* Xem tËp nµy, tr. 20-21. 1* - ngµy 2 hoÆc ngµy 3 th¸ng T¸m
  13. 28 29 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 t− chóng ta sÏ cã ®−îc biÕt «ng ta cã tÝnh nhÇm kh«ng. M«n-t¬-kª Do lçi cña b−u ®iÖn, nªn t«i nhËn ®−îc rÊt kh«ng ®Òu ®Æn c¸c th−êng x©y dùng nh÷ng tÝnh to¸n cña m×nh mμ kh«ng cÇ ®Õn sè b¸o "Volksstaat". Sè b¸o ra ngμy 23 l¹i mang dÊu b−u ®iÖn ghi Vin-hem cña «ng ta. ngμy 19 ë bao b× b−u phÈm; ®ã lμ nh÷ng trß ¶o thuËt cña nh÷ng PhÇn tö phi-li-xtanh §øc cμng bî ®ì nh©n vËt Vin-hem sî chóa kÎ ®ã. Nãi chung cßn thiÕu nhiÒu sè. Trong hai sè b¸o gÇn ®©y, Vin- * ®· tá ra kh«ng ngu ngèc mét c¸ch khiªu khÝch ®Õn thÕ, «ng cña m×nh, mét kÎ vÉn tr«ng cËy vμo lßng th−¬ng xãt cña chóa, th× 34F1 h¾n cμng cã th¸i ®é xÊc x−îc ®èi víi n−íc Ph¸p.Nh÷ng lêi la ã tr−íc ta che ®Ëy b−íc thôt lïi cña m×nh b»ng vÊn ®Ò kÕt t×nh anh em kia vÒ c¸c vïng An-da-x¬ vμ Lo-ren-n¬ ®· l¹i vang lªn hÐt cì - kÎ la gi÷a c«ng nh©n §øc vμ c«ng nh©n Ph¸p. ã sè mét lμ "B¸o Au-xbuèc" 1*. Nh−ng n«ng d©n vïng Lo-ren-n¬ sÏ Soãc-lem-m¬ cã hai ng−êi em trai ®ang phôc vô trong s− ®oμn 32F cho bän Phæ thÊy chuyÖn Êy kh«ng ®¬n gi¶n thÕ. HÐt-xen, hä lμ c¸c h¹ sÜ quan t×nh nguyÖn. VÒ b¶n hiÖp −íc th× anh hoμn toμn cã *. Thiªn h¹ hoμn toμn Kh«ng cã tin tøc g× n÷a tõ chç XmÝt16. RÊt c¶m ¬n anh vÒ ý3F2 kh«ng ngu ngèc nh− Bi-xm¸c t−ëng. Sù viÖc nμy chØ cã mét mÆt nh÷ng sù quan t©m. NÕu trong tuÇn nμy t«i kh«ng nhËn ®−îc g× tèt lμ giê ®©y tÊt c¶ hμnh ®éng ®ª hÌn nμy ph¶i béc lé ra ngoμi vμ th× t«i sÏ viÕt c¸i g× ®ã rÊt gay g¾t cho XmÝt. Nh©n vËt quý téc nμy khi Êy sÏ chÊm døt sù mÆc c¶ bÞp bîm gi÷a Bi-xm¸c vμ B«-na-p¸c- cã mét ý t−ëng thËt kú l¹ - tù m×nh tra cøu ®Ó t×m hiÓu ë ®©y! NÕu t¬. nh− «ng Êy giao c«ng viÖc nμy cho chñ ng©n hμng cña m×nh th× Trong toμn bé c©u chuyÖn vÒ t− thÕ trung lËp, kÓ c¶ vô than chØ sau 3 ngμy lμ «ng ta ®· cã ®−îc tÊt c¶ mäi d÷ kiÖn. Nh−ng ®¸13, ng−êi §øc hμnh xö hoμn toμn nh− nh÷ng ®øa trÎ, ®iÒu ®ã ch¾c h¼n «ng nμy tù coi m×nh lμ mét ng−êi thùc tÕ. §å sóc sinh! hoμn toμn cã c¬ së lÞch sö. D©n téc nμy ch−a bao giê ®øng tr−íc T«i göi lêi th¨m hái nång nhiÖt ®Õn tÊt c¶ c¸c vÞ. §Çu gèi cña nh÷ng vasn ®Ò nh− vËy. ThËt vËy, ®· cã ai ®øng ra gi¶i quyÕt Li-di ®ang lμnh vÕt ®au. nh÷ng vÊn ®Ò Êy ®©u? §uy-p«ng ®· ®Ó cho ng−êi ta ¸p ®Æt - dÜ nhiªn lμ th«ng qua T«i hoμn l¹i nh÷ng ng−êi Nga14. Ng−êi Nga vÉn lμ ng−êi Nga. Mèt-tª - thuª c¨n hä ë bªn c¹nh, t¹i mét khu phè kh«ng lμnh ThËt lμ mét trß c¾n xÐ kiÓu tiÓu thÞ d©n. S¸u vÞ ng−êi Nga Êy c·i m¹nh nhÊt, ngay c¹nh con s«ng ®μy xó uÕ, nh−ng t«i ®· lo liÖu ®Ó cä víi nhau, nh− thÓ ®iÒu ®ã quyÕt ®Þnh sù thèng trÞ ®èi víi thÕ anh Êy thuª c¨n hé kh¸c. Nh−ng anh ®õng nãi víi anh Êy vÒ viÖc giíi. ë ®©y vÉn ch−a cã nh÷ng ®iÓm luËn téi nh»m vμo Ba-cu-nin, nμy, vÊn ®Ò ®· ®−îc thu xÕp. Song, anh Êy kh«ng dÉn Mèt-tª ®Õn mμ chØ cã nh÷ng lêi than phiÒn vÒ t×nh tr¹ng lôc ®ôc ë Thôy SÜ mμ th«i. Dï sao th× xem ra ng−êi cña chóng ta còng trung thùc chç t«i n÷a. Râ rμng lμ X¸c-rai-¬ ®· viÕt th− nãi víi anh Êy vÒ viÖc trong chõng mùc cã thÓ ®èi víi ng−êi Nga, nh−ng t«i vÉn thËn nμy, vμ §uy-p«ng cã lÏ giê ®©y tù m×nh c¶m thÊy nhÑ nhâm, v× tõ träng víi hä. Tuy nhiªn, sÏ rÊt tèt nÕu ®−îc biÕt toμn bé c©u nay g· ®ã sÏ kh«ng ¨n b¸m anh Êy suèt ngμy suèt ®ªm n÷a. chuyÖn ba hoa nμy, v× viÖc ®ã liªn quan ®Õn lÜnh vùc ngo¹i giao cña giai cÊp v« s¶n. Ph.¡. cña anh _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - "Arbeiter - Zeitung" 2* Xem tËp nµy, tr.20 - 23. 1* - LÝp-nÕch
  14. 30 31 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 TiÓu luËn göi kÌm theo bøc th−18 tiªu b×nh vμ thμnh lËp c¸c tiÓu ®oμn thø t− cña qu©n lan-ve v.v.. Qu©n ®éi liªn minh B¾c § * Nh− vËy, ®· tæ chøc ®−îc: øc35F1 1 qu©n ®oµn vÖ binh vµ 12 qu©n ®oµn tiªu binh: Qu©n tiªu binh cã 368 tiÓu ®oµn víi Tæng céng cã 114 trung ®oµn bé binh víi phiªn chÕ ba tiÓu ®oµn... 342 tiÓu ®oµn 1000 ng−êi mçi tiÓu ®oµn... 368 000 C¸c tiÓu ®oµn khinh kþ vµ x¹ thñ... 16 tiÓu ®oµn Qu©n lan-ve cã 204 tiÓu ®oµn víi S− ®oµn HÐt-xen: 4 trung ®oµn víi phiªn chÕ hai tiÓu ®oµn vµ 2 tiÓu 800 ng−êi mçi tiÓu ®oµn... 163 200 ®oµn khinh kþ... 10 tiÓu ®oµn C¸c tiÓu ®oµn tiªu binh... 368 tiÓu ®oµn 531 200 Qu©n lan-ve Dù ®Þnh tæ chøc 93 tiÓu ®oµn víi phiªn chÕ hai tiÓu ®oµn lµ 12 tiÓu ®oµn lÎ. 198 Qu©n tiªu binh cã 114 tiÓu ®oµn víi ë HÐt-xen cã chõng... 6 1000 ng−êi mçi tiÓu ®oµn... 114 000 204 tiÓu ®oµn Qu©n lan0ve cã 93 tiÓu ®oµn víi Sè tiÓu ®oµn ®· phiªn chÕ hoµn toµn: 572 tiÓu ®oµn 800 ng−êi mçi tiÓu ®oµn... 74 400 Qu©n dù bÞ, ®−îc tæ chøc ngay khi nμo cã sù huy ®éng qu©n d· chiÕn vμ qu©n lan-ve, thËm chÝ 188 600 kh«ng cã lÖnh ®Æc biÖt thªm n÷a: Tæng sè bé binh... 719 800 Qu©n tiªu binh - c¸c tiÓu ®oµn thø t− cña 114 trung ®oµn 114 Xø Ba-vi-e: 2 qu©n ®oµn bé binh, kho¶ng Qu©n lan-ve - c¸c tiÓu ®oµn thø ba... 93 trung ®oan 93 50 tiÓu doµn + 30 tiÓu ®oµn qu©n lan-ve = 80 tiÓu ®oµn VuyÕc-tem-bÐc: 1 s− ®oµn, kho¶ng 16 tiÓu ®oµn+ 779 tiÓu ®oµn 10 tiÓu ®oµn qu©n lan-ve = 36 tiÓu ®oµn Ba-®en: 1 s− ®oµn, kho¶ng 9 tiÓu ®oµn + C¸c ®¬n vÞ qu©n dù bÞ nμy cÇn cã c¸c sÜ quan vμo thêi ®iÓm diÔn 5 tiÓu ®oµn qu©n lan-ve = 14 tiÓu ®oµn ra chÝnh cuéc ®éng viªn; sè sÜ quan nμy sÏ cã thÓ s½n sμng sau 4- 6 tuÇn lÔ kÕt tõ khi cã lÖnh ®éng viªn; ®©y lμ nh÷ng tiÓu ®oμn tinh 130 tiÓu ®oµn = kho¶ng 110 000 nhuÖ nhÊt cña qu©n ®éi. Ngay sau khi thμnh lËp xong c¸c ®¬ vÞ nμy, ng−êi ta sÏ b¾t tay thμnh lËp c¸c tiÓu ®oμn thó n¨m cña qu©n VÒ Nam §øc, t«i lÊy nh÷ng con sè thÊp tèi thiÓu. T«i hoμn _____________________________________________________________ toμn kh«ng tÝnh kþ binh vμ ph¸o binh ®Ó chØ so s¸nh sè l−îng bé 1* Trong nguyªn b¶n, ®· g¹chbá trang ®Çu cña bót ký, cho ®Õn nh÷ng ch÷ "ë phÝa binh, v× sè bé binh ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. qu©n Ph¸p".
  15. 32 33 ¡ ng-ghen göi m¸c, 31 th¸ng b¶y 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng t¸m 1870 luyÖn Ýt nhiÒu). Toμn bé hÖ thèng míi nμy chØ tån t¹i tõ n¨m ë phÝa qu©n Ph¸p: 1868. Tuy nhiªn, t«i ph¶i ®îi cã nh÷ng sè liÖu tØ mØ h¬n vÒ hÖ VÖ binh cã 33 tiÓu ®oµn - qu©n tiªu binh, 100 trung ®oµn víi thèng míi nμy, nã hÇu nh− kh«ng ®ông ch¹m ®Õn tæ chøc bªn phiªn chÕ ba tiÓu ®oµn... 33 tiÓu ®oµn trong cña qu©n ®éi Ph¸p; cã thÓ, ®· cã mét sè ®iÒu g× ®ã ®−îc thùc LÝnh bé binh nhÑ Du-a-v¬, 3 trung ®oµn = 9 tiÓu ®oµn hiÖn lÆng lÏ. Dï sao th× sè qu©n ®· qua huÊn luyÖn còng chØ ®ñ ®Ó LÝnh TuyÕc-c«-s¬, 3 trung ®oµn = 9 tiÓu ®oµn ®−a vμo t− thÕ s½n sμng chiÕn ®Êu c¸c tiÓu ®oμn tiªu binh ®· ®−îc C¸c ®¬n vÞ lÝnh ngo¹i quèc vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c = 5 tiÓu ®oµn tæ chøc. 23 tiÓu ®oµn C«ng bè lÇn ®Çu cã l−îc bít trong cuèn: "Der In theo b¶n viÕt tay * Chaseurs - µ - 20 tiÓu ®oµn 36F1 Briefwechsel Zwischen F.Engels und K.Marx", Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong 376 tiÓu ®oµn Marx - Engels Gesamtausgabe, Dritte Abteilung ë ®©y tiÓu ®oµn cã 8 ®¹i ®éi; nÕu - nh− trong n¨m 1859 - 24 Bd.4, 1931 vµ trong C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, ®¹i héi ®−îc chia cho 4 tiÓu ®oµn, mçi tiÓu ®oµn cã 6 ®¹i Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIV, 1931 ®éi th× khi Êy cã thÓ t¨ng sè qu©n cña ®¹i ®éi lªn 150 ng−êi vµ thµnh lËp tiÓu ®oµn dù bÞ - huÊn luyÖn thø t−, nh− vËy 115 trung ®oµn sÏ cã 115 tiÓu ®oµn 491 tiÓu ®oµn NÕu ®· thµnh lËp ®−îc mét bé phËn ®¸ng kÓ vÖ binh 6 c¬ ®éng th× con sè Êy lµ 100 tiÓu ®oµn M¾c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ Bé binh cã 580 000 ng−êi = 591 tiÓu ®oµn TÊt c¶ sè cßn l¹i ph¶i ®−îc thμnh lËp míi, gåm sè qu©n lÊy tõ [Lu©n §«n], 1 th¸ng T¸m 1870 thμnh phÇn qu©n d· chiÕn hoÆc sè sÜ quan míi ®−îc gäi nhËp ngò. T«i rÊt véi. §ång thêi sÏ cã thÓ sö dông ®−îc vÖ binh c¬ ®éng trong ®iÒu kiÖn d· PhrÕt th©n mÕn! chiÕn, Ýt ra còng kh«ng sím h¬n sau 2 - 3 th¸ng, v× tõ n¨m 1868 sè C¶ hai bμi viÕt gÇn ®©y nhÊt cña anh ®Òu tuyÖt *. T«i ®· lËp tøcêi37F1 vÖ binh Êy chØ ®−îc huÊn luyÖn cã hai tuÇn lÔ mçi n¨m. MÆt kh¸c, sè phi ®Õn tê "Pall Mall". Nh−ng v× lóc Êy Grin-vót kh«ng cã mÆt ë ®ã, l−îng c¸n bé qu©n ®éi Ph¸p (qu©n tiªu b×nh) qu¸ h¹n chÕ nªn nªn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc g×. Tuy nhiªn, «ng Êy sÏ cã mÆt kh«ng thÓ thu hót ®−îc nhiÒu sè l−îng qu©n dù bÞ (®· ®−îc huÊn _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh" c¸c bµi II vµ III. 1* - bé binh
  16. 34 35 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng t¸m 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng t¸m 1870 tr−íc 12 giê. ¤-xvan ®· kh«ng ®Ó cho t«i yªn, m·i cho ®Õn khi t«i ®Õn dù cuéc häp h«m qua, ®−îc triÖu tËp lÇn thø *. T«i ®· thËn träng ®Õn H«m nay t«i viÕt th− cho «ng Êy biÕt r»ng anh (b©y giê t«i sÏ 41F1 nªu tªn anh) sÏ trùc tiÕp göi c¸c bμi viÕt. møc ®· tíi ®ã 15 phót tr−íc 11 giê (lμ thêi gian Ên ®Þnh cuéc häp). VÒ "nh÷ng ng−êi Nga" th× hä sÏ thÊy r»ng c¶ t«i còng sÏ μ T«i ®· gi¶i thÝch cho «ng Êy r»ng t«i kh«ng thÓ ký 1) tr−íc hÕt v× conrsaire corsaire et *. t«i ®· ký vμo lêi kªu gäi cña quèc *, 2) t«i kh«ng thÓ ký tªn vμo 38F1 Õ42F2 TËp ®oμn ®Çu sá ë ®©y muèn n−íc Anh chiÕn ®Êu ë phÝa n−íc th− riªng (nghÜa lμ kh«ng ph¶i cña Quèc tÕ ) nÕu kh«ng cã anh, vμ Phæ. Sau 18 n¨m rßng tËp ®oμn nμy bî ®ì B«-na-p¸c-t¬ vμ ®· sö v× ®Ó th−¬ng th¶o víi anh cÇn cã thêi gian, cho nªn hä cã thÓ bá lì dông mét c¸ch thÝch ®¸ng «ng ta nh− ng−êi cøu v·n c¸c mãn lîi dÞp thuËn lîi. Sau nμy, nÕu cã c¬ héi, chóng ta sÏ mêi «ng ta vμ tøc vμ lîi nhuËn, giê ®©y nã l¹i trï tÝnh t×m thÊy - ë c¸i n−íc Phæ b¹n bÌ cña «ng ta gia nhËp Quèc tÕ ®Ó cïng hμnh ®éng. qu©n chñ ®−êng bÖ vμ sî Chóa - tªn sen ®Çm kh¶ kÝnh h¬n vμ Sau n÷a, t«i nãi víi «ng ta r»ng vÉn cßn cã c¬ héi c¸ nh©n thø ®¸ng tin cËy h¬n cho lôc ®Þa. Tuy nhiªn, nh÷ng tay h¶o hín Êy hai. ë ®©u cã mÆt Lu-i Bl¨ng th× khái nghi ngê g× n÷a, ë ®ã cã kÎ cÇn ph¶i thËn träng h¬n. §©u ®©u d©n chóng còng nãi: "triÒu ®¹i t«i tí cña «ng ta lμ C¸c-l¬ Blin-®¬. §øc ®¸ng nguyÒn rña nμy c¶ n−íc ta muèn l«i kÐo chóng ta vμo ¤ng Êy ng¾t lêi t«i: "Trong cuéc häp gÇn ®©y Blin-®¬ ®· cã th¸i cuéc chiÕn tranh trªn lôc ®Þa v× nh÷ng môc ®Ých gia ®×nh cña nã!". ®é nh− mét phÇn tö s«-vanh ®iªn cuång. Chóng t«i cÇn cã anh ®Ó Tê "Figaro" ë ®©y - t«i ®· ®−a cho §uy-p«ng sè tiªu biÓu cña chèng l¹i «ng ta". b¸o nμy - lμ tê b¸o cña Anh, do sø qu¸n Ph¸p lËp ra. "T«i kh«ng thÓ ngåi trong cïng mét phßng víi g· nμy vμ tuyªn VÒ phÇn m×nh, Bi-xm¸c ®· mua chuéc ®−îc mét c¸ch c¨n b¶n bè víi anh r»ng nÕu «ng ta xuÊt hiÖn th× t«i sÏ lËp tøc rêi khái b¸o chÝ Lu©n §«n, trong ®ã cã c¸c tê "Lloyd" vμ "Reynolds"! 2*. Tê ng«i nhμ cña anh". 39F "Reynolds "sè ra h«m qua cã ®ßi ph©n chia n−íc Ph¸p. Con lîn T«i ë phÝa d−íi, trong phßng cña «ng ¤-xvan, nh×n ra mÆt phè, nμy ne mÐnage pas les *. Th»ng cha nμy ®· lu«n lu«n chöi ng−êi Qu¶ nh− thÕ! Qua cÆp kÝnh, tõ xa t«i ®· thÊy nh©n vËt khÖnh 40F3 §øc vμ khen ng−êi Ph¸p, bçng nhiªn ®· phÇn nμo biÕn thμnh kh¹ng cùu häc gi¶, tuy «ng ta ®· nhuém tãc thμnh mμu ®en, ®i Blin-®¬. kÌm «ng ta cã hai tªn bÞp bîm. ¤-xvan b¶o r»ng t¹m thêi sÏ dÉn Cßn vÒ kÎ ®ª tiÖn Êy th× h¾n hy väng sÏ ®−îc tróng cö trong hä lªn tÇng trªn, vμo phßng kh¸ch - ®ã lμ c¨n phßng sÏ diÔn ra cuéc bÇu cö Quèc héi §øc s¾p tíi nhê nh÷ng lêi la ã yªu n−íc cuéc häp. vμ "hiÕn d©ng" mét c¸ch ån μo chñ nghÜa céng hoμ cña m×nh cho Sau ®ã «ng ta ®Ò nghÞ víi t«i: «ng ta sÏ th«ng b¸o ë phÝa trªn tæ quèc. r»ng t«i ®ang cã mÆt ë ®©y vμ «ng ta sÏ tuyªn bã víi «ng Êy r»ng t«i kh«ng thÓ gÆp Blin-®¬ ®−îc. Nãi c¸ch kh¸c, «ng ta muèn ®Èy _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - víi bän c−íp ph¶i ®èi xö theo kiÓu bän c−íp" (nguyªn v¨n: mét tªn r−ìi c−íp biÓn chäi l¹i mét tªn c−íp biÓn). 1* Xem tËp nµy, tr. 22 - 23. 2* C.M¸c."Lêi kªu gäi thø nhÊt cña Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ 2* - "Lloyd's Weekly Newspaper" vµ "Reynolds's Newspaper" 3* - kh«ng thÊy cÇn lµm cho tr−íc sau nhÊt trÝ. vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ.
  17. 36 37 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng t¸m 1870 ¡ ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng t¸m 1870 nh©n vËt kia ®i. T«i nãi víi «ng ta r»ng lμm nh− thÕ kh«ng ®−îc. ¤ng ta ®· mêi Blin-®¬, sÏ x¶y ra mét vô l«i th«i kh«ng cÇ thiÕt v.v.. T«i cÇm mò lªn vμ hÕt søc th©n mËt tõ biÖt ¤-xvan, «ng ta lμ mét anh chμng rÊt tö tÕ, tuy kh«ng ph¸t minh ra thuèc sóng. Theo ®Ò nghÞ cña t«i, XÐc-nai-¬ ®· viÕt th− cho §uy-p«ng nãi 7 vÒ Mèt-tª, víi lêi lÏ gay g¾t ®Õn nçi §uy-p«ng ®· phËt lßng vμ ¡ng-ghen göi M¸c kh«ng viÕt th− cho XÐc-rai-¬ trong 2 tuÇn liÒn. ë Lu©n §«n SÏ lμ viÖc lμm ®óng lóc nÕu anh göi tiÒn cho t«i ®Ó ®i vÒ vïng bê biÓn. T«i muèn ngay trong tuÇn nμy ®i Brai-t¬n. Muén h¬n n÷a th× trong t×nh h×nh nμy t«i kh«ng thÓ v¾ng mÆt ë Lu©n §«n. Man-se-xt¬, 3 th¸ng T¸m 1870 Chμo anh. C.M. cña anh Mo-r¬ th©n mÕn! T«i göi kÌm theo ®©y: VËy, tõ giê anh h·y trùc tiÕp göi bμi vë cho: ngμi Phrª-®e-rÝch W/286721, Man-se-xt¬, ngμy 20 th¸ng S¸u 1869 - 20 p.xt., Grin-vót, chñ bót bμo "Pall Mall" Gasette", 2 Northumberland W/277454, Man-se-xt¬, ngμy 23 th¸ng Giªng 1869 - 20 p.xt göi Street, Strand, London. ®Õn Brai-t¬n, còng nh− S/11 13062, Li-víc-pun, vμo ngμy 17 th¸ng N¨m 1869 - 5 p.xt.; ®©y lμ kho¶n tiÒn ®ãng gãp cña Mo-r¬ C«ng bè lÇn ®Çu cã l−îc bít trong cuèn""Der In theo b¶n viÕt tay cho Quèc tÕ. Vμo ®Çu th¸ng ChÝn anh sÏ nhËn ®−îc kho¶n ®ãng Briefwechsel Zwischen F.Engels und K.Marx", Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc gãp cña t«i, t«i hiÖn kh«ng cã tiÒn vμ buéc ph¶i chê kho¶n lîi tøc Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong cæ phÇn. T«i sÏ ph¶i ®e b¸n c¸c cæ phiÕu ®i, v× s¾p tíi cã nh÷ng Marx - Engels Gesamtausgabe, Dritte Abteilung, kho¶n cÇn thanh to¸n; anh nghÜ thÕ nμo, t«i cã cÇn ®îi thªm chót Bd.4, 1931 vµ trong C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, n÷a trong viÖc nμy, hay lμ tung chóng ra ngay lËp tøc? T«i cßn cã Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIV, 1931. thÓ ®em b¸n chóng ra mμ kh«ng thua lç. T«i vui mõng thÊy qu©n Ph¸p tiÕn lªn vμ ®· chiÕm ®−îc X¸c- bruých-kªn (t¹i ®ã bè trÝ 1 tiÓu ®oμn, 4 ®¹i ®éi kþ binh vμ cã thÓ cã mét Ýt ph¸o binh). Thø nhÊt, v× nh÷ng lý do tinh thÇn. Thø hai, v× qu©n §øc sÏ tiÕn hμnh trËn ®¸nh thø nhÊt trong t− thÕ phßng thñ, mμ cuéc phßng thñ th× ®· ®−îc t¨ng c−êng hÕt søc nhê cã lo¹i sóng tr−êng n¹p ®¹n ë phÇn kho¸ nßng. V× qu©n §øc - theo sù tÝnh to¸n cña t«i - tèi qua ®· më cuéc tÊn c«ng chiÕn l−îc cho nªn t«i
  18. 38 39 ¡ ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng t¸m 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 3 th¸ng t¸m 1870 cña «ng ta, nghÜa lμ do bas *, do nh÷ng hμnh ®éng l¹m dông bÞp cho r»ng trËn ®¸nh lín - nh÷ng cuéc ®ä sóng mμo ®Çu cña nã cã lÏ 47F1 ®· diÔn ra hèm nay - ngμy mai sÏ diÔn ra trªn tuyÕn èt-v©y-l¬ - bîm trong viÖc ®iÒu khiÓn qu©n ®éi, ®iÒu ®ã lμm cho «ng ta bÞ N©y-kiÕc-khen-H«m-buèc. Trong tr−êng hîp nμy c¸c ®éi qu©n cña chËm l¹i 5 ngμy vμ ch¾c ch¾n c¶ giê ®©y n÷a còng buéc «ng ta Phri-®rÝch C¸c-l¬ vμ cña vÞ hoμng * sÏ t¸c chiÕn tõ phÝa chÝnh ph¶i xuÊt trËn trong t− thÕ ch−a ®−îc chuÈn bÞ. ö43F1 diÖn, cßn Stai-n¬-me-x¬ sÏ tÊn c«ng qu©n Ph¸p tõ bªn s−ên (s−ên NÕu nh− qu©n §øc, tr¸i víi lßng mong ®îi, sÏ thÊt b¹i trong tr¸i). HoÆc ng−îc l¹i. trËn ®Êu nμy th× sau 4 tuÇn lÔ n÷a qu©n §øc l¹i cã thÓ m¹nh h¬n ThËt lμ rÊt ngu ngèc khi Grin-vót m·i tíi h«m qua míi cho nhiÒu so víi hiÖn nay; hä tr¸nh khái sù b¹i trËn hoμn toμn nhê ®¨ng bμi b¸ *, vμo lóc ®· nhËn ®−îc c¶ mét lo¹t nh÷ng tin tøc tuyÕn Ranh, cßn ®èi víi qu©n Ph¸p th× ch¼ng cã g× cã thÓ b¶o vÖ 4F2 kh¼ng ®Þnh. ¤ng ta còng cã nh÷ng thay ®æi phi lý nμy nä trong cho hä. c¸c tõ ng÷, nh÷ng sù thay ®æi nμy lμm lé sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ Xin anh lμm ¬n th«ng b¸o ngay cho t«i vÒ viÖc ®· nhËn ®−îc thuËt ng÷ qu©n sù. Tuy vËy, bμi viÕt Êy ®· cã t¸c dông. H«m nay tiÒn, ®«i lóc c¶ nh÷ng bøc th− b¶o ®¶m còng bÞ thÊt l¹c. T«i göi b¸o "Times" ®· ®¨ng bμi x· luËn hoμn toμn ®−îc chÐp l¹i tõ hai lêi th¨m nång nhiÖt ®Õn tÊt c¶ c¸c vÞ. bμi viÕt cña t«i - bμi sè 2 vμ sè 3. V× vËy, t«i viÕt b¶n tuyªn bè19 Ph.¡. cña anh göi cho Grin-vót. C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: ""Der In theo b¶n viÕt tay LÏ ra h«m qua anh ®· nhËn ®−îc tiÒn, nh−ng l¸ th− cña anh Briefwechsel Zwischen F.Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc chØ ®Õn cïng víi chuyÕn thø hai, vμ m·i gÇn ®Õn giê th− Êy míi K.Marx", Bd. IV, Stuttgart, 1913 ®Õn tay t«i. TÊn trß Blin-®¬ rÊt hay. Ph¶i ch¨ng ¤-xvan Êy thuéc dßng hä ¤-xvan ë Ba-®en håi n¨m 1849? Cã ba ng−êi mang hä Êy. VÉn cßn kh¶ n¨ng rñi ro nμo ®ã lμ qu©n Ph¸p sÏ tÊn c«ng qu©n 8 §øc tr−íc khi qu©n §øc hoμ tÊt viÖc tËp trung qu©n vμ triÓn khai M¸c göi ¡ng-ghen qu©n cña m×nh. NÕu nh− Lu-i cao * gi¸ng ®ßn vμo thø s¸ *, th× «ng ta ý45F3 46F4 ë Man-se-xt¬ cã thÓ kh«ng gÆp nh÷ng khã kh¨n ®Æc biÖt ®Ó ®Õn ®−îc s«ng Ranh. Nh−ng ®Õn thø ba qu©n §øc ®· ph¶i gÇn nh− s½n sμng. ¤ng ta ®· bá lì nh÷ng c¬ héi tèt nhÊt ®Ó më cuéc tÊn c«ng do lçi [Lu©n §«n], 3 th¸ng T¸m 1870 _____________________________________________________________ PhrÕt th©n mÕn! 1* - Phri-®rÝch Vin-hem. _____________________________________________________________ 2* Ph.¡ng-ghen. "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh . - III" 3* Na-p«-lª-«ng III 1* - ®Õ chÕ m¹t kú (tõ nay dïng ®Ó chØ §Õ chÕ La M· hËu kú hoÆc §Õ chÕ Bi-®¨ng-x¬); 4* - ngµy 5 th¸ng T¸m ë ®©y ¸m chØ §Õ chÕ thø hai ë Ph¸p.
  19. 40 41 m ¸c göi ¡ng-ghen, 3 th¸ng t¸m 1870 m ¸c göi ¡ng-ghen, 3 th¸ng t¸m 1870 ChØ võa råi - vμo håi 7 giê tèi - t«i míi ®−îc ¤-xvan bÊt h¹nh ®Ó nhËn r»ng «ng ta ®· kh«ng tham gia so¹n th¶o bøc th− ®ã). yªn, vμ tuy ®· muén ®Ó ra b−u ®iÖn, t«i vÉn viÕt nh÷ng dßng nμy, Thø hai: nÕu «ng ta b©y giê kh«ng c«ng bè bøc th− Êy, th× v× t«i kh«ng tin ch¾c ngμy mai kh«ng cã ®iÒu g× ®ã c¶n trë t«i. ngμy mai Blin-®¬ sÏ viÕt lung tung trªn tÊt c¶ c¸c b¸o §øc r»ng KÎ cïng ®Õn víi Blin-®¬ lμ gi¸o s− G«n - stuyÕc-c¬, mét phÇn «ng ta sÏ c¶n trë viÖc in bøc th− cã tÝnh chÊt ph¶n béi Êy. V× vËy, * tö tù do - d©n téc ®· tõ l©u. C¶nh t−îng x¶y ra rÊt c¨ng th¼ . Häc nªn cho in nã th× tèt h¬n. 48F1 gi¶ Blin-®¬ thËm chÝ ®· nãi dèi r»ng d−êng nh− tiÕn sÜ §iÒu nãi sau cïng Êy lμ chÝnh ®¸ng. T«i ph¶i thó nhËn r»ng t«i Gia-c«-bi ®øng vÒ phÝa «ng ta (lμm thÕ lμ v× sù cã mÆt cña nh÷ng thÊy th−¬ng cho anh chμng nμy. V× vËy t«i ra tèi hËu th− nh− sau: ng−êi Ph¸p). Khi ra ®i, nh÷ng g· nμy ®· gîi ý cho biÕt - kh«ng T«i s½n sμng ñng hé theo (nh−ng, còng nh− Lu-i Bl¨ng, kh«ng ph¶i nguyªn v¨n, mμ b»ng nh÷ng c©u bãng giã - r»ng ¤-xvan ®· chØ ®¬n gi¶n ®Æt bót ký tªn vμo) víi hai ®iÒu kiÖn sau ®©y: bÞ B«-na-p¸c-t¬ "mua chuéc". 1) cho in c©u chó thÝch sau ®©y vμo tªn cña t«i: Sù viÖc nμy ®· ®Èy «ng ¤-xvan téi nghiÖp ®i ®Õn nh÷ng c¬n "T«i ñng hé bøc th− c«ng bè trªn ®©y ë chõng mùc nã nãi ®éng kinh. V× chuyÖn nμy mμ «ng ta ®· ®Õn gÆp t«i. T«i ph¶i ký chung phï hîp, xÐt vÒ tinh thÇn cña nã, víi lêi kªu gäi cña Tæng vμo v¨n b¶n ®ã ®Ó ñng hé «ng ta. NÕu kh«ng th× vÞ thÕ cña «ng ta Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ" 1*. 50F ë Lu©n §«n sÏ bÞ lung lay m¹nh. ¤ng Êy ®· mang ®Õn lêi kªu gäi 2) sÏ thªm vμo ®ã mét c©u chØ râ - ®ñ lμ b»ng nh÷ng c¸ch diÔn 15 ®· in (cã ®iÒu lμ b¶n in thö th«i) . T«i tr−íc hÕt ®· nh¾c l¹i víi ®¹t «n hoμ nhÊt vμ ngo¹i giao nhÊt - r»ng vÒ phÝa ng−êi §øc th× «ng ta tÊt c¶ nh÷ng g× mμ t«i ®· ph¸t biÓu tr−íc ®ã. Sau ®ã t«i ®äc cuéc chiÕn tranh cã tÝnh chÊt phßng thñ. t¸c phÈm mét c¸ch yÕu ít, kiÓu c¸ch vμ thËm chÝ kh«ng cã ý ¸m ¤ng ta ®· chÊp nhËn ®iÒu ®ã. Vμo lóc 5 giê ngμy mai ë chç «ng chØ, Ýt ra còng v× lÞch sù ®èi víi nh÷ng ng−êi Ph¸p th−¬ng th¶o víi Êy sÏ l¹i cã cuéc häp, t«i sÏ ®Õn dù. «ng Êy, vÒ tÝnh chÊt phßng thñ cña cuéc chiÕn tranh tõ phÝa ng−êi Sau ®Êy «ng ta hái: liÖu ¡ng-ghen cã ký vμo ®ã, còng víi ®iÒu §øc (t«i kh«ng nãi lμ tõ phÝa n−íc Phæ). kiÖn nh− cña t«i hay kh«ng? Lóc ®ã t«i ®· ®Ò nghÞ «ng ta g¸c l¹i tÊt c¶ ý ®Þnh Êy, v× hiÖu T«i nãi r»ng ®©y lμ lêi kªu gäi ë Lu©n §«n. T«i ký tªn vμo ®ã víi qu¶ cã thÓ "kh«ng lín", bëi v× - nh− tr−íc ®ã t«i ®· viÕt th− tr¶ lêi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, chØ v× tá th¸i ®é lÞch sù víi «ng Êy vμ * l¸ th− ®Çu tiªn cña «ng - chØ cã giai cÊp c«ng nh©n míi lùc l−îng hoμn toμn tr¸i víi ý thøc cã tÝnh phª ph¸n cña t«i. T¹m thêi th× t«i 49F2 tÝch cùc cã kh¶ n¨ng chèng l¹i c¬n cuång nhiÖt d©n téc. tuyÖt ®èi kh«ng thÊy cã nh÷ng c¬ së nμo ®Ó c¶ anh n÷a. - ngoμi t«i ¤ng ®· ph¶n b¸c l¹i: tr−íc hÕt, mét sè ng−êi Ph¸p ®· ký tªn, cßn ra - còng ph¶i tù lμm mÊt danh dù cña m×nh chØ v× ¤-xvan ®· ph¹m Lu-i Bl¨ng ®· tuyªn bè r»ng «ng ta s½n sμng ng¶ theo (®iÒu nμy x¸c ph¶i sai lÇm lμ nãi chung ®· l«i kÐo nh©n vËt cùu häc gi¶ Blin-®¬ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* C.M¸c. "Lêi kªu gäi thø nhÊt cña Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc 1* Xem tËp nµy, tr. 34 - 35. 2* Xem tËp nµy tr. 179 - 180. tÕ vÒ cuéc chiÕn tranh Ph¸p - Phæ".
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học