- Trang Chủ
- Triết học
- [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 32 phần 8
Xem mẫu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2296 M¸c göi lót-vÝch Cu-gh en-man, 26 th¸ng Ba 1870 M ¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 2297
göi Cu-ghen-man , 1928 vµ tiÕng Ph¸p
Cßn ngµy mai lµ chñ nhËt, nh vËy, mét tÝn ®å Thiªn chóa
gi¸o tèt nh t«i ®îc phÐp dõng c«ng viÖc vµ th«ng b¸o cho anh
biÕt nh÷ng tin tøc tØ mØ h¬n, ®Æc biÖt vÒ t×nh h×nh Nga ®· cã sù
ph¸t triÓn ®¸ng quan t©m.
Gien-ni, nh©n vËt Gi. Uy-li-am næi tiÕng cña chóng t«i, cã
trong tay Ên phÈm kh¸ tèt lµ c¸c t¸c phÈm cña cha G¬-t¬ 565. Tuy
nhiªn, Gien-ni míi ®©y ®· ®îc mêi ®Õn gÆp bµ Vi-¨ng-ti, vî
cña mét th¬ng gia I-ta-li-a giÇu cã. Cã rÊt nhiÒu ngêi cã mÆt
ë ®ã, trong sè ®ã cã mét sè ngêi Anh. Gien-ni ®· ®äc SÕch-xpia
vµ thu ®îc thµnh c«ng lín.
Xin anh h·y chuyÓn gióp lêi chµo cña t«i ®Õn N÷ b¸ tíc1 vµ
lêi c¶m ¬n vÒ nh÷ng dßng th dÞu dµng mµ bµ ®· rÊt cã nh· ý
göi cho t«i. Bµ Êy hoµn toµn kh«ng m¶y may cã c¬ së ®Ó lÊy lµm
tiÕc lµ bµ Êy ®· lùa chän tiÕng La-tinh thay v× tiÕng Ph¸p 566.
§iÒu ®ã ch¼ng nh÷ng lµ b»ng chøng vÒ mét thÞ hiÕu cæ ®iÓn vµ
ph¸t triÓn cao, mµ cßn c¾t nghÜa t¹i sao bµ Êy kh«ng bao giê bÞ
r¬i vµo ngâ côt2 .
T«i còng göi nh÷ng lê i cÇu chóc tèt ® Ñp nhÊt ®Õn
Phren-x¬-khen.
Mo-r¬
C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay
cuèn s¸ch: N h÷ng bøc th cña M¸c Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 GhÐc-tru-®a, vî cña Cu-ghen-man.
2 Trong nguyªn b¶n: ªtre au bout de son latin nguyªn v¨n cã nghÜa lµ c¹n
kiÖt nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tiÕng la-tinh , nghÜa bãng lµ r¬i vµo ngâ côt , hoang
mang .
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1604 1605
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
L u©n §«n, 9 th¸ng T 1870
72
M¸c göi lót-vÝch Cu-ghen-man
ë Han-n«-v¬
Lu©n §«n, 28 th¸ng Ba 1870
Cu-ghen-man th©n mÕn!
V× c¸i nhät ë bªn h«ng tr¸i cña t«i kh«ng cho phÐp t«i ngåi
l©u, cho nªn ®Ó khái ph¶i chÐp l¹i hai lÇn, t«i göi cho anh l¸ th
dµnh cho Ban chÊp hµnh Brao-svai-g¬, cho Br¾c-c¬ vµ c¸c ®ång
chÝ. Tèt nhÊt lµ nÕu sau khi ®äc xong tù anh chuyÓn l¸ th Êy
vµ nh¾c l¹i mét lÇn n÷a r»ng ®©y lµ th«ng b¸o mËt vµ kh«ng
®îc ®em c«ng bè 1 .
C«ng bè lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ Die Neue In theo b¶n in trong t¹p
Zeit , B d. 2, sè 15, 1901-1902 chÝ
Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
73
M¸c göi di-g¬-phrÝt m©y-¬
Vµ au-gu-xt¬ ph«-gt¬567
ë Niu oãc
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 M¸c göi kÌm theo bøc th nµy b¶n Th«ng b¸o mËt do «ng so¹n.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2300 M¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 M ¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 2301
vÒ c¸c bµi viÕt cña «ng Êy trªn tê “Arbeiter – Union”. Õch-ca-ri-ót
M©y-¬ th©n mÕn vµ Ph«-gt¬ th©n mÕn!
qu¸ ng¶ theo xu híng muèn coi c¬ng vÞ tæng th ký nh lµ
T«i göi cho c¸c anh nh÷ng tÊm ¶nh cña t«i chôp ®ñ c¸c kiÓu,
ph¬ng c¸ch kiÕm ra nguån tiÒn b¹c, vµ lèi hµnh ®éng nµy
trong mét tÊm ¶nh Êy t«i chôp ¶nh cïng c« con g¸i trëng cña
thêng hay lµm cho nh÷ng ngêi §øc chóng ta bÞ mÊt uy tÝn
m×nh lµ Gien-ni. TÊt c¶ c¸c tÊm ¶nh Êy ®îc chôp l¹i tõ c¸c tÊm
díi con m¾t cña ngêi Ph¸p vµ ngêi Anh. Ch¼ng h¹n, c¸c anh
¶nh ®· chôp sím h¬n theo yªu cÇu cña Cu-ghen-man. T«i kh«ng
h·y xem mÈu th cña Le-xn¬ göi cho t«i, ®îc göi kÌm ë ®©y. V×
ph¶i lµ ngêi chñ xíng sù xa xØ nµy.
lý do nµy mµ t«i sÏ kh«ng th«ng b¸o cho Õch-ca-ri-ót c¶ vÒ
Tríc hÕt, ®Ó biÖn minh cho sù im lÆng l©u cña t«i, c¸c anh
nh÷ng l¸ th cña M©y-¬ 569. Sè lµ, trong ®ã cã mét tõ ng÷ kh«ng
sÏ thÊy – qua mÈu th göi kÌm ®©y cña Õch-ca-ri-ót – r»ng
thÓ chèng ®ì næi ®èi víi Õch-ca-ri-ót – vÒ viÖc Doãc-g¬ cã “tiÒn”.
Tæng Héi ®ång ®· th«ng qua viÖc biÓu quyÕt sù bµy tá lêi chia
VÒ hai l¸ th chÝnh thøc cña Doãc-g¬ th× nh÷ng l¸ th Êy
buån vÒ t×nh h×nh søc khoÎ cña t«i 568 (nh c¸c anh thÊy ®Êy, t«i
®îc viÕt ra nh©n danh Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn §øc (Liªn
®ang luyÖn c¸ch nãi lãng tiÕng §øc kiÓu pen-xin-va-ni). ThËt
®oµn lao ®éng sè 5) vµ ®îc ký tªn: “th ký th«ng tÊn”.
vËy, do bÖnh thêng xuyªn t¸i ph¸t cho nªn tõ ®Çu th¸ng Ch¹p
Trong mét l¸ th Êy cã lêi ®Ò nghÞ göi c¸c b¶n b¸o c¸o cña
chØ cã hai lÇn t«i ®· cã thÓ tham dù c¸c phiªn häp cña Tæng Héi
Tæng Héi ®ång vµ cã nh÷ng lêi lÏ ®îc mäi ngêi thõa nhËn lµ
®ång, v× thÕ mµ khi th¶o luËn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò quan träng h¬n
huyªn thuyªn.
®Æt ra cho Tæng Héi ®ång, TiÓu ban ®· häp ë nhµ t«i . Trong t×nh
Trong mét th kh¸c kh«ng cã g× quan träng c¶ ngoµi lêi
h×nh nh vËy mçi phót thËt sù nhµn rçi cña t«i (mµ t«i vÉn
th«ng b¸o r»ng Liªn ®oµn nµy ®· gia nhËp Quèc tÕ.
cha hoµn toµn b×nh phôc) ®Òu ®îc sö dông vµo c«ng viÖc, do
H«m nay t«i sÏ viÕt vµi dßng cho ngµi Doãc-g¬ vµ t«i sÏ göi
vËy t«i ®· ph¶i h¹n chÕ viÖc trao ®æi th tõ b»ng c¸ch chØ viÕt
cho «ng Êy 15 b¶n b¸o c¸o gÇn ®©y1 , theo ®Ò nghÞ cña «ng Êy.
nh÷ng l¸ th cÇn thiÕt nhÊt.
Cã mét «ng tªn lµ R «-bíc Uy-li-am Hi-um (Astoria, Long
T ríc hÕt, vÒ vÊn ®Ò Doãc-g¬. ¤ng Êy ®· göi hai l¸ th cho
Island, New York) c¸ch ®©y Ýt l©u ®· göi cho chóng t«i mét l¸
Õch-ca-ri-ót víi t c¸ch lµ tæng th ký. Õch-ca-ri-ót ®· th«ng
th nãi cÆn kÏ vÒ b¶n nghÞ quyÕt cña Tæng Héi ®ång vÒ cuéc
b¸o cho Tæng Héi ®ång vÒ nh÷ng l¸ th Êy. Song, Tæng Héi ®ång
©n x¸ ®èi víi ngêi Ai-r¬-len 2 ; ®©y lµ tµi liÖu xuÊt s¾c trong
®· giao cho Õch-ca-ri-ót trao nh÷ng l¸ th Êy cho t«i ®Ó so¹n
sè tÊt c¶ nh÷ng g× mµ cho ®Õn nay chóng t«i ®· nhËn ®îc
th¶o th tr¶ lêi, v× t«i lµ th ký phô tr¸ch c¸c chi héi §øc ë Mü.
-------------------------------------- ------------------ ------------------
---------------------------------------------------------------------------
T«i ®· chñ ý tr× ho·n, v× t«i cã biÕt vÒ chuyÕn ®i cña M©y-¬ ®Õn
-------------------------------------- ------------------ ---------------
------------------------------------------------------------------------
T©y – Ên, nhng l¹i kh«ng t×m ra ®Þa chØ nhµ riªng cña Ph«-gt¬.
1 B ¸o c¸o vÒ ®¹i héi hµng n¨m lÇn thø t cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ
Nh÷ng l¸ th riªng t cña Doãc-g¬ göi cho Õch-ca-ri-ót th×
häp ë Ba-l¬ .
t«i kh«ng ®îc biÕt vÒ chóng. Ch¾c h¼n nh÷ng th Êy chØ cã liªn
2 C. M¸c. Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Tæng Héi ®ång vÒ chÝnh s¸ch cña chÝnh
quan ®Õn vÊn ®Ò tiÒn b¹c – nh÷ng kho¶n tiÒn tr¶ cho Õch-ca-ri-ót
phñ Anh ®èi víi c¸c tï nh©n Ai-r¬-len (Xem tËp nµy, tr. 517-518).
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1608 1609
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
cña ngêi Anh vµ ngêi Mü. Theo ®Ò nghÞ cña «ng ta ®îc bæ
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2304 M¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 M ¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 2305
Ngµy kia (11 th¸ng T) t«i sÏ göi cho c¸c anh nh÷ng v¨n
nhiÖm lµm th«ng tÝn viªn chuyªn vÒ c¸c thµnh phÇn Anh – Mü vµ
kiÖn cña Quèc tÕ mµ t«i cã trong tay. (H«m nay th× ®· qu¸ muén
«ng ta ®· ®ång ý ®¶m nhiÖm c¸c tr¸ch nhiÖm ®ã. V× vËy t«i ®Ò nghÞ
®Ó cã thÓ göi nh÷ng v¨n kiÖn Êy ra bu ®iÖn.) T«i còng sÏ göi
c¸c anh lµm quen víi ngêi nµy, vµ nh»m môc ®Ých nµy t«i göi vµi
thªm mét sè b¶n b¸o c¸o “Ba-l¬” n÷a.
dßng cho «ng Êy.
Qua ®o¹n trÝch tõ b¸o “Marseillaise” – göi kÌm theo ë ®©y – Trong sè c¸c t liÖu göi ®Õn, c¸c anh còng sÏ t×m thÊy mét sè
sè ra ngµy 2 th¸ng T, c¸c anh sÏ thÊy r»ng Ph. C¸c-l¬ vµ b¶n cña v¨n b¶n mµ c¸c anh ®· biÕt, ®ã lµ nghÞ quyÕt cña Tæng
Ph. I-u-bi-x¬ – ®©y lµ nh÷ng nh©n vËt mµ ë ®©y chóng t«i kh«ng Héi ®ång, th«ng qua n gµy 30 th¸ng Mêi mét, vÒ cuéc ©n x¸
biÕt – ®· göi ®Õn Pa-ri mét bøc th nh©n danh c«ng nh©n §øc. ngêi Ai-r¬-len , do t«i so¹n th¶o, còng nh tËp s¸ch máng xuÊt
T«i muèn biÕt xem nh÷ng nh©n vËt Êy liÖu cã thuéc vµo sè ngêi b¶n ë Ai-r¬-len nãi vÒ sù ®èi xö víi c¸c thµnh viªn phong trµo
cña chóng ta hay kh«ng? ë ® ©y – trong Tæng Héi ®ång – ngêi phª-ni-¨ng bÞ kÕt ¸n.
ta thÊy ®¸ng nghi ngê mét ®iÒu lµ trong bøc th nµy kh«ng hÒ Sau n÷a, t«i cã ý ®Þnh ®a ra mét sè dù th¶o nghÞ quyÕt n÷a
cã mét ch÷ nµo ®Ò cËp ®Õn Quèc tÕ, h¬n thÕ n÷a, bøc th Êy ®îc vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i biÕn h×nh thøc hîp nhÊt hiÖn nay38 (nghÜa
viÕt nh thÓ lµ Héi liªn hiÖp nãi chung kh«ng tån t¹i. lµ sù n« dÞch xø Ai-r¬-len) thµnh mét liªn minh tù do vµ b×nh
Tíng Cluy-de-r¬ ë Niu Oãc cã ®Ò nghÞ ®îc phôc vô Tæng quyÒn víi níc Anh. VÒ nh÷ng nghÞ quyÕt nh»m c«ng bè c«ng
Héi ®ång trong c¬ng vÞ th«ng tÝn viªn Ph¸p. Kh«ng biÕt, liÖu khai th× sù tiÕn triÓn xa h¬n n÷a cña vÊn ®Ò nµy t¹m thêi bÞ
«ng Êy cã ®îc chÊp nhËn kh«ng, ®iÒu ®ã th× t«i kh«ng râ, ®×nh l¹i do sù v¾ng mÆt bÊt ®¾c dÜ cña t«i t¹i Tæng Héi ®ång.
nhng t«i thÊy h×nh nh t«i cã ®îc nghe thÊy vÒ viÖc ®ã. §©y lµ
Kh«ng mét uû viªn nµo kh¸c trong Tæng Héi ®ång cã sù am hiÓu
mét anh chµng nhÑ d¹, hêi hît, hay quÊy rÇy, cã tÝnh kho¸c l¸c.
cÇn thiÕt vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len vµ uy tÝn ®Çy ®ñ ®èi víi c¸c uû
Ch¼ng h¹n, trong mét l¸ th – trong sè nh÷ng l¸ th gÇn ®©y
viªn ngêi Anh t rong Tæng Héi ®ång, ®Ó cã thÓ thay t«i trong
cña m×nh göi ®Õn b¸o “Marseillaise” – «ng ta ®· tù giíi thiÖu lµ
vÊn ®Ò nµy.
ngêi ®¹i diÖn ®îc c«ng nhËn cña giíi c«ng nh©n Niu Oãc! Tuy
Tuy nhiªn, thêi gian tr«i qua kh«ng uæng phÝ, v× vËy t«i ®Ò
vËy, ®èi víi chóng ta con ngêi nµy cã mét ý nghÜa nµo ®ã, chÝnh
nghÞ c¸c anh ®Æc biÖt chó ý ®Õn ®iÒu díi ®©y.
lµ nhê quan hÖ cña «ng ta víi tê “Marseillaise”. Trong trêng
Sau nhiÒu n¨m nghiªn cøu vÊn ®Ò Ai-r¬-len t«i ®· ®i ®Õn kÕt
hîp c¸c anh muèn lµm quen víi “nh©n vËt” nµy, chÝ Ýt nh»m t×m
luËn r»ng ®ßn quyÕt ®Þnh gi¸ng vµo c¸c giai cÊp thèng trÞ ë Anh
hiÓu kü vÒ «ng ta, th× t«i göi ®Õn cho c¸c anh giÊy uû nhiÖm mµ
(mµ ®©y lµ ®iÒu cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi phong trµo c«ng
nãi chung cã thÓ sÏ h÷u dông cho c¸c anh.
nh©n toµn thÕ giíi) chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn ë Ai-r¬-len, chø
Sè tiÒn mµ M©y-¬ göi cho XtÕp-ni, th× ®· ®îc chuyÓn cho
kh«ng ph¶i ë níc Anh.
Tæng Héi ®ång. XtÕp-ni lµ mét ngêi Anh tuyÖt diÖu, nhng lµ
mét ngêi Anh rÊt th«ng th¸i rëm. ¤ng ta göi cho t«i l¸ th cña
M©y-¬ cïng víi sè tiÒn ®îc göi kÌm trong ®ã, cho nªn t«i l¹i
ph¶i chuyÓn tÊt c¶ nh÷ng thø ®ã cho Tæng Héi ®ång.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1612 1613
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
Ngµy 1 th¸ng Giªng 18701 Tæng Héi ®ång ®· ph¸t ra b¶n
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 Trong b¶n viÕt tay viÕt nhÇm lµ: ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1869 .
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2308 M¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 M ¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 2309
th«ng tri1 mËt, do t«i so¹n th¶o b»ng tiÕng Ph¸p (®Ó nh»m t¸c ë A i-r¬-len lµ mét chiÕn dÞch v« cïng dÔ dµng h¬n lµ ë chÝnh
®éng trë l¹i ®èi víi níc Anh th× chÝnh c¸c tê b¸o Ph¸p, chø
kh«ng ph¶i c¸c tê b¸o §øc, míi cã ý nghÜa quan träng), ®Ò cËp
®Õn mèi liªn hÖ gi÷a cuéc ®Êu tranh d©n téc ë Ai-r¬-len víi sù
nghiÖp gi¶i phãng cña giai cÊp c«ng nh©n, nh vËy lµ ®Ò cËp ®Õn
lËp trêng mµ Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ph¶i cã ®èi víi
vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
ë ® ©y t«i th«ng b¸o tãm t¾t nh÷ng ®iÓm chñ yÕu.
Ai-r¬-len lµ thµnh luü cña giai cÊp ®Þa chñ quý téc Anh. ViÖc
bãc lét ®Êt níc nµy kh«ng chØ lµ nguån cña c¶i vËt chÊt chñ yÕu
cña nã. Sù bãc lét t¹o ra søc m¹nh tinh thÇn hÕt søc to lín cña
nã. Giai cÊp ®Þa chñ quý téc Anh trªn thùc tÕ ®· thÓ hiÖn sù
thèng trÞ cña níc Anh ®èi víi xø Ai-r¬-len. V× vËy Ai-r¬-len lµ
ph¬ng tiÖn quan träng bËc nhÊt mµ giai cÊp quý téc Anh dïng
®Ó duy tr× sù thèng trÞ cña m×nh ë ngay chÝnh níc Anh. MÆt
kh¸c, nÕu qu©n ®éi Anh vµ c¶nh s¸t Anh sÏ rêi khái Ai-r¬-len
vµo ngµy mai th× ë Ai-r¬-len sÏ lËp tøc më ®Çu cuéc c¸ch m¹ng
n«ng nghiÖp. Nhng sù sôp ®æ cña giai cÊp quý téc Anh ë Ai-r¬-
len l¹i chÕ ®Þnh vµ dÉn ®Õn hËu qu¶ tÊt yÕu lµ sù sôp ®æ cña giai
cÊp quý téc Êy ë níc Anh. Nh vËy sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn
tiªn quyÕt cho c¸ch m¹ng v« s¶n ë níc Anh. V× cho ®Õn nay ë
Ai-r¬-len vÊn ®Ò ruéng ®Êt lµ h×nh thøc ®Æc biÖt cña vÊn ®Ò x·
héi, v× nã lµ vÊn ®Ò sinh tån, vÊn ®Ò tån vong ® èi víi ®¹i ®a sè
nh©n d©n Ai-r¬-len, vµ ®ång thêi vÊn ®Ò Êy kh«ng t¸ch khái vÊn
®Ò d©n téc , cho nªn viÖc thñ tiªu giai cÊp ®Þa chñ quý téc Anh
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 C. M¸c. Tæng Héi ®ång göi Héi ®ång liªn ®oµn vïng Thuþ SÜ thuéc hÖ ng«n
ng÷ la-tinh .
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1616 1617
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
m×nh
níc Anh, Êy lµ cha kÓ ®Õn tÝnh c¸ch h¨ng h¸i h¬n vµ c¸ch m¹ng
h¬n cña ngêi Ai-r¬-len so víi ngêi Anh.
Cßn vÒ giai cÊp t s¶n Anh th× tríc hÕt, cïng víi giai cÊp
quý téc Anh, nã quan t©m ®Õn viÖc biÕn Ai-r¬-len thµnh mét b·i
ch¨n cõu hoµn toµn ®Ó cung cÊp cho thÞ trêng Anh thÞt vµ len
víi gi¸ cµng rÎ cµng tèt. Giai cÊp t s¶n Anh, cïng víi giai cÊp
quý téc Anh, còng cßn quan t©m ®Õn viÖc ®a d©n sè Ai-r¬-len,
b»ng con ®êng xua ®uæi c¸c t¸ ®iÒn vµ cìng bøc di c, xuèng
cßn mét sè lîng kh«ng ®¸ng kÓ ®Ó t¹o kh¶ n¨ng cho t b¶n Anh
(t b¶n thuª ®Êt) cã thÓ ho¹t ®éng “mét c¸ch ®¸ng tin cËy” ë xø
së nµy. Cïng víi quý téc Anh, nã còng quan t©m ®Õn viÖc “t¶o
thanh” c¸c n«ng tr¹i Ai-r¬-len, nh nã ®· tõng quan t©m ®Õn
“sù t¶o thanh” c¸c vïng n«ng nghiÖp ë Anh vµ Xcèt-len. Ngoµi
ra, cßn ph¶i tÝnh ®Õn 6 000 - 10 000 pao xtÐc-linh thu nhËp cña
c¸c ®Þa chñ vÉn kh«ng sèng trong c¸c trang Êp cña m×nh, còng
nh c¸c kho¶n thu kh¸c tõ xø Ai-r¬-len mµ giê ®©y h»ng n¨m
vÉn tu«n ch¶y vÒ Lu©n §«n.
Nhng giai cÊp t s¶n Anh cßn cã nh÷ng quyÒn lîi quan
träng h¬n nhiÒu trong nÒn kinh tÕ ®¬ng thêi cña Ai-r¬-len.
Nhê sù tÝch tô ngµy cµng t¨ng c¸c l« ®Êt ®îc cho thuª, nªn Ai-
r¬-len thêng xuyªn cung cÊp sè c d©n d«i thõa cña m×nh cho
thÞ trêng lao ®éng Anh vµ nh vËy h¹ gi¶m møc tiÒn c«ng, lµm
xÊu ®i ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña giai cÊp c«ng nh©n
Anh.
Vµ sau hÕt, lµ ®iÒu quan träng nhÊt! HiÖn nay t¹i c¸c trung
t©m c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i cña níc Anh cã mét giai cÊp
c«ng nh©n p h©n chia thµnh hai phe ®èi ®Þch: giai cÊp v« s¶n
Anh vµ giai cÊp v« s¶n Ai-r¬-len. Ngêi c«ng nh©n Anh b×nh
thêng l¹i c¨m ghÐt ngêi c«ng nh©n Ai-r¬-len nh kÎ c¹nh
tranh, lµm cho møc sèng cña c«ng nh©n Anh bÞ h¹ thÊp. §èi víi
ngêi c«ng nh©n Ai-r¬-len, ngêi c«ng nh©n Anh c¶m thÊy
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2312 M¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 M ¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 2313
lµ ngêi ®¹i diÖn cña d©n téc ®i thèng trÞ vµ chÝnh v× vËy mµ quèc cho ®Õn nay vÉn ngù trÞ trªn thÞ trêng thÕ giíi – t¹m thêi
anh ta trë thµnh c«ng cô trong tay bän quý téc vµ bän t b¶n lµ níc quan träng nhÊt ®èi víi c¸ch m¹ng c«ng nh©n vµ h¬n
níc m×nh chèng l¹i Ai-r¬-len, qua ®ã mµ cñng cè sù thèng trÞ n÷a l¹i lµ níc duy nhÊt trong ®ã c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt cña
cña bän quý téc vµ t b¶n ® èi víi chÝnh b¶n th©n m×nh . C«ng cuéc c¸ch m¹ng Êy ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é chÝn muåi nhÊt ®Þnh nµo
nh©n Anh mang nh÷ng ®Þnh kiÕn t«n gi¸o, x· héi vµ d©n téc ®èi
®ã. Do ®ã, môc tiªu quan träng nhÊt cña Liªn hiÖp c«ng nh©n
víi c«ng nh©n Ai-r¬-len. C«ng nh©n Anh cã th¸i ®é ®èi víi c«ng
quèc tÕ lµ ®Èy nhanh cuéc c¸ch m¹ng x· héi ë níc Anh. Mµ
nh©n Ai-r¬-len còng gÇn gièng nh d©n nghÌo da tr¾ng ®èi xö
ph¬ng s¸ch duy nhÊt ®Ó lµm viÖc nµy lµ lµm cho Ai-r¬-len trë
víi ngêi da ®en ë c¸c bang tríc kia ¸p dông chÕ ®é n« lÖ ë
thµnh níc ®éc lËp. V× vËy, Quèc tÕ ph¶i ®Æt ra cho m×nh nhiÖm
Liªn bang Mü. Cßn c«ng nh©n Ai-r¬-len còng h¨ng h¸i ®¸p l¹i
vô lµ ®Ò lªn hµng ®Çu, ë kh¾p mäi n¬i, cuéc xung ®ét gi÷a níc
c«ng nh©n Anh theo c¸ch ®ã. Cïng mét lóc c«ng nh©n Ai-r¬-len
Anh vµ Ai-r¬-len, vµ ë kh¾p mäi n¬i ph¶i c«ng khai ®ãn nhËn
coi c«ng nh©n Anh võa lµ kÎ tßng ph¹m, võa lµ c«ng cô mï
phÝa Ai-r¬-len. NhiÖm vô ®Æc thï cña Héi ®ång trung ¬ng ë
qu¸ng cña sù thèng trÞ cña Anh t¹i Ai-r¬-len.
Sù ®èi kh¸ng ®ã l¹i cßn ®îc dung dìng mét c¸ch nh©n t¹o Lu©n §«n lµ thøc tØnh giai cÊp c«ng nh©n Anh, lµm cho nã nhËn
vµ ®îc thæi bïng lªn bëi b¸o chÝ, bëi c¸c thuyÕt gi¸o cña nhµ thøc râ r»ng ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n Anh sù nghiÖp gi¶i
thê, bëi c¸c t¹p chÝ hµi híc – nãi tãm l¹i, bëi mäi ph¬ng tiÖn phãng d©n téc cña Ai-r¬-len kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò trõu tîng vÒ
mµ c¸c giai cÊp thèng trÞ cã ®îc. ChÝnh sù ®èi kh¸ng nµy lµ bÝ sù c«ng b»ng vµ t×nh nh©n ¸i, mµ lµ ®iÒu kiÖn tríc tiªn cho sù
mËt cña t×nh tr¹ng bÊt lùc cña giai cÊp c«ng nh©n Anh bÊt kÓ
nghiÖp gi¶i phãng x· héi cña chÝnh m×nh.
tr×nh ®é tæ chøc cña nã. Sù ®èi kh¸ng Êy còng lµ bÝ quyÕt cña
§ã lµ nh÷ng ®iÓm ®¹i thÓ chñ yÕu trong b¶n th«ng tri ®ã,
viÖc giai cÊp t b¶n duy tr× ®îc sù hïng m¹nh cña m×nh. Giai
®ång thêi nã còng gi¶i thÝch nh÷ng néi dung cña b¶n nghÞ quyÕt
cÊp nµy hoµn toµn nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã.
cña Héi ®ång trung ¬ng vÒ cuéc ©n x¸ cho ngêi Ai-r¬-len.
Nhng tai ho¹ kh«ng dõng l¹i ë ®ã. Nã lan sang bªn kia ®¹i
Ch¼ng bao l©u sau ®ã t«i göi cho b¸o “Internationale” 1 ( c¬
d¬ng. Sù ®èi kh¸ng gi÷a ngêi Anh vµ ngêi Ai-r¬-len lµ c¬ së
quan ng«n luËn cña Héi ®ång trung ¬ng ë BØ cña chóng ta2
Èn giÊu cña sù xung ®ét gi÷a Hoa Kú vµ níc Anh. Sù ®èi kh¸ng
ë B ruy-xen) mét bµi viÕt gay g¾t, kh«ng ký tªn, nãi vÒ sù ®èi
Êy khiÕn cho kh«ng thÓ cã sù hîp t¸c nµo nghiªm chØnh vµ ch©n
xö cña ngêi Anh ®èi víi c¸c ®¶ng viªn phª-ni-¨ng v.v., chèng
thµnh gi÷a c¸c giai cÊp c«ng nh©n hai níc nµy. Sù ®èi kh¸ng
l¹i Gl¸t-xt«n v.v.. Trong bµi viÕt nµy t«i cßn quy téi cho ph¸i
Êy t¹o ®iÒu kiÖn cho chÝnh phñ hai níc nµy cã thÓ lu«n lu«n,
céng hoµ Ph¸p (“Marseillaise” ®· ®¨ng mét bµi nh¶m nhÝ ngu
mçi khi hä muèn, lµm cho xung ®ét x· héi mÊt ®i tÝnh chÊt gay
g¾t cña nã b»ng c¸ch xói giôc hai níc chèng l¹i nhau vµ trong -------------------------------------- ------------------ ------------------
---------------------------------------------------------------------------
trêng hîp cÇn thiÕt th× b»ng con ®êng lµm næ ra cuéc chiÕn -------------------------------------- ------------------ ---------------
------------------------------------------------------------------------
tranh gi÷a hai níc Êy. 1 C. M¸c. “ChÝnh phñ Anh vµ c¸c ®¶ng viªn phª-ni-¨ng bÞ cÇm tï”.
Níc Anh – víi t c¸ch lµ chÝnh quèc cña t b¶n, lµ cêng 2 – Héi ®ång liªn ®oµn BØ.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2314 M¸c göi D. M©y-¬ vµ A. Ph«-gt¬, 9 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 18 th¸ng t 1870 2315
xuÈn vÒ Ai-r¬-len, do mét kÎ ®ª tiÖn ë ®©y lµ Ta-lan-®i-ª 1 viÕt) c«ng nh©n Anh vµ Mü nµo ®ång ý víi viÖc ®ã) – ®ã lµ nhiÖm
lµ hä, v× tinh thÇn vÞ kû d©n téc cña m×nh, ®· kiÒm chÕ tÊt c¶ sù
giËn d÷ cña m×nh dµnh cho §Õ chÕ.
ViÖc nµy ®· cã t¸c dông. Con g¸i t«i lµ Gien-ni, ký tªn lµ “Gi.
Uy-li-am-x¬” (trong th riªng göi ban biªn tËp con g¸i cña t«i
®· tù xng danh lµ Gi©y-n¬ Uy-li-am-x¬), ®· ®¨ng trªn b¸o
“Marseillaise” mét lo¹t bµi viÕt, vµ ngoµi ra cßn cho c«ng bè c¶
l¸ th cña ¤’ §«-n«-van-Rèt-xa2 . §iÒu nµy ®· g©y nªn mét vô
Çm Ü lín. Sau nhiÒu n¨m tõ chèi mét c¸ch tr¾ng trîn, nhng v×
vô nµy mµ Gl¸t-xt«n cuèi cïng ®· buéc ph¶i ®ång ý tiÕn hµnh
cuéc ®iÒu tra cña nghÞ viÖn vÒ hµnh ®éng ®èi xö víi c¸c tï nh©n
lµ thµnh viªn phong trµo Phª-ni-¨ng. HiÖn nay Gien-ni lµ th«ng
tÝn viªn thêng trùc cña b¸o “Marseillaise” vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
( DÜ nhiªn, ®iÒu nµy chØ chóng ta biÕt mµ th«i ). ChÝnh phñ Anh
vµ b¸o chÝ Anh tøc giËn ®Õn cùc ®iÓm, v× giê ®©y nh vËy lµ vÊn
®Ò Ai-r¬-len ®ang lµ trung t©m cña sù chó ý ë Ph¸p vµ th«ng
qua Pa-ri hiÖn nay ngêi ta ®ang theo dâi nh÷ng tªn v« l¹i Êy
trªn toµn lôc ®Þa vµ v¹ch mÆt hä.
Ph¸t sóng Êy cßn giÕt chÕt c¶ con thá kh¸c n÷a. Qua ®ã mµ
chóng ta ®· buéc c¸c nhµ l·nh ®¹o Ai-r¬-len, c¸c nhµ b¸o vµ
nh÷ng ngêi kh¸c cã mÆt ë §u-blin, ®Æt quan hÖ víi chóng ta,
®ã lµ ®iÒu mµ cho tíi nay T æng Héi ®ång ® · kh«ng lµm ®îc!
HiÖn nay ë Mü c¸c anh cã ®îc mét trêng ho¹t ®éng réng
r·i ®Ó ho¹t ®éng còng theo tinh thÇn ®ã. S ù thèng nhÊt gi÷a
c«ng nh©n §øc víi c«ng nh©n Ai-r¬-len (dÜ nhiªn, c¶ víi nh÷ng
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 Xem tËp nµy, tr. 609.
2 C¸c bµi b¸o cña Gien-ni M¸c vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1622 1623
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
vô quan träng bËc nhÊt mµ giê ®©y c¸c anh cã thÓ thùc hiÖn ®îc. kh«ng lËp chi héi míi mµ «ng ta dù ®Þnh lËp ra, kh«ng ®îc ®Æt
CÇn lµm viÖc nµy nh©n danh Quèc tÕ. CÇn ph¶i gi¶i thÝch râ ý
nghÜa x· héi cña vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
LÇn sau t«i sÏ viÕt riªng vÒ t×nh h×nh phong trµo c«ng nh©n
Anh.
Göi c¸c anh lêi chµo vµ t×nh anh em!
C¸c M¸c
C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu b»ng tiÕng In theo b¶n viÕt tay
Nga trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXVI,
1935
74
m¸c göi p«n la-ph¸c-g¬
ë Pa-ri
[Lu©n §«n], 18 th¸ng T 1870
P «n-L«-r¨ng th©n mÕn!1
T «i göi giÊy uû quyÒn cho ngµi A. VÐc-l¬570. Yªu cÇu «ng Êy
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 – bót danh cña P. La-ph¸c-g¬.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2318 M¸c göi p«n la-ph¸c-g¬, 18 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 18 th¸ng t 1870 2319
vô ©m mu”1 . V× vËy t«i ®· tá ra hÕt søc vui mõng thÊy P«n-
mét “tªn gäi ” nµo cã tÝnh chÊt bÌ ph¸i , kh«ng ph¶i lµ “céng s¶n
L«-r¨ng ®· ®¸nh gi¸ cuèn s¸ch Êy hÕt søc cao573.
chñ nghÜa”, còng kh«ng mang bÊt kú tÝnh chÊt nµo kh¸c. Trong
Cßn b©y giê t«i buéc ph¶i ph¸t biÓu vµi lêi khiÕn P«n-L«-r¨ng
Héi liªn hiÖp quèc tÕ cÇn tr¸nh nh÷ng “nh·n hiÖu ” cã tÝnh chÊt
cã ®«i phÇn bùc béi, nhng biÕt lµm sao ®îc, ®µnh ph¶i nãi ra
bÌ ph¸i. Nh÷ng kh¸t väng vµ mong muèn cña giai cÊp c«ng
th«i.
nh©n b¾t nguån tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña nã. ChÝnh v× vËy
Bè cña anh cã viÕt mét bøc th ®Õn Han-n«-v¬ cho t«i mµ t«i
mµ nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy ®Òu ®Æc trng cho toµn giai cÊp, mÆc dï
cha viÕt th tr¶ lêi, v× t«i kh«ng biÕt nãi g×.
trong ý thøc cña c«ng nh©n phong trµo ®îc ph¶n ¸nh díi
T«i cã ®îc mét nhËn thøc v÷ng ch¾c r»ng P«n ®· tõ bá mäi
nh÷ng h×nh thøc hÕt søc ®a d¹ng, Ýt nhiÒu mang tÝnh chÊt viÔn
ý ®Þnh trau dåi ®Õn cïng hoÆc tiÕp tôc nh÷ng c«ng viÖc häc tËp
tëng Ýt nhiÒu phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ Êy. ChÝnh
ngµnh y cña m×nh. Khi t«i cã mÆt ë Pa-ri, th× t«i cã viÕt cho bè
nh÷ng ngêi hiÓu râ nhÊt ý nghÜa bªn trong cña cuéc ®Êu tranh
cña anh Êy mét l¸ th chÝnh lµ víi néi dung ngîc l¹i, vµ khi
giai cÊp ®ang diÔn ra tríc m¾t chóng ta, – tøc lµ nh÷ng ngêi
lµm viÖc nµy t«i ®· dùa vµo nh÷ng lêi høa cña b¶n th©n P«n2 .
céng s¶n, – l¹i cµng Ýt cã kh¶ n¨ng r¬i vµo mét sai lÇm nh viÖc
Nh vËy lµ t«i ®· r¬i vµo t×nh tr¹ng hoµn toµn bÞ hiÓu nhÇm
t¸n thµnh vµ khuyÕn khÝch chñ nghÜa bÌ ph¸i.
tríc ngµi La-ph¸c-g¬ bè. T«i kh«ng thÓ tiÕp tôc ë trong vÞ thÕ
SÏ thËt lµ tèt nÕu nh ngµi VÐc-l¬ liªn l¹c víi ngêi b¹n cña
hÕt søc khã xö Êy. T«i kh«ng thÊy cã kh¶ n¨ng nµo kh¸c ®Ó kh¾c
chóng ta Giuy-l¬ Gi«-an-na-r¬ theo ®Þa chØ: 126, rue d’Aboukir.
phôc t×nh tr¹ng ®ã h¬n lµ viÕt th nãi víi ngµi La-ph¸c-g¬ bè
C«ng viÖc cÇn lµm cµng nhanh cµng tèt vµ cã thÓ do
r»ng t«i cã hÕt søc Ýt ¶nh hëng ®èi víi ngêi con trai yªu quý
P«-L«-r¨ng ®¶m nhiÖm, ®ã lµ c«ng bè trªn tê “Libre pensÐe”
nång nhiÖt cña «ng Êy, ch¼ng kh¸c g× b¶n th©n «ng Êy. NÕu anh
b¶n dÞch ®óng lµ chÝnh x¸c §iÒu lÖ cña Quèc tÕ. B¶n dÞch ra
t×m ra ®îc lèi tho¸t cøu nguy nµo kh¸c cho t«i, mét con ®êng
tiÕng Ph¸p hiÖn cã, do ñy ban Pa-ri ®Çu tiªn cña chóng ta, T«-
nµo kh¸c ®Ó lµm dÞu bÇu kh«ng khÝ th× mong anh h·y th«ng b¸o
lanh vµ b¹n bÌ «ng ta, c«ng bè th× ®Çy dÉy nh÷ng chç sai cã
cho t«i biÕt.
chñ t©m. Hä ®· bá ®i tÊt c¶ nh÷ng g× mµ hä kh«ng thÝch. Trong
Theo ý kiÕn c¸ nh©n t«i – song, t«i tuyÖt nhiªn kh«ng ®ßi
trêng hîp nÕu cã b¶n dÞch ®óng th× còng nªn göi b¶n ®ã cho
hái vµ kh«ng hy väng r»ng ngêi ta sÏ l¾ng nghe ý kiÕn nµy
t«i t ríc khi c«ng bè571
vµ thùc hiÖn nã – th× P«n-L«-r¨ng cum figlio3 cÇn ®Õn th¨m cha
S ù ®¸nh gi¸ cao cña VÐc-l¬ vÒ Buy-sn¬ ®· g©y nªn mét sù
-------------------------------------- ------------------ ------------------
---------------------------------------------------------------------------
ng¹c nhiªn m¹nh mÏ ë §øc572. ë trong níc chóng t«i ngêi ta
-------------------------------------- ------------------ ---------------
------------------------------------------------------------------------
xem «ng Êy chØ lµ mét kÎ tÇm thêng ho¸ , vµ ®iÒu ®ã lµ hoµn
1 A. Ran-c¬. “LÞch sö mét vô ©m mu”.
toµn ®óng.
2 Xem tËp nµy, tr. 848.
Anh biÕt t«i thÝch nh thÕ nµo cuèn s¸ch “C©u chuyÖn vÒ mét
3 – cïng víi con trai.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2320 M¸c göi p«n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 2321
mÑ m×nh ë Boãc-®« vµ t×m c¸ch thuyÕt phôc hä, sö dông mäi Tæng Héi ®ång (h¾n ®· c«ng khai ®¶ kÝch Héi ®ång trªn tê
ph¬ng c¸ch cã thÓ dïng ®îc trong cuéc gÆp gì trùc tiÕp.
Göi ch vÞ lêi chµo ch©n thµnh…1 .
C«ng bè lÇn ®Çu trong v¨n tËp “Annali” , In theo b¶n viÕt tay
an. 1, Milano, 1958 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
C«ng bè b»ng tiÕng Nga
lÇn ®Çu
75
m¸c göi p«n La-ph¸c-g¬
ë Pa-ri
L u©n §«n, 19 th¸ng T 1870
P «n-L«-r¨ng th©n mÕn!
Vµo thø ba tuÇn tíi t«i sÏ ®Ò nghÞ §uy-p«ng ®Ò cö anh lµm øng
cö viªn574.
§ång thêi t«i còng lu ý anh vÒ sù hiÖn diÖn trong uû ban
c¸c anh 2 mét kÎ tay sai cña Ba-cu-nin, R«-bin ë Gi¬-ne-v¬ kÎ
nµy ®· lµm mäi viÖc trong kh¶ n¨ng cña h¾n ®Ó lµm mÊt uy tÝn
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 Ch÷ ký ®· bÞ r¸ch rêi mÊt.
2 – Héi ®ång liªn chi héi Pa-ri.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1628 1629
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
“ÐgalitД) 392 vµ chuÈn bÞ sù ®éc tµi chuyªn chÝnh cña Ba-cu-nin Bíc hµnh ®éng ®Çu tiªn cña «ng ta lµ tæ chøc vô ©m mu. ¤ng
trong Héi liªn hiÖp quèc tÕ. Ngêi ta ®· ®Æc biÖt ph¸i h¾n ®Õn ta
Pa-ri ®Ó hµnh ®éng t¹i ®ã còng theo tinh thÇn ®ã. Do vËy, cÇn
theo dâi chÆt anh chµng nµy, nhng sao cho h¾n kh«ng nghi ngê
®iÒu ®ã 575.
§Ó th«ng b¸o cho anh biÕt t×nh h×nh, t«i ph¶i tiÕn hµnh viÖc
®iÓm qua nh÷ng mu m« cña Ba-cu-nin.
Ba-cu-nin ®· tõng lµ thµnh viªn cña Quèc tÕ chØ vÎn vÑn gÇn
mét n¨m rìi. §ã lµ mét tÝn ®å míi. T¹i §¹i héi BÐc-n¬1 (th¸ng
ChÝn 1868) cña L iªn minh hoµ b×nh vµ tù do576 («ng ta ®· tõng
lµ mét trong sè c¸c uû viªn ban chÊp hµnh cña tæ chøc t s¶n
quèc tÕ nµy, ®îc lËp ra ®Ó ®èi chäi l¹i Quèc tÕ v« s¶n) Ba-cu-nin
®· ®ãng mét vai trong sè nh÷ng vai ¶o thuËt a thÝch cña m×nh;
«ng ta ®Ò xuÊt mét lo¹t dù th¶o nghÞ quyÕt mµ tù b¶n th©n
chóng thËt phi lý, nhng ®îc nh»m vµo viÖc g©y sî h·i cho bän
t s¶n ngu ngèc th«ng qua c¸i chñ nghÜa cÊp tiÕn kho¸c l¸c cña
m×nh577. V× nguyªn nh©n Êy, sau khi bÞ ®a sè bá phiÕu b¸c bá,
«ng ta ®· Çm Ü rót ra khái Liªn minh vµ trÞnh träng loan b¸o vÒ
sù kiÖn vÜ ®¹i nµy trªn c¸c tê b¸o ch©u ¢u. ¤ng ta còng gÇn nh
lµ mét ngêi chuyªn nghÒ qu¶ng c¸o nh VÝch-to Huy-g« mµ
theo lêi cña Hai-n¬, «ng ta kh«ng ®¬n gi¶n lµ kÎ vÞ kû mµ lµ mét
ngêi theo Huy-g«2 .
Håi ®ã Ba-cu-nin ®· gia nhËp Héi cña chóng ta – gia nhËp
vµo ph©n héi vïng ng«n ng÷ R«-manh cña Héi ë Gi¬-ne-v¬.
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 ë ®©y vµ ë phÇn díi ®©y trong b¶n viÕt tay cña M¸c ®· viÕt nhÇm lµ: “t¹i
§¹i héi L«-dan”.
2 H. Hai-n¬. “Luy-tª-xi-a”, phÇn I.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2324 M¸c göi p«n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 2325
®· lËp ra Liªn minh d©n chñ x· héi chñ nghÜa . C¬ng lÜnh cña b·i bá ®îc chÕ ®é n« lÖ b»ng søc m¹nh cña vò khÝ. ThËt
HiÖp héi nµy225 ch¼ng qua chØ lµ nh÷ng dù th¶o nghÞ quyÕt mµ
Ba-cu-nin ®· ®a ra t¹i §¹i héi BÐc-n¬ cña Liªn minh hoµ b×nh.
Tæ chøc Êy ®îc x©y dùng nªn nh mét bÌ ph¸i víi trung t©m
chÝnh ë Gi¬-ne-v¬ vµ lµ mét tæ chøc quèc tÕ víi nh÷ng ®¹i héi
chung cña chÝnh m×nh, tæ chøc Êy ph¶i tån t¹i nh mét tæ chøc
quèc tÕ ®éc lËp vµ ®ång thêi vÉn lµ mét bé phËn kh«ng t¸ch rêi cña
Quèc tÕ chóng ta. Tãm l¹i, HiÖp héi cña chóng ta ph¶i dÇn dÇn
th«ng qua héi kÝn kiÓu bu«n lËu nµy – biÕn thµnh c«ng cô cña mét
ngêi Nga lµ Ba-cu-nin. C¸i cí ®Ó lËp ra tæ chøc míi Êy tuång nh
lµ môc tiªu ®Æc biÖt – “tiÕn hµnh tuyªn truyÒn lý luËn”. ThËt lµ
mét ®iÒu kh¸c nùc cêi, nÕu nh xÐt ®Õn viÖc Ba-cu-nin vµ nh÷ng
ngêi ñng hé «ng tá ra cùc kú dèt n¸t vÒ lý luËn. Nhng “lý luËn”
l¹i lµ c¬ng lÜnh cña Ba-cu-nin. Thùc tÕ b¶n c¬ng lÜnh Êy gåm 3
®iÓm:
1) Yªu s¸ch thø nhÊt cña c¸ch m¹ng x· héi – x o¸ bá quyÒn
thõa kÕ, mét luËn ®iÓm nh¶m nhÝ cò rÝch theo tinh thÇn Xanh
Xi-m«ng578, mµ kÎ bÞp bîm vµ d èt n¸t Ba-cu-nin ®· trë thµnh
ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm Ên hµnh luËn ®iÓm Êy. §iÒu hoµn toµn
hiÓn nhiªn lµ nÕu cã ®îc kh¶ n¨ng trong mét ngµy thùc hiÖn
®îc cuéc c¸ch m¹ng x· héi nhê kÕt qu¶ cña mét cuéc bÇy tá ý
nguyÖn toµn d©n [par dÐcret plÐbiscitaire], th× ngay lËp tøc cã
thÓ xo¸ bá chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt vµ t b¶n, nh vËy còng sÏ
kh«ng cßn bÊt kú sù cÇn thiÕt nµo vÒ quyÒn thõa kÕ. MÆt kh¸c,
nÕu kh¶ n¨ng Êy kh«ng xuÊt hiÖn (vµ dÜ nhiªn lµ ®iÒu phi lý
nÕu gi¶ ®Þnh mét kh¶ n¨ng nh vËy), th× viÖc tuyªn bè xo¸ bá
quyÒn thõa kÕ sÏ lµ mét hµnh ®éng kh«ng nghiªm tóc, mµ chØ
lµ lêi ®e do¹ ngu xuÈn cã t¸c dông ®oµn kÕt toµn thÓ giai cÊp
n«ng d©n vµ toµn thÓ giai cÊp tiÓu t s¶n chung quanh thÕ lùc
ph¶n ®éng. VÝ dô, xin h·y h×nh dung lµ ngêi Mü ®· kh«ng thÓ
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1632 1633
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
sÏ lµ mét hµnh ®éng ngu xuÈn biÕt bao nÕu tuyªn bè xo¸ bá quyÒn
thõa kÕ n« lÖ! Toµn bé thø lý luËn Êy dùa trªn c¸i quan ®iÓm duy
t©m lçi thêi cho r»ng tuång nh thÓ nÒn ph¸p chÕ hiÖn hµnh lµ c¬
së h¹ tÇng cña chÕ ®é kinh tÕ cña chóng ta, thay v× ph¶i thÊy r»ng
chÕ ®é kinh tÕ cña chóng ta lµ c¬ së h¹ tÇng vµ céi nguån cña nÒn
ph¸p chÕ cña chóng ta! VÒ Ba-cu-nin th× «ng ta chØ muèn nhµo
nÆn ra c¸i c¬ng lÜnh do b¶n th©n chÕ t¹o ra. ChØ cã vËy th«i. §©y
lµ b¶n c¬ng lÜnh thuÇn tuý cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn.
2) “Cµo b»ng c¸c giai cÊp k h¸c nhau”. Mét mÆt, chÊp nhËn
sù duy tr× c¸c giai cÊp hiÖn h÷u, nhng mÆt kh¸c, l¹i thõa nhËn
sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®¹i diÖn cña nh÷ng giai cÊp Êy – quan
®iÓm kú quÆc hÕt søc phi lý Êy lËp tøc cho thÊy sù ngu dèt v« sØ
vµ sù hêi hît cña anh chµng Êy, mét kÎ coi m×nh cã “sø m¹ng
®Æc biÖt” lµ khai s¸ng cho chóng ta vÒ “lý luËn”.
3) Giai cÊp c«ng nh©n kh«ng ®îc lµm chÝnh trÞ. NhiÖm vô
cña nã chØ lµ tù tæ chøc thµnh c¸c héi c«ng liªn. §Õn mét ngµy
nµo ®ã, nhê Quèc tÕ, hä sÏ gi÷ ®îc vÞ trÝ cña tÊt c¶ c¸c quèc gia
hiÖn h÷u. Anh thÊy ®Êy, h¾n ®· biÕn häc thuyÕt cña t«i thµnh
mét thø lý lÏ hµi híc nh¶m nhÝ ®Õn nhêng nµo! V× môc ®Ých cuèi
cïng cña chóng ta lµ c¶i t¹o c¸c quèc gia hiÖn h÷u thµnh mét liªn
hiÖp, cho nªn, theo «ng ta, chóng ta ph¶i cho phÐp chÝnh phñ c¸c
níc, tøc lµ nh÷ng c«ng liªn ®å sé Êy cña c¸c giai cÊp thèng trÞ,
®îc lµm tÊt c¶ nh÷ng g× mµ hä muèn, bëi v× nÕu chóng ta sÏ cã
quan hÖ víi hä th× ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ chóng ta thõa nhËn hä.
Th× ra lµ nh thÕ ®ã! Nh÷ng ngêi x· héi chñ nghÜa thuéc
trêng ph¸i cò còng nãi y hÖt nh thÕ: c¸c anh ®õng nªn quan
t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò tiÒn c«ng, v× c¸c anh muèn tiªu diÖt lao
®éng lµm thuª, cßn ®Êu tranh chèng c¸c nhµ t b¶n ®Ó ®ßi t¨ng
tiÒn l¬ng th× cã nghÜa lµ thõa nhËn chÕ ®é lao ®éng lµm thuª!
KÎ ngu dèt Êy thËm chÝ ®· kh«ng hiÓu r»ng b¶n th©n mäi phong
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2328 M¸c göi p«n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 2329
trµo giai cÊp ®ang kh«ng tr¸nh khái vµ lu«n lu«n ®· tõng lµ phong liÖt vµ chóng t«i sÏ chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ t×nh h×nh
trµo chÝnh trÞ. diÔn biÕn kh«ng tèt ®Ñp Êy!
§ã lµ tÊt c¶ g¸nh hµnh lý lý luËn cña nhµ tiªn tri Ba-cu-nin, Chóng t«i ®· tr¶ lêi r»ng Tæng Héi ®ång kh«ng ph¶i lµ vÞ
nhµ tiªn tri ch¼ng mang kinh th¸nh. gi¸o hoµng La M·, r»ng chóng t«i ®Ó cho mçi chi héi ®îc phÐp
¤ng ta ®· bÝ mËt tiÕp tôc ho¹t ®éng ©m mu cña m×nh. ¤ng tu©n theo nh÷ng quan ®iÓm lý luËn cña riªng m×nh ®èi víi
phong trµo thËt sù, tuy nhiªn, chóng t«i xuÊt ph¸t tõ gi¶ ®Þnh
ta cã mét vµi ngêi ®i theo ë T©y Ban Nha vµ I-ta-li-a, còng
r»ng trong nh÷ng quan ®iÓm Êy kh«ng ®a ra nh÷ng luËn ®iÓm
nh mét sè kÎ khê kh¹o theo «ng ta ë Pa-ri vµ Gi¬-ne-v¬. ¤ng
nµo trùc tiÕp m©u thuÉn víi §iÒu lÖ cña chóng ta. Chóng t«i ®·
b¹n giµ BÕch-c¬ ®· tá ra ngèc nghÕch ®Õn møc ®· cho phÐp Ba-cu-
tÕ nhÞ gîi ý lµ chóng t«i coi lý luËn cña hä lµ gi¶ t¹o. Chóng t«i
nin ®a m×nh lªn hµng ®Çu, ë møc ®é nµo ®ã. Giê ®©y «ng Êy ©n
®ßi hái ph¶i thay nh÷ng tõ ng÷ “sù cµo b»ng c¸c giai cÊp” b»ng
hËn vÒ sai lÇm cña m×nh.
nh÷ng tõ ng÷ “thñ tiªu c¸c giai cÊp”, vµ hä ®· lµm theo ®ßi hái
Tæng Héi ®ång ®îc th«ng b¸o vµ còng bÞ ngêi ta ®ßi hái
®ã 255. Chóng t«i ®· yªu cÇu hä cung cÊp cho chóng t«i c¸c sè liÖu
ph¶i phª chuÈn ®iÒu lÖ cña Liªn minh, chØ sau khi Ba-cu-nin coi
vÒ sè lîng c¸c thµnh viªn cña Liªn minh, nhng ®iÒu nµy ®·
kÕ ho¹ch cña m×nh nh lµ fait accompli1 . Song, «ng ta ®· lÇm.
kh«ng ®îc thùc hiÖn. (Anh còng sÏ nhËn ®îc c¶ v¨n b¶n thø
Trong mét v¨n b¶n ®îc so¹n th¶o cÆn kÏ Tæng Héi ®ång ®·
hai nµy)1 .
tuyªn bè Liªn minh lµ c«ng cô ph¸ ho¹i tæ chøc vµ ®· khíc tõ
Nh vËy lµ, t rªn danh nghÜa th× Liªn minh ®· bÞ gi¶i t¸n.
mäi sù liªn hÖ víi Liªn minh. (T«i sÏ göi cho c¸c anh v¨n b¶n
Trªn thùc tÕ tæ chøc nµy ®· tiÕp tôc tån t¹i nh lµ imperium in
2
nµy) .
imperio2 . Nh÷ng chi héi cña nã kh«ng duy tr× quan hÖ g× víi
MÊy th¸ng sau uû ban l·nh ®¹o cña Liªn minh ®· göi cho
Tæng Héi ®ång, mµ chØ thùc hiÖn nh÷ng ©m mu chèng l¹i
Tæng Héi ®ång mét bøc th víi néi dung nh sau: c¸c vÞ ®¹i phu
Tæng Héi ®ång. Liªn minh ®· tu©n theo chØ thÞ chuyªn chÝnh
®ång ý gi¶i t¸n tæ chøc cña m×nh vµ ®em nã hoµ nhËp vµo Quèc
cña Ba-cu-nin, lµ kÎ ®· lµm mäi viÖc ®Ó gi¸ng mét ®ßn quyÕt
tÕ, nhng mÆt kh¸c, chóng t«i ph¶i tr¶ lêi døt kho¸t: “®ång ý ”
®Þnh t¹i §¹i héi Ba-l¬. Mét mÆt, «ng ta ®· buéc uû ban Gi¬-ne-v¬3
hay “kh«ng”, chóng t«i cã thõa nhËn nh÷ng nguyªn lý cña hä
® Æt vÊn ®Ò quyÒn thõa kÕ. Chóng t«i ®· chÊp nhËn lêi th¸ch
hay kh«ng.
NÕu kh«ng ®ång ý th× hä, vÒ phÝa m×nh, sÏ c«ng khai ph©n -------------------------------------- ------------------ ------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ------------------ ---------------
------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------ 1 C. M¸c. “Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ göi Ban thêng vô
1 – chuyÖn ®· råi. trung ¬ng Liªn minh d©n chñ x· héi chñ nghÜa”.
2 C. M¸c. “Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ Liªn minh d©n chñ x· héi chñ 2 – nhµ níc bªn trong nhµ níc.
nghÜa”. 3 – Héi ®ång liªn ®oµn vïng Thuþ SÜ thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh”.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1636 1637
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
thøc579. MÆt kh¸c, ë ®©u «ng ta còng bÇy ra c¸c mu m« ®Ó lµm
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2332 M¸c göi p«n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 M ¸c göi p« n la-ph¸c-g¬, 19 th¸ng t 1870 2333
chèng l¹i kÎ chuyªn chÕ ngêi Nga cña tæ chøc nµy.
mÊt uy tÝn chóng t«i vµ ®¹t cho ®îc viÖc chuyÓn Tæng Héi ®ång
tõ Lu©n §«n sang Gi¬-ne-v¬. T¹i ®¹i héi, kÎ bÞp bîm Êy ®· ®ãng
vai “®¹i biÓu cña Na-pl¬ vµ Li-«ng” (t¹i thµnh phè Li-«ng tay
sai cña «ng ta lµ An-be Ri-s¸c, mét ngêi mµ xÐt vÒ nh÷ng
ph¬ng diÖn kh¸c lµ mét thanh niªn hÕt søc tÝch cùc vµ cã
nh÷ng ý ®Þnh tèt ®Ñp nhÊt). Tay nµy lÊy ë ®©u ra tiÒn cho tÊt c¶
nh÷ng ho¹t ®éng bÝ mËt cña m×nh, cho nh÷ng chuyÕn ®i, cho
viÖc ph¸i ®i c¸c n¬i nh÷ng kÎ tay ch©n cña m×nh v.v. – ®iÒu ®ã
cßn lµ bÝ mËt. Vèn lµ mét kÎ nghÌo rít, ch¼ng kh¸c g× con chuét
trong nhµ thê, anh ta trong ®êi m×nh cha bao giê kiÕm næi mét
xu nµo b»ng søc lao ®éng cña m×nh.
T¹i ®¹i héi tÊt c¶ mäi tÝnh to¸n cña Ba-cu-nin ®Òu ®· ph¸
s¶n. Sau ®¹i héi «ng ta ®· tiÕn hµnh viÖc c«ng khai ®¶ kÝch
chóng t«i trªn b¶n tin cña m×nh – “ProgrÌs” (L¬-Lèc-l¬), do
Giªm-x¬ Ghi-«m, mét gi¸o viªn d¹y ë trêng häc t¹i Thuþ SÜ vµ
lµ tay sai cña «ng ta, xuÊt b¶n, còng nh trªn tê “Ð galitД
(Gi¬-ne-v¬) 392 . §· cã lóc chóng t«i ®Ó mÆc cho c¸c sù kiÖn
diÔn ra theo chiÒu híng cña chóng, sau ®ã ®· göi mét th«ng
tri ®Õn Héi ®ång liªn ®oµn ë Gi¬-ne-v¬ 1 . (B¶n sao v¨n b¶n nµy
cã trong tay Va-r¬-lin. ) Nhng ngay c¶ tríc khi nhËn ®îc
th«ng tri cña chóng t«i, Héi ®ång liªn bang ë Gi¬-ne-v¬ – xa
nay nã cha khi nµo cã t×nh c¶m th©n h÷u víi Ba-cu-nin còng
nh víi L iªn minh – ® · ®o¹n tuyÖt víi «ng ta råi. R«-bin vµ
®ång bän ®· bÞ ®uæi khái ban biªn tËp tê “Ð galitД. Héi ®ång
liªn ®oµn vïng ng«n ng÷ R«-manh cña Thuþ SÜ ®· thùc hiÖn
cuéc ®¶o chÝnh chèng l¹i nh÷ng ©m mu cña Liªn minh ®·
-------------------------------------- ------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------- ---------------------------------
------------------------------------------------------------------------
1 C. M¸c. “Tæng Héi ®ång göi Héi ®ång liªn ®oµn vïng Thuþ SÜ thuéc hÖ ng«n
ng÷ la-tinh”.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1640 1641
¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882
T rong khi ®ã Ba-cu-nin ®· rêi khái Gi¬-ne-v¬ ®Õn c tró t¹i
TÐt-xin. §êi sèng vËt chÊt cña «ng ta ®· thay ®æi. GhÐc-sen ®ét
ngét qua ®êi, Ba-cu-nin, míi c¸ch ®ã cha l©u cßn ®iªn cuång ®¶
kÝch GhÐc-sen (ch¾c v× tói tiÒn cña GhÐc-sen ®· khÐp l¹i ®èi víi
Ba-cu-nin) th× nay bçng nhiªn «ng ta l¹i nång nhiÖt b¶o vÖ
GhÐc-sen trªn b¸o chÝ Ph¸p vµ trªn tÊt c¶ c¸c b¸o chÝ kh¸c449.
T¹i sao vËy? Bëi v× GhÐc-sen (tuy r»ng b¶n th©n «ng Êy vèn ®·
tõng lµ nhµ triÖu phó) h»ng n¨m ®· nhËn ®îc mét sè tiÒn kh¸
lín cña “nh÷ng ngêi d©n chñ theo chñ nghÜa ®¹i Xla-v¬” ë
Nga450 d µnh cho tê b¸o cña m×nh “Cloche” vµ cho “ho¹t ®éng
tuyªn truyÒn cña Nga”. BÊt chÊp niÒm thï ghÐt ®iªn cuång ®èi
víi “b¶n n¨ng thõa kÕ”, nhng Ba-cu-nin vÉn muèn thõa kÕ ®Þa
vÞ cña GhÐc-sen vµ nh÷ng kho¶n tµi trî mµ «ng Êy nhËn ®îc.
Nh÷ng lêi ca ngîi cña «ng ta dµnh cho ngêi qu¸ cè ®· ®¹t ®îc
môc ®Ých. ¤ng ta ®· chuyÓn tê “Cloche”, tiÒn b¹c vµ v.v. sang
cho m×nh.
MÆt kh¸c, t¹i Gi¬-ne-v¬ ®· h×nh thµnh mét céng ®ång nh÷ng
ngêi Nga lu vong416, hä ph¶n ®èi Ba-cu-nin bëi v× hä biÕt râ
nh÷ng tham väng quyÒn lùc cña con ngêi rÊt tÇm thêng nµy
(tuy còng lµ mét kÎ ©m mu cã h¹ng), vµ cßn v× hä ®· biÕt râ
nh÷ng gi¸o ®iÒu mµ Ba-cu-nin thuyÕt gi¶ng trong c¸c t¸c phÈm
“Nga” cña «ng ta, nh÷ng gi¸o ®iÒu nµy trùc tiÕp ®èi lËp víi c¸c
nguyªn lý cña Quèc tÕ.
Ba-cu-nin vµ bÇy con chiªn cña «ng ta ®· lîi dông ®¹i héi
míi diÔn ra gÇn ®©y cña vïng ng«n ng÷ R«-manh cña Thuþ SÜ
häp ë La-s«-®¬ Ph«ng (ngµy 5 th¸ng T n¨m nay) ®Ó g©y ra
cuéc ph©n liÖt c«ng khai457. HËu qu¶ lµ ®¹i héi chia ra thµnh
hai: mét mÆt, ®¹i héi cña ph¸i Ba-cu-nin tuyªn bè tuyÖt ®èi kh«ng
lµm chÝnh trÞ, hä ®¹i diÖn cho gÇn 600 ngêi; mÆt kh¸c, ®¹i héi
cña Héi ®ång liªn ®oµn Gi¬-ne-v¬, ®¹i diÖn cho 2000 ngêi. U-tin
nguon tai.lieu . vn