1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 32 phần 6

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 32 phần 6

Nhà triết học cánh tả Peter Singer, trong cuốn sách Một người Darwin cánh Tả, đã đặt nghi vấn quan điểm Marxist về bản chất con người là rất dễ thay đổi. Nhà khoa học Lionel Tiger cũng đã trình bày lý lẽ chống lại quan điểm Marxist về bản chất con người. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1640 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 1641 khái, nh­ng nÕu nh­ kh«ng bá lèi sèng ®iªn rå cña m×nh ®i, th× cÇu

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 114

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1640 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 1641 khái, nh­ng nÕu nh­ kh«ng bá lèi sèng ®iªn rå cña m×nh ®i, th× cÇu nguyÖn, vµ còng c­êi c¶ Ru-g¬ l¹i ®i tin vµo sù bÊt tö cña linh kh«ng sèng qua næi mét n¨m. hån. Anh ta nãi r»ng nÕu vËy th× ë thÕ giíi bªn kia linh hån cña VÊn ®Ò lµ Boãc-c¬-hai-m¬ häc mét c¸ch ®iªn khïng tiÕng Nga S¸p-p¬ sÏ ®¸nh ®Ëp linh hån Ru-g¬. ViÖc nãi b«ng ®ïa vÒ nh÷ng tõ 41/2 h oÆc 5 giê s¸ng ®Õn 9 giê s¸ng v.v. vµ tiÕp tôc nh­ thÕ tõ chuyÖn cò, vÒ nh÷ng cuéc gÆp gì tr­íc ®©y víi L. B«-na-p¸c-t¬, b¸c sÜ C«ng-n¬, PÐc-xi-nhi, Ca-ve-nh¾c v.v., sau ®ã víi Vi-lÝch 7 giê tèi ®Õn 11 giê ®ªm. Anh ®· biÕt «ng ta bót chiÕn nh­ thÕ nµo v.v. ®· lµm cho anh ta vui thÝch. Anh ta thÊy yªn lßng, v× con g¸i víi th­îng ®Õ vµ ma quû, vµ tõ khi trë thµnh chñ nh©n cña mét ®· lÊy chång, con trai lín C¸c ®· tù lËp (c«ng nh©n ®ãng s¸ch), th­ viÖn kha kh¸, «ng ta muèn nhÊt quyÕt trë thµnh häc gi¶ nh­ hai con thø (c¸c thî lµm ®å trang søc) mçi ng­êi ®· kiÕm ®­îc thÕ nµo. mçi tuÇn 1 pao xtÐc-linh. Anh ta hy väng r»ng ng­êi anh em cña B¸c sÜ yªu cÇu «ng ta, chÝ Ýt lµ trong hai n¨m, ph¶i ngõng mäi anh ta (ë Na-xau) sÏ nhËn nu«i th»ng con nhá nhÊt. Anh ta ®Ó l¹i ho¹t ®éng trõ nghiÖp vô kinh doanh, cßn thêi gian r¶nh rçi th× cho vî toµn bé gia tµi kh«ng giÇu cã cña m×nh, chÞ ë l¹i víi hai hoµn toµn dµnh cho nh÷ng s¸ch b¸o nhÑ nhµng vµ nh÷ng thó tiªu ®øa con trai nhá. “H·y b¸o víi tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cña chóng ta khiÓn kh¸c. NÕu kh«ng th× sè phËn «ng ta sÏ bÞ ®Þnh ®o¹t, h¬n r»ng t«i gi÷ niÒm tin vµo nh÷ng nguyªn t¾c cña chóng ta. T«i n÷a ®iÒu ®ã lµ kh«ng tr¸nh khái. ¤ng ta kh«ng cã thÓ lùc ®Ó lµm kh«ng ph¶i lµ nhµ lý luËn. Trong thêi kú ngù trÞ cña thÕ lùc ph¶n viÖc b»ng hai ng­êi. ®éng, t«i buéc ph¶i lµm lông vÊt v¶ ®Ó nu«i sèng gia ®×nh. T«i T«i ë l¹i ®ã kho¶ng m­êi phót. Tr«ng «ng ta cùc kú yÕu ®uèi sèng lµ mét c«ng nh©n b×nh th­êng vµ t«i chÕt ®i lµ ng­êi v« s¶n”. vµ tiÒu tuþ. T«i nãi víi «ng ta r»ng, hiÖn cßn bËn nhiÒu c«ng viÖc T«i ®· chuyÓn lêi hái th¨m cña anh vµ nãi r»ng nÕu anh coi t×nh nªn anh chØ lµm nh÷ng viÖc kh¸c trong ph¹m vi rÊt h¹n chÕ. T«i h×nh cña anh ta lµ nguy cÊp th× ®· ®Õn th¨m anh ta råi. §iÒu ®ã cè ý nãi thÕ v× t«i biÕt r»ng «ng ta rÊt kÝnh träng anh. Khi xuèng râ rµng ®· lµm anh ta phÊn khëi. S¸p-p¬ 57 tuæi. Toµn bé sù phßng kh¸ch gÆp vî «ng ta, t«i kÓ l¹i cuéc nãi chuyÖn cña chóng dòng c¶m thùc sù trong tÝnh c¸ch cña anh ta hiÖn nay l¹i béc lé râ t«i. Bµ Êy nãi – vµ t«i ®· høa víi bµ Êy vÒ phÇn m×nh sÏ cã sù gãp rµng vµ s¾c nÐt. søc cÇn thiÕt – nÕu nh­ anh viÕt th­ cho chång bµ Êy th× ®ã lµ sù Trªn ®­êng tõ nhµ S¸p-p¬ trë vÒ, t«i ®i th¨m bÖnh nh©n gióp ®ì cùc lín cña anh d µnh cho chÞ Êy. Mét lµ, sù quan t©m cña thø hai. H«m kia, Boãc-c¬-hai-m¬ viÕt cho t«i mÊy dßng nãi anh sÏ lµm cho «ng ta ®Æc biÖt phÊn khëi, hai lµ, nÕu nh­ anh r»ng «ng ta èm n»m ë nhµ suèt c¶ tuÇn, «ng ta cã lÏ ph¶i tiÕp khuyªn «ng ta chí tù huû ho¹i b»ng c«ng viÖc qu¸ møc th× ®iÒu ®ã tôc n»m l©u dµi mét tuÇn n÷a, sau ®ã rêi khái thµnh phè v.v.. sÏ cã t¸c ®éng tèt ®Õn «ng ta. Nh×n vµo c¸ch thøc vî «ng ta tiÕp t«i, t«i thÊy ngay r»ng t×nh T«i cã Ên t­îng lµ lóc nµy Boãc-c¬-hai-m¬ ®· qua c¬n hiÓm h×nh nghiªm träng. ¤ng ta bÞ sèt th­¬ng hµn, hiÖn nay xem ra nghÌo, nh­ng «ng ta ph¶i rÊt thËn träng. TiÖn ®©y nãi lu«n. ¤ng ®ang b×nh phôc. Kh«ng nghi ngê g× c¶ phæi «ng ta bÞ tæn th­¬ng. ta rÊt giËn LÝp-nÕch, v× LÝp-nÕch ®¨ng th­ cña Ba-cu-nin470 tr­íc B¸c sÜ ng­êi Anh – mét trong sè nh÷ng thµy thuèc ë bÖnh viÖn n¬i råi míi viÕt th­ cho «ng ta (cho Boãc-c¬-hai-m¬) r»ng hiÖn nay ®©y – ®· tiªn ®o¸n ®iÒu ®ã vµ hiÖn nay nh¾c l¹i r»ng: «ng Êy hy «ng ta (Boãc-c¬-hai-m¬) ph¶i tr¶ lêi. Anh chµng Vin-hem dòng väng, thËm chÝ tin ch¾c r»ng lÇn nµy Boãc-c¬-hai-m¬ sÏ tho¸t
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1642 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 28 th¸ng t­ 1870 1643 c¶m Êy lu«n lu«n s½n sµng lµm nh÷ng ®iÒu ngu ngèc råi buéc hiÕn ph¸p ë Anh? ng­êi kh¸c ph¶i thu dän. ThËt lµ th»ng ngèc! Phlu-r¨ng ®· mÊy lÇn ®Õn nhµ t«i. Anh ta lµ mét chµng trai ®¸ng yªu. §Æc ®iÓm næi bËt trong tÝnh c¸ch cña anh ta lµ lßng qu¶ c¶m. Nh­ng anh ta còng cã tri thøc khoa häc tù nhiªn v÷ng vµng. Anh ta ®· gi¶ng d¹y m«n nh©n chñng häc1 ë §¹i häc tæng hîp Pa-ri mét n¨m, ®· chu du kh¾p n¬i – Nam ¢u, Thæ NhÜ Kú, TiÓu ¸ v.v.. Mang ®Çy ¶o t­ëng vµ n«n nãng c¸ch m¹ng, song vÉn lµ mét anh chµng ®Çy søc sèng, tuyÖt nhiªn kh«ng thuéc tr­êng ph¸i nh÷ng vÞ tr­îng phu “®¨m chiªu”. Ng­êi ta ®· ®Ò cö anh ta vµo Héi ®ång cña chóng t«i, anh ta ®· hai lÇn dù c¸c phiªn häp cña Héi ®ång víi t­ c¸ch kh¸ch mêi. NÕu anh ta ë l¹i ®©y l©u h¬n th× rÊt tèt. CÇn lµm c«ng t¸c ®èi víi anh ta. Song, nÕu nh­ sau cuéc tr­ng cÇu d©n ý mµ B«-na-p¸c-t¬ ra lÖnh ©n x¸ th× anh ta sÏ trë vÒ Pa-ri. Tèi h«m qua, Héi tam ®iÓm Ph¸p, “chi bé Ph¸p” v.v. ®· më tiÖc chµo mõng anh ta vµ Ti-ban-®i. L. Bl¨ng, Ta-lan-®i-ª v.v. còng muèn dù tiÖc nµy. Toµn bé bän ng­êi « hîp c¸ch m¹ng Ph¸p ë ®©y ve v·n anh ta, nh­ng anh ta ®· hiÓu kh¸ râ vÒ c¸c ngµi Êy. RÊt c¶m ¬n anh ®· gi¶i thÝch vÒ bog Ai-r¬-len2 . §Ó tiªu khiÓn, t«i ®· kiÕm ®­îc tµi liÖu vÒ xö ph¹t ®èi víi vi ph¹m luËt b¶o vÖ mu«ng thó (Anh vµ xø Oen-x¬) n¨m 1869. Tæng sè c¸c b¶n ¸n quy téi lµ 10345. §©y lµ c¸c téi ® Æc thï vÒ mÆt n«ng nghiÖp cña ng­êi Anh vµ ng­êi xø Oen-x¬. Cí sao ngµi Gl¸t-xt«n kh«ng xo¸ bá c¶ -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 G. Phlu-r¨ng. LÞch sö con ng­êi . 2 Xem tËp nµy, tr. 645-646.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1150 1151 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 Anh ®· dù c¶m ®­îc chÝnh x¸c mèi nguy hiÓm trong th­ cña Pi-gèt. Qua sè b¸o “Flag of Ireland”, göi kÌm theo ®©y (trong ®ã cã bøc th­ cña th«ng tÝn viªn Pa-ri cña tê “Irishman”) cã thÓ thÊy ®­îc sù bÊt l­¬ng cña bän ng­êi Êy. Pi-gèt – biÕt r»ng ë ®©y chóng ta nhËn ®­îc tê “Irishman” – ®· cho ®¨ng c¸i thø bÈn thØu Êy trªn tê “Flag”. Cïng víi tê “Flag” t«i göi n¨m sè cña c¸c b¸o T©y Ban Nha cña quèc tÕ, tøc lµ: hai sè “Federacion”, mét sè “Obrero” vµ mét sè “Solidaridad”. Sè b¸o “Marseillaise” ®Õn thø b¶y t«i míi göi cho anh. T«i ph¶i dïng nã ®Ó viÕt cho Héi ®ång trung ­¬ng471 bµi b×nh luËn ng¾n g× ®ã vÒ sù kiÖn ë Cr¬-d« v.v.. Thø ba võa råi, Héi ®ång trung ­¬ng ®· nhÊt trÝ th«ng qua kiÕn nghÞ cña t«i (®­îc Me-®Ðc-xhÕt1 ñng hé) c¾t ®øt quan hÖ cña chóng ta víi “Bee-Hive” vµ c«ng bè nghÞ quyÕt vÒ viÖc nµy. Khi t«i tr×nh bµy lý do cña kiÕn nghÞ cña m×nh th× ngµi A-pl¬-g¸c ngåi ®èi diÖn víi t«i, ®Çu gôc xuèng. ¤ng ta vµ èt-gie-r¬ n»m trong ban biªn tËp cña “Bee-Hive”. T«i chøng minh r»ng tê b¸o nµy ®· b¸n m×nh cho giai cÊp t­ s¶n (X. M«-r¬-li v.v.), ®Æc biÖt nh¾c ®Õn th¸i ®é cña nã ®èi víi c¸c nghÞ quyÕt vµ c¸c cuéc th¶o luËn cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len2 . Theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång th× thø ba tuÇn sau t«i ph¶i ®­a ra b¶n nghÞ quyÕt ®· ®­îc so¹n th¶o hoµn chØnh3 . -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Mèt-t¬-xhÕt (xem tËp nµy, tr. 533-534). 2 B¶n ghi bµi nãi cña C. M¸c vÒ b¸o Bee-Hive . 3 C. M¸c. Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Tæng héi ®ång vÒ b¸o Bee-Hive .
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1646 ¡ng-gh en göi m¸c, 29 th¸ng t­ 1870 ¡ng-ghen göi m¸c, 29 th¸ng t­ 1870 1647 Xin chµo. c¸ i c hÕ t lµ ® Þn h m Ön h cñ a co n n g­ êi ® ¸n g th­ ¬ n g ® ã Mo-r¬ cña anh C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay s¸ch: “Der Briefwechsel zwischen F. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Engels und K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 276 ¡ng-ghen göi m¸c ë Lu©n §«n Man-se-xt¬, 29 th¸ng T­ 1870 Mo-r¬ th©n mÕn! T«i viÕt th­ ngay cho Boãc-c¬-hai-m¬ vµ göi theo ®Þa chØ: 10, Brunswick, Gardens, Kensington, W. NÕu nh­ ®Þa chØ kh«ng ®óng th× anh h·y vui lßng b¸o tr­íc cho anh Êy biÕt. T « i qu ¶ th ù c vui lß n g ® i t h ¨m S ¸p -p ¬ vµ h i Ön giê t« i c òn g m uèn nh ­ thÕ , nÕ u n h­ th ­ an h k h«n g b ué c t« i p h ¶i n gh Ü r» n g anh t a ® · qu a ® êi . S¸p -p ¬ b ao giê cò n g cã t inh t h Çn c ¸ch m ¹n g c h ©n chÝ nh vµ m ét k hi
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1154 1155 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 ng­êi §øc chiÕm mÊt råi! th× Ýt ra t«i còng tù an ñi r»ng cho tíi phót chãt cña ®êi m×nh anh ta vÉn tá ra xøng ®¸ng. NÕu nh­ do viªm phæi mµ anh ta bÞ bÖnh lao th× ®­¬ng nhiªn kh«ng thÓ cøu v·n ®­îc n÷a vµ c¸i chÕt tÊt ®Õn nhanh chãng. Th­ cña Ba-cu-nin qu¶ thùc rÊt ng©y th¬470. Nãi r»ng ë Nga tuång nh­ cã 40000 sinh viªn c¸ch m¹ng mµ phÝa sau hä kh«ng cã giai cÊp v« s¶n, thËm chÝ kh«ng cã n«ng d©n c¸ch m¹ng cßn phÝa tr­íc th× kh«ng cã con ®­êng c«ng danh nµo kh¸c ngoµi sù lùa chän gi÷a Xi-bia vµ c¶nh l­u vong sang T©y ¢u, – ®ã lµ nçi bÊt h¹nh ®èi víi toµn thÕ giíi nÕu nh­ kh«ng ph¶i lµ lêi hoang ®­êng khã tin. NÕu nh­ c¸i g× cã thÓ lµm tiªu vong ®­îc phong trµo T©y ¢u th× ®ã lµ sù nhËp khÈu 40000 ng­êi Nga theo chñ nghÜa h­ v« Êy, Ýt nhiÒu häc vÊn, hiÕu danh, ®ãi bông, ®Çy tham väng gi÷ chøc sÜ quan cña mét qu©n ®éi kh«ng tån t¹i mµ chóng ta ph¶i cung cÊp cho hä; ®Æt giai cÊp v« s¶n ch©u ¢u d­íi quyÒn chØ huy cña ng­êi Nga ®Ó ®em l¹i sù thèng nhÊt cho hµng ngò cña nã – ®ã lµ mét kiÕn nghÞ tuyÖt vêi. Cho dï anh chµng Ba-cu-nin Êy phãng ®¹i nh­ thÕ nµo th× vÉn râ nh­ ban ngµy lµ mèi nguy ®ang tån t¹i. N­íc Nga thÇn th¸nh1 hµng n¨m sÏ qu¼ng ®i mét sè l­îng nµo ®ã nh÷ng ng­êi Nga “kh«ng cã triÓn väng vÒ con ®­êng c«ng danh” Êy vµ tin vµo nh÷ng nguyªn t¾c quèc tÕ ë ®©u ®©u hä còng chiÕm lÊy lßng tin cña c«ng nh©n, giµnh lÊy vai trß l·nh tô, ®­a vµo c¸c chi bé nh÷ng m­u m« vµ tranh chÊp c¸ nh©n – nh÷ng ®iÒu kh«ng tr¸nh khái ë ng­êi Nga – vµ bÊy giê Tæng Héi ®ång sÏ kh¸ bËn rén. T«i nhËn thÊy ngay r»ng U-tin ®· biÕt g©y dùng cho m×nh ®Þa vÞ trong hµng ngò nh÷ng ng­êi ë Gi¬-ne-v¬. Vµ nh÷ng ng­êi Nga Êy than phiÒn r»ng ë nhµ hä, tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ ®Òu bÞ -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 C¸c tõ N­íc Nga thÇn th¸nh , ¡ng-ghen viÕt b»ng tiÕng Nga.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1650 ¡ng-gh en göi m¸c, 29 th¸ng t­ 1870 ¡ng-ghen göi m¸c, 29 th¸ng t­ 1870 1651 “LuËt cæ ®¹i Ai-r¬-len”, mµ hiÖn t«i ®ang tra cøu, lµ thø qu¶ B»ng giäng nãi h÷u nghÞ nhÊt, t«i chØ râ cho Vin-hem thÊy nh÷ng hµnh vi tr­íc ®©y còng nh­ hiÖn nay cña «ng ta t¹i quèc héi. Bon-hoãc-xt¬ ®· bÞ b¾t ë E-sv©y-le v× thiÕu giÊy chøng minh c¸ nh©n, sau khi ®¹o luËt vÒ viÖc xo¸ bá hé chiÕu ®· ®­îc th«ng qua t¹i quèc héi, cßn ngµi LÝp-nÕch ®· bá lì thêi c¬ thuËn lîi ®Ó chÊt vÊn chÝnh phñ vÒ viÖc vi ph¹m th« b¹o luËt ph¸p vµ buéc nã ph¶i thõa nhËn r»ng nh÷ng ®¹o luËt nh­ thÕ ®· kh«ng ®­îc ¸p dông cho c«ng nh©n. §ång thêi nh÷ng con lõa Êy cßn hy väng c«ng nh©n l¹i bÇu hä. Ngoµi ra t«i ®· viÕt th­ cho Br¾c-c¬ lµ ng­êi ®Ò nghÞ t«i gãp tiÒn cho “®¶ng”; r»ng viÖc hä ë mäi n¬i ®Òu ®Ò cö nh÷ng øng cö viªn lµ c«ng nh©n1 vµ ra søc lµm cho hä tróng cö lµ ®iÒu quan träng nh­ thÕ nµo. Vin-hem cã thÓ nãi r»ng viÖc Êy hoµn toµn kh«ng cÇn thiÕt. §· nhËn ®­îc b¸o T©y Ban Nha vµ tê “Flag”2 , xin c¶m ¬n. Mïa thu n¨m 1849 khi t«i qua May-oãc-ca3 t«i kh«ng thÓ m¬ t­ëng r»ng sau 20 n¨m ë ®Êy chóng ta sÏ cã ®­îc tê b¸o4 . BÊy giê, c¸i æ nµy ®­îc xem lµ n¬i th©m s¬n cïng cèc cña ®¶o Coãc-x¬. Pi-gèt vÉn lµ kÎ hai mÆt. ë Ai-r¬-len, hä ph¶i cã “chÝnh thÓ céng hoµ”, cßn ng­êi Ph¸p vÉn h·y ë d­íi quyÒn thèng trÞ cña B«-na-p¸c-t¬. Cuèn s¸ch cña t«i5 nÕu xuÊt b¶n th× hä còng sÏ lê tÞt ®i, hÖt nh­ hä ®· lê tÞt ®i nh÷ng bµi nãi vÒ Ai-r¬-len ®¨ng trªn b¸o “Marseillaise”6 . -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Xem tËp nµy, tr. 927-927. 2 Flag of Ireland . 3 Ma-li-oãc-ca. 4 El Obrero . 5 Ph. ¡ng-ghen. LÞch sö Ai-r¬-len . 6 Nh÷ng bµi cña Gien-ni M¸c vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1158 1159 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 ®¾ng khã nuèt. Mét lµ, b¶n th©n lêi v¨n kh«ng râ rµng l¾m, v× nã ®ßi hái nh÷ng tri thøc vÒ toµn bé ph¸p luËt cæ Ai-r¬-len hiÖn kh«ng tån t¹i n÷a; hai lµ, nã bÞ xuyªn t¹c rÊt nhiÒu; ba lµ, b¶n dÞch tåi, cã nh÷ng chç hoµn toµn sai; tuy nhiªn, qua v¨n b¶n vÉn thÊy râ r»ng quan hÖ ruéng ®Êt kh«ng ®¬n gi¶n nh­ §ª-vÝt1 dòng c¶m m« t¶ – kh«ng ®­îc v« t­ –. Trong phÇn ®· ®­îc c«ng bè, luËt ph¸p ®· gi¶i thÝch chÝnh nh÷ng quan hÖ phøc t¹p chø kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n. V¶ l¹i, t«i cßn ch­a ®äc hÕt toµn bé mí ®å cæ Êy, cã nh÷ng chç t«i ph¶i tham kh¶o b¶n tiÕng Ken-t¬, vµ v× t«i kh«ng cã cuèn ng÷ ph¸p nªn c«ng viÖc tiÕn triÓn kh«ng nhanh l¾m. Song t«i thÊy râ mét ®iÒu lµ nh÷ng ng­êi xuÊt b¶n tuy biÕt tiÕng Ken-t¬ mµ hiÓu néi dung còng kh«ng h¬n g× t«i. Tµi liÖu ®­îc xuÊt b¶n b»ng kinh phÝ nhµ n­íc, do c¸c uû viªn uû ban xuÊt b¶n luËt ph¸p cæ vµ ®iÒu lÖ cña Ai-r¬-len tiÕn hµnh472. Kh«ng nghi ngê g× n÷a, ®©y lµ chç lµm ¨n cùc kú ph¸t tµi. Trong b¸o c¸o nghÞ viÖn nµo cã thÓ biÕt ®­îc xem hµng n¨m ph¶i chi tiªu bao nhiªu ®Ó nu«i nh÷ng con ng­êi Êy? Hä ngåi ®ã tõ n¨m 1852, kh«ng lµm g× c¶, trõ viÖc thuª m­ín c¸c thuéc h¹ lµm viÖc, vµ hai tËp Êy lµ s¶n phÈm duy nhÊt ®­îc xuÊt b¶n tõ ®ã ®Õn nay. Xin göi lêi chµo nång nhiÖt tíi tÊt c¶ mäi ng­êi. Ph. ¡. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay “Der Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Gi. §ª-vÝt. TËp luËn v¨n lÞch sö .
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1654 M¸c göi ¡ng-ghen, 29 th¸ng t­ 1870 ¡ng-gh en göi m¸c, 1 th ¸ng n¨m 1870 1655 T ¹m biÖt «ng giµ. Göi lêi chµo bµ Li-di, Gi«-li-m©y-¬ 1 vµ Mu-r¬. ¤n-®¬ NÝch 277 C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay M¸c göi ¡ng-ghen Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ë Man-se-xt¬ K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 [Lu©n §«n], 29 th¸ng T­ 1870 P hrÕt th©n mÕn! S¸p-p¬ ®· mÊt håi 9 giê s¸ng h«m qua. T«i xin göi kÌm ba sè b¸o “Marseillaise” cã ®¨ng c¸c bµi cña 278 Gi. Uy-li-am1 . T«i cÇn nhËn l¹i nh÷ng sè b¸o nµy (cïng víi c¸c sè ¡ng-ghen göi M¸c474 b¸o “ÐgalitД vµ “SolidaritД xuÊt b¶n ë Thuþ SÜ) ®Ó viÕt bµi b×nh ë Lu©n §«n luËn cho Tæng Héi ®ång2 , – cho tíi nay t«i vÉn ch­a tranh thñ ®­îc thêi gian ®Ó viÕt nã (c¸c b¸o T©y Ban Nha th× kh«ng cÇn göi [Man-se-xt¬], 1 th¸ng N¨m 1870 tr¶), t«i còng göi kÌm theo ®©y sè ra gÇn ®©y cña tê “Vorbote”. Qua sè b¸o nµy anh sÏ thÊy r»ng BÕch-c¬ ®· c«ng khai ®o¹n tuyÖt Mo-r¬ th©n mÕn! víi Ba-cu-nin (kh«ng cÇn göi l¹i). S¸p-p¬ ®¸ng th­¬ng! Hµng ngò nh÷ng ®ång chÝ l·o thµnh cña Sau hÕt xin göi cho anh mét b¶n dÞch ra tiÕng Nga “Tuyªn chóng ta ngµy mét th­a thít. VÐc-th¬, V©y-®¬-mai-¬, Lu-pu-x¬2 , ng«n cña §¶ng céng s¶n” cña chóng ta. Trªn b¸o “Werker” vµ S¸p-p¬, – nh­ng ch¼ng cã c¸ch nµo kh¸c – µ la guerre comme µ la nh÷ng b¸o kh¸c, t«i thÊy r»ng cã b¶n dÞch Êy ë nhµ xuÊt b¶n guerre3 . Anh cã thÓ kiÕm cho t«i mét tÊm ¶nh cña «ng Êy kh«ng? “C¸i chu«ng” mµ Ba-cu-nin thõa kÕ; cho nªn t«i ®· ®Æt mua HoÆc nÕu cã thÓ th× hai tÊm; anh biÕt ®Êy – nh÷ng ng­êi ë D«-lin- tõ Gi¬-ne-v¬ s¸u b¶n 473 . TÊt nhiªn viÖc ®ã cã ý nghÜa ®èi víi chóng ta. -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Soãc-lem-m¬. 1 2 Gien-ni M¸c, xem tËp nµy, tr. 668. Vin-hem V«n-ph¬ 2 Xem tËp nµy, tr. 658-659. 3 trong chiÕn tranh ph¶i hµnh ®éng theo kiÓu chiÕn tranh.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1162 1163 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 ghen còng muèn cã mét tÊm ¶nh Êy.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1658 ¡ng-ghen göi m¸c, 1 th¸ng n¨m 1870 ¡ng-gh en göi m¸c, 1 th¸ng n¨m 1870 1659 X in c¶m ¬n vÒ nh÷ng tê b¸o. TÊt c¶ nh÷ng g× mµ anh yªu kÐm phÇn kiªn quyÕt ph¶n ®èi ý kiÕn cho r»ng Phæ lµ ®èi ph­¬ng cÇu sÏ göi tr¶ vµo ngµy mai. B¸o “ÐgalitД vµ “SolidaritД lÏ ra quan träng. Mét kÎ ®¸ng th­¬ng! t«i ®· göi tr¶ tõ l©u råi, nh­ng t«i t­ëng r»ng Tæng Héi ®ång T«i võa dÞch cho Li-di tÊt c¶ ba bµi b¸o cña Uy-li-am1 , Li-di ®· nhËn ®­îc mÊy sè b¸o Êy. Trong c¸c tê b¸o T©y Ban Nha rÊt kho¸i vÒ nh÷ng bµi b¸o Êy vµ nhiÖt liÖt c¶m ¬n ngµi Uy-li-am. ®­¬ng nhiªn ph¶n ¸nh quan ®iÓm ®«i chót ®Æc thï cña ng­êi T©y Göi anh nh÷ng lêi cÇu chóc tèt lµnh nhÊt. Ban Nha, ng­êi ta thÊy râ ¶nh h­ëng cña nh÷ng lêi lÏ v¨n hoa cña Ba-cu-nin. Ph. ¡. cña anh H«m qua t«i ®· gÆp Gum-pÐc-t¬. Khi «ng ta hái vÒ anh, t«i tr¶ lêi r»ng anh t¸i ph¸t bÖnh gan, th× «ng ta kh«ng ®Ó t«i nãi hÕt ®· Thêi gian gÇn ®©y c¸c l¸ th­ cña anh kh«ng cßn bÞ bãc xem nãi ngay r»ng: T¹i sao «ng Êy kh«ng ®i C¸c-l¬-xb¸t1 ? §Êy lµ c©u trém n÷a. Dï sao th× ng­êi ta còng ®· thËn träng h¬n víi nh÷ng tr¶ lêi cho anh ®Êy2 . ¤ng ta cho r»ng tèt h¬n hÕt lµ ®i vµo ®Çu thø Êy. mïa hÌ hoÆc s¾p ®Õn mïa thu, v× th¸ng B¶y – th¸ng T¸m ë ®ã LiÖu sÏ cã ai ®ã lo toan viÕt mét bµi t­ëng niÖm tho¶ ®¸ng vÒ chËt nÝch ng­êi vµ nãng ghª gím. Th¸i tö Phæ3 hiÖn ®ang ë ®ã; S¸p-p¬ ®Ó ®­a ®¨ng b¸o kh«ng? T«i kh«ng biÕt Õch-ca-ri-ót cã anh cã muèn lµm quen víi «ng ta kh«ng? ¤ng ta lµ ng­êi “cã thÝch hîp víi viÖc ®¸nh gi¸ mét c¸ch xøng ®¸ng ng­êi ®¹i biÓu ­u häc”4 k ia mµ. tó Êy cña c¸c nhµ ho¹t ®éng bÝ mËt l·o thµnh hay kh«ng. NghÞ quyÕt vÒ “Bee-Hive”5 sÏ lµm cho Xem Mua rÊt hµi lßng, «ng ta cho tíi nay vÉn ®Æt mua b¸o “Bee-Hive” vµ phÉn né v× tê b¸o hÌn h¹ ®ã. T«i muèn giíi thiÖu víi «ng ta tê “Reynolds’s” hoÆc, cã lÏ, anh ®­a ra mét tê b¸o nµo hay h¬n? Tê “Democratic News” cßn xuÊt b¶n kh«ng? C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña nguyªn In theo b¶n viÕt tay Xin göi kÌm ë ®©y nh÷ng tin tøc míi nhÊt tõ chç Vin-hem; b¶n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc «ng ta kiªn quyÕt t¸n thµnh ý kiÕn cho r»ng Phæ lµ ®èi ph­¬ng Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ b»ng tiÕng quan träng duy nhÊt cña c¸ch m¹ng ë §øc, nh­ng còng kh«ng Nga trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 C¸c-l«-vi Va-ri. -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- 2 Xem tËp nµy, tr. 637-640. -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 3 Phri-®rÝch - Vin-hem. 4 Trong nguyªn b¶n lµ ph­¬ng ng÷ BÐc-lin Jebildeter . 1 C¸c bµi thø s¸u, thø b¶y vµ thø t¸m trong lo¹t bµi cña Gien-ni M¸c bµn 5 C. M¸c. Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Tæng héi ®ång vÒ b¸o Bee-Hive . vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1660 M¸c göi ¡ng-gh en, 7 th¸ng n¨m 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 7 th ¸ng n¨m 1870 1661 kh«ng thuéc quèc tÕ475. 279 M¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬1 [Lu©n §«n], 7 th¸ng N¨m 1870 P hrÕt th©n mÕn! TuÇn nµy ë ®©y x¶y ra nhiÒu sù viÖc thó vÞ kh¸c nhau. Nh­ng b­u côc Anh hiÖn nay tá ra qu¸ ­ tß mß, cßn t«i th× kh«ng m¶y may cã ý ®Þnh gi¸n tiÕp cung cÊp tin tøc cho nã. Do ®ã vÒ chuyÖn Êy ®Ó sau nµy bµn khi gÆp mÆt nhau. H«m nay kh«ng nhËn ®­îc b¸o “Marseillaise”. Cã kh¶ n¨ng nã ®· bÞ tÞch thu. Thø t­ võa råi chóng t«i ®¸nh ®iÖn cho tê b¸o biÕt r»ng ®Õn thø n¨m nã sÏ nhËn ®­îc b¶n tiÕng Ph¸p cña Tuyªn bè cña Tæng Héi ®ång2 vµ kh«ng nªn dÞch tõ tiÕng Anh sang. C¶nh s¸t Pa-ri ®­¬ng nhiªn biÕt ngay bøc ®iÖn Êy, cßn Pi-ª-t¬-ri xem ra cho r»ng sù tè c¸o cña chóng t«i ®­a ra vµo ®ªm tr­íc cuéc tr­ng cÇu d©n ý lµ ®iÒu kh«ng ®¸ng mong muèn. Nh÷ng bøc ®iÖn tÇm th­êng cña h·ng Roi-t¬ – Ha-v¸t rót côc ®· cho chóng t«i c¸i dÞp mong ®îi tõ l©u lµ c«ng khai tuyªn bè trªn c¸c tê b¸o Pa-ri r»ng c¸i gäi lµ chi bé Ph¸p ë Lu©n §«n -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 T h­ viÕt trªn giÊy mÉu cã in tiªu ®Ò: Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, 256, High Holborn, London, W.C. ; trªn th­ cã dÊu h×nh bÇu dôc: Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. Héi ®ång trung ­¬ng. Lu©n §«n . 2 C. M¸c. V Ò viÖc truy n· nh÷ng thµnh viªn cña c¸c chi bé Ph¸p .
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1168 1169 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 H«m qua vµ h«m kia, tê “Standard” ®· ®¨ng hai bµi b¸o ®ª tiÖn chèng l¹i quèc tÕ, nh÷ng bµi b¸o nµy ®­îc viÕt theo mÖnh lÖnh trùc tiÕp cña sø qu¸n Ph¸p, gièng nh­ c¸c bµi ®¨ng trªn tê b¸o nhá b»ng tiÕng Ph¸p xuÊt b¶n ë Lu©n §«n “L’ International”. TÊt c¶ c¸c tê b¸o ë Lu©n §«n ®Òu nhËn ®­îc chØ thÞ cña Bru-x¬ – vµ ®­¬ng nhiªn chóng tu©n theo chØ thÞ Êy nh­ nh÷ng con chã s¨n bÈm sinh – lµ kh«ng ®­îc ®¨ng trªn c¸c cét b¸o cña m×nh mét ch÷ nµo vÒ nh÷ng biÖn ph¸p mµ c¶nh s¸t Anh ngÊm ngÇm tiÕn hµnh trong tuÇn qua chèng l¹i Phlu-r¨ng vµ Tæng Héi ®ång cña Quèc tÕ (hä nhÐt c¶ hai ®èi t­îng Êy vµo cïng mét rä). M­êi ngµn b¶n cña sè b¸o “Standard” nãi trªn ®· ®­îc göi sang Ph¸p. §Êy còng lµ mét c¸ch tr¶ thï lao, – hoÆc cã thÓ lµ Héi 10 th¸ng Ch¹p 476 ®· ®ét nhiªn häc biÕt tiÕng Anh? Thø ba võa råi ë Lu©n §«n lan truyÒn tin ®ån r»ng tuång nh­ chóng t«i bÞ b¾t ë n¬i mµ chóng t«i ®ang häp. Do ®ã ë ®©y xuÊt hiÖn, tr¸i víi lÖ th­êng, nh÷ng th«ng tÝn viªn b¸o chÝ thÌm kh¸t tin tøc. ë Anh, nh÷ng anh chµng Êy vµo lóc ho¶ng hèt ®· quªn mÊt ngay luËt lÖ cña m×nh vµ ®Ó m×nh bÞ l«i kÐo bëi nh÷ng b¸o chÝ mét phÇn th× dèt n¸t, mét phÇn th× cè t×nh nãi l¸o. ChiÒu ý c¶nh s¸t, chóng t«i gi¶ ®Þnh r»ng tÊt c¶ nh÷ng tin tøc mµ Gr¨ng-pe-r¬, Rai-t¬ vµ “Journal officiel” ®­a ra ®Òu lµ ch©n lý thiªng liªng. Nh­ng dÉu sao th× ChÝnh phñ Anh còng kh«ng thÓ lµm ®­îc g× c¶ mµ chØ ®Æt m×nh vµo ®Þa vÞ nùc c­êi nhÊt. VÒ viÖc dÉn ®é P hlu-r¨ng – tê “Gaulois” kh¼ng ®Þnh r»ng ng­êi ta ®ßi hái sù dÉn ®é Êy – ngay tõ ®Çu ®· kh«ng thÓ bµn ®Õn477. Gi÷a Ph¸p vµ V­¬ng quèc liªn hiÖp Anh chØ cã mét hiÖp ­íc vÒ dÉn ®é, hiÖp ­íc n¨m 1843. N¨m 1865 ChÝnh phñ Ph¸p tuyªn bè s¸u th¸ng n÷a sÏ huû bá hiÖp ­íc nµy, v× trªn
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1664 M¸c göi ¡ng-gh en, 7 th¸ng n¨m 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 7 th ¸ng n¨m 1870 1665 thùc tÕ kh«ng thi hµnh ®­îc do c¸c ®¹o luËt vÒ chøng cø cña Anh. Giê ®©y, sau vô ©m m­u cña Oãc-xi-ni n¨m 1858, Pan-míc- xt¬n ®­a ra tr­íc h¹ nghÞ viÖn dù luËt vÒ c¸c vô ©m m­u478, Do ®ã mµ n¨m 1866 mét sè thñ tôc vÒ vÊn ®Ò chøng cø ®· ®­îc söa ®æi mµ kh«ng cã sù söa ®æi nµo trong néi dung hiÖp ­íc. nh»m tuyªn bè lµ téi h×nh sù mäi ©m m­u nh»m giÕt ng­êi, dï lµ ë trong ph¹m vi V­¬ng quèc liªn hiÖp còng nh­ trªn l·nh thæ cña bÊt cø quèc gia nµo Trong hiÖp ­íc nµy ®· quy ®Þnh rÊt kü nh÷ng téi dÉn tíi sù dÉn kh¸c . ®é, trong sè téi Êy cã téi giÕt ng­êi (giÕt cha (parricide), giÕt trÎ L ý do ®­a ra dù luËt Êy lµ: con vµ ®Çu ®éc) vµ m­u s¸t, xin chó ý lµ m­u s¸t ë ®©y hiÓu theo 1) “©m m­u: hoµn toµn ®­îc xem lµ téi nhÑ” vµ theo luËt ph¸p nghÜa hµnh vi b¾t tay vµo thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng “mµ hËu qu¶ Anh, ©m m­u nh»m môc ®Ých giÕt ng­êi ®­îc xem nh­ lµ “©m trùc tiÕp ph¶i lµ c¸i chÕt cña ng­êi bÞ m­u s¸t”. m­u nh»m môc ®Ých lµm mÊt thanh danh cña ai ®ã”. Nh­ vËy c¨n cø vµo hiÖp ­íc Êy kh«ng thÓ, ch¼ng h¹n, dÉn ®é 2) viÖn tr­ëng viÖn kiÓm s¸t, hu©n t­íc R. Bª-ten, ®· chøng B«-ri nÕu anh ta ch¹y sang Anh, cµng kh«ng thÓ nãi ®Õn dÉn ®é minh mét c¸ch hoµn toµn cã c¨n cø r»ng: Phlu-r¨ng. môc 7, kho¶n 9 cña ®¹o luËt Ghª-oãc IV chØ ¸p dông ®èi víi thÇn d©n gèc VÊn ®Ò duy nhÊt ®­îc ®Æt ra lµ ë ®©y, liÖu toµ ¸n Anh cã thÓ Anh, r»ng ng­êi n­íc ngoµi sinh sèng ë V­¬ng quèc liªn hiÖp cã thÓ kh«ng bÞ trõng kÕt téi ng­êi n­íc ngoµi vÒ téi tham gia ©m m­u nh»m giÕt ng­êi ph¹t v× nh÷ng ©m m­u nh»m môc ®Ých giÕt ng­êi ë n­íc ngoµi . n­íc ngoµi kh«ng? Dù luËt vÒ ©m m­u, nh­ mäi ng­êi biÕt, ®· ph¸ s¶n vµ cïng Cho ®Õn n¨m 1828, kh«ng ai – ng­êi Anh còng nh­ ng­êi víi nã lµ b¶n th©n hu©n t­íc Pan-míc-xt¬n trong thêi gian s¾p n­íc ngoµi – bÞ truy n· ë ®©y vÒ hµnh ®éng giÕt ng­êi ®­îc thùc tíi còng sÏ ph¸ s¶n. hiÖn ngoµi ph¹m vi V­¬ng quèc liªn hiÖp. Nh÷ng ng­êi Anh ®Êu Nh­ thÕ lµ toµn bé sù ån µo mµ b¸o chÝ Ph¸p vµ Anh dÊy lªn sóng víi nhau ®· lîi dông ®iÒu nµy. Môc 7, ®iÒu kho¶n 9 ®¹o luËt lµ ®iÒu nh¶m nhÝ thuÇn tuý. Trong tr­êng hîp xÊu nhÊt, Phlu- Gioãc-gi¬ IV cã quy ®Þnh: r¨ng cã thÓ bÞ truy cøu vÒ téi nhÑ, ®Ó råi rót côc, sÏ nhËn sù ph¸n nÕu ai ®ã trong thÇn d©n cña bÖ h¹ bÞ tè c¸o lµ giÕt ng­êi hoÆc tham gia hµnh quyÕt cuèi cïng theo môc 7, kho¶n 9 ®¹o luËt Gioãc-gi¬ IV, vµ ®éng giÕt ng­êi ®­îc thùc hiÖn ë n¬i nµo ®ã ngoµi ph¹m vi V­¬ng quèc liªn hiÖp, th× ng­êi ®ã ph¶i bÞ xÐt xö vÒ téi Êy t¹i V­¬ng quèc liªn hiÖp . ng­êi ta sÏ nhÊt thiÕt bÞ thÊt b¹i vµ sÏ buéc ph¶i ®­a ra dù luËt L uËt Êy ®­îc ®Æt ra ®èi víi nh÷ng kÎ ®Êu sóng ng­êi Anh, do vÒ c¸c téi ©m m­u. LÏ nµo Gl¸t-xt«n sÏ l¹i muèn ®¹t ®­îc c¸i mµ ®ã chØ ¸p dông ®èi víi “c¸c thÇn d©n cña bÖ h¹”. ngay c¶ Pan-míc-xt¬n còng kh«ng ®¹t ®­îc! Do ®ã mµ n¨m 1858, trong vô ¸n b¸c sÜ BÐc-na, b¸c sÜ nµy ®· NÕu nh­ ©m m­u Êy – nh»m giÕt h¹i Ba-®anh-ghª1 kh«ng chøng minh r»ng “toµ ¸n kh«ng cã thÈm quyÒn”. Toµ ¸n cã th¸i ®é ph¶i lµ sù bÞa ®Æt thuÇn tuý cña c¶nh s¸t, th× dï sao nã còng n« lÖ nµy b¶o l­u cho m×nh quyÒn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Êy, bá ngá nã -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- vµ quyÕt ®Þnh r»ng tr­íc hÕt ph¶i xem xÐt ®¬n thØnh cÇu cña phÝa -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- bµo ch÷a vÒ sù v« téi. ViÖc xö tr¾ng ¸n b¸c sÜ BÐc-na ®· ng¨n c¶n 1 biÖt danh cña Na-p«-lª-«ng III (theo tªn ng­êi thî x©y mµ h¾n m­în bÊt cø sù ph¸n quyÕt nµo vÒ vÊn ®Ò ph¸p lý Êy. quÇn ¸o ®Ó mÆc khi trèn khái nhµ tï vµo n¨m 1846).
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1172 1173 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 lµ mét hµnh ®éng ngu xuÈn nhÊt mµ ng­êi ta cã thÓ nghÜ ra
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1668 M¸c göi ¡ng-gh en, 7 th¸ng n¨m 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 7 th ¸ng n¨m 1870 1669 truyÒn lý luËn cña ngµi Ba-cu-nin (tøc lµ ch¼ng cã thø lý ®­îc. May thay, ®Õ quèc còng kh«ng thÓ cøu v·n ®­îc nhê sù ngu xuÈn cña kÎ thï cña nã. R«-bin, tay sai cña Ba-cu-nin, hiÖn ®ang ë Pa-ri vµ ®· trë thµnh uû viªn cña Héi liªn hiÖp Pa-ri (cña quèc tÕ)479 göi ngay tíi ®ã kiÕn nghÞ thõa nhËn míi cña vïng ng«n ng÷ uû ban R«-manh lµ uû ban ch©n chÝnh vµ chÝnh thøc tuyªn bè trªn tê “Marseillaise” r»ng chØ cã nh÷ng ng­êi ñng hé uû ban Êy míi lµ thµnh viªn ch©n chÝnh cña Quèc tÕ. Nh­ng chóng t«i ®· b¸o tr­íc ®­îc cho ng­êi cña chóng ta ë Pa-ri1 . Cho nªn R«-bin ®· thÊt b¹i th¶m h¹i víi kiÕn nghÞ cña h¾n. §· quyÕt ®Þnh r»ng Héi liªn hiÖp Pa-ri k h«ng cã thÈm quyÒn g× ®Ó can thiÖp, vµ sù viÖc thuéc quyÒn xem xÐt cña Tæng Héi ®ång ë Lu©n §«n. Sù viÖc nµy nãi lªn ®Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p mµ ngµi2 Ba-cu-nin sö dông. ¢m m­u Pa-ri ®· gi¸ng mét ®ßn nÆng nÒ vµo kÕ ho¹ch ®· hoµn toµn chÝn muåi vÒ viÖc tæ chøc ®¹i héi ë Pa-ri vµ chuyÓn Tæng Héi ®ång sang ®ã vµo lóc thÝch hîp. T«i ®· nhËn ®­îc cña Ba-cu-nin n¨m sè ®Çu cña tê “C¸i chu«ng” cïng víi phô ch­¬ng b»ng tiÕng Ph¸p. B¶n th©n b¶n c­¬ng lÜnh Nga rÊt tiªu biÓu480. T¹p chÝ nµy tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ “tiÕng nãi cña mét ®¶ng ®Æc biÖt nµo” (tiÕng nãi cña mét ®¶ng ®Æc biÖt nµo) 3 mµ lµ tiÕng nãi cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi chÝnh trùc (nh÷ng ng­êi chÝnh trùc3*) khao kh¸t “gi¶i phãng n­íc Nga” vµ “bÊt b×nh víi trËt tù hiÖn hµnh”. Kh«ng ch¹y theo nguyªn t¾c, thùc tiÔn tr­íc hÕt! Song chóng ta, T©y ¢u vµ Hîp chóng quèc Mü, vÒ phÝa m×nh, ph¶i hoµn toµn bã hÑp ë viÖc tuyªn -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Xem tËp nµy, tr. 919-920. 2 Tõ ngµi M¸c viÕt b»ng tiÕng Nga b»ng ch÷ c¸i la-tinh. 3 Nh÷ng tõ trong ngoÆc ®¬n, M¸c viÕt b»ng tiÕng Nga.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1176 1177 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 Mo-r¬ luËn nµo c¶), nghÜa lµ tuyªn truyÒn theo tinh thÇn nh­ thÓ mäi d©n téc ®Òu ®· diÖt vong. Cho nªn «ng ta còng kh«ng cho phÐp chóng ta cã sù can thiÖp nµo vµo chÝnh s¸ch ®èi néi còng nh­ ®èi ngo¹i. ThËt lµ mét kÎ hÕt søc x¶o quyÖt! Boãc-c¬-hai-m¬ phôc håi søc khoÎ rÊt chËm, nh­ng ®ang cã sù chuyÓn biÕn tèt. Thø n¨m võa råi t«i l¹i ®Õn nhµ «ng ta (trong cuéc t¶n bé t«i bÞ c¶m nÆng, lµm cho ®Çu ãc cø ph¸t ®iªn lªn). ¤ng ta phÊn khëi vÒ bøc th­ cña anh. Qua th­ cña «ng ta, “göi kÌm ë ®©y”, anh cã thÓ thÊy nhu cÇu cña «ng ta muèn tù lµm cho m×nh r¬i vµo c¶nh nùc c­êi. ¤ng ta ra vÎ quan träng – «ng ta lµ ng­êi hµi h­íc bÈm sinh1 – khi ®¸nh gi¸ Lª-v¬! nh­ng «ng ta l¹i réng l­îng ®Õn møc cã khi thËm chÝ bËt c­êi vµ xin l­îng thø v× bÖnh tËt cña m×nh. ¤ng ta tá ra hÕt søc ng©y th¬ khi nghÜ r»ng nh÷ng s¸ch thuéc lo¹i cña “Ha-ri Loãc-rª-ke” th× «ng ta cã thÓ ví ®­îc cho m×nh hµng t¸, nh­ qu¶ m©m x«i2 . Sau ®ã t«i göi cho «ng ta cuèn “Pi-te Xim-pl¬”3 th× «ng ta thùc sù thÊy cuèn ®ã “hay h¬n nhiÒu”. Thø t­ võa råi ng­êi ta ®· an t¸ng S¸p-p¬. Xin h·y viÕt ph¸c ra cho t«i mét sè sù thËt vÒ tiÓu sö cña anh Êy mµ anh cßn nhí. CÇn viÕt mét bµi t­ëng niÖm ng¾n. Xin göi lêi th¨m bµ Li-di, Mu-r¬, Gi«-li-m©y-¬4 . -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 T rong nguyªn b¶n: Kladderadatsch , tªn cña mét t¹p chÝ ch©m biÕm §øc. 2 Nh¹i c©u nãi cña Phan-xt¸p (xem SÕch-pia. Vua Hen-rÝch IV , phÇn I, håi II, mµn 4). 3 Ph. M¸c-ri-Õt. Pi-te Xim-xl¬ . 4 Soãc-lem-m¬.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1672 ¡ng-ghen göi m¸c, 8 th¸ng n¨m 1870 ¡ng-gh en göi m¸c, 8 th ¸ng n¨m 1870 1673 bÖnh; trong cuéc tr­ng cÇu d©n ý quy ®Þnh cho populus1 mét liÒu (Bé r©u cña t«i ngµy cµng b¹c ®i.) thuèc giÕt ng­êi, gièng nh­ thÇy lang b¨m ch÷a trÞ bÖnh nÆng Anh h·y nhËn kÌm theo ®©y: 2 sè b¸o “ÐgalitД vµ mét sè bµi nµo còng b¾t ®Çu b»ng mét liÒu thuèc tÈy cùc m¹nh; t«i quan t©m tiÓu luËn vÒ vÊn ®Ò tr­ng cÇu d©n ý: A-li-xe-xta: “Göi cö tri” (viÕt chê ®îi kÕt qu¶ ch÷a bÖnh; hiÖn nay t«i chØ cã tin tøc vÒ cuéc bá tinh tÕ), R«-gia-r¬: “Cuéc tr­ng cÇu d©n ý cña ®Õ chÕ” (rÊt tåi), phiÕu ë Pa-ri, nã tèt ®Õn møc mäi sù gi¶ t¹o cña bän quan l¹i ®Òu A. Hum-bÐc: “Cuéc tr­ng cÇu d©n ý cña thî s¬n trµng” (kÞch vui hoµn toµn kh«ng thÓ xuyªn t¹c ®­îc464. tuyÖt vêi cña mét trong nh÷ng biªn tËp viªn b¸o “Marseillaise”) Tê “Daily News” vµ tê “Observer” nãi to¹c ra r»ng Côc c¶nh (theo phong c¸ch cña ©m nh¹c èp-phen-b¾c). s¸t Anh chuÈn bÞ tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn thiÕt cho Côc c¶nh s¸t Ph¸p vµ ®· ®¸nh ®iÖn cho nã. Côc c¶nh s¸t Anh bÞ nh÷ng héi viªn Héi C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der phª-ni-¨ng lµm cho ho¶ng sî, nªn ®· gì bá h¼n mÆt n¹ vµ trë In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc thµnh ®ª tiÖn h¬n bÊt cø côc c¶nh s¸t nµo. H·y chó ý! H·y sö K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 dông giÊy máng h¬n lµm phong b×, nh÷ng phong b× dÇy t«i cã thÓ bãc ra vµ d¸n l¹i mµ kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt g×. VÒ nh÷ng chiÕn tÝch anh hïng cña Côc c¶nh s¸t Anh ®èi víi quèc tÕ vµ Phlu-r¨ng, c¸c anh vÉn ph¶i c«ng bè ë Ph¸p vµ §øc2 . M­êi ngµn b¶n, tøc lµ 40 pao xtÐc-lin, – thÕ lµ rÎ kh¸c th­êng; t«i cho r»ng tê “Standard” b¸n m×nh víi gi¸ ®¾t h¬n. 280 Nh­ng ë ®©y ph­¬ng thøc mua chuéc Êy ®· trë nªn th­êng ¡ng-ghen göi m¸c thÊy tõ l©u råi. ë Lu©n §«n Xem ra s¸ch cña Plª-rèp-xki kh«ng bÞ tÞch thu, Ýt ra ë Lai-pxÝch cã mét sè b¶n. G· ngu ngèc chñ cöa hµng mua b¸n Man-se-xt¬, 8 th¸ng N¨m 1870 s¸ch, mµ t«i cã quan hÖ, l¹i ®ßi hái kh«ng ph¶i b¶n gèc tiÕng Nga mµ lµ b¶n dÞch tiÕng Anh hiÖn kh«ng cã. Cho nªn ng­êi ta ®· Mo-r¬ th©n mÕn! kh«ng göi cuèn s¸ch Êy tíi ®­îc. T«i cho r»ng víi tÊn tuång cña m×nh vÒ vô ©m m­u, ngµi Pi-ª-t¬-ri ®· tÝnh sai hoµn toµn. Ngay b¶n th©n bän c¶nh s¸t -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- hiÖn nay còng kh«ng cßn tin vµo nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch ngu -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- xuÈn cò rÝch Êy n÷a. TÊt c¶ c¸i ®ã qu¸ ­ tr¬n tru. VÞ B«-na-p¸c- 1 nh©n d©n. t¬ ®ª tiÖn Êy bao giê còng chØ cã mét ph­¬ng thuèc cho mäi thø 2 Xem tËp nµy, tr. 668-672.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1674 ¡ng-ghen göi m¸c, 8 th¸ng n¨m 1870 ¡ng-gh en göi m¸c, 8 th ¸ng n¨m 1870 1675 T hÕ lµ tê “C¸i chu«ng”1 d ­íi sù l·nh ®¹o cña Ba-cu-nin trë NÕu nh­ Vin-hem kh«ng ®¨ng lêi tuyªn bè cña t«i th× t«i sÏ khiÕu nªn xuÊt s¾c h¬n d­íi thêi GhÐc-sen. Víi ngµi Vin-hem th× kh«ng cßn cã sù nhÞp nhµng. §­¬ng nhiªn, anh nhËn thÊy r»ng “do kh«ng cã thî s¾p ch÷” (nh­ vËy lµ anh ta trë thµnh ng­êi biªn tËp ®Ých thùc) mµ cuèn “ChiÕn tranh n«ng d©n” ®­îc in ra tåi tÖ ®Õn møc ë Gr¨ng-pe-r¬ còng kh«ng thÓ x¶y ra sù lén xén lín nh­ thÕ, ngoµi ra, g· sóc sinh Êy ®· tù ý thªm th¾t vµo phÇn chÝnh v¨n cña t«i nh÷ng chó thÝch mµ kh«ng nªu râ t¸c gi¶, nh÷ng chó thÝch thuÇn tuý v« nghÜa, vµ kh«ng nghi ngê g× n÷a, ai ai còng cho lµ do t«i viÕt ra . T«i ®· mét lÇn ng¨n cÊm «ng ta lµm viÖc ®ã, vµ «ng ta ®· næi ®o¸, nh­ng b©y giê sù ngu xuÈn ®· ®i xa tíi møc kh«ng tµi nµo chÞu ®ùng ®­îc n÷a. VÒ Hª-ghen, con ng­êi Êy ®­a ra chó thÝch sau ®©y: “trong khèi quÇn chóng ®«ng ®¶o h¬n «ng næi tiÕng víi t­ c¸ch lµ ng­êi ph¸t hiÖn ra (!) vµ ng­êi biÖn hé (!!) t­ t­ëng quèc gia cña v­¬ng quèc Phæ”481 (!!!). LÇn nµy t«i ®· ph¬i bµy cho «ng ta râ toµn bé sù thËt vµ t«i ®· göi ®¨ng b¸o lêi tuyªn bè ®­îc viÕt b»ng lêi lÏ dÞu dµng nhÊt trong t×nh h×nh hiÖn nay. Lµ mét kÎ ngu ngèc, mét kÎ mµ trong nh÷ng n¨m dµi vÉn loay hoay mét c¸ch bÊt lùc xung quanh sù m©u thuÉn nùc c­êi gi÷a ph¸p luËt vµ quyÒn lùc, gièng nh­ anh lÝnh bé binh c­ìi con ngùa ®iªn lo¹n vµ bÞ giam cÇm trong s©n quÇn ngùa, – kÎ ngu xi Êy dù tÝnh mét c¸ch v« kiªm sØ mong thanh to¸n mét nh©n vËt nh­ Hª-ghen chØ b»ng mét tõ “ng­êi Phæ”, ®ång thêi ®¸nh lõa c«ng chóng, lµm cho hä cã thÓ nghÜ r»ng ®iÒu ®ã tuång nh­ t«i nãi ra. §èi víi t«i th× b©y giê ®· qu¸ ®ñ råi. -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Tõ nµy, ¡ng-ghen viÕt b»ng tiÕng Nga.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1182 1183 ¨ ng-ghen göi m¸c, 22 th¸ng hai 1882 ¨ng-ghen göi m¸c, 22 th ¸ng hai 1882 n¹i lªn cÊp trªn cña «ng ta – Ban chÊp hµnh1 , cßn nÕu nh­ cÊp trªn nµy tr¸nh nÐ th× t«i sÏ cÊm in tiÕp. Thµ kh«ng in g× c¶ cßn h¬n lµ nhê vµo Vin-hem theo c¸ch Êy mµ næi tiÕng lµ con lõa. Xin göi tr¶ th­ cña Boãc-c¬-hai-m¬. Ngµi nµy dï sao vÉn rÊt nh©n tõ víi Lª-v¬2 nÕu thÊy anh ta buån c­êi. “Thî s¬n trµng”3 hay l¾m. Nh÷ng thø cßn l¹i, t«i ch­a ®äc. VÒ S¸p-p¬ th× t«i kh«ng thÓ nãi g× víi anh4 , nh÷ng ®iÒu mµ b¶n th©n anh cßn ch­a biÕt hoÆc nh÷ng t­ liÖu tèt h¬n mµ anh ch­a nhËn ®­îc cña Pphen-®¬. T ê “Kölnische Zeitung” s½n sµng tin t­ëng r»ng ®¸y §¹i T©y D­¬ng ®­îc phñ chÊt nguyªn sinh “chÊt nhÇy tù vËn ®éng vµ tù nu«i d­ìng”. ¤-oen t×m thÊy ë d­íi líp ®Êt sÐt ë Lu©n §«n x­¬ng sä cña mét con chim khæng lå gièng víi con chim kh«ng c¸nh ë Niu-Di-l¬n. C¸i hay nhÊt trong luËt Ai-r¬-len cæ ®¹i377 lµ luËt gia ®×nh. Thêi ®¹i Êy tÊt ph¶i lµ thêi ®¹i sèng phãng ®·ng. ChÕ ®é ®a thª ®· tån t¹i, Ýt ra còng ®­îc chÊp thuËn, ®ång thêi vî kh«ng hîp ph¸p ®­îc chia thµnh s¸u – b¶y nhãm, trong ®ã cã “imris” “mµ anh ta (®µn «ng) chiÕm h÷u víi sù ®ång ý cña chång chÞ Êy”. LuËt lÖ vÒ chi phèi tµi s¶n còng Êu trÜ cao ®é. NÕu tµi s¶n hai bªn nh­ nhau th× chång vµ vî (vî thø nhÊt hoÆc vî chÝnh) chi phèi chung. NÕu chång cã tÊt c¶, cßn vî kh«ng cã g×, th× chång -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Ban chÊp hµnh Brao-svai-g¬ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ x· héi. 2 S. Lª-v¬. H¸c-ri Loãc-rª-ke . 3 Hum-bÐc. Tr­ng cÇu d©n ý cña thî s¬n trµng . 4 Xem tËp nµy, tr. 673-674.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1678 M¸c göi ¡ng-ghen, 10 th ¸ng n¨m 1870 M¸c göi ¡ng-ghen, 10 th¸ng n¨m 1870 1679 chi phèi. NÕu toµn bé tµi s¶n thuéc vÒ vî mµ chång kh«ng cã g×, [Lu©n §«n], 10 th¸ng N¨m 1870 th× “vî chiÕm ®Þa vÞ cña chång, cßn chång chiÕm ®Þa vÞ cña vî”. Dï sao th× ®iÒu ®ã còng v¨n minh h¬n lµ luËt Anh hiÖn ®¹i. Còng cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®Þa vÞ ph¸p luËt cña nh÷ng ng­êi ®µn «ng ®­îc bao nu«i. Xin göi lêi chµo nång nhiÖt. Ph. ¡. cña anh. Chí nãi víi t«i vÒ r©u b¹c. R©u t«i th× qu¸ ®ñ b¹c råi, nh­ng sù ®­êng bÖ t­¬ng øng cßn ch­a tíi. C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn: In theo b¶n viÕt tay “Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc und K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 281 M¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬1 -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 T h­ viÕt trªn giÊy mÉu cã tin tiªu ®Ò: “Tæng Héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ 256, High, London, W.C.”; trªn th­ cã dÊu h×nh bÇu dôc “Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. Héi ®ång trung ­¬ng. Lu©n §«n”.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học