1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 32 phần 4

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 32 phần 4

Những người khác chỉ trích Marx từ khía cạnh triết lý khoa học. Karl Popper chỉ trích các lý thuyết của Marx là không có tính khả thi, điều mà ông tin là xuất phát từ một số khía cạnh lý luận lịch sử và chính trị xã hội phi khoa học của Marx; tiêu chuẩn tính khả thi của Popper, dù rất có ảnh hưởng, cũng đã bị chứng minh có thể gây tranh cãi. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 682 683 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng ba 1869 m ¸c göi ¡ng-g

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 114

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 682 683 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng ba 1869 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng ba 1869 tiÖn cña «ng ta còng lµ ®éc nhÊt v« nhÞ. ChÝnh c¸i tªn KiÕc- Mo-r¬ th©n mÕn! sman Êy mÊy n¨m tr­íc ®©y ®· chøng minh sù bÊt tö cña linh hån1 . Nh­ng dï sao th× nh÷ng s¸ng t¸c cña h¾n còng kh«ng ph¶i lµ bÊt tö. Bøc th­ göi kÌm theo ®©y268 ®· m« t¶ t©m tr¹ng cña c«ng nh©n tØnh Ranh ®èi víi §¹i héi B¸c-men  En-b¬-phen-®¬. Svai- x¬ quªn r»ng R«-be-xpi-e chØ kh«ng ®Õm xØa g× ®Õn lêi buéc téi khi mµ «ng ta v÷ng tin vµo sù nghiÖp cña m×nh, hoÆc cã thÓ tr¶ lêi b»ng m¸y chÐm. Nh­ng kÎ ¨n hèi lé nãi chung kh«ng nªn lÊy ng­êi kh«ng thÓ mua chuéc ®­îc lµm tÊm g­¬ng cña m×nh. Chµo anh. C.M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F.Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng K.Marx". Bd. IV, Stuttgart, 1913 §øc 177 ¡ng-ghen göi m¸c ë Lu©n §«n Man-se-xt¬, 14 th¸ng T­ 1869 -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 I-u. KiÕc-sman. "VÒ sù bÊt tö".
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 684 685 ¡ng-gh en göi m¸c, 14 th¸ng t­ 1869 ¡ ng-ghen göi m¸c, 14 th¸ng t­ 1869 chñ nghÜa x· héi L¸t-xan vµ c¸c thø chñ nghÜa x· héi kh¸c1 . T «i xin göi tr¶ anh bøc th­ cña chi héi D«-lin-ghen. L¸t-l«i lµ ai vËy? NÕu nh­ cã thÓ thóc ®Èy anh chµng Êy viÕt bµi Bøc th­ nµy cßn ®¸ng chó ý ë chç nã v¹ch trÇn nh÷ng lêi vÒ cuèn s¸ch cña anh2 cho tê "Fortnightly" th× vÉn tèt h¬n lµ kho¸c l¸c cña LÝp-nÕch vÒ "tæ chøc c¸c héi liªn hiÖp ë D«-lin-ghen kh«ng cã g× c¶. Bµi cña C«ng-gri-v¬ tr¶ lêi Hít-xli lµ kh« khan, vµ Buèc-sai-®¬". Héi liªn hiÖp D«-lin-ghen269 ® · tån t¹i tõ tr­íc, ngu xuÈn vµ v« bæ nhÊt trong c¸c bµi mµ tr­íc ®©y t«i ®· ®äc3 . cßn Héi liªn hiÖp Buèc-sai-®¬ th× do ng­êi D«-lin-ghen tæ chøc ra. NÕu nh­ ®ã lµ trÝ tuÖ cao nhÊt cña nh÷ng ng­êi theo chñ nghÜa Bµi b¸o vÒ cuéc khëi nghÜa CrÝt trªn tê "Diplomatic Review" lµ C«ng-t¬ th× qu¶ thùc hä cã thÓ b×nh th¶n ®Ó cho ng­êi ta mai t¸ng bµi hay nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng bµi ®· ®¨ng trªn b¸o ®ã tõ l©u m×nh. nay, l¹i cßn c¶ th­ cña Uèc-c¸c-t¬ göi Phu-¸t-pa-sa n÷a. Nh­ng M¾t cña t«i vÉn ch­a thÓ c¨ng ra qu¸ møc, vµ h«m nay t«i l¹i vÉn nh­ tr­íc ®©y, xuÊt xø kh«ng ®­îc chØ râ, lêi tuyªn bè cña nhËn thÊy ®iÒu ®ã v× tèi h«m qua t«i ®äc qu¸ nhiÒu d­íi ¸nh ®Ìn, Brun-nèp trong b¸o c¸o khÈn Hy L¹p lÊy ë ®©u, nghÜa lµ ph¶i v× vËy xin dõng bót. H«m thø b¶y chóng t«i ®· nhËn ®­îc bøc th­ ch¨ng b¸o c¸o khÈn Êy ®­îc ®¨ng trong mét tËp v¨n kiÖn chÝnh rÊt ®¸ng phÊn khëi cña Tót-xi. thøc, ®iÒu nµy Ýt cã kh¶ n¨ng (trõ phi lµ tËp v¨n kiÖn Hy L¹p), Xin göi nh÷ng lêi chóc mõng tèt ®Ñp nhÊt tíi chÞ vµ Gien-ni. hay lµ nã r¬i vµo tay Uèc-c¸c-t¬ qua con ®­êng t­ nh©n. BiÕt ®iÒu nµy lµ rÊt quan träng phßng sau nµy cÇn trÝch dÉn. Tuyªn bè ®ã hoµn toµn trïng hîp víi ®iÒu mµ t«i lu«n lu«n kh¼ng ®Þnh: n­íc Ph.¡. cña anh Nga kh«ng g©y ra chiÕn tranh tr­íc khi x©y dùng ®­îc hai tuyÕn ®­êng s¾t  ®i H¾c H¶i vµ Prót. HiÖn nay ng­êi Nga ®ang x©y dùng ®iªn cuång vµ vay tiÒn ®iªn cuång,  sau ba n¨m ®· vay ®­îc kho¶ng 47 000 000 pao xtÐc-linh (!); phÇn lín sè ®ã chi dïng C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng cho cuéc chiÕn tranh sau nµy. und K. Marx". Bd. IV, Stuttgart, 1913; §øc Dï sao, c¨n cø vµo c¸c cuéc ®µm ph¸n Êy th× B«i-xt¬ lµ c«ng bè toµn v¨n trong MarxEngels Pan-míc-xt¬n cña n­íc ¸o, vµ t×nh h×nh ®ã còng cã thÓ ®Èy Gesamtausgabe. Dritte Abteillung, Bd.4, 1931, vµ trong C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, nhanh sù më ®Çu cña c¸c hµnh ®éng qu©n sù. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, Ch¼ng lÏ hiÖn nay Ai-s¬-hèp kh«ng göi cho anh tê "Social - 1931 Demokrat" n÷a? §iÒu rÊt quan träng lµ cÇn biÕt hiÖn nay Svai-x¬ -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo trong tê b¸o cña m×nh. -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- 1 Xem tËp nµy, tr. 814-816. Bµi cña L¸t-xan trªn tê "Fortnightly"266 ch¾c anh ®· ®äc vµ 2  tËp I bé "T­ b¶n". thÊy r»ng ë ®ã ng­êi ta nãi vÒ anh nh­ lµ bè ®Î thùc sù cña 3 R. C«ng-gri-v¬. "¤ng Hít-cli nãi vÒ «ng C«ng-t¬".
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 686 687 m ¸c göi ¡ng-ghen, 15 th¸ng t­ 1869 m ¸c göi ¡ng-ghen, 15 th¸ng t­ 1869 n«ng d©n" víi nh÷ng ®iÒu kiÖn g×. Anh ta viÕt cho anh r»ng Õch-ca-ri-ót (ng­êi ®· kh«ng biÕt g× vÒ chuyÖn nµy) b¸o cho anh ta biÕt anh ®Þnh göi c¸i ®ã cho anh Êy, r»ng anh ta kh«ng thÓ thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn do anh ®Æt ra. Anh ta viÕt tiÕp cho t«i 178 r»ng anh ta cßn nî Õch-ca-ri-ót 30 ta-le tõ hai quý nay vµ khÈn m¸c göi ¡ng-ghen270 cÇu t«i cho anh ta vay sè tiÒn Êy "víi lêi høa danh dù" sÏ hoµn tr¶ ë Man-se-xt¬ t«i sau mét thêi gian  kh«ng x¸c ®Þnh. TuyÖt nhiªn kh«ng thÓ lµm viÖc Êy v× t«i ®· cho mét ng­êi b¹n cña t«i lµ §uy-p«ng vay L u©n §«n, 15 th¸ng T­ 1869 mét sè tiÒn nhiÒu h¬n sè tiÒn trªn chót Ýt råi. L¸t-l«i lµ mét luËt s­, mét trong nh÷ng céng t¸c viªn chÝnh P hrÕt th©n mÕn! cña tê "Spectator", theo ph¸i hîp t¸c x·, ngoan ®¹o, tö thï cña Ch¸u Gien-ni ®· ®Õn n¬i b×nh yªn vµo h«m thø t­. Trªn bän theo chñ nghÜa C«ng-t¬. Do cã sù céng t¸c cña Bi-d¬-li, ®­êng vÒ, trªn biÓn s­¬ng mï dµy ®Æc ®Õn nçi tµu suýt bÞ ®¾m. Ha-ri-x¬n, v.v. mµ «ng ta ®· c«ng khai rót khái tê T«i göi kÌm theo ®©y m¶nh giÊy cña Vin-hem. Tr­íc hÕt anh "Commonwealth" cña chóng ta. C¸ch ®©y ®· l©u, «ng ta cã göi sÏ thÊy c©u tr¶ lêi cña anh ta ®èi víi c©u chÊt vÊn cña t«i vÒ cho t«i hai cuèn s¸ch máng cña «ng ta; «ng ta lµ b¹n cña Gi«n-x¬ "nh÷ng hµnh vi ®ª tiÖn" mµ anh ta lªn ¸n Svai-x¬. "KhÝa c¹nh L«i-®¬ hoÆc L«i-®¬ Gi«n-x¬, nh­ ë ®ã ng­êi ta gäi ng­êi thî may chÝnh trÞ" cña sù viÖc Êy chØ quy vµo hai v¨n kiÖn phô dÝnh d¸ng nh­ vËy. MÊy ngµy tr­íc t«i ®· ®äc sè b¸o "Fortnightly" h÷u ®Õn cuéc vËn ®éng bÇu cö. Anh ph¶i göi tr¶ t«i nh÷ng c¸i ®ã, v× vÒ quan266, nªn t«i ®· göi cho «ng ta b¶n cuèi cïng cña "T­ b¶n" mµ phÝa m×nh, Vin-hem yªu cÇu göi tr¶, bëi v× xem ra ®Êy lµ toµn bé t«i cã (kÌm theo lµ biªn lai nhËn sè 1). §­¬ng nhiªn t«i biÕt r»ng "tµi liÖu khëi tè" chÝnh trÞ cña anh ta. «ng ta ®äc ®­îc tiÕng §øc. §ång thêi t«i göi cho «ng ta mét bøc La-ph¸c-g¬ ®· göi cho t«i b¶n dÞch tiÕng Ph¸p cuèn "Tuyªn th­ trong ®ã t«i ch©m biÕm tÝ chót bµi viÕt cña «ng ta, trong bµi ng«n céng s¶n" cña cËu Êy mµ chóng ta cÇn xem. H«m nay t«i göi nµy «ng ta tr­íc hÕt buéc L¸t-xan tuyªn truyÒn c¸c nguyªn t¾c cho anh b¶n th¶o qua ®­êng b­u ®iÖn. HiÖn giê viÖc ®ã kh«ng cña t«i ë §øc, sau ®ã buéc t«i ph¶i tuyªn truyÒn c¸c nguyªn t¾c gÊp. T«i tuyÖt nhiªn kh«ng muèn ®Ó La-ph¸c-g¬ sèt s¾ng kh«ng cña L¸t-xan ë Anh1 (th­ tr¶ lêi sè 2). T«i hy väng r»ng qua sù cÇn thiÕt trong viÖc nµy. Nh­ng nÕu nh­ sím hay muén ph¶i xuÊt trung gian cña «ng ta vÉn cã thÓ cã ®­îc nh÷ng bµi b×nh luËn b¶n t¸c phÈm Êy ë Ph¸p th× mét sè phÇn, ch¼ng h¹n phÇn nãi vÒ cuèn s¸ch cña t«i2 trªn tê b¸o nµo ®ã cña Anh. L¸t-l«i còng lµ chñ nghÜa x· héi §øc hoÆc chñ nghÜa x· héi "ch©n chÝnh", ph¶i rót gän ®i mÊy dßng, v× ë ®ã tÊt c¶ nh÷ng c¸i Êy kh«ng g©y ra sù -------------------------------------- ----------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- høng thó nµo. -------------------------------------- ---------------------------------- ------------------------------------------------------------------------- B©y giê quay l¹i víi con cõu ®ùc Vin-hem. T«i ® · viÕt th­ 1 Xem tËp nµy, tr. 814-816. cho anh ta nãi r»ng anh sÏ ®ång ý ®­a cho anh ta "ChiÕn tranh 2  tËp I bé "T­ b¶n".
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1090 ¡ng-gh en göi M¸c, 16 th¸ng T­ 1869 ¡ng-ghen göi M¸c, 16 th ¸ng T­ 1869 1091 ng­êi rÊt sïng b¸i Ri-c¸c-®«, hiÖn nay, khi mµ Min b«i bÈn tÊt c¶ Hª-ghen, nh÷ng ®o¹n trÝch cña bµi b×nh luËn trªn anh cã thÓ th× ®Êy lµ mét thø ngo¹i lÖ. H«m nay t«i ngÉu nhiªn ph¸t hiÖn trong nhµ cã hai cuèn "§øa ch¸u cña Ra-m«"1, cho nªn t«i göi cho anh mét cuèn. T¸c phÈm cã mét kh«ng hai nµy mét lÇn n÷a ®em l¹i cho anh sù kho¸i c¶m. "Sù ph©n liÖt cña ý thøc ®· tù nhËn thøc vµ tù biÓu hiÖn ®­îc", - Hª-ghen giµ nãi vÒ cuèn s¸ch Êy,  "lµ sù ch©m biÕm s©u cay ®èi víi c¸i ®ang tån t¹i, còng hÖt nh­ ®èi víi sù rèi r¾m cña c¸i toµn bé vµ ®èi víi b¶n th©n; nã ®ång thêi lµ ©m h­ëng cßn ch­a tù nhËn biÕt ®­îc cña tÊt c¶ sù rèi r¾m Êy §Êy lµ b¶n tÝnh lµm ph©n liÖt cña mäi quan hÖ vµ sù ph©n liÖt tù gi¸c cña nh÷ng quan hÖ Êy VÒ mÆt ®ã cña sù trë vÒ víi b¶n th©n, sù trèng rçng cña tÊt c¶ mäi s ù vËt lµ sù trèng rçng riªng cña b¶n th©n Êy, nghÜa lµ b¶n th©n lµ trèng rçng nh­ng víi tÝnh c¸ch lµ tù ý thøc bÞ kÝch ®éng, nã biÕt râ sù ph©n liÖt cña chÝnh m×nh, vµ do biÕt ®­îc sù ph©n liÖt Êy, nã trùc tiÕp v­ît lªn trªn sù ph©n liÖt Êy Mçi mét bé phËn cña thÕ giíi ®ã ë ®©y ph¶i ®¹t ®Õn chç tinh thÇn cña nã [sein Geist] ®­îc nãi ra hoÆc nãi vÒ nã mét c¸ch s¾c s¶o [mit Geist] vµ nãi râ nã lµ g×.  ý t høc chÝnh trùc" (vai trß mµ §i-®¬-r« tù ®Æt cho m×nh trong cuéc ®èi tho¹i) "cho r»ng mçi nh©n tè ®Òu lµ b¶n chÊt vÜnh cöu vµ nã lµ c¸i v« t­ t­ëng kh«ng ®­îc gi¸o dôc khi nã kh«ng biÕt r»ng nã ®i ®Õn sù xuyªn t¹c chÝnh b»ng c¸ch ®ã. Nh­ng ý thøc bÞ ph©n liÖt lµ ý thøc vÒ sù xuyªn t¹c, vµ h¬n n÷a, vÒ sù xuyªn t¹c tuyÖt ®èi; kh¸i niÖm lµ c¸i chi phèi trong ý thøc Êy vµ kÕt hîp c¸c t­ t­ëng ë c¸ch rÊt xa nhau vÒ ph­¬ng diÖn chÝnh trùc, do ®ã ng«n ng÷ cña nã rÊt s¾c s¶o (geistreich). Néi dung cña lêi nãi cña tinh thÇn vÒ b¶n th©n vµ liªn quan ®Õn b¶n th©n nh­ vËy lµ sù xuyªn t¹c mäi kh¸i niÖm vµ tÝnh thùc t¹i, lµ sù lõa g¹t phæ biÕn ®èi víi b¶n th©n vµ nh÷ng ng­êi kh¸c; chÝnh v× vËy, sù v« liªm sØ nãi ra sù lõa g¹t ®ã lµ ch©n lý lín nhÊt §èi víi ý thøc yªn tÜnh quy mét c¸ch chÝnh trùc c¸i giai ®iÖu thiÖn vµ ch©n vµo mét ©m thanh, tøc mét ©m ®iÖu duy nhÊt, lêi nãi Êy lµ "sù mª s¶ng cña trÝ tuÖ vµ ®iªn rå v.v.271 (tiÕp theo lµ trÝch dÉn §i-®¬-r«). B×nh luËn cña ngµi Giuy-l¬ Gia-nanh lý thó h¬n b×nh luËn cña -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 §. §i-®¬-r«. "§øa ch¸u cña Ra-m«".
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1092 Môc lôc Môc lôc 1092 t×m thÊy trong phô lôc cña cuèn s¸ch máng nµy. VÞ "cardinal de la mer"1 Êy kh«ng hµi lßng vÒ chç "Ra-m«" cña §i-®¬-r« thiÕu mÊt Anh h·y gi÷ g×n ®«i m¾t m×nh. nh÷ng kÕt luËn ®¹o ®øc, do ®ã «ng ta söa ch÷a t¸c phÈm Êy theo Chµo anh. nh÷ng ph¸t hiÖn sau ®©y: toµn bé sù xuyªn t¹c cña Ra-m« lµ kÕt qu¶ cña nçi ®au lßng cña anh ta vÒ viÖc anh ta kh«ng ph¶i lµ nhµ C. M. cña anh "quý téc thÕ tËp". T¸c phÈm nh¶m nhÝ theo bót ph¸p C«-txª-bu C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay mµ «ng ta x©y dùng trªn c¸i nÒn Êy hiÖn ®ang ®i sang Lu©n §«n Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ®Ó ®­îc tr×nh diÔn thµnh kÞch th«ng tôc. Con ®­êng tõ §i-®¬-r« K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 ®Õn Giuy-l¬ Gia-nanh chÝnh lµ con ®­êng mµ c¸c nhµ sinh lý häc gäi lµ con ®­êng biÕn ®æi tho¸i ho¸: ngay d­íi thêi Lu-i-Phi-lÝp, t­ duy Ph¸p ®· cã tr­íc c¸ch m¹ng Ph¸p! T«i sÏ hái C«-lÐt xem anh ta lÊy ë ®©u ra c©u c¸ch ng«n cña Brun-nèp 2 . T«i sÏ kh«ng ng¹c nhiªn chót nµo nÕu nh­ c©u Êy lÊy tõ mét bøc th­ nµo ®ã cña ®¹i sø qu¸n Anh ë A-ten ®­îc ®¨ng 179 trªn S¸ch xanh cña Anh. ë mét trong nh÷ng cuèn S¸ch xanh ¡ng-ghen göi m¸c273 n¨m 1839 t«i còng thÊy nh÷ng tuyªn bè cña Brun-nèp vÒ sù kiÖn Xi-ri  Ai CËp272. ë Lu©n §«n Ai-s¬-hèp th­êng xuyªn göi cho t«i Svai-x¬3 víi sè l­îng lín. Ch¾c l¹i s¾p söa göi ®Õn råi. Man-se-xt¬, 16 th¸ng T­ 1869 ¤ng Toãc-n¬-t¬n ®· cho ra m¾t mét cuèn s¸ch dµy "T­ b¶n vµ lao ®éng". T«i cßn ch­a ®äc s¸ch Êy, nh­ng c¨n cø vµo nh÷ng ®o¹n Mo-r¬ th©n mÕn! trÝch ®¨ng trªn b¸o "Daily News", «ng ta dù ®o¸n r»ng t­ b¶n, víi T«i xin göi tr¶ anh hai b¶n tin cña L¸t-l«i vµ hai b»ng chøng vÒ “hµnh vi hÌn h¹”1 . Anh chØ göi cho t«i mÊy dßng mµ Vin-hem tÝnh c¸ch lµ mét lùc l­îng t¸ch rêi lao ®éng, chØ biÕn mÊt trong mét t­¬ng lai rÊt xa. viÕt cho t«i, nh­ng kh«ng göi nh÷ng dßng mµ Vin-hem viÕt cho anh mµ anh ®· dÉn ra. NÕu nh­ d­íi tr­íng cña Vin-hem kh«ng -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- cã c¸i g× kh¸c ngoµi c¸i ®ã ra, th× cßn ph¶i ng¹c nhiªn lµ ë -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- 1  "Hång y gi¸o chñ trªn biÓn". -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 2 Xem tËp nµy, tr. 393. 3  "Social  D emokrat". 1 Xem tËp nµy, tr. 396-397.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1094 Môc lôc Môc lôc 1094 B¸c-men262 anh ta ch­a tõng r¬i vµo t×nh c¶nh tåi tÖ h¬n. MÊy toµn thÓ, b¶n tin ®¨ng qu¸ muén vµ qua ®ã cã thÓ thÊy r»ng c¬ së ngµy n÷a t«i sÏ göi cho anh tê “Zukunft” cã ®¨ng tin vÒ héi nghÞ liªn minh Svai-x¬ ®· ®­îc x©y dùng v÷ng vµng vµ dï kh«ng cã Vin-hem th× cuéc b¹o lo¹n vÉn bïng næ. B¶n tin cña L¸t-l«i rÊt cã Ých. RÊt c¶m ¬n anh vÒ “Ra-m«”1 , nã sÏ ®em l¹i cho t«i thó vui lín. HiÖn nay t«i hÇu nh­ kh«ng ®äc g× c¶ ®Ó ch÷a m¾t cho khái h¼n; t«i còng gi¶m bít c«ng viÖc ë v¨n phßng. Vin-hem sÏ lÇm to nÕu nh­ nghÜ r»ng t«i sÏ c¨n cø vµo mÊy c©u ph¸t biÓu mËp mê cña anh ta lµ göi cho anh ta “ChiÕn tranh n«ng d©n” ®Ó sau ®Êy, mét ngµy nµo ®ã, anh ta sÏ ®Õn vµ kªu lªn: nÕu nh­ t«i kh«ng göi cho anh ta biÕt bao nhiªu lµ tiÒn th× nh÷ng trang cuèi cïng sÏ kh«ng ®­îc in ra. Th­ cña anh ta gi¶n ®¬n lµ ®iÒu nh¶m nhÝ, cßn viÖc anh ta yªu cÇu anh tr¶ nhuËn bót cho anh ta th× qu¶ lµ v« liªm sØ. Phau-l¬, quan toµ ¨n l­¬ng cña chÝnh phñ ë ®©y tr­íc kia ®· tõng xÝch nh÷ng héi viªn Héi phª-ni-¨ng víi nhau ®Ó ®­a ra toµ, nay ®· tõ chøc, nghÜa lµ vøt bá vî vµ hai con bá trèn cïng víi vî cña Min-n¬, ch¸nh ¸n toµ ¸n hoµ gi¶i (mô ta lµ con g¸i cña Bróc-x¬, mét chñ ng©n hµng giÇu cã ®· chÕt, cã tµi s¶n trÞ gi¸ 80000 p.xt.), ®Õn l­ît m×nh, chÞ ta còng vøt l¹i cho ng­êi chång cùc kú yªu quý cña m×nh n¨m ®øa trÎ. C©u chuyÖn nµy g©y ra sù x«n xao lín trong nh÷ng ng­êi phi-li-xtanh. Chµo anh. Ph. ¡. cña anh -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 §. §i-®¬-r«. “§øa ch¸u cña Ra-m«”.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1096 Môc lôc Môc lôc 1096 Sù viÖc cuèi nµy chØ cã thÓ gi¶i thÝch b»ng tõ nguyªn häc: h«m nay, anh kh«ng nh¾c ®Õn ®iÒu ®ã. fowler cã gèc lµ fowl – chim1 . C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu b»ng tiÕng In theo b¶n viÕt tay cña nguyªn b¶n trong Marx - Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ b»ng tiÕng Nga trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 180 m¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n, 16 th¸ng T­ 1869] T «i ®· viÕt th­ cho Vin-hem ®Ó «ng ta ngõng c«ng kÝch Ai- s¬-hèp b»ng nh÷ng c©u chuyÖn ba hoa ®éc ¸c vµ b»ng nh÷ng bµi viÕt, v× hiÖn nay chÝnh Boãc-c¬-hai-m¬ ®· thõa nhËn sai lÇm cña m×nh. §­¬ng nhiªn, Vin-hem kh«ng ngê r»ng, qua lêi nãi cña Cu-ghen-man vµ «ng giµ BÕch-c¬, t«i còng ®· biÕt sù nghi ngê cña b¶n th©n «ng ta ® èi víi Ai-s¬-hèp. Ch¾c anh ®· nhËn ®­îc b¶n th¶o cña La-ph¸c-g¬2 . Trong th­ -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ tªn cña mét dßng hä, “fowier” “ kÎ b¾t chim”. 1 Ch¬i ch÷: Fowler 2 Xem tËp nµy, tr. 396-397.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1098 Môc lôc Môc lôc 1098 T iÖn ®©y nãi lu«n. Tê “Hermann” giê ®©y ®· thµnh c¬ quan Man-se-xt¬, 19 th¸ng T­ 1869 ng«n luËn chÝnh thøc cña Sti-b¬. Gióc ®· buéc ph¶i b¸n nã ®i do søc Ðp cña nhiÒu chñ nî cña m×nh. Trong sè b¸o h«m nay, Sti-b¬ ®· b¾t ®Çu ®¨ng trªn trang nhÊt lÖnh b¾t giam, ch¼ng h¹n, mét tªn I-ª-g¬ nµo ®ã bÞ kÕt téi ph¸ thai phi ph¸p. §­¬ng nhiªn, ë ®©y Sti-b¬ ®­îc mét “tªn a dua cña Sti-b¬”1 thuéc ®¶ng tù do d©n téc ®¹i diÖn. T«i ®ang dß hái c¸i tªn hä ®­îc “gi÷ kÝn” mét c¸ch thËn träng ®ã. Anh h·y thö röa m¾t b»ng cån xem sao. ViÖc ®ã gióp t«i cã hiÖu qu¶. Ban ®Çu th× h¬i ®au. Khi thö lÇn ®Çu th× pha lo·ng cån b»ng n­íc. Lóc ®ã anh sÏ c¶m thÊy chõng mùc nµo th× anh chÞu ®ùng ®­îc. Ngoµi ra, anh kh«ng bÞ nguy hiÓm g× do cuéc thö nghiÖm Êy. Chµo anh. C. M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIX, 1946 181 ¡ng-ghen göi m¸c ë Lu©n §«n -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 ý nãi Hai-n¬-man.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1100 ¡ng-gh en göi M¸c, 19 th¸ng T­ 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 24 th ¸ng T­ 1869 1101 Mo-r¬ th©n mÕn! T«i göi tr¶ anh th­ cña LÝp-nÕch. VÒ “ChiÕn tranh n«ng d©n”, t«i ®· viÕt cho anh ta theo cung c¸ch kinh doanh chÆt chÏ vµ hiÖn ®ang chê gi¶i thÝch t¹i sao anh ta l¹i g¾n liÒn sù lç vèn do tê b¸o g©y ra víi sù sung tóc cña nguån quü dåi dµo cho viÖc in cuèn s¸ch nhá ®­îc. T«i ®· cã b¶n th¶o cña La-ph¸c-g¬1 nh­ng ch­a thÓ ®äc ®­îc, t«i còng nghÜ r»ng tr­íc hÕt anh ta ph¶i thi cö xong ®·. Tª-xm¸c vÜ ®¹i tõ Khuªn ®Õn hiÖn ®ang ë ®©y, «ng ta tù giíi thiÖu víi Gum-pÐc-t¬ còng nh­ víi Boãc-kh¸c-t¬ tªn m×nh lµ Tª-m¸c, nh­ng ®· thõa nhËn anh ta lµ Tª-xm¸c. Anh cã thÓ göi cho t«i sè b¸o “Zukunft” cã ®¨ng lÖnh truy n· anh ta vÒ téi l¹m dông c«ng quü ®­îc kh«ng; anh h·y lµm viÖc nµy nhÐ, nÕu kh«ng t«i buéc ph¶i viÕt th­ cho Svai-x¬. Ph. ¡. cña anh VÒ viÖc mét nh©n vËt kú quÆc kh¸c2 chóc mõng Boãc-kh¸c-t¬ nhËn chøc biªn tËp viªn b¸o “Neue Rheinische Zeitung”, Boãc- kh¸c-t¬ sÏ ®Ých th©n viÕt th­ cho anh. C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 Xem tËp nµy, tr. 396-397. 2 Gr«-mi-e.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1102 M¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng n¨m 1869 ¡ ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng N¨m 1869 1103 kÝnh ®· xuÊt hiÖn víi t­ c¸ch lµ øng cö viªn ®èi lËp víi øng cö viªn c«ng nh©n Svai-x¬274. Hinc illae lacrimae1 . Chµo anh. C. M. cña anh 182 m¸c göi ¡ng-ghen C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay ë Man-se-xt¬ Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx ” . Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - Engels L u©n §«n, 24 th¸ng T­ 1869 Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1913 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, P hrÕt th©n mÕn! Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, Kho¶ng 12 ngµy nay t«i bÞ ®au ghª gím v× bÖnh gan cò cña t«i. 1931 T«i ®· uèng thuèc cò cña Gum-pÐc-t¬, nh­ng cho tíi nay vÉn ch­a cã kÕt qu¶. §iÒu ®ã lµm cho t«i hoµn toµn tª liÖt vÒ tinh thÇn. T×nh tr¹ng ®ã lÆp l¹i mçi mïa xu©n. NÕu t«i kh«ng chiÕn th¾ng ®­îc bÖnh nµy th× sau ®ã l¹i sinh ra môn nhät. Nhê anh hái Gum-pÐc- t¬ xem «ng Êy cã thÓ cho t«i mét lo¹i thuèc míi nµo ®ã kh«ng? T«i ®· bá hót thuèc tõ mét tuÇn nay. §iÒu ®ã ®ñ ®Ó anh hiÓu t«i ®ang ë trong t×nh tr¹ng nh­ thÕ nµo. 183 Tin tøc dß hái cho Boãc-kh¸c-t¬ th× mÊy ngµy n÷a t«i míi nhËn ¡ng-ghen göi m¸c ®­îc cña §uy-p«ng. T«i kh«ng t×m ®­îc sè “Zukunft” Êy. ë Lu©n §«n TiÖn ®©y nãi lu«n. “KÎ a-dua” míi cña “Sti-b¬” hiÖn ®ang lµ biªn tËp viªn cña b¸o “Hermann” ®­îc gäi hoÆc tù x­ng lµ “tiÕn Man-se-xt¬, 25 th¸ng T­ 1869 sÜ” Hai-n¬-man; anh ta qu¶ quyÕt r»ng anh ta tõ Man-se-xt¬ ®Õn. Mo-r¬ th©n mÕn! Anh cã biÕt g× vÒ anh ta kh«ng? Hin-man ®¸ng kÝnh ë En-bÐc- -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- phen ®· göi th­ cho t«i. Thø hai t«i sÏ göi th­ Êy cho anh. ¤ng -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ ta chª tr¸ch LÝp-nÕch vÒ cuéc ngõng chiÕn thø hai víi Svai-x¬, 1 §ã lµ ngän nguån cña nh÷ng giät lÖ Êy (Pu-bli-ót Tª-ren-xi-ót. C« g¸i do ®ã ®· thñ tiªu thµnh qu¶ th¾ng lîi. N¨m 1867, Hin-man ®¸ng ng­êi ®¶o An-®r«-x¬ , håi mét, c¶nh mét).
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1104 M¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng n¨m 1869 ¡ ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng N¨m 1869 1105 §èi víi bÖnh gan cña anh th× tèt h¬n c¶ lµ thay ®æi khÝ hËu vµ thay ®æi c¸ch sèng th­êng ngµy. Do ®ã h·y tiÕn hµnh ngay ®iÒu cÇn thiÕt lµ: lËp tøc ®¸p tÇu ho¶ vµ ®Õn ®©y ë mét - hai tuÇn lÔ. HiÖn t«i cã kh¸ nhiÒu thêi gian r¶nh rçi vµ chóng ta cã thÓ cïng nhau ®i d¹o mét c¸ch ®µng hoµng. Ngoµi ra, anh cã thÓ ®Ó Gum- pÐc-t¬ theo dâi vµ ch÷a bÖnh, ®ång thêi, do “thÓ tr¹ng” cña anh, anh cã lý do ®Ó tõ chèi mäi lêi mêi dù “tiÖc trµ”. Sau mét thêi gian ng¾n, anh sÏ t­¬i tØnh lªn, l¹i cã kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ sau ®ã cã thÓ trong mÊy tuÇn sÏ lµm ®­îc nhiÒu viÖc h¬n lµ trong c¶ mÊy th¸ng ë t×nh tr¹ng nh­ hiÖn nay. Nh­ vËy, ngµy mai anh h·y ®¸nh ®iÖn ®Õn V¨n phßng cho t«i nãi râ anh ®i chuyÕn tÇu nµo vµ ®Õn tèi sÏ cã mÆt ë ®©y. §ã lµ biÖn ph¸p gi¶n ®¬n nhÊt vµ cÇm ch¾c sÏ ch÷a khái bÖnh cho anh. Ph. ¡. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 184 m¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 26 th¸ng T­ 1869 PhrÕt th©n mÕn! RÊt c¶m ¬n anh vÒ lêi mêi. Nh­ng t«i tuyÖt ®èi kh«ng thÓ
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1106 M¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng n¨m 1869 ¡ ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng N¨m 1869 1107 Bøc th­ göi kÌm theo ®©y göi cho bÝ th­ cña chóng ta ë BØ1 , ®i vµo lóc nµy. Vî t«i ®ang bÞ ho nÆng vµ t«i t¹m thêi chê ®îi; hÔ nhµ t«i cã thÓ ®i ®­îc lµ bµ Êy sÏ ®i Pa-ri ®Ó ®ãn Tót-xi. Cã lÏ t«i anh sÏ hiÓu ®­îc sau khi ®äc tê “Cigale”, c¬ quan ng«n luËn cña sÏ ®Õn víi Tót-xi. chi bé Ph¸p, göi kÌm víi th­; theo g­¬ng chi bé Êy, mét chi bé ë Ngoµi ra, tuÇn nµy t«i cßn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc ë Bruy-xen vµ mét chi bé ë Gi¬-ne-v¬ (Ban chÊp hµnh sau nµy), ®· Quèc tÕ mµ nÕu thiÕu t«i th× c«ng viÖc kh«ng thÓ tiÕn triÓn ®­îc. ®­îc thµnh lËp, tæng céng gåm mÊy chôc ng­êi, do Pi-a l·nh ®¹o. Nhµ t«i cßn èm nÆng, nh­ng vÉn cho r»ng thø ba c« Êy cã thÓ Sau hÕt, dï t«i c¶m thÊy kh«ng ®­îc khoÎ, t«i vÉn ph¶i kÕt ®i Pa-ri. thóc mÊy trang cña b¶n th¶o, v× tiÕp tôc viÕt mét ®Ò tµi ®· bÞ gi¸n T«i l¹i viÕt th­ tr­íc tiÕng chu«ng cña T«-ma2 , tøc lµ tr­íc khi ®o¹n bao giê còng khã h¬n lµ b¾t ®Çu viÕt mét ®Ò tµi míi. b­u côc ®ãng cöa. Hy väng r»ng ngµy mai rót côc sÏ viÕt cho anh Dï sao ®i n÷a, nÕu søc khoÎ t«i kh«ng kh¸ lªn th× ®­¬ng nhiªn t­êng tËn h¬n. ph¶i rêi khái chç nµy. Ngµy mai t«i sÏ viÕt nhiÒu h¬n. Chµo anh. C. M. cña anh C. M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña nguyªn In theo b¶n viÕt tay C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay b¶n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ b»ng K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 tiÕng Nga trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 186 185 ¡ng-ghen göi m¸c m¸c göi ¡ng-ghen ë Lu©n §«n ë Man-se-xt¬ -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- [Lu©n §«n], 1 th¸ng N¨m 1869 -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 BÐc-na. P hrÕt th©n mÕn! 2 Cã lÏ muèn nãi ®ång hå trªn g¸c chu«ng OÐt-min-xt¬ ë Lu©n §«n.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1108 M¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng n¨m 1869 ¡ ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng N¨m 1869 1109 Man-se-xt¬, 2 th¸ng N¨m 1869
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1110 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng n¨m 1869 ¡ ng-ghen göi M¸c, 7 th¸ng n¨m 1869 1111 Mo-r¬ th©n mÕn! NÕu nh­ t«i kh«ng chê anh thùc hiÖn lêi høa “mai” sÏ viÕt “nhiÒu h¬n” th× t«i ®· viÕt th­ cho anh tõ l©u råi. 187 Mong r»ng nhê thêi tiÕt tèt mµ chÞ ®­îc b×nh phôc; cuéc hµnh ¡ng-ghen göi m¸c tr×nh vÞ tÊt cã h¹i ®èi víi chÞ, sù thay ®æi khÝ hËu phÇn lín t¸c ë Lu©n §«n ®éng rÊt tèt ®Õn thø bÖnh ho do viªm häng g©y ra. Anh cã thÓ t­ëng t­îng viÖc anh ®Þnh ®em theo Tót-xi khiÕn ë Man-se-xt¬, 7 th¸ng N¨m 1869 ®©y chóng t«i h©n hoan nh­ thÕ nµo; b©y giê anh ®· høa råi th× dï sao còng ph¶i ®­a Tót-xi ®Õn. ThËm chÝ nÕu ch¸u ®Õn sau anh Ýt Mo-r¬ th©n mÕn! ngµy th× còng kh«ng sao, chóng t«i cã thÓ ®ãn ch¸u ë ga. Thùc ra, Kh«ng thÊy anh ®Õn, còng kh«ng nghe thÊy tin tøc g× cña anh, râ rµng lµ bÖnh gan cña anh ®· trÇm träng h¬n. T×nh h×nh ra sao c¨n cø vµo t×nh h×nh søc khoÎ, anh cã thÓ ®Õn sím Ýt nhiÒu. Anh vµ bao giê th× anh ®Õn? ChÞ ®· kh¸ ch­a? kh«ng viÕt râ t×nh h×nh søc khoÎ cña anh ra sao. NÕu ë ®Þa vÞ t«i Kh«ng cã th­ tr¶ lêi nµo cña Vin-hem c¶. T«i ®· viÕt cho anh ta th× t«i ®· g¸c l¹i mäi viÖc kh¸c vµ ®Õn cµng nhanh cµng tèt. Cí sao hoµn toµn theo giäng ®iÖu kinh doanh ®Ó anh ta kh«ng thÓ ®ïa anh l¹i muèn bÖnh t×nh cña anh trë thµnh m·n tÝnh vµ anh bÞ nã ®­îc n÷a. NÕu anh ta kh«ng tr¶ lêi nhanh th× cÇn nghÜ ®Õn viÖc ®Ó hµnh h¹ l©u dµi, trong khi anh buéc ph¶i ch÷a trÞ hµng ngµy? cho Ai-s¬-hèp in t¸c phÈm Êy1 . Nh­ng anh chµng nµy, tøc lµ Vin- hem2 , xem ra còng kh«ng cho biÕt tin tøc g× c¶. Ph. ¡. cña anh H«m nay t«i göi qua b­u ®iÖn mÊy sè “Zukunft”, cßn bøc th­ BØ th× göi tr¶ l¹i víi lêi c¸m ¬n. §iÒu ®¸ng ng¹c nhiªn lµ ë kh¾p mäi Xin göi nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt tíi chÞ vµ Gien-ni. T«i n¬i trªn ®Êt liÒn, ng­êi ta dùa vµo Quèc tÕ mµ dòng c¶m b·i c«ng, trong khi ®ã cã lÏ hä kh«ng m¶y may nghÜ ®Õn viÖc cÇn bæ sung kh«ng nhËn ®­îc tê “Cigale”. ®Çy ®ñ quü chiÕn ®Êu chung. Mong r»ng ngµy mai, c¸i “ngµy mai” ®· nhiÒu lÇn høa hÑn, cuèi cïng sÏ ®Õn, khi anh “rót côc” tranh thñ ®­îc thêi gian r¶nh rçi cho biÕt t×nh h×nh cña anh tØ mØ h¬n mét chót. C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913 1 Ph. ¡ng-ghen. ChiÕn tranh n«ng d©n ë §øc . 2 Ai-s¬-hèp.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1112 M¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 1113 T rong khi tranh luËn vÒ §iÒu lÖ thñ c«ng nghiÖp 64, Vin-hem ®· ®ãng vai trß hoµn toµn th¶m h¹i. TÊt c¶ c¸c kiÕn nghÞ ®Òu do Svai-x¬ hoÆc Bª-ben ®­a ra, cßn Vin-hem ®· s¸ng suèt im lÆng, v× trong tr­êng hîp nµy cÇn cã tri thøc ch©n chÝnh. Svai-x¬ còng rÊt kh¸ khi anh ta chøng minh r»ng cÊm lao ®éng ngµy chñ nhËt = t¨ng tiªu dïng cña c«ng nh©n = n©ng cao tiÒn c«ng. Xin göi tíi anh nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt. Ph.¡. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc K. Marx ”. Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, 1931 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIV, 1931 188 m¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 8 th¸ng N¨m 1869 PhrÕt th©n mÕn! Nguyªn nh©n chÝnh khiÕn t«i cø mét mùc lÆng thinh, anh gi¶i thÝch rÊt ®óng – ®ã lµ bÖnh gan. Nh­ng céng thªm vµo ®ã cßn cã nh÷ng t×nh huèng kh¸c n÷a. Tr­íc hÕt, nhµ t«i cßn rÊt mÖt.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1114 M¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 1115 Thø ba võa råi, võa míi kh¸ mét chót, c« Êy ®· ®i Pa-ri, nh­ng ®Õn ®Êy th× hoµn toµn thÊt väng. Pa-ri ®· nhiÔm ph¶i mét tËp qu¸n xÊu lµ hoµn toµn häc ®ßi thêi tiÕt Lu©n §«n. Khi ë ®©y m­a th× ë ®ã còng b¾t ®Çu m­a, v.v.. Hai lµ, Ai-s¬-hèp ®· ®Õn vµ cho ®Õn nay cßn ®ang ë ®©y. Anh ta kh«ng ®Õn mét m×nh mµ lµ mét tèp ba ng­êi: mét kü s­ ®Õn tõ BÐc-lin, mét nhµ bu«n vµ mét chñ ng©n hµng còng tõ ®ã ®Õn. VÊn ®Ò lµ hä ®Õn ®Ó t×m kiÕm ë ®©y mÊy ng­êi cã tªn tuæi ®Ó më mét ng©n hµng ®· ®­îc t« nh­îng ë §«ng Phæ, viÖc nµy xem ra còng ®· thµnh c«ng. Sau hÕt lµ ®· x¶y ra c¸c cuéc th¶m s¸t ë BØ275 . Sau khi kh¾p n¬i ®Òu ph¸t ra nh÷ng lêi kªu gäi – ®iÒu nµy anh ®· thÊy ®­îc qua tê b¸o göi kÌm ®©y – nªn rót côc Tæng héi ®ång cÇn lªn tiÕng vÒ sù viÖc thùc sù quan träng nµy. T«i ®­îc uû nhiÖm th¶o lêi kªu gäi nµy1 . NÕu nh­ t«i tõ chèi th× viÖc nµy sÏ chuyÓn sang cho Õch- ca-ri-ót, mµ ®Ó anh nµy viÕt mét v¨n kiÖn cã tÝnh chÊt ph¶n kh¸ng nh­ thÕ th× kh¸c nµo ®ãng yªn cho bß. Cho nªn t«i ®ång ý ®Ò nghÞ Êy. Nh­ng nÕu nh­ víi t×nh tr¹ng bÖnh gan cña t«i hiÖn nay rÊt khã viÕt v¨n kiÖn Êy b»ng tiÕng Anh, – v× lo¹i t¸c phÈm nµy ®ßi hái mét lèi v¨n hïng biÖn nhÊt ®Þnh – mµ sau ®ã cßn viÕt b»ng tiÕng Ph¸p, th× qu¶ lµ mét sù ®au ®ín khã bÒ chÞu ®ùng næi. Nh­ng tóng th× ph¶i tÝnh, t«i ®· viÕt nã b»ng tiÕng Ph¸p. Ban ®Çu t«i muèn göi nguyªn b¶n tiÕng Anh cho ng­êi BØ, nh­ng bÝ th­ cña chóng ta ë BØ BÐc-na (gèc Ph¸p) ®· tuyªn bè tr­íc patres conscripti2 tham dù héi nghÞ (thø ba tr­íc) r»ng, nÕu nh­ giao viÖc dÞch cho ng­êi BØ lµ nh÷ng ng­êi chØ biÕt tiÕng Anh nöa vêi vµ hoµn toµn kh«ng biÕt tiÕng Ph¸p th× tèt h¬n hÕt lµ g¹t bá h¼n viÖc Êy ®i. Do vËy t«i ph¶i ®ång ý. Anh cã thÓ -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 C. M¸c. C ¸c cuéc th¶m s¸t ë BØ . 2 c¸c th­îng nghÞ sÜ.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1116 M¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 1117 th­ëng thøc v¨n kiÖn Êy b»ng hai thø tiÕng. Cßn b¶n dÞch tiÕng §øc t«i cho lµ kh«ng quan träng th× t«i ®· trao cho Õch-ca-ri-ót, lµ ng­êi quan t©m ®Õn viÖc nµy c¶ vÒ mÆt tiÒn nong. Qu¶ thùc, nÕu nh­ cèng hiÕn cho c«ng chóng c¸i thø tiÕng Ph¸p nh­ cña Ngµi Uèc-c¸c-t¬ trªn tê “Diplomatic Review” mµ t«i göi cho anh h«m nay th× viÕt b»ng tiÕng Ph¸p, dï m¾c bÖnh gan hay kh«ng, thùc lµ trß trÎ con. C¸i thø tiÕng lãng nh­ vËy th× ngay c¶ nh÷ng h¹t ngäc trong kiÖt t¸c cña G«-®i-xa1 vÜ ®¹i vµ lõng danh còng kh«ng tµi nµo s¸nh kÞp! Sau khi nhµ t«i ®i, t«i cã thÓ lËp tøc ®Õn chç anh, nh­ vËy ch¾c ch¾n ®­îc lîi vÒ thêi gian v× sím lµm cho c¸i thÓ x¸c ®¸ng ghÐt cña t«i trë l¹i b×nh th­êng. Nh­ng Gien-ni l¹i thÝch r»ng trong thêi gian ng¾n ngñi mµ nhµ t«i l­u l¹i Pa-ri, ch¸u sÏ hoµn toµn chi phèi ®­îc t«i vµ b¶n th©n cã thÓ sèng tù do h¬n. V× vËy t«i cÇn ph¶i ë l¹i ®©y. TiÖn ®©y nãi vÒ Gien-ni. Ch¸u qu¶ quyÕt r»ng c¸i g× anh còng biÕt c¶, do ®ã muèn anh cho biÕt: t¹i sao ngµi “Õch-xen-xi-o”2 thuéc c©u l¹c bé An-pi kh«ng kÕt h«n víi bµ “Cla-ra Ve §¬ Ve”3 ? VÒ ng­êi Ph¸p Êy – Boãc-kh¸c-t¬ ®· ®ßi hái t«i th«ng qua con g¸i ót cña t«i – hiÖn nay, sau khi mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, t«i míi biÕt r»ng ®ã lµ lumpacius Vagabundus4 , qu¶ thùc gi÷ mét ®Þa vÞ rÊt thø yÕu trong tê “Glow-worm”, mét tê b¸o h¹ l­u rÊt thø yÕu. Anh h·y th«ng b¸o viÖc ®ã cho vÞ thµy thuèc – linh môc hay lµ linh -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 Boãc-c¬-hai-m¬. nh©n vËt trong tr­êng ca Õch-xen-xi-o cña L«ng-g¬-phe-l«. 2 3 nh©n vËt n÷ trong tr­êng ca cïng tªn cña A. Ten-ni-x¬n. 4 tªn v« l¹i.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1118 M¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 1119 §õng quªn th«ng b¸o cho t«i biÕt vÒ tiÕn sÜ Hai-n¬-man ë môc – thµy thuèc biÕt. Man-se-xt¬, tªn a tßng cña Sti-b¬ trong tê “Hermann”. VÒ Vin-hem: Ai-s¬-hèp chuyÓn cho Õch-ca-ri-ót 10 p.xt. (t«i cho r»ng Ai-s¬-hèp lÊy tiÒn tói ra tr¶) nhuËn bót cho cuèn “Min cña t«i”276 vµ nãi víi t«i mét c¸ch tin cËy r»ng “Min cña t«i” ®· in xong, nh­ng hiÖn cßn n»m trong tay mét ng­êi xuÊt b¶n ë Lai- pxÝch1 ®ang ®ßi tr¶ tiÒn c«ng in ®óng gÊp ®«i sè tiÒn mµ ngµi Vin- hem x¸c ®Þnh. Nh­ thÕ lµ anh d­êng nh­ thÊy tr­íc ®­îc vÊn ®Ò vµ cã nh÷ng b­íc ®i chÝnh x¸c. Mai-xn¬ viÕt th­ cho t«i c¸ch ®©y h¬n hai tuÇn nãi r»ng ®· b¾t ®Çu in277, nh­ng anh ta ch¼ng lµm g× c¶. §iÒu ®ã dï sao còng h¬i qu¸ ®¸ng. Theo Ai-s¬-hèp cho biÕt th× ë §øc hiÖn nay ®ang cã n¹n ®Çu c¬ tÝn dông vµ c¬n sèt tµi chÝnh, cho nªn tÊt c¶ chØ say s­a víi c¸i ®ã, ®©y lµ nãi vÒ c¸c giai cÊp th­îng l­u. VÒ c«ng nh©n BÐc-lin th× Ai- s¬-hèp coi hä lµ nh÷ng ng­êi bi th¶m nhÊt trªn toµn n­íc §øc. Nh÷ng ng­êi míi ®Õn ®©y d­êng nh­ nhanh chãng hoµn toµn sa ®o¹ d­íi ¶nh h­ëng cña cung c¸ch sèng ®ang bao trïm trong thµnh phè vµ cña nh÷ng thó vui nhá nhÆt “rÎ tiÒn”. Bi-xm¸c, §un- c¬, Sun-tx¬ – §ª-lÝt-s¬ vµ b¸c sÜ M¸c GhiÕc-s¬ ®ang giµnh giËt nhau chøc qu¸n qu©n trong lÜnh vùc nµy. Tªn Men-®¬ hÌn h¹ cña H¸t-tx¬-phen giµ tr­íc ®©y lµ ng­êi h¸t rong ngÉu høng vµ ng©m th¬. §Êy lµ con vËt hoµn toµn thuéc giai cÊp v« s¶n l­u manh. Ha-den-clª-vÐc ®· ®Ó cho Svai-x¬ lõa g¹t. Ai-s¬-hèp hÕt lêi ca ngîi Bª-ben. H¸c-ni ë B«-xt¬n – hiÖn lµ trî lý bé tr­ëng hoÆc mét chøc g× ® ¹i lo¹i n h­ th Õ tro ng bé né i vô ban g [Co mm onwe alth] -------------------------------------- ------------------ ------------------ --------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------- ------------------ --------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 Vi-g¨ng.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1120 M¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 M ¸c göi ¡ng-ghen, 8 th¸ng n¨m 1869 1121 Ma-xa-tru-xÐt (hä vÉn chÝnh thøc gäi lµ “Commonwealth”, chø kh«ng
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1122 M¸c göi ¡ng-gh en, 8 th¸ng n¨m 1869 ¡ng-ghen göi M¸c, 10 th ¸ng n¨m 1869 1123 ph¶i “Republic”) – ®· göi cho Héi ®ång Quèc tÕ1 1 p.xt. lµm héi phÝ Mo-r¬ cña anh vµ mét bøc th­ trong ®ã rÊt nhiÖt t×nh hái th¨m anh. Anh ta còng C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: “Der In theo b¶n viÕt tay viÕt ®Ó t«i göi cho anh mét b¶n cña cuèn “T­ b¶n”. Anh ta hy väng Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc sÏ t×m ®­îc ë Niu Oãc ng­êi dÞch vµ ng­êi in s¸ch nµy. K. Marx”. Bd. IV, Stuttgart, 1913; c«ng Mét ng­êi Ph¸p ®· tõng dÞch mÊy cuèn s¸ch cña Hª-ghen vµ bè toµn v¨n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 4, Can-t¬ ®· viÕt cho La-ph¸c-g¬ r»ng anh ta muèn dÞch s¸ch cña 1931 vµ trong C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, t«i2 ra tiÕng Ph¸p, nh­ng – h·o huyÒn thay! – ®ßi 60 p.xt. nhuËn Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. bót, ngoµi ra cßn nhËn viÖc t×m kiÕm c¶ ng­êi b¸n s¸ch. XXIV, 1931 Tê “International”, c¬ quan ng«n luËn cña ph¸i B«-na-p¸c-t¬ ë ®©y ®· mÆt d¹n mµy dµy viÕt r»ng Tæng héi ®ång cña Quèc tÕ ®· kh«ng häp ë Lu©n §«n n÷a; quyÒn l·nh ®¹o hiÖn nay d­êng nh­ ®· chuyÓn sang tay “mét nh©n vËt cã ®Þa vÞ rÊt cao” ë Pa-ri. NÕu nh­ c¸c anh còng cã thÓ tõ Man-se-xt¬ göi cho chóng 189 t«i mét Ýt ®Ó quyªn gãp cho ng­êi BØ th× tèt qu¸ vµ ph¶i nhanh ¡ng-ghen göi m¸c lªn ®Êy. ë Lu©n §«n TiÖn ®©y nãi lu«n. Trong b¸o c¸o vÒ sö dông lao ®éng trÎ em trong n«ng nghiÖp (chØ ra ®­îc hai tËp, b¸o c¸o I vµ chøng cø cña [Man-se-xt¬, 10 th¸ng N¨m 1869] ng­êi môc kÝch), c¸c uû viªn cña uû ban ®· nªu ra trong b¶n tãm t¾t viÕt ë phÇn ®Çu b¶n b¸o c¸o nh÷ng sè liÖu kh¸c nhau vÒ viÖc Mo-r¬ th©n mÕn! t­íc ®o¹t ®Êt c«ng h÷u cña c«ng nh©n, lµ hoµn toµn hîp víi tinh T«i ®· nhËn ®­îc th­ vµ hai b­u kiÖn. RÊt c¶m ¬n anh. T«i véi thÇn cña t«i. göi kÌm theo ®©y cho héi nghÞ ngµy mai 1 p.xt. b»ng tem, lµ tiÒn Xin göi nh÷ng lêi chóc mõng tèt ®Ñp nhÊt tíi phu nh©n Li-di, cña chóng t«i göi cho cuéc quyªn gãp ë BØ cña c¸c anh. B­u phÈm 3 4 vua – b¾p c¶i hoÆc vua – than ®¸ vµ Gi«n-li-mai-¬ . Ai-r¬-len g©y ra ë ®©y Ên t­îng m¹nh mÏ. Anh h·y hái Ai-s¬-hèp xem ng­êi anh em cña anh ta cã thÓ in “ChiÕn tranh n«ng d©n”1 -------------------------------------- ------------------------------------ --------------------------------------------------------------------------- kh«ng. Mai-xn¬ râ rµng lµ sî råi. -------------------------------------- --------------------------------- ------------------------------------------------------------------------ 1 Tæng héi ®ång. 2 4 tËp I bé T­ b¶n . Soãc-lem-m¬. 3 1 Ph. ¡ng-ghen. ChiÕn tranh n«ng d©n ë §øc . Mu-r¬.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học