1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 5

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 5

Dù Trường phái Frankfurt trở nên rất có ảnh hưởng, cả những người theo chủ nghĩa Marx chính thống và một số người khác tham gia vào hoạt động chính trị đã chỉ trích công việc của họ vì đã chia rẽ lý thuyết Marxist khỏi cuộc đấu tranh thực tế và đưa chủ nghĩa Marx vào một khuôn khổ hoàn toàn hàn lâm. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 454 M¸c göi ¡ng-ghen, 16 th¸ng T¸m 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 23 th¸ng T¸m 1867 455 Lu-pu-x¬1* sinh ë T¸c

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 57

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:45 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 454 M¸c göi ¡ng-ghen, 16 th¸ng T¸m 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 23 th¸ng T¸m 1867 455 Lu-pu-x¬1* sinh ë T¸c-nau2* vµo ngµy 21 th¸ng S¸u 1809, chÕt T«i göi kÌm theo ®©y 3 tÊm ng©n phiÕu lo¹i 5 p.xt.: ngµy 9 th¸ng N¨m 1864. 1/ V65 551 Man-se-xt¬, ngµy 29 th¸ng Giªng 1866 1/ V65 113 C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 1/ V44 954 und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 vµ t«i ®· tr¶ l¹i cho anh giÊy b¸o nép thuÕ. Trong hoµn c¶nh nh­ thÕ ®iÒu cùc kú quan träng lµ ph¶i gi÷ bÝ mËt kh«ng ®Ó cho Boãc- hai-m¬ biÕt vÒ chuyÕn trë vÒ cña t«i, ®Ó t«i cã thÓ thanh to¸n víi 165 «ng ta cµng chËm cµng tèt, vµo th¸ng ChÝn; nÕu kh«ng nh­ thÕ t«i M¸c göi ¡ng-ghen sÏ gÆp t×nh c¶nh hÕt søc eo hÑp, v× b¶n th©n anh còng biÕt ®ã, ë ë Man-se-xt¬ ®©y t«i còng cã nhiÒu kho¶n thanh to¸n chÝnh lµ v× ®· b¾t ®Çu b­íc vµo nöa n¨m míi. Ngoµi ra, do cã t×nh tr¹ng sót gi¶m gi¸ sîi, Lu©n §«n, ngµy 16 th¸ng T¸m nªn chóng t«i ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i - trong b¶ng c©n ®èi - kho¶n dù tr÷ 1867 cña chóng t«i thÊp h¬n kho¶ng 2500 p.xt. so víi nh÷ng møc gi¸ ®· 2 giê ®ªm tån t¹i khi t«i ra ®i. §iÒu nµy còng rÊt dÔ chÞu! PhrÕt th©n mÕn! Khi nµo anh muèn nhËn l¹i mét phÇn sè tê in? Soãc-lem-m¬ T«i võa kÕt thóc ®äc so¸t b¶n in thö t ê in cuèi cïng (tê in thø yªu cÇu t«i cung cÊp cho «ng Êy sè tê in ®ã, tê nä tiÕp tê kia, tuú 49) cña tËp s¸ch. PhÇn phô lôc vÒ c¸c h×nh thøc gi¸ trÞ ®­îc in theo nhÞp ®é t«i ®äc so¸t xong nh÷ng tê in Êy, nh­ng tÊt nhiªn ®iÒu 1 b»ng ch÷ cì nhá, th× chiÕm hÕt 1 tê in313. ®ã tuú thuéc ë anh. B©y giê t«i míi ®äc xong (®äc l­ít) tËp s¸ch ®ã, 4 ®Õn hÕt, vµ t«i vÉn cho r»ng c¶ tËp II còng rÊt cÇn, vµ anh cµng PhÇn lêi tùa còng ®· ®­îc t«i ®äc so¸t b¶n in thö vµ t«i ®· göi hoµn tÊt tËp ®ã nhanh bao nhiªu th× cµng tèt bÊy nhiªu155. B©y giê ®i vµo ngµy h«m qua. VËy lµ tËp nµy ®· hoµn tÊt. ChØ nhê a nh th«i t«i sÏ ®äc so¸t mét lÇn n÷a toµn bé tËp s¸ch Êy, nghÜa lµ tÊt c¶ t«i míi lµm ®­îc viÖc nµy! NÕu kh«ng cã sù hy sinh quªn m×nh cña phÇn quan träng nhÊt vÒ ph­¬ng diÖn lý luËn. Nh÷ng kÎ ®ã sÏ lÊy anh v× t«i th× t«i ®· kh«ng tµi nµo cã thÓ hoµn thµnh ®­îc toµn bé lµm ng¹c nhiªn khi thÊy nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc hãc bóa, ch¼ng h¹n khèi l­îng c«ng viÖc to lín cña ba tËp s¸ch Êy155. Víi lßng biÕt ¬n nh­ häc thuyÕt lîi nhuËn cña Ri-c¸c-®«323, l¹i ®­îc gi¶i quyÕt "theo trµn ®Çy, t«i xin «m h«n anh! kiÓu Êy", mét c¸ch dÔ dµng nh­ trß ch¬i vËy. T«i göi kÌm ®©y hai tê in s¹ch sÏ. T«i göi ®Õn vî anh nh÷ng lêi cÇu chóc tèt ®Ñp nhÊt. ______________________________________________________________ Ph.¡. cña anh 1* - Vin-hem V«n-ph¬. 2* T ªn gäi b»ng tiÕng Ba Lan lµ: Tac-nup.
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 456 M¸c göi ¡ng-ghen, 23 th¸ng T¸m 1867 m¸c göi ¡ng-ghen, 24 th¸ng T¸m 1867 457 T«i ®· nhËn ®­îc 15 pao xtÐc-linh, rÊt c¶m ¬n anh. trong mèi liªn hÖ qua l¹i ®óng ®¾n; t«i còng chóc mõng anh ®· tr×nh bµy tuyÖt vêi, vÒ thùc chÊt, Chµo anh, ng­êi b¹n th©n mÕn vµ trung thµnh cña t«i! quan hÖ gi÷a lao ®éng vµ t­ b¶n, nã ®­îc tr×nh bµy lÇn ®Çu tiªn ë C.M¸c cña anh ®©y mét c¸ch hoµn toµn ®Çy ®ñ vµ trong mèi quan hÖ qua l¹i. T«i còng rÊt hµi lßng thÊy anh ®· n¾m ®­îc nh÷ng thuËt ng÷ c«ng T«i sÏ chØ cÇn ®Õn nh÷ng tê in s¹ch sÏ Êy sau khi ®· xuÊt b¶n nghÖ, ch¾c ch¾n ®iÒu nµy ®· g©y cho anh nhiÒu khã kh¨n, vµ do ®ã xong toµn bé bé s¸ch Êy. khiÕn t«i n¶y sinh nh÷ng sù lo ng¹i kh¸c nhau. T«i ®· dïng bót ch× söa ch÷a mét sè chç viÕt sai, ghi ë bªn lÒ, t«i còng m¹o hiÓm C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay ®­a mét sè chç bæ sung vµo. Nh­ng lµm sao anh l¹i cã thÓ ®Ó cÊu "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc tróc bªn ngoµi cña tËp s¸ch trong h×nh thøc hiÖn nay cña nã! und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 Ch­¬ng bèn chiÕm gÇn 200 trang vµ chØ gåm 4 phÇn cã ®Çu ®Ò, ®­îc in b»ng cì ch÷ in b×nh th­êng, in th­a ch÷, vµ khã t×m ra nh÷ng ®Çu ®Ò ®ã. Ngoµi ra, m¹ch t­ duy lu«n lu«n bÞ gi¸n ®o¹n bëi nh÷ng chç minh ho¹, cßn ®iÓm ®­îc minh häa th× kh«ng thÊy ë chç nµo ® ­îc tãm l­îc ë cuèi phÇn minh ho¹, cho nªn th­êng th­êng tõ phÇn minh häa cña mét ®iÓm anh chuyÓn th¼ng sang tr×nh bµy 166 ®iÓm kh¸c. §iÒu ®ã lµm cho ng­êi ta mÖt khñng khiÕp, vµ nÕu M¸c göi ¡ng-ghen kh«ng cã sù chó ý s¾c bÐn th× thËm chÝ cßn bÞ nhÇm lÉn. ë ®©y ë Man-se-xt¬ ®iÒu hÕt søc hîp lý lµ nªn ph©n ra thµnh nh÷ng phÇn nhá nhiÒu h¬n vµ nªn cã sù nhÊn m¹nh m¹nh mÏ h¬n nh÷ng phÇn chñ yÕu324; Man-se-xt¬, ngµy 23 th¸ng T¸m khi chuÈn bÞ Ên hµnh b¶n tiÕng Anh th× nhÊt thiÕt ph¶i lµm xong 1867 ®iÒu ®ã. Nãi chung trong sù tr×nh bµy nµy (cô thÓ lµ trong c¸c phÇn nãi vÒ hiÖp t¸c vµ c«ng tr­êng thñ c«ng) t«i vÉn cßn ch­a hoµn Mo-r¬ th©n mÕn! toµn hiÓu râ mét sè ®iÓm, ë nh÷ng ®iÓm nµy t«i kh«ng x¸c ®Þnh T¹m thêi t«i ®· ch¨m chó ®äc so¸t kho¶ng 30 tê in1* vµ xin chóc ®­îc nh÷ng sù thËt nµo ®­îc dïng lµm c¬ së cho nh÷ng ®iÓm chØ mõng anh vÒ sù hoµn h¶o mµ anh ®· tiÕn hµnh khi lµm cho nh÷ng ®­îc anh ph¸t triÓn trªn nh÷ng nÐt chung. XÐt theo h×nh thøc bªn vÊn ®Ò kinh tÕ rèi r¾m nhÊt trë thµnh nh÷ng vÊn ®Ò ®¬n gi¶n vµ râ ngoµi cña sù tr×nh bµy th× ch­¬ng bèn nµy râ rµng lµ ®· ®­îc viÕt rµng hiÓn nhiªn, chØ v× nh÷ng vÊn ®Ò Êy ®­îc ®Æt vµo ®óng chç vµ nhanh h¬n c¸c ch­¬ng kh¸c vµ ®­îc chØnh lý l¹i mét c¸ch Ýt cÆn kÏ ______________________________________________________________ nhÊt. Nh­ng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã kh«ng cã ý nghÜa; ®iÓm chñ yÕu 1* lµ c¸c ngµi kinh tÕ gia sÏ kh«ng t×m thÊy ë ®©y mét ®iÓm yÕu nµo - cña tËp I bé "T­ b¶n".
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 458 m¸c göi ¡ng-ghen, 24 th¸ng T¸m 1867 m¸c göi ¡ng-ghen, 24 th¸ng T¸m 1867 459 kh«ng nhËn ®­îc g× thªm. Mai-xn¬ lµm cho t«i ph¸t ®iªn lªn. Râ mµ hä cã thÓ t¹o ra ®iÓm ®ét ph¸t. ThËt rµng lµ anh ta ®· tr× ho·n nh÷ng phÇn do Vi-g¨ng göi cho thÕ, t«i muèn nghe thÊy nh÷ng ng­êi Êy sÏ nãi g×, bëi lÏ nã ch¼ng anh ta, ®Ó göi ®i mäi thø cïng mét lóc - vµ ®Ó tiÕt kiÖm 4 pen-ni cã g× ®Ó bÎ hoÑ. TÊt nhiªn, nh÷ng ng­êi µ la R«-s¬ sÏ biÕt c¸ch tù khi göi qua b­u ®iÖn! an ñi m×nh; cßn nh÷ng ng­êi Anh ë ®©y l¹i lµ TuÇn tr­íc vÉn anh Mai-xn¬ Êy cã viÕt th­ cho t«i nãi r»ng anh vÊn ®Ò kh¸c - v× hä viÕt ra kh«ng ph¶i dµnh cho c¸c em bÐ míi ba ta ®· in riªng phÇn lêi tùa cña t«i (vµ qu¶ thËt anh ta ®· chän tuæi. ®óng ®iÒu cÇn thiÕt), ®Ó göi phÇn ®ã cho c¸c tê b¸o §øc. T«i ®· viÕt Anh sÏ lµm cho t«i rÊt vui s­íng nÕu anh cã thÓ göi cho t«i th­ b¶o anh ta göi ngay cho t«i mÊy b¶n. T«i ®· hy väng r»ng anh thªm vµi tê in n÷a; t«i rÊt muèn ®äc so¸t ch­¬ng nãi vÒ tÝch luü325 sÏ dÞch tµi liÖu nµy ra tiÕng Anh (t«i cã thÓ chuyÓn bµi ®ã cho b¸o d ­íi mét h×nh thøc m¹ch l¹c. "Bee - Hive" mµ Min, Bi-d¬-li, Ha-ri-x¬n v.v vÉn ®äc), La-ph¸c-g¬ - T«i göi ®Õn vî anh nh÷ng lêi cÇu chóc tèt lµnh nhÊt. C¸c c« bÐ nhê Lau-ra gióp søc - sÏ dÞch ra tiÕng Ph¸p ®Ó ®¨ng trªn tê bao giê th× trë vÒ? "Courrier français", sau cïng t«i cã thÓ göi mét b¶n cho c¸c th«ng Ph.¡. cña anh tÝn viªn cña m×nh ë Mü326. §Ó tiÕt kiÖm 4 pen-ni, Mai-xn¬ ®· kh«ng göi g× c¶. Anh ta sÏ göi tÊt c¶ cïng mét lóc. Nh­ng b»ng C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay c¸ch Êy sÏ bÞ mÊt nhiÒu thêi gian! "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 ¦u ®iÓm lín nhÊt trong cuèn s¸ch cña t«i: 1) tÝnh chÊt hai mÆt cña lao ®éng, nh­ ®· ®­îc nhÊn m¹nh ë ch­¬ng thø nhÊt, tuú theo chç tÝnh chÊt Êy ®­îc thÓ hiÖn qua gi¸ trÞ tiªu dïng hay lµ gi¸ trÞ trao ®æi (®ã lµ c¬ së cña toµn bé sù nhËn thøc vÒ c¸c sù thËt); 2) sù 167 nghiªn cøu gi¸ trÞ thÆng d­ kh«ng phô thuéc vµo nh÷ng h×nh thøc m¸c göi ¡ng-ghen ®Æc biÖt cña gi¸ trÞ Êy: lîi nhuËn, lîi tøc, ®Þa t« v.v.. §iÒu nµy ®Æc ë Man-se-xt¬ biÖt biÓu hiÖn râ trong tËp hai155. Sù nghiªn cøu nh÷ng h×nh thøc ®Æc biÖt Êy trong khoa kinh tÕ chÝnh trÞ cæ ®iÓn - khoa kinh tÕ häc nµy vÉn th­êng xuyªn lÉn lén nh÷ng h×nh thøc Êy víi h×nh thøc Lu©n §«n, ngµy 24 th¸ng T¸m chung - lµ mét olla Potrida1*. 1867 T«i ®Ò nghÞ anh h·y ghi vµo nh÷ng tê giÊy s¹ch sÏ nh÷ng ®iÒu PhrÕt th©n mÕn! mong muèn cña anh, nh÷ng ý kiÕn ph¶n b¸c cña anh, nh÷ng ®iÓm KÓ tõ sau khi göi cho anh hai tê in s¹ch cuèi cïng1* th× t«i hoµi nghi cña anh v.v.. §iÒu ®ã rÊt quan träng ®èi víi t«i, v× t«i trï ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ 1* 1* - tËp I bé "T­ b¶n". - mí hæ lèn lÉn lén.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 460 ¡ng-ghen göi M¸c, 26 th¸ng T¸m 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 26 th¸ng T¸m 1867 461 b¶n327. tÝnh sím hay muén sÏ cho t¸i VÒ ®Ó thùc hiÖn viÖc thay thÕ t­ b¶n cè ®Þnh. Trong mét ch­¬ng IV th× t«i ®· mÊt kh«ng Ýt c«ng søc ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh l¸ th­ anh ®· ph¶n b¸c ®iÒu ®ã mét c¸ch ®«i chót l­ít qua329. VÒ nh÷ng ®iÒu ®ã, nghÜa lµ t×m cho ®­îc mèi quan hÖ qua l¹i cña sau nµy t«i ®­îc biÕt M¾c - Cu-lèc m« t¶ quü khÊu hao Êy nh­ lµ chóng1*. Sau khi ®· hoµn tÊt hai viÖc nµy råi th× trong thêi gian quü tÝch luü. Sau khi tin ch¾c r»ng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu M¾c - Cu-lèc chØnh lý lÇn cuèi cïng t«i ®· tíi tÊp nhËn ®­îc c¸c cuèn S¸ch nãi ®Òu kh«ng ®óng, t«i ®· tõ bá suy nghÜ nµy cña m×nh. M¾c - Cu- xanh252, vµ thÕ lµ t«i ®· reo mõng thÊy r»ng sù thËt ®· hoµn toµn lèc ®­a ra kÕt luËn nµy nh»m nh÷ng môc ®Ých t¸n d­¬ng, nh­ng x¸c nhËn nh÷ng kÕt luËn lý luËn cña t«i. Sau hÕt cÇn ph¶i xÐt ®Õn kÕt luËn Êy ®· bÞ b¸c bá bëi ph¸i Man-tuýt, song c¶ ph¸i Man-tuýt t×nh c¶nh lµ ch­¬ng ®ã ®· ®­îc viÕt khi t«i bÞ môn nhät vµ hµng còng thõa nhËn chÝnh sù thËt Êy330. ngµy bÞ ®¸m chñ nî quÊy nhiÔu! Víi t­ c¸ch lµ mét chñ x­ëng, anh ph¶i biÕt c¸c anh lµm g× víi Nh©n phÇn cuèi cña quyÓn thø hai (qu¸ tr×nh l­u th«ng) mµ sè tiÒn thu ®­îc - ®Ó dïng vµo viÖc hoµn bï t­ b¶n cè ®Þnh - tr­íc hiÖn nay t«i ®ang viÕt328, t«i l¹i ph¶i hái anh vÒ mét vÊn ®Ò, nh­ khi cÇn thay thÕ t­ b¶n Êy in natura. Vµ anh ph¶i viÕt cho t«i vÊn nhiÒu n¨m vÒ tr­íc! ®Ò nµy (kh«ng ph¶i vÒ ph­¬ng diÖn lý luËn, chØ thuÇn tuý vÒ Ng­êi ta ph¶i thay thÕ t­ b¶n cè ®Þnh in natura2* chØ sau khi ®· ph­¬ng diÖn thùc tiÔn). hÕt h¹n - chóng ta tÝnh ¸ng chõng - m­êi n¨m. Trong thêi h¹n ®ã T«i göi lêi chµo chÞ Li-di. gi¸ trÞ cña t­ b¶n Êy ®­îc hoµn tr¶ l¹i tõng phÇn vµ dÇn dÇn, theo C.M. cña anh møc ®é b¸n nh÷ng hµng hãa ®· ®­îc s¶n xuÊt ra nhê l­îng t­ b¶n Êy. Khèi l­îng gi¸ trÞ t¨ng lªn dÇn Êy - ®Ó hoµn bï t­ b¶n cè ®Þnh - C¸c con t«i vÉn cßn ë Ru-r¨ng gÇn Boãc-®«. chØ cÇn thiÕt ®Ó thay thÕ t­ b¶n Êy (nÕu kh«ng nãi ®Õn viÖc söa ch÷a v.v.) khi t­ b¶n Êy, d­íi h×nh thøc vËt hãa cña nã, vÝ dô d­íi C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc h×nh thøc m¸y mãc, ®· tiªu vong. Nh­ng trong suèt thêi gian tr­íc und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 ® ã nhµ t­ b¶n cã trong tay m×nh nh÷ng khèi l­îng gi¸ trÞ tuÇn tù ®Õn víi h¾n. NhiÒu n¨m vÒ tr­íc t«i cã viÕt cho anh nh­ sau: t«i c¶m thÊy 168 r»ng b»ng con ®­êng Êy quü tÝch luü ® ­îc t¹o ra, bëi v× ¡ng-ghen göi M¸c dï sao nhµ t­ b¶n còng sö dông trong thêi gian gi÷a chõng ë Lu©n §«n Êy sè tiÒn ®· ®­îc hoµn l¹i, tr­íc khi nhµ t­ b¶n sÏ dïng sè tiÒn Êy ______________________________________________________________ Man-se-xt¬, ngµy 26 th¸ng T¸m 1* - Xem th­ tr­íc. 1867 2* - d­íi h×nh thøc hiÖn vËt.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 462 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 463 1 Mo-r¬ th©n mÕn! Nota bene, th«ng th­êng ng­êi ta trõ ®i 7 phÇn tr¨m chi cho 2 VÒ vÊn ®Ò quü hoµn bï (t­ b¶n cè ®Þnh) th× ngµy mai t«i sÏ thiÕt bÞ m¸y mãc, nghÜa lµ thêi gian khÊu hao ®­îc quy viÕt th­ tr×nh bµy tØ mØ, cã göi kÌm theo nh÷ng b¶n tÝnh to¸n. ®Þnh lµ kho¶ng 13 n¨m. Sè lµ, t«i cßn ph¶i hái mét sè chñ x­ëng ®Ó biÕt xem ph­¬ng Mu-r¬ cã göi kÌm theo ®©y tÊm ¶nh cña m×nh, vµ anh Êy nh¾c ph¸p cña chóng t«i cã ph¶i lµ quy t¾c chung hay chØ lµ mét ngo¹i lÖ th«i. VÊn ®Ò lµ nh­ thÕ nµy: trong sè tiÒn 1000 p.xt. lµ anh lµ anh ®· høa cho anh Êy tÊm ¶nh cña anh, anh Êy rÊt muèn kho¶n chi phÝ ban ®Çu vÒ m¸y mãc - khi mµ trong n¨m ®Çu cã tÊm ¶nh Êy. ng­êi ta trõ ®i 100 p.xt. - th× liÖu trong n¨m thø hai ng­êi ta Ch­¬ng nãi vÒ tÝch luü thËt tuyÖt vêi325. trõ ®i, nh­ mét quy t¾c chung, m­êi phÇn tr¨m cña sè tiÒn 1000 p.xt. hay lµ cña sè tiÒn 900 p.xt. v.v.. Chóng t«i lµm theo c¸ch Ph.¡. cña anh sau, vµ ®­¬ng nhiªn v× thÕ mµ vÊn ®Ò bÞ kÐo dµi in infinitum1* , Ýt ra còng vÒ mÆt lý thuyÕt. §iÒu nµy lµm cho c«ng viÖc tÝnh to¸n rÊt phøc t¹p. Nãi chung th× kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, chñ C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay x­ëng sö dông quü hoµn bï hoÆc chÝ Ýt cã trong tay quü ®ã, t Ýnh "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc trung b×nh, trong vßng bèn n¨m r­ìi, tr­íc khi m¸y mãc hao und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 mßn hÕt. Nh­ng cã thÓ nãi r»ng ®ã ®­îc tÝnh nh­ lµ mét kho¶n ®¶m b¶o nµo ®ã ®Ó ®Ò phßng sù hao mßn v« h×nh. Nãi c¸ch kh¸c, chñ x­ëng tuyªn bè: gi¶ thuyÕt cho r»ng m¸y mãc sÏ hao mßn hoµn toµn sau 10 n¨m chØ ®óng mét c¸ch ®¹i thÓ th«i, nghÜa lµ víi tiÒn ®Ò lµ ngay tõ ®Çu, trong suèt kho¶ng thêi gian m­êi 169 n¨m, t«i ph¶i nhËn ®­îc hµng n¨m nh÷ng kho¶n tiÒn tr¶ víi ¡ng-ghen göi M¸c quy m« nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o thµnh quü hoµn bï. Dï sao th× t«i còng ë Lu©n §«n sÏ göi ®Õn cho anh c¸c b¶n tÝnh to¸n; vÒ ý nghÜa k inh tÕ cña viÖc nµy th× t«i cßn ch­a hoµn toµn hiÓu râ ý nghÜa Êy: t«i kh«ng hiÓu, chñ x­ëng lµm sao cã thÓ b»ng c¸ch tung háa mï ®­îc l©u Man-se-xt¬, ngµy 27 th¸ng T¸m 1867 víi nh÷ng ng­êi kh¸c cïng tham gia trong viÖc chia nhau gi¸ trÞ thÆng d­, hay lµ nh÷ng ng­êi tiªu dïng gi¸ trÞ ®ã cuèi cïng. Mo-r¬ th©n mÕn! T«i göi cho anh hai biÓu tÝnh to¸n vÒ thiÕt bÞ m¸y mãc, nh÷ng biÓu ®å nµy sÏ gióp anh lµm s¸ng tá ®Çy ®ñ vÊn ®Ò. Quy t¾c lµ nh­ ______________________________________________________________ 1* - ®Õn bÊt tËn.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 464 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 465 1 ®Çu t­ ngay lËp tøc sè tiÒn Êy vµo c¸c m¸y mãc míi. Qua cét sau: hµng n¨m, ng­êi ta th«ng th­êng trõ ®i 7 phÇn tr¨m cña sè 2 cuèi - cét nµy chØ râ gi¸ trÞ cña tÊt c¶ m¸y ®· cã ®­îc vµo tiÒn ban ®Çu, nh­ng ®Ó tÝnh to¸n ®­îc ®¬n gi¶n, t«i ®· ®Ó nguyªn ngµy cuèi cïng sau khi hÕt thêi h¹n 10 n¨m - ta thÊy r»ng tû lÖ 10%, ®èi víi mét sè m¸y mãc th× tû lÖ nµy còng kh«ng qu¸ vµo ngµy h«m Êy chñ x­ëng cã sè m¸y mãc mµ trÞ gi¸ cña chóng nhiÒu ®©u. VËy lµ, thÝ dô: kh«ng v­ît qu¸ sè tiÒn 1000 p.xt. (vµ ng­êi chñ x­ëng Êy N¨m 1860, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· mua s¾m b»ng còng kh«ng thÓ cã sè tiÒn nhiÒu h¬n, v× «ng ta ®· ®Çu t­ mét gi¸ trÞ sè tiÒn ............................................................1000 p.xt. chÝnh lµ b»ng gi¸ trÞ khÊu hao, do ®ã, ®ång thêi tæng gi¸ trÞ cña N¨m 1861, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· khÊu trõ m¸y mãc còng kh«ng thÓ t¨ng lªn ®­îc), nh­ng n¨m nµy qua n¨m ®i 10% ..............................................................100 p.xt. kh¸c «ng ta ®· më réng x­ëng cña m×nh vµ ho¹t ®éng víi sè thiÕt 900 p.xt. bÞ m¸y mãc mµ trung b×nh trong 11 n¨m cã gi¸ trÞ danh nghÜa lµ L¹i mua s¾m b»ng sè tiÒn .......................................................................200 p.xt. 1.449 p.xt., nghÜa lµ «ng ta ®· s¶n xuÊt ra vµ ®· kiÕm ®­îc mét sè tiÒn lín h¬n nhiÒu so víi lóc ban ®Çu lµ 1000p.xt.. Chóng ta gi¶ 1100 p.xt. ®Þnh r»ng «ng ta lµ chñ x­ëng kÐo sîi vµ r»ng mçi pao xtÐc-linh N¨m 1862, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· khÊu trõ ®i 10% ®¹i diÖn cho mét cäc sîi, kÓ c¶ m¸y kÐo sîi; nh­ vËy, «ng ta ho¹t cña sè tiÒn 1200 p.xt. ®éng, tÝnh trung b×nh, víi 1449 cäc sîi thay v× 1000 cäc sîi, (1000 p.xt. + 200 p.xt.) ....................................120 p.xt. vµ, sau khi 1000 cäc sîi ®Çu tiªn ®· hoµn toµn hao mßn hÕt 980 p.xt. th× tõ ngµy 1 th¸ng Giªng 1866 «ng ta b­íc vµo mét thêi kú L¹i mua s¾m b»ng sè tiÒn .......................................................................200 p.xt. míi víi 1357 cäc sîi mua ®­îc trong thêi gian ®ã; céng vµo sè 1.180 p.xt. cäc sîi Êy l¹i cã thªm 236 cäc sîi míi mua thªm nhê sè tiÒn N¨m 1863, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· khÊu trõ ®i 10% khÊu hao cña n¨m 1865, nghÜa lµ «ng ta sÏ cã c¶ th¶y lµ cña sè tiÒn 1000 p.xt. + 200 p.xt. 1593 cäc sîi. - VËy lµ, nhê vµo viÖc nh÷ng kho¶n tiÒn khÊu + 200 p.xt. .............................140 p.xt. hao Êy ®­îc dïng lµm kho¶n øng tr­íc cho «ng ta, nªn «ng 1040 p.xt. ta ®· cã thÓ - nhê vµo sè m¸y mãc cò cña m×nh vµ kh«ng chi v.v mét xu nµo, trong kho¶n lîi n huËn cña m×nh v µo viÖc mua T rong b¶n tÝnh to¸n sè 1 t«i gi¶ ®Þnh tiÕp ®ã r»ng ng­êi m¸y mãc míi - t ¨ng sè l­îng m¸y mãc cña m×nh lªn gÇn chñ x­ëng ®em sè tiÒn khÊu trõ ®i ®ã ®Çu t­ ® Ó thu lîi tøc; 60%. v µo ngµy chñ x­ëng ph¶i thay thÕ m¸y cò b»ng m¸y mãc míi Trong c¶ hai b¶n tÝnh to¸n ®Òu kh«ng tÝnh ®Õn kh©u söa th×, thay v× 1000p.xt., chñ x­ëng Êy l¹i cã 1252,11 pao xtÐc- ch÷a. Víi møc khÊu hao 10% m¸y mãc ph¶i bï ®¾p sè chi phÝ linh. B¶n tÝnh to¸n sè 2 gi¶ ®Þnh r»ng chñ x­ëng hµng n¨m söa ch÷a b¶n th©n nã, nghÜa lµ nh÷ng chi phÝ Êy ®· n»m
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 466 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 467 t rong c¸c kho¶n khÊu hao råi. Nh­ng kho¶n chi phÝ Êy N¨m 1861, ngµy 1 th¸ng Giªng kh«ng lµm thay ®æi g× c¶, bëi v× chóng hoÆc lµ n»m trong Lîi tøc cña 431 p.xt. 21.11 p.xt. kho¶n khÊu hao 10%, hoÆc lµ sè chi phÝ söa ch÷a Êy lµm KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 121.11 p.xt. t¨ng mét c¸ch t­¬ng øng tuæi thä cña m¸y mãc, ®iÒu ®ã còng 552.11 p.xt. ch¼ng kh¸c g× nhau. N¨m 1862, ngµy 1 th¸ng Giªng T«i hy väng lµ anh sÏ hiÓu râ ®Çy ®ñ b¶n tÝnh to¸n sè 2, nÕu Lîi tøc cña 552.11 p.xt. 27.13 p.xt. ch­a hiÓu râ, xin anh h·y viÕt th­ b¸o cho t«i biÕt, v× ë ®©y t«i cßn KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 127.13 p.xt. b¶n l­u cña b¶n ®ã. 680.4 p.xt. T«i véi. N¨m 1863, ngµy 1 th¸ng Giªng Ph.¡. cña anh Lîi tøc cña 680.4 p.xt. 34 p.xt. I. Chñ x­ëng ®­a vµo quü ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn víi møc 5% KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 134 p.xt. N¨m 1856, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· mua m¸y mãc 814.4 p.xt. b»ng sè tiÒn 1000 p.xt. N¨m 1864, ngµy 1 th¸ng Giªng N¨m 1857, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· khÊu trõ 10% Lîi tøc cña 814.4 p.xt. 40.14 p.xt. cho khÊu hao 100 p.xt. KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 140.14 p.xt. N¨m 1858, ngµy 1 th¸ng Giªng ®· khÊu trõ 10% 954.18 p.xt. cho khÊu hao 100 p.xt. Lîi tøc cña 100 p.xt. 5 p.xt. 105 p.xt. N¨m 1865, ngµy 1 th¸ng Giªng 205 p.xt. Lîi tøc cña 954.18 p.xt. 42.15 p.xt. N¨m 1859, ngµy 1 th¸ng Giªng KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 142.15 p.xt. Lîi tøc 205 p.xt. 10.5 p.xt. 1097.13 p.xt. KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 110.5 p.xt. 315.5 p.xt. N¨m 1866, ngµy 1 th¸ng Giªng N¨m 1860, ngµy 1 th¸ng Giªng Lîi tøc cña 1097.13 p.xt. 54.18 p.xt. Lîi tøc cña 315.5 p.xt. 15.15 p.xt. KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 154.18 p.xt. KhÊu trõ 10% 100 p.xt. 115.15 p.xt. KÕt qu¶ ®Õn cuèi n¨m thø m­êi 1.252.11 p.xt. 431 p.xt.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 468 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 469 hay lµ tÝnh ®Õn ngµy 1 th¸ng p.xt. Giªng 1866, thay v× sè m¸y mãc 210 p.xt. lµ 21 p.xt. 121 p.xt. 70% 36 p.xt. ®· hao mßn trÞ gi¸ 1000 p.xt., lµ sè tiÒn mÆt 1252.11 p.xt. 331 p.xt. II. Quü ®æi míi ®­îc chi phÝ hµng n¨m vµo viÖc mua s¾m m¸y míi Gi¸ trÞ tÝnh ®Õn Sè tiÒn míi Tû lÖ khÊu ngµy 1 th¸ng chi phÝ hao % Sè tiÒn míi Tû lÖ khÊu hao Gi¸ trÞ tÝnh ®Õn ngµy Giªng 1866 chi phÝ % 1 th¸ng Giªng 1866 N¨m 1860, ngµy 1 N¨m 1856, ngµy 1 th¸ng Giªng khÊu trõ th¸ng Giªng ®· 10% cña sè tiÒn 1000 mua s¾m m¸y mãc p.xt. lµ 100 p.xt. trÞ gi¸ lµ. . . . . . . . 1000 p.xt. 100% - p.xt. 331 p.xt. lµ 33 p.xt. 133 p.xt. 60% 53 p.xt. N¨m 1857, ngµy 1 464 p.xt. th¸ng Giªng ®· N¨m 1861, ngµy 1 khÊu trõ 10% vµ chi th¸ng Giªng khÊu trõ phÝ míi. . . . . . 100 p.xt. 90% 10 p.xt. 10% cña sè tiÒn 1000 N¨m 1858, ngµy 1 p.xt. lµ 100 p.xt. th¸ng Giªng khÊu 464 p.xt. lµ 46 p.xt. 146 p.xt. 50% 73 p.xt. trõ 10% cña sè tiÒn 610 p.xt. 1000 p.xt. lµ 100 N¨m 1862, ngµy 1 p.xt. vµ cña sè tiÒn th¸ng Giªng khÊu trõ 100 p.xt. lµ 10 p.xt. 110 p.xt. 80% 22 p.xt. 10% cña sè tiÒn 1000 210 p.xt p.xt. lµ 100 p.xt. N¨m 1859, ngµy 1 610 p.xt. lµ 61 p.xt. 161 p.xt. 40% 97 p.xt. th¸ng Giªng khÊu 771 p.xt. trõ 10% cña sè tiÒn N¨m 1863, ngµy 1 1000 p.xt. lµ 100 th¸ng Giªng khÊu trõ
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 470 ¡ng-ghen göi M¸c, 27 th¸ng T¸m 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 31 th¸ng T¸m 1867 471 10% cña sè tiÒn 1000 cña c¸c m¸y míi lµ . . p.xt. lµ 100 p.xt. ........... 771 p.xt. lµ 77 p.xt. 177 p.xt. 30% 124 p.xt. Gi¸ trÞ thùc tÕ cña 948 p.xt. c¸c m¸y míi lµ. . . . . . 1000 p.xt. Gi¸ trÞ tÝnh ®Õn NÕu tÝnh mçi pao xtÐc-linh mua ®­îc mét cäc sîi th× chñ x­ëng ®· Sè tiÒn míi Tû lÖ khÊu ngµy 1 th¸ng ho¹t ®éng: chi phÝ hao % Giªng 1866 Sè cäc sîi ®· hao mßn: 9486 cäc sîi N¨m 1864, ngµy 1 N¨m 1856 ho¹t ®éng víi 1000 cäc sîi th¸ng Giªng khÊu trõ N¨m 1857 ho¹t ®éng víi 1100 cäc sîi 10% cña sè tiÒn 1000 N¨m 1858 ho¹t ®éng víi 1210 cäc sîi p.xt. lµ 100 p.xt. N¨m 1859 ho¹t ®éng víi 1331 cäc sîi 948 p.xt. lµ 95 p.xt. 195 p.xt. 20% 156 p.xt. N¨m 1860 ho¹t ®éng víi 1404 cäc sîi 1143 p.xt. N¨m 1861 ho¹t ®éng víi 1610 cäc sîi N¨m 1865, ngµy 1 N¨m 1862 ho¹t ®éng víi 1771 cäc sîi th¸ng Giªng khÊu trõ 10% cña sè tiÒn 1000 Sè cäc sîi ®· hao mßn 9486 cäc sîi p.xt. lµ 100 p.xt. N¨m 1863 ho¹t ®éng víi 1948 cäc sîi 1143 p.xt. lµ 114 p.xt. 214 p.xt. 10% 193 p.xt. N¨m 1864 ho¹t ®éng víi 2143 cäc sîi N¨m 1865 ho¹t ®éng víi 2357 cäc sîi 1357 p.xt. N¨m 1866, ngµy 1 Sau 11 n¨m ®· hao mßn 15943 cäc sîi th¸ng Giªng khÊu trõ TÝnh trung b×nh 1449 cäc sîi 10% cña sè tiÒn 1000 vµ trong n¨m 1866 p.xt. lµ 100 p.xt. chñ x­ëng b¾t ®Çu víi 1357 cäc sîi 1357 p.xt. lµ 136 p.xt. 236 p.xt. 0% 236 p.xt. 236 cäc sîi Gi¸ trÞ danh nghÜa 1593 p.xt.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 472 ¡ng-ghen göi M¸c, 1 th¸ng ChÝn 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 1 th¸ng ChÝn 1867 473 1593 cäc sîi Len-xn¬, §uy-p«ng. Ngoµi ra cßn cã chñ tÞch héi thî s¶n xuÊt n¬ lµ C«-ven-t¬-ri1* vµ ngµi A. U«n-t¬n, mét vÞ cã t­íc vÞ (xø C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay Oen-x¬) còng ®i. Õ ch-ca-ri-ót ®· chÊp nhËn lêi ®Ò nghÞ viÕt vÒ ®¹i "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc héi Êy ®Ó ®¨ng tê b¸o nµy. und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 C¨n cø vµo tÊt c¶ c¸c tin tøc tõ Pa-ri th× thÊy r»ng ë ®ã ®Þa vÞ cña B«-na-p¸c-t¬ rÊt kh«ng v÷ng. Chµo anh. C.M. cña anh 170 M¸c göi ¡ng-ghen C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay ë Man-se-xt¬ s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen F. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Engels und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Lu©n §«n, ngµy 31 th¸ng T¸m Marx-Engels Gesamtausgabe. Dritte 1867 Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n PhrÕt th©n mÕn! lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930 T«i ®· nhËn ®­îc hai l¸ th­ vµ c¸c b¶n tÝnh to¸n cña anh. C¶m ¬n anh. §Õn tr­íc thø ba tuÇn tíi (ngµy 3 th¸ng 9) t«i ph¶i tr¶ 4p.xt. cho g· chñ hiÖu bØ æi, mµ chØ lµ tr¶ nî cho hai g· Êy. T«i thÊy r»ng trong n¨m nay c¸c g· Êy trë nªn quÊy nhiÔu h¬n bao giê hÕt so víi tr­íc ®©y. Sau mét tuÇn lÔ n÷a, (vµo buæi s¸ng) chñ nhËt c¸c con t«i sÏ trë vÒ. T«i muèn c¸c ch¸u ë l©u thªm chót n÷a. ë ® Êy c¸c ch¸u sö dông thêi gian rÊt tèt. Nh­ng anh La-ph¸c-g¬ ph¶i trë vÒ tr­êng cña m×nh. (Anh Êy lu«n lu«n tá ra kh«ng b»ng lßng mçi khi t«i hái anh Êy: "Ph¶i ch¨ng anh chÞ kh«ng trë l¹i tr­êng cña m×nh?") ______________________________________________________________ Tõ ®©y ®i dù ®¹i héi L«-dan (cña Quèc tÕ)331 cã Õch-ca-ri-ót 1* - §a-ni-en Xu-an.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 474 ¡ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng ChÝn 1867 ¡ ng-ghen göi M¸c, 2 th¸ng ChÝn 1867 475 474 475 §100 bé luËt h×nh sù cña Phæ: "Ng­êi nµo... xói giôc c¸c thÇn 171 d©n trong n­íc c¨m thï lÉn nhau hoÆc khinh miÖt nhau" vµ ¡ng-ghen göi M¸c v.v. - vµ ®iÒu kho¶n Êy sÏ dÉn ®Õn viÖc tÞch thu. H×nh nh­ ë Lu©n §«n vèn dÜ Bi-xm¸c ®· thÊy cÇn ph¶i tæ chøc mét cuéc biÓu d­¬ng nhá nh»m chèng l¹i c«ng nh©n. T¹i Ð c-phuèc hoÆc ë Lu©n §«n, ngµy 1 th¸ng ChÝn mét n¬i nµo ®ã gÇn thµnh phè Êy cã mét nhµ th¬ m«n ®å cña 1867 L¸t-xan, mét chñ nhµ in vµ mét chñ nhµ xuÊt b¶n ®· bÞ quy téi ph¶n quèc, cßn ë En-bÐc-phen-®¬ còng cã mét cuèn s¸ch tåi Mo-r¬ th©n mÕn! tµn nµo ®ã cña vÞ Svai-x¬ cao quý bÞ tÞch thu2*. VËy lµ, cã thÓ T«i võa míi nhËn ®­îc kho¶n nî rÊt l©u råi, 5p.xt., kho¶n nî lµ ë Phæ cuèn s¸ch Êy cã thÓ bÞ cÊm, nh­ng trong t×nh h×nh nh­ nµy t«i ®· kh«ng tr«ng chê; kho¶n nî nµy t¹o ra cho t«i kh¶ n¨ng ngµy mai göi cho anh mãn tiÒn nµy, ngay khi t«i nhËn ®­îc ng©n phiÕu. NÕu kh«ng th× t«i ®· l©m vµo t×nh c¶nh khã kh¨n nÕu tÝnh ®Õn kho¶n tr¶ nî tíi ®©y cho Boãc-hai-m¬ lµ 45 pao xtÐc-linh. hiÖn nay, dï sao th× sù cÊm ®o¸n Êy sÏ kh«ng ®¹t môc ®Ých. §iÒu g× sÏ x¶y ra víi Boãc-hai-m¬ vËy, «ng Êy ®· trë vÒ ch­a? T«i Ph.¡. cña anh cã thÓ vµ v× vËy giê ®©y còng muèn chÊm døt viÖc nµy. T«i ®· nhËn ®­îc 8 tê in råi1*, c¶m ¬n. KhÝa c¹nh lý luËn thËt C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc tuyÖt, sù tr×nh bµy qu¸ tr×nh lÞch sö cña sù t­íc ®o¹t còng vËy. und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 Nh­ng phÇn bæ sung nãi vÒ Ai-r¬-len ®­îc viÕt mét c¸ch qu¸ véi vµng, vµ phÇn t­ liÖu ®­îc xö lý qu¸ Ýt. Khi míi ®äc lÇn ®Çu th­êng thËt sù kh«ng hiÓu g× c¶. T«i sÏ viÕt nhiÒu h¬n ngay khi 172 nµo t«i ®i s©u h¬n vµo vÊn ®Ò. PhÇn tæng kÕt vÒ viÖc t­íc ®o¹t nh÷ng kÎ ®i t­íc ®o¹t thËt sù tuyÖt vêi, phÇn nµy sÏ g©y hiÖu qu¶ ¡ng-ghen göi M¸c thÝch ®¸ng332. ë Lu©n §«n May m¾n lµ trong tËp nµy "sù viÖc diÔn ra" cã thÓ nãi lµ hÇu nh­ chØ ë n­íc Anh, nÕu kh«ng th× sÏ thÊy hiÖu lùc cña Man-se-xt¬, ngµy 2 th¸ng ChÝn 1867 ______________________________________________________________ 1* Mo-r¬ th©n mÕn! tËp I bé "T­ b¶n". 2* I. B. Svai-x¬. "Lîi nhuËn dùa trªn t­ b¶n vµ tiÒn c«ng".
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. T«i ®· göi kÌm theo ®©y tÊm ng©n phiÕu 5 pao xtÐc-linh. Ch¾c Gum-pÐc-t¬ ®· trë vÒ vµ kÓ r»ng ë Cuèc-hÐt-xen lßng c¨m thï ch¾n anh ®· nhËn ®­îc mét tËp cña bé "C¸c t¸c phÈm" cña Héi ®èi víi bän Phæ còng m¹nh mÏ nh­ ë Han-n«-v¬, tuy kh«ng biÓu hoµng gia. LiÖu anh cã thÓ göi ®Õn cho t«i, nh­ ®· høa, nh÷ng sè hiÖn ra d­íi h×nh thøc Çm Ü nh­ thÕ. ChØ cÇn qu©n lÝnh rót ®i khái b¸o "Free Press" xuÊt b¶n trong th¸ng B¶y vµ th¸ng T¸m kh«ng? lµ tÊt c¶ "bän ng­êi Phæ" sÏ bÞ giÕt hÕt, nh­ ng­êi ta b¶o. Tuy Râ rµng lµ ë Pa-ri t×nh h×nh rÊt nan gi¶i; nh÷ng håi øc vÒ c¸c nhiªn, bän Phæ ®· tÞch thu ë C¸t-xen quü dµnh cho c¸c vî go¸ cña n¨m 1829 vµ 1847 mµ Gi-r¸c-®anh333 ® · khëi ®Çu, h»ng ngµy vÉn sÜ quan vµ dïng vµo viÖc cÊp h­u bæng; quü nµy h×nh thµnh tõ ®­îc lan truyÒn qua tÊt c¶ c¸c b¸o, cßn qua bµi diÔn v¨n ®Çy vÎ tù nh÷ng kho¶n ®ãng gãp c­ìng bøc cña c¸c sÜ quan. Cßn ë Han-n«- kh­íc tõ t¹i thµnh phè Li-d¬, ng­êi ta tùa hå thÊy nh­ lµ chÝnh v¬ th× «ng Êy thÊy t×nh h×nh cßn gay g¾t h¬n lµ t«i t­ëng. giê ®©y - k hi «ng ta1* cÇn - ë Nam §øc vµ ë ¸o kh«ng thÓ lµm g× Cu-ghen-man còng mong muèn ®­îc tham dù §¹i héi ®­îc - hiÓn nhiªn lµ chØ v× n­íc ¸o l©m vµo t×nh c¶nh gay cÊn. "Tõ L«-dan331 víi t­ c¸ch quan s¸t viªn; cã thÓ, sÏ lµ ®iÒu kh«ng tåi nÕu ®ã còng thÊy" r»ng: chØ cã "nh÷ng b¸o cho Õch-ca-ri-ót biÕt viÖc nµy. Ch¾c ch¾n «ng Êy chÝnh phñ yÕu" míi cã ®Æc tÝnh lµ t×m c¸ch tho¸t ra khái nh÷ng sÏ gÆp Soãc-lem-m¬ - nh©n vËt nµy ®· ra ®i vµo ngµy h«m qua khã kh¨n trong n­íc b»ng nh÷ng cuéc xung ®ét bªn ngoµi334. Sau (via1* Grim-xbi) - t¹i Phran-phuèc, t¹i ®¹i héi c¸c nhµ thùc nghiÖm hÕt, nh÷ng lêi l¾p ®i l¾p l¹i mu«n thña vÒ "con trai cña ta"1* râ khoa häc tù nhiªn. Sau kho¶ng 3 tuÇn lÔ n÷a Mu-r¬ sÏ ®i Tuy- rµng lµ còng kh«ng thÓ hiÖn niÒm tin ®Æc biÖt vµo tÝnh vÜnh cöu rinh-ghen, t¹i ®ã Mu-r¬ sÏ häc tiÕng §øc trong 6 tuÇn lÔ; t«i ®· cña "ng­êi cha", quem nuptiae demonstrant2*. ChØ cã ®iÒu xin anh ph¸i anh ta ®Õn ®ã ®Ó anh Êy tr¸nh xa lé tr×nh cña c¸c kh¸ch du h·y khÈn tr­¬ng víi tËp hai155 ch¼ng bao l©u n÷a cã thÓ x¶y ra mét lÞch ng­êi Anh. ®iÒu g× ®ã. Göi anh nh÷ng lêi cÇu chóc tèt ®Ñp nhÊt. C¨n cø theo mét tê b¸o xuÊt b¶n ë Ca-li-phoãc-ni-a, mµ t«i ®· ®äc vµo thø b¶y, th× cã lÏ phong trµo ®ßi chÕ ®é ngµy lao ®éng 8 giê Ph.¡. cña anh ®· ®¹t ®­îc nh÷ng th¾ng lîi to lín trong hµng ngò c«ng nh©n x©y dùng. §Ó chèng l¹i phong trµo nµy bän chñ ®· lËp ra hiÖp héi b¶o C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc vÖ chÕ ®é ngµy lao ®éng 10 giê vµ chóng ®· lµm Çm Ü rÊt d÷. KÕt K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 qu¶ cña c©u chuyÖn x¶y ra víi chÕ ®é ngµy lao ®éng 8 giê lµ ng­êi 1 ta ®· huû bá c¸c b¶n hîp ®ång gi¸ trÞ 1 triÖu ®« la335. 2 ______________________________________________________________ 1* - Na-p«-lª-«ng III. ______________________________________________________________ 1* - ¥-gien B«-na-p¸c-t¬. 2* 1* - danh hiÖu cña «ng ta ®­îc cuéc h«n nh©n lµm b»ng chøng. - qua ng¶.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 476 78 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng ChÝn 1867 M¸c ¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng ChÝn 1867 M göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng ChÝn 1867 477 79 VÒ nh÷ng tê in cuèi cïng th×, tr¸i víi chØ dÉn cña t«i, ng­êi ta 173 ®· in phÇn bæ sung vµo nh÷ng chó thÝch b»ng cì ch÷ lín, cßn phÇn M¸c göi ¡ng-ghen phô lôc nãi vÒ h×nh thøc gi¸ trÞ th× l¹i ®­îc in b»ng cì ch÷ nhá337. ë Man-se-xt¬ Së dÜ ng­êi ta lµm nh­ vËy lµ ®Ó tËp s¸ch Êy cã khèi l­îng võa vÆn 50 tê in, kh«ng h¬n kh«ng kÐm. T«i c¶m thÊy r»ng Mai-xn¬ ®· [Lu©n §«n], ngµy 4 th¸ng ChÝn ph¹m ph¶i sai lÇm nghiªm träng khi n©ng gi¸ b¸n tõ 3 ta-le lªn 1867 thµnh 3 ta-le 10 din-bÐc-gr«-s¬. Song, cã thÓ lµ «ng Êy ®· nhËn ®­îc thªm rÊt nhiÒu ®¬n ®Æt mua ch¾c ch¾n, cho nªn xÐt trªn gãc PhrÕt th©n mÕn! ®é th­¬ng m¹i th× hµnh ®éng cña «ng Êy sÏ tá ra lµ ®óng ®¾n. T«i ®· nhËn ®­îc 5 p.xt., c¶m ¬n anh. §Ó gi¶i thÝch cho anh hiÓu râ bµi b¸o ®¨ng trªn tê MÊy ngµy tr­íc ®©y, tõ BÐc-n¬ Boãc-hai-m¬ ®· viÕt th­ "Courrier français" (khi nµo ®äc xong anh ph¶i hoµn tr¶ cho cho t«i vµ göi cho t«i - ®Ó cã "nh÷ng nhËn xÐt thiÖn chÝ" b¶n t«i sè b¸o nµy "Nh÷ng ®iÒu kiÖn cña hßa ­íc", t«i th«ng b¸o cho nh¸p bµi diÔn v¨n mµ «ng Êy dù ®Þnh häc t¹i ®¹i héi hßa b×nh anh biÕt ®iÒu sau ®©y: ë Gi¬-ne-v¬ 336 . ¤ng Êy còng tr«ng cËy vµo sù hç trî cña anh. Nh­ anh biÕt ®Êy, trong Tæng héi ®ång t«i ®· ph¸t biÓu ý kiÕn Theo sù tháa thuËn gi÷a chóng ta, t«i ®· viÕt th­ b¶o «ng Êy chèng l¹i viÖc liªn kÕt víi bän ba hoa vÒ hßa b×nh. Bµi ph¸t biÓu r»ng anh vÉn ch­a trë vÒ. Nh­ng anh cã thÓ göi tiÒn cho cña t«i kÐo dµi gÇn nöa giê. Õch-ca-ri-ót, víi t­ c¸ch lµ th­ ký - ng­êi cïng héi víi «ng ta lµ S i-l¬, t heo ®Þa chØ: 65, ghi biªn b¶n, ®· cho ®¨ng trªn tê "Bee-Hive" b¶n t­êng thuËt Fenchurch Street. Song, sè tiÒn Êy kh«ng ph¶i lµ 45, mµ lµ trong ®ã chØ trÝch ®¨ng bµi ph¸t biÓu cña t«i cã mÊy c©u. §Õn khi 50 pao xtÐc-linh. Khi kiÓm tra t«i ph¸t hiÖn thÊy tÊm kú ®¨ng l¹i bµi nµy trªn tê "Courrier" ng­êi ta l¹i bá ®i nh÷ng c©u nãi phiÕu trÞ gi¸ 48 p.xt., Boãc-hai-m¬ khi ®ã cã nãi lµ «ng Êy cã vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i cã qu©n ®éi vis-µ-vis1* n­íc Nga vµ vÒ sù hÌn thÓ ®­a cho t«i sè tiÒn trßn 50 pao xtÐc-linh. Së dÜ t«i ®· nh¸t cña nh÷ng kÎ ®ã338. Tuy nhiªn c©u chuyÖn nµy ®· g©y ra kh«ng th«ng b¸o cho anh vÒ viÖc nµy sím h¬n, v× t«i chê nhiÒu sù Çm Ü. Nh÷ng kÎ ngu ngèc trong sè nh÷ng nh©n vËt tæ ngµy mét ngµy hai sÏ nhËn ®­îc sè tiÒn mµ ng­êi ta høa göi chøc ®¹i héi hßa b×nh - «ng §ê C«-lª-vin lµ ®¹i diÖn cña hä ë Lu©n cho t«i vµ khi Êy b¶n th©n t«i muèn tù m×nh tr¶ sè tiÒn 50 §«n - ®· hoµn toµn thay ®æi c­¬ng lÜnh ban ®Çu cña m×nh, thËm pao xtÐc-linh. chÝ ®· bæ sung vµo c­¬ng lÜnh míi, d©n chñ nhiÒu h¬n, nh÷ng ch÷ T«i göi kÌm theo ®©y: nãi ®Õn viÖc "kÕt hîp c¸c lîi Ých kinh tÕ víi quyÒn tù do", mét c©u 1) nh÷ng tê in cuèi cïng; ______________________________________________________________ 2) Hai sè b¸o "Diplomatic Review" vµ mét sè b¸o "Courrier 1* français". - chèng l¹i. 2* Xem tËp nµy, tr. 772-774.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 480 M¸c göi ¡ng-ghen, 4 th¸ng ChÝn 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 7 th¸ng ChÝn 1867 481 m¬ hå còng cã thÓ cã nghÜa ®¬n gi¶n lµ tù do th­¬ng m¹i. Hä ®· göi thay vµo 12 quËn cña n­íc Anh t«i lÊy 12 quËn ë Phæ ®Ó nhËn ®Þnh tíi tÊp nh÷ng l¸ th­ ®Õn cho t«i vµ thËm chÝ tr¬ trÏn xÊc x­îc göi t×nh c¶nh cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp. T«i còng cho r»ng ngµi Bi- cho t«i tê giÊy kÌm ë ®©y, víi c­¬ng lÜnh míi. Sù xÊc x­îc lµ ë chç xm¸c sÏ suy nghÜ cÈn thËn tr­íc khi khiªu khÝch t«i, v× tõ Lu©n trong ®Þa chØ göi cho t«i hä gäi t«i lµ "ng­êi tham dù §¹i héi Gi¬- §«n vµ Pa-ri, t«i ®· ®­a ra nh÷ng lêi ®¶ kÝch chÕ ®é cña «ng ta. ne-v¬ v.v.". Nh­ anh sÏ thÊy, tê b¸o "Courrier", kÎ b¶o vÖ hä mét Tuy nhiªn, cã thÓ thÊy râ t×nh h×nh ë Phæ qua lêi tuyªn bè sau c¸ch ®iªn cuång nhÊt ë Pa-ri, ®· kh­íc tõ hä. Do kÕt qu¶ mét l¸ ®©y cña ¤.Huy-b¬-nÐc, gi¸m ®èc c¬ quan l­u tr÷ thèng kª trung th­ riªng mµ t«i ®· viÕt gÇn hai tuÇn lÔ tr­íc ®©y vµ göi cho VÐc- ­¬ng, trong th«ng ®iÖp cña «ng ta göi ®Õn c¸c cö tri: m«-ren2* (t«i kh«ng quen «ng ta), tê "Courrier" Êy ®· thay ®æi "Nh©n d©n vèn ®· bÞ g¸nh nÆng ®Ì hÕt søc nÆng lªn vai råi. Ngoµi nh÷ng xÝ chÝnh s¸ch ®èi víi n­íc Nga. nghiÖp s¶n xuÊt vò khÝ hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c ngµnh ®Òu kh«ng ho¹t ®éng. Hµng tr¨m con ng­êi ®ãi kh¸t giµnh giËt nhau tõng chç lµm viÖc §iÒu chñ yÕu lµ nh÷ng ngµi cã vai trß quan träng trong nhá nhoi, trong c¸c thµnh phè ngµy cµng thÊy nhiÒu c¨n hé bá trèng vµ ngµy cµng viÖc tæ chøc ®¹i héi hßa b×nh - VÝch-to Huy-g«, Ga-ri-ban-®i, cã nhiÒu ng­êi thuª nhµ kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ tiÒn thuª nhµ; rÊt nhiÒu trang Lu-i Bl¨ng v.v. - ®· cã th¸i ®é hÕt søc khinh rÎ vµ xem th­êng Héi tr¹i vµ tßa nhµ ®­îc ®em b¸n t¹i c¸c cuéc rao b¸n c«ng khai, c¸c c¬ quan tõ thiÖn trµn ngËp nh÷ng kÎ chiÕn th¾ng bÞ tµn phÕ vµ nh÷ng ng­êi thÊt nghiÖp, kh«ng cã liªn hiÖp c«ng nh©n Quèc tÕ cña chóng ta. B©y giê th× t«i ®· dïng n¬i nµo thÊy niÒm tin vµo h«m nay vµ ngµy mai, vµ ng­êi nghÌo, khi ®¸nh gi¸ l¹i vò lùc buéc hä ph¶i thõa nhËn chóng ta. tói tiÒn cña m×nh, th× ®i ®Õn nhËn thøc cho r»ng ng­êi nghÌo tr¶ tiÒn cho nhµ T«i ®· nhËn ®­îc hai sè ®Çu cña b¸o " Libertµ e Giustizia" n­íc vÒ dÞch vô nhiÒu h¬n lµ nh÷ng dÞch vô Êy ®¸ng ®­îc tr¶ nh­ vËy. t õ N a-pl¬. T rong sè ®Çu hä tù tuyªn bè lµ c¬ quan ng«n luËn T¹i BÐc-lin, c¶ chÝnh phñ, lÉn ®¶ng d©n téc - tù do303 ®Òu kh«ng cña c hóng ta. T «i ®· trao cho Õ ch-ca-ri-ót sè b¸o ®ã mang theo, ®Ó «ng Êy tr×nh cho ®¹i héi thÊy. Trong sè thø hai - t«i cã ®­îc mét øng cö viªn nµo cña m×nh tróng cö. Nh­ng nh÷ng phÇn tö thuéc ®¶ng cÊp tiÕn Êy56 ® · tá ra hÕt søc ngu xuÈn nh­êng sÏ göi sè b¸o Êy cho anh - cã mét bµi ®¶ kÝch rÊt hay nh»m 339 vµo M¸t-di-ni . T«i cho r»ng Ba-cu-nin cã dÝnh lÝu ®Õn viÖc nµo - giê ®©y hä ®¹i diÖn cho c¸nh cùc t¶ - tuy nhiªn ®iÒu ®ã cã thÓ nµy. thÊy râ qua ®o¹n trÝch sau ®©y rót tõ tê b¸o "hÕt søc cÊp tiÕn" cña hä lµ tê "Zukunft": VÒ viÖc tÞch thu vµ cÊm tËp s¸ch cña t«i1*, cÊm ®¨ng nh÷ng bµi ®¶ kÝch trong kú tranh cö lµ mét viÖc cßn cÊm ®o¸n cuèn s¸ch dÇy "TÊt c¶ d©n téc Anh ®· bÞ chÕ ngù bëi "t­ t­ëng phï hoa cµo 50 tê in l¹i lµ chuyÖn kh¸c, h¬n n÷a ®©y l¹i lµ cuèn s¸ch mang ®Ëm b»ng tÊt c¶", ®èi víi t­ t­ëng nµy th× mäi ho¹t ®éng cña c¸ nh©n s¾c vÎ khoa häc ®Õn nh­ thÕ vµ thËm chÝ cßn chó thÝch c¶ b»ng ®Òu lµ bÊt tiÖn. ChÝnh t­ t­ëng phï hoa Êy vÉn tiÕp tôc ®ßi thùc tiÕng Hy L¹p. Vµ dÜ nhiªn lµ t×nh h×nh còng sÏ kh«ng thay ®æi nÕu hiÖn c¾t gi¶m thêi gian lao ®éng vµ ®ßi cÊm viÖc lµm thªm giê, chØ v× c¸c héi c«ng liªn!". ______________________________________________________________ Ph¶i ch¨ng cã thÓ h×nh dung ®­îc mét ®iÒu g× ®ã nh­ thÕ ch¨ng! 1* Xem tËp nµy, tr. 472-474.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Qu¶ thËt, so víi b¸o chÝ §øc th× thËm chÝ b©y giê b¸o chÝ Pa-ri vÉn lµ ng­êi khæng lå. C.M. cña anh 174 M¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 [Lu©n §«n], ngµy 7 th¸ng ChÝn 1867 PhrÕt th©n mÕn! T«i viÕt véi. T«i göi kÌm theo ®©y mét l¸ th­ cña LÐt-xn¬. T«i ®· cã ®­îc tê "Gazette de Lausanne". Tê "Times" ®· c¾t xÐn khñng khiÕp bµi viÕt cña Õ ch-ca-ri-ót340. §ång thêi t«i göi cho anh sè cuèi gÇn ®©y cña b¸o "Diplomatic Review" vµ c¸c sè "Courrier français" nh­ng t«i l¹i ph¶i nhËn l¹i c¸c b¸o ®ã. Tê "Courrier français" ®· xuyªn t¹c mét c¸ch kú côc bµi viÕt ng¾n do t«i göi cho nã nãi vÒ Huy-b¬-nÐc qua viÖc thay thÕ nh÷ng tê "tomber sous la subhastation"1* (thuËt ng÷ nµy lÊy trong Bé luËt Na-p«-lª-«ng) b»ng c¸c tõ: "tomber sous le marteau des dÐmolisseurs"2*. Chµo t¹m biÖt. C.M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ______________________________________________________________ 1* - "®­îc rao b¸n ë n¬i mua b¸n c«ng khai" (xem ®o¹n trÝch trong th«ng ®iÖp cña Huy-b¬-nÐc ë trang tr­íc). 2* - r¬i vµo chiÕc bóa cña nh÷ng kÎ tµn ph¸, nghÜa lµ "®i ®Ëp ph¸".
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 482 ¡ng-ghen göi M¸c, 9 th¸ng chÝn 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 11 th¸ng ChÝn 1867 483 und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 175 ¡ng-ghen göi M¸c ë Lu©n §«n [Man-se-xt¬, ngµy 9 th¸ng ChÝn 1867] Mo-r¬ th©n mÕn! C¶ h«m qua vµ h«m nay t«i ®· muèn viÕt th­, nh­ng c«ng viÖc kinh doanh c¶n trë t«i lµm viÖc nµy. Tê "Courrier"1* t«i göi kÌm theo th­ nµy ®Ó tr¶ l¹i cho anh. VÐc-m«-ren ®· ®­a ra nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt kh«ng tåi vÒ ¶nh h­ëng cña ng­êi Ph¸p t¹i ®¹i héi, vÒ tÝnh nghiªm tóc cña hä vµ vÒ viÖc hä ®· kh«ng ®äc bµi diÔn v¨n nµo c¶ 341. Téi nghiÖp cho Õch-ca-ri-ót! T«i chóc mõng anh vÒ phÇn phô lôc cña anh nãi vÒ h×nh thøc gi¸ trÞ. D­íi h×nh thøc Êy th× luËn ®iÓm nµy cã thÓ hiÓu ®­îc ®èi víi nh÷ng ai cã ®Çu ãc ®Þnh kiÕn nhÊt. T«i còng chóc mõng vÒ phÇn lêi tùa. Nh­ng ai ®· thùc hiÖn b¶n dÞch dèt n¸t ®¸ng xÊu hæ ®¨ng trªn b¸o "Bee-Hive"?342. T¹i sao anh kh«ng göi cho t«i bµi nµy vµ kh«ng cho biÕt anh muèn cô thÓ ®iÒu g×? T«i sî r»ng ®iÒu nµy sÏ lµm h¹i anh d­íi con m¾t cña Bi-d¬-li vµ v.v., hä sÏ nghÜ r»ng b¶n dÞch lµ cña chÝnh anh. TiÖn thÓ hái anh, "®¹i d­¬ng xuyªn §¹i T©y D­¬ng" ch¶y qua ë ______________________________________________________________ 1* "Courrier français". 2* Xem th­ tiÕp theo sau ®©y.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 484 M¸c göi ¡ng-ghen, 11 th¸ng ChÝn 1867 M¸c göi ¡ng-ghen, 11 th¸ng ChÝn 1867 485 ® ©u?2* söa b«ng in cña b¸o "Bee-Hive". §­¬ng nhiªn, t«i ®· cho r»ng ®Ó anh dÞch phÇn ®ã th× h¬n. Nh­ng kh«ng thÓ lµm viÖc Ngµy mai t«i sÏ viÕt tØ mØ h¬n. ®ã ®­îc, v× ngay tõ ®Çu Õch-ca-ri-ót ®· ®Ò nghÞ ®­îc gióp vµo viÖc Ph.¡. cña anh nµy vµ hiÖn ®ang lµ céng t¸c viªn cña tê "Bee-Hive". T¹i ®¹i héi tíi ®©y ë Bruy-xen ®Ých th©n t«i sÏ chÊm døt víi C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: In theo b¶n viÕt tay "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc nh÷ng phÇn tö ngu xuÈn thuéc ph¸i Pru-®«ng Êy. T«i ®· tiÕn hµnh und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913 viÖc nµy theo tinh thÇn ngo¹i giao vµ t«i kh«ng muèn ®Ých th©n lªn tiÕng tr­íc khi tËp s¸ch cña t«i ra m¾t vµ tr­íc khi Héi liªn hiÖp cña chóng ta b¾t rÔ s©u. Ngoµi ra, t«i sÏ cßn söa g¸y cho hä trong b¶n b¸o c¸o chÝnh thøc cña Tæng héi ®ång (bÊt kÓ mäi nç lùc cña 176 hä, nh÷ng kÎ ba hoa ë Pa-ri ®· kh«ng thÓ ng¨n c¶n viÖc ng­êi ta M¸c göi ¡ng-ghen l¹i bÇu chóng ta343). ë Man-se-xt¬ Trong khi Êy Héi Liªn hiÖp cña chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng th¾ng lîi lín. Tê b¸o "Star" tåi tÖ ®· tõng t×m c¸ch hoµn toµn Lu©n §«n, ngµy 11 th¸ng ChÝn kh«ng ®Õm xØa ®Õn chóng ta, h«m qua ®· ®¨ng bµi x· luËn trong 1867 ®ã tuyªn bè r»ng chóng ta cã nhiÒu ý nghÜa h¬n lµ ®¹i héi hßa b×nh336. Nh©n vËt Sun-tx¬ - §ª-lÝt-x¬ ®· kh«ng thÓ c¶n trë Liªn PhrÕt th©n mÕn! minh c«ng nh©n cña m×nh ë BÐc-lin liªn kÕt víi chóng ta344. Bän v« VÒ "®¹i d­¬ng xuyªn §¹i T©y D­¬ng" th× viÖc söa ch÷a nh÷ng l¹i Anh trong ®¸m c¸c thµnh viªn c«ng liªn - ®èi víi ®¸m ng­êi nµy lapsus pennae1* lµ c«ng viÖc cña ng­êi söa b«ng lÇn cuèi. Trªn tê th× chóng ta ®i qu¸ "xa" - ®· ch¹y ®Õn víi chóng ta. Ngoµi tê "Zukunft" - b¸o nµy cã ®¨ng l¹i phÇn lín phÇn lêi tùa2* - t«i l¹i "Courrier français", nh÷ng tê b¸o sau ®©y còng ®­a tin vÒ ®¹i héi thÊy c¸c tõ "ch¶y qua" ®éc nhÊt v« nhÞ Êy. cña chóng ta: "LibertÐ" cña Gi-r¸c-®anh, "SiÌcle", "Mode", "Gazette B¶n dÞch ®¨ng trªn b¸o "Bee-Hive"3* lµ cña Õch-ca-ri-ót. T«i de France" v.v.. T×nh h×nh ®ang tiÕn triÓn. §Õn khi nµo næ ra cuéc cho r»ng phÇn lín nh÷ng sai sãt b¾t nguån kh«ng ph¶i tõ «ng ta c¸ch m¹ng tiÕp theo sau ®©y - cã thÓ nã ®ang ®Õn gÇn h¬n lµ ng­êi mµ - do «ng ta viÕt nÐt ch÷ khã ®äc - b¾t nguån tõ nh÷ng ng­êi ta t­ëng - th× chóng ta (nghÜa lµ anh vµ t«i) sÏ cã t rong tay chóng ta cç m¸y m¹nh mÏ nµy. Anh h·y so s¸nh ®iÒu nµy víi nh÷ng kÕt ______________________________________________________________ qu¶ ho¹t ®éng cña M¸t-di-ni vµ cña nh÷ng nh©n vËt kh¸c trong ba 1* - nh÷ng chç in sai (xem th­ tr­íc). m­¬i n¨m! H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã tiÒn! So s¸nh víi 2* - viÕt cho tËp I bé "T­ b¶n". 3* nh÷ng trß ©m m­u cña ph¸i Pru-®«ng ë Pa-ri, cña M¸t-di-ni ë I- - mét phÇn trong lêi tùa viÕt cho tËp I bé "T­ b¶n".
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 486 ¡ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 ¡ ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 487 ng­êi tªn lµ Cr¬-ke-r¬ (c¸i tªn ta-li-a, víi nh÷ng qu¸ th¬ méng) ®· ®­îc ®¨ng trªn tê "Zukunft": kÎ cã lßng ®è kþ lµ èt-gie-r¬, Cri-m¬, P«-te-r¬ ë Lu©n §«n, víi Sun-tx¬ - §ª-lÝt-x¬ vµ ph¸i L¸t-xan ë §øc! Chóng ta cã thÓ tá ra C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay rÊt hµi lßng. s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc H«m qua, cïng víi La-ph¸c-g¬, c¸c con t«i ®· trë vÒ víi søc F. Engels und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, khoÎ tèt vµ tinh thÇn phÊn khëi. La-ph¸c-g¬ ®em vÒ ®©y mét cèc 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx- Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, pha lª to ®Ó tÆng anh (nã cã dung tÝch b»ng mét cèc r­ìi). "§¹i Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c vµ Ph.¡ng- d­¬ng xuyªn §¹i T©y D­¬ng" cña anh râ rµng lµ lµm cho anh Êy ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930 võa lßng. MÊy ngµy n÷a tr­íc khi trë l¹i nghe c¸c bµi gi¶ng trªn líp cña m×nh, La-ph¸c-g¬ muèn ®Õn th¨m anh kho¶ng ba ngµy. Tuy nhiªn, trong chuyÖn nµy ®iÒu dë nhÊt lµ anh muèn (dÜ nhiªn, anh ta kh«ng ®­îc biÕt nh÷ng bÝ mËt trong t×nh h×nh tiÒn b¹c cña t«i!) t«i th¸p tïng anh ta, cßn t«i th× ch­a thÓ nghÜ ra mét c¸i cí lÞch sù 177 nµo ®ã ®Ó tõ chèi chuyÕn ®i mµ t«i kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc Êy. ¡ng-ghen göi M¸c T«i rÊt bùc Mai-xn¬. Trong viÖc xuÊt b¶n cuèn s¸ch «ng ta ®· bá ë Lu©n §«n phÝ mÊy tuÇn lÔ. T¹i sao? Chµo anh. Man-se-xt¬, ngµy 11 th¸ng ChÝn C.M. cña anh 1867 Mo-r¬ th©n mÕn! T«i göi kÌm ë ®©y l¸ th­ thø hai cña LÐt-xn¬. Râ rµng lµ lÇn nµy ng­êi Ph¸p ®· thËt sù l«i cuèn ®¹i héi TiÖn thÓ nãi lu«n. Cuéc xin xá ®Ó gióp cho nh©n vËt bÐo phÞ víi theo m×nh, sè l­îng c¸c b¶n nghÞ quyÕt theo tinh thÇn cña ®Çu ãc tr÷ t×nh1* - xÐt theo sè b¸o gÇn ®©y cña tê "Hermann" th× ph¸i Pru-®«ng dï sao còng qu¸ nhiÒu. ThËt hay lµ ®Õn lÇn thµnh c«ng cña nh©n vËt nµy cßn lµ tr«ng chê c¸i ®iÒu tèt ®Ñp h¬n n÷a - ®· ®em l¹i mét kÕt qu¶ tèt297. C« KÐt-khen2* cã ®«i ch¨n b¾p sau ®¹i héi sÏ häp ë BØ; cã thÓ ®Õn lóc ®ã ë B¾c §øc ng­êi ta còng sÏ lµm ®­îc mét viÖc g× ®ã, vµ khi Êy nhê sù gióp søc chuèi ®· ®Ýnh h«n råi. Th«ng b¸o vÒ viÖc c« ta ®Ýnh h«n víi mét cña ng­êi Anh sÏ c¶n ®­îc dßng th¸c lò Êy. Song nh×n chung ______________________________________________________________ th× nh÷ng b¶n nghÞ quyÕt Êy dï sao th× còng sÏ kh«ng cã ý 1* - P hrai-li-gr¸t. nghÜa chõng nµo Héi ®ång trung ­¬ng cßn ë Lu©n §«n. Nh©n 2* - Kª-t¬ Phrai-li-gr¸t.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 486 ¡ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 ¡ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 487 488 ¡ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 ¡ ng-ghen göi M¸c, 11 th¸ng ChÝn 1867 489 t¬ ë n­íc hä th× hä l¹i coi ®ã lµ mét hiÖn t­îng thuÇn tuý ngÉu v Ët Phi-lÝp BÕch-c¬ th©n mÕn cña chóng ta râ rµng lµ ®· l¹i nhiªn, nã cÇn ph¶i bÞ thñ tiªu vµ chuyÓn hãa thµnh cùc ®èi nghÞch tung ra mÊy hµnh ®éng sai quÊy vèn cã cña «ng ta; còng b»ng ®µnh tha thø nh÷ng trß sai quÊy ®ã cho nhµ cæ ®éng giµ nua Êy khi c¸ch ®¬n gi¶n thay thÕ néi c¸c. «ng ta kh«ng ë bªn c¹nh ban l·nh ®¹o345. Nh©n vËt Svai-x¬ vÜ ®¹i ®· tróng cö mét c¸ch su«n sÎ nhê sù T¹m thêi cÇn gi÷ kÝn viÖc Õch-ca-ri-ót lµ t¸c gi¶ c¸c bµi t­êng thuËt ®¨ng trªn b¸o "Times"340. Tê b¸o ®ã ®· "biªn tËp" nh÷ng bµi gióp søc cña ph¸i KiÒn thµnh ë En-bÐc-phen-®¬ vµ B¸c-men vµ giê t­êng thuËt Êy ®Õn møc lµ ®iÒu ®ã cã thÓ g©y h¹i mét c¸ch khñng ®©y «ng ta cã c¬ héi khoa tr­¬ng trong "quèc héi §øc" b»ng c¸ch sö khiÕp cho «ng ta. LÇn sau, mçi khi «ng ta viÕt bµi cho tê b¸o nµy dông mét c¸ch xuyªn t¹c tõng ®o¹n riªng lÎ trong tËp s¸ch cña th× «ng ta sÏ ph¶i suy ngÉm nhiÒu h¬n xem sù hµi h­íc cña «ng Êy anh1*. Cã thÓ lÊy ®Çu ra mµ cam ®oan r»ng «ng ta sÏ lµm nh­ vËy. cã thÓ bÞ phÇn tö t­ s¶n th­êng biªn tËp bµi cña «ng ta lîi dông Nh­ng ®iÒu ®ã sÏ chØ cã lîi vµ sÏ t¹o cho chóng ta c¬ héi c­êi mét ®Õn møc ®é nµo nh»m ®Æt toµn bé ®¹i héi, chø kh«ng chØ vµi chót; sau khi tËp s¸ch Êy ®· ®­îc xuÊt b¶n råi th× nh÷ng chuyÖn crapauds1*, vµo t­ thÕ nùc c­êi. nh­ thÕ sÏ kh«ng ®em l¹i ®iÒu g× kh¸c, ngoµi sù bæ Ých. V× anh dï sao còng cã quan hÖ víi VÐc-m«-ren, cho nªn liÖu anh Khi nh¾c ®Õn thµnh phè B¸c-men t«i l¹i nhí ®Õn Di-ben. Anh cã thÓ lµm gi¶m bít nh÷ng ®iÒu ngu xuÈn mµ con ng­êi Êy viÕt vÒ chµng téi nghiÖp Êy l¹i èm nÆng vµ mét lÇn n÷a buéc ph¶i rêi khái n­íc §øc, ®­îc kh«ng? ThËt lµ ®iÒu qu¸ ®¸ng khi kÎ ngu ngèc Êy B¸c-men, t«i kh«ng râ anh ta ®i ®©u. Cã thÓ, anh ta sÏ kh«ng qua ®ßi B«-na-p¸c-t¬ p h¶i trë thµnh p hÇn tö tù do chñ nghÜa, phÇn tö tù do t­ s¶n, råi sau ®ã ph¶i khai chiÕn ®Ó gi¶i phãng n­íc §øc khái mïa ®«ng. Râ rµng lµ søc khoÎ cña anh ta rÊt tåi, cho nªn t«i khái sù ®éc tµi cña Bi-xm¸c!346 Ngay c¶ nÕu nh­ hä sÏ tiÕn hµnh kh«ng hy väng lµ anh Êy sÏ g©y ®­îc sù huyªn n¸o trªn c¸c b¸o mét cuéc c¸ch m¹ng th× nh÷ng crapauds Êy còng sÏ ph¶i ®èi xö rÊt mét c¸ch cã lîi cho tËp s¸ch cña anh. Anh Êy cã viÕt vÒ ®©y mét l¸ thËn träng víi n­íc §øc, thÕ lµ hä l¹i nghÜ r»ng hä chØ cÇn ®¹t th­ ®Çy nçi tuyÖt väng. ®­îc mét sù thay ®æi nhá nhoi cã tÝnh chÊt tù do chñ nghÜa lµ hä sÏ ñy ban ®iÒu tra c¸c téi ¸c cña héi c«ng liªn311 chØ ghi nhËn ë ®©y l¹i cã thÓ ®ãng vai trß tr­íc kia. T«i cho r»ng ®iÒu rÊt quan träng - ®èng r¸c r­ëi cò mµ th«i, vµ nã ®· ®­îc ghi nhËn b¶y n¨m vÒ tr­íc chÝnh lµ trong tr­êng hîp næ ra c¸ch m¹ng - lµ c¸c ngµi Êy cÇn råi. NÕu hä sÏ kh«ng t×m ra ®iÒu g× quan träng h¬n th× hä cã thÓ quen tháa thuËn víi chóng ta trong tinh thÇn b×nh ®¼ng gi÷a hai ®ãng cöa c¸i tiÖm hµng cña m×nh. H·y nghÜ mµ xem, viÖc s¶n xuÊt phÝa. Theo ý kiÕn cña hä th× chñ nghÜa Bi-xm¸c ë §øc lµ mét thuéc vµ ®Æt c¸c viªn g¹ch ®­îc ng­êi ta xem lµ ngµnh c«ng nghiÖp chÝnh tÝnh tù nhiªn nµo ®ã cña n­íc §øc, thuéc tÝnh Êy ph¶i bÞ thñ tiªu nhê sù can thiÖp vò trang cña hä, nh­ng cßn chñ nghÜa B«-na-p¸c- yÕu ë Man-se-xt¬! Nh÷ng khuyÕt tËt ®· ®­îc ph¸t hiÖn trong c¸c cuéc thö nghiÖm ______________________________________________________________ kiÓu sóng tr­êng Sa-xp« ë ®©y hoµn toµn vÉn lµ nh÷ng khuyÕt tËt 1* - nh÷ng phÇn tö tiÓu thÞ d©n Ph¸p (nguyªn v¨n cã nghÜa lµ con cãc); trong ______________________________________________________________ tr­êng hîp nµy ¸m chØ nh÷ng phÇn tö thuéc ph¸i Pru-®«ng Ph¸p lµ ®¹i biÓu 1* - tËp I bé "T­ b¶n". t¹i §¹i héi L«-dan.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n tõng ®­îc ghi nhËn ë BÐc-lin vµ t«i ®· ®­îc nghe «ng Buªn-xÝch kÓ lÇn thø nhÊt, t.XXIII, 1930 vÒ nh÷ng khuyÕt tËt Êy ë Han-n«-v¬. Håi Êy t«i nghÜ r»ng ng­êi ta ®· cè t×nh trao cho bän Phæ nh÷ng khÈu sóng tåi, cßn b©y giê th× ph¶i nghÜ r»ng, vÒ thùc chÊt, ë ®©y cã ®iÒu g× ®ã kh«ng æn, vµ trong tr­êng hîp nµy lo¹i sóng tr­êng nµy tåi h¬n nhiÒu so víi lo¹i sóng tr­êng cã kim ho¶ cña ng­êi Phæ. Râ rµng lµ ng­êi cña Mai-xn¬ ë Lai-pxÝch sÏ cßn tr× trÖ l©u trong viÖc ph¸t hµnh tËp s¸ch Êy. VÉn ch­a thÊy qu¶ng c¸o ë ®©u c¶. Anh nghÜ thÕ nµo, liÖu t«i cã nªn ®øng trªn quan ®iÓm t­ s¶n mµ ®¶ kÝch tËp s¸ch Êy nh»m thóc ®Èy viÖc nµy hay kh«ng? Mai- xn¬ hoÆc Di-ben ch¾c ch¾n cã thÓ cho ®¨ng viÖc nµy trªn mét tê b¸o nµo ®ã347. VÒ chuyÖn cÊm tËp s¸ch nµy1* th× b¶n th©n t«i kh«ng tin vµo chuyÖn ®ã, song kh«ng bao giê cã thÓ qu¶ quyÕt ®­îc r»ng cã mét vÞ c«ng tè viªn nµo ®ã l¹i kh«ng qu¸ mÉn c¸n, vµ nÕu vô ¸n b¾t ®Çu th× anh cã thÓ tr«ng cËy vµo "ng­êi b¹n" cña m×nh lµ LÝp- pª. T«i göi nh÷ng lêi cÇu chóc tèt ®Ñp nhÊt tíi vî anh vµ c¸c c« bÐ, mµ ch¾c ch¾n hä ®· trë vÒ råi. T«i nhËn ®­îc c¸c sè b¸o "Diplomatic Review", c¶m ¬n anh. Ph.¡. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc F. Engels und K. Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913; c«ng bè toµn v¨n trong Marx-Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c ______________________________________________________________ 1* Xem tËp nµy, tr. 472-474, 479.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học