1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 28 phần 6

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 28 phần 6

Vì thế mà nhiều nhà nghiên cứu thí dụ như các nhà phát hành quyển Le Livre noir du communisme (tạm dịch: quyển sách đen về chủ nghĩa cộng sản) nhận định rằng việc giết hằng triệu người của Josef Stalin, Mao Trạch Đông hay Pol Pot không phải là việc đi sai đường lối của thuyết Mác-xít thật ra là tốt đẹp mà chính đã tự có trong nó. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 638 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 13 th¸ng hai 1852 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 13 t

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 64

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:42 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 638 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 13 th¸ng hai 1852 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 13 th¸ng hai 1852 639 l©u råi. §Ó viÕt cho b¸o, nh­ b¹n biÕt, cÇn ph¶i thÊy nã; vµ nÕu cßn nh÷ng b¸o "d©n chñ" (kÓ c¶ "Litographische Korres c¸c ®ång nghiÖp cña t«i thÊy nh÷ng bµi cña m×nh ®­îc ®¨ng, th× pondenz" mµ Kin-ken in b»ng tiÒn cña Mü) - do c¨m ghÐt ®iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng sù sèt s¾ng cña hä. nh÷ng ng­êi céng s¶n, do sî mÊt uy tÝn cña b¶n th©n m×nh vµ do t©m lý c¹nh tranh ®èi víi nh÷ng ng­êi tuÉn n¹n "míi". MÊy lêi vÒ t×nh h×nh nh÷ng b¹n bÌ chóng ta ®ang ë trong Nh÷ng tªn v« l¹i Êy cña b¸o "Neue Rheinische Zeitung" ®· ®Òn nhµ tï Khuªn. B¹n h·y dïng tµi liÖu nµy ®Ó viÕt mét bµi628. ¬n nh­ vËy, b¸o nµy bao giê còng b¶o vÖ bän hÌn m¹t d©n chñ Hä ®· ngåi tï gÇn 10 th¸ng. ®ã trong nh÷ng cuéc xung ®ét cña chóng víi chÝnh phñ (nh­ Th¸ng M­êi mét, hå s¬ ®· göi qua phßng thÈm vÊn, phßng Tem-m¬, v.v. ch¼ng h¹n)629. ¤ng Kin-ken còng ®· ®Òn ¬n nh­ nµy quyÕt ®Þnh chuyÓn nã cho tßa ¸n héi thÈm. Sau ®ã hå s¬ l¹i vËy ®èi víi chÝnh b¸o "Westdeutsche Zeitung", trong ®ã BÕch-c¬ sang ViÖn kiÓm s¸t. Tr­íc ngµy lÔ Giang sinh, ViÖn kiÓm s¸t ®· ®· t¸c thµnh cho «ng ta, cßn BuyÕch-ghÐc-x¬ th× ®· b¶o vÖ «ng ra quyÕt ®Þnh, trong phÇn nªu lý do cã nãi: "V× thiÕu cÊu thµnh ta1*. §å chã ®Óu! CÇn ph¶i tiÕn hµnh ®Êu tranh sèng m¸i víi kh¸ch quan cña téi ph¹m vµ, do ®ã, thiÕu c¨n cø ®Ó khëi tè" chóng. (nh­ng do tÇm quan träng mµ chÝnh phñ dµnh cho vô nµy, Gia ®×nh t«i xin göi lêi chµo ®Õn gia ®×nh b¹n. chóng t«i sî mÊt chç lµm viÖc cña chóng t«i, nÕu viÖc truy cøu t­ ph¸p ®èi víi bÞ can bÞ ngõng l¹i), "v× thÕ chóng t«i tr¶ l¹i hå C.M¸c cña b¹n s¬ cho ®iÒu tra viªn cò ®Ó ®iÒu tra vÒ mét lo¹t ®iÓm". Nguyªn nh©n chñ yÕu cña sù dÒnh dµng lµ viÖc chÝnh phñ tin r»ng tr­íc [§o¹n ghi thªm cña Gien-ni M¸c]630 toµ ¸n héi thÈm, chÝnh phñ sÏ bÞ thÊt b¹i nhôc nh·. Nã hy väng r»ng trong lóc chê ®îi sÏ lËp tßa ¸n cÊp cao h¬n nh»m xÐt xö c¸c TÊt c¶ chóng t«i ®Òu nãng lßng chê ®îi tin tøc cña «ng, «ng V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn, nh­ng tiÕc thay, tµu thñy tíi hÕt chiÕc nµy ®Õn chiÕc kh¸c mµ kh«ng mang vô ph¶n quèc hoÆc, chÝ Ýt, tÊt c¶ c¸c téi chÝnh trÞ sÏ ®­îc rót l¹i tin tøc g× vÒ «ng, vÒ ng­êi vî cña «ng2*, vÒ con c¸i cña «ng, vÒ toµ b¸o cña «ng, khái thÈm quyÒn cña c¸c toµ ¸n héi thÈm, - vÒ ®iÒu nµy ®· cã ®Ò v.v. vµ v. v.. T«i hy väng r»ng toµn bé sù t¨ng viÖn tõ Lu©n §«n ®· ®Õn chç «ng an nghÞ tr×nh viÖn thø nhÊt cña Phæ. C¸c b¹n cña chóng ta ngåi toµn. Chång t«i ®· tuyÓn mé cho «ng hÇu hÕt nh÷ng ngßi bót céng s¶n mµ chóng t«i trong xµ-lim ®¬n chiÕc, bÞ t¸ch khái nhau vµ khái toµn bé thÕ cã ë ®©y (anh Êy còng viÕt th­ vÒ §øc); mét trong sè nh÷ng t¸c phÈm, nh­ bµi th¬ giíi; hä kh«ng cã quyÒn trao ®æi th­ tõ vµ gÆp gì, vµ thËm chÝ cña Phrai-li-gr¸t3* ch¼ng h¹n, ch¾c ch¾n sÏ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc ph¸t hµnh Ên kh«ng nhËn ®­îc s¸ch b¸o, ®iÒu mµ ë Phæ kh«ng bao giê ng­êi phÈm cña «ng. NÕu «ng cã thÓ thu xÕp c¸ch nµo ®ã viÖc in s¸ch, th× t«i khÈn kho¶n ta tõ chèi c¶ ®èi víi nh÷ng téi ph¹m th«ng th­êng. QuyÕt ®Þnh tr©ng tr¸o cña ViÖn kiÓm s¸t sÏ kh«ng thÓ cã, nÕu 1* Ch¬i ch÷ dùa trªn sù ph¸t ©m na n¸ gi÷a tªn hä Becker víi côm tõ "hat nh­ b¸o chÝ can thiÖp vµo vô ®ã dï chØ víi møc ®é cùc nhá. Nh­ng gebacken" ("®· n­íng", nghÜa bãng lµ "®· t¸c thµnh", "®· gióp nªn ng­êi"), còng c¸c b¸o tù do, kiÓu "Kölnische"1*, ®· im h¬i lÆng tiÕng v× hÌn nh¸t, nh­ tªn hä Bürgers vµ côm tõ "hat geborgen" ("®· b¶o vÖ", "®· che giÊu"). 2* - Lu-i-da V©y-®¬-mai-¬ 3* Ph.Phrai-li-gr¸t. "Göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ (bøc th­ I vµ II b»ng th¬)" 1* - "Kölnische Zeitung"
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 640 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 13 th¸ng hai 1852 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬ ,19 th¸ng hai 1852 641 ®Ò nghÞ «ng, - «ng h·y suy nghÜ ®iÒu nµy. ë ®©y chóng t«i ®· r¬i vµo t×nh thÕ cùc kú khã kh¨n, v× chóng t«i kh«ng thÓ tr«ng cËy vµo ch©u ¢u. Chång t«i cho r»ng lo¹t bµi cña anh Êy viÕt vÒ n­íc Ph¸p1* trong ®ã sÏ cßn hai bµi n÷a, giê ®©y lµ hÕt 10 søc quan träng vµ v× vËy lµ tµi liÖu thÝch hîp nhÊt cho mét quyÓn s¸ch nhá víi t­ ¡ng-ghen göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ c¸ch lµ sù tiÕp tôc c¸c bµi cña anh Êy trong "Revue"2*. NÕu mét nhµ xuÊt b¶n nµo ®ã ë Niu Oãc liªn hÖ ®­îc víi §øc, th× ë §øc cã thÓ hy väng sÏ tiªu thô ®­îc kh¸ ë Niu Oãc nhiÒu. QuyÓn s¸ch nµy ®­îc viÕt cho ch©u ¢u h¬n lµ cho ch©u Mü, nh­ng tÊt Man-se-xt¬, 19 th¸ng Hai 1852 nhiªn t«i ®Ó viÖc ®ã cho «ng suy xÐt. Chång t«i cßn ®Ò nghÞ chuyÓn cho «ng ®Ó «ng thóc giôc §a-na sím chØ cho chóng t«i ë ®©y, t¹i Lu©n §«n, mét nhµ ng©n hµng V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! mµ qua ®ã chóng t«i cã thÓ nhËn nhuËn bót ®­îc nhanh h¬n. Anh C¸c kh«ng thÓ tõ ®©y gi¶i thÝch ®Çy ®ñ cho §a-na vÒ sù cÇn thiÕt bøc b¸ch cña viÖc ®ã vµ ®em l¹i Qua bøc th­ cña b¹n ®Ò ngµy 6 th¸ng Hai göi cïng tµu thñy cho «ng Êy kh¸i niÖm vÒ ®iÒu kiÖn sinh sèng cña chóng t«i, v× §a-na ®· biÕt chóng "B¾c Cùc" t«i rÊt ®çi söng sèt thÊy r»ng tÊt c¶ mäi bøc th­ cña t«i håi ë Khuªn, khi chóng t«i ë trong mét t×nh thÕ kh¸c. V¶ l¹i, mét ng­êi Mü t«i kh«ng ®Õn tay b¹n. T«i ®· göi cho b¹n 4, nÕu kh«ng ph¶i lµ 5 thùc sù kh«ng thÓ h×nh dung ®­îc ë ®©y tÊt c¶ ®Òu treo trªn sîi tãc nh­ thÕ nµo vµ bµi vÒ n­íc Anh631 vµ chØ th«i viÕt c¸ch ®©y hai tuÇn, v× t«i hoµn nhiÒu khi viÖc nhËn 1/2 pao vµo giê phót cÇn thiÕt cã thÓ gióp tho¸t khái t×nh thÕ toµn kh«ng nhËn ®­îc cña b¹n bÊt cø tin tøc nµo. Bµi gÇn ®©y ®¸ng sî nh­ thÕ nµo. Cã thÓ, khi thuËn tiÖn xin «ng ®Ých th©n truyÒn ®¹t ®iÒu ®ã nhÊt cña t«i ®­îc göi ®i víi chiÕc tµu thñy rêi Li-víc-pun ngµy cho «ng Êy. Chµo th©n ¸i. Xin h·y chuyÓn lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt ®Õn vî «ng. thø b¶y, 31 th¸ng Giªng; bµi ®ã nãi vÒ ®¹o luËt c¶i c¸ch mµ ng­êi ta cã thÓ chê ®îi ë «ng Rít-xen bÐ nhá1* . Hai th­ ®Çu ghi Gien-ni M¸c ®Þa chØ nh­ thÕ nµy: Göi «ng I. V©y-®¬-mai-¬. Deutsche Vereinsbuchahandlung, William Street, New York, cßn nh÷ng bøc th­ sau cïng ®Ò ®Þa chØ nh­ thÕ nµy: Göi «ng I. V©y-®¬- C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay bøc th­ C.M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt cña M¸c, phÇn viÕt thªm cña mai-¬. 7, Chambers'Street, New York (City). V× viÖc nµy cÇn b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXV, 1934 Gi.M¸c in theo b¶n sao do mét ®­îc lµm râ, nªn lÇn nµy t«i viÕt cho b¹n th«ng qua M¸c mµ ng­êi kh«ng râ tªn sao l¹i nh÷ng bøc th­ cña anh Êy göi cho b¹n cã lÏ ®· tíi, vµ t«i ®Ò Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc nghÞ b¹n: 1) ®i ®Õn nh÷ng chç kÓ trªn vµ t×m hiÓu xem th­ cã chuyÓn ®Õn ®Êy hay kh«ng; 2) nÕu ë ®Êy kh«ng cã th­, th× ®Õn b­u côc thµnh phè Niu ãoc vµ dß hái ë ®Êy. NÕu kh«ng t×m ®­îc c¸c bøc th­ th× h·y b¸o cho t«i ngay cïng víi chuyÕn tµu thñy Li-víc-pun ®Çu tiªn, vµ t«i sÏ nghÜ xem cßn cã thÓ lµm g× ë ®©y n÷a. T«i dÔ dµng cho ®¨ng th«ng b¸o vÒ ®iÒu nµy trªn c¸c b¸o, 1* C.M¸c. "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬" nÕu «ng tr­ëng b­u côc ë ®©y kh«ng tr¶ lêi mét c¸ch tháa ®¸ng. 2* C.M¸c. "§Êu tranh giai cÊp ë Ph¸p tõ n¨m 1848 ®Õn 1850) (c«ng bè trong "Neue Rheinische Zeitung. Politisch - ökonomische Revue") 1* Ph. ¨ng-ghen. "N­íc Anh. - II"
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 642 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 19 th¸ng hai 1852 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 20 th¸ng hai 1852 643 Mét sè trong nh÷ng bøc th­ ®ã tù t«i mang tíi b­u ®iÖn, nh÷ng ®· h¬n mét tuÇn t«i ngËp trong nh÷ng khã kh¨n tåi tÖ vÒ tiÒn th­ kh¸c ®­îc göi cïng víi c«ng v¨n giao dÞch, vµ v× tÊt c¶ mäi nong ®Õn møc t«i thËm chÝ kh«ng thÓ tiÕp tôc lµm viÖc trong c«ng v¨n giao dÞch cña chóng t«i ®Òu ®Õn n¬i, ®iÒu ®ã chøng tá th­ viÖn, nãi g× ®Õn viÕt bµi. r»ng chóng ®· ®­îc chuyÓn ®i mét c¸ch thÝch ®¸ng. Xin b¹n h·y Nh­ng t«i hy väng r»ng thø ba (ngµy 24) vµ thø s¸u (27), t«i tiÕn hµnh ngay nh÷ng biÖn ph¸p Êy, nÕu kh«ng th× göi tiÕp bµi sÏ cã thÓ göi cho b¹n sè 5 vµ sè 6, lµ phÇn kÕt t¸c phÈm cña cho b¹n khi b¸o "Revolution" ra l¹i, sÏ lµ v« Ých. t«i1* . B¹n h·y göi cho chóng t«i bµi cña L. Xi-m«n1* xuÊt hiÖn trªn Ngµy 18 th¸ng Hai t«i ®· nhËn ®­îc bøc th­ cña b¹n cã ®o¹n b¸o "Tribune" - hoÆc lµ m¶nh c¾t cã ghi ngµy th¸ng ra sè b¸o viÕt thªm cña Clót-x¬. B¹n ®· ®øng tr­íc hai trë ng¹i ®Æc biÖt: ®ã, hoÆc göi toµn bé sè b¸o b»ng bao gãi. Nh÷ng thø nh­ vËy 1) n¹n thÊt nghiÖp ë Niu ãoc; 2) giã t©y d÷ déi ®Èy chÖch h­íng bao giê còng cÇn ph¶i ®äc. chiÕc tµu ®i tõ Lu©n §«n sang Mü. V× r»ng trõ nh÷ng ngµy ®Çu §Þa chØ cña t«i nh­ cò. tiªn, c¸c bµi tõ n­íc Anh ®­îc göi cho b¹n mét c¸ch ®Òu ®Æn (cña t«i, cña ¡ng-ghen, cña Phrai-li-gr¸t, cña Õch-ca-ri-ót, v. Ph.¨. cña b¹n v.), nh­ bÊt kú tê b¸o nµo cã thÓ mong muèn. MÆt kh¸c, mäi ng­êi ë ®©y ®· trë nªn h¬i l¹nh lïng, v× tõ Mü kh«ng cã tin tøc nµo c¶, tuy cã nhiÒu tµu thñy ®Õn. T«i kh«ng cho r»ng cÇn ph¶i C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay th«ng b¸o cho bÊt cø ai, ngoµi ¡ng-ghen vµ Lu-pu-x¬2* , vÒ viÖc C. M¸c vµ Ph.¨ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc t¹m thêi ®×nh chØ xuÊt b¶n Ên phÈm cña b¹n3*. §iÒu ®ã cµng b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXV, 1934 lµm mäi ng­êi thªm nguéi l¹nh. H¬n n÷a, nÕu b¹n muèn nhËn tõ ®©y mét sù chi viÖn ®Òu ®Æn, th× b¹n ph¶i thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn sau ®©y: 11 1)Mçi tuÇn ®Òu viÕt vµ chØ râ ngµy th¸ng cña tÊt c¶ nh÷ng M¸c göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ th­ cña chóng t«i ®· ®Õn tay b¹n. ë Niu oãc 2) Lµm cho chóng t«i lu«n lu«n n¾m s¸t c¸c sù kiÖn ë ®Êy vµ th­êng xuyªn göi tíi ®©y nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt, nh÷ng m¶nh c¾t b¸o, v. v.. [Lu©n §«n], 20 th¸ng Hai 1852 B¹n th©n mÕn, b¹n biÕt khã mµ hîp t¸c biÕt chõng nµo víi V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! TuÇn nµy t«i kh«ng thÓ göi g× cho b¹n v× mét lÏ ®¬n gi¶n lµ 1* C. M¸c. "Ngµy 18 th¸ng s­¬ng mï cña Li-i B«-na-p¸c-t¬" 2* - Vin-hem V«n-ph¬ 3* - "Revolution" 1* VÒ ®iÒu nµy, xin xem thªm tËp nµy, tr.36-40.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 644 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 20 th¸ng hai 1852 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 20 th¸ng hai 1852 645 tê b¸o xuÊt b¶n ë bªn kia ®¹i d­¬ng nÕu kh«ng hiÓu biÕt c«ng Cßn vÒ §a-na th× theo ý kiÕn t«i, «ng Êy hµnh ®éng mét c¸ch ngu xuÈn khi ®¨ng bµi cña Xi-m«n1* . NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh chóng v.v.. Nh­ng nÕu b¹n thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn nãi trªn, th× t«i ®¶m b¶o cho b¹n nh÷ng bµi cÇn thiÕt. T«i cÇm roi ®øng cña t«i cho phÐp, t«i sÏ lËp tøc kh­íc tõ mäi sù tiÕp tôc hîp t¸c. sau mçi ng­êi vµ sÏ b¾t ®­îc hä lµm viÖc. Bªn §øc còng ®· høa ¤ng Êy cã thÓ ®Ó x¶y ra nh÷ng vô c«ng kÝch t«i vµ ¡ng-ghen, víi t«i lµ sÏ göi bµi cho b¹n vµ hîp t¸c víi Ên phÈm cña b¹n. nh­ng kh«ng ph¶i tõ phÝa mét kÎ dèt n¸t Êu trÜ nh­ vËy. §a-na NÕu t«i mµ biÕt ®­îc r»ng tê b¸o tiÕp tôc tån t¹i, th× t«i ®· cã ®· béc lé mét së thÝch xÊu khi cho phÐp "Cæ ®éng" vµ "Giíi l­u s½n mét céng t¸c viªn kh«ng mÊt tiÒn ë Pa-ri hµng tuÇn sÏ viÕt vong"633 - hai h­ cÊu nµy chØ tån t¹i trªn c¸c cét b¸o - ®­îc m« bµi tin. T«i sÏ viÕt cho ng­êi ®ã1*, - ®Êy lµ mét trong nh÷ng t¶ víi c«ng chóng Mü nh­ lµ nh÷ng thùc tÕ lÞch sö, vµ h¬n n÷a ng­êi b¹n tèt nhÊt vµ th«ng minh nhÊt cña t«i. ChØ khæ mét nçi lµ bëi mét chµng trai ®Çu ãc rçng tuÕch ®· ban cÊp cho n­íc lµ kh«ng ai muèn lµm viÖc pour le roi de prusse2*, cßn c¸c bµi vÒ §øc hoµng ®Õ Phæ, c¸c liªn minh th¸ng Ba vµ nhiÕp chÝnh ®Õ ®Ò tµi thêi sù nãng hæi sÏ hoµn toµn mÊt gi¸ nÕu chóng kh«ng chÕ Ph«-gt¬634 vµ giê ®©y l¹i muèn ban cÊp b¶n th©n m×nh cïng ®­îc ®¨ng ngay sau khi tíi. V× ngoµi ra, b¹n kh«ng thÓ tr¶ tiÒn, víi nh÷ng ®ång nghiÖp ®· ph¸ s¶n cña m×nh, cïng víi nghÞ viÖn nªn cµng cÇn thuyÕt phôc mäi ng­êi r»ng hä ®ang lµm c«ng t¸c vµ hiÕn ph¸p ®Õ chÕ ®· thay h×nh ®æi d¹ng ®«i chót cho nh©n ®¶ng thùc sù vµ c¸c th­ tõ cña hä sÏ kh«ng bÞ bá xã. d©n. Kh«ng cã g× lè bÞch h¬n tªn ®Óu gi¶ nµy ®ang rao gi¶ng tõ T«i c¶m thÊy lµ b¹n m¾c sai lÇm khi b¹n chê ng­êi ta ®­a ®Ønh cao cña nói An-p¬ b»ng ng«n ng÷ cña mét nh©n vËt nhµ th­ cña b¹n tíi nhµ, trong khi ®ã lÏ ra b¹n cÇn ph¶i nãi râ ë b­u n­íc. T«i nghÜ r»ng §a-na tÕ nhÞ h¬n. ¤i Lót-vÝch Xi-m«n ë T¬- ®iÖn r»ng sau khi tµu thñy ®Õn b¹n sÏ tù m×nh th­êng xuyªn ria! VËy khi nµo chµng trai nµy sÏ tõ bá danh hiÖu nghÞ viÖn cao tíi lÊy th­ nh­ tÊt c¶ c¸c nhµ b¸o th­êng lµm. Nh­ vËy sÏ dÔ quý? tr¸nh hiÓu lÇm vµ chËm trÔ h¬n. B¹n tÊt nhiªn hiÓu r»ng ë ®©y, t¹i Lu©n §«n, trong sè nh÷ng Nh©n tiÖn nãi thªm. Lêi tuyªn bè cña HiÕc-s¬632 b¹n ®õng g· Êy ®· biÓu hiÖn sù rêi r¹c hoµn toµn. §iÒu duy nhÊt cßn g¾n ®¨ng, nÕu nã ch­a ®­îc ®¨ng. bã hä víi nhau ®Õn mét møc ®é nµo ®ã lµ hy väng vµo tiÒn cøu ë ®©y b©y giê cã nhiÒu tªn ba que ®i Niu Oãc (trong ®ã cã trî cña Gèt-phrÝt - Ki-t« Kin-ken. ë phÝa bªn kia lµ th»ng ngèc ng­êi thî may Lª-man vµ ng­êi thî may Gi«-dÐp M©y-¬). Mét Ru-g¬ cïng víi R«n-ng¬ vµ hai hoÆc ba con lõa kh¸c che ®Ëy sè ng­êi trong bän hä sÏ nh©n danh t«i ®Õn gÆp b¹n. Nh­ng b¹n cuéc sèng vÊt v­ëng trèng rçng cña m×nh d­íi c¸i tªn "Cæ ®õng cã tin ai, nÕu hä kh«ng ®­a cho b¹n dï chØ mÊy dßng do ®éng". HÖt nh­ ®Çm lÇy tï h·m ®Æt tªn cho m×nh lµ "biÓn kh¬i". t«i viÕt. Víi nh÷ng th»ng cha Êy th× cã thÓ hái vÒ Vi-lÝch vµ TÊt nhiªn, b©y giê ch©u ¢u kh«ng ph¶i bËn nh÷ng ®iÒu th¶m nh÷ng ng­êi kh¸c. Lª-man vµ M©y-¬ lµ nh÷ng m«n ®å cuång h¹i Êy mµ bËn lo nh÷ng ®iÒu kh¸c. Sau ngµy 2 th¸ng Ch¹p2* vµ tÝn cña Giª-xu Vi-lÝch. 1* Xem tËp nµy, tr. 1* Cã lÏ ý nãi DÐc-phi 2* - cuéc chÝnh biÕn ë Ph¸p ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1851 2* - nghÜa ®en: "cho vua Phæ"; nghÜa bãng: "v« Ých", "hoµi c«ng"
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 646 m¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 20 th¸ng hai 1852 m¸c göi L¸t-xan , 23 th¸ng hai 1852 647 sau khi nh÷ng phÇn tö c¸ch m¹ng míi tõ Ph¸p ®Õn ®©y, b¶n tê in hoÆc thµnh tõng phÇn nh­ t«i ®· göi ®Õn cho b¹n ®­îc th©n L¬-®ruy - R«-lanh ®· xÑp ®i nh­ mét c¸i bong bãng rçng. kh«ng? NÕu kh«ng th× sÏ mÊt qu¸ nhiÒu thêi gian. M¸t-di-ni ®äc nh÷ng bµi diÔn v¨n cùc kú ph¶n ®éng, bµi ph©n tÝch mét trong nh÷ng diÔn v¨n ®ã t«i sÏ göi cho b¹n trong thêi C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay gian tíi. C. M¸c vµ Ph.¨ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXV, 1934 Cßn vÒ "Notes to the People" cña Ðc-ne-xt¬ Gi«n-x¬, n¬i b¹n sÏ t×m thÊy toµn bé lÞch sö hiÖn ®¹i cña giai cÊp v« s¶n Anh, th× t«i sÏ göi t¹p chÝ ®ã ®Õn cho b¹n mét khi t×nh h×nh tµi chÝnh cña t«i cho phÐp. §Ó göi mét b­u kiÖn sang Mü t«i ph¶i tr¶ 8 si-linh c¬ ®Êy. 12 B¹n h·y chuyÓn lêi chµo ch©n thµnh cña t«i ®Õn Clót-x¬. M¸c göi PhÐc-®i-n¨ng L¸t-xan Chóng t«i rÊt nãng lßng ®îi th­ cña cËu Êy. T¹i sao b¹n kh«ng ë §uýt-xen-®oãc-ph¬ göi cho chóng t«i lêi tuyªn bè cña cËu Êy 635. T«i vµ vî, Phrai-li- gr¸t cïng vî1*, Lu-pu-x¬ - tÊt c¶ chóng t«i ®Òu göi lêi chµo ch©n thµnh ®Õn vî b¹n2*; b¹n h·y kh¼ng ®Þnh víi bµ Êy vÒ sù quan L u©n §«n, 23 th¸ng Hai 1852 28, Deanstreet, Soho t©m hÕt søc sèng ®éng cña chóng t«i. Chóng t«i hy väng r»ng ng­êi c«ng d©n míi cña thÕ giíi sÏ xuÊt hiÖn b×nh yªn trªn câi L¸t-xan th©n mÕn! ®êi ë ThÕ giíi míi. T«i vÉn muèn biÕt bøc th­ thø hai cña t«i636 cã bÞ thÊt l¹c hay T¹m biÖt. kh«ng. T«i biÕt r»ng b¹n ®óng hÑn trong viÖc tr¶ lêi vµ v× thÕ t«i coi viÖc tin tøc cña b¹n ®Õn chËm lµ do mét ®iÒu ngÉu nhiªn nµo C. M¸c cña b¹n ®ã. Tõ lóc t«i göi bøc th­ gÇn ®©y nhÊt cho b¹n, t×nh h×nh søc NÕu chuyÖn tê b¸o kh«ng cã kÕt qu¶ g× th× b¹n cã thÓ xuÊt khoÎ cña t«i l¹i chuyÓn biÕn tèt, tuy m¾t t«i cßn ®au nÆng. ThÕ b¶n cuèn s¸ch cña t«i3* thµnh nh÷ng tËp lÎ víi khèi l­îng mét nh­ng ®iÒu kiÖn x· héi th× sót kÐm. T«i ®· nhËn ®­îc cña nhµ xuÊt b¶n lêi tõ chèi døt kho¸t kh«ng nhËn in cuèn "Kinh tÕ chÝnh trÞ häc" cña t«i: b¶n th¶o cña t«i chèng Pru- ®«ng suèt mét n¨m lang thang kh¾p n­íc §øc còng kh«ng t×m 1* - I-®a Phrai-li-gr¸t ®­îc bÕn ®Ëu 637; vµ cuèi cïng, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· 2* - Lu-i-da V©y-®¬-mai-¬ 3* C. M¸c. "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬". ®¹t tíi møc cã thÓ so s¸nh nã víi cuéc khñng ho¶ng th­¬ng m¹i
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 648 m¸c göi L¸t-xan , 23 th¸ng hai 1852 m¸c göi L¸t-xan , 23 th¸ng hai 1852 649 bè m×nh s½n sµng ®øng ë cæng nhµ thê ®Ó b¶o vÖ hä nh­ lµ nh÷ng ng­êi ®¹i biÓu nay ®ang thÓ hiÖn ë Niu Oãc vµ Lu©n §«n. TiÕc r»ng t«i thËm cho chñ quyÒn nh©n d©n khái bÞ nh÷ng ng­êi lÝnh cña kÎ tiÕm ®o¹t quyÒn bÝnh chÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng tuyªn bè m×nh lµ ng­êi bÞ ph¸ s¶n, nh­ xóc ph¹m. §iÒu ®ã sÏ cã thÓ lµm cho toµn bé t×nh h×nh xoay chuyÓn mét c¸ch c¸c «ng nhµ bu«n vÉn lµm. ¤ng B«-na-p¸c-t¬ ®· ë vµo t×nh thÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ ®ång thêi víi viÖc ®ã, tßa ¸n tèi cao còng ®· häp vµ ®· chuÈn bÞ ra nh­ vËy, khi «ng ta liÒu lµm coup d'Ðtat cña m×nh1* . lêi kh¸ng nghÞ chèng cuéc ®¶o chÝnh. Cßn vÒ «ng B«-na-p¸c-t¬ Êy th× tèt h¬n c¶, t«i c¶m thÊy nªn Cßn vÒ §¬ Moãc-ni, «ng bé tr­ëng tõ chøc cïng víi §uy-panh, th× «ng ta næi th«ng b¸o cho b¹n nh÷ng ®o¹n trÝch bøc th­ mµ mét ng­êi b¹n tiÕng lµ mét kÎ gian lËn ®· c­íp ng­êi chång cña t×nh nh©n m×nh lµ n÷ b¸ t­íc Pa-ri2* ®· göi ®Õn cho t«i; «ng nµy lµ mét ng­êi rÊt ®a nghi vµ Lª-«ng. T×nh huèng ®ã ®· t¹o cí cho bµ vî cña «ng E-min §¬ Gi-r¸c-®anh nãi kh«ng ®¸nh gi¸ nh©n d©n qu¸ cao. B©y giê xin chó ý: r»ng ®óng lµ ®· cã dÞp thÊy chÝnh phñ gåm nh÷ng ng­êi bÞ vî cña hä thao tóng, nh­ng ch­a bao giê ®­îc thÊy chÝnh phñ gåm nh÷ng hommes entretenus1*. HiÖn "Nãi chung trong t©m tr¹ng cña c«ng chóng Pa-ri ®· cã mét sù thay ®æi râ rÖt, nay n÷ b¸ t­íc Lª-«ng lµ mét trong sè nh÷ng ng­êi gµo thÐt chèng B«-na-p¸c-t¬ vµ mÆc dï ®iÒu ®ã vÉn ch­a ®i xa h¬n sù thÊt väng, nh­ng sù thÊt väng ®ã qu¶ thËt ®· cã vµ mang tÝnh chÊt ¶m ®¹m h¬n, phæ biÕn h¬n. ë c¸c giai cÊp h¹ng trung vµ to h¬n ai hÕt trong c¸c phßng kh¸ch cña m×nh, vµ bµ lµ ng­êi ph¸t ra mét lêi hãm h¹ng thÊp, sì dÜ cã t©m tr¹ng ®ã chñ yÕu lµ do chç nÒn th­¬ng m¹i tuy cã nh÷ng hØnh næi tiÕng mµ bµ ®· nãi ra nh©n viÖc tÞch thu cña c¶i cña dßng hä Oãc-lª-¨ng: dÊu hiÖu thuËn lîi ban ®Çu, nh­ng vÉn ch­a thÓ nµo khëi s¾c, do ®ã còng kh«ng cã "C'est le premier vol de I'aigle"2*. Do lêi ph¸t biÓu cña vî m×nh, E-min §¬ Gi-r¸c- sù ®¶m b¶o vÒ viÖc lµm, trong khi ®ã hä hy sinh tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu toan tÝnh kh¸c ®anh ®· bÞ trôc xuÊt. Ng­êi ta còng g¸n viÖc trôc xuÊt Rª-muy-da cho mét c¸i cí cho hy väng mong muèn nÒn th­¬ng nghiÖp ®­îc c¶i thiÖn. H¬n n÷a, ®a sè c«ng y nh­ vËy. Nh­ ng­êi ta kÓ l¹i, mét h«m Rª-muy-da ®Õn bé néi vô, n¬i Moãc- nh©n kÐm ph¸t triÓn, hiÓu hoµn c¶nh mét c¸ch chËt vËt, do nh÷ng mÖnh lÖnh cña ni ®Æt Lª-«ng trÎ tuæi lµm ch¸nh v¨n phßng; khi Lª-«ng thÊy Rª-muy-da ng¹o Na-p«-lª-«ng, ®· b¾t ®Çu dÇn dÇn hiÓu r»ng tæng thèng tuyÖt nhiªn kh«ng suy nghÜ m¹n hái tªn «ng ta, R[ª-muy-da] tr¶ lêi «ng: "Th­a «ng, trong gia ®×nh t«i, ®Õn viÖc b¶o tån nÒn céng hßa; mµ v× r»ng nh÷ng c«ng nh©n ®ã ®Æt vµo nÒn céng mäi ng­êi ®Òu mang tªn bè m×nh, v× vËy tªn t«i lµ §¬ Rª-muy-da". Còng hßa nhiÒu hy väng h¬n lµ vµo nÒn qu©n chñ mµ hä ®· nÕm tr¶i qua kinh nghiÖm l©u chµng Lª-«ng trÎ tuæi Êy, trong kho¶ng thêi gian ®ã ®· cã mét vô xung ®ét dµi vµ cay ®¾ng. Cßn trong con m¾t cña nh÷ng ng­êi cã cña th× tæng thèng lµm h¹i kh¸c ë A-ma. Cô thÓ lµ khi ë ®Êy anh ta chuyÓn cho t­íng L¬-phl« giÊy b¸o m×nh rÊt nhiÒu b»ng viÖc tÞch thu cña c¶i cña dßng hä Oãc-lª-¨ng, ®iÒu nµy bao giê chÝnh thøc vÒ viÖc trôc xuÊt «ng ta, «ng nµy ®· vøt giÊy b¸o ra cöa, thÐt to lªn: còng lµ mét vÝ dô ®¸ng sî vÒ c¸c hµnh ®éng chÝnh thøc. Ngay c¶ nh÷ng ng­êi nh­ "Lµm sao mµy, tªn v« l¹i, d¸m b¸o cho tao vÒ viÖc trôc xuÊt tao"? DÔ dµng h×nh Phun-®¬, §¬ Moãc-ni vµ §uy-panh còng kh«ng muèn ñng hé biÖn ph¸p ®ã, - dÜ dung ®­îc trong nh÷ng t×nh huèng nh­ vËy, chÝnh phñ míi ®­îc t«n träng nh­ nhiªn lµ xuÊt ph¸t tõ lîi Ých riªng t­ cña m×nh: ®iÒu ®ã cµng ®Ëp m¹nh vµo m¾t, v× thÕ nµo ngay c¶ d­íi con m¾t cña nh÷ng "ng­êi ®øng ®¾n" thiÓn cËn nhÊt. Mét qu¸ khø d¬ bÈn cña hä ®­îc ng­êi ta biÕt ®Õn mét c¸ch Ýt nhiÒu réng r·i. ThÝ dô vÒ §uy-panh, chñ tÞch cña Quèc héi ®· bÞ gi¶i t¸n, ng­êi ta ®· lµm râ ch¼ng h¹n nh÷ng ®iÒu sau ®©y vÒ hµnh ®éng tuyÖt vêi cuèi cïng cña «ng ta: s¸ng ngµy 2 th¸ng Ch¹p, «ng ta hµnh ®éng víi sù tháa thuËn cña B«-na-p¸c-t¬, ®· giÊu bøc th­ cña ®¹i gi¸o 1* - ng­êi ®­îc chu cÊp chñ Pa-ri trong ®ã «ng nµy ®Ò nghÞ c¸c nghÞ sÜ häp l¹i ë Nhµ thê ®øc bµ Pa-ri, tuyªn 2* Ch¬i ch÷: c©u nµy võa cã nghÜa "§ã lµ cuéc bay ®Çu tiªn cña chim ®¹i bµng", võa cã nghÜa "§ã lµ vô trém ®Çu tiªn cña con ®¹i bµng". (C©u nãi hãm hØnh nµy còng nh­ nh÷ng lêi ®­îc nh¾c ®Õn trªn ®©y cña bµ vî «ng Gi-r¸c-®anh ®· 1* - cuéc chÝnh biÕn, ®¶o chÝnh ®­îc M¸c sö dông trong t¸c phÈm "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c- 2* - Rai-n¬-h¸t t¬"; xem Toµn tËp, t.8, 1993, tr.276).
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 650 m¸c göi L¸t-xan , 23 th¸ng hai 1852 m¸c göi L¸t-xan , 23 th¸ng hai 1852 651 ®Êy ®· cÊm ngÆt mäi cuéc bµn luËn vÒ c¸c ®Ò tµi chÝnh trÞ. Nh÷ng ng­êi t­ s¶n bµ mµ chÝnh t«i quen biÕt, ng­êi ®­îc Na-p«-lª-«ng b¶o trî, tõ tÊm bÐ ®· biÕt râ yªu hßa b×nh cay có vÒ viÖc mÊt ®Ò tµi ­a thÝch cña m×nh, ®éi vÖ binh quèc gia... «ng ta, sau ngµy 2 th¸ng Ch¹p ®· kh­íc tõ duy tr× mäi sù quen biÕt víi «ng ta, Hä còng kh«ng ­a nh÷ng lÔ héi quý téc vµ nh÷ng buæi vò héi chÝnh thøc, vµ hä tuyªn bè r»ng «ng ta vµ nh÷ng b¹n bÌ cña «ng ta lµ chÝnh phñ cña bän trém c¾p kh«ng tíi ®ã, thµnh thö trong cuéc vò héi tuyÖt vêi cuèi cïng ë ®iÖn Tuyn-l¬-ri, vµ bän giÕt ng­êi. §µnh r»ng bän trïm tµi chÝnh thùc sù vÉn cßn b¸m vµo Na-p«- ngoµi nh÷ng ng­êi n­íc ngoµi vµ hai hoÆc ba ng­êi Pa-ri vèn lµ ngo¹i lÖ ra, chØ cã lª-«ng, coi ®ã lµ ng­êi n¾m quyÒn duy nhÊt cã thÓ cã trong thêi gian ®ã vµ lµ dinh nh÷ng bµ cã thanh danh ®¸ng ngê tham dù mµ th«i. Nh÷ng chi tiªu phung phÝ to luü cuèi cïng cña x· héi ®ang tån t¹i, nh­ng c¸c biÖn ph¸p cña «ng ta ®· ph¸ vì lín vung ra mäi phÝa lµm cho nh÷ng ng­êi t­ s¶n ©n cÇn ph¶i lo l¾ng vÒ t­¬ng lai m¹nh mÏ lßng tin cña hä vµo kh¶ n¨ng tån t¹i l©u dµi cña chÕ ®é «ng ta, thµnh khi c¸c quü cña dßng hä Oãc-lª-¨ng sÏ c¹n kiÖt. - Nh­ng ®iÒu ®Æc biÖt xóc ph¹m thö ch¼ng bao l©u sau hä l¹i xoay ra gi÷ tiÒn b¹c cña m×nh; sù tr× trÖ trªn thÞ tÊt c¶ nh÷ng ng­êi biÕt suy nghÜ dï chØ ®«i chót, lµ viÖc thñ tiªu b¸o chÝ. - ViÖc tæ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n vµ sù ph¸t triÓn hÕt søc h¹n chÕ cña th­¬ng nghiÖp chøc bé c¶nh s¸t míi håi sinh vµ hÖ thèng ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp g¾n víi nã còng chøng tá ®iÒu ®ã. V× vËy, bªn c¹nh mäi ®¸m hÌn h¹ vµ qu©n ®éi ®­îc tæng thèng g©y ra sù phÉn né ë tÊt c¶ c¸c tØnh. C¸c phßng kh¸ch Pa-ri l¹i ®Çy nh÷ng tªn gi¸n ®Æc biÖt che chë, vÒ thùc chÊt, ñng hé tæng thèng chØ cã nh÷ng ng­êi mµ lîi Ých Ých ®iÖp cã tiÕng t¨m, khã mµ nghi ngê hä vÒ ®iÒu nµy, hoµn toµn y nh­ d­íi thêi ®Õ kû nhÊt g¾n bã hä víi «ng ta. Song c¶ trong qu©n ®éi, do sù b·i miÔn xoµnh xo¹ch chÕ. - §ång thêi trß ®Çu c¬ gian lËn quy m« lín ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn thÞ c¸c sÜ quan ph¸i Oãc-lª-¨ng, còng ®· n¶y sinh mét sù bÊt b×nh nµo ®ã vµ t©m tr­êng chøng kho¸n cña nh÷ng ng­êi tuú tiÖn chi phèi c¸c xÝ nghiÖp t« nh­îng tr¹ng kh«ng tin t­ëng vµ chao ®¶o lµm cho søc m¹nh cña nã bÞ ph¸ vì cùc kú ®­êng s¾t hoÆc viÖc x©y dùng c¸c tuyÕn ®­êng s¾t v.v.. - nh÷ng ng­êi mµ chØ nghiªm träng. Nghe nãi c¶ b¹n th©n tæng thèng trong th©m t©m còng rÊt bÊt an m×nh hä míi biÕt vÒ c¸c quyÕt ®Þnh t­¬ng øng vµ lao tr­íc vµo nh÷ng ho¹t ®éng vµ u uÊt. Thùc ra, víi t×nh thÕ kh«ng æn ®Þnh nh­ vËy, chØ cÇn trõ bá nh©n vËt ®Çu c¬ cã liªn quan tíi viÖc ®ã. Ng­êi ta ®· kh¼ng ®Þnh r»ng ban l·nh ®¹o tr¸o trë th¶m h¹i Êy lµ ®ñ ®Ó kh«ng cÇn bÊt kú sù g¾ng søc nµo còng cã thÓ l¹i ®Èy tÊt c¶ bÝ mËt, ®øng ®Çu lµ M«ng-ta-l¨m-be, ng­êi ®· lu«n lu«n cã quan hÖ th©n t×nh vµo tr¹ng th¸i hçn lo¹n. Ch­a ch¾c ®· cã m­u toan chèng cù. §¸ng chó ý vÒ mÆt nhÊt víi tæng thèng, cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn tæng thèng; nh­ng nµy lµ lêi cña «ng Ghi-d« dµy d¹n kinh nghiÖm, ng­êi mµ ngay khi ®­îc tin coup ch¼ng mÊy chèc ng­êi ta biÕt r»ng B«-na-p¸c-t¬, sau khi sö dông c¸c héi ®ång d'Ðtat thµnh c«ng liÒn uyªn bè: "C'est le triomphe complet et dÐfinitif du cña M[«ng-ta-l¨m-be], ®· bÊt ngê ng·ng «ng ta ra vµ th«i kh«ng tiÕp «ng ta n÷a, socialisme!1*. thµnh thö tõ lóc ®ã hä lµ nh÷ng kÎ thï kh«ng ®éi trêi chung; c¸i «ng M[«ng-ta- l¨m-be] rÊt hÌn h¹ nh­ vËy vÒ mÆt c¸ nh©n ®· lîi dông s¾c lÖnh vÒ cña c¶i cña Tr­íc vµ sau cuéc ®¶o chÝnh, sau khi lµm háng quan hÖ cña m×nh víi tÊt c¶ dßng hä Oãc-lª-¨ng lµm c¸i cí ®Ó chÝnh thøc ®­a ®¬n tõ chøc trong danh dù. B©y c¸c ®¶ng ph¸i, kh«ng trõ ®¶ng ph¸i nµo, B«-na-p¸c-t¬ ®i t×m ®èi träng cho viÖc Êy giê ng­êi ta chØ nãi vÒ lßng tham chiÕn ®o¹t cña B[«-na-p¸c-t¬] mµ th«i. T¹i ®©y trong viÖc thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc h©m mé nµy nä: më réng c¸c c«ng tr×nh «ng ta ®· hoµn toµn bÞ b­¬u ®Çu vì tr¸n". x· héi, høa tæng ©n x¸ cho nh÷ng ng­êi tham gia ngµy 2 th¸ng Ch¹p, v. v.. Nh­ng ¤ng b¹n cña t«i viÕt nh­ vËy ®Êy. mét khi «ng ta t×m c¸ch lµm c¸i g× ®ã cã lîi cho giai cÊp nµy hay giai cÊp kh¸c th× tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã hãa ra lµ kh«ng v÷ng ch¾c vµ kh«ng cã môc ®Ých. Cßn c¸i chñ yÕu Sù kiÖn ®¸ng kÓ nhÊt trong sè c¸c sù kiÖn ë ®©y lµ viÖc thµnh nhÊt, ®ã lµ «ng kh«ng tranh thñ quÇn chóng vÒ phÝa m×nh n÷a, V× «ng ta kh«ng lËp néi c¸c cña ®¶ng To-ri do b¸ t­íc §íc-bi (hu©n t­íc Xten-li) cung cÊp næi b¸nh mú cho hä, nghÜa lµ nguån sèng ®Ó lµm viÖc, vµ h¬n n÷a ®· t­íc ®øng ®Çu thay cho néi c¸c cña ®¶ng VÝch. Sù kiÖn ®ã thËt tuyÖt cña hä trß vui ­a thÝch cña hä - sù an ñi v« h¹i d­íi h×nh thøc nh÷ng c©y tù do vµ vêi. ë Anh, sù ph¸t triÓn chØ diÔn ra khi ®¶ng To-ri n¾m chÝnh nh÷ng tiªu ®Ò céng hßa trªn c¸c ng«i nhµ c«ng céng. Ngoµi ra, «ng ta ®· lµm cho hä quyÒn. Cßn ®¶ng VÝch th× vÒ tÊt c¶ mäi mÆt ®Òu ®ãng vai trß mÊt kh¶ n¨ng sö dông thêi gian rçi r·i trong c¸c qu¸n r­îu vµ tiÖm cµ-phª, v× ë ng­êi trung gian vµ lµm tª liÖt tÊt c¶. H¬n n÷a, cuéc khñng ho¶ng th­¬ng nghiÖp Ëp ®Õn ngµy cµng gÇn, nh÷ng triÖu chøng 1* - "§ã lµ th¾ng lîi hoµn toµn vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cña chñ nghÜa x· héi!" ®Çu tiªn cña nã ®· thÊy râ kh¾p n¬i ë ®©y. C«ng viÖc ®ang diÔn
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 652 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 27 th¸ng hai 1852 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 27 th¸ng hai 1852 653 mét v¨n tËp nµo ®ã bµi viÕt vÒ kh¶ n¨ng x©m nhËp1*, nh÷ng bµi tiÕn. Mong r»ng sÏ cÇm cù ®­îc b»ng c¸ch nµo ®ã trong thêi gian chuyÓn tiÕp nµy. Thêi gian chuyÓn b­u kiÖn ®ang tíi gÇn. kh¸c kh«ng dïng ®­îc vµ ®· bÞ c¸c sù kiÖn lµm mÊt thêi gian T«i xin dõng bót. tÝnh640. Chµo b¹n. Cßn vÒ ®ång nghiÖp Stan-®©u, th× tªn ®ª tiÖn ®ã lµ mét ng­êi ho¹t ®éng bÝ mËt cò, hoµn toµn thuéc lo¹i ng­êi mµ chóng t«i C. M¸c ®· nhËn ®Þnh trong "Revue", ë phÇn chóng t«i phª ph¸n S¬- nuy2*; «ng ta rÊt cã Ých ®èi víi nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh, thÝch ba hoa nhµn t¶n, kh«ng ph¶i bao giê còng ®¸ng tin cËy vµ h¬i C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "F. Lassalle. In theo b¶n viÕt tay Nachgelassene Briefe und Schriften". Bd.III, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc kho¸c l¸c. Nh©n tiÖn, b¹n h·y chuyÓn lêi chµo cña t«i ®Õn «ng Stuttgart - Berlin, 1922 Êy. - SmÝt ë Luª-ven-bÐc-g¬ ®ang tiÕn hµnh nh÷ng cuéc thËp tù chinh chèng c¸c tu sÜ dßng Tªn ë vïng phô cËn Xanh-Lu-i-x¬, h¬n n÷a, ng­êi ®ång minh chñ yÕu cña «ng ta lµ «ng Buèc-n¬- stai-n¬ ®¸ng ghi nhí ë Pa-ri, tªn bîm cò vµ cùu mËt th¸m cña 13 §uy-sa-ten. ¤ng ta cßn lµm g× n÷a, t«i kh«ng biÕt. ViÖc tiÕn sÜ ¡ng-ghen göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ Ma-a-x¬ lµ ng­êi theo "bÌ lò M¸c", ®èi víi t«i lµ mét ®iÒu míi ë Niu Oãc mÎ. T«i biÕt «ng Êy chØ víi t­ c¸ch nguyªn lµ mét ng­êi Pphan- x¬ bÎm mÐp. Chñ bót cña b¸o T©n Oãc-lª-¨ng "Deutsche Zeitung" lµ Phi-s¬, ng­êi t«i quen biÕt vµ håi ë Cai-dÐc-xlau- Man-se-xt¬, 27 th¸ng Hai 1852 tÐc-n¬ ®· ë trong ®éi cËn vÖ ngù l©m cña t«i, nh­ng tõ ®ã kÎ b¹c V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! nh­îc Êy ®· sa ®äa mét c¸ch khñng khiÕp vµ ®· tËp hîp ®­îc bÌ lò Kin-ken, vµ nÕu b¶n th©n Kin-ken ®· ë T©n Oãc-lª-¨ng, th× ë T«i vui mõng ®­îc biÕt mét sè th­ cña t«i cuèi cïng ®· tíi vµ ®Êy «ng ta ®· mang l¹i nhiÒu tai h¹i v× kh«ng cã ai lªn tiÕng do ®ã, kh«ng cßn cã trë ng¹i cho viÖc trao ®æi th­ tõ cña chóng ta n÷a638. Hai th­ ®Çu ®Ö ®Þa chØ: I. V[©y-®¬-mai-¬]. Deutsche chèng l¹i «ng ta. Vereinsbuchhandlung, William Street, New York. C¸c sè "Revolution" vµ "Democrat" ®· ®Õn yªn æn vµ h«m nay sÏ ®­îc göi ®i Lu©n §«n. Th­ tr¶ lêi cña b¹n639 sÏ lµm cho «ng Hai-n¬- 1* Ph. ¡ng-ghen. "N­íc Anh. - I" txen vui mõng, b¹n ®· hiÓu rÊt ®óng «ng ta. B¹n h·y tiÕp tôc 2* C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Nh÷ng bµi b×nh luËn rót trong tê "Neue göi c¸c tµi liÖu in theo c¸ch thøc nh­ cò, ®õng niªm phong, - Rheinische Zeitung. Politisch - ökonomische Revue" sè 4. A. S¬-nuy, cùu ®¹i uý ®éi vÖ binh cña ngµi C«-xi-®i-e. "Nh÷ng kÎ ©m m­u. C¸c héi kÝn, së c¶nh s¸t d­íi göi nh­ thÕ ®ì tèn kÐm. thêi C«-xi-®i-e; ®éi nghÜa dòng". Pa-ri, 1850. Luy-xiªng §¬-la-èt. "ChÕ ®é céng Trong sè c¸c bµi cña t«i, cïng l¾m b¹n cã thÓ chØ ®­a vµo hßa ra ®êi vµo th¸ng Hai 1848". Pa-ri, 1850.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 654 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 27 th¸ng hai 1852 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 27 th¸ng hai 1852 655 Cßn vÒ vÊn ®Ò chiÕn tranh chèng n­íc Anh 1* th× hiÖn thêi l­¬ng thùc thùc phÈm vµ do chç ®Êt n­íc hÇu nh­ bèn bÒ ®iÒu cã biÓn bao bäc641. Nh­ng Hung-ga-ri vµ Ba Lan th× n»m bªn t«i quan t©m ®Õn nã tr­íc hÕt nh­ lµ mét vÊn ®Ò qu©n sù cÇn ph¶i lµm cho m×nh hiÓu râ vµ gi¶i quyÕt nh­ gi¶i mét trong lôc ®Þa, cßn I-ta-li-a, trõ c¸c ®¶o, ng­êi Anh vµ qu©n khëi bµi to¸n h×nh häc. Nh­ng t«i kh«ng coi cuéc chiÕn tranh liªn nghÜa ch­a ch¾c cã thÓ gi÷ ®­îc nã chèng l¹i lùc l­îng liªn minh nh­ vËy lµ kh«ng thÓ cã, tuy b©y giê, chõng nµo §íc-bi minh tréi h¬n. Ngoµi ra, b©y giê n­íc Anh kh«ng thÓ, h¬n n÷a, cßn cÇm l¸i chÝnh quyÒn th× nã ch¾c ch¾n sÏ bÞ ho·n l¹i. C¸c qua mét n¨m sau khi chiÕn tranh næ ra, sÏ kh«ng thÓ xuÊt mét ngµi ë Liªn minh thÇn th¸nh b©y giê ®¸nh gi¸ lùc l­îng cña ®¹o qu©n nh­ ®¹o qu©n ®· ®­îc ph¸i sang T©y Ban Nha cho m×nh còng kh«ng ®óng nh­ thêi kú c¸c liªn hîp kh¸c nhau Oen-linh-t¬n. Mµ chØ riªng c¸c tµu chiÕn kh«ng cã qu©n ®éi ®æ tõ n¨m 1792 ®Õn n¨m 1807. Cßn vÒ sù phô thuéc cña n­íc bé th× kh«ng ®©u ng­êi ta cã thÓ trô v÷ng c¶. Nga vµo n­íc Anh th× 1) kh«ng nªn nghÜ r»ng Nga hoµng2* ThËt may m¾n lµ ®¶ng To-ri ®· lªn n¾m chÝnh quyÒn. Nhê c¶m thÊy sù phô thuéc ®ã vµ 2) tuy viÖc chÊm døt bu«n b¸n nh÷ng th¾ng lîi th­êng xuyªn trong lÜnh vùc chÝnh s¸ch th­¬ng sÏ g©y ra mét sù tr× trÖ m¹nh mÏ, sù khèn cïng vµ lµm h­ m¹i vµ nhê sù phån thÞnh dµi ngµy mµ c¸c chñ x­ëng ®· hoµn háng s¶n phÈm, thÕ nh­ng trong vßng 2 - 3 n¨m tÊt c¶ toµn trë nªn mÒm máng h¬n. Kh«ng mét ng­êi nµo quan t©m nh÷ng ®iÒu ®ã cã thÓ chÞu ®­îc, gièng nh­ ng­êi ta ®ang ®Õn c¶i c¸ch nghÞ viÖn, ngay c¶ cuéc c¶i c¸ch v­ît xa ®¹o luËt chÞu mét cuéc khñng ho¶ng th­¬ng nghiÖp còng l©u dµi nh­ xÊu xa cña Rít-xen642. Cßn giê ®©y th× hä ®· ®i tong vµ ®· tr¶i vËy. B¹n h·y chó ý xem ë c¸c vïng n«ng th«n n­íc Nga, qua mét c¬n kinh h·i khñng khiÕp, nhÊt lµ v× mçi ng­êi trong trong n«ng d©n, chiÕm tuyÖt ®¹i ®a sè d©n c­, hÇu nh­ hoµn sè c¸c bé tr­ëng míi ®Òu lµ nh÷ng ng­êi cuång nhiÖt ñng hé bé toµn kh«ng cã l­u th«ng tiÒn tÖ vµ tÊt c¶ nh÷ng vËt phÈm phËn nµy hay bé phËn kh¸c cña thuÕ quan b¶o hé. ë ®©y ®ang hÕt søc cÇn thiÕt cho nh÷ng ng­êi d· man Êy ®Òu cã thÓ s¶n kh«i phôc §ång minh chèng c¸c ®¹o luËt vÒ ngò cèc643. Cuéc c¶i xuÊt ë mçi lµng quª. TÊt nhiªn, thµnh thÞ vµ giai cÊp quý téc c¸ch nghÞ viÖn, viÖc níi réng quyÒn bÇu cö, viÖc coi c¸c khu bÇu sÏ bÞ thiÖt thßi, nh­ng c¬ së cña ®Õ quèc Nga lµ n«ng d©n vµ cö ngang nhau vµ chÕ ®é bá phiÕu kÝn giê ®©y ®· trë thµnh vÊn giíi quý téc ®Þa chñ nhá sèng lèi sèng n«ng d©n. Ph¸t ®éng ®Ò sèng cßn ®èi víi giai cÊp t­ s¶n c«ng nghiÖp, trong khi ®ã khëi nghÜa trªn lôc ®Þa ®èi víi n­íc Anh lµ viÖc rÊt khã; ë T©y tr­íc ®©y, chóng chØ ®­îc ng­êi t­ s¶n nhá quan t©m trùc tiÕp. Ban Nha ®iÒu ®ã thuËn lîi h¬n do c¸c ®Æc ®iÓm cña ®Þa ph­¬ng, §íc-bi sÏ buéc ph¶i gi¶i t¸n nghÞ viÖn vµ ch¾c h¾n sÏ lµm viÖc do nh÷ng kh«ng gian réng lín vµ mËt ®é d©n c­ thÊp, do thiÕu ®ã mét khi kinh phÝ chiÕn tranh vµ thuÕ cho n¨m sau ®· ®­îc th«ng qua. Th¸ng N¨m ë chóng ta ch¾c sÏ diÔn ra cuéc bÇu cö míi. Ph¸i b¶o hé mËu ®Þnh sÏ giµnh mét sè phiÕu nµo ®ã vµ sÏ vøt ra khái nghÞ viÖn mét sè ng­êi cña ph¸i Pin644. Nh­ng hä vÉn cßn bÞ thiÓu sè, vµ nÕu §íc-bi d¸m trùc tiÕp ®Ò nghÞ kh«i 1* Xem tËp nµy, tr.628-630. phôc thuÕ quan b¶o hé th× ch¾c ch¾n «ng ta sÏ ®i tong. Nh­ng 2* - Ni-c«-lai I
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 656 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 27 th¸ng hai 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 657 cã thÓ, «ng ta sÏ ®ñ l¸u lØnh ®Ó tr× ho·n vÊn ®Ò nµy. Dï sao th× ë cho thêi kú phån vinh ®­îc dµi h¬n so víi møc cã thÓ dù ®o¸n tr­íc kia. Nh­ng tr¹ng th¸i cña thÞ tr­êng Ên §é vµ mét phÇn Anh b©y giê còng ®ang diÔn ra sù ph¸t triÓn kh¸ râ rÖt cña c¸c sù kiÖn. Cïng víi sù tõ chøc cña Pan-mãc-xt¬n645, nh÷ng b­íc cña thÞ tr­êng Mü (trong th¸ng tr­íc, ®· xuÊt sang Mü sè hµng th¨ng trÇm kh«ng tr¸nh khái sÏ b¾t ®Çu sau nh÷ng sù thÊt b¹i c«ng nghiÖp Ýt h¬n ®¸ng kÓ so víi cïng thêi kú n¨m ngo¸i) liªn tôc cña néi c¸c trong thêi gian kú häp tr­íc. §íc-bi lµ mµn kh«ng cung cÊp c¨n cø ®Ó nghÜ r»ng t×nh h×nh nh­ vËy sÏ kÐo thø hai, cßn viÖc gi¶i t¸n nghÞ viÖn sÏ lµ mµn thø ba. Cßn vÒ dµi ®­îc l©u. NÕu khñng ho¶ng næ ra vµo th¾ng N¨m, - v¶ l¹i chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña n­íc Anh d­íi thêi §íc-bi th× tÊt ®iÒu ®ã ch­a ch¾c sÏ x¶y ra, - th× sÏ b¾t ®Çu mét cuéc la hÐt om nhiªn nã còng sÏ lµ ph¶n ®éng; song nh÷ng c¸i cã tÝnh chÊt sßm. Nh­ng nã ch­a ch¾c næ ra tr­íc th¸ng ChÝn hoÆc th¸ng M­êi. quyÕt ®Þnh sÏ Ýt x¶y ra; cã thÓ lµ sÏ b¾t ®Çu mét sè vô ¸n chèng B¹n h·y chuyÓn lêi chµo cña t«i tíi phu nh©n cña b¹n1*. nh÷ng ng­êi l­u vong mµ víi nh÷ng vô ¸n nµy chÝnh phñ sÏ bÞ Ph.¨. cña b¹n ®æ, hoÆc sÏ cã m­u toan ®­a ra dù luËt vÒ ngo¹i kiÒu646 mµ nh÷ng m­u toan nµy th× còng sÏ thÊt b¹i nèt; cã thÓ lµ nh÷ng Thêi gian tíi t«i sÏ göi ®Õn mét bµi vÒ t×nh h×nh giai cÊp t­ m­u toan thµnh lËp liªn minh chèng Lu-i-Na-p«-lª-«ng sÏ ®­îc s¶n c«ng nghiÖp Anh vµ vÒ sù ph¸t triÓn th­¬ng nghiÖp647, b©y ñng hé, nh­ng c¸i ®ã còng ch¼ng ¨n thua. §¶ng To-ri t¹i n­íc giê t«i rÊt bËn, vµ ®iÒu ®ã sÏ kÐo dµi gÇn hai tuÇn. Anh hoµn toµn bÞ trãi tay, vµ nÕu hä kh«ng t×m c¸ch kh«i phôc chÕ ®é ®éc tµi cña XÝt-mót - Ca-xlª-ri thêi kú 1815-1821 - v¶ l¹i C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay hä cã thÓ bÞ thÊt b¹i th¶m h¹i trong viÖc nµy, v× trong khu«n C. M¸c vµ Ph.¨ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc khæ ph¸p luËt vµ v× tù do th­¬ng m¹i, ng­êi t­ s¶n Anh sÏ ®Êu b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXV, 1934 mét c¸ch d÷ déi, - nªn nh÷ng «ng b¶o thñ sÏ chuèc lÊy tai tiÕng mét c¸ch hÕt søc th¶m h¹i. Nh­ng §íc-bi (tr­íc kia, lóc cha «ng ta cßn sèng, «ng mang t­íc hiÖu hu©n t­íc Xten-li) lµ mét c¸i ®Çu nãng vµ dÔ cã thÓ sö dông ®Õn c¸c biÖn ph¸p cùc ®oan 14 vµ thËm chÝ c¸c biÖn ph¸p tr¸i ph¸p luËt. M¸c göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬648 B©y giê chØ cßn thiÕu mét cuéc khñng ho¶ng th­¬ng m¹i, nh­ng ë Niu Oãc tõ khi §íc-bi lªn cÇm quyÒn, t«i dù c¶m r»ng cuéc khñng ho¶ng ®ã sÏ nhanh chãng næ ra. C¸c biÖn ph¸p tù do mËu dÞch cña Lu©n §«n, 5 th¸ng Ba 1852, ng­êi Anh ®­îc thi hµnh nhanh chãng hÕt biÖn ph¸p nµy ®Õn 28, Deanstreet, Soho biÖn ph¸p kh¸c, tiÕp theo lµ viÖc më réng bu«n b¸n víi c¸c thuéc V©y-v©y th©n mÕn! ®Þa cña Hµ Lan, viÖc h¹ thuÕ quan ë T©y Ban Nha, X¸c-®i-ni, v.v., sù sôt gi¸ b«ng (tõ th¸ng ChÝn 1850 gi¸ b«ng sôt xuèng cßn mét nöa gi¸ tr­íc kia), - tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· ®¶m b¶o 1* - Lu-i-®a V©y-®¬-mai-¬
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 658 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 659 T«i e r»ng ®· x¶y ra mét sù nhÇm lÉn, v× t«i kh«ng hiÓu bøc s¶n" cña chóng t«i, víi mét chó thÝch r»ng ®©y lµ "the most th­ gÇn ®©y nhÊt cña b¹n nªn ë hai th­ cuèi cïng ®· viÕt kh«ng revolutionary document ever given to the world" ("v¨n kiÖn ®óng ®Þa chØ: "V¨n phßng b¸o "Revolution", 7, Chambers 'Street, c¸ch m¹ng nhÊt ch­a tõng cã"), cßn trong ("Democratic Review" hßm th­ 1817". §iÒu g©y ra nhÇm lÉn lµ "hßm th­ 1817" chÕt cña m×nh th× «ng Êy ®· dÞch ®iÒu minh trÝ bÝ hiÓm ®· bÞ Hai-n¬- tiÖt, v× b¹n viÕt cho t«i r»ng cÇn ph¶i viÕt thªm nh÷ng ch÷ Êy txen "b¸c bá" - c¸c bµi cña t«i vÒ c¸ch m¹ng Ph¸p lÊy tõ b¸o "Revue der Neuen Rheinischen Zeitung"1*. Trong mét bµi vÒ Lu- vµo "®Þa chØ cò", nh­ng kh«ng chØ râ ®©y lµ nãi ®Þa chØ thø nhÊt i Bl¨ng, «ng Êy viÖn dÉn nh÷ng bµi ®ã, coi lµ "sù phª ph¸n ®óng hay lµ ®Þa chØ thø hai. Nh­ng t«i hy väng r»ng vÊn ®Ò sÏ s¸ng ®¾n" ®èi víi c¸c sù kiÖn ë Ph¸p651. V¶ l¹i, kh«ng cÇn viÖn dÉn râ ngay tr­íc khi bøc th­ nµy ®Õn, ®Æc biÖt v× bøc th­ ®Ò ngµy thø s¸u tuÇn tr­íc1* chøa ®ùng phÇn V rÊt dµi trong t¸c phÈm chØ riªng "nh÷ng ng­êi cùc ®oan" ë n­íc Anh. NÕu mét nghÞ sÜ ë cña t«i2*. Sè VI, sè cuèi cïng, t«i kh«ng thÓ viÕt xong trong tuÇn n­íc Anh trë thµnh bé tr­ëng, th× «ng ta ph¶i ®­îc bÇu l¹i, vµ nµy649. Song nÕu tê b¸o cña b¹n3* thËm chÝ t¸i b¶n l¹i th× sù §i-xra-e-li, bé tr­ëng tµi chÝnh míi, Lord of the Exchequer, viÕt chËm trÔ ®ã kh«ng thÓ g©y ra bÊt kú sù tr× ho·n nµo, v× ë chç ngµy 1 th¸ng Ba cho cö tri cña m×nh thÕ nµy: b¹n vèn ®· cã ®ñ tµi liÖu råi. "We shall endeavour to terminate that strife of classes which of late years has exercised so pernicious an influence over the welfare of this kingdom" ("Chóng t«i Bµi cña b¹n chèng Hai-n¬-txen mµ tiÕc thay ¡ng-ghen göi cè g¾ng chÊm døt cuéc ®Êu tranh giai cÊp nµy, cuéc ®Êu tranh mµ trong nh÷ng ®Õn cho t«i qu¸ muén, rÊt tèt, võa th« b¹o võa tÕ nhÞ - chÝnh sù n¨m gÇn ®©y cã ¶nh h­ëng t¹i h¹i ®Õn phóc lîi cña v­¬ng quèc chóng ta"). kÕt hîp nh­ vËy ph¶i lµ thuéc tÝnh cña mét cuéc bót chiÕn theo VÒ vÊn ®Ò nµy, b¸o "Times" sè ra ngµy 2 th¸ng Ba nhËn xÐt: ®óng nghÜa cña tõ nµy. T«i ®· ®­a bµi cña b¹n cho E. Gi«n-x¬ "If anything would ever divide classes in this country beyond reconciliation, xem. T«i göi kÌm theo ®©y bøc th­ cña cËu Êy göi cho b¹n ®Ó and leave no chance of a just and honourable peace, it would be a tax on foreign corn". ("NÕu c¸i g× ®ã ë n­íc ta vµo lóc nµo ®ã cã thÓ chia rÏ c¸c giai cÊp ®Õn møc ®¨ng650. V× Gi«n-x¬ viÕt rÊt khã xem, nhiÒu chç viÕt t¾t, cßn b¹n viÖc ®iÒu hßa kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ sÏ kh«ng cßn hy väng vµo mét thÕ giíi th×, nh­ t«i nghi ngê, ch­a trë thµnh ng­êi Anh chÝnh cèng, nªn c«ng b»ng vµ danh dù, th× ®ã lµ thuÕ nhËp khÈu ngò cèc"). cïng víi b¶n gèc t«i göi cho b¹n b¶o sao do vî t«i sao l¹i, vµ c¶ Cßn ®Ó mét "nh©n vËt cã tÝnh c¸ch"2* dèt n¸t nµo ®ã nh­ kiÓu b¹n dÞch ra tiÕng §øc ®Ó b¹n ®¨ng c¹nh nhau c¶ hai thø - b¶n Hai-n¬-txen, kh«ng h×nh dung ®­îc r¨ng c¸c nhµ quý téc gèc vµ b¶n dÞch. §èi víi bøc th­ cña Gi«n-x¬ b¹n cã thÓ viÕt t¸n thµnh, cßn c¸c nhµ t­ s¶n th× c hèng c¸c ®¹o luËt vÒ ngò thªm nh­ sau: Cßn vÒ Gioãc-gi¬ Giu-li-an H¸c-ni còng lµ mét bËc cã cèc, v× c¸c nhµ quý téc b¶o vÖ "®éc quyÒn", cßn c¸c nhµ t­ s¶n uy tÝn ®èi víi «ng Hai-n¬-xten, th× trong t¹p chÝ "Red Republican" th× b¶o vÖ "tù do", - v× r»ng ®èi víi ng­êi phi-li-xtanh cã ®øc cña m×nh, «ng ta ®· ®¨ng b¶n dÞch tiÕng Anh "Tuyªn ng«n céng 1* Xem tËp nµy, tr.835-837. 1* C. M¸c. "§Êu tranh giai cÊp ë Ph¸p tõ n¨m 1848 ®Õn 1850" 2* C. M¸c. "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬". Ch­¬ng V 2* Râ rµng lµ ¸m chØ mét dßng trong ch­¬ng XXIV bµi th¬ trµo phóng cña 3* - "Revolution". Hai-n¬ "¸t-ta T¬-r«n" "kh«ng ph¶i lµ tµi n¨ng, nh­ng lµ tÝnh c¸ch"
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 660 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 661 ®¸ng kÓ duy nhÊt. ¤ng c«ng kÝch Ri-c¸c-®«, c«ng kÝch ng­êi ®¹i h¹nh th× c¸c mÆt ®èi lËp chØ tån t¹i d­íi h×nh thøc t­ t­ëng hÖ diÖn (ng­êi biÓu hiÖn)1* ®iÓn h×nh nhÊt cho lîi Ých cña giai cÊp nµy th«i, - chØ cÇn nªu lªn r»ng trong thÕ kû XVIII, c¸c nhµ quý téc ë Anh ®· t¸n thµnh "tù do" (bu«n b¸n), cßn c¸c nhµ t­ s¶n t­ s¶n vµ lµ ®èi thñ kiªn quyÕt nhÊt cña giai cÊp v« s¶n, coi ®ã th× t¸n thµnh (®éc quyÒn), nghÜa lµ gi÷ nh÷ng quan ®iÓm mµ c¶ lµ ng­êi mµ c¸c t¸c phÈm, nh­ «ng Êy nãi, lµ kho vò khÝ thùc sù hai giai cÊp ®ã tõng gi÷ ®èi víi c¸c "®¹o luËt vÒ ngò cèc" trong cho nh÷ng ng­êi v« chÝnh phñ, nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa, thêi gian Êy ë "n­íc Phæ". Neue Preuische Zeitung" lµ tê b¸o cho tÊt c¶ mäi kÎ thï cña chÕ ®é t­ s¶n. Kh«ng chØ «ng Êy, mµ ñng hé sèt s¾ng nhÊt tù do th­¬ng m¹i. c¶ Man-tót, Min, X©y, T«-ren-x¬, U©y-c¬-phin, M¾c-Cu-lèc, Xª-ni-o, O¸t-t¬-li, R. Gi«n-x¬, v. v., - tãm l¹i, nh÷ng nhµ kinh Cuèi cïng, nÕu ë ®Þa vÞ b¹n th× nãi chung t«i sÏ chØ cho c¸c tÕ häc cã uy tÝn nhÊt cña ch©u ¢u, - ®Òu bÞ «ng Êy chØ trÝch lµ: «ng d©n chñ thÊy r»ng hä cÇn ph¶i tr­íc hÕt t×m hiÓu b¶n th©n b»ng sù chøng minh cña m×nh r»ng c¸c c¬ së kinh tÕ cho sù tån s¸ch b¸o t­ s¶n tr­íc khi d¸m söa vÒ s¸ch b¸o ®èi lËp víi nã. t¹i cña nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau lµm n¶y sinh sù ®èi kh¸ng Nh÷ng «ng ®ã ph¶i nghiªn cøu c¸c t¸c phÈm sö häc cña Chi-e- kh«ng tr¸nh khái vµ lu«n lu«n t¨ng lªn gi÷a nh÷ng giai cÊp Êy, ri, Ghi-d«, Gi«n, U-ª-®¬, v.v. ch¼ng h¹n, ®Ó lµm râ cho m×nh hä xÐ x· héi ra thµnh tõng phÇn vµ chuÈn bÞ néi chiÕn. ¤ng ta "lÞch sö c¸c giai cÊp" trong qu¸ khø. Tr­íc khi phª ph¸n sù phª cè g¾ng b¸c bá hä nh­ng kh«ng ph¶i nh­ c¸ch Hai-n¬-txen ngu ph¸n kinh tÕ chÝnh trÞ häc, hä lÏ ra cÇn ph¶i t×m hiÓu nh÷ng ngèc ®ang lµm, «ng nµy g¾n sù tån t¹i cña c¸c giai cÊp víi sù nguyªn lý c¬ b¶n cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc. ChØ cÇn gië t¸c hiÖn diÖn cña nh÷ng ®Æc quyÒn ®Æc lîi vµ ®éc quyÒn chÝnh trÞ. phÈm chñ yÕu cña Ri-c¸c-®« ch¼ng h¹n, lµ ®ñ ®Ò t×m thÊy ngay Kª-ri muèn tr×nh bµy r»ng c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - ®Þa t« (së h÷u ë trang ®Çu nh÷ng lêi sau ®©y mµ «ng Êy dïng ®Ó b¾t ®Çu lêi ruéng ®Êt), lîi nhuËn (t­ b¶n) vµ tiÒn c«ng (lao ®éng lµm thuª) - tùa cña m×nh: lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña sù liªn kÕt vµ hµi hßa, chø tuyÖt nhiªn "The produce of the earth - all that is derived from its surface by the united kh«ng ph¶i lµ ®iÒu kiÖn cña ®Êu tranh vµ ®èi kh¸ng. Thùc ra, application of labour, machinery, and capital, is divided among three classes of the community; namely, the proprietor of the land, the owner of the stock or capital «ng ta chØ chøng minh r»ng c¸c quan hÖ x· héi "ch­a chÝn necessary for its cultivation, and the labourers by whose industry it is cultivated". muåi" ë Hîp chóng quèc ®­îc «ng ta ®¸nh gi¸ lµ "nh÷ng quan ("S¶n phÈm cña ruéng ®Êt, - tÊt c¶ nh÷ng c¸i thu ®­îc tõ mÆt ®Êt b»ng c¸ch vËn hÖ b×nh th­êng". dông mét c¸ch cã kÕt hîp lao ®éng, m¸y mãc vµ t­ b¶n, - ®­îc chia nhau gi÷a ba giai cÊp cña x· héi, cô thÓ lµ ng­êi së h÷u ruéng ®Êt, ng­êi së h÷u vèn, tøc lµ t­ Cßn vÒ phÇn t«i th× t«i kh«ng cã c«ng lao lµ ®· ph¸t hiÖn ra b¶n, cÇn thiÕt ®Ó canh t¸c nã, vµ c«ng nh©n lµ ng­êi dïng lao ®éng ®Ó canh t¸c nã)652. sù tån t¹i cña c¸c giai cÊp trong x· héi hiÖn ®¹i, còng kh«ng X· héi t­ s¶n ë Hîp chñng quèc cßn Ýt chÝn muåi ®Ó lµm cho ph¶i cã c«ng lao lµ ®· ph¸t hiÖn ra cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸c giai cuéc ®Êu tranh giai cÊp diÔn ra ë ®ã trë nªn râ rµng vµ dÔ hiÓu, cÊp víi nhau. C¸c nhµ sö häc t­ s¶n tr­íc t«i rÊt l©u ®· tr×nh b»ng cø chãi läi chøng minh ®iÒu ®ã ®­îc «ng S. H. Kª-ri1* bµy sù ph¸t triÓn lÞch sö cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp ®ã, cßn (ng­êi ë Phi-la-®en-phi-a) cung cÊp, «ng lµ nhµ kinh tÕ häc B¾c Mü 1* Trong b¶n viÕt tay, tõ "ng­êi biÓu hiÖn" ®­îc viÕt bªn trªn tõ "ng­êi ®¹i diÖn" 1* H. S. Kª-ri. "Thö nghiªn cøu vÒ møc tiÒn c«ng"
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 662 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 5 th¸ng ba 1852 663 c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n th× ®· tr×nh bµy sù gi¶i phÉu kinh tÕ Cïng víi bøc th­ nµy, b¹n sÏ nhËn ®­îc phÇn cuèi bµi tin vÒ Hung-ga-ri1*. NÕu tê b¸o cña b¹n tån t¹i th× b¹n h·y t×m c¸ch cña c¸c giai cÊp. C¸i míi mµ t«i ®· lµm lµ chøng minh r»ng: 1) sö dông c¸i g× ®ã göi tõ ®Êy, nhÊt lµ khi Xª-me-r¬, cùu thñ sù tån t¹i cña c¸c giai cÊp chØ g¾n víi nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö nhÊt ®Þnh cña s¶n xuÊt, 2) ®Êu tranh giai cÊp tÊt t­íng Hung-ga-ri, ®· høa víi t«i sÏ viÕt tõ Pa-ri cho b¹n mét yÕu dÉn ®Õn chuyªn chÝnh v« s¶n, 3) b¶n th©n nÒn chuyªn chÝnh bµi cÆn kÏ ký tªn «ng Êy. nµy chØ lµ b­íc qu¸ ®é tiÕn tíi thñ tiªu mäi giai cÊp vµ tiÕn tíi NÕu tê b¸o cña b¹n b¾t ®Çu xuÊt b¶n, th× b¹n h·y göi sè b¶n x· héi kh«ng cã giai cÊp. Nh÷ng kÎ ngu ngèc dèt n¸t nh­ Hai- nhiÒu h¬n mét Ýt ®Ó cã thÓ ph¸t hµnh nã réng r·i h¬n. n¬-txen - nh÷ng kÎ ch¼ng nh÷ng phñ nhËn ®Êu tranh, mµ cßn C. M. cña b¹n phñ nhËn c¶ sù tån t¹i cña c¸c giai cÊp - chØ chøng minh r»ng mÆc dÇu tÊt c¶ tiÕng rèng kh¸t m¸u vµ nh©n ¸i gi¶ hiÖu cña Göi lêi chµo ch©n thµnh cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi b¹n ë ®©y vµ m×nh, hä vÉn coi ®iÒu kiÖn x· héi lµm chç dùa cho sù thèng trÞ ®Æc biÖt lµ cña vî t«i ®Õn b¹n vµ vî b¹n2*. cña giai cÊp t­ s¶n lµ s¶n phÈm cuèi cïng, non plus ultra1* cña Nh©n tiÖn nãi thªm. T«i göi ng­êi nguyªn thuéc ph¸i Nói lÞch sö, r»ng hä chØ lµ nh÷ng tªn ®Çy tí cña giai cÊp t­ s¶n. Vµ H«-kh¬-stun (ng­êi An-da-x¬) mang ®Õn cho b¹n "Notes"3* vµ nh÷ng kÎ ngu ngèc Êy cµng Ýt hiÓu biÕt sù vÜ ®¹i vµ tÝnh tÊt yÕu mét sè b¶n bµi nãi cña t«i tr­íc tßa ¸n héi thÈm (bµi nãi sau nhÊt thêi cña chÕ ®é t­ s¶n bao nhiªu th× th¸i ®é t«i tí Êy cµng cïng lµ ®Ó cho Clót-x¬, ng­êi mµ t«i ®· høa göi bµi)655. Chµng ghª tëm bÊy nhiªu. trai Êy kh«ng lµ g× c¶. Trong sè nh÷ng nhËn xÐt trªn ®©y, b¹n h·y sö dông tÊt c¶ T«i göi kÌm ®©y b¶n ®iÒu lÖ656. T«i khuyªn b¹n s¾p xÕp nã nh÷ng g× b¹n c¶m thÊy cã gi¸ trÞ653. Nh©n tiÖn xin nãi, Hai-n¬- cho cã trËt tù l«-gÝch h¬n. Lu©n §«n ®­îc chØ ®Þnh lµ khu chØ txen ®· m­în cña chóng ta "sù tËp trung" thay cho "nÒn céng ®¹o ®èi víi Hîp chóng quèc. Cho ®Õn nay, chóng t«i cã thÓ thùc hßa liªn bang" v.v. cña m×nh654. Khi c¸c quan ®iÓm vÒ giai cÊp hiÖn sù chi phèi cña chóng t«i chØ in partibus4* mµ th«i. mµ giê ®©y chóng t«i phæ biÕn sÏ trë nªn b×nh th­êng vµ sÏ th«ng dông trong "ý thøc th«ng th­êng cña loµi ng­êi", th× lóc B¹n ®õng ®¨ng lêi tuyªn bè cña "HiÕc-s¬", nÕu nã ch­a ®­îc ®ã kÎ th« lç ®ã sÏ lín tiÕng tuyªn bè chóng lµ s¶n phÈm míi ®¨ng5* . nhÊt cña "sù th©m thuý cña chÝnh m×nh", vµ rèng lªn chèng l¹i viÖc chóng ta tiÕp tôc ph¸t triÓn nh÷ng quan ®iÓm ®ã. ThÝ dô, dùa vµo "sù th©m thuý cña chÝnh m×nh", «ng ta sña vµo triÕt häc Hª-ghen chõng nµo nã mang tÝnh chÊt tiÕn bé, cßn giê ®©y 1* Xem tËp nµy, tr. 29-30. th× «ng ta ®­îc nu«i d­ìng b»ng nh÷ng mÈu vôn ®· mÊt hÕt 2* - Lu-i-da V©y-®¬-mai-¬ mäi mïi vÞ cña nã mµ Ru-g¬ ch­a tiªu hãa hÕt. 3* - "Notes to the People" 4* - in partibus infidelium - thuÇn tuý danh nghÜa 1* - giíi h¹n cuèi cïng 5* - Xem tËp nµy, tr. 619.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 664 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 25 th¸ng ba 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 25 th¸ng ba 1852 665 s¸ch657 thµnh c¸c phÇn I, II, III, IV, V, VI, VII, nghÜa lµ chia §ã lµ con ng­êi bÈn thØu, tuy ®èi víi S¸p-p¬, vµ Vi-lÝch th× «ng Êy nãi ®óng. nh­ chóng ®· ®­îc göi ®Õn cho b¹n. Nh÷ng con sè ®ã lµ nh÷ng ®iÓm tùa ®èi víi b¹n ®äc. Chóng thay cho ®Çu ®Ò. ë cuèi phÇn V, b¹n h·y thªm nh÷ng tõ sau ®©y: "Nh­ng B«- C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu trong t¹p chÝ In theo b¶n viÕt tay "Jungsozialistische Blätter", 1930 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc na-p¸c-t¬ ®· tr¶ lêi ®¶ng trËt tù nh­ A-giª-di-l¸t ®· tr¶ lêi vua A-ghÝt: "BÖ h¹ t­ëng t«i lµ con kiÕn, nh­ng sÏ ®Õn lóc t«i sÏ lµ con s­ tö""658. TÊt nhiªn, b©y giê toµn bé sù vËt ph¶i xuÊt hiÖn nguyªn vÑn. ë nh÷ng chç mµ vî t«i ®¸nh dÊu c¸c ®o¹n kh«ng thËt râ 15 b»ng nh÷ng kho¶ng trèng, t«i ®· ®Æt dÊu Г. M¸c göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ Lêi tuyªn bè cña Clót-x¬659 hay tuyÖt. ë Niu Oãc Cã thÓ, - theo t«i, nh­ vËy sÏ tèt, - b¹n sÏ ®¨ng bøc th­ cña Ðc-ne-xt¬ Gi«n-x¬660 ngay trong lÇn ph¸t hµnh ®Çu tiªn ®­îc Lu©n §«n, 25 th¸ng Ba 1852 kh«ng? MÊy nhËn xÐt b­íc ®Çu còng ®ñ ®Ó lµm cho nã dÔ hiÓu. 28, Deanstreet, Soho B©y giê th× thÕ nµy: Clót-x¬ ch¾c lµ ®· th«ng b¸o cho b¹n biÕt vô Xª-me-r¬661. Tr­íc hÕt b¹n cÇn liªn l¹c víi nhµ xuÊt b¶n V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! nµo ®ã, ch¨m lo lµm sao ®Ó quyÓn s¸ch cña cËu Êy vÒ C«-sót, L. T«i xin chóc ng­êi c«ng d©n míi cña thÕ giíi h¹nh phóc! B¸t-ti-a-ni vµ GuÕc-g©y - kho¶ng 10 tê - ®­îc in tr­íc tiªn Kh«ng cã thêi buæi nµo tèt ®Ñp h¬n thêi buæi b©y giê ®Ó sinh ra b»ng tiÕng §øc råi b»ng tiÕng Anh. NÕu lµm ®­îc thÕ th× cã thÓ trªn tr¸i ®Êt. §Õn lóc ®i tõ Lu©n §«n tíi Can-cót-ta chØ mÊt xuÊt b¶n b¶n tiÕng §øc víi t­ c¸ch lµ lÇn ph¸t hµnh thø hai cña vÎn vÑn 7 ngµy th× ®Çu c¶ hai chóng ta ®· bÞ mÊt tõ l©u hoÆc sÏ b¹n, - tÊt nhiªn lµ kh«ng thªm ®iÒu g× kh¸c. NÕu kh«ng ph¶i tù run rÈy v× giµ nua. Cßn ¤-xt¬-r©y-li-a, Ca-li-phoãc-ni-a vµ b¹n xuÊt b¶n c¸i nµy, th× nhµ xuÊt b¶n ph¶i tr¶ tiÒn vÒ nã. Th¸i B×nh D­¬ng! Nh÷ng c«ng d©n míi cña thÕ giíi sÏ kh«ng ®ñ Sau khi lµm xong viÖc ®ã, mµ thËm chÝ còng cã thÓ sím h¬n, søc hiÓu r»ng thÕ giíi cña chóng ta nhá bÐ ®Õn møc nµo. víi nguån nµy sÏ nhËn ®­îc 500 ®«-la cho viÖc xuÊt b¶n NÕu phÇn cuèi1* k Ìm theo ®©y mµ b¹n ch­a nhËn ®­îc c¸ch "Revolution", víi ®iÒu kiÖn lµ b¹n sÏ chØ ®Þnh Ban-®i-a lµm ®©y mét tuÇn, th× lçi lµ v× b¹n hoµn toµn im h¬i lÆng tiÕng. ®ång chñ bót; ®iÒu ®ã sÏ chØ cã nghÜa lµ mét phÇn tê b¸o dµnh T«i ®Ò nghÞ b¹n chia t¸c phÈm cña t«i còng nh­ c¶ cuèn cho Hung-ga-ri vµ Ban-®i-a sÏ qu¶n nã, «ng nµy lµ nh©n viªn cña Xª-me-r¬. Nh­ng c¸c b¹n sÏ dÔ dµng tháa thuËn víi «ng Êy, - «ng ta kh«ng ph¶i lµ con ng­êi xÊu. 1* C. M¸c. "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬". Ch­¬ng VII
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 666 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 25 th¸ng ba 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 25 th¸ng ba 1852 667 RÊt tèt lµ b¹n ®· nhËn ®­îc viÖc lµm lµm ng­êi ®o ®Êt. Giê T«i rÊt thÝch sè tµi liÖu b¹n ®· tËp hîp. Bµi cña Pi-p¬ sÏ hîp ®©y b¹n sÏ cã thÓ hµnh ®éng yªn t©m h¬n vµ v÷ng tin h¬n. víi tê b¸o - ®èi víi mét cuèn s¸ch th× nã ®­îc viÕt qu¸ véi v· vµ hêi hît. MÊy ngµy tíi t«i sÏ b¾t tay nghiªn cøu M¸t-di-ni. Theo sù B¹n cã thÓ nhËn ®­îc qua Brao-n¬-phen-x¬ tin tøc vÒ Ðt-ga1* thó nhËn cña b¶n th©n Kin-ken, «ng ta t×m kiÕm sù th«ng th¸i hay kh«ng? Chµng l­êi Êy kh«ng ®Ó ng­êi ta biÕt tin tøc vÒ cña m×nh tõ c¸c "truyÖn cæ tÝch cña bµ", hiÖn nay ®©u ®©u «ng m×nh, vµ mÑ cËu Êy 2* rÊt lo l¾ng. Mét chµng trai gµn dë! ta còng thÊy sù thèng nhÊt ®· ®­îc x¸c lËp gi÷a c¸c "vÜ nh©n"; song sau khi trë vÒ, «ng ta sÏ ph¸t hiÖn cuéc ®Êu tranh ®· næ ra ë ®©y, lêi ph¶n kh¸ng cña Clót-x¬ ®­îc mäi ng­êi t¸n thµnh optima forma1*. VÊn ®Ò lµ L¬-®ruy vµ M¸t-di-ni dïng tiÒn gom t¹i phiªn häp cña Liªn ®oµn3*, cßn tê "Revolution" cña b¹n th× gãp ®­îc vÒ c«ng tr¸i I-ta-li-a, ®· dïng 10 000 phr¨ng ®Ó mua ®­îc ­a thÝch trong héi cña Stª-khan662, còng nh­ ë chç chóng b¸o h»ng ngµy "Nation" ë Bruy-xen. Nh­ng thÕ mµ «ng M¸t-di- t«i. ni ®· tu«n ra bµi ®Çu tiªn cña m×nh ®Çy nh÷ng lêi lÏ ®ª hÌn vµ Göi lêi chµo ch©n thµnh cña tÊt c¶ chóng t«i ®Õn gia ®×nh ngu xuÈn chèng n­íc Ph¸p, chèng chñ nghÜa x· héi, vÒ viÖc b¹n. n­íc Ph¸p mÊt thÕ chñ ®éng c¸ch m¹ng2*. Sù c«ng kÝch cña «ng C. M¸c cña b¹n Êy ®¸ng c¨m phÉn ®Õn møc L¬-®ruy giê ®©y buéc ph¶i tù m×nh lªn tiÕng chèng l¹i «ng Êy, vµ nh­ ng­êi ta ®· nãi, ®· d¸m lµm Phßng khi ë mét tê b¸o nµo ®ã (b¸o cña Vai-tlinh4* ch¼ng viÖc ®ã. MÆt kh¸c, nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa L. Bl¨ng, Pi-e h¹n) xuÊt hiÖn bµi hÌn h¹ cña Héi Vi-lÝch tr¶ lêi lêi tuyªn bè L¬-ru, Ca-bª, Ma-l¸c-mª, v. v., ®· liªn kÕt l¹i vµ tung ra mét lêi cña Pphen-®¬663, t«i sÏ göi cho b¹n lêi tuyªn bè thø hai cña gi¶i ®¸p ®éc ®Þa do nhãc L.B¨ng so¹n th¶o. §ång thêi ®a sè Pphen-®¬. ng­êi trong giíi l­u vong Ph¸p næi giËn ch­a tõng thÊy chèng L¬-®ruy mµ hä quy mét c¸ch ®óng ®¾n tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng BÕch-c¬ §á5* ®ang lµm g× vËy? hµnh ®éng ngu ngèc cña M¸t-di-ni. Thµnh thö ®¸m ch¸y ®· CËu Êy cã trë thµnh ng­êi theo Kin-ken hay kh«ng? bïng lªn trong phe cña chÝnh hä. Nh©n tiÖn xin nãi, mét bé phËn c«ng nh©n chÕ t¹o m¸y ®· NÕu b¹n ví ®­îc quyÓn s¸ch "Trêi s¸ng råi" cña cha §u-l«ng nghÜ l¹i vµ ®· göi tíi Gi«n-x¬ mét bøc th­ s¸m hèi. C«ng nh©n th¶m h¹i, b¹n h·y x¹c kÎ v« l¹i muèn ®ãng vai La-m¬-ne ®ã mét mÎ nªn th©n. §ron-ke bÞ b¾t ë Pa-ri. CËu Êy ghÐ l¹i ®Êy qu¸ l©u trªn ®­êng 1* - Õt-ga Ph«n Ve-xt¬-pha-len ®i tõ Thôy SÜ tíi ®©y, lÏ ra ph¶i phãng nhanh qua n­íc Ph¸p. 2* - Ca-r«-li-na Ph«n Ve-xt¬-pha-len 3* - Liªn ®oµn nh÷ng ng­êi céng s¶n 4* - "Republik der Arbeiter" 1* - d­íi h×nh thøc tèi ­u 5* Cã lÏ lµ M¸c-x¬ Gi«-dÐp BÕch-c¬ 2* Xem tËp nµy, tr.60
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 668 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 16 th¸ng t­ 1852 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 16 th¸ng t­ 1852 669 Anh giê ®©y ®ang quyªn gãp tiÒn ®Ó Gi«n-x¬, ngoµi "Notes"1* lÔ Phôc sinh. §øa con ót cña M¸c1* èm quÆt quÑo vµ, nh­ M¸c cña m×nh ra, cßn xuÊt b¶n mét tê tuÇn b¸o lín n÷a664. Con lõa lÏ giê ®©y viÕt cho t«i2*, ®· chÕt råi; ®ã lµ ®øa thø hai ë Lu©n §«n. ra ph¶i mang "Notes" ®Õn cho b¹n, ®Õn nay vÉn ch­a ®i2*. B¹n tÊt nhiªn hiÓu r»ng vî cña anh Êy rÊt ®au khæ. Trong gia ®×nh cña Phrai-li-gr¸t còng cã nhiÒu ng­êi èm, nh­ng ë ®ã t×nh h×nh ®ang kh¸ lªn. B¹n ch¾c h¼n biÕt r»ng trong lóc ®i qua n­íc Ph¸p, §ron-ke C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga trong In theo b¶n viÕt tay C. M¸c vµ Ph.¨ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ®· bÞ b¾t ë Pa-ri, mét phÇn do lçi cña cËu Êy: cËu Nhãc mÆc dï b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXV, 1934 tr­íc ®©y ®· bÞ trôc xuÊt, nh­ng ®· ë l¹i ®Êy ba tuÇn. Giê ®©y cËu Êy viÕt r»ng ng­êi ta ®· chuyÓn cËu Êy tõ nhµ tï Ma-da-x¬ trë l¹i quËn c¶nh s¸t, cßn ®Õn tèi ngµy thø s¸u Th¸nh th× hä ph¶i ®­a cËu Êy ®Õn Bu-l«-nh¬ vµ tõ ®ã ®­a sang Anh. Nh­ng cho ®Õn nay ch­a nghe ®­îc g× vÒ cËu Êy n÷a. CËu Nhãc cã tµi 16 ®¸ng kinh ng¹c lu«n lu«n bÞ l©m n¹n; nh­ng nay mai cËu Êy ¡ng-ghen göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ ch¾c lµ sÏ xuÊt hiÖn. Lóc ®ã ë n­íc Anh sÏ tËp häp toµn bé ë Niu Oãc "Neue Rheinische Zeitung". §óng lµ VÐc-th¬ trong thêi ®iÓm nµy l¹i cã mÆt ë H¨m-buèc, thÕ nh­ng cËu Êy vÉn g¾n bã víi Br¸t-phoãc vµ, mÆc dï rÊt kh«ng muèn nh­ng cËu Êy sÏ ph¶i Man-se-xt¬, 16 th¸ng T­ 1852 trë l¹i ®Êy. V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! Nh÷ng ng­êi b¹n ë Khuªn cña chóng ta3* trong th¸ng N¨m ch¾c sÏ ra tr­íc tßa héi thÈm, v× viÖn kiÓm s¸t ®· ph¶i xem xÐt H«m qua t«i ®· nhËn ®­îc bøc th­ cña b¹n ®Ò ngµy 30 (?) th¸ng Ba cïng víi bµi t­êng thuËt vÒ "héi nghÞ c¸ch m¹ng"665. hå s¬ cña hä vµo ngµy thø hai, 5 th¸ng T­ vµ tÊt nhiªn ®· kh«ng th¶ hä ra. Nh­ng ®iÒu ®ã còng cµng tèt, v× viªn ch­ëng lý nhµ n­íc T«i nhËn thÊy r»ng b¹n b¾t ®Çu d¸n tem lªn b× th­ cña m×nh; sÏ lËp tøc kh¸ng c¸o mét b¶n ph¸n quyÕt tr¾ng ¸n. NÕu cã mét lµm thÕ lµ v« nghÜa, v× r»ng h·ng ë ®©y, cã nghÜa lµ «ng Ðc-men c«ng nh©n nµo ®ã tªn lµ Han-xen tõ Khuªn tíi Niu Oãc th× b¹n vµ ¡ng-ghen, cã thÓ tr¶ c­íc phÝ b­u ®iÖn. Nh÷ng thø nhËn ®­îc ®· chuyÓn cho M¸c. H«m kia t«i ®· trë vÒ tõ Lu©n §«n, n¬i t«i ®· dù nh÷ng ngµy 1* - Phran-txi-xca M¸c 2* Xem tËp nµy, tr.68 1* - "Notes to the People" 3* - nh÷ng thµnh viªn cña Liªn ®oµn nh÷ng ng­êi céng s¶n bÞ b¾t vµ ®ang bÞ 2* - H«-kh¬-stun thÈm vÊn ë Khuªn.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 670 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 16 th¸ng t­ 1852 ¡ng-ghen göi V©y-®¬-mai-¬, 16 th¸ng t­ 1852 671 h ·y ®èi xö víi h¾n mét c¸ch ®Ých ®¸ng. G· ®ã tõ n¨m 1848 ®ã M¸c cã thÓ lªn tiÕng chèng l¹i «ng ta. RÊt cÇn §a-na göi tíi lµ thµnh viªn cña Liªn ®oµn 1* , ®· sö dông theo c¸ch cña ®©y c¸c b¶n in thö nh÷ng bµi cña M¸c1*. Chóng t«i chØ nhËn m×nh nh÷ng kho¶n tiÒn quyªn gãp ®Ó ñng hé nh÷ng ng­êi bÞ ®­îc 6 bµi ®Çu, cÇn nhËn ®­îc c¶ nh÷ng bµi tiÕp theo. NÕu §[a- cÇm tï, id est2* ®· dïng tiÒn uèng r­îu hÕt, råi chuån sang na] tho¸i th¸c vin cí lµ «ng ta rÊt bËn, th× tèt h¬n c¶, nÕu b¹n tù Mü. m×nh t×m c¸ch kiÕm nh÷ng b¶n Êy lµ chuyÓn chóng tíi ®©y. M¸c ®· tõ l©u muèn viÕt ®iÒu nµy cho b¹n, nh­ng rÊt ch¾c ch¾n lµ Nh÷ng ng­êi tæ chøc c«ng tr¸i quèc gia666 ®ang rÊt bÊt b×nh b©y giê anh Êy ®ang ë trong mét tr¹ng th¸i kh«ng thÓ nghÜ ®Õn ®èi víi thñ quü Rai-sen-b¸c, «ng nµy buéc hÇu bao rÊt chÆt, v× ®iÒu ®ã ®­îc. B¹n h·y nghÜ xem cã thÓ lµm g× vÒ mÆt nµy. ë ®©y tiÒn nong vèn ®· kh«ng thÓ lÞch sù b¸o bao nhiªu chi bÊy nhiªu, cÇn cã toµn bé c¸c bµi, - ®iÒu ®ã c¶ vÒ sau còng sÏ quan träng ®Ó vµ viÖc s¾p tíi nép b¸o c¸o cho «ng ta víi t­ c¸ch lµ ng­êi cã lµm t­ liÖu. m¸u mÆt vµ ®¸ng kÝnh träng cã nguy c¬ trë thµnh mét viÖc hÕt Bµi cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc cña t«i2* giê ®©y kh«ng cßn gi¸ trÞ søc khã chÞu. Kin-ken vµ Vi-lÝch ®ïng ®ïng næi giËn tr­íc hµnh n÷a vµ hoµn toµn kh«ng thÝch hîp cho v¨n tËp, nhÊt lµ v× ®iÒu ®äng cña Rai-sen-b¸c, nh­ng ®iÒu ®ã kh«ng gióp Ých g×, Kin- quan träng nhÊt, nãi ®óng ra, kh«ng ph¶i lµ ë bµi ®ã, mµ lµ ë ken l¹i buéc ph¶i d¹y häc, cßn Vi-lÝch th× nh­ tr­íc kia, vÉn vay bøc th­ cña t«i göi b¹n3* . B¹n h·y yªn t©m ®­a nã ad acta4*. tiÒn vµ ®i xin víi mét sù tr©ng tr¸o mµ tr­íc kia chØ cã thÓ gÆp ë Mét khi t«i cã thêi gian rçi vµ cã phÇn nµo hy väng c«ng bè, t«i nh÷ng nhµ yªu n­íc Ba Lan mµ th«i. Nh­ vËy, toµn bé tæ chøc sÏ göi ®Õn b¹n bµi viÕt vÒ sù ph¸t triÓn cña th­¬ng nghiÖp vµ vÒ cao th­îng cña nh÷ng ng­êi l­u vong vÒ tÊt c¶ mäi mÆt ®Òu l¹i t×nh h×nh hiÖn nay cña giai cÊp t­ s¶n c«ng nghiÖp Anh668. B©y ®ang ë trong mét tr¹ng th¸i hÕt søc rèi bêi, vµ nÕu sÏ häp hoÆc giê trong vßng hai hoÆc ba tuÇn lÔ t«i ph¶i dµnh toµn bé thêi ®· häp ®¹i héi nh÷ng ng­êi b¶o l·nh, th× sù thÓ ch¼ng bao l©u gian cña t«i cho tiÕng Nga vµ tiÕng Xan-crÝt mµ b©y giê t«i ®ang sÏ tá ra kh«ng tåi. Luª-v¬ Ph«n Can-be vµ nh÷ng ng­êi Phran- phuèc kh¸c3* giê ®©y còng ®· hoµn toµn thï ®Þch víi Kin-ken, - häc, vµ sau nµy khi t«i nhËn ®­îc nh÷ng tµi liÖu cña t«i tõ §øc, t«i sÏ nghiªn cøu militaria5*. Nh­ng c¸i ®ã kh«ng cÊp b¸ch, h¬n "víi c¸i g· mµ d©y vµo anh ta th× ng­êi ta chØ cã thÓ mÊt thanh danh mµ th«i". n÷a c«ng viÖc ®ã dÔ h¬n. Tªn-l¬-rinh cã cho ®¨ng lêi tuyªn bè cña m×nh trªn mét tê b¸o nµo ®ã hay kh«ng?667. Chóng t«i rÊt cÇn biÕt ®iÒu nµy, v× lóc 1* §©y lµ nãi lo¹t bµi cña ¡ng-ghen "C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ë §øc" 2* Ph. ¡ng-ghen. "N­íc Anh. - I" 1* - Liªn ®oµn nh÷ng ng­êi céng s¶n 3* Xem tËp nµy, tr. 628-630. 2* - nghÜa lµ 4* - vµo l­u tr÷ 3* - nghÜa lµ nh÷ng ng­êi nguyªn lµ nghÞ sÜ quèc héi Phran-phuèc nh÷ng n¨m 1848-1849 5* - c¸c vÊn ®Ò qu©n sù
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 672 M¸c göi Clót-x¬, 22 th¸ng t­ 1852 M¸c göi Clót-x¬, 22 th¸ng t­ 1852 673 §· ®Õn lóc ®­a th­ ®Õn b­u ®iÖn. Göi lêi chµo ch©n thµnh ®Õn ngµy 7 th¸ng T­ hµng n¨m). Sù phån thÞnh nh­ vËy, mét ®Õn vî b¹n1* vµ Clót-x¬. mÆt, gi¶i thÝch v× sao Lu-i B«-na-p¸c-t¬ cã thÓ chuÈn bÞ bas empire1* cña m×nh mét c¸ch yªn t©m nh­ vËy. Sè b«ng trùc tiÕp Ph.¨. cña b¹n nhËp vµo Ph¸p n¨m 1852 v­ît møc nhËp khÈu n¨m 1850 hiÖn nay lµ 110 000 kiÖn - 302 000 kiÖn, - nghÜa lµ trªn 33%. MÆt C«ng bè lÇn ®Çu tiªn trªn b¸o "New In theo b¶n viÕt tay Yorker Volkszeitung" sè 12, ngµy 14 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc kh¸c, ®iÒu ®ã c¾t nghÜa sù tr× trÖ trong ®êi sèng chÝnh trÞ ë ®©y. th¸ng Giªng 1931 Mét mÆt, víi sù phån vinh Êy, ®¶ng To-ri kh«ng thÓ chèng l¹i "c¸i tèt cña bu«n b¸n tù do", tuy chÝnh hä ®ang n¾m chÝnh quyÒn; mÆt kh¸c, ph¸i mËu dÞch tù do kh«ng ph¸t triÓn viÖc cæ ®éng chÝnh trÞ, v× c¸c chñ x­ëng kh«ng muèn bÊt kú c¬n b·o t¸p vµ phong trµo ph¶n ®èi chÝnh trÞ nµo chõng nµo c«ng viÖc cßn 17 phån thÞnh. §ãng vai trß chñ yÕu trong sù phån thÞnh nµy cña M¸c göi A-®«n-ph¬ Clót-x¬669 c«ng nghiÖp v¶i b«ng lµ thÞ tr­êng Ên §é, n¬i mµ tõ mét lóc nµo ë Oa-sinh-t¬n ®ã ®· ®­a l¹i nh÷ng tin tøc tèt lµnh; mÆc dÇu quy m« to lín cña viÖc nhËp khÈu kh«ng ngõng tiÕp diÔn tõ n­íc Anh. Së dÜ nh­ Lu©n §«n, 22 th¸ng T­ 1852 vËy lµ v× trªn c¸c l·nh thæ Xin-®¬, Pen-gi¸p, v.v. mµ ng­êi Anh x©m chiÕm l­ît cuèi cïng, n¬i mµ cho ®Õn nay vÉn cßn duy tr× ... Ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu, ngµnh c«ng nghiÖp v¶i b«ng, nÒn thñ c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng hÇu nh­ duy nhÊt, giê ®©y rèt phån thÞnh h¬n bÊt cø lóc nµo. MÆc dï s¶n l­îng b«ng hiÖn nay cuéc nã bÞ sù c¹nh tranh cña n­íc Anh ®Ì bÑp. Cuéc khñng v­ît s¶n l­îng b«ng nh÷ng n¨m 1848 - 1849 lµ 300 000 kiÖn, ho¶ng gÇn ®©y nhÊt cña Ên §é n¨m 1847 vµ sù mÊt gi¸ lín liªn nh­ng gi¸ b«ng ë ®©y còng nh­ ë Mü ®Òu t¨ng lªn, thµnh thö quan víi nã cña hµng hãa Anh ë Ên §é ch¾c h¼n ®· gãp phÇn c¸c chñ x­ëng Mü ®· mua nhiÒu h¬n n¨m ngo¸i 250 000 kiÖn, vµo viÖc ®ã. Dung l­îng bÊt ngê Êy cña thÞ tr­êng Ên §é, Ca-li- cßn c¸c chñ x­ëng ë ®©y th× ®· b¾t ®Çu kh¼ng ®Þnh r»ng phoãc-ni-a, ¤-xt¬-r©y-li-a, còng nh­ gi¸ rÎ cña phÇn lín ngay c¶ s¶n l­îng b«ng 3 triÖu kiÖn vÉn sÏ kh«ng tháa m·n nguyªn liÖu trong khi kh«ng cã bÊt cø mét cuéc ®Çu c¬ lín nµo, nhu cÇu cña hä. Cho ®Õn nay ®· xuÊt tõ Mü sang Anh 174 000, cho ta c¬ së ®Ó pháng ®o¸n r»ng sù phån thÞnh sÏ kÐo dµi sang Ph¸p 56 000, sang nh÷ng n­íc kh¸c cña lôc ®Þa 27 000 kiÖn nhiÒu h¬n so víi n¨m ngo¸i (®ã lµ tÝnh tõ ngµy 1 th¸ng ChÝn 1* - ®Õ quèc thêi suy tµn (chØ §Õ quèc La M· hËu kú hoÆc §Õ quèc Bi-d¨ng- tin); ¸m chØ viÖc tuyªn bè §Õ chÕ thø hai ®ang ®­îc chuÈn bÞ ë Ph¸p. 1* - Lu-i-da V©y-®¬-mai-¬
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 674 M¸c göi Clót-x¬, 23 th¸ng t­ 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 30 th¸ng t­ 1852 675 k h¸c th­êng. Cã thÓ, ®iÒu ®ã sÏ tiÕp diÔn cho ®Õn mïa xu©n, in, t«i ®Æc biÖt thÝch thó, v× víi sù mÒm dÎo phi th­êng trong v.v. vµ v.v.. b¶n tÝnh cña vî t«i, ®iÒu ®ã l¹i lµm cho vî t«i t­¬i tØnh lªn... C«ng bè lÇn ®Çu In theo b¶n viÕt tay bøc th­ cña C«ng bè lÇn ®Çu tiªn In theo b¶n viÕt tay bøc th­ cña Clót-x¬ Clót-x¬ göi V©y-®¬-mai-¬ ®Ò ngµy 6 göi V©y-®¬-mai-¬ ngµy 8 th¸ng N¨m th¸ng S¸u 1852 1852 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 19 18 M¸c göi I-«-xÝp V©y-®¬-mai-¬ 670 ë Niu Oãc M¸c göi A-®«n-ph¬ Clót-x¬ ë Oa-sinh-t¬n Lu©n §«n, 30 th¸ng T­ 1852 28. Deanstreet, Soho [Lu©n §«n, 23 th¸ng T­ 1852] V©y-®¬-mai-¬ th©n mÕn! ... B¹n cã thÓ h×nh dung r»ng bøc th­ cña V©y-®¬-mai-¬ ®· T«i rÊt hµi lßng ®­îc biÕt vÒ viÖc in Ên671. B¹n ®õng cã qu¸ ®Ó g©y ra ë ®©y mét Ên t­îng rÊt kh«ng tèt1*, ®Æc biÖt lµ ®èi víi vî ý bøc th­ cña Lu-pu-x¬1*. B¹n biÕt r»ng trong t×nh c¶nh hÕt søc t«i, v× nã tíi vµo ngµy ch«n cÊt ®øa con ót cña t«i2* . Bµ Êy quÉn b¸ch cña chóng t«i kh«ng tr¸nh khái cã mét sù bùc tøc thÊy trong suèt hai n¨m tÊt c¶ mäi c«ng viÖc lµm ¨n cña t«i qu¸ møc nµo ®ã cÇn "bá qua kh«ng tÝnh ®Õn" ®Ó cã ®­îc mét sù lu«n lu«n bÞ thÊt b¹i. V× vËy bøc th­ cña b¹n (nhËn ngµy 19 ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®óng ®¾n. th¸ng T­) g©y nªn niÒm hy väng r»ng "B«-na-p¸c-t¬"3* sÏ ®­îc Bµi cña b¹n chèng Kin-ken ®¨ng trªn tê "Turn-Zeitung", c¶ t«i lÉn ¡ng-ghen ®Òu ch­a nhËn ®­îc. T«i rÊt nãng lßng chê ®îi 1* Xem tËp nµy, tr.72. 2* - Phran-txi-xca M¸c 1* - Vin-hem V«n-ph¬ 3* C. M¸c. "Ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬"
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 676 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 30 th¸ng t­ 1852 M¸c göi V©y-®¬-mai-¬, 30 th¸ng t­ 1852 677 Cßn vÒ Xª-me-r¬ th× cuèn s¸ch cña «ng Êy1* Ýt l©u n÷a sÏ nã, v× cuéc bót chiÕn cña b¹n chèng Hai-n¬-txen rÊt tuyÖt xong. Nh­ng v× t«i kh«ng thÓ tháa m·n yªu cÇu cña «ng Êy vµ diÖu672. kh«ng thÓ göi cho «ng Êy mét "gãi" c¸c sè b¸o "Revolution", cßn T«i cùc kú kh«ng thÝch thó thÊy nh÷ng lêi tuyªn bè cña kÎ thï cña chóng ta th× ch¾c lµ ®· rØ tai «ng Êy r»ng tê b¸o cña Pphen-®¬ ®­îc c«ng bè trong cuèn s¸ch673. Nh÷ng lêi tuyªn bè b¹n chØ ra cã hai lÇn, råi ®×nh b¶n, nªn hiÖn giê t«i kh«ng thÓ ®ã hoµn toµn phï hîp ®èi víi mét tuÇn b¸o, n¬i mµ h«m nay c¸i nhËn ®­îc tiÒn tõ ®ã, v× niÒm tin cña nh÷ng ng­êi Êy bÞ lung g× ®ã xuÊt hiÖn, th× ngµy mai bÞ dßng ch¶y vun vót cña thêi gian lay. Nh­ng «ng Êy sÏ ®Ých th©n ®Õn ®©y, vµ lóc ®ã t«i sÏ l¹i thu cuèn ®i. Nh­ng ë trong mét cuèn s¸ch th× ®iÒu ®ã lµm cho ng­êi xÕp æn tháa tÊt c¶. ta chó ý qu¸ nhiÒu, qu¸ gièng mét tuyªn ng«n cña ®¶ng, vµ h¬n SÏ ®¸ng tiÕc nÕu trong kú ph¸t hµnh ®Çu kh«ng xuÊt hiÖn thÕ n÷a, nÕu chóng ta muèn c«ng kÝch nh÷ng tªn ®Óu c¸ng ®ã, bµi bót chiÕn cña b¹n chèng Kin-ken. Thêi buæi tèt ®Ñp cña «ng th× tÊt nhiªn chóng ta cã thÓ lµm ®­îc ®iÒu ®ã tèt h¬n vµ b»ng Êy ®· qua råi. Mét ng­êi §an M¹ch, hä G«n-smÝt, ®· chÕ giÔu c¸ch kh¸c h¬n lµ lµm nh­ trong lêi tuyªn bè cña Pphen-®¬. TiÕc mét c¸ch tuyÖt vêi «ng Êy trong môc tiÓu phÈm cña b¸o thay, bøc th­ ®ã sÏ tíi b¹n qu¸ muén. - ë ®©y b©y giê t«i ®ang "Kölnische Zeitung", trong ®ã «ng ta m« t¶ cuéc gÆp gì cña m×nh víi «ng Êy vµ víi Suèc-x¬ ë Lu©n §«n. §ron-ke cuèi cïng th­¬ng l­îng víi mét nhµ bu«n s¸ch nhËn chuyÓn b¸o ®­îc tha khái tr¹i giam Pa-ri, ®· tíi ®©y, kÓ r»ng «ng b¹n Suèc- "Revolution" cña b¹n vÒ §øc. TuÇn sau t«i sÏ viÕt ®iÒu nµy tØ mØ x¬ privatim2* ®· gäi Kin-ken, ng­êi mµ «ng Suèc-x¬ míi cã ý h¬n. ®Þnh sö dông, lµ con lõa. "Ng­êi gi¶i phãng" khiªm tèn ®ã cña Cßn vÒ viÖc ph¸t minh s¬n dÇu mµ t«i674 vµ Ban-®i-a ®· viÕt, Kin-ken ®· lÐn lót ®­a vµo b¸o "Allgemeine Zeitung" ë Au- th× b¹n ®õng bu«ng l¬i viÖc nµy. B¹n cã thÓ lËp tøc giµu lªn. xbuèc mét bµi trong ®ã «ng Êy tuyªn bè m×nh lµ "ng­êi ®¸ng kÓ B¹n h·y viÕt cho biÕt khi nµo ë Niu Oãc khai m¹c triÓn l·m675 duy nhÊt trong giíi l­u vong ë Lu©n §«n", tuyªn bè Kin-ken vµ vµ nãi chung tÊt c¶ nh÷ng g× b¹n biÕt vÒ cuéc triÓn l·m ®ã. B¹n Ru-g¬ "®· lçi thêi" vµ chøng minh tÇm cì vÜ ®¹i cña m×nh dùa còng cã thÓ sö dông kh¶ n¨ng Êy ®Ó lµm quen vµ ®Æt liªn hÖ víi vµo mét sù thùc lµ «ng Êy chuÈn bÞ c­íi mét c« g¸i "giµu", chÞ nh÷ng nhµ bu«n n­íc ngoµi cÇn thiÕt cho c«ng viÖc ph©n ph¸t. em vî cña R«n-ng¬, vµ sau khi kÕt h«n, sÏ ®i sang Mü. Mét con B¹n h·y lËp tøc viÕt cho t«i mét c¸ch cÆn kÏ vµ tØ mØ xem chi ng­êi vÜ ®¹i lµm sao! - Cßn vÒ Tªn-l¬-rinh th× b¹n h·y cho t«i n¾m s¸t t×nh h×nh tÊt c¶ nh÷ng g× cã liªn quan víi g· Êy. Vµo tiªu cña b¹n trong viÖc ®ã thÕ nµo. TÊt nhiªn, tiÒn ph¶i ®­a cho thêi ®iÓm thÝch hîp, t«i sÏ cã thÓ tiªu diÖt «ng ta kh«ng chØ theo b¹n tr­íc. Thø nhÊt, b¹n cÇn cã mét ng­êi th­êng xuyªn cã mÆt ý nguyÖn cña ®¶ng chóng ta, mµ c¶ theo ý nguyÖn cña tÊt c¶ c¸c ë triÓn l·m ®Ó coi gi÷ c¸c vËt phÈm, - v× r»ng b¹n kh«ng thÓ v× ®¶ng ph¸i. ®å ví vÈn ®ã mµ ë trong ng«i nhµ Êy suèt ngµy. Thø hai, b¹n cÇn cã tiÒn ®Ó qu¶ng c¸o, vµ bè c¸o trong c¸c b¸o. VËy b¹n h·y 1* B. Xª-me-r¬. "B¸ t­íc Lót-vÝch B¸t-ti-a-ni, ¸c-tua GuÕc-g©y, Lót-vÝt C«-sót" göi cho t«i dù trï chi tiªu tØ mØ. 2* - trong cuéc nãi chuyÖn riªng
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học