1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 5

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 5

Những người theo chủ nghĩa tân Mác-xít đặc biệt phủ nhận việc giáo điều hóa hệ tư tưởng Mác-xít như là thế giới quan vô sản, điều có thể nhận thấy trước nhất trong các học thuyết nhà nước của chủ nghĩa xã hội hiện thực. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 518 519 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng chÝn 1851 viÕt ®Ó chuyÓn cho §a-na. T«i göi kÌm theo ®©y l¸ th­ cña §ron-ke. nghÜa lµ g©y ra cuéc khëi nghÜa q

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 70

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:42 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 518 519 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng chÝn 1851 viÕt ®Ó chuyÓn cho §a-na. T«i göi kÌm theo ®©y l¸ th­ cña §ron-ke. nghÜa lµ g©y ra cuéc khëi nghÜa qu¸ sím, th× «ng ta ®· hµnh ®éng v× TiÖn thÓ nãi lu«n ®Ó anh biÕt lµ cÇn viÕt th¼ng cho anh Êy theo ®Þa lîi Ých cña n­íc ¸ o. Sau chãt, hä kiªn tr× b¶o vÖ trùc tiÕp nh÷ng lîi Ých vËt chÊt cña n«ng d©n I-ta-li-a. Nh­ng mÆt kh¸c th× kh«ng thÓ chØ cña chÝnh anh Êy. §Þa chØ cña Su-xt¬ hoµn toµn kh«ng ®¸ng tin lµm ®­îc viÖc ®ã mµ l¹i kh«ng ®ông ch¹m ®Õn nh÷ng lîi Ých vËt chÊt cËy. Vµi ngµy n÷a t«i sÏ göi ®Õn anh l¸ th­ dµnh cho anh Êy, ®Ó cña bän t­ s¶n vµ cña giíi quý téc cã t­ t­ëng tù do lµ nh÷ng phÇn tö anh, vÒ phÝa m×nh, sÏ ghi thªm vµo ®ã råi göi th­ Êy cho anh chµng t¹o thµnh ®éi ngò vÜ ®¹i cña M¸t-di-ni. §iÒu sau cïng Êy hÕt søc lïn Êy. quan träng. NÕu nh­ M¸t-di-ni hoÆc mét ng­êi kh¸c nµo ®ã ®øng ®Çu cuéc vËn ®éng ë I-ta-li-a mµ lÇn nµy kh«ng biÕn n«ng d©n - mét C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay c¸ch m¹nh b¹o vµ ngay lËp tøc - tõ chç lµ nh÷ng ng­êi cÇy cÊy thuª zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc thµnh nh÷ng ®iÒn chñ tù do - mµ t×nh c¶nh cña n«ng d©n I-ta-li-a 1913 vµ tiÕng I-ta-li-a th× thËt khñng khiÕp, giê ®©y t«i ®· nghiªn cøu kü cµng ®iÒu bØ æi nµy - th× ChÝnh phñ ¸o, trong tr­êng hîp næ ra c¸ch m¹ng sÏ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nh­ ë Ga-li-xi318. Nã ®· ®e däa trªn tê "Lloyd" r»ng sÏ thùc hiÖn "mét cuéc c¸ch m¹ng hoµn toµn trong c¸c h×nh 119 thøc chiÕm h÷u" vµ "sÏ tiªu diÖt giíi quý téc bÊt trÞ". NÕu ®Õn b©y giê mµ M¸t-di-ni vÉn kh«ng më m¾t ra, th× «ng ta lµ kÎ ngu ngèc. ¨ ng-ghen göi m¸c Tuy nhiªn, ë ®©y cã c¶ lîi Ých tuyªn truyÒn dÝnh d¸ng vµo n÷a. LÊy ë L u©n §«n ®©u ra 10 triÖu phr¨ng nÕu ®Èy giíi t­ s¶n ra xa m×nh? Lµm thÕ nµo duy tr× ®­îc sù hËu thuÉn cña giíi quý téc nÕu tuyªn bè víi nã r»ng vÊn ®Ò tr­íc hÕt liªn quan ®Õn sù t­íc ®o¹t nã? TÊt c¶ nh÷ng [Man-se-xt¬], thø s¸u, 19 th¸ng ChÝn [1851] ®iÒu ®ã g©y nªn nh÷ng khã kh¨n cho nh÷ng kÎ mÞ d©n Êy thuéc tr­êng ph¸i cò. M¸c th©n mÕn! §¸ng tiÕc lµ, trong sè nh÷ng ng­êi bÞ b¾t ë Pa-ri cßn cã c¶ nh©n H«m qua t«i ®· hÕt søc khÈn tr­¬ng kÕt thóc cho xong bµi b¸o vËt Sram v« tÝch sù. C¸ch ®©y ba ngµy th»ng cha chÕt tiÖt Êy ®· göi göi ®i Mü1* , trong suèt ba tuÇn lÔ t«i th­êng hay dõng l¹i khi viÕt l¹i mét l¸ th­ cho LÝp-nÕch, vµ chóng ta cã ®­îc mét triÓn väng thó bµi ®ã vµ vµo gi©y phót cuèi cïng th× t«i ®· véi v· viÕt nguÖch vÞ l¹i ®­îc tr«ng thÊy trong hµng ngò cña m×nh phÇn tö ®· tho¸i ngo¹c phÇn cuèi bµi ®ã. Anh muèn xö lý bµi ®ã ra sao còng ®­îc. ho¸ ®ã. Nh­ng nh÷ng ®iÒu bÊt ngê ®ang chê ®îi ngµi ®ã. T«i sÏ rÊt _____________________________________________________________________________________________ biÕt ¬n anh nÕu anh göi cho t«i, chËm nhÊt lµ vµo s ¸ng thø ba, bµi 1* Ph. ¡ng-ghen. "C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ë §øc". Bµi II
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 520 521 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng chÝn 1851 D Çu sao th× ch¾c lµ anh ®· nhËn ®­îc bµi Êy h«m nay råi, cïng víi chuyÕn b­u vô ®Çu.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 522 523 ¨ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 Bøc th­ duy nhÊt mµ t«i nhËn ®­îc trong suèt thêi gian cËu em 1 20 1* t«i ë ®©y, lµ bøc th­ cña anh ®Ò ngµy 31 th¸ng T¸m, mµ m·i tíi ¨ ng-ghen göi m¸c 3 2 0 ngµy 2 th¸ng ChÝn bøc th­ Êy míi tíi n¬i vµ trong th­ Êy anh ®· ë L u©n §«n dÉn ra nh÷ng ®o¹n trÝch tõ Ên phÈm cña Hai-n¬-txen (tõ tê "Schnellpost", bµi nãi vÒ t×nh h×nh c¶i thiÖn cña ng­êi Mü). Sù biÕng nh¸c cña t«i lµ v× nguyªn do sau ®©y: [Man-se-xt¬], 23 th¸ng ChÝn [1851] 1) chuyÕn c«ng du ®Õn Br¸t-phoãc; M¸c th©n mÕn! 2) nh©n viªn qu¶n trÞ ë v¨n phßng h·ng chóng t«i ®i Lu©n §«n Sau cïng th× sau tÊt c¶ nh÷ng trë ng¹i kh«ng may m¾n ®ã t«i l¹i mµ m·i ®Õn thø hai anh ta míi trë vÒ; cã ®iÒu kiÖn viÕt l¸ch ®Òu ®Æn. Tèi h«m nay sÏ viÕt xong bµi viÕt sè 3) viÖc ®ét nhiªn cho nh©n viªn gi÷ kho vµ ng­êi trî lý cña anh 3 ®Ó göi ®i Mü vµ nã sÏ ®­îc göi ngay lËp tøc cho anh1*, ®Õn lóc Êy ta th«i viÖc, do vËy mµ b©y giê t«i bÞ qu¸ t¶i v× c«ng viÖc. t«i sÏ lËp tøc b¾t tay vµo nghiªn cøu t¸c phÈm cña Pru-®«ng. Ngµy mai hoÆc vµo thø hai t«i sÏ b¾t tay viÕt bµi thø ba ®Ó göi T«i kh«ng ®­îc tin g× thªm vÒ chuyÕn ®i cña Kin-ken. Vô ph©n ®i Mü, nhÊt ®Þnh lµ khi chuyÕn tÇu thuû sím nhÊt rêi bÕn; bµi nµy liÖt gi÷a nh÷ng ng­êi I-ta-li-a thËt tuyÖt vêi. §iÒu ®¸ng chó ý lµ sÏ cã trong tay anh - chËm nhÊt lµ thø ba nÕu tÇu rêi bÕn vµo thø sau cïng th× nh©n vËt m¬ méng thùc sù M¸t-di-ni ®· vÊp ph¶i - t­, nÕu kh«ng ®­îc nh­ vËy th× chËm nhÊt lµ thø s¸u. Ngµy mai t«i trªn con ®­êng cña m×nh - trë ng¹i vÒ nh÷ng lîi Ých vËt chÊt, h¬n sÏ viÕt dµi h¬n - hiÖn v¨n phßng ®ang ®ãng cöa, cßn ë chç chóng t«i n÷a, l¹i trong chÝnh n­íc m×nh. Thµnh tùu cña c¸ch m¹ng I-ta-li-a l¹i kh«ng cã khÝ th¾p s¸ng, cho nªn t«i viÕt th­ hÇu nh­ trong bãng lµ ngay c¶ ë I-ta-li-a nã ®· thu hót vµo phong trµo nh÷ng giai cÊp tèi. l¹c hËu nhÊt, vµ giê ®©y, ®èi lËp víi giíi l­u vong cò cña M¸t-di-ni, Ph.¡. cña anh ng­êi ta thÊy xuÊt hiÖn mét ®¶ng míi, cÊp tiÕn h¬n, nã dÇn dÇn lÊn Tµi liÖu cña Vi-lÝch ®¨ng trong tê "DÐbats" thËt lµ mét tµi liÖu ¸t ngµi M¸t-di-ni. Tin tøc b¸o chÝ còng lµm cho ng­êi ta cã c¶m t­ëng v« song319. r»ng "chñ nghÜa M¸t-di-ni" b¾t ®Çu mang tiÕng xÊu ngay c¶ trong giíi nh÷ng ng­êi kh«ng thuéc ph¸i lËp hiÕn, còng kh«ng thuéc phe C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay ph¶n ®éng, r»ng nh÷ng ng­êi Êy sÏ lîi dông chót Ýt tù do b¸o chÝ zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc cuèi cïng cßn sãt l¹i ë Pi-ª-m«ng ®Ó ®¶ kÝch M¸t-di-ni, mµ chÝnh 1913 _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* Cã lÏ lµ HÐc-man ¡ng-ghen 1* Ph.¡ng-ghen. "C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ë §øc". Bµi III
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 524 525 ¨ng-ghen göi m¸c, 19 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 phñ th× l¹i kh«ng hiÓu ý nghÜa nh÷ng sù ®¶ kÝch Êy. Nh×n chung th×
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 526 527 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 qu¶ trªn c¸c b¸o ë Ph¸p, v× trªn tê b¸o nµy ®· t¸i hiÖn nguyªn b¶n c ¸ch m¹ng I-ta-li-a v­ît xa c¸ch m¹ng §øc bëi sù nghÌo nµn vÒ t­ tiÕng §øc, vµ trªn b¸o nµy nh÷ng c©u nãi m¹nh mÏ cña nh©n vËt t­ëng vµ phong phó vÒ nh÷ng c©u nãi su«ng. ThËt lµ may m¾n, trong v¹n n¨ng vÜ ®¹i ®­îc thÓ hiÖn ra víi toµn bé sù thuÇn khiÕt cña nã322. ®Êt n­íc nµy - n¬i mµ ng­êi ta hÇu nh­ chØ thÊy toµn lµ nh÷ng l¸t- VÝ dô, ë ®o¹n nãi r»ng "Liªn ®oµn" vµ "®¼ng cÊp" thø t­ (®õng xa-r«-ni1* chø kh«ng thÊy nh÷ng ng­êi v« s¶n - Ýt ra còng cã nh÷ng nhÇm víi thø hµng gi¶ mµ x­ëng cña M¸c vµ ¡ng-ghen ®· tung ra n«ng d©n cÊy rÏ. Nh÷ng ®éng c¬ kh¸c, do nh÷ng phÇn tö ph©n liÖt thÞ tr­êng d­íi nh·n hiÖu "giai cÊp v« s¶n") trong cuéc c¸ch m¹ng I-ta-li-a ®­a ra, còng rÊt hay, vµ cuèi cïng th× còng thËt lµ tuyÖt vêi tiÕp theo "tÊt ph¶i ®­a sù ph¸t triÓn lÞch sö cña vÊn ®Ò kinh tÕ ®Õn v× giê ®©y giíi l­u vong duy nhÊt, Ýt ra th× cho tíi nay còng ch­a bÞ kÕt côc hoµn toµn"!! B¶n dÞch tåi sang tiÕng Ph¸p cña c¶nh s¸t ®· ph©n liÖt chÝnh thøc, còng ®· khëi sù ®¶ nhau. lµm háng tÊt c¶ mäi ®iÒu trong tµi liÖu v« gi¸ nµy. Nh÷ng t­ t­ëng B¶n b¸o c¸o cña cËu bÐ2* ®· lµm cho t«i rÊt buån c­êi. Nh÷ng sù cò mang tÝnh chÊt ¸p ®Æt cña mét g· lÝnh ®iªn rå, luËn ®iÖu tÇm th­êng x­a cò nh­ tõ thuë khai thiªn lËp ®Þa - vÒ cuéc c¸ch m¹ng ba hoa kiªu c¨ng, cuéc quyÕt ®Êu, kho¶n tiÒn mµ anh ta ph¶i nhËn x· héi th«ng qua c«ng x·, nh÷ng kÕ ho¹ch khã hiÓu ®­îc so¹n ra ®­îc ë H¨m-buèc, c¸c kÕ ho¹ch ®èi víi xø Pi-ª-m«ng - ®Òu lµ trß nh»m lËt nhµo thÕ giíi ngay tõ th¸ng M­êi mét n¨m ngo¸i víi sù 321 nh¶m nhÝ, nh¶m nhÝ vµ hoµn toµn chuyÖn nh¶m nhÝ! ë con ng­êi gióp søc cña ®éi lan-ve vïng Ranh, - tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chØ h¬i lã nhá bÐ Êy ch¼ng bao giê ng­êi ta hiÓu ®­îc hai ®iÒu: thø nhÊt, «ng ta r¹ng ra. Nh­ng ®iÒu ®¸ng tøc h¬n c¶ lµ: v× b¶n dÞch tåi tÖ Êy mµ lµm g×, vµ thø hai, «ng ta sèng b»ng g×. KÌm theo ®Êy t«i hoµn tr¶ l¸ ng­êi ta hÇu nh­ hoµn toµn bÞ mÊt ®i niÒm vui thó ®­îc thÊy r»ng th­ nµy, anh h·y göi cho t«i th­ tr¶ lêi, ®Ó t«i sÏ göi nã cho anh ta ë ë trong c¸i ®Çu hçn ®én Êy nh÷ng t­ t­ëng do chóng ta nhåi nhÐt d¹ng ch­a tr¶ tiÒn tem. T«i ®· ghi ®Þa chØ trùc tiÕp cña anh Êy råi - cho rèt cuéc ®· dÇn dÇn - sau 12 th¸ng xö lý ®éc lËp - biÕn thµnh thËt kh«ng cßn g× ph¶i nãi n÷a, gi¸ mµ ®Þa chØ cña Su-xt¬ l¹i ®Õn sau nh÷ng ®iÒu nh¶m nhÝ tù cao tù ®¹i. Trong b¶n dÞch ®©u ®©u còng khi ®· diÔn ra cuéc lôc so¸t ë chç anh ta! thÊy sù phô thuéc vµo nh÷ng t­ t­ëng cña chóng ta, nh­ng cßn Cã thÓ l­êng tr­íc ®­îc kh¶ n¨ng nh©n vËt Sram cao ®Ñp sÏ lµ chÝnh tÊt c¶ nh÷ng g× cã tÝnh chÊt ®iªn rå - ®éc ®¸o ®· bÞ ®­a tõ mét trong sè nh÷ng ai ®Çu tiªn r¬i vµo nanh vuèt cña c¶nh s¸t Pa-ri. ngoµi vµo, sù xuyªn t¹c c¸c t­ t­ëng Êy, l¹i béc lé ra mét c¸ch §óng lµ anh ta ®· Çm Ü nhiÒu t¹i c¸c qu¸n cµ phª kh¸c nhau vµ v× kh«ng râ rµng. Vµ ph¶i ch¨ng ®iÒu ®ã ®· kh«ng lµm cho chóng ta thÕ ®· bÞ tãm cæ; nh­ng v× Sram hoµn toµn kh«ng dÝnh d¸ng víi mÊt ®i sù høng thó lµ cuèi cïng ®­îc ®äc tµi liÖu thùc thô cña Vi-lÝch cuéc ©m m­u cña Vi-lÝch - S¸p-p¬, cho nªn c¸c anh sÏ l¹i sím thÊy b»ng thø tiÕng mµ tµi liÖu Êy ®· ®­îc viÕt ra lóc ®Çu, tµi liÖu mµ vÞ anh Êy ë Lu©n §«n th«i. Nh÷ng ®o¹n trÝch tõ tµi liÖu cña Vi-lÝch hiÖp sÜ cao th­îng Êy ch¾c ch¾n ®· khæ c«ng rÊt l©u míi cho ra ®¨ng trªn tê "Kölnische Zeitung" tá ra cã hiÖu qu¶ h¬n so víi hiÖu ®­îc? ë ®©y chØ thÊy sù nghÌo nµn khñng khiÕp vÒ t­ t­ëng vµ m­u toan che giÊu sù nghÌo nµn Êy ë ®»ng sau hµng lo¹t nh÷ng lêi cè vÊn _____________________________________________________________________________________________ c¸ch m¹ng tèt ®Ñp do ngµi Vi-lÝch vµ ngµi B¸c-tª-lª-mi nÆn ra vµo 1* - nh÷ng phÇn tö v« s¶n l­u manh h­ háng ë miÒn Nam I-ta-li-a. N.D. 2* - §ron-ke
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 528 529 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 nh÷ng buæi tèi ¶m ®¹m bªn lß s­ëi. Nh÷ng biÖn ph¸p tµi chÝnh còng mét c¸ch cßn nhanh h¬n lµ møc chóng ta cã thÓ chê ®îi323. §ång thËt v« song: thø nhÊt, ng­êi ta ph¸t hµnh tiÒn giÊy, kh«ng cÇn biÕt thêi ng­êi Anh sÏ bÞ lÐp vÕ, cßn Hîp chñng quèc cña bän giÕt ng­êi víi sè l­îng bao nhiªu; thø hai, ng­êi ta thùc hiÖn viÖc tÞch thu vµ, bÞ ®i ®Çy, bän ph¸ ph¸ch, bän c­ìng bøc vµ bän trém mãc tói324 sÏ thø ba, ng­êi ta tiÕn hµnh tr­ng thu. Sau ®ã sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p cho toµn thÕ giíi thÊy mét vÝ dô ®¸ng kinh ng¹c vÒ nh÷ng kú tÝch mµ x· héi, còng ®¬n gi¶n: thø nhÊt, ng­êi ta tiÕn hµnh qua loa c«ng quèc gia cña bän v« l¹i hiÓn nhiªn cã thÓ lµm ®­îc. Hä sÏ v­ît xa viÖc tæ chøc, thø hai, ng­êi ta ®¸nh chÐn, ®¸nh chÐn rÊt nhiÒu, miÒn Ca-li-phoãc-ni-a. Trong khi ë Ca-li-phoãc-ni-a ng­êi ta vÉn chõng nµo mµ, thø ba, ng­êi ta ch­a ®i ®Õn chç ch¼ng cßn g× ®Ó mµ cßn ®em bän v« l¹i ra ®Ó hµnh h×nh th× ë ¤-xt¬-r©y-li-a ng­êi ta sÏ ¨n, vµ ®iÒu ®ã lµ h¹nh phóc, bëi v× khi Êy chóng ta ®i ®Õn chç lµ ®em nh÷ng ng­êi tö tÕ ra ®Ó hµnh h×nh, vµ C¸c-lai-l¬ sÏ thÊy "giíi chóng ta, thø t­, l¹i ph¶i b¾t ®Çu tõ ®Çu, v× c¸i tabula rasa1* c Êp quý téc bÞp bîm" cña m×nh trong t­ thÕ hoµn toµn s¸ng chãi. tiÕn nhÊt chÝ Ýt còng lµ ë chç: tÊt c¶ c¸c bµn ¨n bÞ ¨n hÕt s¹ch; ®Õn lóc ®ã sÏ lµ thêi kú mµ nh÷ng lêi cña nhµ tiªn tri Vi-lÝch sÏ øng ThËt rÊt ®¸ng nghi ngê rÊt nhiÒu nh÷ng lêi cam ®oan long träng nghiÖm: "Chóng ta ph¶i vµo n­íc §øc nh­ vµo b·i sa m¹c mµ mµ c¸c b¸o tu«n ra v× nh÷ng vô ph¸ s¶n gÇn ®©y nhÊt vµ ®Æc biÖt lµ chóng ta ph¶i biÕn thµnh tr¹i khai khÈn vµ canh t¸c". ë con ng­êi v× t×nh tr¹ng ®×nh ®èn ®ang ngù trÞ ë Li-víc-pun nãi r»ng bÊt chÊp Êy kh«ng bao giê cã ®­îc mét ý t­ëng nµo kh¸c ngoµi ý t­ëng lµ tÊt c¶ nh÷ng t×nh h×nh ®ã, nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ch­a bao giê b»ng "5000" con ng­êi ®­îc lùa chän tõ mét "d©n téc ®­îc Th­îng l¹i ë trong t×nh h×nh lµnh m¹nh h¬n thÕ. §«ng - Ên râ rµng lµ ®· ®Õ" lùa chän sÏ chinh phôc xø Ca-na-an céng s¶n sau khi ®· tiªu ngËp trµn hµng hãa, vµ ®· mÊy th¸ng råi t¹i ®ã ng­êi ta b¸n ra víi diÖt ë ®ã nh÷ng c­ d©n ban ®Çu. M«-i-d¬ vµ Gi«-xu-ª Na-vin trong gi¸ lç. T«i kh«ng râ lµ khèi l­îng s¶n phÈm hiÖn ®ang ®­îc s¶n cïng mét ng«i vÞ. TiÕc thay, nh÷ng ng­êi con cña I-xra-en ®· bá xuÊt ra ë Man-se-xt¬ vµ vïng phô cËn, sÏ ®­îc tèng ®i ®©u; ch¾c ch¹y tõ thêi kú bÞ Ai CËp b¾t lµm tï binh. ch¾n, sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái t×nh tr¹ng ®Çu c¬ lín, rÊt lín, bëi v× khi gi¸ b«ng ®· ®¹t ®Õn møc thÊp nhÊt trong th¸ng BÈy vµ nh÷ng Ch¾c r»ng hµnh ®éng bØ æi vÒ vÊn ®Ò vµng ë ¤-xt¬-r©y-li-a sÏ chñ x­ëng sîi b¾t ®Çu dù tr÷ nguyªn liÖu th× c¸c h·ng dÞch vô kh«ng ng¨n chÆn ®­îc cuéc khñng ho¶ng th­¬ng m¹i. DÉu sao, trong h­ëng hoa hång ë ®Þa ph­¬ng lËp tøc b¾t ®Çu ký hîp ®ång víi tÊt c¶ thêi ®iÓm hiÖn t¹i t×nh h×nh ®ã ®· t¹o ra mét thÞ tr­êng míi, phÇn c¸c chñ x­ëng kÐo sîi vµ x­ëng dÖt, mÆc dï trong mét thêi gian dµi nhiÒu lµ thÞ tr­êng gi¶, vµ gi¸ len sÏ t¨ng lªn v× c¸c ®µn cõu kh«ng nh÷ng h·ng nµy kh«ng cã c¸c ®¬n ®Æt hµng vÒ tÊt c¶ sè l­îng hµng ®­îc tr«ng nom. Nh×n chung, c©u chuyÖn nµy thËt tuyÖt diÖu. Sau hãa mµ hä ®· ®Æt mua cña c¸c chñ x­ëng. HiÓn nhiªn lµ c¸c h·ng mét n¨m r­ìi n÷a ho¹t ®éng giao th«ng b»ng tµu thuû vßng quanh ë §«ng - Ê n ®· l¹i ¸p dông hoµn toµn hÖ thèng cò trong viÖc øng thÕ giíi sÏ cã b­íc ph¸t triÓn réng lín, vµ nh÷ng sù dù b¸o cña tiÒn tr­íc; ë mét sè h·ng t×nh h×nh nµy ®· béc lé, ë mét sè h·ng chóng ta vÒ vai trß næi tréi cña Th¸i B×nh D­¬ng l¹i ®­îc thùc hiÖn kh¸c ®iÒu nµy sím muén sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ph¸ s¶n tËn gèc. V× _____________________________________________________________________________________________ c¸c chñ x­ëng ë ®©y lµm viÖc hÕt c«ng suÊt, vµ tõ n¨m 1847 c«ng 1*- tÊm b¶ng s¹ch sÏ
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 530 531 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 suÊt cña c¸c xÝ nghiÖp ë ®©y, ®Æc biÖt trong b¸n kÝnh 5 - 20 dÆm chung quanh Man-se-xt¬, ®· t¨ng lªn Ýt nhÊt lµ 30 phÇn tr¨m (n¨m 1842 ë Lan-kª-sia c«ng suÊt ®¹t 30 000 søc ngùa, ®Õn n¨m 1845
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 532 533 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 23 th¸ng chÝn 1851 Nh­ vËy, ng­êi Mü ®· tù m×nh tiªu thô kho¶ng gÇn 1/5 hoÆc 1/4 ®¹t 40 000 søc ngùa, cßn b©y giê ch¾c lµ ®· ®¹t ®Õn 55 000 - 60 000 tæng s¶n l­îng thu ho¹ch cña m×nh. Sè liÖu vÒ xuÊt khÈu vµ nhËp søc ngùa), cho nªn chØ cÇn ho¹t ®éng s«i ®éng hÕt søc Êy kÐo dµi khÈu c¸c lo¹i b«ng kh¸c, kh«ng ph¶i tõ Mü, th× t«i kh«ng cã. Khèi thªm ®Õn th¸ng Ba hoÆc ®Õn th¸ng T­ th× ë chç chóng t«i sÏ xÈy ra l­îng xuÊt khÈu cña Mü sang Anh chiÕm kho¶ng tõ 55% ®Õn 60% t×nh tr¹ng s¶n xuÊt thõa, ®iÒu nµy nhÊt ®Þnh sÏ khiÕn cho anh vui s¶n l­îng thu ho¹ch, sang Ph¸p - 1/8 s¶n l­îng thu ho¹ch. Nh­ng mõng. c¶ hai n­íc nµy l¹i xuÊt khÈu kh¸ nhiÒu: Anh xuÊt sang Ph¸p, §øc Liªn hiÖp nh÷ng nhµ m«i giíi b«ng sîi ë Li-víc-pun ®· c«ng bè vµ Nga, cßn Ph¸p xuÊt sang Thôy SÜ. nh÷ng sè liÖu ®­îc dÉn ra d­íi ®©y; ch¾c ch¾n anh ch­a gÆp nh÷ng Giê ®©y ng­êi Nga hÇu nh­ kh«ng nhËn ®­îc tõ n­íc Anh mét sè liÖu chÝnh x¸c nh­ vËy. Tr­íc hÕt t«i muèn nªu râ r»ng h»ng pao sîi nµo, hä nhËp tõ ®ã rÊt Ýt s¶n phÈm b«ng v¶i hoµn chØnh vµ n¨m, tÝnh ®Õn ngµy 1 th¸ng ChÝn n¨m sau, sè l­îng b«ng thu nhËp rÊt nhiÒu nguyªn liÖu b«ng: 2000 - 3000 kÝp mçi tuÇn. MÆc dï ho¹ch ®Òu ®­îc chë toµn bé ®Õn c¸c c¶ng, cho nªn n¨m cña s¶n møc thuÕ nhËp khÈu vÒ sîi ®· gi¶m tõ 7 pen-ni xuèng cßn 5 pen- phÈm b«ng ®­îc tÝnh b»ng thêi gian kÓ tõ 1 th¸ng ChÝn ®Õn 1 ni/1 pao, song h»ng ngµy vÉn xuÊt hiÖn nh÷ng x­ëng kÐo sîi míi. th¸ng ChÝn. V× thÕ, ®iÒu dÔ hiÓu lµ nh÷ng g× ë ®©y ®­îc xem lµ, HiÓn nhiªn lµ vua Ni-c«-lai b¾t ®Çu sî h·i ngµnh c«ng nghiÖp nµy ch¼ng h¹n, vô thu ho¹ch cña n¨m 1851 th× ®ã lµ sè b«ng ®· chÝn vµ vµ muèn gi¶m h¬n n÷a thuÕ nhËp khÈu sîi. Nh­ng v× c«ng viÖc nµy ®­îc thu ho¹ch vµo mïa thu n¨m 1850 vµ ®­îc chë ®Õn c¸c c¶ng lµ mèi quan t©m cña toµn thÕ giíi quý téc giÇu cã cña «ng ta vµ cña vµo thêi gian gi÷a th¸ng ChÝn n¨m 1850 vµ n¨m 1851. Cßn vô b«ng toµn thÓ giai cÊp t­ s¶n, cho nªn nÕu «ng ta cø kh¨ng kh¨ng chñ mµ giê ®©y ®ang chÝn vµ, tuy vËy, sÏ kÐm h¬n do n¹n h¹n h¸n vµ do tr­¬ng thùc hiÖn ®iÒu ®ã th× t×nh h×nh cã thÓ cã b­íc chuyÓn biÕn 1 c¸c trËn cuång phong vµ sÏ ®¹t kho¶ng 2 /2 triÖu kÝp, th× nh­ vËy sÏ nghiªm träng. ®­îc xem lµ vô thu ho¹ch cña n¨m 1852. Ph.¡. cña anh S¶n l­îng thu ho¹ch b«ng Khèi l­îng ®­îc tiªu thô ë n gay n­íc Mü C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña In theo b¶n viÕt tay 1846... 2110537 kÝp Kh«ng cã sè liÖu nguyªn b¶n trong Marx-Engels Gesamtausgabe. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 1847... 1778651 kÝp 427967 kÝp Dritte Abteilung, Bd. I, 1929 vµ b»ng tiÕng Nga trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n 1848... 2347634 kÝp 531772 kÝp lÇn thø nhÊt, t.XXI, 1929 1849... 2728596 kÝp 518039 kÝp 1850... 2096706 kÝp 487769 kÝp 1851... 2355257 kÝp 404108 kÝp
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 534 535 m¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 cã ®iÓm nµo s¾c bÐn). T«i cho lµ thõa nÕu tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu mµ 1 21 Tª-khèp tho¹t ®Çu tuyªn bè mét c¸ch khoa tr­¬ng vÒ cuéc c¸ch m¹ng m ¸c göi ¡ng-ghen n¨m 1849. Tõ ®ã «ng ta rót ra tr­íc hÕt nh÷ng kÕt luËn sau ®©y: ë M an- se-xt¬ 1. §Ó chèng l¹i b¹o lùc th× kh«ng cã ph­¬ng ph¸p kh¸ng cù nµo kh¸c ngoµi ph­¬ng ph¸p b¹o lùc. 2. C¸ch m¹ng chØ cã thÓ th¾ng khi nã mang tÝnh chÊt réng kh¾p, Lu©n §«n, 23 th¸ng ChÝn 1851 nghÜa lµ khi nã bïng næ ra t¹i nh÷ng trung t©m lín cña phong trµo 28, Deanstreet, Soho (Pphan-x¬ thuéc xø Ba-vi-e, Ba-®en) vµ tiÕp n÷a, khi mµ nã kh«ng ¡ng-ghen th©n mÕn! ph¶i lµ sù biÓu thÞ cña mét ph¸i ®èi lËp nµo ®ã. (VÝ dô: Cuéc khëi nghÜa th¸ng S¸u 1848). 325 Víi tµi liÖu Pa-ri ®· xÈy ra chuyÖn rÊt ngí ngÈn. C¸c tê b¸o 1* §øc, c¸c b¸o ë Khuªn vµ ë Au-xbuèc , ®iÒu nµy ta cÇn chê ®îi ë 3. Cuéc ®Êu tranh d©n téc kh«ng thÓ cã mét ý nghÜa quyÕt ®Þnh, v× nh÷ng con khuyÓn mÊt hÕt mäi sù nh¹y c¶m phª ph¸n - ®Òu quy cho nã chia nhá. chóng ta lµ t¸c gi¶ tµi liÖu Êy. MÆt kh¸c, nh©n vËt Vi-lÝch ®¸ng 4. Cuéc chiÕn ®Êu trªn chiÕn lòy kh«ng cã mét ý nghÜa nµo kh¸c th­¬ng h¹i vµ phe c¸nh ®· tung ra tin ®ån r»ng tuång nh­ thÓ chóng ngoµi ý nghÜa lµ nã b¸o hiÖu vÒ sù kh¸ng cù cña d©n chóng vµ thö ta, th«ng qua nh÷ng ng­êi quen biÕt cña m×nh ë Pa-ri, ®· khai b¸o th¸ch søc m¹nh cña c¸c chÝnh phñ, nghÜa lµ thö th¸ch th¸i ®é cña cho c¶nh s¸t vÒ ®¸m r¸c r­ëi Êy. Anh cã ý kiÕn g× vÒ viÖc nµy? qu©n ®éi ®èi víi sù kh¸ng cù Êy. Dï cho nh÷ng kÕt qu¶ cña sù thö C.Sram còng ®· bÞ b¾t. Habeat sibi2*. LÇn sau - sau khi nhËn th¸ch Êy lµ nh­ thÕ nµo ®i n÷a th× th­íc ®o ®Çu tiªn vµ quan träng ®­îc thªm mét sè sè liÖu Êy - t«i sÏ l¹i viÕt th­ kÓ cho anh vÒ ®¸m nhÊt cña c¸ch m¹ng vÉn lu«n lu«n lµ sù tæ chøc phôc vô cho chiÕn ng­êi r¸c r­ëi ë ®©y. H«m nay t«i sÏ thÕt anh b¶n tãm t¾t d­íi ®©y tranh vµ viÖc x©y dùng qu©n ®éi cã kû luËt. V× chØ cã nhê vµo ®iÒu ®ã vÒ b¶n tuyªn ng«n dµi dßng cña «ng Tª-khèp ®­îc ®¨ng trªn tê míi cã thÓ thùc hiÖn tiÕn c«ng, vµ chØ cã tiÕn c«ng míi ®em l¹i th¾ng "New-Yorker Staatszeitung" vµ cã nhan ®Ò lµ: "Ph¹m vi cña cuéc lîi. 326 chiÕn tranh s¾p tíi. Lu©n §«n, 7 th¸ng T¸m" . (ThËt tåi tÖ, ®­îc 5. C¸c quèc héi lËp hiÕn kh«ng cã kh¶ n¨ng tæ chøc c«ng cuéc chiÕn viÕt trong tinh thÇn khèng luËn, ®ñ c¸c lý lÏ cò rót ra tõ tê "Revue" tranh. C¸c quèc héi Êy bÞ mÊt tÊt c¶ thêi gian cña m×nh vµo c¸c vÊn ®Ò cña chóng ta; xÐt vÒ h×nh thøc th× cã vÎ dÔ hiÓu, nh­ng vÒ néi dung chÝnh s¸ch ®èi néi mµ thêi gian ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò Êy chØ cã th× tÇm th­êng; c¸ch tr×nh bµy ch¼ng cã chót sinh khÝ nµo, kh«ng ®­îc sau chiÕn th¾ng. _____________________________________________________________________________________________ 6. §Ó thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc phôc vô cho chiÕn tranh th× c¸ch 1* - "Kölnische Zeitung" vµ "Allgemeine Zeitung" 2* - §¸ng ®êi anh ta
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 536 537 m¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 vÉn lµ chiÕn tr­êng cò: Th­îng I-ta-li-a vµ §øc. m¹ng ph¶i giµnh lÊy kh«ng gian vµ thêi gian. V× vËy, c¸ch m¹ng ph¶i tiÕn c«ng trong lÜnh vùc chÝnh trÞ, nghÜa lµ ph¶i thu hót vµo ph¹m vi Sau n÷a ngµi Tª-khèp cßn tÝnh to¸n: 1) c¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu ¶nh h­ëng cña m×nh nh÷ng kh«ng gian ®Êt ®ai cµng lín cµng tèt, v× cña ph¶n c¸ch m¹ng; 2) c¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu cña c¸ch m¹ng. trªn ph­¬ng diÖn qu©n sù lóc ®Çu c¸ch m¹ng lu«n lu«n buéc ph¶i h¹n I. C¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu cña ph¶n c¸ch m¹ng chÕ ë viÖc phßng thñ. 1. N­íc Nga. Gi¶ sö r»ng nã cã thÓ ®­a c¸c lùc l­îng vò trang cña 7. C«ng t¸c tæ chøc phôc vô chiÕn tranh ë trong phe céng hoµ m×nh lªn ®Õn 300 000 ng­êi, nh­ thÕ lµ rÊt nhiÒu. Lóc ®ã sau bao còng nh­ trong phe b¶o hoµng chØ cã thÓ dùa trªn sù c­ìng chÕ. Dùa l©u vµ b»ng nh÷ng lùc l­îng nh­ thÕ nµo nã cã thÓ xuÊt hiÖn ë vïng vµo sù cæ vò chÝnh trÞ vµ víi nh÷ng ®éi nghÜa qu©n ®­îc trang hoµng Ranh hoÆc ë I-ta-li-a? May l¾m còng sau 3 th¸ng. Ýt nhÊt nã sÏ bÞ mét c¸ch kú dÞ th× x­a nay ch­a cã ai th¾ng mét trËn c«ng khai nµo mÊt mét phÇn ba qu©n sè v× bÞ èm vµ trong viÖc chiÕm gi÷ c¸c con trong cuéc chiÕn ®Êu chèng l¹i nh÷ng binh lÝnh cã kû luËt vµ ®­îc ®­êng s¾t. Cßn l¹i 200 000 ng­êi ®Ó xuÊt hiÖn t¹i nh÷ng ®iÓm quyÕt chØ huy tèt. Sù khÝch lÖ chiÕn ®Êu chØ xuÊt hiÖn sau mét lo¹t th¾ng ®Þnh cña chiÕn tr­êng sau hai th¸ng kÓ tõ lóc më ®Çu cuéc hµnh lîi. §Ó cã ®­îc nh÷ng th¾ng lîi Êy th× ban ®Çu kh«ng cã c¬ së nµo tèt qu©n. h¬n lµ sù nghiªm kh¾c s¾t thÐp cña kû luËt. ë mét møc ®é cßn lín 2. N­íc ¸o. Qu©n sè cña nã ®­îc tÝnh lµ 600 000 ng­êi. Vµo n¨m h¬n lµ trong c«ng t¸c tæ chøc néi bé cña ®Êt n­íc, nh÷ng nguyªn t¾c 1848 vµ n¨m 1849 nã cÇn duy tr× 150 000 qu©n ë I-ta-li-a. Giê ®©y d©n chñ chØ cã thÓ ®­îc ¸p dông trong c¸c qu©n ®éi khi c¸ch m¹ng ®· Ra-®Ðt-xki còng ®ßi hái mét sè qu©n nh­ thÕ c¶ trong thêi b×nh. ë th¾ng lîi. Hung-ga-ri b©y giê nã cÇn duy tr× 90 000 qu©n trong thêi b×nh. 8. Cuéc chiÕn tranh t­¬ng lai, xÐt vÒ b¶n chÊt, lµ cuéc chiÕn tranh Trong cuéc chiÕn tranh gÇn ®©y nhÊt sè l­îng 200 000 qu©n tá ra cßn tiªu diÖt - tiªu diÖt c¸c d©n téc hoÆc c¸c quèc v­¬ng. Do ®ã, ng­êi ta ch­a ®ñ. Mét phÇn ba sè qu©n Êy lµ ng­êi Hung-ga-ri vµ I-ta-li-a, thÊy cÇn thõa nhËn sù ®oµn kÕt chÝnh trÞ vµ qu©n sù gi÷a tÊt c¶ c¸c sè qu©n nµy sÏ ch¹y sang phÝa ®Þch. Trong tr­êng hîp tèt nhÊt, nÕu d©n téc, nghÜa lµ thõa nhËn sù can thiÖp. cuéc khëi nghÜa ë Hung-ga-ri vµ ë I-ta-li-a bïng næ kh«ng cïng mét lóc th× ¸o sÏ cã thÓ - nã bÞ ng¨n chÆn bëi nh÷ng trËn chiÕn ®Êu trªn 9. XÐt vÒ ph­¬ng diÖn kh«ng gian, l·nh thæ cña c¸ch m¹ng t­¬ng chiÕn lòy - xuÊt hiÖn ë vïng Ranh sau 6 tuÇn lÔ, víi ®éi qu©n ®«ng lai trïng khíp víi biªn giíi cña cuéc c¸ch m¹ng ®· bÞ thÊt b¹i - n­íc 50 000 ng­êi. Ph¸p, n­íc §øc, I-ta-li-a, Hung-ga-ri, Ba Lan. 3. Phæ. Nã cã 500 000 qu©n, kÓ c¶ c¸c tiÓu ®oµn dù bÞ vµ qu©n Tõ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã rót ra ®iÓm sau ®©y: VÊn ®Ò vÒ cuéc c¸ch lan-ve thuéc ®ît ®éng viªn thø nhÊt cßn ch­a ra mÆt trËn. §Ó tiÕn m¹ng t­¬ng lai ®ång nghÜa víi vÊn ®Ò vÒ cuéc chiÕn tranh t­¬ng lai ë hµnh c¸c ho¹t ®éng chiÕn ®Êu th× cã 300 000 qu©n: mét nöa lµ qu©n ch©u ¢u. VÊn ®Ò c¬ b¶n cña chiÕn tranh: ch©u ¢u sÏ trë thµnh ch©u chÝnh quy, mét nöa qu©n lan-ve. Thêi gian huy ®éng: tõ hai ®Õn ba ¢u C«-d¾c hay lµ ch©u ¢u theo chÝnh thÓ céng hoµ? ChiÕn tr­êng th× tuÇn lÔ. Trong qu©n ®éi Phæ bé phËn sÜ quan gåm quý téc, hµng ngò
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 538 539 m¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 h¹ sÜ quan xuÊt th©n tõ giíi quan liªu, cßn khèi quÇn chóng th× "hoµn 50 000 qu©n Nga: 200 000 ng­êi toµn mang t­ t­ëng d©n chñ". Nhê viÖc huy ®éng qu©n lan-ve, c¸ch _ _________________________________________ m¹ng sÏ cã ®­îc c¬ héi tiÕp theo. Ph¸ r· qu©n ®éi Phæ th«ng qua Tæng céng: ... 500 000 ng­êi c¸ch m¹ng, nhµ vua chØ cã nhê vµo qu©n ®éi Nga míi cã thÓ ®µn ¸p II. C¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu cña c¸ch m¹ng ®­îc cuéc c¸ch m¹ng ®ã ®Ó råi cïng víi qu©n Nga tung sè tµn d­ qu©n ®éi m×nh chèng l¹i qu©n khëi nghÜa. TØnh Ranh, Ve-xt¬-pha-li, 1. N­íc Ph¸p. C¸ch m¹ng cã 500 000 ng­êi ngay vµo thêi gian D¾c-den th× nhµ vua ®· mÊt råi, nghÜa lµ mÊt ®i nh÷ng tuyÕn thµnh ®Çu. Trong sè ®ã cã 200 000 ng­êi ë tØnh Ranh, 100 000 ng­êi ë tr× quan träng bËc nhÊt vµ ®· mÊt ®i Ýt nhÊt 1/3 qu©n ®éi cña m×nh; I-ta-li-a (Th­îng I-ta-li-a) ®¶m b¶o cho c¸ch m¹ng I-ta-li-a vµ 1* «ng ta cÇn 1/3 sè qu©n ®Ó dÑp c¸c cuéc næi dËy ë BÐc-lin, Brª-xl¸p , c¸ch m¹ng §øc cã ®­îc kh«ng gian vµ thêi gian ®Ó tæ chøc c¸c lùc tØnh P«-d¬-nan vµ T©y Phæ. NhiÒu nhÊt chØ cßn l¹i 100 000 qu©n, sè qu©n l­îng ®ã. nµy cã thÓ xuÊt hiÖn ë chiÕn tr­êng kh«ng sím h¬n chÝnh qu©n Nga. 2. N­íc Phæ. 50 000 cô thÓ lµ mét phÇn nöa cã tæ chøc 4. Qu©n ®éi HiÖp bang §øc. C¸c trung ®oµn cña Ba-den, Slª-d¬- 3. N­íc ¸o. 100 000 cña qu©n ®éi ®· tan r· vÝch - H«n-stai-n¬, Cuèc-hÐt-xen vµ Pphan-x¬ th× thuéc vÒ c¸ch 4. C¸c qu©n ®éi §øc nhá: 100 000 m¹ng. ChØ cã nh÷ng tµn d­ cña qu©n ®éi HiÖp bang §øc, chiÒu theo Sau ®ã, «ng ta ®­a ra mét con tÝnh sau ®©y: nh÷ng sù van vØ cña c¸c quèc v­¬ng, sÏ t¨ng c­êng cho qu©n ®éi cña phe ph¶n ®éng. Nã kh«ng cã ý nghÜa qu©n sù. Qu©n th­êng trùc Ph¸p.... 300 000 ng­êi 5. I-ta-li-a. Lùc l­îng qu©n sù duy nhÊt cña I-ta-li-a, qu©n ®éi xø Qu©n ®éi c¸ch m¹ng §øc... 150 000 ng­êi X¸c-®i-ni, thuéc vÒ c¸ch m¹ng. I-ta-li-a vµ Hung-ga-ri... 200 000 ng­êi VËy, tæng kÕt l¹i lµ: ________________________________ ChiÕn tr­êng §øc 650 000 ng­êi 150 000 qu©n Nga Nh­ vËy lµ: c¸ch m¹ng dÉn d¾t theo m×nh 650 000 ng­êi chèng 100 000 qu©n Phæ l¹i 500 000 ng­êi thuéc chÕ ®é chuyªn chÕ. 50 000 qu©n ¸o: 300 000 ng­êi. ¤ng ta kÕt luËn nh­ sau: ChiÕn tr­êng I-ta-li-a "Dï nh÷ng sù kh¸c biÖt mang tÝnh chÊt d©n téc, dï nh÷ng kh¸c biÖt nguyªn t¾c nµo ch¨ng n÷a ®ang th­êng xuyªn chia rÏ ®¶ng c¸ch m¹ng, th× tÊt c¶ chóng ta ®Òu hiÓu 150 000 qu©n ¸o r»ng chØ cã sau khi giµnh ®­îc th¾ng lîi míi cã ®­îc thêi gian ®Ó tÊt c¶ c¸c quan ®iÓm kh¸c biÖt Êy tiÕn hµnh ®Êu tranh víi nhau", v.v., v.v.. _____________________________________________________________________________________________ 1* Tªn gäi b»ng tiÕng Ba Lan: Vr«-xl¸p
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 540 541 m¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 Anh cã ý kiÕn g× vÒ sù tÝnh to¸n Êy? Tª-khèp xuÊt ph¸t tõ chç cho øng trªn gãc ®é chÝnh trÞ chÝnh lµ ë nh÷ng chÝnh s¸ch phi giai cÊp vµ r»ng trong ®éi ngò qu©n ®éi chÝnh quy sÏ diÔn ra t×nh tr¹ng rèi lo¹n ë b¶n th©n nh÷ng nhµ d©n chñ. cã tæ chøc, cßn trong hµng ngò c¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu c¸ch m¹ng sÏ Chµo anh! cã ®­îc tÝnh tæ chøc. §iÒu ®ã lµ c¬ së cho sù tÝnh to¸n cña «ng ta. Nh­ng anh cã thÓ suy xÐt tèt h¬n t«i vÒ con sè thèng kª Êy. C.M. cña anh Song, khuynh h­íng chÝnh trÞ thùc sù cña bµi nµy - trong nguyªn T«i võa nhËn ®­îc th­ cña anh, t«i x¸c nhËn viÖc ®ã. b¶n khuynh h­íng Êy cßn biÓu hiÖn râ h¬n, - quy l¹i nh­ thÕ nµy: sÏ N.B. Anh h¼n ®· biÕt r»ng Tsª-khan, hoÆc StÕch-khan, ®· bÞ b¾t kh«ng xÈy ra cuéc bïng næ c¸ch m¹ng nµo c¶, nghÜa lµ sÏ kh«ng diÔn giam ë Han-n«-v¬ vµ anh ta, tr­íc khi ®Æt quan hÖ víi chóng ta, ®· ra cuéc ®Êu tranh nµo gi÷a c¸c ®¶ng, sÏ kh«ng xÈy ra cuéc néi chiÕn trao ®æi th­ tõ víi uû ban cña S¸p-p¬ v.v.. ThÕ lµ hai l¸ th­ mµ anh nµo c¶, sÏ kh«ng cã nh÷ng sù hiÒm thï giai cÊp nµo c¶ tr­íc khi ta viÕt cho viªn th­ ký cña uû ban nµy lµ §i-xt¬ - vµ con gi¸n Êy ®· chiÕn tranh kÕt thóc vµ tr­íc khi n­íc Nga bÞ thÊt b¹i. Nh­ng ®Ó tæ nhËn ®­îc, - th× nay ®ang n»m ë v¨n phßng lµm viÖc cña viªn thanh chøc c¸c qu©n ®éi nµy ®Ó tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh Êy th× cÇn sö tra c¶nh s¸t ë Han-n«-v¬. Un-m¬ ®· ®­îc chóng t«i uû nhiÖm hái dông b¹o lùc. Nh­ng b¹o lùc Êy sÏ xuÊt ph¸t tõ ai? Tõ viªn t­íng ngµi §i-xt¬ vµ bÌ b¹n «ng ta vÒ vÊn ®Ò nµy vµo thø s¸u tíi ®©y, t¹i Ca-ve-nh¾c hay lµ tõ mét tªn qu©n phiÖt ®éc tµi ë Ph¸p gièng nh­ phiªn häp c«ng khai cña "Liªn minh nh÷ng ng­êi bÞ trôc xuÊt" hay h¾n, mµ tªn ®éc tµi nµy l¹i cã c¸c viªn t­íng cña m×nh ë §øc vµ ë lµ "Liªn minh l­u vong". Nh­ng vÒ sau chóng t«i ®· hñy bá ý kiÕn Th­îng I-ta-li-a. §ã lµ c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng v­¬n xa khái chØ dÉn Êy cña chóng t«i Stª-khan ®· bá trèn. Nh­ vËy, ch¾c lµ anh nh÷ng ý t­ëng cña Vi-lÝch. ChiÕn tranh thÕ giíi, nghÜa lµ sù thèng ta ®ang trªn ®­êng ®i Lu©n §«n hoÆc ®· ë ®©y råi. Nh­ng ai d¸m trÞ - hiÓu theo lý thuyÕt cña viªn trung uý c¸ch m¹ng cña Phæ - lµ sù ®¶m b¶o víi chóng ta r»ng Stª-[khan] sÏ kh«ng ®Õn chç c¸c kÎ thï thèng trÞ tuy t¹m thêi cña giíi qu©n phiÖt ®èi víi giíi d©n sù. Nh­ng cña chóng ta chø kh«ng ®Õn chç chóng ta? vÞ tiªn tri Êy l¹i kh«ng cho biÕt xem b»ng c¸ch nµo mµ mét viªn Nh÷ng phÇn tö st¬-rau-bin-g¬ Êy cã thÓ lµm mäi thø. B»ng chøng t­íng nµo ®ã - ngay dï chÝnh nh©n vËt Na-p«-lª-«ng x­a kia sèng míi: trong thêi gian ng¾n l­u l¹i ë Lu©n §«n, ngµi Pau-l¬ Stum-ph¬ l¹i chui ra khái må - l¹i cã thÓ cã ®­îc kh«ng chØ nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®· kh«ng ghÐ ®Õn chç t«i, còng nh­ kh«ng ghÐ ®Õn chç Lu-pu-x¬1*, Êy, mµ cßn cã ®­îc c¶ ¶nh h­ëng Êy mµ l¹i kh«ng cÇn cã cuéc ®Êu mµ hoµn toµn chØ tiÕp xóc víi bän v« l¹i Êy. tranh bªn trong diÔn ra tr­íc ®· vµ diÔn ra ®ång thêi, kh«ng cÇn cã c¸c "chÝnh s¸ch ®èi néi" ®¸ng nguyÒn rña Êy. Ýt ra th× ë ®©y còng ®· Nh÷ng th«ng tin cña anh vÒ th­¬ng m¹i lµm t«i hÕt søc quan t©m nãi lªn mét c¸ch râ rµng "nguyÖn väng tèt ®Ñp" cña mét chiÕn binh ®Õn. t­¬ng lai cña thÕ giíi, nguyÖn väng Êy ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch t­¬ng _____________________________________________________________________________________________ 1* - Vin-hem V«n-ph¬
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 542 543 m¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 23 th¸ng chÝn 1851 VÒ C. Sram th× anh Êy ®­îc t«i trao mét giÊy chøng nhËn nhá ®­îc bá vµo chiÕc vÝ. §èi víi anh ta, nh÷ng dßng ch÷ Êy cã thÓ cã ý nghÜa nµo ®ã nh­ lµ l¸ th­ cña U-ri-na327. Lóc ®ã nh÷ng dßng ch÷ Êy ®­îc trao cho anh ta nh­ mét sù b¶o ®¶m ®Ó anh ta cã c¶m t­ëng lµ chóng ta tin anh ta, bëi v× con ng­êi Êy ®· cã thÓ lµm h¹i chóng ta rÊt nhiÒu. §ång thêi chóng t«i còng biªn th­ b¸o cho Rai-n¬-h¸t ®Ó anh ta c¶nh gi¸c - nÕu nh­ Sram ®Õn chç anh Êy víi l¸ th­ mang
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 544 545 ¨ng-ghen göi m¸c, 25 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 25 th¸ng chÝn 1851 nhËn viÖc b¶o vÖ anh ta. Trong sè nh÷ng ng­êi ®­îc th¶ ra ë Pa-ri tÝnh chÊt chung. Trong sù viÖc nµy ®iÒu nguy hiÓm nhÊt lµ ë trong mµ c¸c b¸o ra h«m nay ®· loan tin, ch¾c h¼n còng cã c¶ ngµi C«n- Êy cã ch÷ ký cña t«i. V× ®iÒu ®ã mµ Sram cã thÓ bÞ ngåi tï 6 th¸ng. r¸t1*. T«i còng rÊt phÉn né vÒ sù ngu xuÈn cña c¸c tê b¸o §øc ®· quy T¹m biÖt! cho chóng ta lµ t¸c gi¶ tµi liÖu nh¶m nhÝ ®ã cña Vi-lÝch. Tuy nhiªn, ch¼ng bao l©u n÷a ®©u ng­êi ta sÏ thÊy râ r»ng chóng ta kh«ng cã g× C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay chung víi c¸i tµi liÖu nh¶m nhÝ ®¸ng th­¬ng Êy. T«i xin thÒ cã zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 1913 Th­îng ®Õ r»ng chóng ta ®· bÞ g¸n cho lµ t¸c gi¶ cña kh¸ nhiÒu tµi liÖu do nh÷ng ng­êi kh¸c viÕt vµ lµ nh÷ng tµi liÖu xa l¹ víi chóng ta c¶ vÒ v¨n phong lÉn vÒ néi dung. T«i göi kÌm theo ®©y bµi sè 32* ®Ó göi ®i Niu Oãc, dï sao còng kh«ng ph¶i lµ mét bµi tåi nh­ bµi sè 2. 1 22 T«i sÏ sím b¾t tay vµo bµi sè 4. ¨ ng-ghen göi m¸c Mong sao anh cã thÓ thØnh tho¶ng göi cho t«i c¸c tê b¸o Mü qua b­u ®iÖn. §«i khi còng muèn ngã nh÷ng thø bØ æi Êy in natura3*. ë L u©n §«n T«i sÏ sím göi tem cho anh sö dông vµo môc ®Ých Êy. T¹m biÖt! [Man-se-xt¬], [25]1* t h¸ng ChÝn 1851 Ph. ¡. cña anh M¸c th©n mÕn! T«i ®· nhËn ®­îc th­ cña anh. Ngµy mai sÏ bµn vÒ sù uyªn th©m C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc cña Tª-khèp. L¸ th­ xin ¨n cña Kin-ken göi ®Õn T©n Oãc-lª-¨ng 1913 thËt rÊt dÔ th­¬ng; tiÕc r»ng t«i chØ ®­îc ®äc nã b»ng tiÕng Ph¸p. Ngµi Stª-khan ch¾c h¼n ®· cã mÆt ë Lu©n §«n råi; anh lµm ®óng khi ®Ó yªn anh chµng Êy cho ®Õn khi b¶n th©n anh ta xuÊt hiÖn, vµ chê ®îi diÔn biÕn cña c¸c sù kiÖn tr­íc khi cho phÐp mét ai ®ã ®¶m _____________________________________________________________________________________________ 1* - C«n-r¸t Sram _____________________________________________________________________________________________ 2* Ph. ¡ng-ghen. "C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ë §øc". Bµi III 1* ë ®o¹n nµy b¶n th¶o bÞ h­ h¹i 3* - b»ng hiÖn vËt
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 546 547 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 c hÝnh qu©n sù. LÊy ®©u ra thø kû luËt Êy? Nh÷ng ngµi Êy ph¶i rót 1 23 ra nh÷ng bµi häc nµo ®ã ë Ba-®en vµ ë Pphan-x¬328 c hø. Cã mét sù ¨ ng-ghen göi m¸c thËt kh«ng thÓ nghi ngê g× ®­îc lµ: viÖc lµm tan r· c¸c qu©n ®éi vµ ë L u©n §«n t×nh tr¹ng kû luËt hoµn toµn láng lÎo cïng mét lóc võa lµ ®iÒu kiÖn, l¹i võa lµ kÕt qu¶ cña tÊt c¶ c¸c cuéc c¸ch m¹ng th¾ng lîi ®· diÔn ra tõ tr­íc ®Õn nay. N­íc Ph¸p cÇn kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1789 [Man-se-xt¬, 26 th¸ng ChÝn 1851] ®Õn n¨m 1792 ®Ó tæ chøc míi chØ riªng qu©n ®éi cña §uy-mu-ri-ª cã qu©n sè kho¶ng 60 000 - 80 000 ng­êi; nh­ng ngay c¶ qu©n ®éi M¸c th©n mÕn! nµy ®· l¹i bÞ tan r·, vµ cã thÓ nãi r»ng ë Ph¸p ®· kh«ng cã mét qu©n ®éi cã tæ chøc nµo tr­íc cuèi n¨m 1793. Hung-ga-ri cÇn kho¶ng 1* VÒ c©u chuyÖn binh ph¸p cña Tª-khèp , th× ngay c¶ vÒ ph­¬ng thêi gian tõ th¸ng Ba 1848 ®Õn gi÷a n¨m 1849 tr­íc khi nã cã ®­îc diÖn qu©n sù nã còng tá ra hÕt søc tÇm th­êng vµ cã nh÷ng chç mét qu©n ®éi ®­îc tæ chøc tèt. Ai ®· x¸c lËp kû luËt trong qu©n ®éi thËt sù kh«ng chÝnh x¸c. H·y g¸c l¹i mét bªn nh÷ng ch©n lý s©u vµo thêi kú næ ra cuéc c¸ch m¹ng Ph¸p lÇn thø nhÊt? TuyÖt nhiªn s¾c nãi r»ng cÇn lÊy b¹o lùc ®¸p l¹i b¹o lùc, còng nh­ nh÷ng ph¸t kh«ng ph¶i lµ c¸c vÞ t­íng - chØ sau khi ®· cã mét sè th¾ng lîi hä míi kiÕn kú côc cho r»ng c¸ch m¹ng chØ cã thÓ chiÕn th¾ng khi nµo nã b¾t ®Çu cã ®­îc ¶nh h­ëng vµ uy tÝn ë nh÷ng qu©n ®éi kh«ng ®­îc mang tÝnh chÊt réng kh¾p (nghÜa lµ - nÕu hiÓu nguyªn v¨n - khi chuÈn bÞ tõ tr­íc trong thêi kú c¸ch m¹ng - mµ lµ cuéc khñng bè do mµ nã kh«ng vÊp ph¶i mét sù kh¸ng cù nµo, cßn vÒ néi dung th×: chÝnh quyÒn d©n sù tiÕn hµnh trong chÝnh s¸ch ®èi néi. khi nµo nã lµ mét cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n); h·y g¸c l¹i mét bªn ý C¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu ®ång minh: ®Þnh tèt ®Ñp muèn ®Ì bÑp "chÝnh s¸ch ®èi néi" ®Çy rñi ro, nghÜa lµ 1. N­íc Nga. Ng­êi ta ®· thæi phång gi¶ thuyÕt vÒ sè qu©n ®Ì bÑp cuéc c¸ch m¹ng thùc sù, víi sù gióp søc cña mét nh©n vËt 300 000 ng­êi t¹o thµnh sè qu©n sö dông ®­îc, trong ®ã 200 000 ®éc tµi qu©n sù nµo ®ã mµ cho ®Õn nay vÉn ch­a t×m ra ®­îc mÆc ng­êi cÇm sóng ë chiÕn tr­êng. Nh­ng ®iÒu ®ã cßn cã thÓ dung n¹p dï ®· cã Ca-ve-nh¾c vµ Vi-lÝch; nãi c¸ch kh¸c, nÕu g¸c l¹i mét bªn ®­îc. Song, sau 2 th¸ng sè qu©n nµy kh«ng thÓ cã mÆt ë vïng Ranh c¸i c«ng thøc chÝnh trÞ rÊt ®¸ng chó ý Êy vÒ c¸c quan ®iÓm cña (dï sao th× ®éi qu©n tiÒn tiªu còng kh«ng thÓ cã mÆt ë vïng H¹ nh÷ng ngµi Êy vÒ c¸ch m¹ng, - th× trªn gãc ®é qu©n sù cÇn nªu râ Ranh, ë ®Þa ®iÓm Khuªn), còng nh­ ë khu vùc Th­îng I-ta-li-a. §Ó nh÷ng ®iÓm d­íi ®©y: cã thÓ hµnh ®éng cïng mét lóc vµ tæ chøc chu ®¸o viÖc bè trÝ qu©n Kû luËt s¾t - chØ cã nã míi ®¶m b¶o chiÕn th¾ng - chÝnh l¹i lµ cïng víi Phæ, ¸o, v.v. th× cÇn ph¶i mÊt 3 th¸ng - qu©n ®éi Nga mçi mÆt tr¸i cña "viÖc tr× ho·n chÝnh s¸ch ®èi néi" vµ cña nÒn chuyªn ngµy kh«ng di chuyÓn ®­îc qu¸ 2 - 21/2 d Æm §øc vµ cø ®Õn ngµy thø ba lµ l¹i nghØ. §· ph¶i mÊt gÇn 2 th¸ng th× qu©n Nga míi xuÊt hiÖn _____________________________________________________________________________________________ 1* Xem tËp nµy, tr. 506-512
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 548 549 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 ë chiÕn tr­êng t¹i Hung-ga-ri. tÕ kh«ng cã vò khÝ. Cßn l¹i 240 000 qu©n trong sè ®ã - mÆc dï giê ®©y ®· cã nh÷ng sù hoµn thiÖn ®¸ng kÓ trong ngµnh ®­êng s¾t - 2. N­íc Phæ. ViÖc huy ®éng qu©n: Ýt ra còng mÊt tõ 4 ®Õn 6 tuÇn sau 4 - 6 tuÇn lÔ sÏ cã kh«ng qu¸ 100 000 ng­êi ®Õn vïng biªn giíi lÔ. ThËt rÊt m¹o hiÓm nÕu tÝnh to¸n sè binh sÜ ch¹y sang phÝa qu©n BØ - §øc vµ 80 000 ng­êi ®Õn vïng biªn giíi Xoa-voa - Pi-ª-m«ng. ®Þch, sang phÝa c¸c cuéc khëi nghÜa v.v.. Nh­ng may nhÊt th× n­íc LÇn nµy th× xø X¸c-®i-ni; - sÏ t×m c¸ch ®ãng vai trß nói ®¸ gi÷a biÓn, Phæ cã thÓ cã 150 000 ng­êi, cßn trong tr­êng hîp xÊu nhÊt th× hiÓn gièng nh­ BØ ®· lµm vµo n¨m 1848; v× vËy qu©n ®éi Pi-ª-m«ng liÖu nhiªn nã kh«ng cã næi 50 000 qu©n. Tr«ng chê vµo mét phÇn ba vµ sÏ cã trung thµnh víi c¸ch m¹ng hay kh«ng - nh­ ®iÒu T[ª-khèp] mét phÇn t­ - ®ã lµ trß bÞp bîm thuÇn tóy; tÊt c¶ mäi c¸i ®Òu phô vÉn nghÜ - th× ®ã cßn lµ mét c©u hái lín, v× trong hµng ngò qu©n ®éi thuéc vµo nh÷ng sù ngÉu nhiªn. nµy vèn dÜ ®· cã nhiÒu con em n«ng d©n xø X¸c-®i-ni mé ®¹o mét 3. N­íc ¸o. Còng cã vÊn ®Ò nh­ thÕ vµ kh«ng ®­îc luËn chøng. ë c¸ch gi¶ dèi, Ýt ra còng trong diÖn m¹o hiÖn nay cña nã, víi nh÷ng ®©y hoµn toµn kh«ng thÓ cã mét sù tÝnh to¸n nµo ®Õn nh÷ng kh¶ viªn sÜ quan thuéc giíi quý téc. VÝch-to - £-ma-nu-en ®· lÊy Lª-«- n¨ng xÈy ra µ la Tª-khèp. May l¾m th× n­íc ¸o cã thÓ tung ra 200 000 p«n lµm khu«n mÉu cho m×nh, ®iÒu ®ã thËt nguy hiÓm. qu©n - theo c¸c sè liÖu cña T[ª-khèp] - ®Ó chèng l¹i n­íc Ph¸p, trong 2. N­íc Phæ - ? 3. N­íc ¸o - ? §ã lµ nãi vÒ qu©n chÝnh quy cã tæ tr­êng hîp xÊu nhÊt th× nã kh«ng thÓ ®­a ra mét binh sÜ nµo vµ nã chøc. VÒ c¸c ®éi qu©n du kÝch th× sè l­îng hä sÏ rÊt ®«ng, dÜ nhiªn lµ chØ cã thÓ tung ra chèng l¹i n­íc Ph¸p nhiÒu nhÊt lµ 100 000 ng­êi ë gåm nh÷ng ng­êi hoµn toµn v« dông. NÕu trong nh÷ng th¸ng ®Çu T¬-ri-en-t¬. mµ ng­êi ta cã ®­îc 50 000 - 60 000 binh sÜ cã kh¶ n¨ng chiÕn ®Êu, 4. Qu©n HiÖp bang - nhÊt ®Þnh 2/3 qu©n ®éi xø Ba-vi-e sÏ chèng gåm nh÷ng binh sÜ ®· ch¹y sang phÝa c¸ch m¹ng, th× nh­ thÕ lµ l¹i c¸ch m¹ng, vµ ë mét vµi n¬i còng cßn cã c¶ nh÷ng ng­êi nµo ®ã nhiÒu. Nh­ng trong mét thêi gian ng¾n nh­ vËy lÊy ®©u ra c¸c sÜ n÷a. Trong vßng 3 th¸ng dï sao còng cã thÓ thµnh lËp ®­îc mét l÷ quan chØ huy? ®oµn gåm 30000 - 50000 ng­êi, vµ tho¹t ®Çu hä sÏ ®­îc tËp luyÖn kh¸ tèt ®Ó chèng l¹i c¸c binh sÜ c¸ch m¹ng. V× tÊt c¶ nh÷ng lý do ®ã, ta thÊy ®iÒu sau ®©y cã kh¶ n¨ng xÈy ra h¬n: nÕu c¸ch m¹ng bïng næ trong n¨m tíi ®©y th× lóc ®Çu nã - 5. §an M¹ch cã thÓ göi ngay lËp tøc ra mÆt trËn 40 000 - 50 000 do thiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· t¹o cho Na-p«-lª-«ng tr­íc kia cã kh¶ binh sÜ tinh nhuÖ. Ng­êi Thuþ §iÓn vµ ng­êi Na Uy còng sÏ ph¶i - n¨ng nhanh chãng thµnh lËp mét qu©n ®éi khæng lå, mµ ®ã chÝnh lµ nh­ vµo n¨m 1813 - tham gia cuéc thËp tù chinh vÜ ®¹i nµy. T[ª- nh÷ng c¸n bé giái, kh«ng tr¸nh khái thiÕu v¾ng trong mäi cuéc khèp] ®· kh«ng l­êng tr­íc ®iÒu ®ã, còng nh­ kh«ng tÝnh ®Õn BØ vµ c¸ch m¹ng (ngay c¶ ë Ph¸p) - hoÆc lµ ë trong t­ thÕ phßng thñ, Hµ Lan. hoÆc lµ chØ h¹n chÕ ë viÖc tuyªn bè c¸ch m¹ng trªn ®Çu l­ìi tõ Pa-ri C¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu cña c¸ch m¹ng: vµ tung ra nh÷ng cuéc viÔn chinh rÊt kh«ng tho¶ ®¸ng vµ ®¸ng bÞ 1. N­íc Ph¸p. Cã 430 000 binh sÜ cã vò khÝ. Trong sè ®ã 100 000 chª tr¸ch vµ cã h¹i, gièng nh­ kiÓu vô xung ®ét ë lµng Ri-xc«n - Tu329, ®ãng ë An-giª-ri. 90 000 qu©n, nghÜa lµ 1/4 sè cßn l¹i, th× trªn thùc
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 550 551 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 ¨ng-ghen göi m¸c, 26 th¸ng chÝn 1851 víi mét quy m« réng lín h¬n. Cã ch¨ng chØ cã c¸c thµnh lòy ë Ranh lµ sÏ sôp ®æ sau lÇn c«ng ph¸ thø nhÊt, vµ qu©n Pi-ª-m«ng sÏ lµm theo lêi kªu gäi cña «ng Tª-khèp; hoÆc t×nh tr¹ng tan r· cña qu©n Phæ vµ qu©n ¸o sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ chiÕm ®­îc ngay lËp tøc
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 552 553 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 thÓ chÞu ®ùng næi. Theo t«i ®­îc biÕt chÝnh x¸c th× môc ®Ých mµ B Ðc-lin vµ Viªn nh­ lµ nh÷ng trung t©m, vµ b»ng c¸ch ®ã buéc nh÷ng kÎ ngu ®én Êy theo ®uæi trong thêi gian gÇn ®©y b»ng nh÷ng n­íc Nga ph¶i chuyÓn sang phßng ngù; hoÆc lµ sÏ xÈy ra nh÷ng sù lêi ®¶ kÝch liªn tôc cña m×nh trªn tÊt c¶ c¸c tê b¸o §øc, lµ ®Æt t«i kiÖn mµ ng­êi ta kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc. Dùa trªn c¬ së ®ã ®Ó tr­íc sù lùa chän: hoÆc t«i ph¶i c«ng khai lªn ¸n vô ©m m­u, vµ nh­ ®­a ra nh÷ng tÝnh to¸n cña m×nh µ la Tª-khèp vµ lµm c¸i viÖc liÖt vËy lµ lªn ¸n c¶ nh÷ng b¹n bÌ trong ®¶ng chóng ta, hoÆc lµ c«ng kª ra nh÷ng kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra th× ®ã lµ mét viÖc lµm v« bæ vµ khai thõa nhËn vô ©m m­u ®ã, nh­ vËy lµ thùc hiÖn mét sù ph¶n béi tuú tiÖn, nh­ t«i ®· thÊy râ ®iÒu ®ã tõ l©u qua kinh nghiÖm cña "vÒ ph¸p lý". Nh­ng c¸c ngµi Êy qu¸ ngu ngèc nªn lµm sao mµ cã thÓ chÝnh m×nh. ChØ cã thÓ nãi mét ®iÒu lµ: cã hÕt søc nhiÒu c¸i phô tãm ®­îc chóng ta. thuéc vµo tØnh Ranh. Ngµy 29 th¸ng ChÝn V©y-®¬-mai-¬ ®· ®¸p tÇu thuû tõ Ha-vr¬ ®i Niu Oãc. Anh Êy ®· gÆp Rai-s¬ ë ®ã, nh©n vËt nµy còng sang bªn kia C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay ®¹i d­¬ng. Rai-s¬ ®· bÞ b¾t cïng víi Sram; anh ta th«ng b¸o r»ng zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc c¶nh s¸t ®· t×m thÊy ë chç Sram b¶n sao biªn b¶n, trong ®ã cã ghi 1913 chÐp c¸c cuéc tranh luËn dÉn ®Õn viÖc anh ta ®Êu sóng víi Vi-lÝch, biªn b¶n cña chÝnh phiªn häp buæi tèi mµ t¹i ®ã anh ta ®· ®¶ kÝch Vi-lÝch vµ bá ra khái cuéc häp331. Tµi liÖu nµy do chÝnh tay anh ta viÕt, nh­ng l¹i kh«ng ký tªn. Nh­ vËy, c¶nh s¸t thÊy r»ng anh Êy lµ 1 24 S[ram], chø kh«ng ph¶i lµ "B¨m-bÐc-g¬" mµ anh ta ®· dïng hé chiÕu m ¸c göi ¡ng-ghen cña nh©n vËt Êy ®Ó sèng ë Pa-ri. MÆt kh¸c, biªn b¶n nµy l¹i cµng ë M an- se-xt¬ lµm r¾m rèi thªm n÷a cho ngµi c¶nh s¸t tr­ëng V©y-x¬ vµ b¹n bÌ «ng ta bëi lÏ nh÷ng tªn tuæi cña chóng ta l¹i bÞ dÝnh lÝu vµo c©u chuyÖn bÈn thØu Êy. Mét khi Sram ®· ph¹m ph¶i ®iÒu ngu ngèc Êy [Lu©n §«n], 13 th¸ng M­êi 1851 th× chÝ Ýt ®iÒu sau ®©y còng an ñi: "con ng­êi trung thùc" Êy sÏ bÞ 28, Deanstreet, Soho trõng ph¹t chÝnh lµ v× ®iÒu ®ã. VËy lµ, Kin-ken ®· chi sè tiÒn 160 pao xtÐc-linh göi tõ Mü ®Õn ¡ng-ghen th©n mÕn! ®Ó tù ý cïng víi vÞ cøu tinh cña m×nh lµ Suèc-x¬ ®i sang Mü vµ tiÕn Ch¾c h¼n anh ®· ®äc thÊy trªn tê "Kölnische Zeitung" b¶n tuyªn hµnh ë ®ã nh÷ng cuéc quyªn gãp 1*. Anh ta sang ®ã vµo ®óng lóc bè do t«i viÕt vÒ nh÷ng chuyÖn ®¬m ®Æt do b¸o "Allgemeine Zeitung"330 ë Au-xbuèc tung ra. C©u chuyÖn ba hoa Êy ®· trë nªn thùc sù kh«ng _____________________________________________________________________________________________ 1* Xem tËp nµy, tr. 533-534
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 554 555 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 diÔn ra t×nh tr¹ng ®×nh ®èn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ th× liÖu ®· lùa Ðt-ga Bau-¬ h×nh nh­ còng ®ang ë ®©y. T«i vÉn ch­a tr«ng thÊy chän ®óng lóc ®Ó thùc hiÖn chuyÕn ®i ®ã hay kh«ng, ®ã cßn lµ c©u «ng Êy. C¸ch ®©y mét tuÇn lÔ Blin-®¬ ®· ®Õn ®©y cïng phu nh©n (bµ hái lín. Anh ta ®· lùa chän thêi ®iÓm Êy ®Ó ®Õn ®ã sím h¬n nh©n C«-ghen) ®Ó th¨m triÓn l·m; ®Õn chñ nhËt th× «ng Êy l¹i rêi khái vËt C«-sót, vµ anh ta an ñi m×nh b»ng niÒm hy väng lµ vµo mét dÞp ®©y. Tõ thø hai tuÇn tr­íc t«i kh«ng thÊy «ng Êy n÷a, chÝnh v× mét thuËn lîi nµo ®ã sÏ c«ng khai «m choµng lÊy C«-sót t¹i ®Êt n­íc tr­êng hîp kú quÆc sau ®©y, qua ®ã anh sÏ thÊy r»ng con ng­êi bÊt nµy trong t­¬ng lai vµ ®äc thÊy trªn tÊt c¶ c¸c tê b¸o ghi: C«-sót vµ h¹nh Êy bÞ lÖ thuéc vµo bµ vî «ng ta nh­ thÕ nµo. H«m nay t«i nhËn Kin-ken! ®­îc l¸ th­ ë ®Þa ph­¬ng ®©y trong ®ã «ng ta th«ng b¸o vÒ viÖc «ng Lîi dông sù Çm Ü do anh ta khuÊy lªn vÒ vÊn ®Ò gi¶i phãng n« lÖ, ta rêi khái chç nµy. VËy lµ, vµo thø hai tuÇn tr­íc «ng ta ®· cã mÆt ë ngµi Hai-n¬-txen ®· lËp ra ë Niu Oãc mét c«ng ty cæ phÇn míi vµ chç t«i, cïng víi vî. Ngoµi hä ra, cßn cã c¶ Phrai-li-gr¸t, V«n-ph¬ tiÕp tôc xuÊt b¶n tê b¸o cña m×nh d­íi mét tªn gäi ®· ®­îc thay ®æi §á1* (tiÖn thÓ xin nãi thªm r»ng, V«n-ph¬ ®· hoµn toµn lÆng lÏ xuÊt chót Ýt. hiÖn ë chç chóng t«i vµ ngoµi ra võa míi ®©y ®· lÊy vî lµ mét c« Stª-khan - xin h·y ®õng tin bÊt cø mét phÇn tö st¬-rau-bin-g¬ ng­êi Anh; c« ta lµ mét bµ th«ng th¸i rëm), LÝp-nÕch vµ anh chµng nµo! - ®· cã mÆt ë ®©y trong suèt mÊy tuÇn lÔ trong ®¸m cËn thÇn Pi-p¬ bÊt h¹nh. Vî cña Blin-®¬ lµ mét phô n÷ Do Th¸i linh ho¹t, vµ cña Vi-lÝch - S¸p-p¬. Khi ph¸t hiÖn ra sù viÖc lµ nh÷ng l¸ th­ cña chóng t«i ®· c­êi nãi rÊt vui vÎ cho ®Õn khi "ng­êi cha cña mäi ®iÒu anh ta göi cho nh©n vËt con gi¸n §i-tx¬ ®· r¬i vµo tay c¶nh s¸t Han- dèi tr¸"2* chuyÓn cuéc chuyÖn trß sang c¸c vÊn ®Ò t«n gi¸o. Bµ ta n«-v¬ th× S[tª-khan] viÕt bµi göi ®Õn tê "Norddeutsche Zeitung" khoe khoang vÒ ®Çu ãc v« thÇn, vÒ Phoi-¬-b¾c v.v.. Khi Êy t«i b¾t trong ®ã th«ng b¸o r»ng tuång nh­ ë chç §i-tx¬ ng­êi ta ®· ph¸ ®Çu ®¶ kÝch Ph[oi-¬-b¾c], nh­ng dÜ nhiªn lµ víi th¸i ®é rÊt nh· khãa bµn viÕt (thËt lµ ®iÒu nh¶m nhÝ!) vµ lÊy c¾p c¸c bøc th­. Nghe nhÆn vµ h÷u nghÞ. Tho¹t ®Çu t«i cã c¶m gi¸c lµ bµ Do Th¸i Êy tho¶ nãi - ®iÒu nµy th× b©y giê ®· ®­îc x¸c ®Þnh - kÎ gi¸n ®iÖp lµ Hau-p¬- m·n víi cuéc tranh luËn, vµ dÜ nhiªn ®ã lµ c¬ së duy nhÊt ®Ó t«i th¶ t¬ ng­êi quª ë H¨m-buèc vµ tõ l©u ®· phôc vô cho c¶nh s¸t. ThËt m×nh vµo nh÷ng suy xÐt Êy vÒ c¸i ®Ò tµi ch¸n ngÊy ®èi víi t«i. §óng may m¾n lµ vµi tuÇn lÔ tr­íc ®©y t«i ®· kh«ng ®Ó diÔn ra mét sù can lóc Êy th× ngµi Pi-p¬, c¸i ©m vang mang mµu s¾c khèng luËn ch¼ng thiÖp c«ng khai nµo vµo vô §i-tx¬ - Stª-khan. Cßn vÒ Hau-p¬-t¬ th× cã th¸i ®é khiªm tèn cña t«i, ®· can dù vµo c©u chuyÖn, råi nh­ nhµ t«i kh«ng nghe thÊy g× n÷a vÒ anh ta vµ t«i uæng c«ng v¾t ãc suy tiªn tri «ng ta ®­a ra nh÷ng sù tiªn ®o¸n, ph¶i c«ng nhËn lµ víi mét nghÜ xem b»ng c¸ch nµo chuyÓn cho anh ta l¸ th­, v× anh ta ph¶i gi¶i th¸i ®é kh«ng lÊy g× lµm tÕ nhÞ cho l¾m. Bçng nhiªn t«i thÊy bµ b¹n thÝch. Th«ng qua VÐc-th¬ t«i ®· thö thùc hiÖn cè g¾ng Êy, nh­ng cña chóng t«i n­íc m¾t ®Çm ®×a. Blin-®¬ th× ®­a m¾t vÒ phÝa t«i ng­êi nhµ cña H[au-p¬-t¬] ®· tõ chèi kh«ng tiÕp VÐc-th¬, lÊy cí lµ «ng kia kh«ng cã nhµ. Anh nghÜ g× vÒ Hau-p¬-t¬? T«i tin r»ng anh ta _____________________________________________________________________________________________ 1* - PhÐc-®i-n¨ng V«n-ph¬ kh«ng ph¶i lµ gi¸n ®iÖp vµ ch­a bao giê lµ gi¸n ®iÖp. 2* §an-t¬. "ThÇn khóc", "§Þa ngôc", ca khóc XXIII (Nh÷ng lêi nµy trong bµi th¬ nãi lªn tÝnh c¸ch cña con quû)
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 556 557 m¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 M¸c göi ¨ng-ghen, 13 th¸ng m­êi 1851 víi vÎ u sÇu vµ ®Çy vÎ o¸n tr¸ch, thÕ lµ bµ ta cói chµo, vµ "bãng lêi cho anh chµng nµy th× anh ta sÏ tung ra nh÷ng ®iÒu hÕt søc phi lý 3* h×nh m·i m·i tan biÕn" , c¶ Blin-®¬ còng biÕn mÊt. Trong suèt vÒ chóng ta. Anh h·y biªn th­ cho biÕt ý kiÕn anh vÒ viÖc nµy. ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh t«i ch­a gÆp ph¶i mét t×nh huèng Dï sao th× trong th­ cña Xa-d«-nèp ®iÒu ®¸ng chó ý nhÊt lµ ghi nh­ thÕ bao giê. chó: "Pa-ri". B»ng c¸ch nµo mµ X[a-d«-nèp] vµo thêi ®iÓm khã kh¨n Pi-p¬ ®· cïng víi dßng hä Rèt-sin ®i ®Õn Phran-phuèc trªn s«ng nh­ thÕ l¹i ®Õn ®­îc Pa-ri? T«i sÏ yªu cÇu anh ta gi¶i thÝch vÒ bÝ Mai-n¬. Anh ta ®· tiªm nhiÔm cung c¸ch rÊt kh«ng hay: khi t«i mËt nµy. VÒ phÇn m×nh, anh ta rÊt kªu ca vÒ §ron-ke lµ ng­êi tranh luËn víi mét ai ®ã, anh ta liÒn can dù vµo c©u chuyÖn víi vÎ tuång nh­ ch¼ng lµm g× vµ cho phÐp mét sè phÇn tö t­ s¶n lõa bÞp kªnh kiÖu rÊt ngèc nghÕch cña mét nhµ m« ph¹m. m×nh. Xa-d«-nèp ®· dÞch mét nöa "Tuyªn ng«n"1* , cßn §[ron-ke] ®· cam kÕt dÞch nöa thø hai. Do tÝnh cÈu th¶ quen thuéc vµ sù l­êi Nh÷ng g× ng­êi ta míi biÕt h«m qua biÕng cña §ron-ke, cho nªn tÊt c¶ chuyÖn ®ã ®· kh«ng thùc hiÖn Th× h«m nay ng­êi ta ®em ra d¹y: ®­îc. Ph¶i c«ng nhËn r»ng ®iÒu ®ã rÊt gièng víi nh©n vËt §ron-ke Râ rµng lµ ruét c¸c ngµi Êy tiªu ho¸ rÊt nhanh 1* cña chóng ta. ¤ ng Guª-rinh-g¬ hÕt søc ®¸ng kÝnh ®· göi cho t«i giÊy gäi ra toµ Sau khi ngµi Cam-pe kh­íc tõ ®Ò nghÞ cña t«i vÒ cuèn s¸ch máng vµo ngµy 22 th¸ng nµy vÒ mãn nî cò. §ång thêi con ng­êi vÜ ®¹i Êy chèng Pru-®«ng, cßn ngµi Cèt-ta vµ sau nµy lµ Luª-ven-tan (th«ng ®· ®i ®Õn Xao-hªm-pt¬n ®Ó ®ãn tiÕp C«-sót. Râ rµng lµ t«i ph¶i qua sù trung gian cña Õp-n¬ ë Phran-phuèc) th× kh­íc tõ ®Ò nghÞ thanh to¸n c¸c chi phÝ vÒ cuéc tiÕp ®ãn long träng. cña t«i vÒ viÖc xuÊt b¶n t¸c phÈm kinh tÕ chÝnh trÞ, - th× sau chãt h×nh nh­ ®èi víi t¸c phÈm kinh tÕ chÝnh trÞ ®· më ra mét sè triÓn T«i ®· nhËn ®­îc 2 l¸ th­ tõ Pa-ri: mét th­ lµ cña £-vÐc-bÕch, väng. Mét tuÇn lÔ n÷a t«i sÏ biÕt nh÷ng triÓn väng Êy cã sÏ ®­îc thùc cßn th­ kia lµ cña Xa-d«-nèp. Ngµi £-vÐc-bÕch cho xuÊt b¶n t¸c hiÖn hay kh«ng. §©y lµ chuyÖn nhµ xuÊt b¶n ë §ª-sau mµ cuéc phÈm bÊt hñ: "N­íc §øc vµ ng­êi §øc". T¸c phÈm Êy bao trïm thêi th­¬ng l­îng víi «ng ta còng ®­îc tiÕn hµnh th«ng qua Õ p-n¬. Õp-n¬ kú tõ ¸c-mi-ni-khª-ru-xc¬ («ng ta viÕt cho t«i nguyªn v¨n nh­ thÕ) lµ b¹n cña Phrai-li-gr¸t. ®Õn n¨m 1850 sau ngµy Chóa Giª-xu ra ®êi. ¤ng ta ®Ò nghÞ t«i cung cÊp nh÷ng bµi viÕt cã tÝnh chÊt tiÓu sö vµ tµi liÖu lÞch sö vÒ ba vÞ: T«i vÉn ch­a nhËn ®­îc mét bøc th­ nµo cña tê "Tribune" vµ còng Phri-®rÝch ¡ng-ghen, C¸c M¸c vµ Bru-n« Bau-¬. Cuèn s¸ch tåi tÖ Êy ch­a ®­îc thÊy tê b¸o ®ã mét lÇn nµo, nh­ng t«i kh«ng hoµi nghi g× ®· b¾t ®Çu ®­îc in. Lµm g× ®©y? T«i sî r»ng nÕu hoµn toµn kh«ng tr¶ vÒ viÖc c«ng viÖc ®ang tiÕn lªn332. DÉu sao vµi tuÇn lÔ n÷a ®iÒu ®ã sÏ s¸ng tá. _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 3* G¬-t¬. "Ng­ phñ" 1* Si-l¬. "Nh÷ng ®øa con h¹nh phóc" ("Die Sonntagskinder") 1* C. M¸c vµ Ph.¡ng-ghen. "Tuyªn ng«n cña §¶ng Céng s¶n"
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học