1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 2

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 2

Marx đã không nói cụ thể về trật tự chính trị của một nhà nước cộng sản. Trong nội bộ những người Mác-xít có nhiều phê bình đặc biệt là từ các khuynh hướng khác nhau của chủ nghĩa Tân Mác-xít (Neomarxism), mà mỗi một khuynh hướng thường chỉ phủ nhận một lãnh vực riêng lẽ hay phê bình những diễn giải của chủ nghĩa Marx-Lenin mà theo ý của họ là sai lầm. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 140 141 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 ¨ng-g

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 70

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:42 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 140 141 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 bµi v¨n ®¶ kÝch vÒ L«-la M«ng-tª-x¬ kh«ng - tõ mét tê r­ìi ®Õn nh÷ng triÖu chøng Êy l¹i chÝnh lµ b»ng chøng vÒ sù ®óng ®¾n cña hai tê - nh­ng kh«ng cã lý do g× ®Ó nãi víi «ng ta r»ng t«i lµ t¸c gi¶ nh÷ng lêi t«i ph¸t biÓu. KÕt qu¶: niÒm phÊn khëi nh©n hËu, tÊm bµi ®ã. Anh h·y tr¶ lêi gÊp vÒ vÊn ®Ò nµy, v× nÕu kh«ng t«i sÏ thö lßng ®Çy nhiÖt huyÕt kh«ng thÓ viÕt tr¸i víi nh÷ng tÝn ®iÒu cña lµm viÖc ®ã ë Ben-vuy. Ch¾c anh ®· ®äc trªn tê "DÐbats" hoÆc trªn m×nh, nã tõ chèi hiÓu râ c¸i chÝnh s¸ch th­¬ng xãt nh÷ng ng­êi mµ tê "Constitutionnel" tin cho biÕt §¹i héi ®ång ®· cÊm tªn v« l¹i cho tíi nay nã c¨m giËn ®Õn chÕt. "§©y kh«ng ph¶i thÓ lo¹i cña t«i!" - SlÕp-ph¬ ë Khe-ri-dau kh«ng ®­îc in nh÷ng tµi liÖu c¸ch m¹ng v× c¸i ultima ratio1* vÜnh h»ng Êy. T«i ®· ®äc kh«ng Ýt nh÷ng bµi b¸o cã nh÷ng ®¬n kiÖn ë VuyÕc-tem-bÐc; b¶n th©n h¾n ®· kh¼ng ®Þnh Êy, ®­îc ®¨ng ë Pa-ri; chóng ®­îc viÕt ra hÕt søc nh»m phôc vô lîi ®iÒu ®ã trong c¸c bøc th­ göi ®Õn ®©y vµ ®· cÊm göi cho h¾n mét Ých cña chÝnh phñ vµ theo tinh thÇn "chñ nghÜa x· héi ch©n chÝnh". c¸i g×. §©y l¹i thªm mét lý do ®Ó gi÷ nh©n vËt ë Brª-men. NÕu T«i s½n sµng tõ bá B[Ðc-nai]-x¬ vµ kh«ng cã ý ®Þnh can thiÖp thªm kh«ng thÓ tháa thuËn ®­îc víi ng­êi ®ã th× chØ cßn l¹i "nhµ xuÊt n÷a vµo t×nh c¶nh r¾m rèi gia ®×nh kinh tëm vµ cè ý tá ra cao th­îng b¶n s¸ch" ë Ben-vuy gÇn C«ng-xtan-x¬. Tuy nhiªn, nÕu viÖc xuÊt mµ trong ®ã anh ta ®ãng vai nh©n vËt ®Çy lßng trung thµnh vµ hy b¶n c¸c b¶n th¶o cña chóng ta sÏ c¶n trë viÖc xuÊt b¶n cuèn s¸ch sinh quªn m×nh v« bê bÕn. Ph¶i thÊy râ ®iÒu ®ã. TÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã cña anh, th× xin anh h·y qu¼ng c¸c b¶n th¶o cña chóng ta ®i, v× ®Ó to¸t lªn mét mïi vÞ nh­ cã n¨m ngh×n chiÕc ®Öm l«ng chim kh«ng cuèn s¸ch cña anh ®­îc xuÊt b¶n th× quan träng h¬n nhiÒu. Bëi v× ®­îc qu¹t giã, céng víi v« vµn nh÷ng c¸i î h¬i sau khi ¨n nh÷ng mãn c¶ hai chóng ta thu nhËn kh«ng ®Æc biÖt nhiÒu lîi Ých tõ c¸c t¸c ¨n chay tÞnh cña ¸o. Vµ nÕu anh chµng Êy sÏ cßn m­êi lÇn bøt ra phÈm chung cña chóng ta. khái c¸i vòng lÇy léi ë ®ã vµ chuyÓn ®Õn Pa-ri th× anh ta sÏ l¹i m­êi Cã thÓ, anh ®· ®äc trong sè b¸o h«m qua cña tê "Kölnische lÇn quay trë vÒ chç cò. Anh cã thÓ h×nh dung thÊy v× nguyªn nh©n ®ã Zeitung" (sè ra vµo thø hai) bµi viÕt vÒ c©u chuyÖn tai tiÕng x¶y ra mµ trong ®Çu con ng­êi Êy nÈy ra nh÷ng luËn ®iÖu ®¹o ®øc nh¶m víi M¸c-tanh ®uy No? §ã lµ bµi cña B[Ðc-nai]-x¬; thØnh tho¶ng anh nhÝ nh­ thÕ nµo. C¸i gia ®×nh thuéc lo¹i phøc t¹p cña anh ta, ®· ta viÕt bµi vë thay cho Buèc-n¬-stai-n¬. hoµn toµn biÕn anh ta thµnh mét g· phi-li-xtanh víi ®Çu ãc h¹n chÕ. Giê ®©y ë ®©y c¶nh s¸t hoµnh hµnh hÕt søc. Cã c¶m t­ëng lµ nã Kh«ng bao giê anh ta cã thÓ nhö t«i ®Õn c¸i qu¸n hµng cña anh ta ®ang hÕt søc cè g¾ng khiªu khÝch g©y ra mét cuéc b¹o lo¹n hoÆc vô ®­îc n÷a; v¶ l¹i, ch¼ng mÊy chèc anh ta sÏ quªn ®i vµ hÕt nhí ®Õn ©m m­u quy m« réng lín nh©n cã n¹n ®ãi. Tr­íc hÕt nã phæ biÕn t«i, mét con ng­êi l·nh ®¹m. c¸c lo¹i Ên phÈm vµ treo d¸n c¸c tê truyÒn ®¬n mang tÝnh chÊt xói giôc, cßn b©y giê nã thËm chÝ ®· chÕ ra vµ nÐm ra nh÷ng khÝ cô bèc Trong thêi gian sím nhÊt anh sÏ nhËn ®­îc cuèn s¸ch nhá vÒ vÊn ch¸y, tuy nhiªn chóng ch­a ®­îc ®em ®èt ch¸y ®Ó cho c¸c chñ qu¸n ®Ò hiÕn ph¸p88. T«i sÏ viÕt nã trªn nh÷ng tê riªng ®Ó anh cã thÓ ghi cã thÓ c¶m nhËn ®­îc toµn bé tÝnh chÊt t¸c h¹i cña ©m m­u quû nh÷ng ®iÓm bæ sung hoÆc c¾t ng¾n. NÕu cã hy väng lµ Ph«-gle sÏ qu¸i Êy. Ngoµi ra, c¶nh s¸t cßn nghÜ ra c©u chuyÖn nh÷ng ng­êi tr¶ mét kho¶n nµo ®ã, anh h·y hái «ng Êy xem liÖu «ng Êy cã nhËn céng s¶n duy vËt chñ nghÜa89, ®· b¾t hµng lo¹t ng­êi trong ®ã A biÕt B, _____________________________________________________________________________________________ B l¹i biÕt C, C l¹i biÕt D vµ v.v., råi dùa vµo ®ã, vµo sù quen biÕt Êy 1* - lý lÏ cuèi cïng
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 142 143 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 vµ trªn c¬ së mét sè nh÷ng lêi khai cña nh©n chøng, c¶nh s¸t ®· cao tù ®¹i víi c¸i thãi kiªu ng¹o kiÓu §øc cña hä. NÕu t«i cã 5000 biÕn tÊt c¶ khèi quÇn chóng Êy, mµ phÇn lín kh«ng quen biÕt nhau; phr. t« tøc th× t«i chØ cßn biÕt lµm viÖc vµ sèng vui vÎ víi c¸c bµ phô thµnh "b¨ng ®¶ng". Vô xö ¸n "b¨ng ®¶ng" nµy s¾p tíi ®©y sÏ ®­îc n÷ cho ®Õn khi t«i chÕt. NÕu kh«ng cã nh÷ng phô n÷ Ph¸p th× nãi tiÕn hµnh, vµ nÕu bæ sung vµo hÖ thèng míi nµy téi complicitÐ chung ch¼ng ®¸ng sèng lµm g×. Nh­ng t¹m thêi trªn thÕ gian nµy morale1* tr­íc kia th× rÊt dÔ dµng kÕt ¸n bÊt kú ng­êi nµo. §iÒu cßn cã nh÷ng c« g¸i l¼ng l¬ th× l¹i lµ ®»ng kh¸c! Ngoµi ra còng cã nµy gièng Hª-be. Nh­ thÕ, kh«ng cã g× dÔ h¬n lµ kÕt ¸n c¶ ®øc cha thÓ thØnh tho¶ng ®µm ®¹o vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã ®¸ng gi¸ hoÆc Ca-bª mµ ch¼ng cÇn nãi n¨ng g× l«i th«i. h­ëng thô mét cuéc sèng víi mét sù thanh tao nµo ®ã; nh­ng kh«ng thÓ cã ®­îc hai ®iÒu ®ã víi c¸i lò ng­êi nµy - víi nh÷ng ng­êi quen Anh h·y ®Õn ®©y vµo th¸ng T­ nÕu cã kh¶ n¨ng. Tr­íc ngµy 7 biÕt cña t«i. Anh ph¶i ®Õn ®©y. th¸ng T­ t«i sÏ chuyÓn ®i - t«i ch­a biÕt sÏ ®Õn ®©u - ®Õn lóc Êy t«i Anh ®· nh×n thÊy t¸c phÈm "C¸ch m¹ng"90 cña L.Bl¨ng ch­a? Mét sÏ cã ®­îc mét Ýt tiÒn. §Õn lóc ®ã chóng ta cã thÓ cïng nhau sèng tho¶i m¸i nhÊt ®«i chót. V¶ l¹i, v× b©y giê c¶nh s¸t tá ra qu¸ ®¸ng sù pha trén ghª gím gi÷a nh÷ng sù pháng ®o¸n ®óng ®¾n vµ nh÷ng (ngoµi nh©n vËt ng­êi xø D¾c-den mµ t«i cã nãi ®Õn trong th­, th× ®iÒu phi lý hÕt søc kh«ng t­ëng t­îng næi. T«i chØ míi ®äc cã mét ®Þch thñ cò cña t«i lµ Ai-d¬-man còng bÞ yªu cÇu rêi khái ®©y - c¶ nöa tËp thø nhÊt ë X¸c-xen. Nã g©y nªn mét Ên t­îng kú l¹. ¤ng ta hai ng­êi nµy ®Òu ë ®©y, h·y so s¸nh C.Grun trªn tê "Kö lnische cã lóc lµm ta ng¹c nhiªn bëi sù nhËn xÐt rÊt lý thó, cã lóc l¹i lËp Zeitung"), cho nªn tèt h¬n hÕt nªn nghe theo lêi khuyªn cña B[uèc- tøc lµm ng­êi ta cho¸ng v¸ng bëi mét lý lÏ phi lý hÕt søc kh«ng thÓ n¬]-st[ai-n¬]. Anh h·y thö nhê viªn ®¹i sø Ph¸p cÊp hé chiÕu trªn t­ëng t­îng næi. Nh­ng L.Bl¨ng cã mét sù nh¹y c¶m tèt vµ mÆc dï c¬ së giÊy chøng nhËn kiÒu d©n cña anh; nÕu viÖc ®ã kh«ng thµnh tÊt c¶ nh÷ng luËn ®iÓm ®iªn rå, «ng ta vÉn ®ang ®i trªn con ®­êng th× lóc Êy ë ®©y chóng t«i sÏ thö lµm mét ®iÒu g× ®ã - cã thÓ, sÏ cã hoµn toµn kh«ng tåi. Song, «ng ta sÏ kh«ng tiÕn lªn qu¸ nh÷ng g× mét vÞ nghÞ sÜ b¶o thñ nµo ®ã mµ chóng t«i cã thÓ ®Æt quan hÖ ®· ®¹t ®­îc, "«ng ta ®· bÞ trãi chÆt bëi nh÷ng bïa mª" - hÖ t­ t­ëng. th«ng qua s¸u nh©n vËt trung gian. Anh hoµn toµn cÇn tho¸t ra Anh cã biÕt ®Õn cuèn s¸ch míi xuÊt b¶n n¨m ngo¸i cña A-sin §¬ khái c¸i thµnh phè Bruy-xen buån tÎ vµ ®Õn Pa-ri, v¶ l¹i, t«i còng V«-la-ben: "Sù sôp ®æ cña ®Õ chÕ, lÞch sö cña hai lÇn phôc tÝch"? T¸c rÊt muèn cïng anh sèng tho¶i m¸i mét chót. ë ®©y cã thÓ trë thµnh gi¶ lµ mét ng­êi thuéc ph¸i céng hoµ, lµm viÖc trong tê "National", lµ hoÆc lµ mét con ng­êi bõa b·i, hoÆc lµ mét ng­êi m« ph¹m; trë nhµ sö häc thuéc tr­êng ph¸i cò, tr­íc Chi-e-ri, Mi-ni-ª v.v.. Mét sù thµnh mét kÎ sèng bõa b·i trong sè nh÷ng kÎ sèng bª tha bõa b·i - hoµn toµn kh«ng hiÓu biÕt nh÷ng quan hÖ th«ng th­êng nhÊt. ThËm ®iÒu nµy ch¼ng cã g× hay ho nÕu anh kh«ng cã tiÒn - hoÆc trë thµnh chÝ Ca-p¬-phi-g¬, trong cuèn s¸ch cña m×nh "Mét tr¨m ngµy", cßn nhµ m« ph¹m cña £-[vÐc-bÕch], cña B[Ðc-nai-]x¬ vµ b¹n bÌ cña hä. kh¸ h¬n nhiÒu xÐt vÒ ph­¬ng diÖn nµy. Nh­ng t¸c phÈm nµy hay ë Cßn nÕu kh«ng th× sÏ ph¶i nghe theo nh÷ng lêi khuyªn s¸ng suèt chç nã liÖt kª nh÷ng sù ®ª hÌn cña triÒu ®¹i Buèc-b«ng vµ c¸c ®ång cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o ph¸i cÊp tiÕn Ph¸p ®Ó råi sau ®ã sÏ l¹i minh cña chóng, còng nh­ tr×nh bµy vµ phª ph¸n kh¸ chÝnh x¸c ph¶i b¶o vÖ hä chèng l¹i nh÷ng kÎ ngu ngèc kh¸c ®Ó hä kh«ng qu¸ tù nh÷ng sù kiÖn, v× t¸c gi¶ kh«ng bÞ c¶n trë bëi nh÷ng lîi Ých d©n _____________________________________________________________________________________________ 1* - sù tßng ph¹m vÒ tinh thÇn
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 144 145 ¨ng-ghen göi m¸c, 9 th¸ng ba 1847 m¸c göi ¨ng-ghen, 15 th¸ng n¨m 1847 téc vµ chÝnh trÞ cña m×nh. Tuy nhiªn, nh×n chung cuèn s¸ch nµy ®­îc viÕt mét c¸ch buån tÎ chÝnh do kh«ng cã sù hiÓu biÕt vÒ diÔn biÕn 19 tæng qu¸t cña c¸c sù kiÖn. "National" lµ nhµ sö häc tåi, cßn V«-la-ben M ¸c göi ¨ng-ghen 9 1 - theo ng­êi ta nãi - lµ b¹n cña Ma-ra-xt¬. ë P a -ri M«-dÐt hoµn toµn biÕn mÊt. ¤ng ta høa ®äc c¸c bµi gi¶ng cho "nh÷ng c«ng nh©n" nµo t«i kh«ng "tiÕp xóc", tù coi m×nh lµ ®Þch thñ cña Grun vµ ñng hé ng­êi b¹n gÇn gòi cña t«i! Th­îng ®Õ vµ M«-dÐt còng ®Òu biÕt lµ trong thêi gian x¶y ra cuéc gÆp gì thø hai vµ cuèi [Bruy-xen], 15 th¸ng N¨m [1847] cïng cña chóng ta trong hµnh lang t¹i nhµ Vi-vi-¨ng t«i ®· lµm cho «ng ta ®øng h¸ hèc måm ra, cßn b¶n th©n t«i ®· cïng häa sÜ Kh[uª-n¬] ¡ng-ghen th©n mÕn! bá ®i cïng hai c« g¸i mµ häa sÜ nµy ®· b¸m gãt ®­îc. Tõ ngµy ®ã Nh­ anh ®· biÕt, Ph«-gle ®· bÞ b¾t vµo ®Çu th¸ng T­ ë A-khen. ®Õn nay t«i cã gÆp «ng ta thªm mét lÇn trong lÔ tiÔn mïa ®«ng khi V× vËy mµ t¹m thêi kh«ng thÓ in cuèn s¸ch do anh göi tíi1*. Mét «ng ta, d­íi c¬n m­a tÇm t·, víi vÎ mÆt ñ rò kinh ng­êi ®· kÐo lª c¸i phÇn ba ë ®Çu cuèn s¸ch nµy t«i rÊt thÝch. Cßn nh÷ng phÇn cßn l¹i "t«i" trµn ®Çy cuéc sèng cña m×nh vÒ h­íng së giao dÞch. Chóng t«i nhÊt thiÕt ph¶i cã mét sè thay ®æi. LÇn sau t«i sÏ bµn chi tiÕt h¬n thËm chÝ còng kh«ng tá vÎ ®· nhËn ra nhau. vÒ vÊn ®Ò nµy. Bøc th­ göi cho Ba-c[u-nin], t«i sÏ chuyÓn ®Õn «ng ta khi nµo t«i T«i göi kÌm theo ®©y b¶n in thö bøc biÕm ho¹ cña anh 92. T«i ®· cã ®Þa chØ chÝnh x¸c cña «ng ta - cho ®Õn nay t«i ch­a tin ch¾c vµo göi nã cho tê "Br ü sseler-Zeitung"93. ®iÒu ®ã. Cßn vÒ bµi b¸o thËt sù ghª tëm cña Grun hoÆc cña b¹n bÌ «ng ta TiÖn thÓ anh h·y biªn th­ cho £-[vÐc-bÕch] nãi vÒ cuèn s¸ch máng cña anh ta; cÇn chÕ giÔu anh ta; anh ta ®· h¹ thÊp m×nh ®Ó ®¨ng trªn tê "Trier'sche Zeitung" th× b©y giê cã lÏ ®· qu¸ muén, ch×a nh÷ng c¸i m«ng cña m×nh ra, råi l¹i muèn ng­êi ta nÖn cho anh nh­ng tr­íc ®©y gi¸ mµ anh cho ®¨ng vµi dßng sím h¬n, còng trªn ta mét trËn - ®ã lµ c©u chuyÖn quen thuéc. tê b¸o ®ª tiÖn Êy ®Ó b¸c bá bµi Êy th× tèt qu¸. Th«i nhÐ, h·y biªn th­ ngay vµ cè g¾ng thu xÕp ®Õn ®©y nhÐ. T«i kh«ng thÓ ®Õn Lu©n §«n ®­îc 94. T×nh h×nh tiÒn nong kh«ng Ph.¡. cña anh cho phÐp t«i thùc hiÖn viÖc ®ã. Nh­ng t«i hy väng lµ chóng t«i sÏ ph¸i V«n-ph¬ 2* ® Õn ®ã. Vµ khi Êy sÏ ®ñ råi v× c¶ hai anh ®Òu ë ®ã. C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña nguyªn In theo b¶n viÕt tay V oce 3* tiÒn nong: b¶n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Abteilung, Bd. 1, 1929 vµ b»ng tiÕng Nga trong _____________________________________________________________________________________________ 1* Ph.¡ng-ghen. "VÊn ®Ò hiÕn ph¸p ë §øc" C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn 2* - Vin-hem V«n-ph¬ thø nhÊt, t.XXI, 1929 3* - VÒ vÊn ®Ò
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 146 147 m¸c göi ¨ng-ghen, 15 th¸ng n¨m 1847 m¸c göi ¨ng-ghen, 15 th¸ng n¨m 1847 tay ph¶i. V× t«i tiÕp tôc lµm viÖc nh­ thÓ kh«ng cã g× x¶y ra, cho Ch¾c anh cßn nhí, tõ thêi kú "Gesellschaftsspiegel" HÐt-x¬ c ßn nªn vÕt th­¬ng bÞ tÊy lªn m­ng mñ chø kh«ng lµnh ®i. C©u chuyÖn 1* nî t«i vµ nî ng­êi em trai cña vî t«i lµ Õt-ga . V× vËy, tõ Bruy-xen cã thÓ trë nªn nguy hiÓm vµ t«i cã thÓ bÞ mÊt c¸nh tay. B©y giê th× t«i xuÊt tê kú phiÕu ghi tªn anh Êy, khi kú phiÕu nµy ®­îc xuÊt tr×nh c¸nh tay Êy gÇn nh­ lµnh h¼n råi. Nh­ng tay vÉn cßn yÕu vµ kh«ng th× nã ph¶i ®­îc thanh to¸n sau 30 ngµy. thÓ b¾t nã g¾ng søc ®­îc. BÐc-nai-x¬ còng nî t«i 150 phr¨ng tõ th¸ng N¨m n¨m ngo¸i. Ng­êi ta còng sÏ xuÊt tr×nh cho anh Êy kú phiÕu ®Ó thanh to¸n. M¸c cña anh Nh­ vËy, t«i ®Ò nghÞ anh lµm gióp nh÷ng viÖc sau ®©y: 1) tr­íc hÕt cho t«i biÕt ®Þa chØ cña hai ng­êi nµy; [§o¹n viÕt thªm cña Ph.Gi-g«] 2) th«ng b¸o cho c¶ hai ng­êi biÕt vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã vµ b¶o Phri-xen th©n mÕn! víi nh÷ng con ng­êi ngu ngèc Êy r»ng ChÝnh giê ®©y t«i ®ang ®äc cuèn s¸ch nhá cña anh - hiÖn thêi th× c«ng viÖc nµy ®em l¹i cho t«i niÒm tho¶i m¸i lín lao - v× t«i hoµn toµn vui s­íng nhËn thÊy r»ng 3) nÕu hä nghÜ r»ng tr­íc ngµy 15 th¸ng S¸u hä kh«ng thÓ tr¶ t«i t uyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ n g­êi §øc. ®­îc nh÷ng sè tiÒn Êy th× Ýt ra hä còng ph¶i ®Þnh gi¸ kú phiÕu. Lóc Mong Th­îng ®Õ, hoÆc lý trÝ, hoÆc hä téc h·y b¶o vÖ chóng ta chèng l¹i ®¸m tiÓu thÞ d©n!! Êy t«i sÏ lo liÖu viÖc ®¶m b¶o nh÷ng kú phiÕu Êy ®­îc thanh to¸n ë Sau cïng xin kÝnh chµo Pa-ri. DÜ nhiªn, anh sÏ chØ nãi víi nh÷ng con ng­êi ngu xuÈn Êy vÒ B¹n trung thµnh cña anh: Phi-lÝp ®iÒu sau cïng Êy trong tr­êng hîp ®iÒu ®ã lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt. P.S. Mong anh viÕt cho t«i dï chØ nöa dßng . HiÖn nay t«i qu¸ eo hÑp vÒ tiÒn nong, nªn míi buéc ph¶i sö dông nh÷ng kú phiÕu Êy, v¶ l¹i kh«ng viÖc g× ph¶i tÆng tiÒn cho lò ng­êi C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña In theo b¶n viÕt tay ngu xuÈn Êy. TÊt nhiªn, nÕu nh÷ng kÎ ngu xuÈn Êy chÊp nhËn nguyªn b¶n trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc nh÷ng kú phiÕu Êy mét c¸ch chiÕu lÖ, th× t«i ph¶i biÕt ngay viÖc ®ã. Dritte Abteilung, Bd. 1, 1929 vµ b»ng tiÕng Nga V× t×nh h×nh rÊt khÈn cÊp nªn t«i hy väng r»ng anh sÏ kh«ng trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt chËm trÔ mét ngµy, sÏ lµm tÊt c¶ mäi viÖc cÇn thiÕt vµ th«ng b¸o cho b¶n lÇn thø nhÊt, t.XXI, 1929 t«i biÕt. ë ®©y, t¹i Bruy-xen ®· t×m ®­îc mét ng­êi chiÕt khÊu kú phiÕu. T«i kh«ng thÓ viÕt th­ cho anh n÷a. Kho¶ng m­êi hai ngµy tr­íc ®©y Br©y-¬ ®· trÝch m¸u cho t«i, nh­ng thay v× tay tr¸i l ¹i trÝch ë _____________________________________________________________________________________________ 1* - Õt-ga Ph«n Ve-xt¬-pha-len
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 148 149 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 l¹i, ng­êi thî s¾p ch÷ cña anh ta tèi ngµy mai sÏ th¶o luËn vÒ viÖc 20 ®Ò cö anh ta nh­ lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mét ng­êi b×nh th­êng 95 ¨ ng-ghen göi m¸c nhÊt. Anh ta còng bùc tøc bëi lÏ lµ anh ta, trong t­ thÕ lµ mét home d'esprit1* quý téc l¹i cã qu¸ Ýt c¬ héi h¬n ®Ó c­êi giÔu c«ng nh©n, ë Hµ L a n h¬n lµ anh ta hy väng. VÒ M«-ra-x¬ th× anh ta giËn d÷ v× anh ta ®· kh«ng thÓ l«i kÐo tê "Br ü sseler- Zeitung" vÒ phÝa Hai-n¬-txen. Sau [Bruy-xen], thø ba 28 - thø n¨m 30 th¸ng ChÝn 1847 cïng, tÊt c¶ nh÷ng phÇn tö « hîp Êy ®· thèng nhÊt l¹i ®Ó gi¸ng mét ®ßn nh»m ®Èy chóng ta xuèng hµng thø hai trong con m¾t Anh-be M¸c th©n mÕn! vµ nh÷ng ng­êi d©n chñ BØ vµ lËp ra mét héi cã tÝnh chÊt ®­êng bÖ h¬n vµ v¹n n¨ng h¬n lµ Héi c«ng nh©n nhá bÐ cña chóng ta. TÊt c¶ ë ® ©y, c¸ch ®©y vµi ngµy ®· x¶y ra mét c©u chuyÖn rÊt lý thó. c¸c ngµi Êy khao kh¸t cã ®­îc dï chØ mét c¬ héi ®Ó thÓ hiÖn sù chñ TÊt c¶ nh÷ng phÇn tö ng­êi §øc ë ®©y bÊt b×nh víi chóng ta vµ víi ®éng cña m×nh, vµ nh÷ng tªn khèn kiÕp nh¸t gan Êy t­ëng r»ng nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña chóng ta, ®· tËp hîp thµnh mét liªn minh thêi gian anh v¾ng mÆt lµ thêi c¬ thÝch hîp nhÊt ®Ó lµm viÖc ®ã. ®Ó lËt ®æ anh, t«i vµ nãi chung ®Òu lËt ®æ nh÷ng ng­êi céng s¶n vµ 96 c¹nh tranh víi Héi c«ng nh©n . B oãc-stÕt hÕt søc bÊt b×nh. Nh÷ng Nh­ng hä ®· lÇm mét c¸ch nhôc nh·. lêi tuyªn bè cña è t-te-r¬-bÐc-g¬ nãi r»ng chóng ta chØ ®¬n gi¶n lîi V× vËy hä lÆng lÏ quyÕt ®Þnh tæ chøc b÷a ¨n tèi cã tÝnh chÊt d©n dông B[oãc-stÕt] - sau ®ã ®­îc Dan-kun lÆp l¹i vµ kh¼ng ®Þnh, råi chñ - thÕ giíi chñ nghÜa vµ t¹i ®ã, hoµn toµn bÊt ngê, ®Ò nghÞ tæ ®Õn l­ît m×nh l¹i ®­îc Cruy-g¬ vµ M«-xa-r¬ lîi dông - ®· lµm cho chøc mét héi nh­ héi "Nh÷ng ng­êi d©n chñ anh em" cïng víi viÖc Boãc-stÕt næi giËn chèng l¹i tÊt c¶ chóng ta. M«-ra-x¬ vµ Cruy-g¬ ®i triÖu tËp c¸c cuéc mÝt tinh cña c«ng nh©n v.v. vµ v.v.. Hä thµnh lËp than v·n víi mäi ng­êi r»ng chóng ta cã th¸i ®é kiªu ng¹o víi hä, mét thø uû ban trong ®ã - ®Ó chiÕu lÖ - hä ®­a vµo nh©n vËt Anh-be vµ nh­ vËy ®· ®æ thªm dÇu vµo löa. D ai-l¬ giËn d÷ v× anh ta ®· bÞ hoµn toµn v« h¹i ®èi víi hä. Sau ®ñ lo¹i tin ®ån mï mê, m·i ®Õn tèi ng­êi ta xem th­êng mét c¸ch kh«ng thÓ tha thø ®­îc khi thµnh chñ nhËt t«i míi nhËn ®­îc ë trong Héi nh÷ng tin tøc nµo ®ã - do lËp Héi c«ng nh©n, còng nh­ v× nh÷ng th¾ng lîi mµ Héi c«ng nh©n B[oãc-stÕt] cung cÊp - vÒ viÖc nµy, vËy mµ b÷a ¨n tèi ®· ®­îc Ên giµnh ®­îc bÊt chÊp tÊt c¶ nh÷ng sù tiªn ®o¸n cña «ng ta. Hanh - ®Þnh vµo tèi thø hai. Kh«ng thÓ cã ®­îc nh÷ng chi tiÕt cô thÓ th«ng bÐc th× khao kh¸t mét sù tr¶ thï m¹nh mÏ, mÆc dï kh«ng ®æ m¸u, qua Boãc-st[Õt], ngoµi tin cho biÕt Gi«-t¬-r¨ng, t­íng Mª-li-nª, vÒ nh÷ng hµnh ®éng th« bØ hµng ngµy vÉn chÜa vµo anh ta. Boãc- A-®«n-ph¬ B¸c-ten-x¬, C¸t-x¬ v.v., nh÷ng ng­êi Ba Lan, I-ta-li-a stÕt còng c¨m tøc v× b»ng nh÷ng cuèn s¸ch ®­îc tÆng vµ nh÷ng b¶n v.v. sÏ tham dù. MÆc dï t«i kh«ng hoµi nghi g× vÒ tÊt c¶ c¸i liªn ®å ®Þa lý anh ta ®· kh«ng thÓ mua ®­îc cho m×nh t­ thÕ mét ng­êi minh Êy (m·i ®Õn s¸ng thø hai t«i míi ®­îc biÕt r»ng Boãc-[stÕt] d©n chñ cã thÕ lùc còng nh­ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc viÖc trë thµnh thµnh _____________________________________________________________________________________________ viªn danh dù vµ dùng t­îng anh ta trong Héi c«ng nh©n, mµ ng­îc 1* - ng­êi tinh anh
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 150 151 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 h¬i giËn d÷, cßn M«-ra-x¬ vµ Cruy-g¬ th× than v·n vµ ch¬i trß ©m biÖt, chØ vÒ sau nµy ®iÒu ®ã míi lé ra. Chóng t«i cã mÆt ë qu¸n r­îu m­u; t«i kh«ng biÕt g× vÒ Dai-l¬ vµ Hanh-bÐc), nh­ng sù viÖc vÉn "Li-¬-giua" t¹i qu¶ng tr­êng Pa-le §¬ Giuy-xti-x¬. Khi ®Õn håi bÇu lµm cho t«i nghi ngê. Nh­ng cã ®Õn ®ã th× còng chØ v× ng­êi BØ, b¸n c¸c nh©n vËt l·nh ®¹o th× Boãc-[stÕt], bÊt chÊp mäi lêi khuyªn vµ còng v× nh÷ng suy nghÜ cho r»ng ë c¸i thµnh phè Bruy-xen bÐ b¶o, ®· ®Ò xuÊt Va-lau. Nh©n vËt Va-lau nµy ®· ®­îc V«n-ph¬ nhá nµy kh«ng cã bÊt cø mét ho¹t ®éng d©n chñ nµo mµ l¹i kh«ng (Lu-pu-x¬) - lµ ng­êi ®· ®Ò xuÊt t«i - ®­a ra ngoµi theo ®Ò nghÞ cã sù tham gia cña chóng ta. Nh­ng ph¶i thu xÕp lµm sao ®Ó c¶ cña anh ta; ®iÒu ®ã ®· ®­îc thùc hiÖn thËt tuyÖt vêi. Nh­ vËy lµ nhãm ®Õn ®ã. Va-lau vµ t«i ®· tr×nh bµy sù thÓ, tÝch cùc b¶o vÖ tÊt c¶ m­u ®å ®· bÞ thÊt b¹i vµ ®· mÊt hÕt ý nghÜa. Khi ®ã hä quan ®iÓm cña m×nh, vµ lËp tøc ®· cã kho¶ng 30 ng­êi muèn ®i. hoµn toµn bÞ hoang mang vµ ®· ®Ó lé m×nh ra. Sau lêi ph¸t biÓu S¸ng thø hai Lu-pu-x¬ 1* ®· nãi víi t«i r»ng ngoµi vÞ chñ tÞch danh cña Anh-be n©ng cèc chóc nh÷ng ai ®· hy sinh v× tù do, t«i ®· dù lµ «ng giµ Mª-li-nª vµ vÞ chñ tÞch ®Ých thùc Gi«-t¬-r¨ng th× hä n©ng cèc chóc b»ng tiÕng Ph¸p, ®Ó t­ëng nhí cuéc c¸ch m¹ng cßn ph¶i bÇu ra hai phã chñ tÞch, trong ®ã cã mét vÞ lµ Anh-be, cßn n¨m 1792 vµ ®ãn chµo ngµy kû niÖm ngµy 1 th¸ng Nho n¨m thø I vÞ kia ph¶i lµ mét ng­êi §øc, nªn lµ mét c«ng nh©n. §¸ng tiÕc lµ s¾p tíi cña nÒn Céng hoµ. Sau t«i lµ Cruy-g¬ lªn ph¸t biÓu bµi Va-lau kh«ng thÝch hîp bëi v× anh Êy kh«ng nãi ®­îc tiÕng Ph¸p. diÔn v¨n nùc c­êi mµ «ng ta ®· bÞ m¾c kÑt trong ®ã vµ buéc Boãc-stÕt nãi víi anh Êy nh­ vËy. Cßn anh Lu-pu-x¬ ®· tr¶ lêi r»ng ph¶i dë nh÷ng lêi ghi chÐp cña m×nh ra. Sau ®ã M«-ra-x¬ ®· ®äc vËy th× t«i ph¶i trë thµnh phã chñ tÞch. Lóc ®ã t«i ®Ò nghÞ Lu-pu-x¬ mét bµi thuyÕt gi¶ng long träng trong ®ã chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn c¸ trë thµnh vÞ phã chñ tÞch Êy, nh­ng anh Êy ®· kiªn quyÕt tõ chèi. nh©n «ng ta. C¶ hai ng­êi Êy nãi b»ng tiÕng §øc. Nh÷ng lêi chóc T«i còng kh«ng muèn nh­ vËy bëi v× tr«ng t«i qu¸ trÎ, nh­ng cuèi r­îu cña hä thËt rèi r¾m ®Õn nçi t«i hoµn toµn kh«ng nhí næi cïng t«i ®· quyÕt ®Þnh r»ng: v× cã thÓ x¶y ra mäi bÊt tr¾c cho nªn chóng. Sau ®ã Pe-le-rinh nãi b»ng tiÕng phla-m¨ng, cßn luËt s­ nÕu t«i ®ång ý th× tèt h¬n. Xpin-hoãc-n¬, ng­êi cïng Ghen-t¬ ®äc lêi chóc r­îu b»ng tiÕng 97 Ph¸p chóc nh©n d©n Anh, råi sau ®Êy - ®iÒu lµm t«i hÕt søc ng¹c §Õn tèi chóng t«i ®Õn ®ã . Boãc-[stÕt] gi¶ vê kh«ng biÕt g× c¶, nh­ thÓ ch­a chuÈn bÞ ®­îc g× hÕt ngoµi nh÷ng ng­êi ®­îc ®Ò cö lµ nhiªn - con nhÖn gï l­ng Hanh-bÐc ®· ®äc b»ng tiÕng Ph¸p mét bµi diÔn v¨n dµi, tÇm th­êng mang tÝnh chÊt d¹y ®êi, trong ®ã «ng c¸c nh©n vËt l·nh ®¹o (vÉn nh­ tr­íc, trõ mét ng­êi §øc) vµ mét ta, thø nhÊt, ®· kiªu h·nh tù gäi m×nh lµ ng­êi chñ biªn cña vµi diÔn gi¶ ®¨ng ký tr­íc mµ t«i kh«ng thÓ t×m hiÓu ®­îc hä tªn cña hä, ngoµi Cruy-g¬ vµ M«-ra-x¬. H¾n liªn tôc ch¹y ra ch¹y vµo tê "Atelier DÐmocratique"; thø hai, «ng ta tuyªn bè r»ng « ng ta , - vÞ Hanh-bÐc vÜ ®¹i, trong nhiÒu th¸ng trêi «ng ta ®· theo ®uæi,- lÊy cí s¾p xÕp ®Þa ®iÓm, lóc ch¹y ®Õn ng­êi nµy, lóc ch¹y ®Õn ng­êi ph¶i nãi ®iÒu nµy b»ng tiÕng Ph¸p: L'association des ouvriers kh¸c, nãi quanh co, dë m­u mÑo, ra søc vuèt ve phØnh nÞnh. Nh­ng belges, voilµ le but que Je poursuis depuis quelques mois1* (nghÜa lµ lóc ®ã t¹m thêi t«i ch­a thÊy cã dÊu hiÖu nµo cña mét ©m m­u ®Æc _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* - Vin-hem V«n-ph¬ 1* - HiÖp héi c«ng nh©n BØ - ®ã lµ môc tiªu mµ T«i theo ®uæi trong mÊy th¸ng nay
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 152 153 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 tõ lóc T«i ngá ý t×m hiÓu ch­¬ng cuèi cïng cña "Sù khèn cïng cña dËy vµ kiªn quyÕt ®ßi ®Ó cho Dai-l¬ ph¸t biÓu, viÖn cí lµ ng­êi nµy triÕt häc"). Nh­ vËy, «ng ta theo ®uæi môc tiªu Êy, chø kh«ng ph¶i ®­îc ghi tªn tr­íc n÷a trong danh s¸ch nh÷ng ng­êi lªn ph¸t biÓu. C¸t-x¬ vµ nh÷ng ng­êi BØ kh¸c theo ®uæi. "Chóng ta dÊn th©n vµo D[ai-l¬] ®­îc ph¸t biÓu vµ ®· ®äc mét bµi diÔn v¨n v« cïng dµi, ®ao 1* sù nghiÖp nµy ®Ó thay thÕ cha «ng chóng ta" v.v.. ¤ng ta sÏ lµm to bóa lín, ngu ngèc, tÇm th­êng ®Õn nùc c­êi, thËt sù nhôc nh· c¸i ®iÒu mµ C¸t-x¬ vµ Gi«-t¬-r¨ng ®· kh«ng thÓ lµm ®­îc. Thø ba, (b»ng tiÕng Ph¸p), trong ®ã «ng ta nãi nh÷ng ®iÒu nh¶m nhÝ khñng «ng ta ®· ®Ò nghÞ thµnh lËp mét c¸i g× ®ã gièng nh­ héi "Nh÷ng khiÕp vÒ quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh chÝnh vµ quyÒn hµnh ph¸p, ng­êi d©n chñ anh em" vµ l¹i triÖu tËp c¸c cuéc mÝt-tinh; thø t­, ®­a ra cho nh÷ng ng­êi d©n chñ ®ñ lo¹i nh÷ng lêi khuyªn s¸ng suèt trao nhiÖm vô cho uû ban th­êng vô ®­îc bÇu ra ®Ó tæ chøc hai viÖc (còng nh­ Hanh-bÐc lµ ng­êi ®· tu«n ra nh÷ng ®iÒu nh¶m nhÝ ®ñ lo¹i vÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc vµ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò gi¶ng d¹y); vÒ sau D[ai- ®ã. l¬] ®øng trong t­ thÕ vÜ nh©n, nãi vÒ nh÷ng héi d©n chñ mµ «ng ta ®· H·y nghÜ mµ xem, thËt lµ r¾m rèi biÕt chõng nµo! Thø nhÊt, tõng tham gia vµ cã thÓ lµ ®· (thËt sù) l ·nh ®¹o chóng vµ sau hÕt cã sù lÉn lén t­ t­ëng thÕ giíi chñ nghÜa víi c¸c cuéc mÝt-tinh ë «ng ta kÓ vÒ uû ban th­êng vô cao quý cña m×nh 98 vµ vÒ nh÷ng tin BØ liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò cña BØ; thø hai, chuyÓn ®Ò nghÞ Êy tøc míi nhÊt, nhËn ®­îc tõ Pa-ri v.v.. Tãm l¹i, ®©y lµ ®iÒu ghª tëm. cho ñy ban th­êng vô hiÖn h÷u thay v× lÏ ra ph¶i hoµn toµn tõ Sau ®ã cßn cã nhiÒu ng­êi n÷a lªn ph¸t biÓu: mét g· dèt n¸t nµo ®ã bá nã, bëi v× mäi c¸i ë chç hä ®Òu thÊt b¹i c¶! NÕu «ng ta xuÊt tõ Thôy SÜ, Pe-le-rinh, C¸t-x¬ (rÊt hay) v.v., ®Õn 10 giê th× Gi«-t¬- ph¸t tõ viÖc t«i ra ®i th× lÏ ra «ng ta nªn biÕt r»ng ch¼ng cã lý do r¨ng (anh Êy c¶m thÊy rÊt xÊu hæ cho nh÷ng ng­êi §øc) ®· bÕ m¹c nµo ®Ó ®­a vµo uû ban th­êng vô mét nh©n vËt nµo kh¸c ngoµi cuéc häp. Bçng nhiªn Hanh-bÐc yªu cÇu chó ý vµ tuyªn bè r»ng bµi anh ra chø? Nh­ng anh chµng ngu ngèc Êy ®· chuÈn bÞ s½n vµ ®· diÔn v¨n cña VÐc-th¬ t¹i quèc héi vÒ vÊn ®Ò tù do bu«n b¸n99 n gµy viÕt xong bµi diÔn v¨n cña m×nh råi, vµ lßng hiÕu danh ®· kh«ng mai sÏ xuÊt hiÖn ë phÇn phô tr­¬ng cña tê "Atelier", phô tr­¬ng cho phÐp «ng ta kh­íc tõ bÊt kú c¸i g× khiÕn «ng ta cã thÓ thÓ nµy sÏ ®­îc b¸n riªng!!! Da-lÐp-xki còng r­ng r­ng n­íc m¾t nãi vÒ hiÖn tÝnh chñ ®éng cña m×nh. DÜ nhiªn, ý t­ëng nµy ®· ®­îc sù liªn minh gi÷a Ba Lan víi n­íc §øc vÜ ®¹i, cao th­îng vµ th¬ th«ng qua, nh­ng v× thùc ra nã ®­îc ®ãn nhËn nh÷ng lêi la ã rÊt méng - sau chãt th× mäi c¸i ®Òu rÊt yªn æn, nh­ng mäi ng­êi ra vÒ kh«ng thµnh thËt, nh­ng l¹i om sßm tá ý t¸n thµnh, cho nªn víi t©m tr¹ng rÊt bÊt b×nh.- ch¼ng cã lý do nµo ®Ó nghÜ ®Õn mét sù tr×nh bµy tèt h¬n vÒ kiÕn nghÞ kh«ng râ rµng nµy. Sau ®ã A. B¸c-ten-x¬ ph¸t biÓu Thø n¨m, 30 th¸ng ChÝn 2* (Giuy-l¬ ® · kh«ng cã mÆt), sau n÷a La-lau xin ph¸t biÓu. Nh­ng Tõ lóc nh÷ng ®iÒu nµy ®­îc viÕt, ®· x¶y ra nhiÒu ®iÒu míi mÎ t«i rÊt ®çi ng¹c nhiªn khi thÊy ®ét nhiªn Boãc-stÕt ®øng ph¾t vµ cã nhiÒu c¸i ®· ®­îc gi¶i quyÕt. Vµo s¸ng thø ba khi t«i ®­îc biÕt râ toµn bé m­u m« nµy th× t«i ®· b¾t ®Çu ch¹y ng­îc ch¹y xu«i _____________________________________________________________________________________________ 1* Bµi ca "M¸c-x©y-e" (§o¹n ®Çu cña ®iÖp khóc thø b¶y). vµ tæ chøc viÖc chèng l¹i; ngay vµo 2 giê ®ªm t«i ®· ch¹y ®Õn Lu-pu-x¬ 2* - Giuy-l¬ B¸c-ten-x¬
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 154 155 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ë Uû ban th­êng vô ®Ó t×m hiÓu xem liÖu cã thÓ bÇu Boãc-stÕt trong v¨n viÕt s½n chøa ®ùng c¶ mét mí nh÷ng ®iÒu ®¶ kÝch hÕt søc phi Héi c«ng nh©n kh«ng. Vµo thø t­ t«i ®· cã mÆt ë kh¾p n¬i, nh­ng lý nh©n cuéc tranh luËn h÷u danh v« thùc cña chóng ta, råi «ng ta mäi ng­êi cho r»ng chóng t«i kh«ng thÓ ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã. Vµo tèi ®äc bµi ®ã b»ng giÊy. Cø nh­ thÕ tiÕp diÔn kh¸ l©u, nh­ng khi thÊy thø t­ t«i ®· ®Õn dù phiªn häp cña Héi; B[oãc-]-s[tÕt] ®· cã mÆt ë c¸i viÖc ®ã cø kÐo liªn miªn, ch¼ng biÕt ®Õn bao giê míi kÕt thóc th× ®ã råi, «ng ta gi÷ lËp tr­êng lËp lê; sau chãt th× T«-mi-x¬ ®· mang mäi ng­êi b¾t ®Çu rÇm r×, nhiÒu ng­êi b¾t ®Çu ®ßi ®­îc ph¸t biÓu, ®Õn sè b¸o míi1* ; bµi b¸o cña t«i chèng l¹i Hai-n¬-xten2* - mµ t«i ®· thÕ lµ Va-lau yªu cÇu T[«-mi-x¬] gi÷ trËt tù. Lóc Êy T[«-mi-x¬] ®· mang ®Õn cho «ng Êy tõ thø hai (vµo lóc 2 giê ®ªm), nh­ng ®· ®äc trªn tê giÊy 6 tõ v« nghÜa vÒ vÊn ®Ò nµy vµ vÒ chç ngåi. Sau ®ã kh«ng gÆp «ng ta vµ t«i ®· ®em ®Õn nhµ in - ® · kh«ng ®­îc ®¨ng HÐt-x¬ ph¸t biÓu vµ ®· b¶o vÖ rÊt hay cho chóng ta. Sau anh Êy lµ I-ung-ghª. Sau ®ã ®Õn bµi ph¸t biÓu cña V«n-ph¬1* ë Pa-ri, tuy b¸o . T«i ®· hái «ng ta vÒ viÖc nµy th× ®­îc «ng ta tr¶ lêi lµ kh«ng cßn chç. T«i ®· nh¾c vÒ nh÷ng ®iÒu mµ anh ®· tháa thuËn víi «ng nhiªn nh©n vËt nµy ®· ngËp ngõng ba lÇn, nh­ng ®· ®­îc chµo ®ãn 100 ta . ¤ng ta phñ nhËn ®iÒu nµy; t«i chê Va-lau ®Õn vµ anh Êy b¶o b»ng nh÷ng trµng vç tay nhiÖt liÖt. Sau ®ã cßn nhiÒu ng­êi kh¸c t«i r»ng cã ®Çy ®ñ chç, nh­ng vµo thø ba B[oãc]-s[tÕt] ® · ra lÖnh n÷a lªn ph¸t biÓu. V«n-ph¬ thó nhËn r»ng chóng t«i lªn tiÕng ph¶n rót bµi nµy ra khái nhµ in vµ kh«ng göi bµi ®ã trë l¹i. T«i ®· ®Õn b¸c chØ ®Ó chiÕu lÖ. Do vËy t«i ®· ph¸t biÓu. T«i ®· nãi - ®iÒu nµy gÆp B[oãc]-s[tÕt] vµ nãi víi mét giäng kh¸ th« lç cho «ng ta biÕt sù lµm cho B[oãc]-s[tÕt] hÕt søc lóng tóng v× «ng ta nghÜ r»ng phÇn viÖc Êy. ¤ng ta t×m c¸ch chèng ®ì. T«i nh¾c ®Õn sù tháa thuËn, nhiÒu t«i bËn rén víi nh÷ng chuyÖn c·i cä c¸ nh©n - t«i ®· nãi vÒ nh­ng «ng ta l¹i phñ nhËn tÊt c¶, ®­a ra nh÷ng lý lÏ nh¶m nhÝ ®ñ khÝa c¹nh c¸ch m¹ng cña chÕ ®é b¶o hé mËu dÞch, hoµn toµn xem lo¹i ®Ó l¶ng tr¸nh. T«i ®· nãi mÊy c©u th« lç víi «ng ta - trong khi th­êng nh©n vËt T«-mi-x¬ kÓ trªn, vµ nªu lªn mét vÊn ®Ò míi. Êy Cruy-g¬, Gi-g«, Anh-be vµ nh÷ng ng­êi kh¸c ngåi nh×n - vµ ®Æt §­îc th«ng qua. - T¹m nghØ.- B[oãc]-s[tÕt] bÞ chÊn ®éng m¹nh bëi c©u hái cho «ng ta: "LiÖu «ng sÏ in bµi nµy vµo chñ nhËt hay lµ th¸i ®é gay g¾t cña t«i ®èi víi «ng ta, bëi sù thÊt b¹i hoµn toµn cña kh«ng?" - "Chóng ta sÏ ph¶i bµn thªm vÒ vÊn ®Ò nµy".- "T«i sÏ T«-mi-x¬ (trong bµi ph¸t biÓu cña «ng ta c¶m thÊy cã B[oãc]-s[tÕt] kh«ng nãi chuyÖn víi c¸c anh vÒ viÖc nµy". - §Õn ®©y t«i ®Ó mÆc vµ ®Æc biÖt bëi th¸i ®é gay g¾t khi t«i kÕt thóc bµi diÔn v¨n, «ng ta tiÕn ®Õn chç t«i: "Nh­ng anh b¹n th©n mÕn, anh rÊt nãng n¶y" v.v.. «ng ta vµ bá ®i. Tãm l¹i, t«i ph¶i ký tªn vµo bµi b¸o. - "Kh«ng". - "VËy th× Ýt ra Phiªn häp ®· b¾t ®Çu. B[oãc]-s[tÕt] t× ®Çu vµo tay vµ nh×n t«i víi chóng ta còng ph¶i tháa thuËn vÒ phÇn më ®Çu ng¾n cña ban biªn mét vÎ ®Æc biÖt trÞnh träng. T«i còng nh×n «ng ta nh­ thÕ vµ chê tËp". - "§­îc, ngµy mai, vµo lóc 11 giê t¹i tiÖm cµ phª Xuy-Ýt". xem c¸i g× sÏ x¶y ra. Nh­ anh ®· biÕt, ngµi T«-mi-x¬ ®· ph¸t biÓu, tr­íc ®ã ®· ®ßi ®­îc ph¸t biÓu. ¤ng ta l«i tõ trong tói ra bµi diÔn Sau ®ã chóng t«i chuyÓn sang vÊn ®Ò tiÕp ®ãn B[oãc]-s[tÕt], _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* - "Deutsche - Br üsseler - Zeitung" 2* Ph.¡ng-ghen. "Nh÷ng ng­êi céng s¶n vµ C¸c-l¬ Hai-n¬-xten" 1* - PhÐc-®i-n¨ng V«n-ph¬
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 156 157 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 Cruy-g¬ vµ V«n-ph¬. Ng­êi ®Çu tiªn ®øng dËy lµ HÐt-x¬ vµ ®­a ra vÞ phã chñ tÞch cña c¸c b¹n, rêi khái n¬i ®©y, nh­ng hä ®· kh«ng hai c©u hái cho Boãc-stÕt vÒ cuéc häp vµo thø hai. B[oãc]-s[tÕt] nãi nghÜ ®Õn mét ®iÒu lµ trong chóng ta cã mét ng­êi cã quyÒn gi÷ ®Þa dèi quanh co, cßn HÐt-x¬ tá ra hÕt søc hÌn nh¸t ®Õn møc tù tuyªn vÞ ®ã, mét ng­êi duy nhÊt cã thÓ trë thµnh ng­êi ®¹i diÖn cho bè lÊy lµm tháa m·n. I-ung-ghª ®· ®¶ kÝch c¸ nh©n B[oãc]-s[tÕt] v× nh÷ng ng­êi d©n chñ §øc t¹i ®©y, t¹i Bruy-xen, - ®ã lµ M¸c",- th× hµnh vi cña «ng ta trong Héi vµ v× «ng ta ®· ®­a Dan-kun vµo d­íi lËp tøc vang lªn nh÷ng trµng vç tay vang déi. Tãm l¹i, sau t«i tªn mét ng­êi kh¸c. Phi-s¬ ®· rÊt tÝch cùc chèng l¹i B[oãc]-s[tÕt], kh«ng cã ai lªn ph¸t biÓu n÷a, vµ nh­ vËy B[oãc]-s[tÕt] thËm chÝ tuy tr­íc ®ã ch­a tháa thuËn víi chóng t«i, nh­ng «ng Êy nãi rÊt kh«ng xøng ®¸ng víi niÒm vinh dù bÞ qu¼ng ®i. ¤ng ta ®øng sau hay. Cßn nhiÒu ng­êi kh¸c còng ®· ph¸t biÓu. Tãm l¹i, say s­a víi c¸nh cöa vµ nghe thÊy hÕt. T«i s½n sµng nãi ra ®iÒu ®ã trong sù cã th¾ng lîi, ngµi Ph«n Boãc-stÕt ®· ph¶i chÝnh thøc ®i xuyªn qua ®éi mÆt cña «ng ta, nh­ng kh«ng cßn lèi tho¸t nµo kh¸c, v× t«i ph¶i gi÷ ngò c«ng nh©n. ¤ng ta ®· bÞ ng­êi ta nÖn mét trËn ra trß vµ «ng g×n søc lùc cña m×nh cho ®ßn gi¸ng cuèi cïng, cßn Va-l[au] th× ®· ta - mét kÎ ®· cho r»ng víi viÖc ®em tÆng nh÷ng cuèn s¸ch, th× chÊm døt cuéc tranh c·i. Nh­ng anh Êy, còng gièng nh­ V«n-ph¬ «ng ta cã thÓ ®i vµo lßng tin cña ng­êi ta - ®· bÞ chÊn ®éng ®Õn vµ Gruy-g¬, ®· nghe thÊy hÕt, ®Õn lêi cuèi cïng. Kh¸c víi anh Êy, nçi chØ cã thÓ tr¶ lêi yÕu ít, quanh co, cÇm chõng, mÆc dï Va-lau V«n-ph¬ ®· tróng cö gÇn nh­ tuyÖt vêi. ®· tá th¸i ®é cuång tÝn ®øng vÒ phÝa «ng ta, tiÕn hµnh cuéc häp Nãi tãm l¹i, t¹i phiªn häp ngµy h«m qua B[oãc]-s[tÕt], Cruy-g¬ rÊt dë vµ ®· cho phÐp «ng ta lu«n ng¾t lêi c¸c diÔn gi¶. TÊt c¶ mäi vµ nh÷ng phÇn tö kh¸c ®· bÞ mÊt mÆt ®Õn nçi, ®Ó gi÷ thÓ diÖn, hä chuyÖn cßn ch­a râ rµng khi Va-l[au] yªu cÇu nh÷ng ng­êi ®­îc ®· kh«ng thÓ xuÊt hiÖn trong Héi vµ hä sÏ cßn nhí l©u ®iÒu ®ã. ®Ò cö h·y ®i ra, vµ b¾t tay vµo biÓu quyÕt. C ruy-g¬, do t«i ®Ò xuÊt Nh­ng tÊt nhiªn, råi hä sÏ l¹i ®Õn; th»ng cha xÊc x­îc B[oãc]-s[tÕt] nh­ lµ mét nh©n vËt hÕt søc v« h¹i, kh«ng thÓ g©y h¹i cho Héi, ® · ®· hoµn toµn bÞ ®¸nh b¹i bëi v× chóng t«i ®· tá ra tr¾ng trîn h¬n ®­îc ñng hé v« ®iÒu kiÖn vµ ®· ®­îc tróng cö. VÒ B[oãc]-s[tÕt] th× «ng ta, v× tÊt c¶ mäi kÕ ho¹ch cña «ng ta ®· hoµn toµn bÞ thÊt b¹i Va-l[au] ®· ®äc bµi diÔn v¨n dµi ®Ó b¶o vÖ «ng ta. Khi Êy t«i ®· vµ chóng t«i ®· hÕt søc kiªn quyÕt chèng l¹i «ng ta. ¤ng ta ch¼ng lªn tiÕng v¹ch trÇn toµn bé m­u m«, v× nã ®ông ch¹m ®Õn Héi, t«i t×m ®­îc c¸ch g× tèt h¬n lµ ch¹y ng­îc ch¹y xu«i trong thµnh phè ®· b¸c bá hÕt mäi thñ ®o¹n quanh co cña B[oãc]-s[tÕt] vµ sau ®ã Bruy-xen vµ ë ®©u còng than v·n vÒ nçi nhôc nh· cña m×nh - sù suy ®· tuyªn bè: "B[oãc]-s[tÕt] ®· ©m m­u chèng l¹i chóng ta, muèn sôp ®Õn tËn cïng. ¤ng ta ®· trë l¹i phßng häp víi nçi tøc giËn ®iªn c¹nh tranh víi chóng ta, nh­ng chóng ta ®· th¾ng vµ v× vËy b©y cuång, nh­ng hoµn toµn bÊt lùc, vµ khi t«i tõ biÖt Héi vµ ®­îc tiÔn giê chóng ta cã thÓ ®Ó cho «ng Êy tham gia Héi". Trong thêi gian t«i ®­a víi mét niÒm vinh dù thÝch ®¸ng th× «ng ta bá ®i víi nçi tøc ph¸t biÓu - ®©y lµ bµi ph¸t biÓu hay nhÊt cña t«i tõ tr­íc ®Õn nay - giËn ®iªn cuång. Trong thêi gian diÔn ra cuéc tranh luËn vÒ «ng ta t«i lu«n lu«n bÞ ng¾t bëi nh÷ng trµng vç tay; ®Æc biÖt khi t«i th× BuyÕc-ghÐc-x¬ cã mÆt, nh©n vËt nµy ®· ®Õn ®©y vµo buæi tèi, nãi: "c¸c ngµi Êy t­ëng r»ng hä ®· giµnh ®­îc th¾ng lîi, bëi v× t«i,
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 158 159 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ph¶i lµ héi viªn cña nã vµ r»ng toµn bé c©u chuyÖn Êy, - x¶y ra mµ c ¸ch ®©y ba h«m. Héi c«ng nh©n §øc kh«ng hay biÕt, - râ rµng ®· theo ®uæi môc tiªu Trong toµn bé c©u chuyÖn nµy nh÷ng ng­êi c«ng nh©n cña c¹nh tranh víi Héi cña chóng ta. Mét bøc th­ víi cïng néi dung nh­ chóng ta ®· gi÷ mét th¸i ®é tuyÖt vêi; kh«ng cã mét c©u nµo nãi ®Õn thÕ vµ cã ch÷ ký cña tÊt c¶ c¸c uû viªn ban chÊp hµnh, còng sÏ ®­îc con sè 26 cuèn s¸ch vµ vÒ 27 bøc b¶n ®å ®· ®­îc tÆng; hä ®· cã th¸i göi cho Gi«-t¬-r¨ng vµo ngµy mai. Ngµy mai t«i sÏ cïng víi Lu-pu- ®é hÕt søc l¹nh nh¹t vµ th¼ng thõng víi B[oãc]-s[tÕt], vµ khi t«i kÕt x¬ ®Õn chç Anh-be. Sau ®ã t«i ®· viÕt mét bøc th­ nh­ sau göi cho thóc bµi ph¸t biÓu cña m×nh, th× t«i ®· cã ®ñ quyÒn lùc lµm cho «ng Gi«-t¬-r¨ng vÒ mét chç khuyÕt - do t«i ra ®i - trong uû ban tæ chøc ta thÊt b¹i b»ng ®¹i ®a sè. Ngay c¶ Va-l[au] còng ph¶i thõa nhËn cña héi "Nh÷ng ng­êi d©n chñ anh em" t¹i Bruy-xen: ®iÒu ®ã. Nh­ng chóng t«i ®· xö sù víi «ng ta tÖ h¬n, chóng t«i ®· chÊp nhËn «ng ta, nh­ng víi mét sù nhôc nh·. C©u chuyÖn nµy ®· "Th­a quý ngµi! V× t«i buéc ph¶i rêi khái Bruy-xen vµi th¸ng, nªn g©y mét Ên t­îng tuyÖt vêi ®èi víi Héi; lÇn ®Çu tiªn c«ng nh©n ®· t«i kh«ng thÓ hoµn thµnh nh÷ng tr¸ch nhiÖm mµ cuéc häp ngµy 27 ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, ®· lµm chñ cuéc häp bÊt chÊp mäi m­u m«, th¸ng nµy ®· trao cho t«i. vµ hä ®· buéc con ng­êi muèn gi÷ vai trß næi tréi ®èi víi hä, ph¶i gi÷ V× vËy, t«i ®Ò nghÞ ngµi h·y thu hót mét nh©n vËt nµo ®ã, trong ®óng kû c­¬ng. ChØ cã mét sè phÇn tö v¨n th­ v.v. lµ ®· tá ra bÊt hµng ngò nh÷ng ng­êi d©n chñ §øc hiÖn ®ang c­ tró ë Bruy-xen, b×nh, toµn thÓ quÇn chóng ®· nhiÖt t×nh ñng hé chóng t«i. Hä ®· tham gia c«ng viÖc cña uû ban, uû ban nµy ®­îc trao tr¸ch nhiÖm tæ nhËn thøc ®­îc hä lµ mét søc m¹nh nh­ thÕ nµo khi hä ®oµn kÕt l¹i. chøc ra héi d©n chñ quèc tÕ. S¸ng h«m nay t«i ®· ®Õn tiÖm cµ phª "Xuy-Ýt-x¬", tuy nhiªn, T«i xin phÐp ®Ò xuÊt víi ngµi mét nh©n vËt, trong hµng ngò B[oãc]-s[tÕt] ®­¬ng nhiªn lµ kh«ng xuÊt hiÖn. Nh­ng tiÕp ®ãn t«i ®· nh÷ng ng­êi d©n chñ §øc ë Bruy-xen, mµ nÕu nh©n vËt nµy ®· cã cã VÐc-th¬ vµ Dai-l¬, hä võa míi nãi chuyÖn víi B[oãc]-s[tÕt], cßn mÆt t¹i cuéc häp th× cuéc häp ®ã ®· trao cho nh©n vËt nµy nh÷ng Dai-l¬ th× tá ra lµ hiÖn th©n cña sù ngoan ngo·n vµ dÔ b¶o. TÊt tr¸ch nhiÖm mµ héi nghÞ nµy ®· trao cho t«i chØ v× nh©n vËt Êy v¾ng nhiªn, t«i ®· kh«ng cã mét sù chó ý nµo ®Õn anh ta. Tuy nhiªn, cuéc mÆt. T«i muèn nãi ®Õn ngµi M¸c mµ theo niÒm tin s©u s¾c cña t«i, ®ã häp h«m qua ®· mang tÝnh chÊt bi kÞch, ®· diÔn ra vµ ®­îc triÓn lµ ng­êi xøng ®¸ng nhÊt cã quyÒn ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi d©n chñ khai hÕt søc thµnh c«ng, ®Õn nçi nh©n vËt V«n-ph¬ ë Pa-ri, chØ v× ý §øc t¹i uû ban. Nh­ vËy lµ, kh«ng ph¶i ngµi M¸c sÏ thay thÕ t«i thøc ®¹o ®øc trong vÊn ®Ò nµy, ®· lËp tøc ñng hé phÝa chóng t«i. trong uû ban, mµ lµ ng­îc l¹i, t¹i héi nghÞ tr­íc ®©y t«i ®· t¹m thay H«m nay t«i còng ®· ë chç A.B¸c-ten-x¬ vµ ®· tuyªn bè víi anh Êy ngµi M¸c. Xin kÝnh chµo ngµi..." r»ng Héi c«ng nh©n §øc hoµn toµn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÊt Sè lµ, tõ tr­íc t«i ®· tháa thuËn víi Gi«-t¬-r¨ng r»ng t«i sÏ th«ng c¶ nh÷ng g× ®· x¶y ra vµo thø hai, r»ng Cruy-g¬, B[oãc]-s[tÕt], b¸o b»ng th­ cho «ng ta biÕt viÖc t«i ra ®i vµ t«i sÏ ®Ò xuÊt ®­a anh M«-ra-x¬, Dai- l¬, Hanh- bÐc vµ nh÷ng ng­êi kh¸c thËm chÝ kh«ng
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 160 161 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 28-30 th¸ng chÝn 1847 c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, vµ chÝnh nhê c¶ hai t×nh huèng Êy mµ trong hµng vµo uû ban. Gi«-t¬-r¨ng hiÖn còng ®ang ®i v¾ng vµ sÏ trë vÒ sau hai ngò nh÷ng ng­êi d©n chñ BØ ng­êi ta ®· b¾t ®Çu nãi ®Õn Héi vµ coi tuÇn lÔ n÷a. NÕu c©u chuyÖn nµy kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ - ®iÒu nµy nã lµ mét lùc l­îng rÊt quan träng, Ýt nhiÒu mang tÝnh chÊt huyÒn t«i cho r»ng sÏ rÊt cã thÓ x¶y ra - th× ®Ò nghÞ cña Hanh-bÐc sÏ thÊt bÝ. S¸ng h«m nay B¸c-ten-x¬ ®· nãi nh­ sau: "Ph¸i d©n chñ §øc b¹i; nÕu viÖc nµy sÏ ®em l¹i mét ®iÒu g× ®ã, th× sÏ thÊy lµ chÝnh ®ang trë thµnh mét lùc l­îng lín ë Bruy-xen". chóng ta ®· thùc hiÖn c«ng viÖc nµy. Dï sao ®i n÷a chóng ta còng ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ lµ: anh, vµ sau anh lµ t«i, ®· ®­îc thõa nhËn lµ Tuy nhiªn, anh còng cã mÆt trong bøc th­ cña uû ban göi Gi«- nh÷ng ®¹i diÖn cña nh÷ng ng­êi d©n chñ §øc ë Bruy-xen, vµ nh×n t¬-r¨ng. Gi-g« sÏ ký víi t­ c¸ch lµ th­ ký thay cho M¸c. chung th× toµn bé m­u m« ®· bÞ thÊt b¹i th¶m h¹i. Mong anh h·y nhanh chãng thu xÕp t×nh h×nh tiÒn nong cña 101 Tèi h«m nay ®· cã phiªn häp cña chi héi . T«i ®· chñ tr× phiªn m×nh vµ trë vÒ ®©y. T«i rÊt nãng lßng chê ngµy ra ®i, vËy mµ ë ®©y häp. Trõ nh©n vËt Va-l[au] ra - tuy nhiªn, nh©n vËt nµy ®· ng¶ vÒ t«i ph¶i chê ®îi ®Õn lóc kÕt thóc tÊt c¶ nh÷ng m­u m« ®ã. Giê ®©y phÝa chóng ta vµ hµnh ®éng h«m qua cña nh©n vËt nµy cã thÓ ®­îc t«i hoµn toµn kh«ng thÓ ra ®i ®­îc. Nh­ vËy lµ anh cµng ®Õn sím biÖn minh bëi nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ t«i thõa nhËn r»ng th× cµng tèt. ChØ xin tr­íc hÕt h·y thu xÕp tèt t×nh h×nh tiÒn nong chóng cã c¬ së - trõ nh©n vËt nµy ra th× nh­ vËy trong c©u chuyÖn vÒ cña m×nh. T«i dï thÕ nµo còng ë l¹i c­¬ng vÞ cña m×nh chõng nµo B[oãc]-s[tÕt] ®· cã ®­îc niÒm h©n hoan nhÊt trÝ. Nh÷ng con ng­êi cßn cã thÓ lµm ®­îc nh­ vËy, nÕu lµm ®­îc th× sÏ ë l¹i c­¬ng vÞ cña nµy b¾t ®Çu c¶m nhËn ®­îc ý nghÜa cña m×nh. LÇn ®Çu tiªn hä hµnh m×nh cho ®Õn khi anh ®Õn ®©y. Nh­ng chÝnh v× vËy mµ anh nªn ®éng nh­ mét tæ chøc, nh­ mét lùc l­îng ®èi víi nh÷ng ng­êi kh¸c, mau chãng ®Õn ®©y. vµ hä hÕt søc tù hµo r»ng mäi chuyÖn diÔn ra hÕt søc su«n sÎ vµ hä ¡ng-ghen cña anh ®· giµnh ®­îc mét th¾ng lîi hÕt søc chãi läi. I-ung-ghª hÕt søc phÊn khëi. Ri-®en kh«ng biÕt lµm g× v× sung s­íng, ngay c¶ anh chµng bÐ C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay nhá ¤-nª-man còng h©n hoan nh­ chó gµ chäi. Tãm l¹i, t«i ph¶i zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. 1, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc nh¾c l¹i mét lÇn n÷a r»ng c©u chuyÖn nµy ®· t¹o ®­îc ®µ phÊn khëi 1913 ë bªn trong Héi vµ lµm t¨ng ¶nh h­ëng cña nã ®èi víi bªn ngoµi vµ trong t­¬ng lai sÏ cßn cã t¸c ®éng nh­ thÕ. Cã nh÷ng ng­êi nãi chung x­a nay ch­a bao giê ph¸t biÓu th× nay ®· tÊn c«ng vµo B[oãc]-s[tÕt]. ThËm chÝ m­u m« Êy ®· gióp chóng ta: mét mÆt, B[oãc]-s[tÕt] ë ®©u ®©u còng nãi r»ng Héi c«ng nh©n d©n chñ §øc ®· tæ chøc cuéc häp ®ã, nh­ng mÆt kh¸c, chóng ta l¹i phñ nhËn tÊt
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 162 163 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 l¹i ngµi Pru- ®«ng1* lµ c­¬ng lÜnh cña chóng t«i". ¤ng ta ®· rÊt chó 21 ý ®Õn ®iÒu ®ã. Sau cïng «ng ta høa víi t«i sÏ ph¸t biÓu ý kiÕn trªn ¨ ng-ghen göi m¸c tê "RÐforme" vÒ cuèn s¸ch cña anh. ¤ng ta ®· kÓ nhiÒu cho t«i nghe vÒ phong trµo tiÒm Èn hiÖn ®ang h×nh thµnh trong c«ng nh©n; «ng ë B ru y -x e n ta nãi r»ng c«ng nh©n ®· in rÎ 3000 b¶n t¸c phÈm "Tæ chøc lao ®éng" cña «ng ta vµ sau hai tuÇn lÔ ®· ph¶i t¸i b¶n 3000 b¶n; «ng Pa-ri, [25] - 26 th¸ng M­êi 1847 ta nãi giê ®©y c«ng nh©n mang tinh thÇn c¸ch m¹ng h¬n bao giê hÕt, nh­ng hä ®· häc ®­îc c¸ch chê ®îi, kh«ng tæ chøc c¸c cuéc b¹o V ¸c-ph«-l«-m©y th©n mÕn! lo¹n, mµ chØ gi¸ng nh÷ng ®ßn quyÕt ®Þnh khi tin ch¾c vµo sù thµnh ChØ m·i ®Õn h«m nay t«i míi biªn th­ cho anh ®­îc, bëi v× m·i c«ng v.v.. Nh×n chung, hiÓn nhiªn lµ «ng ®· bá th¸i ®é kÎ c¶ ngay ®Õn h«m nay t«i míi tãm ®­îc anh chµng bÐ nhá Lu-i- Bl¨ng - sau c¶ ®èi víi c«ng nh©n. khi ®Êu tranh quyÕt liÖt víi bµ g¸c cöa. KÕt qu¶ nh÷ng cuéc th­¬ng "Khi t«i thÊy nh÷ng tµi liÖu nh­ c­¬ng lÜnh míi nµy cña ngµi §¬ l­îng kÐo dµi cña t«i víi nh©n vËt nµy lµ con ng­êi bÐ nhá Êy ®ång La-m¸c-tin, th× t«i thÊy nùc c­êi! §Ó ph¸n xÐt ®óng ®¾n vÒ hiÖn ý tÊt c¶. ChÝnh b¶n th©n «ng ta lµ hiÖn th©n cña th¸i ®é nh· nhÆn tr¹ng x· héi Ph¸p, cÇn ph¶i cã mét ®Þa vÞ t¹o kh¶ n¨ng cã ®­îc vµ lÞch thiÖp vµ h×nh nh­ «ng ta kh«ng mong muèn ®iÒu g× m¹nh quan niÖm vÒ mäi vÊn ®Ò, ®Õn gÆp mét vÞ bé tr­ëng vµo buæi s¸ng, mÏ h¬n lµ thiÕt lËp víi chóng ta nh÷ng quan hÖ chÆt chÏ nhÊt. ¤ng sau b÷a ¨n tr­a l¹i gÆp mét th­¬ng gia, ®Õn tèi l¹i gÆp mét c«ng ta còng hoµn toµn xa l¹ víi th¸i ®é kÎ c¶ ®Æc tr­ng cho ng­êi Ph¸p. nh©n. Cuéc c¸ch m¹ng s¾p tíi ®©y sÏ mang mét tÝnh chÊt hoµn toµn T«i ®· viÕt th­ b¸o cho «ng ta lµ t«i sÏ ®Õn chç «ng ta víi nh÷ng kh¸c, nã sÏ kiªn quyÕt h¬n nhiÒu so víi tÊt c¶ nh÷ng cuéc c¸ch thÈm quyÒn chÝnh thøc ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi d©n chñ Lu©n m¹ng tr­íc, vµ sÏ lµ ngu xuÈn nÕu cø lu«n lu«n chØ ®øng lªn chèng §«n, Bruy-xen vµ Ranh vµ víi t­ c¸ch lµ ®¹i diÖn cña ph¸i HiÕn l¹i c¸c «ng vua v.v.." ch­¬ng. ¤ng Êy ®· hái tØ mØ vÒ mäi chuyÖn; t«i ®· miªu t¶ cho «ng Sau cïng «ng ta tá ra rÊt lÞch thiÖp vµ vui vÎ. Nh­ anh thÊy ®Êy, Êy vÒ t×nh h×nh rÊt s¸ng sña cña ®¶ng chóng ta, nãi vÒ Thôy SÜ, vÒ víi nh©n vËt nµy mäi chuyÖn ®Òu æn tho¶, «ng Êy cã nh÷ng ý ®Þnh tèt Gia-c«-bi, vÒ nh÷ng ng­êi ë Ba-®en nh­ lµ nh÷ng ®ång minh cña ®Ñp nhÊt. ¤ng ta nãi vÒ anh víi mét c¶m t×nh to lín. ¤ng ta rÊt lÊy chóng ta v.v.. lµm tiÕc r»ng anh vµ «ng ta ®· chia tay cã phÇn l¹nh nh¹t v.v.. T«i ®· nãi anh lµ ng­êi l·nh ®¹o: "¤ng cã thÓ coi ngµi M[¸]c lµ ¤ng ta vÉn rÊt muèn xuÊt b¶n ë Pa-ri mét t¹p chÝ b»ng tiÕng §øc ng­êi l·nh ®¹o ®¶ng chóng t«i (nghÜa lµ ph¸i tiªn phong nhÊt trong vµ mét t¹p chÝ b»ng tiÕng Ph¸p. Cã thÓ, sau nµy sÏ cã c¬ héi sö dông phong trµo d©n chñ §øc mµ t«i lµ ®¹i diÖn cña ph¸i ®ã ®øng tr­íc _____________________________________________________________________________________________ nh©n vËt Êy), vµ cã thÓ coi cuèn s¸ch gÇn nhÊt cña ngµi Êy chèng 1* C.M¸c. "Sù khèn cïng cña triÕt häc"
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 164 165 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ®iÒu ®ã. - VÒ Ru-g¬ - «ng ta ®· hái vÒ anh Êy - t«i ®· kÓ cho «ng ta H«m nay «ng Êy hoµn toµn kh«ng thÓ nhí l¹i ®iÒu nµy. Tr­íc khi nghe nh÷ng ®iÒu kh«ng hay ho: "nh©n vËt Êy ®· trë thµnh kÎ ca t«i ra ®i «ng Êy còng ®· nãi r Êt kh«ng râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy. Vµi ngîi Quèc héi Phæ ngay c¶ sau khi nã bÞ gi¶i t¸n mµ ch¼ng ®¹t ngµy n÷a t«i sÏ t×m hiÓu viÖc nµy. NÕu «ng Êy kh«ng cã cuèn s¸ch ®­îc kÕt qu¶ nµo"102. - "Cã nghÜa lµ nh©n vËt Êy ®· cã b­íc thôt nµy, t«i sÏ cho «ng Êy cuèn cña t«i.- lïi?" - "DÜ nhiªn". Anh h·y h×nh dung xem, con ng­êi nhá bÐ BÐc-nai-x¬ Êy mµ ë ®©y ®ang ch¹y ng­îc xu«i ®Ó lµm ra vÎ m×nh lµ kÎ "tö v× ®¹o" bÞ T«i còng cã nh÷ng quan hÖ tèt nhÊt víi cha Phl«-c«ng. Lóc ®Çu mäi ng­êi h¾t hñi vµ "lµ ng­êi ®· gióp ®ì mäi ng­êi b»ng tiÒn b¹c t«i ®Õn chç anh ta víi t­ c¸ch ®¹i diÖn cña ng­êi Anh vµ hái «ng ta - hoÆc b»ng lêi khuyªn tèt ®Ñp" (®óng nh­ vËy), con vËt Êy cã a horse theo sù ñy nhiÖm cña H¸c-ni - t¹i sao «ng l¹i hÕt søc xem th­êng tê and gig - mét con ngùa vµ mét chiÕc xe ngùa! DÜ nhiªn, ®iÒu ®ã "Star". ¤ng ta nãi: ®óng, «ng ta rÊt lÊy lµm tiÕc, «ng ta rÊt muèn thuéc vÒ BÐc-n¬-s[tai]-n¬, nh­ng c¸i ®ã kh«ng cã g× kh¸c nhau c¶. viÕt vÒ tê b¸o nµy, nh­ng trong ban biªn tËp kh«ng cã ng­êi nµo VÉn ®èi t­îng Êy, mµ h«m nay tá ra lµ kÎ bÊt h¹nh bÞ hµnh h¹, rÊt biÕt tiÕng Anh! T«i ®· ®Ò nghÞ «ng ta hµng tuÇn viÕt bµi cho b¸o Êy, cÇn ®Õn tiÒn b¹c, th× ngµy mai l¹i khoe khoang r»ng h¾n lµ ng­êi «ng ta rÊt s½n sµng ®ång ý lµm viÖc nµy. Khi t«i nãi víi «ng ta r»ng duy nhÊt biÕt kiÕm ra tiÒn. H¾n ®· viÕt 21 tê in (!) vÒ vô ¸n Pra- t«i lµ th«ng tÝn viªn cña tê "Star", th× «ng ta rÊt c¶m ®éng. NÕu cø xlanh104; cuèn s¸ch nµy sÏ ®­îc xuÊt b¶n ë Thôy SÜ. Thùc chÊt cña tiÕp tôc nh­ vËy th× sau mét th¸ng n÷a chóng ta sÏ l«i kÐo ®­îc cuèn s¸ch nµy lµ ë chç: c«ng t­íc lµ ng­êi chÞu khæ ®au, chø kh«ng toµn bé xu h­íng Êy vÒ phÝa chóng ta. Phl«-c«ng muèn t«i cung cÊp ph¶i lµ c«ng t­íc phu nh©n!! §¸p l¹i sù kho¸c l¸c cña h¾n vÒ hµnh mét b¶n ghi chÐp nãi vÒ phong trµo HiÕn ch­¬ng ®Ó c¸ nh©n «ng ta ®éng chÕt v× nghÜa, t«i ®· ®ßi h¾n ph¶i hoµn l¹i cho t«i mãn nî cò sö dông, «ng ta kh«ng cã mét chót quan niÖm nµo vÒ phong trµo 60 phr¨ng. H¾n trë thµnh mét tay xoay xë thùc sù vµ khoe khoang nµy. B©y giê t«i sÏ ®Õn chç «ng ta vµ sÏ cè g¾ng ®­a «ng ta tiÕn s©u vÒ ®iÒu ®ã. Nãi chung, h¾n lµ mét kÎ ®iªn khïng. - ThËm chÝ chÝnh h¬n n÷a vµo m¹ng l­íi chóng ta. T«i sÏ nãi víi «ng ta r»ng tê £-vÐc-bÕch còng tøc giËn h¾n. "Atelier" ®ang ®Ò nghÞ t«i (thùc ra ®óng nh­ vËy, tèi nay t«i sÏ ®Õn T«i vÉn ch­a tr«ng thÊy Ca-bª. Râ rµng lµ anh Êy lÊy lµm vui ®ã n÷a), nh­ng t«i kh­íc tõ nh÷ng ®Ò nghÞ Êy nÕu «ng ta, Phl«-c«ng, s­íng ®­îc ra ®i v× thÊy r»ng t×nh h×nh ë ®©y b¾t ®Çu trë nªn bÊp sÏ cã th¸i ®é ®óng mùc. §iÒu nµy sÏ lµm cho tr¸i tim cao quý cña bªnh vµ kh«ng æn ®Þnh. Phl«-c«ng muèn khëi sù, cßn L.Bl¨ng th× «ng ta c¶m ®éng. - NÕu t«i cßn ë ®©y thªm chót Ýt vµ sÏ viÕt b»ng kh«ng muèn nh­ thÕ; ®iÒu ®ã hoµn toµn ®óng, tuy L.Bl[¨ng] còng tiÕng Ph¸p hay h¬n, th× t«i sÏ tung måi c©u vµo tê "Revue cã tham gia c¸c vô viÖc kh¸c nhau vµ vui mõng qu¸ sím r»ng giai indÐpendante". cÊp t­ s¶n sÏ ®ét nhiªn bÞ mÊt ®i sù b×nh yªn cña m×nh nÕu bçng T«i hoµn toµn quªn kh«ng hái L. Bl¨ng xem t¹i sao «ng Êy l¹i nhiªn c¸ch m¹ng næ ra. kh«ng nhËn bµi cña anh nãi vÒ ®¹i héi103. LÇn sau, khi nµo «ng Êy _ _____________________ ®Õn chç t«i, t«i sÏ tr¸ch «ng Êy vÒ ®iÒu ®ã. Tuy nhiªn, t«i hoµi nghi, T«i ®· ë chç cha Phl«-c«ng. Nh©n vËt tuyÖt vêi Êy ®· hÕt søc nãi chung kh«ng biÕt «ng Êy cã nhËn ®­îc cuèn s¸ch cña anh kh«ng1*. nhiÖt t×nh víi t«i, vµ th¸i ®é cëi më ch©n thµnh cña t«i khi kÓ vÒ _____________________________________________________________________________________________ c©u chuyÖn cña m×nh víi tê "Atelier" ®· lµm «ng c¶m ®éng ®Õn r¬i 1* C.M¸c. "Sù khèn cïng cña triÕt häc"
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 166 167 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 n­íc m¾t. Tõ c©u chuyÖn vÒ tê "Atelier" t«i chuyÓn sang bµn luËn xem cã thÓ sö dông nã trong bµi viÕt ®­îc kh«ng. ¤ng nãi sÏ lµm tÊt vÒ tê "National": "ë B ruy-xen khi chóng t«i th¶o luËn vÊn ®Ò xem c¶ mäi ®iÒu cã thÓ lµm ®­îc. nªn h­íng ®Õn c¸nh nµo trong phong trµo d©n chñ Ph¸p, chóng t«i Bµi viÕt ®¨ng trªn tê "RÐforme", nãi vÒ nh÷ng ­íc nguyÖn tèt ®Ñp ®· nhÊt trÝ ®i ®Õn ý kiÕn cho r»ng tr­íc hÕt cÇn ®Æt quan hÖ víi tê cña La-m¸c-tin, lµ do L.Bl[¨ng] viÕt, ®iÒu ®ã th× ch¾c h¼n anh ®· "RÐforme", bëi v× ë n­íc ngoµi ng­êi ta cã ®Þnh kiÕn m¹nh mÏ vµ hiÓu. Bµi nµy kh«ng tåi, xÐt vÒ mäi ph­¬ng diÖn th× bµi ®ã tèt h¬n hoµn toµn cã c¬ së chèng l¹i tê "National". Tr­íc hÕt, nh÷ng ®Þnh ngh×n lÇn so víi nh÷ng bµi viÕt kh«ng hÒ cã g× thay ®æi cña Phl«-c«ng. kiÕn d©n téc cña tê b¸o nµy ®· c¶n trë mäi sù xÝch l¹i gÇn nhau". Ch¾c ch¾n anh Êy ®· cã thÓ ®¶ kÝch La-m¸c-tin víi mét th¸i ®é cßn Cha Phl«-c«ng nãi: "§óng, ®óng, ®iÒu ®ã ®óng, vµ ®ã thËm chÝ lµ gay g¾t h¬n nÕu nh©n vËt kia kh«ng ph¶i lµ kÎ c¹nh tranh víi anh nguyªn nh©n cña viÖc ra ®êi tê "RÐforme"; ngay tõ ngµy ®Çu chóng t«i ®· tuyªn bè r»ng chóng t«i kh«ng muèn nh÷ng cuéc chinh phôc". Êy ®óng vµo lóc nµy. T«i nãi tiÕp: "Vµ sau n÷a, nÕu tin vµo lêi nh÷ng ng­êi ®i tr­íc t«i - v× Nh­ anh thÊy ®ã, nh÷ng ng­êi nµy hÕt søc cã c¶m t×nh víi b¶n th©n t«i ch­a bao giê lµ ñy viªn ban biªn tËp cña tê "National" - chóng ta. B©y giê t«i ®· cã nh÷ng quan hÖ tèt h¬n nhiÒu víi hä, h¬n th× nh÷ng ngµi nµy lu«n lu«n lµm ra vÎ lµ hä muèn trî gióp ng­êi lµ £-vÐc-b[Õch] ®· cã ®­îc vµo bÊt cø khi nµo tr­íc ®ã. B©y giê t«i n­íc ngoµi, v¶ l¹i, c¸i ®ã còng hoµn toµn phï hîp víi nh÷ng ®Þnh sÏ hoµn toµn cÊm anh ta viÕt cho tê "RÐforme". Quû tha ma b¾t anh kiÕn d©n téc cña hä; nh­ng chóng t«i kh«ng cÇn ®Õn sù trî gióp cña ta, anh ta cã thÓ ®i mÊt vµ ®Õn víi tê "National", ®Ó ë ®ã t¹o ra mét hä, chóng t«i kh«ng cÇn cã nh÷ng ng­êi b¶o trî, chóng t«i muèn cã sù c¹nh tranh víi Vª-nª-®©y vµ c¸c b¹n bÌ cña nh©n vËt ®ã; ë ®ã nh÷ng ®ång minh". - "å, ®óng, nh­ng chóng t«i th× l¹i hoµn toµn anh ta sÏ v« h¹i, vµ ng­êi ta sÏ kh«ng ®¨ng bµi cña anh ta. kh¸c, chóng t«i l¹i kh«ng nghÜ ®Õn ®iÒu ®ã". - "§iÒu ®ã ®óng, vµ t«i chØ cã thÓ bÇy tá ý kiÕn khen ngîi th¸i ®é cña c¸c ngµi thuéc tê b¸o Sau ®ã t«i cßn cã mÆt t¹i b¸o "Atelier". T«i ®em ®Õn phÇn söa ®æi "RÐforme"". cho bµi b¸o ®¨ng trªn sè b¸o tr­íc viÕt vÒ nh÷ng c«ng nh©n Anh. §iÓm söa ®æi nµy còng sÏ ®­îc ®¨ng1*. C¸c ngµi Êy rÊt lÞch sù. T«i ViÖc nh¾c ®Õn nh÷ng c«ng viÖc cña chóng ta ®· gióp Ých rÊt nhiÒu cho nh©n vËt Bl¨ng bÐ nhá. Râ rµng lµ anh Êy ®· nhÐt vµo ®©u ®ã rÊt ®· kÓ cho hä nghe mét mí nh÷ng giai tho¹i vÒ c«ng nh©n Anh v.v.. s©u bµi diÔn v¨n cña anh dµnh cho ®¹i héi; h«m nay anh Êy ®· lËp Hä khÈn kho¶n mêi t«i céng t¸c, tuy nhiªn, chØ cïng l¾m t«i míi tøc t×m kiÕm bµi ®ã vµ göi nã cho Phl«-c«ng víi lêi ®Ò nghÞ khÈn chÊp nhËn lêi mêi Êy. Anh thö nghÜ xem, viªn chñ bót cho r»ng nÕu thiÕt r»ng h·y cho in ngay. T«i ®· gi¶i thÝch cho Phl«-c«ng râ vÊn ®Ò. c«ng nh©n Anh göi cho c«ng nh©n Ph¸p mét bøc th­ ®Ò nghÞ ®øng Nh©n vËt nµy ®· kh«ng hiÓu ®­îc cur, quomodo, quando 1*, v× lªn chèng phong trµo ñng hé tù do mËu dÞch vµ ñng hé viÖc tæ chøc Bl[¨ng] ®· göi bµi nµy cho «ng mµ kh«ng cã sù gi¶i thÝch nµo. lao ®éng trªn quy m« toµn quèc, th× nh­ thÕ sÏ rÊt tèt. ThËt lµ mét Phl[«-c«ng] rÊt lÊy lµm tiÕc lµ bµi nµy ®· hÕt søc cò råi; «ng hoµn sù hy sinh quªn m×nh anh hïng lµm sao! Nh­ng kÕ ho¹ch nµy cña toµn t¸n thµnh nã, nh­ng b©y giê ®· qu¸ muén. Song, «ng sÏ xÐt anh ta ®· thÊt b¹i ngay c¶ víi quÇn chóng cña chÝnh anh ta. _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* - t¹i sao, nh­ thÕ nµo, khi nµo 1* Ph.¡ng-ghen. "Chñ vµ thî ë Anh".
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 168 169 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 T«i kh«ng thÓ ch¹y m·i ®Õn chç nh÷ng phÇn tö st¬-rau-bin-g¬ ®Ó Tuy nhiªn, t«i ®· kh«ng ph¶i chÊp nhËn nh­îng bé nµo víi nh÷ng nhËn b¸o Êy. NÕu anh ta vin vµo lý do lµ kh«ng biÕt ®Þa chØ cña t«i, th× ng­êi Êy. T«i ®· nãi víi L.Bl¨ng r»ng chóng t«i ®ång ý víi hä trong xin anh h·y cung cÊp cho anh ta ®Þa chØ cña t«i: 5, rue Neuve Saint- tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn vµ thêi sù, r»ng trong nh÷ng vÊn ®Ò Martin. T«i sÏ göi cho anh ta vµi bµi viÕt hÔ khi nµo cã c¬ héi.- thuÇn tóy lý luËn th× chóng ta tiÕn ®Õn mét môc ®Ých; r»ng nh÷ng 1* nguyªn lý ®­îc tr×nh bµy trong tËp ®Çu quyÓn s¸ch cña anh ta , xÐt ë nh÷ng phÇn tö st¬-rau-bin-g¬ ng­êi ta thÊy t×nh tr¹ng nhèn vÒ nhiÒu mÆt, l¹i trïng khíp víi nh÷ng nguyªn lý cña chóng ta; cßn nh¸o kh«ng t­ëng t­îng ®­îc. MÊy ngµy tr­íc khi t«i ®Õn, nh÷ng phÇn tö cuèi cïng thuéc ph¸i Grun ®· bÞ tèng cæ, ®Êy lµ c¶ mét chi vÒ nh÷ng ®iÓm kh¸c anh ta sÏ thÊy mét sù tr×nh bµy tØ mØ h¬n trong héi mµ mét nöa, tuy nhiªn, sÏ quay trë l¹i. C¶ th¶y b©y giê chóng t«i cuèn s¸ch cña anh. VÒ vÊn ®Ò t«n gi¸o, chóng ta coi nã lµ vÊn ®Ò cã 30 ng­êi. T«i lËp tøc ®· tæ chøc mét chi héi tuyªn truyÒn, ch¹y hoµn toµn thø yÕu, vµ vÊn ®Ò Êy kh«ng bao giê ®­îc dïng lµm c¸i cí ng­îc xu«i suèt ngµy vµ lµm c«ng viÖc tËp huÊn. T«i lËp tøc ®­îc bÇu g©y bÊt hoµ gi÷a nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét ®¶ng. Tuy nhiªn, mét vµo uû ban khu vùc, t«i ®­îc trao nhiÖm vô phô tr¸ch c«ng t¸c bµi cuéc tranh luËn mang tinh thÇn th©n h÷u vÒ c¸c vÊn ®Ò lý luËn lµ vë. Cã ®Ò nghÞ thu n¹p 20-30 thµnh viªn dù khuyÕt. S¾p tíi chóng hoµn toµn cã thÓ cã vµ thËm chÝ nªn lµm, vµ anh Êy ®· hoµn toµn t«i sÏ l¹i m¹nh thªm. X in nãi riªng gi÷a chóng ta, t«i ®· ch¬i mét trß ®ång ý víi quan ®iÓm nµy. quû qu¸i víi M«-dÐt1*. ¤ng ta vÉn th«ng qua ®­îc quyÓn kinh bæn106 2* Lu-pu-x¬ ®· hoµn toµn cã lý khi cho r»ng rÊt gÇn ®©y th«i t«i sÏ ®· ®­îc söa ®æi trong tinh thÇn thÇn th¸nh. Vµo thø s¸u tuÇn lÔ ®­îc gÆp c¸c uû viªn ban gi¸m ®èc ë ®©y105. Ch­a ®Çy ba ngµy tr«i tr­íc t«i ®· ph©n tÝch nã t¹i phiªn häp cña ñy ban khu vùc, tõng vÊn qua kÓ tõ khi t«i ®Õn ®©y, t¹i phè I-ta-li-a t«i ®· r¬i th¼ng vµo vßng ®Ò mét, ch­a kÞp ph©n tÝch ®Õn phÇn gi÷a th× ®¸m cö to¹ ®· tuyªn bè tay Dai-l¬. Ch¾c ch¾n, ®· tõ l©u c¸c anh biÕt r»ng anh Êy hoµn toµn m×nh tháa m·n råi. T«i ®· ®­îc trao nhiÖm vô - trong t×nh h×nh kh«ng bÞ bÊt kú ý kiÕn nµo ph¶n ®èi - so¹n th¶o mét quyÓn kinh bæn bÞ ch¸y tói vµ kh«ng nghÜ ®Õn chuyÖn trë vÒ. Anh ta ch¹y ng­îc ch¹y míi2*, sÏ ®­îc ®em ra th¶o luËn, vµo thø s¸u tuÇn tíi, t¹i phiªn häp xu«i ®Õn c¸c phßng th«ng tÝn viªn ë Ph¸p ®Ó kiÕm viÖc lµm. Tõ ®ã t«i cña uû ban khu vùc vµ sÏ ®­îc göi th¼ng ®Õn Lu©n §«n, kh«ng cã sù kh«ng gÆp anh Êy n÷a vµ kh«ng biÕt t×nh h×nh anh ta ra sao. NÕu th«ng b¸o cho c¸c chi héi ë ®©y. Nh­ng ®­¬ng nhiªn, kh«ng mét con anh ta hoµ vµo c«ng viÖc víi tê "RÐforme" th× sÏ ph¶i b¸c bá t­ c¸ch quû nµo ®­îc biÕt ®iÒu nµy, nÕu kh«ng tÊt c¶ chóng ta sÏ bÞ quÐt ®¹i biÓu cña anh ta. s¹ch vµ sÏ x¶y ra mét vô tai tiÕng khñng khiÕp. Anh h·y hái ë chç th»ng cha Boãc-stÕt chÕt tiÖt Êy xem ®iÒu ®ã cã Boãc-n¬ sÏ ®Õn chç c¸c anh ë Bruy-xen, anh ta ®ang trªn ®­êng nghÜa lµ g×, t¹i sao anh ta l¹i kh«ng göi cho t«i tê b¸o cña m×nh 3*. ®Õn Lu©n §«n107. Cã thÓ, anh ta sÏ ®Õn tr­íc khi l¸ th­ nµy ®Õn ®ã. _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* L.Bl¨ng. "LÞch sö c¸ch m¹ng Ph¸p" 2* - Vin-hem V«n-ph¬ 1* - HÐt-x¬ 3* - "Deutsche - Br üsseler -Zeitung" 2* Ph.¡ng-ghen. "Nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa céng s¶n"
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 170 171 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 25-26 th¸ng m­êi 1847 Anh ta ®iªn rå ®Õn møc ®é lµ sÏ xu«i vÒ phÝa h¹ l­u s«ng Ranh ®i Phl«-c«ng ®· kh«ng thay ®æi mét ch÷ nµo trong bµi b¸o ®ã. §iÒu qua Phæ nÕu nh­ anh ta kh«ng bÞ chÆn b¾t. Khi nµo anh ta ®Õn n¬i, nµy lµm cho t«i rÊt ng¹c nhiªn. xin anh h·y b¬m mét Ýt cho anh ta, anh chµng nµy tiÕp thu c¸c T«i ch­a ®Õn chç cha Hai-n¬. Anh cã thÓ h×nh dung lµ t«i v« quan ®iÓm cña chóng ta tèt h¬n tÊt c¶ nh÷ng ng­êi kh¸c, anh ta cã cïng bËn rén víi tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc ®ã, t«i ph¶i ch¹y ng­îc thÓ rÊt h÷u Ých cho chóng ta ë Lu©n §«n nÕu anh ta ®­îc chuÈn bÞ xu«i vµ viÕt nhiÒu kinh khñng. ®«i chót. T«i ®· viÕt th­ göi ®Õn En-b¬-phen-®¬ nãi vÒ vÊn ®Ò tù do mËu Chao «i, Trêi ¬i, suýt n÷a th× t«i quªn mÊt tÊt c¶ c¸i thïng ®ùng dÞch vµ thuÕ quan b¶o hé, ngµy nµo t«i còng chê th­ phóc ®¸p. Xin ®Çy n­íc d¬ bÈn Êy mµ nh©n vËt Hai-n¬-txen108 vÜ ®¹i ®· ®øng tõ anh h·y mau chãng tr¶ lêi. Göi lêi chµo ®Õn phu nh©n vµ c¸c con ngän nói An-p¬ cao th¼m ®æ xuèng ®Çu t«i. ThËt sù lµ gÆp may khi cña anh. thÊy tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®­îc in mét lÌo trong mét sè b¸o, - sÏ ¡ng-ghen c ña anh kh«ng cã ng­êi nµo cã thÓ lªn ®Õn ®Ønh tét cïng, cßn b¶n th©n t«i th× Anh nhÊt thiÕt ph¶i ®äc bµi viÕt cña ¤' C«-no chèng l¹i s¸u tê ®· ph¶i nghØ lÊy søc mÊy lÇn. ThËt lµ mét anh chµng v« dông! NÕu b¸o cÊp tiÕn, ®¨ng trong sè gÇn ®©y nhÊt cña b¸o "Star"- ®©y lµ mét tr­íc kia t«i nãi r»ng anh ta kh«ng biÕt viÕt, th× b©y giê t«i ph¶i nãi tuyÖt t¸c vÒ mét lèi chöi bíi tµi nghÖ, th­êng cßn hay h¬n Cèp-bÐt, thªm r»ng anh ta còng kh«ng biÕt ®äc n÷a, vµ râ rµng anh ta còng vµ hao hao gièng nh­ cña SÕch-xpia. kh«ng th«ng th¹o l¾m vÒ bèn phÐp tÝnh. Con lõa ngu dèt Êy lÏ ra ph¶i ®äc bøc th­ cña Ph. ¤' C«-no göi c¸c tê b¸o cÊp tiÕn, ®­îc Kh«ng hiÓu ma quû nµo ¸m anh chµng M«-dÐt téi nghiÖp mµ ®¨ng trong sè gÇn ®©y nhÊt cña b¸o "Star", bøc th­ Êy më ®Çu vµ lµm cho anh ta kh«ng ngõng cho ®¨ng trªn b¸o nh÷ng ®iÒu gi¶ kÕt thóc b»ng mÊy tõ ng÷ "®å v« l¹i c¸c anh"109 - nh­ thÕ anh ta ®· t­ëng cña m×nh vÒ hËu qu¶ cña c¸ch m¹ng v« s¶n?110 cã thÓ thÊy anh ta lµ mét kÎ ngu dèt th¶m h¹i nh­ thÕ nµo vÒ lÜnh vùc chöi bíi. Nh­ng anh sÏ tÈy röa ®Çu ãc cho c¸i th»ng cha ¨n h¹i C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay th« bØ Êy. SÏ rÊt hay nÕu anh ®­a ra c©u tr¶ lêi hoµn toµn n g¾n zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. 1, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc vµ ngñi. C¸ nh©n t«i còng kh«ng thÓ tr¶ lêi ®­îc tr­íc nh÷ng sù ®¶ 1913 tiÕng Ph¸p kÝch Êy, ®iÒu ®ã tuyÖt ®èi kh«ng thÓ lµm ®­îc - cã ch¨ng chØ cã thÓ ®¸p l¹i b»ng c¸i t¸t. T hø ba B µi b¸o cña t«i ®­îc ®¨ng trªn tê "RÐforme" 1* . §iÒu kú l¹ lµ _____________________________________________________________________________________________ 1* Ph.¡ng-ghen. "Cuéc khñng ho¶ng th­¬ng nghiÖp ë Anh. - Phong trµo HiÕn ch­¬ng. - Ai-r¬-len"
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 172 173 ¨ng-ghen göi m¸c, 14-15 th¸ng m­êi mét 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 14-15 th¸ng m­êi mét 1847 th¶ cña anh chµng R[ai-n]¬ - h[¸t] Êy. Anh ta ph¶i giíi thiÖu t«i víi Phr[an-c¬], bëi v× t«i kh«ng cã giÊy giíi thiÖu nµo ®Õn ®èi t­îng 22 nµy. T«i sÏ nhËn ®­îc mét cuèn dµnh cho L. Bl[¨ng] vµ sÏ lËp tøc ¨ ng-ghen göi m¸c chuyÓn cuèn s¸ch cho Bl¨ng. Con lõa Phl«-c«ng míi ngèc nghÕch ë B ru y -x e n lµm sao! H«m qua L.Bl[¨ng] ®· nãi víi t«i r»ng Ph[l«-c«ng] cho r»ng bµi viÕt cña anh vÒ tù do mËu dÞch 111 h ¬i r¾m rèi khã hiÓu!!!! ChÝnh b¶n th©n h¾n lµ kÎ khã hiÓu, c¸i con vËt Êy! DÜ nhiªn, t«i ®· Pa-ri, [14-] 15 th¸ng M­êi mét 1847 ph¶n b¸c. Con ng­êi nhá bÐ Êy nãi: "å! T«i ®©u cã nãi nh­ vËy, tr¸i l¹i, t«i rÊt thÝch bµi nµy, vµ qu¶ thËt t«i kh«ng biÕt ®iÒu mµ ngµi M¸c th©n mÕn! Phl«-c«ng... tuy nhiªn" (víi nÐt mÆt nh¨n nhã phÇn nµo mang tÝnh Cuèi cïng th× h«m qua t«i ®· bÊt ngê ®­îc biÕt - sau khi t«i ®· chÊt mËp mê liÕc vÒ phÝa Phl«-c«ng), "®©y lµ nh÷ng lêi cña «ng ta". nhiÒu lÇn cö Rai-n¬-h¸t nªu trªn ®Õn chç Phran-c¬ vÒ cuèn s¸ch Nãi chung, thµnh phÇn ban biªn tËp cña b¸o "RÐforme" thËt hÕt søc cña anh1* - r»ng th»ng cha khèn kiÕp Phran-c¬ Êy lóc ®Çu ®· ph©n tåi tÖ. Nãi chung, mét tay penny-a-liner1* n µo ®ã víi d¸ng vÎ ®¹o ph¸t cho ng­êi Ph¸p nhiÒu b¶n mµ kh«ng thu tiÒn, ë ®©u ®©u còng m¹o nh­ng v« dông lµ t¸c gi¶ viÕt c¸c bµi vÒ cuéc khñng ho¶ng ë ®ßi mçi ng­êi ph¶i tr¶ 15 xu chi phÝ, vµ tõ kh¾p n¬i h¾n l¹i ®­îc Anh vµ tÊt c¶ c¸c bµi viÕt vÒ kinh tÕ, tay viÕt nµy ch¾n ch¾n ®· tr¶ l¹i nh÷ng cuèn s¸ch ®ã. Sau ®ã th× nh÷ng cuèn ®­îc tr¶ l¹i Êy nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò nµy c¨n cø vµo c¸c bµi vÒ së giao dÞch, do cïng víi nh÷ng cuèn ch­a ®­îc ph©n ph¸t ®· b×nh th¶n n»m mét phßng th«ng tÝn viªn nµo ®ã th¶o ra, vµ h¾n nh×n mäi c¸i b»ng nguyªn ë chç h¾n vµ chØ m·i ®Õn b©y giê, c¸ch ®©y vµi ngµy, h¾n míi con m¾t cña mét nh©n viªn v¨n phßng lo¹i ba ë Pa-ri vµ lµm viÖc cho göi ®i cho nh÷ng ng­êi cã ®Þa chØ, vµ lÇn nµy th× kh«ng ®ßi tr¶ 15 xu mét chñ ng©n hµng lo¹i bèn, h¾n suy xÐt mäi c¸i víi th¸i ®é kh«ng n÷a. Nh­ vËy lµ ngµi Phran-c¬ ®· tæ chøc vô ©m m­u lÆng thinh! bao giê ph¹m sai lÇm cña "empiric"2* nh­ ng­êi Anh vÉn nãi. Phl«- T«i ®· lËp tøc ch¹y ®Õn chç L. Bl¨ng mµ tr­íc ®ã mÊy ngµy t«i vÉn c«ng kh«ng hiÓu g× vÒ ®iÒu nµy vµ cµng ngµy t«i cµng c¶m thÊy «ng l¹i kh«ng gÆp ®­îc bëi v× anh Êy cßn trong phiªn g¸c (con ng­êi bÐ ta lµ mét ng­êi bÞ h¹n chÕ vÒ tri thøc. §ã lµ con ng­êi cã nh÷ng ý nhá Êy ®éi chiÕc mò l«ng gÊu!); lÇn nµy t«i ®· gÆp ®­îc anh Êy, ®Þnh tèt ®Ñp, - ®ã lµ ®iÒu lín nhÊt cã thÓ nãi ®­îc vÒ «ng ta. L.Bl¨ng nh­ng vÉn ch­a nhËn ®­îc cuèn s¸ch! Sau cïng, t«i ®· nhËn trë l¹i còng kh«ng che giÊu sù khinh bØ cña m×nh ®èi víi con ng­êi Êy. cuèn cña chÝnh t«i, khi cÇn nã cã thÓ gióp Ých. H«m nay, chñ nhËt, Thø hai kh«ng thÓ lµm ®­îc g×. T«i hÑn gÆp R[ai-n]¬ - h[¸t] vµo ngµy mai, T«i ®· kh«ng gÆp ®­îc tay Rai-n¬-h[¸t] chÕt tiÖt Êy. Tèi h«m nay anh ta lËp tøc ph¶i cïng t«i ®Õn gÆp Phran-c¬, viÖc nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn sím h¬n nhiÒu, nh­ng ®· kh«ng lµm ®­îc chØ v× sù cÈu _____________________________________________________________________________________________ 1* - v¨n sÜ ba xu, v¨n sÜ rÎ tiÒn _____________________________________________________________________________________________ 2* - "ng­êi ho¹t ®éng thùc tiÔn" 1* C.M¸c. "Sù khèn cïng cña triÕt häc"
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 174 175 ¨ng-ghen göi m¸c, 14-15 th¸ng m­êi mét 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 14-15 th¸ng m­êi mét 1847 Ch¾c ch¾n Dai-l¬ ®· biªn th­ cho anh biÕt lµ cuèn s¸ch cña anh t«i sÏ l¹i ®Õn chç h¾n. §Õn mai b»ng bÊt kú gi¸ nµo t«i còng ph¶i b¸n rÊt chËm ë ®©y. §iÒu ®ã kh«ng ®óng. Phran-c¬ ®· nãi víi R[ai- dµn xÕp æn tho¶ c©u chuyÖn nµy. NÕu kh«ng thÊy t«i biªn th­ ngay n¬]-h[¸t] r»ng nãi chung anh ta lÊy lµm hµi lßng vÒ t×nh h×nh b¸n cho anh th× cã nghÜa lµ mäi viÖc ®Òu æn. s¸ch. Tuy anh ta cã hµnh vi kú quÆc nh­ng h×nh nh­ anh ta ®· b¸n Tèi h«m qua ®· bÇu c¸c ®¹i biÓu112. Sau phiªn häp rÊt lén xén t«i ®­îc kho¶ng 40 cuèn. Trong th­ sau t«i sÏ viÕt tØ mØ vÒ viÖc nµy. ®· tróng cö víi 2/3 sè phiÕu. LÇn nµy t«i hoµn toµn kh«ng ph¶i dïng Dai-l¬ kh¼ng ®Þnh r»ng - võa råi anh Êy cã ®Õn chç t«i, nh­ng sau m­u mÑo, ngoµi ra còng Ýt cã cí ®Ó lµm viÖc ®ã. Th¸i ®é ®èi lËp chØ lµ khi bÞ ®ãn tiÕp rÊt l¹nh nh¹t th× kh«ng thÊy ®Õn n÷a - anh ta ®· ®Ó bÒ ngoµi; ®Ó chiÕu lÖ ng­êi ta ®· ®Ò xuÊt mét c«ng nh©n, nh­ng l¹i ë Bruy-xen ch¨n mµn, bµn ghÕ vµ giÊy tê v.v., víi mét khèi l­îng nh÷ng ng­êi ®Ò cö anh c«ng nh©n nµy l¹i bá phiÕu cho t«i. ®ñ ®Ó cøu gióp V«n-ph¬ vµ Hanh-bÐc. NÕu qu¶ thËt nh­ thÕ, xin anh TiÒn ®ang ®Õn. Xin anh biªn th­ cho biÕt anh vµ Tª-®ª-xc« cã ®i h·y theo dâi sao cho Hanh-bÐc Ýt ra còng kh«ng lõa g¹t Lu-pu-x¬1*. ®Õn ®ã kh«ng. Bëi v× nÕu c¸c anh kh«ng thÓ ®Õn ®ã th× t«i còng Nh­ng râ rµng ®©y ®¬n gi¶n lµ sù khoe mÏ. kh«ng thÓ ®Õn ®ã mét m×nh ®Ó mét m×nh t«i tham gia ®¹i héi - ®iÒu ®ã sÏ lµ v« nghÜa. NÕu c¸c anh kh«ng thÓ ®Õn ®ã ®­îc th× c«ng viÖc sÏ Nhê tr¸i kho¸n míi mµ Rèt-sin ®· kiÕm ch¸c ®­îc 10 triÖu bÞ háng vµ sÏ ph¶i ho·n l¹i mÊy th¸ng. Trong tr­êng hîp nh­ vËy, phr¨ng - 4% lîi nhuËn rßng. xin anh h·y biªn th­ vÒ Lu©n §«n ®Ó cã thÓ kÞp thêi th«ng b¸o ®i Trªn ®­êng ®Õn Lu©n §«n t«i sÏ kh«ng thÓ ghÐ qua Bruy-xen kh¾p n¬i vÒ sù viÖc nµy. ®­îc - t«i cã Ýt tiÒn qu¸. Chóng ta sÏ ®µnh ph¶i hÑn gÆp nhau ë ¤- Phl«-c«ng còng nãi víi L.Bl[¨ng] r»ng sÏ ph¶i ®­a vµo bµi viÕt xten-®¬ - vµo buæi tèi ngµy 27 (thø b¶y), ®Õn chñ nhËt th× b¨ng qua cña anh mét sè ®iÒu söa ®æi, chÝnh lµ ®Ó cho bµi Êy trë nªn "râ rµng" La - M¨ng-s¬ ®Ó ®Õn thø hai chóng ta cã thÓ b¾t ®Çu c«ng viÖc. Cã h¬n vµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. L.Bl[¨ng] ®Ò nghÞ t«i, thay mÆt anh thÓ, vµo thø hai, ngµy 29, vµo ngµy kû niÖm cña Ba Lan, "Nh÷ng Êy, mét lÇn n÷a nh¾c Phl[«-c«ng] vÒ bµi viÕt Êy; nh­ng trong t×nh ng­êi d©n chñ anh em" sÏ tæ chøc c¸i g× ®ã, vµ chóng ta cÇn cã mÆt ë huèng nh­ vËy t«i thÊy tõ chèi viÖc nµy th× ®óng h¬n. Cßn thiÕu mét ®ã114. §iÒu ®ã sÏ rÊt hay. ë Lu©n §«n anh sÏ ®äc diÔn v¨n b»ng tiÕng n­íc lµ ®Ó cho Phl«-c«ng söa l¹i bµi nµy! T«i kh«ng thÓ hiÓu ®­îc Ph¸p, chóng ta sÏ ®¨ng diÔn v¨n Êy trªn tê "RÐforme". Ng­êi §øc ®Çu ãc h¹n chÕ ngu xi Êy; nh­ t«i ®· biÕt, tr­íc mÆt t«i Bl[¨ng] ®· nhÊt ®Þnh sÏ ph¶i lµm c¸i g× ®ã ®Ó cã thÓ ra m¾t tr­íc mÆt ng­êi phÇn nµo c¶m thÊy xÊu hæ cho ng­êi ®ång nghiÖp cña m×nh. Nh­ng Ph¸p. Mét bµi diÔn v¨n sÏ ®em l¹i nhiÒu sù h÷u Ých h¬n lµ m­êi bµi biÕt lµm sao ®­îc! T«i ®Ó mÆc cho Phl[«-c«ng] lµm tÊt c¶ nh÷ng g× b¸o vµ mét tr¨m cuéc viÕng th¨m. «ng ta muèn, t«i sÏ kh«ng lao vµo lý sù víi «ng ta vµ sÏ cè g¾ng quan Ch¾c ch¾n, anh ®· ®äc thÊy - trªn tê "Northern Star" sè ra ngµy hÖ chñ yÕu víi L. Bl[¨ng], v× anh Êy dï sao vÉn lµ ng­êi biÕt lÏ ph¶i 2 th¸ng M­êi - lêi ®Ò nghÞ cña H¸c-ni vµ "Nh÷ng ng­êi d©n chñ nhÊt trong sè tÊt c¶ bän hä. TuyÖt nhiªn kh«ng thÓ lµm g× ®­îc trªn tê "National", cµng ngµy tê b¸o nµy cµng trë nªn bÞ h¹n chÕ h¬n vµ anh em" vÒ viÖc triÖu tËp ®¹i héi d©n chñ. Anh h·y ñng hé lêi ®Ò nã cµng ngµy cµng xÝch l¹i gÇn víi Ba-r« vµ Chi-e, ®iÒu ®ã ®· ®­îc _____________________________________________________________________________________________ chøng minh qua buæi tiÖc ë Li-l¬113. 1* - Vin-hem V«n-ph¬
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 176 177 ¨ng-ghen göi m¸c, 14-15 th¸ng m­êi mét 1847 ¨ng-ghen göi m¸c, 23-24 th¸ng m­êi mét 1847 23 nghÞ nµy. T«i sÏ ñng hé ®Ò nghÞ Êy trong hµng ngò ng­êi Ph¸p. Sang n¨m tíi cã thÓ t×m c¸ch thu xÕp viÖc ®ã ë Lu©n §«n, cã thÓ cïng mét ¨ ng-ghen göi m¸c lóc víi ®¹i héi cña chóng ta. NÕu ®¹i héi d©n chñ ®­îc tiÕn hµnh th× ë B ruy -x e n sù viÖc Êy sÏ cã ¶nh h­ëng rÊt tèt ®èi víi ng­êi Ph¸p, hä sÏ trë nªn khiªm tèn h¬n ®«i chót. NÕu ®¹i héi Êy kh«ng triÖu tËp ®­îc th× thÊt b¹i lµ do phÝa ng­êi Ph¸p, Ýt ra th× hä sÏ ph¶i gi¶i thÝch lý do. NÕu [Pa-ri], tèi thø ba, [23-24 th¸ng M­êi mét 1847] ®¹i héi nµy cã thÓ häp ë Bruy-xen th× cµng tèt, ë Lu©n §«n PhÐc- giuýt1* cã thÓ lµm nh÷ng ®iÒu ngu xuÈn. M¸c th©n mÕn! Kh«ng cã nh÷ng tin míi nµo kh¸c. Xin anh h·y chuyÓn th­ kÌm §Õn m·i tèi h«m nay míi hoµn toµn thÊy râ lµ t«i sÏ ®Õn1*. Nh­ vËy lµ: theo ®©y cho B[oãc]-s[tÕt] vµ mau biªn th­ cho t«i biÕt anh cã ®i gÆp nhau vµo tèi thø b¶y ë ¤-xten-®¬, ë kh¸ch s¹n "C«-r«-na", t¹i bÓ b¬i Lu©n §«n hay kh«ng. ®èi diÖn ga xe löa, ®Õn chñ nhËt, buæi s¸ng, sÏ b¨ng qua biÓn La-M¨ng-s¬. NÕu c¸c anh khëi hµnh b»ng chuyÕn xe löa xuÊt ph¸t vµo kho¶ng gi÷a bèn ¡. cña anh giê vµ n¨m giê th× c¸c anh sÏ ®Õn ®ã gÇn nh­ cïng mét lóc víi t«i. Anh h·y göi th­ vÒ ®Þa chØ cña häa sÜ2*, nÕu anh cßn gi÷ ®Þa chØ NÕu nh­, tr¸i víi sù tr«ng ®îi, vµo chñ nhËt sÏ kh«ng cã chuyÕn Êy. Nh­ thÕ tèt h¬n. tµu thuû cña b­u ®iÖn ch¹y ®Õn §u-vr¬ th× xin anh h·y b¸o ngay Hai-n¬ nhê t«i göi lêi chµo tíi anh. Anh Êy rÊt yÕu vµ tr«ng h¬i uÓ t×nh h×nh Êy cho t«i. Nh­ thÕ cã nghÜa lµ: v× anh sÏ nhËn ®­îc bøc o¶i. Cô thÓ ai ®· göi bµi b¸o cña anh cho L. Bl[¨ng]? Anh Êy b¶o bøc th­ cña t«i vµo s¸ng thø n¨m, cho nªn anh ph¶i lËp tøc t×m hiÓu t×nh h×nh vµ tr¶ lêi cho t«i biÕt, nÕu cÇn th× vµo ngay buæi tèi h«m Êy, th­ ®­îc ký tªn mét ng­êi hoµn toµn kh«ng quen biÕt. Cã thÓ, ®©y lµ b»ng c¸ch göi th­ ë trô së chÝnh cña b­u ®iÖn, ch¾c h¼n tr­íc n¨m lý do khiÕn cho bµi b¸o ®ã n»m l©u ®Õn thÕ ë chç anh Êy. giê. Nh­ thÕ lµ, nÕu anh muèn cã sù thay ®æi nµo ®ã trong cuéc gÆp [Ch÷ ghi ë mÆt sau bøc th­] cña chóng ta th× vÉn cßn thêi gian. NÕu ®Õn s¸ng thø s¸u kh«ng nhËn ®­îc th­ cña anh th× t«i hy väng gÆp anh cïng víi Tª-®ª-xc« Göi ngµi C¸c M¸c. 42, rue d'OrlÐans, Faubourg d'Ixelles. Bruxelles. vµo tèi thø b¶y ë kh¸ch s¹n "C«-r«-na". Nh­ vËy, chóng ta sÏ cã ®ñ thêi gian ®Ó tháa thuËn vÒ mäi vÊn ®Ò. §¹i héi nµy sÏ cã ý nghÜa C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn: "Der Briefwechsel In theo b¶n viÕt tay quyÕt ®Þnh, bëi v× lÇn nµy mäi c¸i sÏ n»m trong tay chóng ta115. zwischen F.Engels und K.Marx". Bd. I, Stuttgart, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc T«i kh«ng thÓ nµo hiÓu ®­îc t¹i sao anh kh«ng cÊm M«-dÐt2* cho 1913 _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* - ¤' C«-no 1* Xem tËp nµy, tr. 163 2* - A.Ph. Khuª-n¬ 2* - HÐt-x¬
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 178 ¨ng-ghen göi m¸c, 23-24 th¸ng m­êi mét 1847 ®¨ng nh÷ng ®iÒu ®¬m ®Æt cña m×nh. ë ®©y nh÷ng ®iÒu ®ã g©y nªn mét sù m¬ hå kinh khñng vµ buéc t«i ph¶i ®­a ra nh÷ng lêi ph¶n b¸c hÕt søc dµi dßng tr­íc c¸c c«ng nh©n. Hµng lo¹t phiªn häp cña khu vùc ®­îc tiÕn hµnh chØ nh»m vµo viÖc ®ã, cßn ë c¸c chi héi th× thËm chÝ kh«ng thÓ tá th¸i ®é kiªn quyÕt chèng l¹i nh÷ng ®iÒu nh¶m nhÝ "nhµm tai Õ Èm" Êy, ®Æc biÖt tr­íc khi tiÕn hµnh bÇu cö th× kh«ng thÓ nghÜ g× ®Õn viÖc ®ã ®­îc. T«i hy väng ®Õn ngµy mai sÏ cßn gÆp ®­îc L.Bl¨ng. NÕu kh«ng lµm ®­îc viÖc ®ã th× ®Õn ngµy kia thÕ nµo t«i còng sÏ tr«ng thÊy anh Êy. NÕu t«i kh«ng cã kh¶ n¨ng th«ng b¸o g× thªm trong bøc th­ nµy th× ®Õn thø b¶y anh sÏ ®­îc biÕt nh÷ng tin tøc míi. Tuy nhiªn, Rai-n¬-h¸t ®· nãi ba l¸p víi t«i vÒ sè l­îng b¶n cña cuèn s¸ch ®· b¸n ®­îc - kh«ng ph¶i 37 b¶n, mµ lµ 96 b¶n ®· b¸n ®­îc trong tuÇn lÔ tr­íc. Còng vµo ngµy h«m Êy chÝnh t«i ®· mang ®Õn cho L. Bl¨ng cuèn s¸ch cña anh1*. TÊt c¶ sè l­îng b¶n cña cuèn s¸ch ®ã ®· ®­îc ph©n ph¸t theo c¸c ®Þa chØ ®­îc Ên ®Þnh; nh÷ng b¶n cña cuèn s¸ch Êy chØ kh«ng ®­îc göi tíi cho La-m¸c-tin («ng ta kh«ng cã mÆt ë ®©y), L.Bl[¨ng] vµ Vi-®an v× kh«ng t×m ®­îc ®Þa chØ cña ng­êi nµy. T«i ®· chØ thÞ chuyÓn cuèn s¸ch nµy cho tê "Presse". - Tuy nhiªn, ph¶i nãi r»ng bé phËn c«ng t¸c ph¸t hµnh ë chç Phr¨ng-c¬ ®­îc tæ chøc mét c¸ch thùc sù dë kinh khñng. Mong anh chÝ Ýt h·y quan t©m lµm sao ®Ó trong thêi gian chóng ta v¾ng mÆt, M«-dÐt kh«ng cã nh÷ng hµnh ®éng ngu xuÈn! VËy nhÐ, chµo t¹m biÖt! ¡. cña anh Verte2*. Trang ®Çu bøc th­ cña ¡ng-ghen göi M¸c, _____________________________________________________________________________________________ 23 - 24 th¸ng M­êi mét 1847 1* C.M¸c. "Sù khèn cïng cña triÕt häc" 2* - H·y xem ë mÆt sau
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học