1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 2 phần 3

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 2 phần 3

Tờ Deutsch - Französische Jahrbücher đã chứng minh cho ông Bau-ơ rằng thứ nhân tính tự do đó và sự thừa nhận nó chẳng qua chỉ là sự thừa nhận cá nhân thị dân ích kỷ và sự vận động không gì ngăn cản nổi của những nhân tố tinh thần và nhân tố vật chất hợp thành nội dung của điều kiện sinh hoạt của cá nhân ấy Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 172 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 173 86 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN tiện bàn đến tự do hành động, tự do cư trú

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 45

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:42 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 172 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 173 86 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN tiện bàn đến tự do hành động, tự do cư trú, tự do đi lại, tự do kinh r ằng cố gắng của người Do Thái nhằm đòi thừa nhận nhân tính tự do của mình chính là cố gắng của họ hòng đạt được n hân quyền doanh, v.v., ông ta giải thích một cách chính xác ý nghĩa của những p hổ biến. cố gắng của người Do Thái nhằm giành cho được sự thừa nhận nhân tính tự do. Tất cả những biểu hiện đó của " nhân tính tự do" đ ã Tờ "Deutsch - Französische Jahrbücher" đã chứng minh cho ông được thừa nhận một cách hết sức khẳng định trong bản Tuyên Bau-ơ rằng thứ "nhân tính tự do" đó và "sự thừa nhận" nó chẳng ngôn nhân quyền của nước Pháp. Người Do Thái càng có quyền qua chỉ là sự thừa nhận cá nhân thị dân ích kỷ v à sự vận động yêu cầu thừa nhận "nhân tính tự do" của mình vì "xã hội thị dân tự k hông gì ngăn cản nổi của những nhân tố tinh thần và nhân tố vật do" mang tính chất thương nghiệp thuần tuý và Do Thái, và người chất hợp thành nội dung của điều kiện sinh hoạt của cá nhân ấy, tức Do Thái từ lâu đã là thành viên tất nhiên của nó rồi. Sau nữa, nội dung sinh hoạt thị dân h iện đại , rằng vì vậy n hân quyền k hông "Deutsch Französisch - Jahrbücher" đã chỉ rõ tại sao thành viên của làm cho người ta thoát khỏi tôn giáo, mà chỉ làm cho người ta có t ự xã hội thị dân được gọi là "con người" par excellence1* , tại sao do t ín ngưỡng t ôn giáo; r ằng nhân quyền không làm cho người ta nhân quyền được gọi là "quyền bẩm sinh". thoát khỏi tài sản mà chỉ làm cho người ta có t ự do chiếm hữu tài sản; nhân quyền không làm cho người ta vứt bỏ hành động xấu xa Về nhân quyền, "s ự p h ê p h á n " không thể nói ra điều nào có là chạy theo của cải, mà chỉ làm cho người ta có t ự do kinh doanh. tính phê phán hơn điều mà Hê-ghen đ ã nói là nhân quyền k hông Người ta đã chỉ rõ cho ông Bau-ơ rằng n hà nước hiện đại thừa phải l à bẩm sinh mà là sản sinh ra trong lịch sử. Sau hết, sự phê nhận nhân quyền và n hà nước cổ đại thừa nhận chế độ nô lệ l à phán quả quyết rằng muốn đem lại cho người khác và bản thân cùng một ý nghĩa. Nghĩa là, giống như c ơ sở tự nhiên của nhà nước mình nhân quyền phổ biến thì người Do Thái và tín đồ Cơ Đốc p hải cổ đại là chế độ nô lệ, cơ sở tự nhiên của n hà nước hiện đại là xã hội hy sinh đặc quyền tín ngưỡng ( nhà thần học phê phán xuất phát từ thị dân và con người của xã hội thị dân, tức là con người độc lập chỉ quan điểm của tư tưởng cố định d uy nhất của mình để giải thích liên hệ với người khác thông qua cái nút là lợi ích tư nhân và tính tất mọi sự vật) và đặc biệt đối lập với lời quả quyết đó là sự thực đã yếu tự nhiên vô ý thức, tác là kẻ n ô lệ cho doanh nghiệp của mình, được ghi trong tất cả các bản tuyên bố không phê phán về nhân nô lệ cho nhu cầu h ám lợi riêng của mình và người khác. Nhà nước quyền: quyền tín ngưỡng bất cứ cái gì, quyền tôn thờ bất cứ tôn giáo hiện đại thừa nhận cơ sở tự nhiên đó của nó với tính cách như vậy nào đều được thừa nhận một cách hết sức khẳng định là nhân quyền trong n hân quyền phổ biến chứ không sáng tạo ra nó. Là sản phẩm phổ biến. Ngoài ra "s ự p h ê p h á n " phải biết rằng cái cớ để đánh của xã hội thị dân, một xã hội d o sự phát triển của b ản thân bại phái Hê-be thì chủ yếu là ở chỗ phái này xâm phạm nhân quyền mà b uộc p hải thoát k hỏi gô ng cù m chính trị cũ, nhà n ước vì nó xâm phạm t ự do tôn giáo, rằng sau này khi khôi phục tự do thờ hiện đ ại đã dù ng biện ph áp t uyên b ố n hân q uyền đ ể thừa cúng, người ta cũng viện đến nhân quyền. nhậ n, về phía mì nh, nơi chô n ra u cắt r ốn của mình và cơ sở " Cò n n h ư về bả n c hấ t c h í n h t rị t hì sự p hê p h á n đ ã t he o d õ i mâ u t huẫ n c ủa nó của mì n h. Do đ ó, sự giải phó ng c h ính trị c ủa n gười Do T hái và sự b an bố " n hân qu yền" c h o người Do Thá i là một hành vi tro ng đ ó cả hai mặt q u y đị nh l ẫn nh au. Khi ngài R ít-xơ n h ân 1* - chính cống
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 174 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 175 87 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN n gược lên đến tận c hỗ mà mâu t huẫn gi ữa lý luận và thực ti ễn đ ã từng đư ợc nghiên cứ u S ự phê phán đem đối lập " ý nghĩa thực tiễn của đặc quyền" v ới một các h t riệt để trong 50 nă m qua, ngược l ên mãi cho đến c hế đ ộ đại nghị Pháp, t rong " lý luận tự do", đ ối lập " tình trạng công pháp" với " hiệu lực đó t ự do lý luận bị thực ti ễn bác bỏ, còn t ự do sinh hoạt t hực tế thì phí công tì m kiếm lập pháp của đặc quyền". bi ểu hiện của mình trong lý l uận. Sau khi cả đến ảo tưởng cơ bả n c ũng đã được vạc h ra t hì cầ n phải chỉ ra rằng mâu Đ ể khỏi giải thích một cách sai lầm ý kiến của s ự p h ê p h á n, t huẫn t rong các cuộc tranh luận ở nghị viện Pháp mà sự phê phán phát hiện, t ức mâu chúng ta hãy nhớ lại rằng mâu thuẫn mà sự phê phán phát hiện t huẫn gi ữa l ý luận t ự do và ý n ghĩ a thực ti ễn của đặc quyền , mâu thuẫ n giữa hi ệu lực trong các cuộc tranh luận ở nghị viện Pháp cũng tức là mâu thuẫn l ập pháp c ủa đặc quyền và t ình trạng công pháp, t rong đó c hủ nghĩa vị kỷ c á nhân t huần t uý mưu t oan chiế m l ấy s ự đóng kín của đặc quyền, - mâu thuẫ n đó là m âu thuẫn "nên hiểu là" p hổ biến. Tiện đây bàn qua về vấn đề mỗi tuần quy phổ biến t rong phạ m vi ấy". định một ngày cho trẻ em nghỉ lao động. Có người đề nghị ngày chủ Mâu thuẫn mà sự phê phán phát hiện được trong những cuộc nhật. Khi trả lời vấn đề này, một nghị sĩ đề nghị không ghi ngày chủ tranh luận ở nghị viện Pháp không phải là cái gì khác hơn là mâu nhật vào trong luật pháp, vì ông ta cho rằng ghi như thế là trái hiến thuẫn của chế độ lập hiến . Nếu sự phê phán hiểu mâu thuẫn đó là pháp. Bộ trưởng Mác-tanh (đuy-No) cho rằng đề nghị đó là một mâu thuẫn p hổ biến t hì nó đã hi ểu mâu thuẫn chung của chế độ lập mưu toan tuyên bố đạo Cơ Đốc không tồn tại nữa. Grê-mô-ê đại hiến. Nếu sự phê phán còn đi xa hơn chỗ nó "phải đi" nghĩa là, nếu biểu cho những người Do Thái ở Pháp tuyên bố rằng vì tôn trọng tôn giáo của tuyệt đại đa số người Pháp, người Do Thái không có gì nó đi tới ý nghĩ xóa bỏ mâu thuẫn phổ biến đó thì nó sẽ đi thẳng từ chống lại việc ghi ngày chủ nhật. Như vậy, theo lý luận tự do, c hế độ quân chủ l ập hiến sang n hà nước đại nghị dân chủ, s ang nhà người Do Thái và tín đồ Cơ Đốc đều bình đẳng, nhưng căn cứ vào nước hiện đại hoàn bị. Vì sự phê phán chưa hề phân tích một cách thực tế, tín đồ Cơ Đốc có đặc quyền hơn người Do Thái, vì nếu phê phán bản chất của sự giải phóng về chính trị, chưa phát hiện không như vậy thì làm thế nào mà ngày chủ nhật nhật của đạo Cơ được quan hệ giữa bản chất ấy với bản chất con người, nên chỉ có Đốc lại được ghi vào trang luật pháp đặt ra cho toàn thể người Pháp? thể bàn đến s ự kiện giải phóng chính trị, đến nhà nước hiện đại đã phát triển, nghĩa là chỉ có thể bàn đến chỗ: sự tồn tại của nhà nước Phải chăng ngày nghỉ của đạo Do Thái lại không có được quyền hiện đại là phù hợp với bản chất của nó, do đó không chỉ n hững như vậy sao ? Hoặc giả cũng có tình hình là trong đời sống thực tế thiếu sót t ương đối mà cả n hững thiết sót t uyệt đối họp thành bản của nước Pháp, người Do Thái thực tế không bị thiệt vì đặc quyền chất của nhà nước hiện đại đều có thể được xem xét và nêu lên rõ của đạo Cơ Đốc, song pháp luật lại không dám công khai thừa nhận sự bình đẳng thực tế đó. Mọi mâu thuẫn của bản chất chính trị mà ông ràng. Bau-ơ nêu lên trong tác phẩm "Vấn đề Do Thái", mọi mâu thuẫn của Đoạn văn "có tính phê phán" trích dẫn trên kia càng có giá trị chế độ lập hiến, - chế độ này căn bản là mâu thuẫn giữa nhà nước khi nó chứng minh hai năm rõ mười rằng chính khi sự phê phán tự đại nghị hiện đại với nhà nước đặc quyền cũ, - là như thế đấy. cho rằng mình vượt hẳn lên trên "bản chất chính trị", thì trái lại nó Ông Bau-ơ đã mắc một sai lầm hết sức căn bản khi ông ta cho thấp hơn bản chất đó rất nhi ều, nó vẫn cứ phải tiếp tục tìm cách rằng bằng cách quan niệm và phê phán mâu thuẫn đó là mâu lấy bản chất chính trị làm biện pháp giải quyết những mâu thuẫn thuẫn "phổ biến", ông ta đã tiến từ bản chất c hính trị l ên bản c ủa mình, v ẫn cứ phải giữ thái độ ngoan cố không chịu hiểu tí gì chất c on người . Quan niệm như vậy về mâu thuẫn đó chỉ có nghĩa về n guyên tắc của nhà nước hiện đại.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 176 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 177 88 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN xã hội nhưng đồng thời lại kết hợp họ trong những đoàn thể riêng l à tiến từ sự giải phóng nửa chừng về chính trị lên sự giải phóng hoàn toàn về chính trị, từ chế độ quân chủ lập hiến lên nhà nước biệt quy mô bé nhỏ thì công nghiệp tự do và mậu dịch tự do xác lập đại nghị dân chủ. con người đã được giải phóng khỏi đặc quyền và không còn liên hệ với người khác nữa dù chỉ là bằng mối liên hệ chung b ên ngoài v à Ông Bau-ơ cho rằng khi xoá bỏ đ ặc quyền , ông ta cũng xoá bỏ gây ra cuộc đấu tranh chung giữa con người với con người, giữa cá cả đ ối tượng của đặc quyền. Về lời tuyên bố của Mác-tanh (đuy- nhân với cá nhân. Cũng vậy, toàn bộ x ã hội thị dân chỉ là cuộc No), ông nhận xét: chiến tranh ấy giữa những cá nhân do đ ặc tính của cá nhân mà đã " Nếu k hông có tôn giáo đặc quyền nào cả thì cũng không còn tôn giáo nào nữa. Tước bỏ ti nh thần bài tha của tôn giáo đi thì tôn gi áo cũng không còn tồn tại nữa". tách rời nhau, là sự vận động phổ biến không gì ngăn nổi của những Hoạt động công nghiệp k hông bị xoá bỏ cùng với sự xoá bỏ sức sống tự phát đã thoát khỏi xiềng xích của đặc quyền. Sự đối đ ặc quyền của p hường hội , nghiệp đoàn và các hội đồng nghiệp; lập giữa n hà nước đại nghị dân chủ v ới x ã hội thị dân l à sự hoàn trái lại, chỉ sau khi xoá bỏ những đặc quyền đó thì c ông nghiệp thành của sự đối lập c ổ điển giữa đ oàn thể công pháp với c hế độ c hân chính mới bắt đầu phát triển được. C hế độ tư hữu ruộng đất nô lệ. Trong thế giới hiện đại, mỗi một người đều là thành viên của k hông bị xoá bỏ cùng với sự xoá bỏ đ ặc quyền c hiếm hữu ruộng chế độ nô lệ đ ồng thời cũng là thành viên của đoàn thể công pháp. đất; trái lại, chỉ sau khi xoá bỏ đặc quyền chiếm hữu ruộng đất thì Chính chế độ nô lệ của x ã hội thị dân trông bề ngoài, t hì cực kỳ t ự sự vận động phổ biến của chế độ tư hữu ruộng đất mới bắt đầu do v ì nó dường như là hình thức hoàn bị của sự đ ộc lập của cá bằng con đường tự do phân nhỏ và tự do chuyển nhượng. M ậu dịch nhân; cá nhân này coi sự vận động - một sự vận động không gì k hông bị xoá bỏ cùng với sự xoá bỏ đ ặc quyền mậu dịch ; trái lại, ngăn cản nổi, không còn bị ràng buộc bởi những liên hệ chung cũng chỉ có trong tự do mậu dịch thì mới thực sự thực hiện được mậu như bởi con người, - của những yếu tố sinh hoạt đã bị tha hoá của dịch. Cũng vậy, chỉ nơi nào không có tôn giáo đ ặc quyền nào cả mình, như tài sản, công nghiệp, tôn giáo, v.v., là sự tự do của (như các bang Bắc Mỹ) thì tôn giáo mới t hực tế p hát triển một cách chính mình, k ỳ thực thì trái lại sự vận động ấy là sự nô lệ hoàn bị phổ biến. của cá nhân và cái đối lập trực tiếp của nhân tính. Ở đây, p háp Cơ sở của " tình trạng công pháp" hiện đại, cơ sở của nhà nước quyền đ ã thay thế cho đ ặc quyền . phát triển hiện đại không phải là xã hội trong đó đặc quyền thống trị như sự phê phán tưởng mà là xã hội trong đó đ ặc quyền đã bị xoá Như vậy là chỉ ở đây, nơi mà giữa lý luận tự do và ý nghĩa thực bỏ và đã bị tiêu diệt , là xã hội thị dân đ ã phát triển, trong đó tiễn của đặc quyền không có bất cứ mâu thuẫn nào cả, nơi mà trái những yếu tố sinh hoạt còn bị ràng buộc về mặt chính trị dưới sự lại việc thực tế xoá bỏ đặc quyền, công nghiệp t ự do v à mậu dịch thống trị của đặc quyền có địa bàn để tự do phát triển. Ở đây, b ất cứ t ự do , v.v., đều thích ứng với "lý luận tự do", nơi mà b ất cứ s ự "sự đóng kín đặc quyền" n ào đều không đối lập với sự đóng kín đóng kín đặc quyền n ào c ũng đều không đối lập với tình trạng khác, cũng không đối lập với tình trạng công pháp. Công nghiệp công pháp, nơi mà mâu thuẫn do sự phê phán phát hiện ra đã b ị tự do và mậu dịch tự do xoá bỏ sự đóng kín đặc quyền, do đó xoá bỏ - c hỉ ở đây, mới đ ang tồn tại nhà nước hiện đại hoàn bị. cũng xóa bỏ cuộc đấu tranh giữa các thứ đóng kín đặc quyền; trái Đ iều luật thống trị ở đây chính là t rái ngược v ới điều luật mà lại, ở vị trí của những đặc qu yền, tách rời con người với toàn bộ
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 178 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 179 89 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN Pháp thì tại sao nó không cố gắng hiểu mâu thuẫn đó là mâu ô ng Bau-ơ hoàn toàn nhất trí với ý kiến của ngài Mác-tanh (đuy-No) thuẫn p hổ biến , điều mà theo nó thì " phải" n hư vậy. tuyên bố nhân các cuộc tranh luận ở nghị viện Pháp: " Song, bây giờ k hông thể đ i bước đó được... không những chỉ vì... mà còn vì nếu " Nếu như M ác-tanh (đuy-No) gi ải t hích rằng đề nghị không ghi n gày chủ nhật c ủa đạo không có t àn dư cuối cùng l à sự xen kẽ nội tại với vật đối l ập của mì nh thì k hông thể Cơ Đốc trong p háp luật l à đề nghị tuyên bố đạo Cơ Đốc không tồn t ại nữa t hì cũng vì lý p hê phán được, vì nếu thi ếu điể m đó thì sự phê phán k hông thể đạt tới chỗ mà c hỉ một do đó, - mà l ý do này là có căn cứ đầy đủ, - b ản tuyên bố nói rằng p háp luật về ngày nghỉ bước n ữa thôi l à tới được". c ủa người Do Thái không còn có hiệu lực đối với người Do Thái nữa có t hể trở thành b ản thông cáo nói rằng đạo Do Thái không còn tồn tại nữa". K hông thể... vì... không thể! Hơn nữa s ự p h ê p h á n khẳng Ở một nhà nước hiện đại phát triển thì t rái hẳn lại. Nhà nước định rằng không thể đi " một bước" quyết định cần thiết để "có thể tuyên bố rằng tôn giáo cũng như các yếu tố khác của đời sống thị đạt tới chỗ mà chỉ một bước nữa thôi là tới được". Vậy ai sẽ bác bỏ dân chỉ b ắt đấu t ồn tại đầy đủ khi nhà nước tuyên bố rằng chúng là điều này nhỉ? Muốn tới được cái nơi mà chỉ " một bước" nữa thôi là p hi chính trị, do đó để cho chúng tự làm công việc của chúng. tới được thì quyết không thể tiến thêm " một bước" đ ó, vì bước này tất sẽ làm cho chúng ta đi quá nơi đó, thành thử lại là đi quá "một Thích ứng với việc chấm dứt sự tồn tại c hính trị c ủa những yếu tố bước". đó, chẳng hạn như việc chấm dứt sự tồn tại chính trị của t ài sản t hông qua việc xoá bỏ t ư cách bầu cử, việc thủ tiêu t ôn giáo về mặt Cái gì kết thúc tốt đẹp đều tốt đẹp! Cuối cuộc chiến đấu của nó chính trị, thông qua việc xoá bỏ q uốc giáo, - chính thích ứng với chống quần chúng thù địch với "vấn đề Do Thái" của ông Bau-ơ, s ự việc tuyên bố như vậy về sự tiêu vong chính trị của chúng, là sự p h ê p h á n ý thức được rằng sự hiểu biết của nó về " nhân quyền" , phát triển mạnh mẽ của đời sống của những yếu tố đó, một đời sống "sự đánh giá" của nó v ề "tôn giáo trong thời đại cách mạng Pháp", từ nay sẽ phục tùng, không gặp trở ngại gì, những quy luật của bản "cái bản chất chính trị tự do mà có khi n ó nêu lên trong phần cuối thân mình, sẽ phát triển hết sức rộng rãi. những nghị luận của mình", tóm lại toàn bộ "thời đại cách mạng Pháp, đối với s ự p h ê p h á n , chỉ là một sự tượng trưng không hơn T rạng thái vô chính phủ l à quy luật của xã hội thị dân đã thoát không kém, - do đó, nói theo ý nghĩa thông thường và chính xác, khỏi những đ ặc quyền l àm cho xã hội tan rã, mà t rạng thái vô không phải là thời đại thí nghiệm cách mạng của người Pháp - nghĩa chính phủ của xã hội thị dân l ại là cơ sở của t ình trạng công pháp là chẳng qua chỉ là biểu hiện hư ảo của những hình tượng mà cuối h iện đại, giống như tình trạng công pháp, về phía nó, cũng là sự cùng s ự p h ê p h á n đã thấy trước mắt nó". Chúng ta không bảo đảm cho trạng thái vô chính phủ đó. Chúng đối lập với nhau, muốn làm cho sự phê phán không thể tự an ủi rằng nếu có phạm như thế nào, đến mức nào thì quy định lẫn nhau như thế ấy và đến sai lầm về mặt chính trị thì điều đó bao giờ cũng chỉ xảy ra ở phần mức ấy. "cuối" và phần "kết thúc" của tác phẩm của nó mà thôi. Một tên Qua sự trình bày trên, chúng ta có thể thấy được trình độ của nghiện rượu nổi tiếng thường quen tự an ủi rằng hắn chưa hề bao s ự p h ê p h án lĩnh hội "cái mới" là khá đến mức nào. Nếu chúng giờ uống say trước nửa đêm. ta không có ý định vượt ra ngoài phạm vi của "sự phê phán thuần Trong lĩnh vực "vấn đề Do Thái", không nghi ngờ gì nữa, sự phê tuý", chúng ta sẽ đặt ra một vấn đề: sự phê phán đã phát hiện phán đã giành được của kẻ thù ngày càng nhiều địa bàn. Trong được mâu thuẫn nói trên trong các cuộc tranh luận ở nghị viện "Vấn đề Do Thái" số 1, tác phẩm của sự phê phán được ông Bau-ơ
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 180 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 181 90 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN " Nhưng những tư tưởng mà cách mạng Pháp làm nảy nở, không vượt ra ngoài cái t rật che chở vẫn còn là tuyệt đối và đã vạch rõ ý nghĩa " chân chính" và tự mà nó muốn lật đổ bằng bạo lực". "phổ biến" của "vấn đề Do Thái". Trong số 2, sự phê phán "không hy X ưa nay, t ư tưởng k hông thể đưa người ta vượt ra ngoài trật tự vọng và không c ó quyền" v ượt ra ngoài phạm vi của sự phê phán. thế giới cũ được; trong bất cứ tình huống nào, tư tưởng cũng chỉ có Trong số 3, sự phê phán đáng lý p hải đ i thêm " một bước" , nhưng thể đưa người ta vượt ra ngoài phạm vi tư tưởng của trật tự thế giới lại "không thể" đi được... vì "không thể". Không phải là "nguyện cũ mà thôi. Thật vậy, tư tưởng căn bản không thể t hực hiện được vọng và quyền hạn" của nó, mà là việc nó sa vào lưới của "vật đối cái gì hết. Muốn thực hiện tư tưởng thì cần có những con người sử lập" của nó đã ngăn cản nó hoàn thành " một bước" đ ó. Nó rất dụng lực lượng thực tiễn. Như vậy, theo đúng n ghĩa t ừng chữ thì muốn vượt qua cửa ải cuối cùng, song không may là đôi hài bảy luận điểm có tính phê phán trên đây lại cũng là một chân lý tự nó dặm có tính phê phán của nó lại bị m ột dúm nhỏ xíu quần chúng đã dễ hiểu, tức lại là một " sự nghiên cứu" . cuối cùng còn sót lại q uấn lấy nên không nhúc nhích được nữa. Không hề bị sự nghiên cứu đó đụng chạm đến, cách mạng Pháp c- Cuộc chiến đấu có tính phê phán chống lại cách đã làm nảy nở những tư tưởng vượt ra ngoài phạm vi t ư tưởng của mạng Pháp toàn bộ trật tự thế giới cũ. Phong trào cách mạng bắt đầu năm 1789 ở Cercle social 51 , giữa đường đã có những đại biểu chính là L ơ-cléc T ính hạn chế của quần chúng đ ã buộc "tinh thần", sự phê phán và ông Bau-ơ coi c ách mạng Pháp k hông phải là thời đại thí và R u , cuối cùng tạm thời thất bại với âm mưu của Ba-bớp, - phong trào đó, đã làm nảy nở tư tưởng cộng sản mà Bu-ô-na-rô-ti, bạn của nghiệm cách mạng của người Pháp theo "ý nghĩa văn xuôi" , m à Ba-bớp đ ã lại đề xướng lên ở Pháp sau cách mạng 1830. Tư tưởng "chỉ" l à " sự tượng trưng và biểu hiện hư ảo" của những ảo tưởng này qua nghiên cứu triệt để trở thành t ư tưởng của trật tự thế giới phê phán của chính ông ta. H ối hận về "sự thất sách" của mình, sự mới. phê phán lại tiến hành một cuộc nghiên cứu mới về cách mạng. Đ ồng thời nó còn trừng phạt kẻ quyến rũ sự ngây thơ của nó, tức "quần " Sau khi cách mạng do đó" (!) "đã xoá bỏ những bức t ường phong ki ến bên trong sinh hoạt của nhân dân, nó buộc phải thoả mãn, thậm chí nhen lên chủ nghĩa vị kỷ t huần khiết chúng", bằng cách thông báo những kết quả cuối cùng của "cuộc của dân tộc, mặt khác nó buộc phải kìm hãm chủ nghĩa vị kỷ ấy bằng cái bổ sung t ất yếu nghiên cứu mới" đó. của nó, bằng sự t hừa nhận một vật tồn tại t ối cao, bằng sự xác nhận với mức tối đa một trật tự nhà nước phổ biến, một t rật t ự nhà nước phải liên kết các nguyên tử vị kỷ ri êng lẻ " Cách mạng Pháp l à một cuộc thí nghiệm còn hoàn toàn thuộc về thế kỷ XVIII". với nhau". Một cuộc thí nghiệm của thế kỷ XVIII, như cách mạng Pháp, còn C hủ nghĩa vị kỷ của dân tộc là chủ nghĩa vị kỷ tự phát của trật hoàn toàn là một cuộc thí nghiệm của thế kỷ XVIII chứ không phải tự nhà nước phổ biến, đối lập với chủ nghĩa vị kỷ của đẳng cấp là của thế kỷ XIX, đây là một chân lý niên đại học dường như "còn phong kiến. Vật tồn tại tối cao là sự xác nhận với mức tối đa hoàn toàn" thuộc vào loại chân lý "chẳng nói cũng dễ hiểu ngay từ trật tự nhà nước p hổ biến, do đó cũng là xác nhận dân tộc. Tu y đầu". Nhưng trong ngôn ngữ của sự phê phán có thành kiến nặng nhiên vật tồn tại tối cao cũng p hải k ìm hãm c hủ nghĩa vị kỷ của đối với chân lý "sáng như ban ngày", loại chân lý niên đại học ấy dân tộc, nghĩa là chủ nghĩa vị kỷ của trật tự nhà nước p hổ biến! được gọi là " sự nghiên cứu" v à tự nhiên là có địa vị của nó trong Kìm hãm chủ nghĩa vị kỷ bằng cách xác nhận nó, và thêm vào "sự nghiên cứu mới về cách mạng". đó, xác nhận nó về mặt t ôn giáo , nghĩa là thừa nhận nó là một
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 182 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 183 91 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN tất nhiên . Nguyên từ k hông có nhu cầu, n ó là một cái gì t ự tồn tại v ật tồn tại siêu phàm và do đó là một vật tồn tại thoát khỏi mọi sự độc lập ; thế giới bên ngoài nó là s ự trống rỗng tuyệt đối, nghĩa là ràng buộc của con người, đó thật là một nhiệm vụ thực sự có tính không có bất cứ nội dung nào, không có bất cứ ý nghĩa nào, không phê phán ! Những người sáng tạo ra vật tồn tại tối cao không biết có bất cứ tầm quan trọng nào chính là vì nguyên tử bao gồm trong gì về ý đồ có tính phê phán ấy của mình. bản thân nó t oàn bộ vạn vật. Trong quan niệm phi cảm tính của Ông Buy-sê, người cho rằng cuồng nhiệt dân tộc dựa trên cuồng mình và trong sự trừu tượng không có sức sống của mình, cá nhân vị tín tôn giáo, đã hiểu rõ vị anh hùng R ô-be-xpi-e của mình hơn. kỷ của xã hội thị dân hãy cứ tưởng tượng mình là một n guyên tử đ i, La Mã và Hy Lạp đều tiêu vong vì chủ nghĩa dân tộc. Do đó khi nghĩa là tưởng tượng mình là một vật tồn tại của thế giới cực lạc quả quyết rằng cách mạng Pháp thất bại vì chủ nghĩa dân tộc, sự không có quan hệ với bất cứ cái gì, tự tồn tại độc lập, không có nhu phê phán không đưa ra được ý kiến độc đáo về cuộc cách mạng đó cầu, và tuyệt đối hoàn thiện ! H iện thực cảm tính của thế giới phi cả. Cũng vậy, khi nó quy định chủ nghĩa vị kỷ của dân tộc là chủ cực lạc không đếm xỉa gì đến sự tưởng tượng ấy của cá nhân đó. nghĩa vị kỷ t huần khiết, nó cũng không đưa ra được cái gì có liên Mỗi một cảm giác của anh ta đều buộc anh ta phải tin ở sự tồn quan đến dân tộc cả. Trái lại, nếu so sánh chủ nghĩa vị kỷ thuần tại của thế giới và các cá nhân khác bên ngoài anh ta; thậm chí chiếc dạ dày t ội lỗi của anh ta cũng hàng ngày nhắc nhở anh ta khi ết đó với chủ nghĩa vị kỷ thuần khiết của " cái tôi" của Phi-stơ rằng thế giới bên ngoài anh ta không phải là t rống rỗng , mà trái c hẳng hạn, thì chủ nghĩa vị kỷ thuần khiết đó tỏ ra là một thứ chủ lại thực sự là cái n hét đầy dạ dày anh ta. Mỗi hoạt động của bản nghĩa vị kỷ tự phát, thô sơ, hết sức tối tăm, thấm đầy máu thịt. chất của anh ta, mỗi đặc tính của anh ta, mỗi bản năng sinh hoạt Nhưng nếu tính thuần khiết của chủ nghĩa vị kỷ đó chỉ là tương đối của anh ta, đều trở thành một n hu cầu , thành một n hu cầu b iến trái với chủ nghĩa vị kỷ của những đẳng cấp phong kiến thì không t ính tự yêu mình c ủa anh ta thành sự yêu thích của anh ta đối với cần thiết một "sự nghiên cứu mới" nào về "cách mạng" để vạch ra những vật khác và những người khác ở bên ngoài anh ta. Nhưng vì rằng chủ nghĩa vị kỷ lấy dân tộc làm nội dung là phổ biến hơn hoặc nhu cầu của mỗi cá nhân riêng biệt không có một ý nghĩa hiển thuần khiết hơn chủ nghĩa vị kỷ chỉ lấy một đẳng cấp riêng biệt nhiên nào đối với một cá nhân vị kỷ khác có tư liệu thoả mãn nhu hoặc một tập đoàn riêng biệt nào đó làm nội dung. cầu đó, nghĩa là không có quan hệ trực tiếp nào đó với sự thoả mãn Sự giải thích của sự phê phán về trật tự nhà nước phổ biến cũng nhu cầu, nên mỗi cá nhân đều buộc phải xây dựng mối quan hệ đó bằng không kém có ý nghĩa giáo dục. Nó chỉ quả quyết rằng trật tự nhà cách là đến lượt mình lại làm kẻ môi giới giữa nhu cầu của người nước phổ biến phải duy trì sự liên hợp giữa các nguyên tử vị kỷ khác với đối tượng của nhu cầu đó. Như vậy chính t ính tất yếu tự riêng lẻ. nhiên, chính đ ặc tính của con người, mặc dù chúng biểu hiện thành hình thức tha hoá như thế nào đi nữa, chính l ợi ích l à cái liên kết Nói một cách chính xác và theo ý nghĩa thông thường thì các thành viên của xã hội thị dân lại với nhau. Mối liên hệ hiện thực thành viên của xã hội thị dân hoàn toàn không phải là n guyên tử. giữa họ với nhau là đời sống thị dân chứ không phải đời sống chính Đ ặc tính c ủa nguyên tử là ở chỗ nó không có thuộc tính n ào , do trị. Vậy thì cái liên kết các nguyên tử của xã hội thị dân không phải là đó không liên hệ với những vật tồn tại ở bên ngoài nó bằng bất n hà nước mà chính là sự thực sau đây: chúng chỉ là n guyên tử t rong cứ mối tương quan nào do b ản tính c ủa nó q uyết định m ột cách
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 184 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 185 92 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN q uan niệm, trong bầu trời của trí tưởng tượng của mình, còn trên thực chất nhân dân" cổ đại và nêu lên cả những vị anh hùng của nó như: Li-cuốc-gơ, Đê-mô-xten, Min-ti-át, A-ri-xti, Bru-tút lẫn bọn đồi bại tế, chúng là những thực thể khác hẳn với nguyên tử, chúng không phải như Ca-ti-li-na, Xê-da, Clô-đi-út, Pi-dông. là n hững kẻ vị kỷ thần thánh mà là n hững con người vị kỷ. N gày nay, chỉ có s ự mê tín về chính trị mới còn cho rằng nhà nước phải Trong báo cáo về việc bắt giam Đăng-tông (bản báo cáo mà sự phê củng cố đời sống thị dân, trong khi thực ra thì trái lại, chính là đời phán đã dẫn ra) Xanh-Giuy-xtơ nói rất rõ ràng rằng: sống thị dân củng cố nhà nước. "Sau n gười La Mã, thế giới trở nên trống rỗng và chỉ có sự tưởng nhớ tới họ mới làm cho thế giới đầy nội dung và mới lại tiên đoán được t ự do" . " Tư t ưởng vĩ đại của R ô-bê-xpi-e và X anh-Giuy-xtơ n hằm sáng t ạo ra " nhân dân tự V à theo phương thức cổ đại, ông ta buộc tội Đăng-tông là C a- do" mà quy tắc sinh hoạt thì hoàn toàn chỉ là c hính nghĩa v à đ ạo đức - c hẳng hạ n xe m báo cá o của Xanh-Gi uy- xtơ về tội ác của Đăng-t ông và một bả n báo cá o k hác c ủa ô ng ti-li-na t hứ hai. về c hế độ cả nh sát phổ biế n - c hỉ hoà n t oà n nhờ k hủng bố mới có t hể tạ m t hời d uy trì Trong bản báo cáo khác (về c hế độ cảnh sát phổ biến) c ủa đ ư ợc; t ư tư ởng đó l à một m âu thu ẫn mà nhữ ng phầ n t ử t hấ p hèn và íc h k ỷ t rong b ả n ch ất nhâ n dâ n c hống l ại một cá c h sợ hãi và nha m hi ể m t ới mứ c đ ộ đú ng như ngư ời ta Xanh-Giuy-xtơ , n gười cộng hoà đ ược mô tả hoàn toàn theo tinh đã có t hể dự tí nh". thần cổ đại nghĩa là c ương nghị , khiêm tốn, giản dị, v.v.. Cơ quan C âu nói có t ính phê phán tuyệt đối coi "nhân dân tự do" là một cảnh sát, về bản chất, phải là một tổ chức tương ứng với V iện kiểm " mâu thuẫn" mà những phần tử của " bản chất nhân dân" p hải sát của La Mã. Ông nêu tên tuổi những nhân vật như Cô-đrút, Li- c hống lại l à một câu tuyệt đối rỗng tuếch đến mức nào, điều đó cuốc-gơ, Xê-da, Ca-tô, Ca-ti-li-na, Bru-tút, Ăng-toan, Ca-xi-út. Đến n gười ta có t hể t h ấ y rõ ở ch ỗ là t h eo ý Rô -b e- xpi - e và cuối, ông thâu tóm đặc trưng của " tự do , chính nghĩa và đạo đức" mà ông yêu cầu, trong một câu duy nhất: Xa nh-Giuy-xtơ thì t ự do, chính nghĩa, đạo đức t rái lại chỉ có thể là những biểu hiện sinh hoạt của " nhân dân" v à thuộc tính của " Người cách mạng phải thành n gười La Mã". "bản chất nhân dân". Rô-be-xpi-e và Xanh-Giuy-xtơ nói một cách Rô-be-xpi-e, Xanh-Giuy-xtơ và đảng của họ bị diệt vong vì họ hết sức rõ ràng về "tự do, chính nghĩa và đạo đức" cổ đại, v ốn chỉ có lẫn lộn n ước cộng hoà dân chủ - thực tại cổ đại dựa trên c hế độ nô ở " bản chất nhân dân". Ở thời kỳ cường thịnh của họ, n hững người lệ thực sự v ới n hà nước dân chủ đại nghị duy linh hiện đại d ựa trên Xpác-tơ, những người A-ten, những người La Mã là "nhân dân tự do, chế độ nô lệ đã được giải phóng, dựa trên x ã hội tư sản. B uộc phải thừa nhận và chuẩn y, về mặt h ình thức nhân quyền, x ã hội tư sản chính nghĩa và có đạo đức". hiện đại, tức là xã hội công nghiệp, xã hội tràn ngập cạnh tranh " Khi t rình bày những nguyên tắc của đạo đức công cộng (trong phiên họp ngày 5 phổ biến, xã hội lấy việc tự do theo đuổi lợi ích riêng làm mục t háng Hai 1974, của Hội nghị Quốc ư ớc), Rô-be-xpi-e đặt câu hỏi : n guyên tắc cơ bản đích, xã hội vô chính phủ, xã hội tràn đầy tính tự nhiên và tinh c ủa chí nh phủ dân chủ hoặc nhân dâ n l à gì ? L à đạo đức . Tôi nói đây là đạo đức c ông cộng , đạo đức đã l ập ra nhữ ng kỳ t ích vĩ đại ở Hy Lạp và La mã v à sẽ lập ra ở nư ớc thần tự tha hoá - buộc phải thừa nhận và chuẩn y tất cả những Pháp cộng hoà nhữ ng kỳ tích khi ến người ta phải kinh ngạc hơn. Đạ o đức mà chúng t ôi thứ đó, nhưng mặt khác sau đó lại muốn lấ y những cá nhân nói chẳng phải gì khác hơn là lòng yê u tổ quốc và luật pháp của tổ quốc". riêng biệt để xoá bỏ mọi b iểu hiện sống c ủa xã hội đó, đồng Tiếp đó, ông đặc biệt gọi n gười A-ten v à người Xpác-tơ l à "nhân thời muố n p hỏn g t h eo hì nh t hức c ổ đạ i đ ể xâ y dự ng đ ầu não dân tự do". Ông thường xuyên nhắc người nghe hồi tưởng lại " bản
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 186 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 187 93 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN c hính trị c ủa xã hội đó, như thế thì sai lầm to lớn biết nhường đã bị búa rìu của cách mạng đập tan, mà vô số người sở hữu mới tích cực canh tác toàn diện với những biểu hiện cuồng nhiệt đầu nào! tiên; những hoạt động nhộn nhịp đầu tiên của nền công nghiệp đã Sai lầm đó mang tính chất bi kịch khi Xanh-Giuy-xtơ, trong được giải phóng, - đây là một số biểu hiện sinh hoạt của xã hội tư ngày bị hành hình, đã chỉ vào tấm biển lớn ghi bản " Tuyên ngôn sản mới chào đời. Đại biểu c hân chính của xã hội tư sản l à g iai nhân quyền" t reo trong phòng Công-xi-éc-giơ-ri mà nói với một cấp tư sản . Như vậy là giai cấp tư sản đ ã bắt đầu n ền thống trị giọng tự hào rằng: "Nhưng chính ta đã sáng tạo ra cái này". Chính của nó. N hân quyền k hông còn c hỉ t ồn tại trên l ý luận nữa. tấm biển đó đã tuyên bố quyền của con người, mà con người này không thể là con người của nước cộng hoà cổ đại cũng như những Cái trở thành miếng mồi cho Na-pô-lê-ông ngày 18 tháng Sương mù quan hệ kinh tế và công nghiệp của anh ta không phải là quan hệ của không phải là phong trào cách mạng nói chung như sự phê phán, thực thời cổ đại. tin ở lời nói của một Rốt-tếch hay một Ven-cơ nào đó, đã lầm tưởng mà chính là g iai cấp tư sản tự do chủ nghĩa. C hỉ cần đọc Đây không phải là nơi biện hộ về mặt lịch sử cho sai lầm của những bài diễn văn của các nhà lập pháp thời bấy giờ là có thể tin những người theo chủ nghĩa khủng bố. như vậy. Khi đọc những bài diễn văn đó, người ta sẽ có ấn tượng " Sau sự sụp đổ của Rô-be-xpi-e , sự khai sáng về chính trị và p hong trào chính trị t iến rằng mình bị chuyển từ Hội nghị Quốc ước sang một Hạ nghị viện nhanh tới chỗ trở thành miếng mồi ngon cho Na-pô-l ê-ông là kẻ không ba o lâu, sau ngày 18 tháng Sương mù, đã có thể nói rằng: "Với những quan cai trị địa phương, với hiến binh và hiện đại nào đó. thầy tu của ta, với nước Pháp ta có thể làm tất cả những gì mà ta muốn". N a-pô-lê-ông l à sự thể hiện của trận chiến đấu cuối cùng của Lịch sử trần tục, trái lại, bảo chúng ta rằng: sau sự sụp đổ của chủ nghĩa khủng bố cách mạng chống x ã hội tư sản mà cuộc cách Rô-be-xpi-e, sự khai sáng v ề chính trị, trước kia muốn v ượt quá mạng đó đã công khai tuyên bố, và chống nền chính trị của xã hội b ản thân mình và lao mình vào ả o tưởng, lần đầu tiên bắt đầu được đó. Đúng là Na-pô-lê-ông đã hiểu được bản chất thực sự c ủa nhà thực hiện m ột cách tầm thường. C ách mạng đã giải phóng xã hội tư nước hiện đại; ô ng ta đã hiểu rằng nhà nước đó xây dựng trên sự sản khỏi gông cùm phong kiến và chính thức thừa nhận nó mặc dù phát triển thuận lợi của xã hội tư sản, trên sự vận động tự do của c hủ nghĩa khủng bố ra sức hy sinh nó cho một chế độ sinh hoạt lợi ích tư nhân, v.v.. Ông ta quyết định thừa nhận và bảo vệ cơ chính trị cổ đại. Trong thời kỳ Đ ố c chính , làn sóng sinh hoạt sở đó. Ông ta không phải là một nhà khủng bố không tưởng. của x ã hội tư sản đ ã dâng lên cuồn cuộn. Cao trào xây dựng xí Nhưng đồng thời Na-pô-lê-ông còn coi n hà nước l à m ục đích tự nghiệp cô ng thương nghiệp, sự ham muốn làm giàu, sự rộn rịp nó , còn đời sống thị dân chỉ là một tên thủ kho, một k ẻ dưới quyền của đời sống tư sản mới, trong đó sự hưởng thụ cuộc sống đó ô ng ta và không có qu yền c ó ý chí riêng. Ô ng ta h oàn thàn h lú c đ ầu mang tính bừa bãi, nhẹ dạ, vô lễ và cuồng loạn; sự mở ch ủ n ghĩa khủn g bố bằng cá ch đem chiến tran h khôn g n gừn g m a n g t h ự c s ự củ a r u ộ n g đ ấ t ở P há p mà k ết cấ u p h o n g ki ế n
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 188 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 189 94 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN t hay thế cho cách mạng không ngừng. Ông ta hoàn toàn thoả mãn chủ s áng chính trị của nó lúc ấy đ ã hoàn thành, nó không còn coi nhà nghĩa vị kỷ của dân tộc Pháp, nhưng cũng đòi hỏi phải hy sinh sự nước đại nghị lập hiến là lý tưởng của nhà nước và không còn nghĩ nghiệp của giai cấp tư sản, sự hưởng lạc, của cải, v.v., mỗi khi mà rằng giành được nhà nước đại nghị lập hiến ra sức cứu vớt thế mục đích chính trị của cuộc xâm lược đòi hỏi. Khi ông ta áp chế, giới và đạt tới mục đích chung của toàn thể loài người nhưng trái như một tên bạo chúa, chủ nghĩa tự do của xã hội tư sản - chủ lại, nó coi nhà nước đó là biểu hiện c hính thức c ủa quyền lực nghĩa lý tưởng chính trị của thực tiễn hàng ngày của xã hội này - đ ộc quyền của mình và là sự xác nhận, v ề mặt chính trị , lợi ích thì ông ta cũng không thương tiếc gì lợi ích v ật chất căn bản nhất r iêng biệt của mình. của xã hội đó, tức thương nghiệp và công nghiệp, mỗi khi có sự xung đột giữa những lợi ích ấy với lợi ích chính trị của bản thân ông ta. Sự Lịch sử đời sống của cách mạng Pháp bắt đầu năm 1789 chưa khinh bỉ của ông ta đối với các nhà kinh doanh công nghiệp bổ sung kết thúc bằng cuộc cách mạng 1830, khi mà một trong những yếu cho sự khinh bỉ của ông ta đối với các nhà tư tưởng . Cả về mặt nội tố của cuộc cách mạng ấy - yếu tố này hiện nay có thêm ý thức về trị, ông ta cũng đấu tranh chống lại xã hội tư sản, coi nó là kẻ thù ý nghĩa x ã hội q uan trọng của mình - đã giành được thắng lợi. của nhà nước, một nhà nước vẫn còn thể hiện ở ông ta, ở Na-pô-lê- d - Cuộc chiến đấu có tính phê phán chống lại chủ nghĩa duy ông, với tính cách là mục đích tự nó tuyệt đối. Chẳng hạn, ông đã vật Pháp tuyên bố ở Hội đồng nhà nước rằng ông ta không cho phép bọn chủ ruộng đất lớn được tuỳ ý trồng trọt hay không trồng trọt trên ruộng " Trong thế kỷ XVIII, c hủ nghĩa Xpi-nô-da c hiếm địa vị thống t rị trong học thuyết của những người kế thừa ông ở Pháp, tức là những người đã coi vật chất là thực t hể, cũng như đất của họ. Kế hoạch của ông ta nhằm làm cho thương nghiệp phục trong tự nhiên t hần luận, tức l à t huyết đặt cho vật chất cái tên gọi tinh thần... Phái Xpi-nô- tùng nhà nước bằng cách chuyển ngành vận tải bằng xe ngựa v ào da ở Pháp và tí n đồ của tự nhi ên thần l uận chỉ là hai phái tranh cãi nhau về ý nghĩa chân trong tay nhà nước, cũng có ý nghĩa như vậy. Thương nhân Pháp đã chính của h ệ thống Xpi -nô-da... S ố phận đơn thuần quyết định sự khai sáng này phải diệt chuẩn bị những sự kiện lần đầu tiên làm lung lay thực lực của Na- vong - nó đã được hoà tan t rong c hủ nghĩa lãng mạn s au khi đã buộc phải tuyên bố đầu hàng thế l ực phản động bắt đầu từ thời kỳ phong trào Pháp". pô-lê-ông. Bọn buôn bán chứng khoán ở Pa-ri đã gây ra nạn đói giả tạo để buộc Na-pô-lê-ông hoãn cuộc tấn công nước Nga lại gần hai S ự p h ê p h á n nói với chúng ta như thế đấy. tháng và do đó phải tiến hành cuộc tấn công đó vào cuối năm. Bây giờ chúng ta hãy đối chiếu tóm tắt lịch sử có tính phê phán Nếu giai cấp tư sản tự do chủ nghĩa, một lần nữa, vấp phải chủ của chủ nghĩa duy vật Pháp với lịch sử trần tục và có tính nghĩa khủng bố có tính cách mạng mà Na-pô-lê-ông là đại biểu thì quần chú ng của chủ nghĩa du y vật đó. Chúng ta sẽ phải kín h nó lại vấp phải, một lần nữa, thế lực phản cách mạng mà bọn cẩn thừa nhận rằng có một vực thẳm giữa lịch sử đã diễn ra Buốc-bông, ch ế độ Phục tích là đ ại biểu. Cuối cù ng, năm trong thực tế với lịch sử diễn ra theo mệnh lệnh của "sự phê 1830, giai cấp tư sản tự do chủ nghĩa đã thực hiện được những phán tuyệt đối", kẻ sáng tạo ra, trên mức độ như nhau, cả cái cũ ngu yện vọng năm 1789 của mình, duy trì có điều khác là s ự khai
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 190 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 191 95 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN " Nói c hính xác v à t heo ý nghĩa văn xuôi" t hì c hủ nghĩa duy vật l ẫn cái mới. Sau hết, tuân theo chỉ thị của sự phê phán, chúng tôi Pháp có hai phái: m ột phái bắt nguồn từ Đ ê-các-tơ , một phái bắt sẽ coi ba vấn đề: "tại sao?" "từ đâu đến?" và "đi đâu?" của lịch sử nguồn từ L ốc-cơ. P hái thứ hai thì c hủ yếu l à một yếu tố của văn có tính phê phán là "những đối tượng của sự nghiên cứu bền bỉ". hoá Pháp v à trực tiếp dẫn tới c hủ nghĩa xã hội; còn phái kia là "Nói c hính xác và theo ý nghĩa văn xuôi" t hì trào lưu Khai sáng chủ nghĩa duy vật m áy móc, nó hoà vào trong k hoa học tự nhiên Pháp thế kỷ XVIII và nhất là c hủ nghĩa duy vật Pháp k hông những P háp, hiểu theo đúng nghĩa của chữ đó. Hai phái xen kẽ nhau là một cuộc đấu tranh chống những thiết chế chính trị hiện hành, trong quá trình phát triển của chúng. Ở đây, chúng tôi không cần chống tôn giáo hiện hành và chống thần học hiện hành mà còn là nghiên cứu kỹ về chủ nghĩa duy vật Pháp trực tiếp bắt nguồn từ một cuộc đấu tranh c ông khai và rõ rệt chống lại siêu hình học thế Đ ê-các-tơ , cũng như không cần nói nhiều về p hái Niu-tơn ở P háp kỷ XVII v à m ọi thứ siêu hình học, nhất là siêu hình học của Đ ê-các- và sự phát triển của khoa học tự nhiên ở Pháp nói chung. tơ, Ma-lơ-brăng-sơ, Xpi-nô-da v à L ép-nít-xơ. Người ta đem triết Chúng tôi chỉ nêu lên mấy điểm như sau: học đ ối lập với siêu hình học, giống hệt như Phoi-ơ-bắc đ ã đối lập Trong vật lý học của mình, Đ ê-các-tơ cho rằng vật chất có một t riết học tỉnh táo v ới t ư biện say mềm k hi lần đầu tiên ông mở cuộc lực sáng tạo độc lập và coi vận động m áy móc l à biểu hiện sự sống tấn công kiên quyết chống lại Hê-ghen. S iêu hình học t hế kỷ XVII của vật chất. Ông ta hoàn toàn tách v ật lý học của ông khỏi s iêu bị trào lưu Khai sáng Pháp và nhất là c hủ nghĩa duy vật Pháp t hế hình học của ông. T rong phạm vi vật lý học của ông, v ật chất l à kỷ XVIII đánh bại, đã được p hục hồi thắng lợi với một nội dung t hực thể d uy nhất, là căn cứ duy nhất của tồn tại và nhận thức. phong phú t rong t riết học Đức v à nhất là trong triết học tư biện Đ ức Chủ nghĩa duy vật m áy móc P háp đồng tình với vật lý học của t hế kỷ XIX. Sau khi H ê-ghen đ ã kết hợp một cách thiên tài siêu hình Đê-các-tơ chống lại siêu hình học của ông ta. Học trò của ông ta là học thế kỷ XVII với mọi thứ siêu hình học sau này và với chủ nghĩa n hững nhà chống siêu hình chuyên nghiệp, nghĩa là những nhà vật duy tâm Đức và xây dựng một vương quốc siêu hình phổ biến thì lý học. cuộc tấn công vào siêu hình học tự nhiên v à mọi thứ siêu hình học nói chung l ại một lần nữa phối hợp với cuộc tấn công vào thần học T hầy thuốc Lơ-roa đ ặt cơ sở cho học phái ấy, học phái mà thầy như hồi thế kỷ XVIII. Siêu hình học sẽ vĩnh viễn ngã gục trước c hủ thuốc C a-ba-nít, l à nhân vật đại biểu cho thời cực thịnh của nó và nghĩa duy vật h iện đã đạt tới chỗ hoàn thiện nhờ hoạt động của bản thầy thuốc L a-mét-tơ-ri l à nhân vật trung tâm của nó. Trong sinh thân tư biện và đã ăn khớp với c hủ nghĩa nhân đạo . C hủ nghĩa xã thời của Đê-các-tơ, Lơ-roa đã vận dụng học thuyết của Đê-các-tơ về kết cấu đ ộng vật vào con người (hồi thế kỷ XVIII, La-mét-tơ-ri hội và chủ nghĩa cộng sản ở P háp và Anh đã thể hiện, trong lĩnh c ũng đ ã làm tương tự nh ư thế) và tuyên b ố rằ ng linh hồn chỉ vực t hực tiễn, t hứ c hủ nghĩa duy vật ă n khớp với c hủ nghĩa nhân là m ột dạng củ a thể xác c òn t ư tưởng l à v ậ n độ ng má y móc. đạo, c ũng giống như Phoi-ơ-bắc đ ã thể hiện c hủ nghĩa duy vật đ ó L ơ- r oa th ậm ch í cò n cho r ằ ng Đ ê -các- t ơ đ ã gi ấ u gi ếm q ua n trong lĩnh vực l ý luận.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 192 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 193 96 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN t rần tục. Phù hợp với thực tiễn chống thần học, chống siêu hình, đ iểm thực sự của mình. Đê-các-tơ đã phản đối ý kiến đó. Cuối thế kỷ XVIII, Ca-ba-nít đã hoàn thành chủ nghĩa duy vật của Đê-các- duy vật, của đời sống đó thì nhất thiết phải là một lý luận chống tơ bằng tác phẩm " Quan hệ giữa thể xác và tinh thần của con thần học, chống siêu hình, duy vật. T rong thực tiễn, siêu hình học người" 52 . đã mất hết uy tín. Ở đây, chúng tôi chỉ cần nêu vắn tắt quá trình l ý Chủ nghĩa duy vật của p hái Đê-các-tơ còn tồn tại ở Pháp cho luận của sự tiến hoá đó. tới ngày nay. Nó đã đạt được những thành tựu lớn t rong khoa học Siêu hình học thế kỷ XVII (xem Đê-các-tơ, Lép-nít-xơ, v.v.) tự nhiên máy móc mà " nói chính xác v à t heo ý nghĩa văn xuôi", còn mang một nội dung t ích cực , trần tục. Nó có những phát hiện n gười ta ít có thể chê trách nhất là mang màu sắc của c hủ nghĩa trong toán học, vật lý học và những khoa học chính xác khác có lãng mạn. liên hệ mật thiết với nó. Nhưng ngay đầu thế kỷ XVIII, mối liên hệ Ngay từ khi mới ra đời, s iêu hình học của thế kỷ XVII mà đại bề ngoài đó không còn nữa. Những khoa học thực chứng đã tách biểu chủ yếu ở Pháp là Đê-các-tơ, đã gặp k ẻ đối kháng với mình là khỏi siêu hình học và xác định phạm vi hoạt động riêng của mình. chủ nghĩa duy vật. Chủ nghĩa duy vật mà đại biểu là Gát-xăng-đi, một Giờ đây khi mà bản chất hiện thực và sự vật trần tục đã bắt đầu người phục hồi chủ nghĩa duy vật của Ê -pi-quya, đã chống lại Đê- thu hút mọi sự chú ý vào mình thì toàn bộ tài sản của siêu hình các-tơ. Chủ nghĩa duy vật Pháp và Anh, trước sau, vẫn có quan hệ học chỉ còn là bản chất tưởng tượng và sự vật thiên giới mà thôi. chặt chẽ với Đ ê-mô-crít và Ê -pi-quya. Siêu hình học của Đê-các-tơ Siêu hình học trở thành khô khan nhạt nhẽo. Cũng đúng vào năm còn có một địch thủ khác là H ốp-xơ, một nhà duy vật A nh. Rất lâu sau khi qua đời, Gát-xăng-đi và Hốp-xơ mới chiến thắng được địch mà hai nhà siêu hình học lớn cuối cù ng ở Pháp là Ma-lơ-brăng- thủ của mình đúng vào lúc nó đang chính thức thống trị trong mọi sơ và Ác-nôn mất đi, H en-vê-ti-út v à Công-đi-ác ra đời. học phái ở Pháp. Người mà v ề mặt lý luận , đã làm cho siêu hình học thế kỷ XVII V on-te n hận xét rằng thái độ bàng quan của người Pháp thế kỷ và toàn bộ siêu hình học nói chung mất h ết uy tín thì chính là Pi-e XVIII đối với cuộc tranh luận giữa phái Giê-duýt và phái Gian- Bay-lơ. Vũ khí của ông là t huyết hoài nghi đ ược hun đúc bằng xê-ni-uýt 5 3 l à do triết học gâ y ra ít hơn là do những vụ đầu cơ những công thức phù thuỷ của chính bản thân siêu hình học. Bản tài chính của L ô. T hực ra, sự suy sụp của siêu hình học thế k ỷ thân ông thoạt đầu cũng xuất phát từ siêu hình học của Đê-các-tơ. XVII chỉ có thể nói là do ảnh hưởng của lý luận của chủ nghĩa Cuộc đấu tranh chống thần học tư biện đã đẩy P hoi-ơ-bắc t ới duy vật thế kỷ XVIII tạo ra, chừng nào người cho rằng bản thân chỗ đấu tranh chống t riết học tư biện chính vì ông nhận thấ y phong trào lý luận đó là do tính chất thực tiễn của đời sống ở rằng tư biện là chỗ dựa cuối cùng của thần học và ông không Pháp hồi đó tạo ra. Đời sống đó hướng vào hiện thực trực tiếp, thể không buộc các nhà thần học phải từ bỏ khoa học tưởng tượng vào lạc thú trần tục và lợi ích trần tục, tó m lại là vào thế giới
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 194 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 195 97 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN c ủa họ để trở về với t ín ngưỡng thô sơ và ghê tởm; cũng vậy, sự học kinh viện Đơn Xcốt đã tự hỏi: " không biết vật chất có thể suy nghĩ được không ?". hoài nghi tôn giáo đã dẫn Bay-lơ đến chỗ hoài nghi siêu hình học, chỗ dựa của tín ngưỡng đó. Vì vậy ông đã phê phán toàn bộ sự phát Đ ể thực hiện phép màu đó, ông phải nhờ đến tính vạn năng của triển lịch sử của siêu hình học. Ông trở thành nhà sử học của siêu thượng đế, nghĩa là ông buộc bản thân t hần học p hải tuyên truyền chủ nghĩa duy vật. Vả lại, ông còn là một nhà d uy danh chủ nghĩa . hình học để viết lịch sử cái chết của nó. Ông bác bỏ nhất là X pi-nô- Chủ nghĩa duy danh là một trong những nhân tố chủ yếu của các da và Lép-nít-xơ. nhà duy vật A nh và nói chung là, b iểu hiện đầu tiên của chủ nghĩa Pi-e Bay-lơ k hông những đã dùng thuyết hoài nghi để phá huỷ duy vật. siêu hình học, do đó chuẩn bị cơ sở cho người Pháp tiếp thu chủ Người bố đẻ chính tông của chủ nghĩa duy vật Anh v à của toàn bộ nghĩa duy vật và triết học của lẽ phải thông thường. Ông còn báo khoa học thực nghiệm hiện đại là B ê-cơn. Theo ông thì khoa học tự trước rằng một x ã hội vô thần nhất định sẽ được xác lập nay mai nhiên là khoa học chân chính và vật lý học dựa trên kinh nghiệm cảm bằng cách c hứng minh r ằng có k hả năng có một xã hội gồm toàn tính, là bộ phận quan trọng nhất của khoa học tự nhiên. Ông thường những người vô thần, rằng một người vô thần c ó thể l à một người dẫn chứng A-na-xa-go và vật chất nguyên thuỷ, số lượng vô hạn của đáng kính, rằng cái hạ thấp con người xuống không phải là thuyết nhà triết học này và Đ ê-mô-crít và những nguyên tử của ông, coi đó vô thần mà là sự mê tín và sự sùng bái thần tượng. là những bậc quyền uy. Trong học thuyết của ông, cảm giác là hoàn toàn đáng tin cậy và là nguồn gốc của mọi hiểu biết. Khoa học là Theo lời nói của một nhà văn Pháp thì P i-e Bay-lơ l à " nhà siêu khoa học thực nghiệm, v à là ở chỗ dùng p hương pháp l ý tính đ ể hình học cuối cùng đối với thế kỷ XVII và nhà triết học đầu tiên đối xem xét tài liệu cảm tính. Quy nạp, phân tích, so sánh, quan sát, với thế kỷ XVIII". thực nghiệm, đấy là những điều kiện chủ yếu của phương pháp lý Nhưng bên cạnh việc phủ định thần học và siêu hình học thế kỷ tính. Trong những đặc tính vốn có của v ật chất, vận động l à đặc XVII, còn cần có một hệ thống k hẳng định, chống siêu hình. N gười tính thứ nhất và quan trọng nhất không phải chỉ với tính cách là vận động máy móc v à t oán học mà hơn nữa còn với tính cách là x u ta cần một cuốn sách quy thực tiễn sống đương thời thành hệ thống hướng, sức sống, sự khẩn trương, h oặc dùng danh từ của I-a-cốp và đem lại căn cứ lý luận cho nó. Tác phẩm của Lốc-cơ bàn về Buê-mơ thì là sự đau khổ, [Qual] của vật chất. Những hình thức nguồn gốc của lý tính con người 5 4 đ ã ra đời rất đúng lúc ở bên kia đầu tiên của vật chất là những l ực lượng bản chất, sống, làm cho biển Măng-sơ. Người ta đón tiếp nó nồng nhiệt như một vị khách vật chất có cá tính, vốn có của vật chất tạo ra những sự khác nhau mà người ta đã nóng lòng chờ đợi. riêng biệt. Có thể hỏi: phải chăng L ốc-cơ l à học trò của X pi-nô-da ? Lịch sử Ở B ê-cơn , người đầu tiên sáng tạo ra nó, chủ nghĩa duy vật "trần tục" có thể trả lời rằng: còn che giấu, dưới những hình thức ngây thơ, những mầm mống của một sự phát triển mọi mặt. Vật chất mỉm cười với toàn bộ Chủ nghĩa du y vật là đứa con h oang của nước Anh. N hà triết
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 196 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 197 98 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN mới có thể được cảm thấy, được nhận thức nên không thể biết m ột c on người, trong vẻ lộng lẫy của cái cảm tính nên thơ của nó. Trái lại bản thân cái học thuyết được trình bày dưới hình thức cách ngôn tí gì về sự tồn tại của thượng đế. Chỉ có sự tồn tại của bản thân tôi còn đầy rẫy tính không triệt để của thần học. mới là xác thực. Mọi ham muốn của con người đều là sự vận động máy móc đang kết thúc hoặc đang bắt đầu. Đối tượng của những Trong sự phát triển tiếp theo của nó, chủ nghĩa duy vật trở thành p hiến diện. Hốp-xơ h ệ thống hoá chủ nghĩa duy vật của B ê-cơn . thèm muốn, đó là cái chúng tôi gọi là hạnh phúc. Người và giới tự Cảm tính mất cái vẻ lộng lẫy của nó và trở thành cảm tính trừu nhiên đều phải phục tùng những quy luật như nhau. Quyền lực và tượng của n hà hình học. Vận động vật lý b ị hy sinh cho vận động tự do là đồng nhất với nhau. m áy móc hoặc vận động t oán học; hình học đ ược tuyên bố là khoa Hốp-xơ đã hệ thống hoá học thuyết của Bê-cơn nhưng không học chủ yếu. Chủ nghĩa duy vật trở thành k ẻ thù ghét con người. đưa ra những bằng chứng tỉ mỉ, làm chỗ dựa cho nguyên lý cơ bản M uốn khắc phục tinh thần k hông có thể xác, thù ghét con người n gay trong lĩnh vực của chính nó, chủ nghĩa duy vật buộc phải tự của Bê-cơn cho rằng những hiểu biết và những quan niệm đều bắt hành hạ thể xác mình và biến thành n gười khổ hạnh . Nó biến thành nguồn từ thế giới cảm tính. m ột thực thể lý trí nhưng đồng thời cũng phát triển một cách triệt Trong quyển bàn về nguồn gốc của lý tính con người, L ốc-cơ đ ã để khắc nghiệt, mọi kết luận của lý trí. chứng minh nguyên lý của Bê-cơn và Hốp-xơ. Căn cứ vào Bê-cơn, Hốp-xơ chứng minh rằng nếu cảm giác của Nếu Hốp-xơ đã đập tan hết những thiên kiến h ữu thần luận trong chúng ta là nguồn gốc của mọi hiểu biết của chúng ta thì ý niệm, tư chủ nghĩa duy vật của Bê-cơn thì Côn-lin-xơ, Đốt-oen, Cau-ớt, Hát- tưởng, biểu tượng v.v., phải chỉ là những ảo ảnh của thế giới thực ly, Pri-xli, v.v., đã thủ tiêu những chướng ngại thần học cuối cùng thể đã ít nhiều bị tước hết những hình thức cảm tính của nó. Cái của cảm giác luận của Lốc-cơ. Tự nhiên thần luận, ít ra là đối với mà khoa học có thể làm được chỉ là đặt tên cho những ảo ảnh đó. nhà duy vật, chỉ là một phương pháp thuận tiện và dễ dàng để thoát Cùng một tên gọi có thể dùng cho nhiều ảo ảnh. Thậm chí có thể có khỏi tôn giáo. những tên gọi của tên gọi. Nhưng nếu một mặt, khẳng định rằng Chúng tôi đã chỉ rõ tác phẩm của Lốc-cơ đã xuất hiện đúng lúc mọi tư tưởng đều bắt nguồn từ thế giới cảm tính mà mặt khác lại đến mức nào đối với người Pháp. Lốc-cơ đã xây dựng triết học của cho rằng ý nghĩa của một từ không chỉ là một từ, rằng ngoài bon sens, tức triết học của lẽ phải thông thường, nghĩa là đã nói những thực thể được biểu tượng và vĩnh viễn đơn nhất thì còn có một cách gián tiếp rằng không thể có một thứ triết học nào tách rời những thực thể phổ biến - như thế sẽ là mâu thuẫn. Một t hực thể cảm giác lành mạnh của con người, và tách rời lý trí dựa trên những không có hìn h thể c ũng là một mâu thuẫn như một v ật thể cảm giác ấy. không có hìn h thể. Vật thể, Tồn tại, Th ực thể c hỉ là những quan niệm về cù ng một t h ực tại d u y n hất. Không thể tách rời C ông-đi-ắc, học trò trực tiếp của Lốc-cơ và người giải thích Lốc-cơ ở n ước Pháp , đã lập tức dùng cảm giác luận của Lốc-cơ để tư duy ra khỏi vật chất đang tư du y. Vật chất là chủ thể của chống lại siêu hình học t hế kỷ XVII. Ông chứng minh rằng người mọi sự biến hoá. Từ v ô hạn l à v ô nghĩa n ếu nó không có nghĩa Pháp hoàn toàn có quyền vứt bỏ siêu hình học ấy, coi đó là kết quả là tinh thần của chúng ta có khả năng cộng thêm một cách vô không thành công của ảo tưởng và của những thiên kiến thần học. hạn vào một đại lượng nhất định nào đó. Vì chỉ có cái vật chất
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 198 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 199 99 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN Ông đã công khai bác bỏ các hệ thống của Đê-các-tơ, Xpi-nô-da, Lép- phần trình bày về vật lý học cũng là sự kết hợp chủ nghĩa duy vật Pháp với chủ nghĩa duy vật Anh, còn phần bàn về đạo đức thì về nít-xơ và Ma-lơ-brăng-sơ. thực chất là dựa vào đạo đức học của Hen-vê-ti-uýt. Rô-bi-nê ( "Bàn về Trong tác phẩm "Khái luận về nguồn gốc tri thức của loài tự nhiên"59 ), nhà duy vật Pháp gắn bó hơn ai hết với siêu hình học người" 55 , ông đã phát triển quan điểm của Lốc-cơ và chứng minh và do đó được Hê-ghen khen ngợi thì viện dẫn đến L ép-nít-xơ m ột rằng không những linh hồn mà cả cảm giác, không những nghệ cách hết sức rõ ràng. thuật sáng tạo ra ý niệm mà cả nghệ thuật tri giác cảm tính đều là Chúng tôi không cần bàn đến quan điểm của Vôn-nây, Đuy-puy, công việc của kinh nghiệm và tập quán. Vì vậy toàn bộ sự phát Đi-đơ-rô cũng như của phái trọng nông, sau khi chúng tôi một mặt triển của người ta đều lệ thuộc vào s ự giáo dục và h oàn cảnh bên đã giải thích hai nguồn gốc của chủ nghĩa duy vật Pháp bắt nguồn ngoài. C hỉ có triết học c hiết trung l à đã gạt Công-đi-ắc ra khỏi các từ vật lý học của Đê-các-tơ và chủ nghĩa duy vật Anh và mặt khác học phái Pháp. đã xác minh sự đối lập giữa chủ nghĩa duy vật Pháp và siêu hình Sự khác nhau giữa chủ nghĩa duy vật Pháp v à chủ nghĩa duy vật học thế kỷ XVII, tức siêu hình học Đê-các-tơ, Xpi-nô-da, Ma-lơ- A nh l à phù hợp với sự khác nhau giữa hai dân tộc đó. Người Pháp brăng-sơ và Lép-nít-xơ. Người Đức chỉ có thể nhận thấy sự đối đã đem lại tinh thần, xương thịt và sự hùng biện cho chủ nghĩa duy lập đó sau khi bản thân họ bắt đầu đấu tranh với s iêu hình học tư vật Anh. Người Pháp còn cho chủ nghĩa duy vật Anh cái khí khái biện. và cái duyên dáng mà nó còn thiếu. Người Pháp đã làm cho nó trở C ũng như chủ nghĩa duy vật của Đê-các-tơ nhập vào k hoa học thành v ăn minh. tự nhiên hiểu theo đúng nghĩa của chữ đó , phía kia của chủ nghĩa Ở Hen-vê-ti-uýt l à người cũng xuất phát từ học thuyết của Lốc- duy vật Pháp thì trực tiép nhập vào c hủ nghĩa xã hội v à c hủ nghĩa cơ, thì chủ nghĩa duy vật mang tính chất riêng của Pháp. Ông đem cộng sản. vận dụng ngay chủ nghĩa duy vật vào đời sống xã hội (Hen-vê-ti- K hông cần phải thông minh lắm mới thấy được mối liên hệ tất uýt, "Bàn về con người") 5 6 . Ấn tượng cảm tính và dục vọng ích kỷ, yếu giữa học thuyết của chủ nghĩa duy vật về tính thiện bẩm sinh sự hưởng lạc và lợi ích cá nhân được nhận thức một cách đúng đắn, và sự ngang nhau về trí lực của con người, về tính vạn năng của là cơ sở của mọi đạo đức. Sự bình đẳng tự nhiên về trí lực của con kinh nghiệm, của tập quán và của giáo dục, về ảnh hưởng của hoàn người, sự nhất trí giữa những thành tựu của lý tính và những thành cảnh bên ngoài đối với con người, về ý nghĩa quan trọng của công tựu của công nghiệp, tính thiện bẩm sinh của con người và tính vạn nghiệp, về tính hợp lý của hưởng lạc, v.v., với chủ nghĩa cộng năng của giáo dục, đấy là những yếu tố chính của hệ thống của ông. sản và chủ nghĩa xã hội. Nếu như người ta thu được mọi tri thức Những tác phẩm của L a-mét-tơ-ri l à sự kết hợp chủ nghĩa duy và cảm giác, v.v., của mình từ thế giới cảm tính và từ kinh vật của Đê-các-tơ với chủ nghĩa duy vật Anh. Ông đã lợi dụng vật lý nghiệm trong thế giới cảm tính thì do đó cần phải tổ chức thế học của Đê-các-tơ cho đến tận những chi tiết của nó. Tác phẩm "Con giới xung quanh sao cho người ta nhận thức và lĩnh hội được ở người- má y" 5 7 c ủa ông là vi ết th eo mẫu động vật - má y của đó cái gì thực sự hợp với tính người, sao cho người ta thấy được Đê-các-tơ. Trong " Hệ thống của giới tự nhiên" 58 c ủa Hôn-bách, mì nh là con người. Nếu như lợi ích đúng đắn là nguyên tắc của
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 200 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 201 100 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN xây dựng chủ nghĩa cộng sản Anh. C a-bê, một người Pháp lưu vong t oàn bộ đạo đức thì do đó cần ra sức làm cho lợi ích riêng của con người cá biệt phù hợp với lợi ích của toàn thể loài người. Nếu như sang Anh, đã chịu ảnh hưởng của những tư tưởng cộng sản chủ người ta không có tự do theo ý nghĩa duy vật, nghĩa là nếu như nghĩa ở đó và khi về Pháp đã trở thành người đại biểu được nhiều không phải nhờ lực lượng tiêu cực lẩn tránh cái này cái nọ mà nhờ người biết nhất, mặc dù hời hợt nhất của chủ nghĩa cộng sản. Cũng lực lượng tích cực thể hiện cá tính chân chính của mình mà con như Ô-oen, những người cộng sản chủ nghĩa Pháp có căn cứ khoa người ta có được tự do thì không nên trừng phạt những hành vi tội học hơn, như Đ ê-da-mi, Gay, v.v., cũng phát triển học thuyết d uy lỗi của cá nhân riêng lẻ mà nên tiêu diệt nguồn gốc phản xã hội đẻ vật, coi là chủ nghĩa nhân đạo hiện thực và cơ sở l ô-gích của chủ ra tội lỗi, và đem lại cho mỗi người địa bàn xã hội cần thiết để nghĩa cộng sản. biểu lộ sức sống trọng yếu của anh ta. Nếu như tính cách con N hưng ngài Bau-ơ hoặc sự phê phán đã thu thập tài liệu ở đâu để người là do hoàn cảnh tạo nên thì do đó phải làm cho hoàn cảnh viết lịch sử có tính phê phán của chủ nghĩa duy vật Pháp ? hợp với tính người. Nếu như con người bẩm sinh đã là sinh vật có 1) "Lịch sử triết học" 6 0 của Hê-ghen t rình bày chủ nghĩa duy vật tính xã hội thì do đó con người chỉ có thể phát triển bản tính chân chính của mình trong xã hội và cần phải phán đoán lực lượng của Pháp thành sự thực hiện thực t hể của Xpi-nô-da, điều này dù sao đi bản tính của anh ta, không phải căn cứ vào lực lượng của cá nhân nữa cũng có lý hơn nhiều so với "phái Xpi-nô-da ở Pháp". riêng lẻ mà căn cứ vào lực lượng của toàn xã hội. 2) Ông B au-ơ đ ã phát hiện không biết từ bao giờ rằng "Lịch sử Có thể tìm thấy những câu nói đó và những câu khác tương tự triết học" của Hê-ghen tựa hồ coi chủ nghĩa duy vật Pháp là h ọc như nguyên văn, ngay cả ở những nhà duy vật xưa nhất ở Pháp. phái X pi-nô-da. Nếu bây giờ ông ta phát hiện trong một tác phẩm Đây không phải là nơi đánh giá những câu đó. S ự biện hộ cho thói khác của Hê-ghen rằng tự nhiên thần luận và chủ nghĩa duy vật là xấu của M an-đơ-vin-lơ , một học trò người Anh thời kỳ đầu của h ai phái có sự hiểu biết khác nhau về cùng một n guyên tắc cơ bản Lốc-cơ, là một tiêu biểu cho xu hướng xã hội chủ nghĩa của chủ thì ông ta sẽ kết luận rằng ở Xpi-nô-da có h ai học phái tranh cãi nghĩa duy vật. Ông chứng minh rằng thói xấu là t ất nhiên và có nhau về ý nghĩa của hệ thống của mình. Ông Bau-ơ có thể tìm được ích t rong xã hội h iện đại . Và đấy quyết không phải biện hộ cho xã trong "Hiện tượng học" của Hê-ghen lời giải thích mà chúng ta đã hội hiện đại. nói tới. Nguyên văn như sau: Phu-ri-ê t rực tiếp xuất phát từ học thuyết của các nhà duy vật " Về vấn đề bản chất tuyệt đối thì trong nội bộ t rào lưu K hai sáng , đã xảy ra tranh Pháp. Những người theo học thuyết của Ba-bớp là những nhà duy chấp ... và phân liệt thành h ai phái : một phái ... gọi cái tuyệt đối không có bất cứ vị ngữ vật thô sơ, chưa phát triển, nhưng ngay cả chủ nghĩa cộng sản phát nào ... là t ồn tại tuyệt đối tối cao ... một phái gọi nó là v ật chất ... Song cả hai đều cũng là cùng một khái ni ệm; - sự khác nhau không phải ở bản thân sự vật mà chỉ hoàn toàn ở đi ểm triển cũng t rực tiếp b ắt nguồn từ chủ nghĩa duy vật Pháp . Chủ xuất phát khác nhau của hai loại kết cấu" (Hê-ghen. "Hiện tượng học", tr. 420,421,422). nghĩa duy vật đó lại trở về tổ quốc của nó là n ước Anh, dưới hình 3 ) Sau hết, ông Bau-ơ lại còn có thể qua Hê-ghen mà thấy thức mà H en-vê-ti-uýt đ em lại cho nó. B en-tam d ựa vào đạo đức rằng nếu trong sự phát triển về sau của nó, thực thể không chuyển học của Hen-vê-ti-uýt đ ể xây dựng cái hệ thống l ợi ích đúng hoá thành khái niệm và tự ý thức thì nó sẽ trở thành tài sản của đắn c ủa mình, còn Ô-oen , xuất phát từ hệ thống của B en-tam , đã
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 202 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 203 101 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN 61 339 và 369.) - Hen-vê-ti-uýt cho rằng giáo dục (gi áo dục theo ông hiểu không những là " chủ nghĩa lãng mạn". "Hallische Jahrbücher" , thời bấy giờ, cũng giáo dục theo ý nghĩa thông thường của danh từ mà còn là t ổng hợp mọi điều kiện sinh có luận điểm tương tự. hoạt của một cá nhân (sách đã dẫn, tr. 390) đào tạo con người; Nhưng dù sao đi nữa, " tinh thần" cũng phải quy định trước cho nếu một mặt cần một cuộc cải cách để xoá bỏ mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân và lợi ích "kẻ thù" của mình, tức chủ nghĩa duy vật, một " số phận ngu độn" chung thì mặt khác muốn t hực hiện cuộc cải cách đó, người ta cần thay đổi căn bản ý thức n ào đó. của mình: "Chỉ có thể t hực hiện được những cuộc cải cách lớn khi mà sự tôn kính ngu muội của nhân dân đối với pháp luật và phong t ục cũ đã yếu đi" (sách đã dẫn, tr. 260) hoặc như ông nói ở chỗ khác, "khi đã tiêu di ệt được sự dốt nát ". 2) H ôn-bách. "Trong những đối tượng mà người ta yêu, con người chỉ yêu bản thân mì nh; lòng yêu mến c ủa con người đối với đồng loại chỉ dựa trên cơ sở tì nh yê u đ ối với Chú thích. Mối liên hệ giữa chủ nghĩa duy vật Pháp với Đê- bản thân mì nh". "Người ta không thể t ách khỏi bản thân mì nh bấ t cứ l úc nàu trong đời các-tơ và Lốc-cơ, cũng như sự đối lập giữa triết học thế kỷ sống của mì nh vì ngư ời t a không thể không qua n t âm đến mình". XVIII với siêu hình học thế kỷ XVII, đều được trình bày tỉ mỉ "Bất cứ lúc nào nơi nà o, cái lợi của ta, l ợi ích của ta . .. cũng thú c đẩy ta yê u hoặc trong phần lớn các tác phẩm viết về lịch sử triết học Pháp hiện ghét một vật nào đó" ("Hệ t hống xã hội", bả n in ở Pa-ri , năm 1822 6 3 , quyển I, tr.80. đại. Trái với sự phê phán có tính phê phán, chúng tôi chỉ cần nhắc 112); như ng "vì lợi í ch của c hính mì nh mà người ta phải yê u người khác vì những ngư ời qua ở đây những điều mà ai nấy đều biết. Trái lại mối liên hệ giữa ấy cần thiết cho hạ nh phúc của mì nh . .. Đạo đức c hứng minh c ho con ngư ời thấy rằng trong tất cả mọi thực t hể, c ái cần thiết nhất cho con người chính là con người " (tr. 76). chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVIII với chủ nghĩa cộng sản Anh và "Đạo đức c hân chí nh c ũng như chí nh trị chân chính l à thứ đạo đức ra sức làm cho người Pháp thế kỷ XIX còn cần phải được trình bày cặn kẽ hơn. Ở đây, ta cùng nhau cố gắng làm việc vì hạnh phúc của nhau. Mọi thứ đạo đức đe m tách l ợi ích chúng tôi chỉ dẫn ra một số đoạn tiêu biểu trong các tác phẩm của của chúng t a khỏi lợi ích của những người bạn ta đ ều là đạo đức giả dối, vô ý nghĩa, Hen-vê-ti-uýt, Hôn-bách và Ben-tam. trái tự nhiên" (tr. 116). "Yê u ngư ời khác... t ức là p hối hợp lợi ích của chúng ta với lợi ích của những người bạn ta, đ ể làm vi ệc cho l ợi ích chung... Đạo đức tốt đẹp k hông phải gì 1 ) Hen-vê-ti-uýt . "Người ta không độc ác, nhưng phải phục tùng lợi ích của mình. Vì khác hơn là l ợi ích của những người hợp thành xã hội " (tr.77). "Người mà không có ham vậy không nên than phiền về tính độc ác của con người mà phải than phiền về sự ngu dốt muốn hoặc không có nguyện vọng thì chẳng còn là người nữa ... Người đã hoàn toàn xa của bọn lập phá p l à bọn ba o gi ờ cũng đe m đối lập lợi ích ri êng với lợi í ch chung", - "C ho t ới nay, nhữ ng nhà đạo đức cò n chưa đạt tới được t hành tích nào, vì muốn nhổ tận rời bản thân mình thì làm thế nào cho anh ta yêu mến ngư ời khác được ? Người thờ ơ với gốc cái si nh ra tội ác t hì phải tìm trong sự lập phá p. Ở Nu-ve-lơ Oóc-lê-ăng, nếu vợ chán mọi sự việc xung quanh, không ham muốn, tự mãn tự t úc thì không còn là sinh vật xã hội chồng thì có quyền bỏ chồng. Ở những nơi như thế, không có những người vợ không chung nữa... Đạo đức tốt đẹp chẳng qua chỉ là s ự truyền hạnh phúc" (tr.118). "Đạo đức tôn giáo tình, vì rằng họ chẳng cần lừa dối chồng". - "Đạo đức chẳng qua là môn học t rống rỗng nếu xưa nay chưa từng làm cho những người trần tục t rở thành con người có tí nh xã hội hơn" người t a không kết hợp nó với chính trị và lập pháp". - "Người ta có thể nhận ra các nhà (tr.36). đạo đức giả ở chỗ một mặt họ có thái độ thờ ơ trước nhữ ng tội ác nguy hại đến quốc gi a, mặt khác họ lại hầ m hầ m gi ận dữ trư ớc nhữ ng tội lỗi trong đời sống riêng tư", - "Ngư ời 3 ) B e n -ta m . Chú ng t ôi c hỉ d ẫ n ra đ oạ n mà Be n-t a m bá c b ỏ"l ợi í c h phổ bi ế n t he o t a không phải sinh ra vốn thi ện hoặc ác, như ng họ có khả nă ng trở thành ngư ời thiện ý nghĩ a c hí nh t rị ". "Lợi í c h c ủa c á nhâ n . . . phả i phục t ù ng l ợi í c h xã h ội . Như ng . . . hay ngư ời ác là tuỳ theo chỗ lợi ích chung kết hợp họ l ại hay l à tách rời họ ra". - " Nế u đ iề u đ ó nghĩ a l à gì ? M ỗi c á nhâ n k hôn g phả i l à một bộ phậ n của xã h ội như mọi khi nào công dân k hông t hực hiện phúc lợi chung mà do đó cũng k hông t hể thực hiện ngư ời k há c ha y sa o ? Lợi í c h xã hội ấ y, l ợi í c h mà c á c a nh nhâ n c á c h hoá , c hỉ l à được phúc lợi ri êng thì bấy giờ chỉ có nhữ ng ngư ời điên mới trở thành kẻ phạ m t ội" mộ t sự t rừ u t ư ợ n g : nó c hẳ n g q u a c hỉ l à t ổ ng số n hữ n g l ợi í c h c á n hâ n . . . Nế u c h o (Xe m "Bàn về ti nh thần", bản i n ở Pa-ri nă m 1822 6 2 , quyển I, tr. 117, 240, 241, 249, 251,
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 204 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 205 102 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN của nước Pháp hiện đ ại" 6 6 c ủa S tai-n ơ k hông đ em lại cho ông r ằng hy sinh hạnh phúc c ủa một cá nhâ n để tăng thê m hạ nh phúc của người khác là một vi ệc tốt thì hy sinh l ợi ích của một cá nhân thứ hai , một cá nhâ n thứ ba cho đến vô số cá Bau-ơ những tin tức về các hệ thống hiện đại của nước Anh. nhâ n sẽ là một việc tốt hơn nữa.. . Lợi ích cá nhân l à lợi ích hi ện thực duy nhất ". (Ben- Nguyên nhân quyết định đó cũng giải thích tại sao tất cả những lời t am. "Lý luận về phạt và thưởng ", v.v. , Pa-ri, nă m 1826, bản in lần thứ ba 6 4 , quyể n II, t r.229, 230,. nghị luận lung tung của sự phê phán về các hệ thống xã hội chủ nghĩa, bao giờ cũng chỉ bàn đến những hệ thống của nước Pháp. đ - Cuộc thất bại cuối cùng của chủ nghĩa xã hội S ự phê phán tiếp tục dạy chúng ta rằng các nhà khai sáng Đức " Về vấ n đề nê n t ổ chức quần chúng như t hế nào, n gười Pháp đã đưa ra một loạt h ệ t hống, n hưng họ không thể khô ng c hì m ngậ p trong ả o tưởng v ì họ coi quần c húng đang đã phạm tội chống lại tinh thần thần thánh. Họ vùi đầu nghiên cứu t ồn tại, là vật liệu có t hể dùng được". "những giai cấp lớp dưới trong nhân dân" đã tồn tại năm 1842, để T rái hẳn lại, người Pháp và người Anh đã chứng minh, mà lẩn tránh vấn đề lúc đó còn chưa tồn tại tức vấn đề : trong t rật tự chứng minh hết sức cặn kẽ, rằng trật tự xã hội hiện đại đang tổ thế giới có tính phê phán p hải xây dựng vào năm 1843, họ đáng chức "quần chúng đ ang tồn tại" , do đó trật tự xã hội ấy là một tổ được đứng vào hàng nào: hàng con cừu hay là hàng dê rừng ? hàng chức quần chúng. Bắt chước "Allgemeine Zeitung"65 , s ự p h ê nhà phê phán có tính phê phán hay là hàng quần chúng ô uế ? hàng p h á n định dùng cái danh từ đ ao to búa lớn l à " ảo tưởng" đ ể quét t i n h t h ầ n hay là hàng v ậ t c h ấ t ? Nhưng họ trước hết nên su y sạch mọi hệ thống xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. nghĩ nghiêm túc về s ự cứu vớt linh hồn có tính phê phán của bản thân họ, vì nếu tôi làm tổn thương linh hồn tôi thì toàn bộ thế giới S ự p h ê p h á n cũng giết chết như thế chủ nghĩa xã hội và gồm cả các giai cấp lớp dưới trong nhân dân sẽ giúp đỡ được gì chủ nghĩa cộng sản của nước ngoài. Sau đó, sự phê phán lại cho tôi ? chuyển hoả lực vào nước Đức: " Nhưng thực t hể tinh thầ n mà khô ng tha y đổi thì nó khô ng t hể tự nâng lên t rình đ ộ " Khi trong những hy vọng nă m 1842 của mì nh, n hững nhà khai sáng Đức đ ột nhiên cao hơn; chừ ng nà o nó c hưa vấ p phải sự c hống cự kiên quyết nhất thì chừng đó nó chưa cảm thấy mình bị lừa gạt và lúng túng chưa biết b ây giờ xoay xở r a sao t hì t in tức về các thể t hay đổi được". hệ thống hiện đại c ủa nước Pháp đ ã đến với họ đúng lúc. Hiện nay, họ có thể nói về sự N ếu sự phê phán hiểu rõ hơn phong trào của các giai cấp lớp cần thiết phải nâng những gi ai cấp l ớn dưới trong nhân dâ n lên trình độ ca o hơn. Đồng t hời họ c ũng muốn dùng cách đó để lẩn tránh vấ n đề : bản thân họ có thuộc về đá m dưới trong nhân dân thì nó sẽ biết rằng sự chống cự kiên quyết quầ n chú ng chỉ có thể tìm thấy ở l ớp dưới không ". nhất mà các giai cấp lớp dưới gặp phải trong đời sống thực tế, làm Rõ ràng là khi biện hộ cho những tác phẩm trước kia của Bau-ơ, sự cho họ thay đổi từng ngày. Văn thơ mới của giai cấp lớp dưới trong phê phán đã dùng hết cả kho dự trữ lý do tốt đẹp cho nên hiện nay nhân dân ở hai nước Anh, Pháp sẽ chứng minh cho sự phê phán nó không tìm được một sự giải thích nào khác cho phong trào xã thấy rằng dù không có s ự phù hộ t rực tiếp của t inh thần thần thánh hội chủ nghĩa ở Đức ngoài "sự lúng túng" của những nhà khai của sự phê phán có tính phê phán, giai cấp lớp dưới trong nhân dân sáng năm 1842. "May thay, tin tức về các hệ thống hiện đại c ủa cũng có thể tự nâng lên trình độ phát triển cao hơn về tinh thần. nước Pháp đ ã đến với họ". Tại sao không phải là tin tức về các Sự phê phán tuyệt đối tiếp tục mơ màng nói rằng : hệ thống c ủa nước Anh ? N guyên nhân p hê phán có tính quyết " Bọn người ấy, t oàn bộ t ài sản của họ l à câu nói " tổ chức quần chúng " "v.v.. định là ở chỗ : quyển "Chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa xã hội
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 206 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 207 103 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN xác t hậm chí là sự sống của t hể xác của Bau-ơ. S ong chỉ cần sự Người ta đã nói nhiều về vấn đề "tổ chức lao động ", tuy rằng không phải bản thân những người xã hội chủ nghĩa mà là phái cấp phê phán chưa hoàn thành và còn bị quần chúng xúc phạm không tiến chính trị ở Pháp ra sức làm môi giới giữa chính trị với chủ còn là v ật sáng tạo của ông Bau-ơ nữa mà trở thành vật sáng tạo nghĩa xã hội đã đưa ra "khẩu hiệu " này. Nhiệm vụ đang cần phải của từng dân tộc trọn vẹn và của đông đảo người Anh và người giải quyết là " tổ chức quần chúng" thì lại chưa có ai nói đến trước Pháp thế tục, chỉ cần sự phê phán chưa hoàn thành không còn được sự phê phán có tính phê phán. Trái lại, thực tế đã chỉ ra rằng bản gọi là "Vấn đề Do Thái", là "Sự nghiệp chính nghĩa của tự do", là thân x ã hội tư sản , sự tan rã của xã hội p hong kiến c ũ chính l à s ự tổ "Nhà nước, tôn giáo và chính đảng" nữa mà được gọi là cách chức quần chúng ấy. mạng, chủ nghĩa duy vật, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, S ự p h ê p h á n đặt phát hiện của mình vào trong dấu nháy thì nó sẽ ngày càng thẳng tay, ngày càng kiên quyết ngả về c hủ [Gänsefüsse1* ]. Con ngỗng kêu quang quác báo cho ông Bau-ơ đi cứu nghĩa khủng bố. N hư vậy là sự phê phán đã dùng biện pháp thương Ca-pi-tôn chẳng phải gì khác hơn là c on ngỗng 2* của chính ô ng ta, tiếc thể xác mình và đưa thể xác người khác lên cây thập tự để tiêu tức s ự phê phán có tính phê phán , Sự phê phán tổ chức lại quần diệt sự xúc phạm của vật chất đối với tinh thần và sự xúc phạm của chúng bằng cách xây dựng quần chúng thành kẻ thù tuyệt đối của quần chúng đối với sự phê phán. t i n h t h ầ n . Sự đối lập giữa tinh thần và quần chúng là "tổ chức Dù dùng thủ đoạn nào đi nữa, cái "tinh thần bị thể xác xúc xã hội" có tính phê phán, trong đó t i n h t h ầ n hoặc sự p h ê phạm" và "sự phê phán bị quần chúng xúc phạm" cũng vẫn bị quét p h á n là c ông tác t ổ chức, quần chúng là n guyên liệu, còn lịch sử là sạch khỏi con đường của sự phê phán tuyệt đối. S ự tách rời có tính s ản phẩm. phê phán tuyệt đối giữa tinh thần với thể xác, giữa sự phê phán và T hử hỏi sau tất cả những chiến thắng huy hoàng mà sự phê quần chúng, sự đối lập thuần tuý của chúng đã thay thế cho cái hỗn phán tuyệt đối giành được như vậy trong cuộc chinh phạt thứ ba hợp không thể phê phán ấy. Sự đối lập ấy - dưới hình thức l ịch sử của nó đối với cách mạng, chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa xã toàn thế giới trong đó sự đối lập ấy hình thành nên lợi ích lịch sử hội thì k ết quả cuối cùng c ủa những chiến cô ng kiểu Héc-qu yn chân chính đương thời - chính là sự đối lập giữa ông Bau-ơ và đồng đó rút cục là gì ? Kết quả chỉ là tất cả những phong trào đó đ ã bọn, hoặc giữa t i n h t h ầ n với toàn thể bộ phận còn lại của loài thất bại chẳng mang lại hiệu quả gì, vì những phong trào đó vẫn người coi như vật chất. còn là s ự phê phán bị quần chúng xúc phạm h oặc t inh thần bị vật chất xúc phạm. N gay trong những tác phẩm trước kia của chính Cách mạng, chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa cộng sản đã hoàn ông Bau-ơ, s ự p h ê p hán cũ ng đ ã p há t h i ện r a s ự xú c p hạ m v ề thành n hư vậy s ứ mệnh lịch sử của mình. Bằng sự d iệt vong của bản n hi ề u mặ t củ a q u ần chú n g đ ối với s ự p h ê p h án . T u y n hi ên , thân, chúng mở đường cho C húa p hê phán. Ô-xa-na ! ở đ â y t ha y c ho s ự p hê p há n l à s ự b i ện h ộ ; s ự p hê p hán e ) - Tuần hoàn tư biện của sự phê phán tuyệt đối và triết học k hô n g t ừ b ỏ q u á k h ứ mà l à m ch o q uá k hứ đ ư ợc " củ ng cố tự ý thức thêm" ; nó không coi sự t hâm nhập của thể xác vào tinh thần l à sự diệt vong của tinh thần, trái lại coi sự t inh thần hoá của th ể S ự phê phán đã đạt được s ự hoàn thiện và sự trong sáng tưởng tượng trong m ột l ĩnh vực, d o đó k hi nó không biểu hiện được "sự hoàn thiện " và "sự trong sáng" như thế trong m ọi l ĩnh vực k hác t hì 1* - nghĩa đen : "chân ngỗng". nó chỉ là đ iều thất sách , "chỉ" là một "sự không triệt để". "Một" 2* Chơi chữ từ "Gans" nghĩa là "ngỗng" và cũng có nghĩa là hiện thân của sự ngu ngốc.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 208 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 209 104 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN phả i l à c ái gì k há c mà t h ực th ể đ ã t hoá t k hỏi tí nh gi ả n đ ơn l ô -gí c h c ủa mì n h và l ĩnh vực phê phán ấy không phải là cái gì khác mà là lĩnh vực ma n g hì n h t hứ c t ồn t ạ i xá c đ ị nh d ư ới dạ ng l ực l ượn g củ a c ô ng x ã " ( "Sự phê p há n t hần học . Lãnh thổ t huần khiết của lĩnh vực đó kéo dài từ "Sự phê nhữ ng t á c gi ả phúc â m gi ống nha u". Lời nói đ ầ u, quyể n I, t r. VI- V II). phán những tác giả phúc âm giống nhau" của B.Bau-ơ cho đến "Đạo H iện giờ, chúng ta không quan tâm đến "tính phổ biến đạt đến Cơ Đốc bị vạch trần", pháo đài biên phòng cuối cùng của Bru-nô tính quy định", " tính đơn nhất và tính vô hạn", ( Khái niệm của Hê- Bau-ơ. Trên "Allgemeine Literatur - Zeitung" chúng ta đọc thấy: ghen). - Đáng lẽ phải nói rằng biểu hiện trừu tượng của quan điểm " Sự phê phán hiện đại dã đoạn tuyệt hẳn với chủ nghĩa Xpi-nô-da. Cho nên, về phương xuyên suốt lý luận của S tơ-rau-xơ về "lực lượng công xã" và "truyền diện của nó mà xét, nếu trong một lĩnh vực mà giả định một cách không phê phán là có t hực thuyết", văn tự hình tượng lô-gích siêu hình của quan điểm đó là thể , dù chỉ là trong những điểm được giải thích một cách không đúng, cá biệt, thì cũng là một sự không triệt để". quan niệm của Xpi-nô-da về thực thể, t hì ông Bau-ơ lại buộc " thực Nếu việc trước kia sự phê phán thừa nhận những thành kiến c hính thể thoát khỏi tính giản đơn lô-gích của mình và mang hình thức tồn trị đ ã bị lu mờ ngay lập tức do chỗ vạch rõ sự thừa nhận đó " về tại xác định dưới dạng lực lượng của công xã". Ông ta dùng bộ máy thực chất là hết sức yếu ớt" t hì hiện nay sự thừa nhận t ính không ảo thuật của Hê-ghen đ ể buộc "những phạm trù siêu hình học" , tức triệt để cũng bị lu mờ đi vì có kèm theo lời thanh minh là t ính những khái niệm trừu tượng rút ra từ hiện thực, p hải thoát khỏi l ô- không triệt đ ể đó chỉ nói về những luận điểm được giải thích không gích , ở đấy chúng hoà tan vào nhân tố " giản đơn" của tư tưởng và đúng, cá biệt mà thôi. Do đó, lỗi không phải là tại ông Bau-ơ, mà mang "hình thức xác định" của tồn tại tự nhiên hoặc tồn tại của con tại n hững luận điểm không đúng, chúng giống như con ngựa bất người, nghĩa là buộc chúng phải thể hiện ra. Hin-rích , hãy giúp một kham k éo tuột cả s ự p h ê p h á n t heo. tay! Vài ba đoạn trích dẫn dưới đây sẽ nói lên rằng sau khi đoạn S ự p h ê p h á n tiếp tục bác bỏ Stơ-rau-xơ: tuyệt với chủ nghĩa xpi-nô-da, sự phê phán lại đứng trên quan điểm " Quan điểm đó sở dĩ thần bí là vì mỗi khi nó muốn giải thích và miêu tả rõ ràng nguồn c hủ nghĩa duy tâm của Hê-ghen, r ằng từ " thực thể", n ó chuyển sang gốc của lịch sử phúc âm t hì nó chỉ có thể đưa ra g iả t ưởng c ủa một quá trình nào đó. Quan c on quái vật siêu hình k hác - sang " chủ thể", s ang " thực thể coi như điểm cho rằng "nguồn gốc và khởi nguyên của lịch sử phúc âm là truyền thuyết" đã khẳng định m ột lần nữa c ùng một cái - "truyền thuyết" và "lịch sử phúc âm"; đúng l à ở đây cũng quá trình" , sang " tự ý thức vô hạn" , rằng kết quả cuối cùng của sự đã nêu rõ quan hệ giữa chúng với nhau, nhưng điều đó không nói rõ với chúng t a rằng sự phê phán "hoàn thiện" và "thuần khiết" là s ự khôi phục lại thuyết phát triển và sự giải thích lịch sử phúc âm bắt nguồn từ q uá t rình bên trong nào của thực sáng thế của đạo Cơ Đốc dưới hình thức tư biện của Hê-ghen. thể" . T heo Hê-ghen t hì nên hiểu t hực thể là quá trình bên trong. X uất T rước hết, chúng ta hãy giở xem "Sự phê phán những tác giả phát từ quan điểm thực thể, ông giải thích sự phát triển như sau: phúc âm giống nhau": " Nếu qua n sát kỹ, sẽ thấy rằng s ự phát triển đ ó xảy ra không phải vì cùng một cái " St ơ-r a u - x ơ vẫ n t r u n g t hà nh v ới qua n đ i ể m c oi t h ực t h ể l à c á i t u yệ t đ ối . có nhữ ng hình thức khác nha u, - không, sự phát triển đó chẳng qua c hỉ là s ự l ặp lại Tr u yề n t h ốn g t ô n gi áo dư ới hì n h t hứ c t í nh ph ổ bi ế n ấ y, t ứ c l à d ư ới hì n h t hứ c t í n h k hông có hình thức rõ rệt c ùng một cái, c ái này chỉ. .. bao hà m trong nó có cái g iả t ượng phổ bi ế n c hưa đạt đ ế n tí nh quy đ ị nh hi ện t hực và lý tí nh - một tí nh quy đ ị nh c hỉ c ó b uồn tẻ của sự khác nhau" ( "Hiện tượng học", l ời tựa, t r.12). t hể đ ạt đư ợc trong t ự ý t h ức, trong tí nh đơn n hất v à t ính vô hạn c ủa tự ý t hứ c - c hẳ ng
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 210 GIA ĐÌNH THẦN THÁNH 211 105 C.MÁC VÀ PH.ĂNG-GHEN t huầ n t uý " ( "Lô -gích học " , Hê-ghen, t oà n tậ p, i n lầ n t hứ hai 6 7 , quyể n V, t r. 69. 229. Hin-rích, hãy giúp một tay ! 13). Ông Bau-ơ nói tiếp: H in-rích, hãy giúp một tay! " Do đó, sự phê phán phải qua y về chống lại bản t hân mình và t ìm lời gi ải đáp cho Điều nực cười là ông Bau-ơ còn viết trên ""Literatur-Zeitung" t ính thực thể thần bí... ở n ơi mà s ự phát t riển của bản thân thực t hể đ ẩy chúng t a tới, của mình rằng: mà sự phát t riển đó dẫn t ới tí nh phổ biến và tí nh quy định c ủa ý niệ m và tới sự tồn t ại hi ện thực của ý ni ệm, tới tự ý t hức vô hạn". " Stơ-rau-xơ c hưa thể h oàn thành việc phê phán hệ thống Hê-ghen , mặc dù với sự S ự phê phán của Hê-ghen đ ối với quan điểm về tính thực thể phê phán khô ng tri ệt để của ông, ông cũng đã chứ ng mi nh sự cầ n t hiết hoàn thành sự phê phá n ấy", v. v.. nói tiếp: T rong "Sự phê phán những tác giả phúc âm giống nhau", bản " Tí nh đóng kí n của thực t hể thì cần phải ti êu diệt và thực thể t hì cần phải nâng lên thân ông Bau-ơ không hề có ý định tiến hành s ự phê phán h oàn t hành t ự ý thức " ("Hiện tượng học", tr. 7). thiện đ ối với hệ thống Hê-ghen, mà nhiều lắm chỉ có ý định h oàn C ũng vậy, t ự ý thức c ủa Bau-ơ cũng là t hực thể được nâng lên thành hệ thống của Hê-ghen , - ít ra là về mặt ứng dụng hệ thống t hành tự ý thức hoặc là t ự ý thức c oi là t hực thể; như vậy, tự ý thức Hê-ghen vào thần học. từ chỗ là t huộc tính của người b iến thành c hủ thể độc lập. Đ ấy là một bức biếm hoạ t hần học - siêu hình chế nhạo con người t ách r ời Ông ta gọi sự phê phán của mình (Lời nói đầu của "Sự phê tự nhiên. Vì vậy, b ản chất của tự ý thức đó không phải là con phán những tác giả phúc âm giống nhau", tr . 21) là "công trạng người, mà là ý niệm, mà t ồn tại hiện thực của ý niệm cũng là tự ý cuối cùng của hệ thống xác định" mà hệ thống này chính cũng là thức. Tự ý thức là ý niệm đ ã hoá thành người cho nên n ó là vô hạn . hệ thống c ủa Hê-ghen. Mọi thuộc tính c ủa người b iến m ột cách thần bí như vậy thành C uộc tranh luận giữa S tơ-rau-xơ v à B au-ơ v ề t hực thể và t ự ý thuộc tính của " tự ý thức vô hạn" t ưởng tượng. Chính vì vậy mà thức chỉ là cuộc tranh luận trong khuôn khổ tư biện của Hê-ghen. Trong ông Bau-ơ mới nói h ết sức rõ ràng v ề cái "tự ý thức vô hạn" đó, hệ thống của Hê-ghen có 3 yếu tố là thực thể của Xpi-nô-da, t ự ý thức cho rằng n guồn gốc của mọi sự vật và s ự giải thích mọi sự vật là ở của Phi-stơ và sự thống nhất mâu thuẫn tất nhiên của hai nhân tố trên tự ý thức vô hạn tức là c ăn cứ cho sự t ồn tại của nó là tự ý thức vô ở H ê-ghen - tức tinh thần tuyệt đối . Yếu tố thứ nhất là tự nhiên đã hạn. Hin-rích , hãy giúp một tay! cải trang một cách siêu hình và t hoát ly con người; yếu tố thứ hai là Ông Bau-ơ nói tiếp: t inh thần đ ã cải trang một cách siêu hình và t hoát ly t ự nhiên; yếu tố thứ ba là s ự thống nhất của hai yếu tố trên đã cải trang một cách " Lực lượng của q uan hệ thực t hể l à ở nguyện vọng của nó muốn đưa chúng ta đến khái niệm, ý niệm và tự ý thức". siêu hình, tức con người hiện thực và l oài người h iện thực. Hê-ghen nói: Cả Stơ-rau-xơ lẫn Bau-ơ đều ứng dụng một cách hoàn toàn triệt " Nh ư vậ y, k h á i n i ệ m l à c hâ n l ý c ủa t h ực t hể ". " Sự d i c h u yể n k h ỏi q u an h ệ để hệ thống Hê-ghen vào thần học, Stơ-rau-xơ lấy h ọc thuyết của t hực t h ể l à d o t í nh t ấ t n hi ê n n ội t ạ i v ố n c ó ở bả n t hâ n nó g â y ra và c hỉ nó i l ê n Xpi-nô-da làm điểm xuất phát, B au-ơ lấy học thuyết Phi-stơ làm r ằ n g k há i ni ệ m l à c hâ n l ý c ủa t h ự c t hể ". " Ý ni ệ m l à k há i ni ệ m t ư ơ n g đ ồn g ". " Khá i điểm xuất phát. C ả hai đều phê phán H ê-ghen v ì ở Hê-ghen yếu niệ m... đạt t ới sự t ồn tại tự d o.. . k hô ng phải là cái gì k hác mà l à c ái t ôi h oặc t ự ý thức
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học