1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 18 phần 5

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 18 phần 5

Cuộc Cách mạng tháng Mười đã tác động mạnh đến phong trào công nhân thế giới: bắt đầu từ năm 1918 nhiều đảng cộng sản được thành lập trên toàn châu Âu, con số đảng viên tăng rất nhanh và ngay sau đó đã hình thành mâu thuẫn có thể thấy rõ với giới tư sản. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 640 641 p h.¨ng-gh en vÊn ®Ò nhµ ë. - III ph¹m c«ng lý vÜnh cöu. Do ®ã, kh¸i niÖm vÒ c«ng lý vÜnh cöu Ngoµi ra, Muyn-bÐc-g¬ cßn phµn nµn r»ng t«i ®

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:47 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 640 641 p h.¨ng-gh en vÊn ®Ò nhµ ë. - III ph¹m c«ng lý vÜnh cöu. Do ®ã, kh¸i niÖm vÒ c«ng lý vÜnh cöu Ngoµi ra, Muyn-bÐc-g¬ cßn phµn nµn r»ng t«i ®· gäi bµi c«ng biÕn ®æi, ch¼ng nh÷ng cïng víi thêi gian vµ kh«ng gian, mµ c¶ kÝch "khoa tr­¬ng" cña «ng ta lµ mét lêi o¸n th¸n ph¶n ®éng; cïng víi b¶n th©n con ng­êi n÷a. Nh­ Muyn-bÐc-g¬ nhËn xÐt rÊt trong bµi ®ã, «ng ta nãi r»ng: ®óng, nh÷ng kh¸i niÖm ®ã lµ mét bé phËn cña nh÷ng sù vËt mµ " §èi víi toµn bé nÒn v¨n minh cña thÕ kû ®­îc ca tông biÕt bao cña "mçi ng­êi hiÓu mét c¸ch". Trong sinh ho¹t hµng ngµy, v× nh÷ng chóng ta, kh«ng cã ®iÒu nh¹o b¸ng nµo mµ l¹i ghª gím h¬n sù thËt nµy: trong nh÷ng thµnh phè lín, 90% d©n c­ vµ thËm chÝ nhiÒu h¬n n÷a, kh«ng quan hÖ mµ ng­êi ta cÇn nhËn xÐt lµ nh÷ng quan hÖ gi¶n ®¬n, cã lÊy mét chç ë nµo kh¶ dÜ coi lµ së h÷u cña hä ®­îc". nªn nh÷ng tõ ng÷ nh­ c«ng b»ng, kh«ng c«ng b»ng, c«ng lý, ý T hËt vËy, nÕu Muyn-bÐc-g¬ chØ miªu t¶ "th¶m tr¹ng cña thêi thøc vÒ ph¸p quyÒn, ®Òu ®­îc chÊp nhËn mµ kh«ng dÉn tíi sù ®¹i hiÖn nay", nh­ «ng ta cho lµ nh­ thÕ, - th× ch¾c ch¾n lµ t«i ®· hiÓu lÇm nµo c¶, ngay c¶ khi nh÷ng tõ ng÷ ®ã ®­îc ¸p dông vµo kh«ng chª bai "«ng ta còng nh­ nh÷ng bµi diÔn v¨n khiªm tèn nh÷ng hiÖn t­îng x· héi: cßn trong viÖc nghiªn cøu khoa häc vÒ cña «ng ta". Nh­ng viÖc lµm cña «ng ta l¹i hoµn toµn kh¸c h¼n. nh÷ng quan hÖ kinh tÕ, th× nh­ chóng ta ®· thÊy, nh÷ng tõ ng÷ ¤ng ta miªu t¶ "th¶m tr¹ng" ®ã nh­ lµ kÕt qu¶ cña t×nh tr¹ng ®ã g©y ra còng mét sù lÉn lén tai h¹i nh­ sù lÉn lén ®· x¶y ra nh÷ng ng­êi lao ®éng "kh«ng cã lÊy mét chç ë nµo kh¶ dÜ coi lµ së hiÖn nay trong ho¸ häc ch¼ng h¹n, nÕu ng­êi ta muèn gi÷ l¹i c¸i h÷u cña hä". Cø ®Ó cho ng­êi ta phµn nµn r»ng "th¶m tr¹ng cña thuËt ng÷ cña thuyÕt phl«-gi-xt«ng. Sù lÉn lén l¹i cµng nghiªm thêi ®¹i hiÖn nay" lµ do chç quyÒn së h÷u cña c«ng nh©n vÒ ng«i träng h¬n n÷a khi ng­êi ta tin, nh­ Pru-®«ng, vµo c¸i phl«-gi- nhµ cña hä ®· bÞ xo¸ bá, hoÆc nh­ nh÷ng quý téc n«ng th«n ®· xt«ng x· héi Êy, tøc lµ "c«ng lý", hay khi ng­êi ta kh¼ng ®Þnh, nh­ Muyn-bÐc-g¬, r»ng thuyÕt phl«-gi-xt«ng vµ thuyÕt «-xy ®Òu phµn nµn r»ng do chç chÕ ®é phong kiÕn vµ nh÷ng ph­êng héi ®· cã c¨n cø nh­ nhau1). bÞ thñ tiªu: trong hai tr­êng hîp, kÕt qu¶ chØ lµ mét lêi o¸n th¸n ph¶n ®éng, mét lêi than v·n vÒ sù ph¸t sinh ra ®iÒu kh«ng thÓ III tr¸nh ®­îc, lµ tÊt yÕu trong lÞch sö. §iÒu ph¶n ®éng, chÝnh lµ muèn,nh­ Muyn-bÐc-g¬, phôc håi l¹i cho c«ng nh©n quyÒn së h÷u c¸ nh©n mét ng«i nhµ: mét vÊn ®Ò mµ lÞch sö ®· xo¸ bá tõ l©u; lµ _____________________________________________________________ kh«ng thÓ nghÜ ra c¸ch nµo kh¸c ®Ó gi¶i phãng nh÷ng ng­êi lao 1) Tr­íc khi t×m ra «-xy, nh÷ng nhµ ho¸ häc gi¶i thÝch hiÖn t­îng nh÷ng ®éng, ngoµi c¸i c¸ch lµm cho mçi ng­êi lao ®éng l¹i trë thµnh vËt thÓ ch¸y trong kh«ng khÝ b»ng c¸ch gi¶ ®Þnh cã mét nhiªn tè ®Æc biÖt, lµ ng­êi së h÷u mét ng«i nhµ. phl«-gi-xt«ng (phlogiston): khi vËt thÓ bÞ ®èt ch¸y th× nhiªn tè nµy tho¸t ra. V× ¤ng ta nãi tiÕp: thÊy r»ng nh÷ng vËt thÓ gi¶n ®¬n khi bÞ ®èt ch¸y, l¹i c©n nÆng h¬n khi ch­a bÞ " T«i kh¼ng ®Þnh kiªn quyÕt r»ng cuéc ®Êu tranh thùc sù lµ cuéc ®Êu ®èt, c¸c nhµ ho¸ häc gi¶i thÝch r»ng chÊt phl«-gi-xt«ng cã mét träng l­îng ©m tranh ®Ó chèng l¹i ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. vµ chØ cã thay ®æi tÝnh, do ®ã mét vËt thÓ kh«ng cã chÊt phl«-gi-xt«ng c©n nÆng h¬n mét vËt thÓ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã th× míi cã thÓ hy väng c¶i thiÖn ®­îc nh÷ng ®iÒu cã chÊt phl«-gi-xt«ng. ThÕ lµ ãc t­ëng t­îng ®· g¸n dÇn dÇn cho chÊt phl«-gi- kiÖn vÒ nhµ ë. ¡ng-ghen kh«ng thÊy tÝ g× vÒ tÊt c¶ ®iÒu ®ã... T«i gi¶ ®Þnh lµ xt«ng nh÷ng ®Æc tÝnh cña «-xy, nh­ng theo chiÒu ng­îc l¹i. Sù ph¸t hiÖn r»ng toµn bé vÊn ®Ò x· héi ®· ®­îc gi¶i quyÕt xong tr­íc khi cã thÓ ®Ò cËp ®Õn vÊn hiÖn t­îng ch¸y lµ sù hçn hîp nh÷ng vËt thÓ ®ang ch¸y víi mét vËt thÓ kh¸c ®Ò mua l¹i nhµ ë". tøc lµ «-xy, vµ sù chÕ t¹o «-xy ®· chÊm døt gi¶ thuyÕt ®ã, nh­ng chØ lµ sau mét T iÕc r»ng m·i ®Õn ngay nay, t«i còng vÉn ch­a thÊy mét tý g× cuéc kh¸ng cù l©u dµi cña c¸c nhµ ho¸ häc nhiÒu tuæi h¬n.
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 642 643 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - III vÒ tÊt c¶ ®iÒu ®ã. Tuy nhiªn t«i kh«ng thÓ ®o¸n ®­îc ®iÒu gi¶ ph¶i ph¸t hiÖn ra nh÷ng h×nh thøc chÝnh trÞ vµ x· héi kh¶ dÜ lµm cho sù ®èi lËp Êy trë nªn v« h¹i vµ thËm chÝ trë nªn cã lîi n÷a. Cã nh­ thÕ th× ®Þnh cña mét ng­êi kh«ng quen biÕt mµ thËm chÝ t«i kh«ng biÕt ng­êi ta míi cã thÓ hy väng ®iÒu hoµ lîi Ých mét c¸ch hoµ b×nh, dung hoµ tªn n÷a. T«i chØ cã thÓ c¨n cø vµo nh÷ng bµi b¸o ®· ®¨ng dÇn dÇn nh÷ng lîi Ých ®ã". cña Muyn-bÐc-g¬ th«i. Vµ m·i ®Õn ngµy nay, t«i còng vÉn thÊy Do ®ã, xo¸ bá sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n lµ mét ¶o r»ng (tr.15 vµ 16 cña lÇn xuÊt b¶n thµnh s¸ch riªng) tr­íc khi cã t­ëng, v× sù ®èi lËp ®ã lµ mét sù ®èi lËp tù nhiªn, hay nãi cho thÓ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò mua l¹i nhµ ë, «ng ta kh«ng gi¶ ®Þnh c¸i g× chÝnh x¸c h¬n: v× sù ®èi lËp ®ã ®· n¶y sinh ra trong qu¸ tr×nh lÞch kh¸c... ngoµi chÝnh b¶n th©n nhµ ë ra. ChØ ë trang 17, «ng ta míi sö. H·y ¸p dông c¸i l«-gÝch ®ã vµo nh÷ng sù ®èi lËp kh¸c trong x· tÊn c«ng "kiªn quyÕt vµo n¨ng suÊt cña t­ b¶n", mét vÊn ®Ò mµ héi hiÖn t¹i vµ xÐt xem nã ®­a chóng ta ®Õn ®©u. Ch¼ng h¹n: chóng ta sÏ l¹i bµn ®Õn sau nµy. Vµ ngay bµi tr¶ lêi cña «ng ta "§Æc biÖt lµ ®èi víi sù ®èi lËp gi÷a" bän t­ b¶n vµ c«ng nh©n còng ®· x¸c nhËn ®iÒu ®ã, khi «ng ta nãi: lµm thuª", ý nghÜ muèn tiªu diÖt sù ®èi lËp ®ã chØ lµ mét ¶o t­ëng. " VÊn ®Ò lóc ®ã chÝnh lµ chøng tá xem, xuÊt ph¸t tõ hoµn c¶nh hiÖn cã, Sù ®èi lËp ®ã lµ mét sù ®èi lËp tù nhiªn, hay nãi cho chÝnh x¸c ng­êi ta cã thÓ c¶i biÕn hoµn toµn vÊn ®Ò nhµ ë nh­ thÕ nµo". h¬n: sù ®èi lËp ®ã ®· n¶y sinh ra trong qu¸ tr×nh lÞch sö. VÊn ®Ò "XuÊt ph¸t tõ hoµn c¶nh hiÖn cã" vµ "xuÊt ph¸t tõ viÖc thay kh«ng ph¶i lµ xo¸ bá sù ®èi lËp, mµ chÝnh lµ ph¶i ph¸t hiÖn ra ®æi" (tøc lµ: xo¸ bá) ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa: dï nh÷ng h×nh thøc chÝnh trÞ vµ x· héi kh¶ dÜ lµm cho sù ®èi lËp Êy sao ®ã còng lµ hai ®iÒu hoµn toµn kh¸c nhau. trë nªn v« h¹i vµ thËm chÝ trë nªn cã lîi n÷a. Cã nh­ thÕ th× Kh«ng ®¸ng lÊy lµm ng¹c nhiªn r»ng Muyn-bÐc-g¬ than phiÒn ng­êi ta míi cã thÓ hy väng ®iÒu hoµ lîi Ých mét c¸ch hoµ b×nh, khi t«i thÊy r»ng nh÷ng ý ®å tõ thiÖn cña c¸c «ng §«n-phu-x¬ vµ dung hoµ dÇn dÇn nh÷ng lîi Ých ®ã". cña c¸c chñ c«ng x­ëng kh¸c muèn gióp cho nh÷ng ng­êi lao ®éng ThÕ lµ chóng ta l¹i trë vÒ víi Sun-tx¬ §ª-lÝt-x¬. cã ®­îc nhµ ë, lµ kh¶ n¨ng thùc tÕ duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng Xo¸ bá sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n kh«ng ph¶i lµ kÕ ho¹ch kiÓu Pru-®«ng cña «ng ta. NÕu «ng ta cã thÓ thÊy ®­îc mét ¶o t­ëng, ch¼ng kh¸c g× xo¸ bá sù ®èi lËp gi÷a bän t­ b¶n r»ng kÕ ho¹ch cña Pru-®«ng nh»m cøu vít x· héi lµ mét ¶o t­ëng vµ c«ng nh©n lµm thuª còng kh«ng ph¶i lµ mét ¶o t­ëng. Sù hoµn toµn dùa trªn c¬ së x· héi t­ s¶n, th× tù nhiªn lµ «ng ta sÏ xo¸ bá ®ã ngµy cµng trë thµnh yªu cÇu thùc tÕ cña s¶n xuÊt kh«ng tin ë kÕ ho¹ch ®ã. Ch­a bao giê vµ ch¼ng cã chç nµo mµ t«i c«ng nghiÖp còng nh­ cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Kh«ng cã ai l¹i nghi ngê thiÖn ý cña «ng ta c¶. Nh­ng t¹i sao «ng ta l¹i ca ngîi ®· ®ßi hái ®iÒu ®ã kÞch liÖt h¬n Li-bÝch trong nh÷ng t¸c phÈm tiÕn sÜ Rª-sau-r¬ lµ ®· ®Ò nghÞ Héi ®ång thµnh phè Viªn pháng vÒ ho¸ häc n«ng nghiÖp cña «ng ta, nh÷ng t¸c phÈm trong ®ã theo kÕ ho¹ch §«n-phu-x¬? «ng ta ®ßi hái tr­íc hÕt vµ lu«n lu«n r»ng ng­êi ta ph¶i hoµn Muyn-bÐc-g¬ l¹i tuyªn bè: l¹i cho ®Êt nh÷ng c¸i g× ®· nhËn ®­îc cña ®Êt, vµ chøng minh " §Æc biÖt lµ ®èi víi sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ý nghÜ r»ng sù tån t¹i cña c¸c thµnh phè, ®Æc biÖt lµ cña c¸c thµnh muèn tiªu diÖt sù ®èi lËp ®ã chØ lµ mét ¶o t­ëng. Sù ®èi lËp ®ã lµ mét sù ®èi phè lín, ®· c¶n trë ®iÒu ®ã. Khi ng­êi ta thÊy r»ng ë ®©y, chØ lËp tù nhiªn, hay nãi cho chÝnh x¸c h¬n: sù ®èi lËp ®ã ®· n¶y sinh ra trong riªng ë Lu©n §«n th«i, hµng ngµy ng­êi ta ®· chi phÝ rÊt nhiÒu qu¸ tr×nh lÞch sö... VÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ xo¸ bá sù ®èi lËp, mµ chÝnh lµ
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 644 645 p h.¨ng-gh en vÊn ®Ò nhµ ë. - III ® Ó ®æ xuèng biÓn mét sè ph©n bãn tù nhiªn nhiÒu gÊp béi sè s¶n xuÊt, mµ lµ nh÷ng sù c¶i biÕn x· héi, nh÷ng ®iÒu kiÖn giao th«ng... Sù thay ®æi trong nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hay, nh­ tr­êng ph¸i §øc ®· nãi mét c¸ch chÝnh x¸c ph©n bãn mµ toµn bé v­¬ng quèc D¾c-den cã thÓ s¶n xuÊt ra, h¬n, sù xo¸ bá ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ cña vµ khi ng­êi ta thÊy r»ng ph¶i cã nh÷ng kiÕn tróc ®å sé ®Õn ph¸p luËt qu¸ ®é thñ tiªu lîi tøc, nh­ ¡ng-ghen ®· g¸n cho t«i lµ ®· nãi nh­ thÕ, nh­ thÕ nµo, míi gi÷ ®­îc cho toµn thµnh phè Lu©n §«n khái mµ lµ kÕt qu¶ cña viÖc nh©n d©n lao ®éng thùc tÕ chiÕm h÷u toµn bé c«ng cô bÞ nh÷ng ph©n bãn ®ã ®Çu ®éc, th× lóc ®ã ®iÒu kh«ng t­ëng lµ xo¸ lao ®éng toµn bé c«ng nghiÖp. Cßn vÒ viÖc xÐt xem nh©n d©n lao ®éng cã t¸n bá sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n sÏ cã mét c¬ së cùc kú thµnh (!) mua l¹i hay t­íc ®o¹t ngay, th× c¶ ¡ng-ghen lÉn t«i, kh«ng ai cã thùc tÕ. B¶n th©n BÐc-lin, t­¬ng ®èi kh«ng lín l¾m, còng ngét thë thÓ quyÕt ®Þnh ®­îc c¶". gi÷a nh÷ng ®èng r¸c r­ëi cña chÝnh m×nh tõ Ýt nhÊt lµ ba m­¬i Ng¹c nhiªn, t«i dôi m¾t xem cã ®äc nhÇm kh«ng. T«i ®äc l¹i n¨m nay. MÆt kh¸c, thËt lµ hoµn toµn ¶o t­ëng nÕu muèn nh­ cÈn thËn mét lÇn n÷a tõ ®Çu ®Õn cuèi b¶n tr×nh bµy cña Muyn- Pru-®«ng, lµ ®¶o lén x· héi t­ s¶n hiÖn t¹i mµ vÉn gi÷ l¹i y bÐc-g¬ ®Ó t×m ra c¸i ®o¹n trong ®ã «ng ta nãi r»ng khi «ng ta nãi nguyªn ng­êi n«ng d©n hiÖn nay. Gi¶ ®Þnh lµ ®· thùc hiÖn ®­îc mua l¹i nhµ ë lµ «ng ta gi¶ ®Þnh r»ng viÖc "nh©n d©n lao ®éng xong xu«i viÖc xo¸ bá ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa råi, thùc tÕ chiÕm h÷u toµn bé c«ng cô lao ®éng, toµn bé c«ng nghiÖp" th× lóc ®ã chØ cã ph©n phèi hÕt søc ®Òu d©n c­ trong c¶ n­íc vµ ®· hoµn thµnh råi. T«i kh«ng thÊy cã ®o¹n ®ã. Kh«ng cã ®o¹n Êy. kÕt hîp chÆt chÏ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, TuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò "thùc tÕ chiÕm h÷u", v.v.. Tr¸i ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng ph­¬ng tiÖn giao th«ng lóc ®ã trë l¹i, ë trang 17 cã nãi: thµnh cÇn thiÕt, chØ cã lµm nh­ thÕ míi cã thÓ kÐo d©n c­ n«ng " VËy th× chóng t«i gi¶ ®Þnh r»ng ng­êi ta tÊn c«ng kiªn quyÕt vµo n¨ng th«n ra khái t×nh tr¹ng c« lËp vµ ngu muéi, trong ®ã hä ®· sèng suÊt cña t­ b¶n, - ®iÒu ®ã sím hay muén nhÊt ®Þnh còng sÏ x¶y ra, - ch¼ng lay l¾t hÇu nh­ kh«ng thay ®æi tõ mu«n ngh×n n¨m nay. Kh«ng h¹n b»ng c¸ch ban hµnh mét ®¹o luËt qu¸ ®é quy ®Þnh lîi tøc cña tÊt c¶ mäi t­ëng kh«ng ph¶i lµ ë chç kh¼ng ®Þnh r»ng loµi ng­êi chØ cã thÓ t­ b¶n lµ 1%, víi xu h­íng - chóng ta h·y nhí kü ®iÒu nµy - lµm cho lîi tøc ®­îc hoµn toµn gi¶i phãng khái nh÷ng xiÒng xÝch do qu¸ khø lÞch ®ã ngµy cµng nhÝch l¹i gÇn con sè kh«ng... Nh­ mäi s¶n phÈm kh¸c, ng«i nhµ sö cña hä s¶n sinh ra, khi mµ sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng vµ chç ë ®Òu sÏ do ®¹o luËt ®ã chi phèi... Nh­ vËy, theo quan ®iÓm Êy, chóng th«n ®· bÞ xo¸ bá; kh«ng t­ëng b¾t ®Çu tõ lóc mµ ng­êi ta t×m ta thÊy r»ng viÖc mua l¹i nhµ ë sÏ lµ kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña viÖc xo¸ bá n¨ng c¸ch quy ®Þnh "xuÊt ph¸t tõ hoµn c¶nh hiÖn cã", h×nh thøc gi¶i suÊt cña t­ b¶n nãi chung". ThÕ lµ ë ®©y, vµ hoµn toµn m©u thuÉn víi c¸ch nãi gÇn ®©y cña quyÕt sù ®èi lËp nµy hay sù ®èi lËp kh¸c trong x· héi hiÖn t¹i. Vµ m×nh, Muyn-bÐc-g¬ ®· nãi rµnh m¹ch víi chóng ta r»ng: ®¹o luËt ®ã chÝnh lµ ®iÒu mµ Muyn-bÐc-g¬ ®· lµm b»ng c¸ch dïng c«ng nh»m xo¸ bá lîi tøc qu¶ lµ "sÏ kiªn quyÕt tÊn c«ng" vµo n¨ng suÊt cña thøc kiÓu Pru-®«ng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë. t­ b¶n - thuËt ng÷ m¬ hå mµ theo lêi «ng ta, «ng ta ®· dïng ®Ó chØ Sau ®ã, Muyn-bÐc-g¬ phµn nµn r»ng t«i ®· lµm cho «ng ta ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa -, vµ chÝnh do luËt ph¸p ®ã hÇu nh­ lµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ "nh÷ng quan ®iÓm kú qu¸i mµ "viÖc mua l¹i nhµ ë sÏ lµ kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña viÖc xo¸ bá n¨ng cña Pru-®«ng vÒ vÊn ®Ò t­ b¶n vµ lîi tøc", vµ «ng ta nãi: suÊt cña t­ b¶n nãi chung". B©y giê Muyn-bÐc-g¬ l¹i kh¼ng ®Þnh r»ng "T«i gi¶ ®Þnh lµ ®· ®¹t ®­îc viÖc thay ®æi nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt; lóc ®ã th× ®èi hoµn toµn kh«ng ph¶i nh­ thÕ. "§èi t­îng" cña luËt ph¸p qu¸ ®é ®ã t­îng cña ph¸p luËt qu¸ ®é quy ®Þnh tû suÊt lîi tøc kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quan hÖ
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 646 647 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - III ®· lªn n¾m chÝnh quyÒn råi, th× cã ph¶i lµ hä sÏ ®¬n thuÇn dïng "kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt, mµ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn l­u b¹o lùc ®Ó chiÕm ®o¹t nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt, nh÷ng nguyªn liÖu th«ng". Tr­íc mét sù m©u thuÉn hoµn toµn nh­ thÕ, m©u thuÉn mµ vµ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t, hay lµ hä sÏ tr¶ tiÒn ngay ®Ó lÊy G¬-t¬ coi lµ mét "®iÒu còng huyÒn bÝ ®èi víi ng­êi kh«n còng nh­ ®èi víi ng­êi ®iªn255", t«i chØ cßn cã c¸ch lµ thõa nhËn r»ng t«i ®ang ®øng nh÷ng thø ®ã, hoÆc lµ hä sÏ chuéc l¹i quyÒn së h÷u nh÷ng thø ®ã b»ng c¸ch tr¶ tiÒn dÇn dÇn tõng n¨m. Muèn tr¶ lêi tr­íc tr­íc hai Muyn-bÐc-g¬ hoµn toµn kh¸c nhau, mét ng­êi th× phµn nµn mét vÊn ®Ò nh­ thÕ vµ tr¶ lêi cho ®ñ mäi tr­êng hîp th× thËt lµ cã lý r»ng t«i ®· "g¸n mét c¸ch sai lÇm" cho ng­êi ®ã lµ ®· nãi ®iÒu mµ kh«ng t­ëng, t«i xin nh­êng viÖc ®ã l¹i cho nh÷ng ng­êi kh¸c. ng­êi kia cho ®¨ng lªn b¸o. Hoµn toµn ®óng lµ nh©n d©n lao ®éng, khi ®· thùc tÕ chiÕm h÷u råi, sÏ kh«ng hái t«i, mµ còng sÏ kh«ng hái Muyn-bÐc-g¬ ®Ó IV xÐt xem hä "sÏ t¸n thµnh mua l¹i hay t­íc ®o¹t ngay". §¹i kh¸i, hä sÏ cho r»ng tèt h¬n hÕt lµ kh«ng "t¸n thµnh" g× c¶. Nh­ng ë CÇn ph¶i tèn bao nhiªu lµ giÊy mùc ®Ó cuèi cïng, xuyªn qua ®©y, vÊn ®Ò tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ nh©n d©n lao ®éng thùc tÕ nh÷ng lêi tho¸i th¸c vµ nh÷ng lêi quanh co cña Muyn-bÐc-g¬, ®i chiÕm h÷u tÊt c¶ nh÷ng c«ng cô lao ®éng, mµ chØ lµ Muyn-bÐc-g¬ ®Õn ®­îc ®iÓm chÝnh cña vÊn ®Ò, ®iÓm mµ «ng ta thËn träng kh¼ng ®Þnh r»ng "toµn bé gi¶i ph¸p cña vÊn ®Ò nhµ ë lµ n»m tr¸nh kh«ng ®¶ ®éng ®Õn trong bµi tr¶ lêi cña «ng ta. trong danh tõ chuéc l¹i". NÕu b©y giê «ng ta tuyªn bè r»ng viÖc Trong b¶n tr×nh bµy cña «ng ta, cã nh÷ng kiÕn gi¶i kh¼ng chuéc l¹i Êy lµ v« cïng kh«ng ch¾c ch¾n th× c¶ hai chóng ta, còng ®Þnh nµo kh«ng? nh­ ®éc gi¶ cña chóng ta, bÊt tÊt ph¶i khã nhäc nh­ thÕ? Thø nhÊt: "Sè tiÒn chªnh lÖch gi÷a sè tiÒn bá ra x©y dùng mét Ngoµi ra, cÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng viÖc nh©n d©n lao ®éng ng«i nhµ, mua mét miÕng ®Êt lµm nhµ, v.v., víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i" "thùc tÕ chiÕm h÷u" tÊt c¶ nh÷ng c«ng cô lao ®éng toµn bé c«ng cña ng«i nhµ, cña miÕng ®Êt Êy, ®øng vÒ lý mµ nãi, lµ thuéc vÒ x· nghiÖp, lµ ®iÒu tr¸i ng­îc h¼n víi viÖc "chuéc l¹i" theo kiÓu Pru- héi. Theo ng«n ng÷ kinh tÕ th× sè tiÒn chªnh lÖch ®ã gäi lµ ®Þa t«. ®«ng. Theo c¸ch gi¶i quyÕt sau th× mçi c«ng nh©n trë thµnh ng­êi B¶n th©n Pru-®«ng còng muèn trao c¸i ®ã cho x· héi, nh­ chóng së h÷u ng«i nhµ, Êp tr¹i, c«ng cô lao ®éng cña m×nh. Theo c¸ch ta cã thÓ ®äc thÊy trong cuèn "Idee gÐnÐrale de la RÐvolution", gi¶i quyÕt thø nhÊt th× "nh©n d©n lao ®éng" vÉn lµ ng­êi së h÷u xuÊt b¶n n¨m 1868, tr.219. tËp thÓ nh÷ng ng«i nhµ, nhµ m¸y vµ c«ng cô lao ®éng vµ Ýt ra, sau Thø hai: Gi¶i ph¸p cña vÊn ®Ò nhµ ë lµ lµm cho mçi ng­êi mét thêi kú qu¸ ®é, hä sÏ ch¼ng dÔ dµng g× mµ ®Ó cho c¸ nh©n thuª nhµ ®Òu trë thµnh ng­êi së h÷u ng«i nhµ m×nh ë. hoÆc c«ng ty t­ nh©n sö dông nh÷ng thø ®ã mµ kh«ng ®ßi tr¶ tiÒn Thø ba: Gi¶i ph¸p ®ã sÏ ®­îc thi hµnh nhê cã mét ®¹o luËt phÝ tæn. §iÒu ®ã còng ®óng y nh­ xo¸ bá quyÒn chiÕm h÷u ruéng biÕn tiÒn thuª nhµ thµnh tiÒn tr¶ gãp vÒ gi¸ mua ng«i nhµ. ®Êt kh«ng ph¶i lµ xo¸ bá ®Þa t«, mµ lµ chuyÓn nã cho x· héi, dï lµ Nh÷ng ®iÓm 2 vµ 3 ®Òu m­în cña Pru-®«ng,nh­ mäi ng­êi cã thÓ d­íi mét h×nh thøc ®· c¶i biÕn. Do ®ã, viÖc nh©n d©n lao ®éng thÊy râ trong cuèn "T­ t­ëng chung cña c¸ch m¹ng", ë trang 199 thùc tÕ chiÕm h÷u mäi c«ng cô lao ®éng tuyÖt nhiªn kh«ng hÒ lo¹i vµ nh÷ng trang tiÕp theo; ë trong cuèn ®ã, tr. 203, cßn cã c¶ dù bá viÖc duy tr× chÕ ®é thuª vµ cho thuª nhµ ë. luËt t­¬ng øng ®· ®­îc th¶o s½n. Nãi chung, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ xÐt xem khi giai cÊp v« s¶n
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 648 649 p h.¨ng-gh en vÊn ®Ò nhµ ë. - III kh«ng ®ông ch¹m g× ®Õn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa; Thø t­: Ng­êi ta kiªn quyÕt tÊn c«ng n¨ng suÊt cña t­ b¶n tr¸i l¹i, nh÷ng ®¹o luËt vÒ cho vay l·i chøng minh r»ng ®Ò nghÞ b»ng mét ®¹o luËt qu¸ ®é t¹m thêi h¹ thÊp tû suÊt lîi tøc xuèng ®ã võa cò võa kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. 1%, víi ®iÒu kiÖn lµ sau ®ã cßn gi¶m xuèng n÷a. §iÒu nµy còng l¹i Thø n¨m: viÖc xo¸ bá lîi tøc cña t­ b¶n tuyÖt nhiªn kh«ng lµ m­în cña Pru-®«ng, vµ ng­êi ta cã thÓ ®äc ®­îc ®iÒu ®ã r¶i r¸c dÉn ®Õn viÖc xo¸ bá tiÒn thuª nhµ ®èi víi nhµ ë. trong cuèn "IdÐe gÐnÐrale", tr.182 - 186. B©y giê, Muyn-bÐc-g¬ ®· chÞu nh­îng bé t«i vÒ nh÷ng ®iÓm 2 VÒ mçi ®iÓm nµy, t«i ®Òu cã dÉn chøng ®o¹n v¨n cña Pru-®«ng vµ 4. Cßn nh÷ng ®iÓm kh¸c th× «ng ta kh«ng hÒ ®¶ ®éng ®Õn. ThÕ mµ Muyn-bÐc-g¬ ®· dïng lµm nguyªn b¶n ®Ó sao l¹i, vµ b©y giê mµ chÝnh nh÷ng ®iÓm Êy l¹i lµ nh÷ng ®iÓm träng yÕu cña cuéc thö hái lµ t«i cã hay kh«ng cã quyÒn gäi t¸c gi¶ cña mét bµi b¸o tranh luËn. V¶ l¹i, bµi tr¶ lêi cña Muyn-bÐc-g¬ tuyÖt kh«ng ph¶i 100% cã tÝnh chÊt Pru-®«ng, mét bµi b¸o chØ gåm cã nh÷ng quan lµ mét lêi b¸c l¹i; bµi ®ã thËn träng tr¸nh nãi ®Õn nh÷ng ®iÓm ®iÓm Pru-®«ng, lµ ng­êi theo ph¸i Pru-®«ng? Êy thÕ mµ Muyn- thuéc vÒ kinh tÕ, tøc lµ nh÷ng ®iÓm cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh; ®ã chØ bÐc-g¬ ch­a bao giê l¹i than phiÒn chua ch¸t nh­ than phiÒn vÒ lµ mét bµi tr×nh bµy nh÷ng lêi ta th¸n cña «ng ta th«i, chø kh«ng c¸i tªn gäi ®ã mµ t«i ®· tÆng cho «ng ta, v× t«i "®· b¾t gÆp mét vµi ph¶i lµ mét c¸i g× kh¸c c¶. Do ®ã «ng ta tr¸ch t«i lµ ®· nãi tr­íc c©u ch÷ ®Æc biÖt cña Pru-®«ng". Nh­ng chÝnh lµ tr¸i l¹i. TÊt c¶ vÒ c¸ch gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c mµ «ng ta tuyªn bè lµ cã ý nh÷ng "c©u ch÷" ®Òu lµ cña Muyn-bÐc-g¬ c¶, cßn néi dung th× l¹i ®Þnh bµn ®Õn - nh­ c«ng tr¸i, tiÒn nî t­ nh©n, tÝn dông, vµ tr¸ch lµ cña Pru-®«ng. Sau ®ã, khi t«i lÊy Pru-®«ng ®Ó bæ sung b¶n t«i lµ ®· nãi r»ng bÊt cø ë ®©u, nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã còng gièng hÖt tr×nh bµy cã tÝnh chÊt Pru-®«ng cña «ng ta, th× Muyn-bÐc-g¬ l¹i nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ vÊn ®Ò nhµ ë, r»ng nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã lµ xo¸ buéc téi t«i lµ ®· g¸n mét c¸ch sai lÇm cho «ng ta nh÷ng "t­ t­ëng bá lîi tøc, biÕn viÖc tr¶ lîi tøc thµnh viÖc tr¶ gãp tæng sè t­ b¶n vµ kú qu¸i" cña Pru-®«ng. quyÕt ®Þnh tÝn dông kh«ng cã l·i. Êy thÕ mµ, cho ®Õn c¶ ngµy nay Vµ b©y giê, t«i lÊy g× ®Ó ®èi lËp víi kÕ ho¹ch kiÓu Pru-®«ng n÷a, t«i còng d¸m nãi ch¾c r»ng nÕu cã ngµy nh÷ng bµi b¸o cña ®ã? Muyn-bÐc-g¬ ra ®êi th× néi dung chñ yÕu cña nh÷ng bµi ®ã sÏ Thø nhÊt: chuyÓn giao ®Þa t« cho nhµ n­íc cã nghÜa lµ xo¸ bá gièng hÖt víi cuèn "T­ t­ëng chung" cña Pru-®«ng (vÒ tÝn dông, quyÒn chiÕm h÷u c¸ nh©n vÒ ruéng ®Êt. xem tr. 182; vÒ c«ng tr¸i, xem tr. 186; vÒ tiÒn nî t­ nh©n, xem tr. Thø hai: viÖc chuéc l¹i ng«i nhµ ®ang thuª vµ chuyÓn quyÒn 196), hoµn toµn nh­ nh÷ng bµi vÒ vÊn ®Ò nhµ ë ®· gièng hÖt së h÷u ng«i nhµ ®ã vµo tay ng­êi thuª nhµ lµ ng­êi ®· ë ®ã tõ nh÷ng ®o¹n v¨n trÝch dÉn còng trong t¸c phÈm ®ã. tr­íc ®Õn nay, viÖc ®ã kh«ng ¶nh h­ëng mét chót nµo ®Õn ph­¬ng Nh©n c¬ héi ®ã, Muyn-bÐc-g¬ cho t«i biÕt r»ng nh÷ng vÊn ®Ò thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa c¶. nh­ vÊn ®Ò thuÕ m¸, c«ng tr¸i, tiÒn nî t­ nh©n, tÝn dông, ngµy Thø ba: trong sù ph¸t triÓn hiÖn nay cña nÒn c«ng nghiÖp lín nay th× cã thªm vÊn ®Ò tù trÞ cña c¸c c«ng x·, ®Òu lµ nh÷ng vÊn vµ cña nh÷ng thµnh phè, ®Ò nghÞ ®ã võa lµ phi lý võa lµ ph¶n ®Ò quan träng nhÊt ®èi víi n«ng d©n vµ ®èi víi viÖc tuyªn truyÒn ®éng; viÖc kh«i phôc l¹i mét c¸ch phæ biÕn quyÒn së h÷u c¸ nh©n ë n«ng th«n. §ång ý trªn phÇn lín, nh­ng 1) tõ tr­íc ®Õn nay, vÒ nhµ ë, sÏ lµ mét b­íc giËt lïi. tuyÖt nhiªn chóng ta kh«ng nãi ®Õn n«ng d©n, vµ 2) nh÷ng "gi¶i Thø t­: viÖc c­ìng Ðp gi¶m h¹ tû suÊt lîi tøc tuyÖt nhiªn ph¸p" kiÓu Pru-®«ng vÒ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, hoµn toµn còng
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 650 651 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - III ba hoa v« Ých, - mét c¬ së cô thÓ, b»ng c¸ch miªu t¶ cho hä thÊy hoµn nh­ gi¶i ph¸p vÒ vÊn ®Ò nhµ ë cña «ng ta, ®Òu lµ nh÷ng gi¶i c¶nh x· héi do nÒn c«ng nghiÖp lín hiÖn ®¹i t¹o ra. Cßn vÒ viÖc ph¸p phi lý vÒ mÆt kinh tÕ vµ c¨n b¶n lµ t­ s¶n. §èi víi lêi nãi muèn gi¶i quyÕt c¸i gäi lµ vÊn ®Ò nhµ ë th× t«i Ýt ®Ó ý ®Õn viÖc ®ã h¬n bãng giã cña Muyn-bÐc-g¬ ¸m chØ r»ng t«i kh«ng nhËn thÊy lµ quan t©m tû mû ®Õn vÊn ®Ò l­¬ng thùc lµ vÊn ®Ò cßn quan träng h¬n sù cÇn thiÕt ph¶i l«i kÐo n«ng d©n vµo phong trµo c¸ch m¹ng, th× nhiÒu. T«i sÏ lÊy lµm tho¶ m·n nÕu cã thÓ chøng minh r»ng trong vÒ phÇn t«i, t«i ch¼ng cÇn g× ph¶i tù bµo ch÷a. Nh­ng qu¶ x· héi hiÖn ®¹i cña chóng ta, cã thÓ s¶n xuÊt ®ñ cho mäi thµnh thËt lµ t«i cho r»ng v× môc ®Ých ®ã mµ khuyªn n«ng d©n dïng viªn cã ¨n, vµ cã thÓ cã nhµ ®Ó cung cÊp t¹m thêi cho quÇn chóng nh÷ng m«n thuèc v¹n øng cña nhµ ¶o thuËt Pru-®«ng th× thËt lµ lao ®éng mét chç ë réng r·i vµ s¹ch sÏ. Nh­ng suy luËn vÒ c¶i ®iªn rå. ë §øc, hiÖn vÉn cßn chÕ ®é chiÕm h÷u nhiÒu ruéng ®Êt. c¸ch mµ x· héi t­¬ng lai sÏ ®iÒu tiÕt sù ph©n phèi l­¬ng thùc vµ Theo luËn thuyÕt cña Pru-®«ng th× ph¶i chia vôn chÕ ®é chiÕm nhµ ë th× sÏ ®i th¼ng ®Õn kh«ng t­ëng. Qu¸ l¾m th× chóng ta còng h÷u nhiÒu ruéng ®Êt Êy ra thµnh nh÷ng Êp tr¹i nhá; trong t×nh chØ cã thÓ, c¨n cø vµo sù hiÓu biÕt cña chóng ta vÒ nh÷ng ®iÒu tr¹ng hiÖn nay cña khoa häc n«ng nghiÖp vµ c¨n cø theo nh÷ng kiÖn c¬ b¶n cña tÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®· cã tõ tr­íc kinh nghiÖm vÒ chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt nhá ®· tiÕn hµnh ë Ph¸p ®Õn nay, mµ chøng minh r»ng cïng víi sù sôp ®æ cña ph­¬ng vµ §øc, th× ®iÒu ®ã hoµn toµn lµ ph¶n ®éng. Tr¸i l¹i, chÕ ®é chiÕm thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, mét sè h×nh thøc nhÊt ®Þnh vÒ h÷u nhiÒu ruéng ®Êt hiÖn cßn tån t¹i sÏ lµ c¬ së tèt khiÕn cho quyÒn chiÕm h÷u trong x· héi hiÖn t¹i sÏ trë thµnh kh«ng thÓ nh÷ng ng­êi lao ®éng liªn hîp cã thÓ thùc hiÖn n«ng nghiÖp ®¹i thùc hiÖn ®­îc. BÊt cø ë ®©u, b¶n th©n nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é quy m«; chØ cã chÕ ®é chiÕm h÷u nhiÒu ruéng ®Êt míi cã thÓ sö còng sÏ ph¶i thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn sÏ cã trong thêi gian dông tÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, m¸y mãc, v.v., vµ do ®ã, ®ã; nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é ®ã, trong c¸c n­íc cã chÕ ®é chiÕm chØ cã tiÓu n«ng thÊy ®­îc lîi Ých cña viÖc liªn hîp l¹i ®Ó tiÕn h÷u Ýt ruéng ®Êt, sÏ c¨n b¶n kh¸c víi nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é hµnh kinh doanh ®¹i quy m«. VÒ mÆt nµy, nh÷ng ng­êi x· héi trong c¸c n­íc cã chÕ ®é chiÕm h÷u nhiÒu ruéng ®Êt, v.v.. Ngoµi chñ nghÜa §an M¹ch, tiÕn tr­íc nh÷ng ng­êi kh¸c rÊt nhiÒu, ®· chÝnh Muyn-bÐc-g¬ ra th× kh«ng cßn ai cã thÓ chØ cho chóng ta hiÓu ®iÒu ®ã tõ l©u råi256. thÊy r»ng ng­êi ta sÏ ®i ®Õn kÕt qu¶ nµo khi ng­êi ta kiÕm nh÷ng T«i còng kh«ng cÇn g× ph¶i tù bµo ch÷a ®èi víi lêi tr¸ch mãc gi¶i ph¸p ®¬n ®éc cho nh÷ng vÊn ®Ò gäi lµ thùc tÕ, nh­ vÊn ®Ò b¶o r»ng t«i coi tr×nh tr¹ng nhôc nh· vÒ nhµ ë cña c«ng nh©n hiÖn nhµ ë; tr­íc hÕt «ng ta tr×nh bµy, trªn 28 trang, cho chóng ta thÊy t¹i "lµ mét sù viÖc vôn vÆt kh«ng ®¸ng kÓ". Theo nh­ t«i biÕt th× t«i lµ "toµn bé c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë n»m gän trong hai tiÕng lµ ng­êi ®Çu tiªn ®· dïng tiÕng §øc ®Ó miªu t¶ sù ph¸t triÓn ®iÓn chuéc l¹i"nh­ thÕ nµo; sao ®ã, nÕu ng­êi ta r¸o riÕt hái dån «ng ta h×nh cña t×nh tr¹ng ®ã, nh­ ta thÊy ë Anh; kh«ng ph¶i v× "t×nh th× «ng ta sÏ Êp óng ng­îng ngËp tr¶ lêi r»ng thùc ra, ng­êi ta tr¹ng ®ã trùc tiÕp lµm tæn th­¬ng ®Õn ý thøc c«ng lý cña t«i", nh­ hoµn toµn kh«ng thÓ biÕt ®­îc r»ng khi ®· thùc tÕ chiÕm h÷u nhµ Muyn-bÐc-g¬ ®· nghÜ - ng­êi nµo muèn viÕt thµnh s¸ch tÊt c¶ ë th× "nh©n d©n lao ®éng cã sÏ t¸n thµnh viÖc chuéc l¹i" h¬n lµ t¸n nh÷ng c¸i g× lµm tæn th­¬ng ®Òu ý thøc c«ng lý cña m×nh, th× cßn thµnh mäi h×nh thøc t­íc ®o¹t kh¸c kh«ng. ph¶i tèn nhiÒu c«ng phu míi lµm næi - mµ nh­ t«i ®· nãi trong lêi Muyn-bÐc-g¬ yªu cÇu r»ng chóng ta nªn thùc tÕ, r»ng "®øng tùa cuèn s¸ch cña t«i257, chØ lµ ®Ó ®em l¹i cho chñ nghÜa x· héi §øc, - tr­íc hoµn c¶nh hiÖn thùc vµ thùc tiÔn" th× kh«ng nªn tho¶ m·n lóc ®ã ®ang ë b­íc ®Çu vµ ®ang l¹c lâng trong mét thø v¨n ch­¬ng
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 652 653 p h.¨ng-gh en vÊn ®Ò nhµ ë. - III víi c¸i viÖc ch¾p nèi c¸c c«ng thøc chÕt vµ trõu t­îng, r»ng nªn m¬ hå nh­ thÕ vÒ nh÷ng quan hÖ gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng, con "tho¸t ra khái chñ nghÜa x· héi trõu t­îng ®Ó ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ng­êi ®ã l¹i chñ tr­¬ng chØ cho c«ng nh©n §øc thÊy mét con quan hÖ cô thÓ vµ nhÊt ®Þnh cña x· héi". NÕu Muyn-bÐc-g¬ ®· ®­êng míi vµ tèt h¬n, vµ tù cho m×nh lµ "kiÕn tróc s­ thÊy ®­îc lµm c¸i ®iÒu mµ «ng ta ®ßi hái ®ã th× cã lÏ «ng ta ®· rÊt xøng ®¸ng râ rµng toµn bé vµ nh÷ng nÐt lín cña kÕt cÊu kiÕn tróc cña x· víi phong trµo c«ng nh©n. Nh­ng lÏ nµo b­íc ®Çu ®Ò cËp héi t­¬ng lai"! ®Õn nh÷ng quan hÖ cô thÓ vµ nhÊt ®Þnh cña x· héi, l¹i kh«ng ph¶i Kh«ng cã ai ®· "®Ò cËp tØ mØ ®Õn nh÷ng quan hÖ cô thÓ vµ nhÊt lµ lµm quen víi viÖc t×m hiÓu vµ ph©n tÝch nh÷ng quan hÖ ®ã ®Þnh cña x· héi h¬n" lµ M¸c trong bé "T­ b¶n". Trong hai m­¬i l¨m trong mèi liªn hÖ kinh tÕ cña chóng hay sao? Song, chóng ta ®· n¨m, «ng ®· nghiªn cøu nh÷ng quan hÖ ®ã vÒ ®ñ mäi mÆt, vµ trong thÊy Muyn-bÐc-g¬ nãi g× vÒ vÊn ®Ò ®ã? VÎn vÑn cã hai c©u: mäi tr­êng hîp, nh÷ng kÕt qu¶ cña sù ph©n tÝch cña M¸c còng ®Òu bao hµm nh÷ng mÇm mèng cña c¸i gäi lµ nh÷ng gi¶i ph¸p, cè 1) "Quan hÖ gi÷a ng­êi lµm thuª vµ nhµ t­ b¶n lµ hoµn toµn gièng quan nhiªn trong chõng mùc mµ ngµy nay nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã cã kh¶ hÖ gi÷a ng­êi thuª nhµ vµ ng­êi së h÷u nhµ". n¨ng thùc thiÖn ®­îc. Nh­ng «ng b¹n Muyn-bÐc-g¬ cho r»ng nh­ ë trang 61* cña lÇn xuÊt b¶n thµnh s¸ch riªng, t«i ®· chøng vËy ch­a ®ñ; tÊt c¶ ®iÒu ®ã lµ chñ nghÜa x· héi trõu t­îng, lµ minh r»ng kh¼ng ®Þnh nh­ thÕ lµ hoµn toµn sai, vµ Muyn-bÐc-g¬ nh÷ng c«ng thøc chÕt vµ trõu t­îng. §¸ng lÏ nghiªn cøu nh÷ng kh«ng kiÕm ®­îc mét c©u nµo ®Ó tr¶ lêi c¶... "quan hÖ cô thÓ vµ nhÊt ®Þnh cña x· héi" th× «ng ta l¹i chØ ®äc mét 2) "Nh­ng con bß méng mµ" (trong vÊn ®Ò c¶i c¸ch x· héi) "ng­êi ta ph¶i vµi pho s¸ch cña Pru-®«ng th«i; cã thÓ nãi lµ nh÷ng pho s¸ch Êy n¾m lÊy sõng, chÝnh lµ n¨ng suÊt cña t­ b¶n, gäi theo danh tõ cña nh÷ng kh«ng cèng hiÕn cho «ng ta mét chót g× vÒ nh÷ng quan hÖ ®ã, mµ nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ theo ph¸i tù do; song n¨ng suÊt cña t­ b¶n kh«ng tån tr¸i l¹i, d¹y cho «ng ta nh÷ng mãn thuéc v¹n øng cô thÓ vµ nhÊt t¹i trong thùc tÕ, nh­ng sù tån t¹i t­ëng t­îng cña nã l¹i ®­îc dïng ®Ó che ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng tai häa cña x· héi; thÕ råi «ng ta tr×nh ®Ëy tÊt c¶ mäi sù bÊt b×nh ®¼ng ®ang ®Ì nÆng lªn x· héi hiÖn t¹i". bµy víi c«ng nh©n §øc c¸i ph­¬ng ¸n vÒ viÖc cøu vít x· héi ®ã, c¸i Do ®ã, con bß méng mµ ng­êi ta ph¶i n¾m lÊy sõng "kh«ng hÖ thèng kiÓu Pru-®«ng ®· cã s½n råi ®ã, lÊy cí lµ "muèn tõ biÖt c¸c tån t¹i trong thùc tÕ", vµ do ®ã, kh«ng cã "sõng". TÊt c¶ tai ho¹ hÖ thèng", cßn t«i, "t«i chän con ®­êng ®èi lËp"! Muèn hiÓu ®­îc kh«ng ph¶i lµ do con bß méng ®ã, mµ chÝnh lµ do sù tån t¹i t­ëng ®iÒu ®ã th× ph¶i gi¶ ®Þnh lµ t«i bÞ mï vµ Muyn-bÐc-g¬ bÞ ®iÕc, ®Õn t­îng cña nã mµ ra. Tuy nhiªn, "c¸i gäi lµ n¨ng suÊt (cña t­ nçi lµ vÒ c¨n b¶n chóng t«i kh«ng thÓ hiÓu nhau ®­îc. b¶n) cã thÓ lµm mäc lªn trªn mÆt ®Êt mét c¸ch thÇn diÖu nh÷ng Nh­ng vÒ vÊn ®Ò nµy th× nãi nh­ thÕ còng kh¸ ®ñ råi. NÕu cuéc nhµ ë vµ thµnh phè", vµ sù tån t¹i cña nh÷ng nhµ ë vµ thµnh luËn chiÕn nµy kh«ng thÓ dïng vµo viÖc g× kh¸c, th× Ýt ra nã còng cã phè ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i "chØ cã trong t­ëng t­îng" (tr.12). thÓ dïng ®Ó cung cÊp b»ng cí nãi lªn gi¸ trÞ cña c¸i thùc tiÔn cña Vµ con ng­êi ®ã, con ng­êi mµ bé "T­ b¶n" cña M¸c "còng rÊt nh÷ng nhµ x· héi chñ nghÜa tù x­ng lµ "thùc tiÔn". ë kh¾p mäi n¬i vµ quen thuéc ®èi víi anh ta", ®ang nãi lóng tóng mét c¸ch cùc kú bÊt cø lóc nµo, nh÷ng ®Ò nghÞ thùc tÕ nh»m tiªu trõ tÊt c¶ nh÷ng tai häa x· héi ®ã, nh÷ng m«n thuéc x· héi v¹n øng ®ã, còng hoµn toµn _____________________________________________________________ ®Òu lµ do nh÷ng nhµ s¸ng lËp ra c¸c ph¸i trong thêi kú mµ phong trµo 1* Xem tËp nµy, tr.291.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 654 655 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - III v« s¶n h·y cßn trong thêi Êu trÜ, t­ëng t­îng ra. Pru-®«ng còng lµ mét trong sè ng­êi ®ã. Trong khi ph¸t triÓn, giai cÊp v« s¶n ®· nhanh chãng rò bá ®­îc nh÷ng t· lãt cña m×nh vµ ®i ®Õn chç thõa nhËn r»ng kh«ng cã g× Ýt thùc tÕ h¬n nh÷ng "gi¶i ph¸p thùc tÕ" ®ã, nh÷ng gi¶i ph¸p ®­îc x©y dùng s½n vµ cã thÓ ¸p dông cho ®ñ mäi tr­êng hîp, vµ thõa nhËn r»ng chñ nghÜa x· héi thùc tÕ lµ ë chç hiÓu
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 656 657 p h.¨ng-gh en biÕt chÝnh x¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa d­íi tÊt c¶ mäi mÆt cña nã. Giai cÊp v« s¶n hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc ®ã, sÏ kh«ng bao giê bÞ lóng tóng trong viÖc xÐt xem, trong mét tr­êng hîp nhÊt ®Þnh, hä sÏ ph¶i h­íng nh÷ng cuéc tÊn c«ng chñ yÕu cña hä vµo nh÷ng chÕ ®é x· héi nµo vµ b»ng c¸ch nµo. C.M¸c Göi «ng chñ bót b¸o "Times" T h­a ngµi! Bµi b¸o nhá ®¨ng trªn sè b¸o ngµy h«m nay cña tê "Times" nhan ®Ò: "C¸c M¸c vµ Quèc tÕ" ®· l«i cuèn sù chó ý cña t«i. Trong bµi b¸o nhá nµy cã nãi r»ng Tæng Héi ®ång liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ khi ®Ò nghÞ c¸c liªn chi héi vµ c¸c chi héi tù m×nh ®­a danh s¸ch nh÷ng ng­êi ®­îc ®Ò cö lµm ®¹i biÓu toµn quyÒn cho Tæng Héi ®ång duyÖt y, ®· tuyªn bè " nhÊt thiÕt ph¶i ®ång thêi göi mét b¶n sao chÝnh x¸c cho C¸c M¸c ë Lu©n §«n. ý nghÜa cña viÖc nµy lµ ë chç, chØ nh÷ng ng­êi ë Lu©n §«n ®­îc C¸c M¸c chÊp nhËn vµ ®ång ý th× míi cã thÓ cã ®­îc toµn quyÒn. V× nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn nµy dÜ nhiªn sÏ gi÷ mèi liªn hÖ th­êng xuyªn víi «ng ta, cho nªn trªn thùc tÕ ng­êi l·nh ®¹o phong trµo sÏ lµ mét m×nh c¸ nh©n «ng ta". B¶n th«ng t­ nãi ë ®©y ®· ®­îc c«ng bè cïng víi nh÷ng v¨n kiÖn kh¸c trong tê b¸o Lai-xpÝch "Volksstaat" ngµy 25 th¸ng Ch¹p258. Th«ng t­ nµy ®Ò nghÞ c¸c héi viªn cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ë n­íc §øc göi b¶n sao nh÷ng kiÕn nghÞ cña m×nh cho bÝ th­ th«ng tÊn liªn l¹c víi n­íc §øc (tøc lµ t«i) ®Ó x¸c ®Þnh v¨n b¶n lµ thËt hay gi¶. Râ rµng Tæng Héi ®ång míi kh«ng thÓ nµo biÕt ®­îc b¶n th©n nh÷ng ng­êi Êy vµ còng kh«ng thÓ nhËn ra ®­îc nÐt ch÷ cña hä. Vai trß cña t«i trong vÊn ®Ò nµy, theo Tæng Héi ®ång ë Niu Oãc, lµ lÏ ®­¬ng nhiªn råi, cho nªn thËm chÝ hä còng kh«ng b¸o tr­íc cho t«i biÕt. Cßn vÒ "nh÷ng ®¹i diÖn" cho nh÷ng n­íc kh¸c mµ ë ®ã tæ chøc tù do cña Quèc tÕ ®ang gÆp
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 658 659 C.m¸c ph¶i nh÷ng trë ng¹i vÒ phÝa c¬ quan lËp ph¸p, th× t«i ch¼ng cã quan hÖ g× víi viÖc chøng thùc nh©n th©n cña nh÷ng ng­êi ®ã. Bµi b¸o nhá ®ã nãi tiÕp: " ë n­íc Ph¸p, nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn nµy khai trõ héi viªn, kh«ng l¾ng nghe ý kiÕn cña hä, tuú ý gi¶i t¸n c¸c chi héi, c¸c uû ban vµ c¸c liªn chi héi". Ph.¡ng ghen T h«ng tÝn viªn cña Quý b¸o cÇn ph¶i nãi cho râ, b»ng c¸ch nµo "Khñng ho¶ng" ë Phæ nh÷ng "®¹i diÖn" Êy cã thÓ lµm ®­îc tÊt c¶ nh÷ng viÖc ®¸ng ghª sî nh­ vËy, khi mµ ch­a cã mét ng­êi nµo trong sè nh÷ng ®¹i diÖn Êy ®­îc bæ nhiÖm. NÕu ë n­íc Ph¸p cã mét sè kÎ bÞ khai trõ Thùc vËy, "d©n téc vÜ ®¹i" Ph¸p ®· bÞ "d©n téc vÜ ®¹i" §øc ®Èy ra khái Quèc tÕ, th× ®ã lµ do c¸c chi héi ®Þa ph­¬ng khai trõ, chø xuèng hµng thø yÕu mét c¸ch chÝnh ®¸ng. ë VÐc-xay x¶y ra mét hoµn toµn kh«ng ph¶i cho Tæng Héi ®ång Niu Oãc khai trõ. cuéc khñng ho¶ng, bëi v× bän ®¹i ®Þa chñ thñ cùu n­íc Ph¸p ®ang Th­a ngµi, xin göi lêi chµo th©n ¸i tíi ngµi. m­u ®å thay thÕ chÕ ®é céng hßa hiÖn hµnh b»ng chÕ ®é qu©n chñ; trong lóc ®ã ë BÐc-lin còng næ ra mét cuéc khñng ho¶ng, bëi v× bän Ngµy 2 th¸ng Giªng ®¹i ®Þa chñ quý téc thñ cùu Phæ kh«ng muèn hy sinh c¸i chÕ ®é C¸c M¸c c¶nh s¸t ®Þa chñ phong kiÕn cæ lç ®· qua 80 n¨m sau cuéc c¸ch m¹ng Ph¸p vÉn cßn ®­îc duy tr×. B©y giê liÖu cßn cã thÓ nghi ngê §· ®¨ng trªn b¸o "Times" sè 27577, In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o g× vÒ tÝnh ­u viÖt cña nÒn "v¨n hãa" §øc so víi nÒn v¨n minh ngµy 3 th¸ng Giªng 1873 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh Ph¸p? Ng­êi Ph¸p víi c¸i t×nh n«ng næi th«ng th­êng cña hä cø c·i In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu v· nhau vÒ h×nh thøc trèng rçng: chÕ ®é céng hoµ hay lµ chÕ ®é qu©n chñ. Ng­êi Phæ chÝn ch¾n cÆn kÏ t×m hiÓu cho ®Õn tËn ch©n t¬ kÏ tãc, vµ rót cuéc vµo n¨m 1872 lµ kÎ cuèi cïng ë ch©u ¢u, nÕu kh«ng kÓ MÕch-clen-bua vµ n­íc Nga, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: c¸i l­ng n«ng d©n, c¸i c¬ së x· héi Êy, cã thÓ tho¸t khái c¸i roi ®Þa chñ hay lµ kh«ng! Nãi ®Õn hµnh vi hÌn h¹ cña giai cÊp t­ s¶n Phæ, th× kh«ng g× næi bËt h¬n lµ toµn bé c¸i trß hÒ ban hµnh ®iÒu lÖ vÒ c¸c khu 259. N¨m 1848 ë Phæ ®· næ ra c¸ch m¹ng; chÝnh quyÒn ®· r¬i vµo tay giai cÊp t­ s¶n; chØ cÇn qu©n ®éi thÒ trung thµnh víi hiÕn ph¸p, - bÊt kÓ lµ hiÕn ph¸p nµo còng thÕ th«i, - th× giai cÊp t­ s¶n vÉn gi÷ ®­îc chÝnh quyÒn. Bän chóa phong kiÕn vµ bän quan liªu ®· ho¶ng sî l¾m råi, cho nªn viÖc thñ tiªu
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 660 661 p h.¨ng-gh en " khñng ho¶ng" ë phæ Vin-hem IV rèt cuéc ®· cã thÓ ®­îc tho¶ m·n, v× thÕ lùc ph¶n nh÷ng tµn d­ cßn ®­îc duy tr× cña chÕ ®é phong kiÕn lóc bÊy ®éng chiÕn th¾ng ®· thñ tiªu ®­îc rÊt nhiÒu thiÕt chÕ chèng chñ giê lµ nghÜa l·ng m¹n ®· lÐn th©m nhËp vµo Nhµ n­íc Phæ trong thêi lÏ ®­¬ng nhiªn. Thùc vËy, nh÷ng dù th¶o ban ®Çu cña b¶n hiÕn gian tõ Phri-®rÝch II ®Õn Stanh vµ H¸c-®en-bÐc-g¬. ViÖn cí b¶o ph¸p n¨m 1848 vµ thËm chÝ cña n¨m 1849, tuy víi mét h×nh thøc vÖ x· héi t­ s¶n khái bÞ giai cÊp v« s¶n x©m ph¹m, ng­êi ta l¹i s¬ sµi th«ng th­êng, nh­ng ®· bao hµm tÊt c¶ c¸i cã tÝnh chÊt b¶n b¾t c¸i x· héi nµy ph¶i phôc tïng sù thèng trÞ cña chñ nghÜa chÊt theo h­íng ®ã. ChØ cÇn mét sù chèng ®èi nho nhá cña giai phong kiÕn. Kh«ng mét giai cÊp t­ s¶n nµo trªn thÕ giíi cã thÓ cÊp t­ s¶n còng ®ñ lµm cho kh«ng thÓ kh«i phôc ®­îc nh÷ng khoe khoang vÒ thêi kú nhôc nh· nh­ lµ thêi kú mµ giai cÊp t­ quyÒn phong kiÕn; ngoµi mét sè ®Þa chñ thñ cùu, häa ch¨ng cßn cã s¶n Phæ ®· tr¶i qua d­íi thêi Man-toi-phen. Trong n­íc nµo kh¸c thªm Phri-®rÝch Vin-hem IV l·ng m¹n, th× ch¼ng ai cßn quan l¹i cã thÓ t«n sïng Hin-ken-®©y nh­ lµ mét ng­êi b¶o vÖ vµ mét t©m ®Õn nh÷ng quyÒn phong kiÕn Êy n÷a. Nh­ng thÕ lùc ph¶n ng­êi tö v× ®¹o cho tù do261. ®éng ch©u ¢u võa míi giµnh ®­îc th¾ng lîi, th× giai cÊp t­ s¶n Cuèi cïng do nh÷ng m­u kÕ l¾t lÐo trong cung ®×nh mµ mét Phæ ®· bß theo ch©n Man-toi-phen, ®¸p l¹i mçi ®ßn roi vät cña kû nguyªn míi ®· b¾t ®Çu262. Néi c¸c tù do chñ nghÜa cò bÊt ngê h¾n b»ng c¸ch ve vÈy c¸i ®u«i tá lßng biÕt ¬n. Giai cÊp t­ s¶n r¬i vµo tay cña giai cÊp t­ s¶n. C¸i giai cÊp t­ s¶n nµy ch¼ng ph¶i ch¼ng nh÷ng ®· håi phôc cho bän ®Þa chñ ¤-xt¬-en-b¬ c¸i chÕ ®é nh¾c tay ®éng ch©n ®Ó lµm cho néi c¸c nµy ra ®êi, c¸i giai cÊp t­ c¶nh s¸t l·nh ®Þa thÕ tËp vµ mäi thø r¸c r­ëi kh¸c cña chÕ ®é s¶n nhót nh¸t nhÊt thÕ giíi nµy, bçng nhiªn nghÜ r»ng nã ®· n¾m phong kiÕn; thËm chÝ nã cßn tù trõng ph¹t m×nh v× c¸i chñ nghÜa ®­îc chÝnh quyÒn råi, chÝnh phñ c¶nh s¸t - qu©n sù cò Phæ ®· tù do ®Çy téi lçi cña m×nh, tù tay xo¸ bá nÒn tù do c«ng nghiÖp ®· tiªu ma råi, nã ®· cã thÓ bæ nhiÖm vµ b·i chøc c¸c bé tr­ëng vµ ra ®­îc x¸c lËp vµo n¨m 1808 vµ kh«i phôc chÕ ®é ph­êng héi vµo lÖnh cho triÒu ®×nh. NÕu thêi kú Man-toi-phen ®· chøng tá tÝnh gi÷a thÕ kû XIX260. nhót nh¸t cña nã, th× kû nguyªn míi ®· ph¬i trÇn tÝnh chÊt kh«ng Giai cÊp t­ s¶n nhiÒu l¾m còng chØ lµ mét giai cÊp ch¼ng cã ®øng v÷ng vÒ chÝnh trÞ cña nã. anh hïng khÝ kh¸i g× c¶. Ngay c¶ nh÷ng thµnh tùu chãi läi nhÊt Tr¶ gi¸ cho viÖc chÊp nhËn nèi c¸c tù do chñ nghÜa kiÓu cò lµ viÖc cña nã, vµo thÕ kû XVII ë Anh vµ vµo thÕ kû XVIII ë Ph¸p, còng c¶i tæ qu©n ®éi. Cuéc chiÕn tranh I-ta-li-a263 ®· t¹o nªn c¸i cí rÊt tèt kh«ng ph¶i tù nã ®· giµnh ®­îc cho nã, mµ chÝnh lµ qu¶ng ®¹i ®Ó yªu cÇu nghÞ viÖn c¶i tæ qu©n ®éi. Mét mÆt cuéc ®éng viªn n¨m quÇn chóng b×nh d©n, tøc c«ng nh©n vµ n«ng d©n, ®· giµnh ®­îc 1859 ®· chøng minh r»ng tæ chøc cò cña qu©n ®éi ®· lçi thêi råi. MÆt cho nã. Ngay chÝnh t¹i n­íc Ph¸p nµy, cña giai cÊp t­ s¶n ®· cói kh¸c, th¸i ®é thê ¬ l·nh ®¹m ë n­íc Ph¸p ®èi víi viÖc th«n tÝnh vïng r¹p m×nh d­íi ch©n cña anh chµng hÒ ®Ó tr¸nh khái nh÷ng sù Xa-voa vµ Ni-x¬ chøng tá r»ng chØ cã triÓn väng chiÕm lÜnh s«ng kinh hoµng cña nh÷ng ngµy th¸ng S¸u n¨m 1848; ë chÝnh t¹i Ranh, tøc lµ cuéc chiÕn tranh chèng Phæ, míi cã thÓ thËt sù khªu gîi n­íc Anh nµy, sau n¨m 1848 ®· b¾t ®Çu mét thêi kú ph¶n ®éng chñ nghÜa s«-vanh n­íc Ph¸p. Bëi vËy, rÊt râ rµng lµ mét khi ®Õ chÕ kÐo dµi; nh­ng thÕ lùc ph¶n ®éng trong c¶ hai n­íc nµy ®Òu hµnh Lu-i B«-na-p¸c-t¬, do nh÷ng sù biÕn trong néi bé n­íc Ph¸p mµ l¹i ®éng víi c¸i cí b¶o vÖ nÒn t¶ng cña x· héi t­ s¶n chèng l¹i søc Ðp gÆp ph¶i nguy hiÓm mét lÇn n÷a, th× kh¶ n¨ng duy nhÊt tr¸nh khái cña giai cÊp v« s¶n. ë Phæ, do kÕt qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng mµ sù nguy hiÓm Êy sÏ lµ ph¸t ®éng chiÕn tranh chèng Phæ, trong cuéc nh÷ng mong ­íc thêi trung cæ cña con ng­êi l·ng m¹n Phri-®rÝch
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 662 663 p h.¨ng-gh en " khñng ho¶ng" ë phæ Nh­ng trªn thÕ giíi cã mét ®iÒu mµ Hª-ghen ®· ph¸t hiÖn ra chiÕn tranh ®ã, qu©n ®éi Phæ cò, mét khi kh«ng cã ®ång minh th× kh«ng vµ ®­îc «ng gäi lµ "sù trí trªu cña lÞch sö". Sù trí trªu cña lÞch sö tr¸nh khái bÞ thÊt b¹i. MÆt kh¸c, b¶n th©n n­íc Phæ, tuy vÒ thùc chÊt nµy ®· giÔu cît rÊt nhiÒu nh©n vËt cßn lín h¬n c¶ BÝt-xm¸c vèn lµ mét nhµ n­íc qu©n phiÖt, nh­ng ®· kh«ng t¹o ra ®­îc n÷a. C¶ Nhµ n­íc Phæ cïng víi BÝt-xm¸c còng chÞu sù chi phèi nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc tæ chøc mét ®éi qu©n lín hiÖn ®¹i. cña nã. KÓ tõ khi nh÷ng môc ®Ých khao kh¸t cña chÝnh s¸ch Phæ §Ó lµm ®­îc viÖc ®ã, nã cßn qu¸ yÕu ít. Nh­ng nã kh«ng thÓ tr¸nh lÇn l­ît ®­îc thùc hiÖn, th× nÒn t¶ng cña Nhµ n­íc Phæ b¾t ®Çu khái mét t×nh h×nh ®· trë thµnh tÊt yÕu chung trªn lôc ®Þa, h¬n thÕ lung lay. N­íc Phæ cò vÒ thùc chÊt dùa vµo giai cÊp ®¹i ®Þa chñ n÷a "chÝnh s¸ch nh÷ng bµn tay tù do" mËp mê cña nã ®· c¾t ®øt nã quý téc, tÇng líp sÜ quan vµ giíi quan chøc còng chñ yÕu ®­îc bæ víi con ®­êng ký kÕt hiÖp ­íc ®ång minh Ýt nhiÒu ®¸ng tin cËy. sung tõ trong giai cÊp ®¹i ®Þa chñ ®ã. ChØ trong s¸u tØnh miÒn Cuèi cïng, dï cho giai cÊp t­ s¶n Phæ quan niÖm nh­ thÕ nµo viÖc §«ng giai cÊp ®¹i ®Þa chñ quý téc lµ cßn ë vµo thêi kú toµn thÞnh c¶i tæ qu©n ®éi, nã vÉn ph¶i biÕt r»ng nã kh«ng thÓ nµo c¶n trë vµ trong tr­êng hîp ®Êt ®ai chiÕm h÷u cña bän ®¹i ®Þa chñ quý ®­îc viÖc ®ã. Bëi vËy, kÕ ho¹ch hµnh ®éng duy nhÊt ®óng ®èi víi nã téc nµy phÇn lín bÞ h¹n chÕ, th× nã cÇn cã mét sè ®Æc quyÒn chØ cã thÓ lµ ®ång ý viÖc c¶i tæ kh«ng thÓ tr¸nh khái Êy ®Ó ®æi lÊy phong kiÕn nµo ®ã cho sù tån t¹i cña nã; nÕu kh«ng cã nh÷ng nh÷ng nh©n nh­îng chÝnh trÞ cµng nhiÒu cµng tèt cho m×nh. ®Æc quyÒn ®ã, ®¹i bé phËn nh÷ng ®¹i ®Þa chñ quý téc nµy sÏ r¬i Nh­ng giai cÊp t­ s¶n Phæ kh¾p m×nh mÈy bÞ giµy ñng cña Man- xuèng hµng ®Þa chñ th­êng. Chõng nµo mµ chØ cã hai tØnh miÒn toi-phen ®¸ cho cßn tÝm bÇm, b©y giê ®ét nhiªn lªn mÆt vªnh v¸o. T©y ®èi lËp víi bän ®¹i ®Þa chñ quý téc nµy, th× ch­a cã nguy c¬ Nã bçng d­ng tù x­ng lµ lùc l­îng quyÕt ®Þnh trong nhµ n­íc; nã nµo ®e däa nã c¶. Song nh÷ng vô th«n tÝnh n¨m 1866267 ® · t¨ng b¸c bá viÖc c¶i tæ qu©n ®éi. ThÕ lµ nh÷ng ¶o t­ëng ®· chÊm døt. c­êng rÊt nhiÒu nh÷ng phÇn tö t­ s¶n vµ n«ng d©n trong nhµ BÝt-xm¸c ®· gi¶i thÝch cho nã r»ng c¸i hiÕn ph¸p trªn giÊy cña nã n­íc. Kh«ng ph¶i lêi nãi nh¶m nhÝ vu v¬ cña ph¸i chÝnh thèng, vµ viÖc biÓu quyÕt cña nghÞ viÖn ®Òu kh«ng ®¸ng gi¸ mét ®ång xu, mµ ë møc ®é hÕt søc lín, h¬n chÝnh sù nhËn thøc rÊt chÝnh x¸c r»ng ng­êi cai trÞ n­íc Phæ lµ nhµ vua, cßn nghÞ viÖn tån t¹i còng mèi ®e däa mµ viÖc ®ã cã thÓ g©y ra cho nã, ®· khiÕn cho ph¸i chØ ®Ó gËt mµ th«i. ViÖc c¶i tæ qu©n ®éi ®· ®­îc tiÕn hµnh bÊt chÊp Stan-GhÐc-la-kh¬268 chèng ®èi c¸c vô th«n tÝnh Êy. Do viÖc c¸c hiÕn ph¸p, cßn c¸c nghÞ viÖn th× bÞ ®èi xö theo c¸ch cña Man-toi- tiÓu bang gia nhËp vµo Liªn bang B¾c §øc269, viÖc chuyÓn giao phen. Sau mét cuéc ph¶n kh¸ng vê vÞt kh«ng l©u lµm cho giai cÊp cho Liªn bang nµy nh÷ng chøc n¨ng nhµ n­íc cã tÝnh chÊt quyÕt t­ s¶n Phæ chãng ch¸n ch­êng h¬n lµ BÝt-xm¸c, kÎ ®Þch thñ cña nã, ®Þnh, viÖn quý téc Phæ trë thµnh phô thuéc vµ viÖc gia nhËp giai cÊp t­ s¶n ®· t×m thÊy trong cuéc chiÕn tranh §an M¹ch264 c¸i hoµn toµn cña c¸c bang Nam §øc, - tÊt c¶ ®iÒu ®ã ®· gi¸ng cí thø nhÊt ®Ó m­u toan hoµ gi¶i mét c¸ch v« liªm sØ. Sau trËn Xa- nh÷ng ®ßn nÆng nÒ vµo giai cÊp ®¹i ®Þa chñ quý téc, giai cÊp nµy ®«-va265, nã kh«ng cßn ng­îng ngïng g× n÷a, vªnh vang ®¾c ý cói chØ cßn lµ mét thiÓu sè tan biÕn dÇn trong ®Õ chÕ. Kh«ng ph¶i r¹p m×nh d­íi ch©n BÝt-xm¸c, vµ kÓ tõ ®ã nã chØ cã mÆt trong ®¸m chØ cã thÕ th«i. BÊt cø mét chÝnh phñ nµo, ngay c¶ chÝnh phñ ng­êi th¸p tïng cña BÝt-xm¸c. Sau cuéc chiÕn tranh Ph¸p 266, sù chuyªn chÕ nhÊt, trong ho¹t ®éng cña m×nh ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn vui mõng kho¸i tr¸ cña nã kh«ng cßn biªn giíi nµo n÷a, tõ nay c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn h÷u, nÕu kh«ng thÕ th× sÏ chuèc lÊy thÊt linh hån vµ thÓ x¸c cña nã ®· thuéc vÒ BÝt-xm¸c, nã ®· hoµn toµn b¹i th¶m h¹i. N­íc Phæ cã thÓ b¾t tiÓu §øc phôc tïng m×nh, tan biÕn ®øng tr­íc BÝt-xm¸c. nh­ng nã kh«ng thÓ ¸p ®Æt chÕ ®é ®¹i ®Þa chñ quý téc cña m×nh
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 664 665 p h.¨ng-gh en " khñng ho¶ng" ë phæ cho hai m­¬i l¨m triÖu ng­êi §øc sèng bªn phÝa T©y s«ng En-b¬. Giai cÊp t­ s¶n Phæ trong vÊn ®Ò nµy vÉn xøng ®¸ng víi chÝnh Ng­îc l¹i, giai cÊp ®¹i ®Þa chñ quý téc mµ n­íc Phæ cò cÇn ®Õn, nã. Tho¹t ®Çu th× nãi r»ng ®iÒu lÖ vÒ c¸c khu chØ lµ b­íc ®Çu ®· trë thµnh c¸i g¸nh nÆng phiÒn to¸i cho "®Õ chÕ". Còng nh­ tiªn ®i tíi tù trÞ, r»ng cÇn ph¶i ®i b­íc ®ã, bëi v× lóc nµy kh«ng BÝt-xm¸c ®· buéc lßng lµm tr¸i víi nh÷ng quan ®iÓm tr­íc ®©y thÓ nµo ®¹t ®­îc c¸i g× tèt h¬n thÕ, r»ng ®ã lµ mét sù tho¶ hiÖp víi cña m×nh, ®µnh ph¶i thùc hµnh tù do c«ng nghiÖp, tù do ®i l¹i tõ chÝnh phñ, nh­ng vÒ sau nµy th× kh«ng thÓ nh­îng bé mét chót quèc gia §øc nµy sang quèc gia §øc kh¸c vµ thùc hµnh mäi c¶i nµo c¶. ViÖn quý téc b¸c bá ®iÒu lÖ vÒ c¸c khu. ChÝnh phñ tuy ®· ký c¸ch cã tÝnh chÊt t­ s¶n kh¸c - cè nhiªn lµ nh÷ng c¶i c¸ch mµ chñ kÕt mét hiÖp nghÞ cã tÝnh chÊt tho¶ hiÖp víi viÖn d©n biÓu, nh­ng nghÜa quan liªu ®· lµm cho mÐo mã, - tªn BÝt-xm¸c, ®¹i ®Þa chñ vÉn yªu cÇu viÖn d©n biÓu nh­îng bé thªm. ViÖn d©n biÓu th× ®Çy quý téc par excellence1* Êy còng bÞ "sù trí trªu cña lÞch sö" Ðp ®ñ dòng c¶m ®Ó ®ång ý mét c¸ch kh«ng ®iÒu kiÖn vÒ nh÷ng nh­îng buéc ph¶i bãp chÕt giai cÊp ®¹i ®Þa chñ quý téc b»ng c¸i ®iÒu lÖ vÒ bé Êy; ®¸p l¹i viÖc ®ã giai cÊp t­ s¶n ®­îc høa hÑn sÏ ®­îc phong c¸c khu. lµm nh÷ng quý téc míi vµ cã hy väng c¶i c¸ch viÖn quý téc. ViÖc §iÒu lÖ vÒ c¸c khu Êy lµ mét trong nh÷ng luËt lÖ ®¸ng th­¬ng phong nh÷ng quý téc míi ®­îc thùc hiÖn: hai m­¬i l¨m t­íng lÜnh nhÊt ®· tõng ®­îc ban bè x­a nay. Néi dung cña nã cã thÓ truyÒn vµ quan chøc ®­îc phong lµm quý téc; viÖn quý téc ®· tiÕp nhËn ®¹t trong hai c©u. Nã t­íc mÊt cña ng­êi ®¹i ®Þa chñ quý téc riªng hä. Sù tho¶ hiÖp ®­îc cøu v·n, nh­ng... viÖc c¶i c¸ch viÖn quý téc lÎ c¸i quyÒn lùc nhê ®Æc quyÒn phong kiÕn mµ cã, ®Ó råi viÖn cí th× bÞ xÕp l¹i. Song ng­êi ta l¹i tù an ñi m×nh r»ng ®iÒu lÖ vÒ c¸c thùc hiÖn sù tù trÞ cña c¸c khu, tr¶ l¹i quyÒn lùc Êy cho giai cÊp ®¹i khu vÉn lµ mét b­íc lín ®Ó ®i lªn... Nh­ng bçng cã tin vÒ cuéc ®Þa chñ quý téc. ChÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt hÕt søc lín vµ chÕ ®é khñng ho¶ng néi c¸c truyÒn ®Õn. R«n, Den-khèp, I-txen-plÝt-x¬ chiÕm h÷u lín ruéng ®Êt vÉn sÏ chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ trong c¸c muèn tõ chøc; ph¸i tù do chiÕn th¾ng kh¾p n¬i; vËy th× néi c¸c ph¸i vïng n«ng nghiÖp cña c¸c tØnh miÒn §«ng; quyÒn lùc cña giai cÊp tù do sÏ lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái? Kh«ng, hoµn toµn kh«ng ®¹i ®Þa chñ quý téc thËm chÝ còng sÏ t¨ng lªn do viÖc chuyÓn giao ph¶i, néi c¸c liªn hiÖp ®Êy mµ! Ng­êi t­ s¶n cña chóng ta kh«ng vµo tay nã nh÷ng quyÒn lùc cho ®Õn nay vÉn thuéc nhµ n­íc. tham väng ®Õn thÕ ®©u! ThËm chÝ hä còng võa lßng víi ®iÒu nhá Nh­ng mçi tªn ®¹i ®Þa chñ quý téc riªng lÎ th× l¹i mÊt ®i c¸i ®Þa vÞ h¬n n÷a kia mµ. BÝt-xm¸c ®· rêi khái c­¬ng vÞ thñ t­íng. R«n, mét ®Æc biÖt mµ chóng ®· cã ®­îc víi t­ c¸ch lµ mét «ng chñ phong kÎ ph¶n ®èi ®iÒu lÖ vÒ c¸c khu, thay thÕ «ng ta, cßn cã mét vÞ t­íng kiÕn. Nã tôt xuèng hµng ®¹i ®Þa chñ b×nh th­êng ngµy nay vµ do ®ã n÷a tham gia vµo néi c¸c, Den-khèp vµ I-txen-plÝt-x¬ vÉn gi÷ kh«ng cßn lµ ®¹i ®Þa chñ quý téc n÷a. Nh­ng ®ång thêi t×nh h×nh nguyªn c­¬ng vÞ, néi c¸c liªn hiÖp mµ l¹i Ýt liªn hiÖp h¬n so víi bÊt ®ã còng ph¸ ho¹i c¬ së cña n­íc Phæ cò, vµ v× vËy viÖn quý téc, xÐt kú thêi gian nµo, c¸c phÇn tö phong kiÕn trong néi c¸c nµy ®­îc theo quan ®iÓm cña nã, hoµn toµn ®óng khi nã chèng l¹i ®iÒu lÖ vÒ t¨ng c­êng, - cßn nh÷ng anh chµng t­ s¶n cø b×nh th¶n tiÕp tôc c¸c khu. §iÒu lÖ vÒ c¸c khu ®­îc thi hµnh th× giai cÊp ®¹i ®Þa chñ uèng cèc r­îu bia cña m×nh víi mét ý nghÜ kiªu h·nh cho r»ng rèt quý téc còng bÞ diÖt vong,mµ nÕu kh«ng cã giai cÊp ®¹i ®Þa chñ quý cuéc BÝt-xm¸c vÉn lµ linh hån cña tÊt c¶. téc th× còng ch¼ng cßn cã n­íc Phæ ®Æc biÖt n÷a. ThÝ dô ®ã nãi lªn mét c¸ch râ rÖt lËp tr­êng cña giai cÊp t­ _____________________________________________________________ s¶n Phæ. §Þa vÞ lÞch sö mµ BÝt-xm¸c ®· ®Æt n­íc Phæ vµo vµ sù tiÕn bé c«ng nghiÖp cña hai m­¬i n¨m gÇn ®©y ®· b¾t buéc «ng ta, 1* - chÝnh cèng.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 666 667 p h.¨ng-gh en " khñng ho¶ng" ë phæ tøc BÝt-xm¸c, ph¶i lµm nh÷ng viÖc mµ b¶n th©n giai cÊp t­ s¶n Phæ trong nh÷ng n¨m 1848 - 1850 ®· kh«ng d¸m lµm v× nhót nh¸t, thÕ mµ giai cÊp t­ s¶n Phæ l¹i coi ®ã lµ c«ng lao cña
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 668 669 p h.¨ng-gh en m×nh. Nã kh«ng ®ñ can ®¶m, thËm chÝ ®Ó b¾t BÝt-xm¸c cña m×nh thùc hµnh nh÷ng c¶i c¸ch nho nhá Êy mét c¸ch gi¶n ®¬n, theo lèi giai cÊp t­ s¶n ®­êng hoµng c«ng nhiªn, kh«ng cÇn tr¶i qua nh÷ng sù xuyªn t¹c bãp mÐo cña nhµ n­íc - c¶nh s¸t. Nã lín tiÕng hoan h« viÖc BÝt-xm¸c hiÖn nay buéc ph¶i c¾t ®i nh÷ng yªu C.M¸c cÇu cña b¶n th©n nã ®· ®Ò ra n¨m 1846270; ngoµi ra còng ph¶i Tr¶ lêi b¶n th«ng b¸o míi thÊy ®iÒu nµy - ®Êy chØ lµ nh÷ng ®ßi hái kinh tÕ, tøc lµ nh÷ng ®ßi hái mµ viÖc thùc hiÖn nh÷ng ®ßi hái ®ã, dï mét ngµn BÝt-xm¸c cã cña c¸i gäi lµ ph¸i ®a sè muèn ng¨n c¶n còng kh«ng thÓ ng¨n c¶n ®­îc. Cßn vÒ nh÷ng ®ßi cña Héi ®ång liªn chi héi Anh271 hái chÝnh trÞ, tøc viÖc chuyÓn giao chÝnh quyÒn cho giai cÊp t­ s¶n, nÕu cßn ®­îc ®Ò cËp ®Õn, th× còng chØ v× thÓ diÖn mµ th«i. Giai cÊp t­ s¶n Phæ kh«ng muèn n¾m chÝnh quyÒn; còng gièng B¶n th«ng b¸o míi cña c¸i gäi lµ ph¸i ®a sè trong Héi ®ång nh­ n­íc Nga quan ph­¬ng thêi V«n-te, giai cÊp t­ s¶n Phæ, mét Liªn chi héi Anh d­êng nh­ lµ ®· ®­îc dïng ®Ó ®¸p l¹i hai th­ giai cÊp ch­a kÞp thµnh thôc ®· môc n¸t, ch­a n¾m ®­îc chÝnh kªu gäi: th­ kªu gäi cña Héi ®ång Liªn chi héi Anh vµ th­ kªu gäi cña Chi héi ng­êi n­íc ngoµi ë Men-se-xt¬1*. Thùc ra th× b¶n quyÒn ®· rít xuèng tíi mét møc ®é tho¸i ho¸ mµ giai cÊp t­ s¶n Ph¸p ®· r¬i xuèng sau t¸m m­¬i n¨m ®Êu tranh vµ sau mét sù th«ng b¸o nµy ch¼ng b¸c bá mét ®iÓm nµo trong hai th­ kªu gäi thèng trÞ l©u dµi. Panem et circenses! - b¸nh mú vµ tiªu khiÓn - ®ã. B¶n th«ng b¸o míi nµy chØ m­u ®å ®em nh÷ng chuyÖn ®¬m tÇng lín b×nh d©n La M· suy ®åi ®· yªu cÇu c¸c hoµng ®Õ cña hä ®Æt nãi xÊu c¸ nh©n, nh÷ng chuyÖn vu khèng vµ nãi l¸o ®Ó tung nh­ vËy. Panem et circenses! - nh÷ng kho¶n lîi nhuËn ®Çu c¬ vµ bôi mï vµo m¾t nh÷ng ng­êi ®äc th«ng b¸o, víi hy väng r»ng sù xa hoa man rî! - kh«ng ph¶i nh©n d©n Phæ, mµ chÝnh lµ giai nh÷ng chi héi míi ®­îc tæ chøc gÇn ®Êy sÏ kh«ng tr¸nh khái hiÓu cÊp t­ s¶n Phæ yªu cÇu c¸c hoµng ®Õ cña hä nh­ vËy ®ã. §¸m kh«ng ®Çy ®ñ lÞch sö cña Quèc tÕ. b×nh d©n La M· cïng víi c¸c hoµng ®Õ cña hä ®· bÞ c¸c d©n téc Mét ®iÒu hÕt søc ®¸ng chó ý lµ trong sè s¸u uû viªn ban chÊp GiÐc-manh d· man xo¸ s¹ch; sau l­ng ng­êi t­ s¶n Phæ, c«ng hµnh ký tªn vµo th«ng b¸o nµy, cã hai ng­êi - «ng I-ung vµ «ng nh©n §øc ®ang v­¬n lªn mét c¸ch ®¸ng sî. P©y-p¬ - kh«ng cßn cã locus standi2* n÷a trong Héi ®ång Liªn chi héi Anh. Hä vèn lµ nh÷ng ®¹i biÓu: ng­êi thø nhÊt lµ ®¹i biÓu Do Ph. ¡ng-ghen viÕt vµo ®Çu th¸ng In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o cña Mi-®¬n-xb«-r«, ng­êi thø hai lµ ®¹i biÓu cña Nèt-tinh-hªm, Giªng 1873 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc nh­ng trong hai chi héi võa kÓ th× mét chi héi ®· huû bá giÊy uû §· ®¨ng trªn b¸o "Der Volksstaat" nhiÖm cña nã, cßn chi héi kia th× nhÊt trÝ b¸c bá b¶n th«ng sè 5, ngµy 15 th¸ng Giªng 1873 _____________________________________________________________ 1* Xem tËp nµy, tr. 268 - 281. 2* - ®Þa vÞ hîp ph¸p.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 670 671 c.m¸c t r¶ lêi b¶n th«ng b¸o míi cña c¸i gäi lµ... b¸o. Chóng t«i chØ nªu lªn mét vµi vÝ dô ®Ó thÊy râ nh÷ng luËn gi¶ Êy thµnh th¹o biÕt bao. Tr­íc hÕt, c©u: "ViÖc giµnh chÝnh ®o¸n tr¬ trÏn ®Æc tr­ng cho c¸i v¨n kiÖn ®ang ®­îc ®Ò cËp ®Õn. quyÒn ®· trë thµnh nhiÖm vô vÜ ®¹i cña giai cÊp c«ng nh©n" ®· VÒ c¸i gäi lµ "b¸o c¸o chÝnh thøc", trong v¨n kiÖn ®ã nãi: ®­îc trÝch nguyªn v¨n trong Tuyªn ng«n Thµnh lËp cña Quèc tÕ (1864) ®­a vµo nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ ®¹i biÓu Lu©n §«n lÇn " Tuy trong th­ kªu gäi còng cã nãi ®Õn "64" vÞ ®¹i biÓu cña §¹i héi La thø IX, Êy thÕ mµ hä l¹i tuyªn bè r»ng c©u Êy do §¹i héi La Hay Hay, nh­ng trong b¸o c¸o kh«ng hÒ liÖt kª danh s¸ch cña hä". s¸ng t¸c ra. "B¸o c¸o" nãi ë ®©y ch¼ng qua lµ b¶n in chÝnh thøc nh÷ng nghÞ quyÕt ®· ®­îc ®¹i héi th«ng qua272, trong b¶n in ®ã mµ Thø hai, c¸c t¸c gi¶ cña th«ng b¸o kh¼ng ®Þnh r»ng dÞch "doit servir" tiÕng Ph¸p thµnh ra "ought to serve"1* tiÕng Anh th× sai. liÖt kª danh s¸ch ®¹i biÓu th× sÏ kh«ng thÝch hîp, v× danh s¸ch NÕu qu¶ cã sai, th× c¸i sai Êy lµ cña Tæng Héi ®ång cò trong b¶n ®¹i biÓu ®· ®­îc c«ng bè t¹i La Hay vµ ®· ®­îc ®¨ng l¹i trong dÞch chÝnh thøc ra tiÕng Anh nghÞ quyÕt cña héi nghÞ ®¹i biÓu mµ nhiÒu b¸o chÝ trªn lôc ®Þa, trong c¸c c¬ quan ng«n luËn cña nguyªn b¶n lµ tiÕng Ph¸p. Nh­ng ë ®©y kh«ng cã sai. V× c¸c t¸c gi¶ Quèc tÕ, còng nh­ trong c¸c b¸o chÝ t­ s¶n. Ngoµi ra, trong b¸o cña th«ng b¸o h×nh nh­ kh«ng th¹o tiÕng Anh, mµ còng ch¼ng c¸o vÒ mçi cuéc bá phiÕu, cã liÖt kª sè ng­êi bá phiÕu, cßn chç th¹o tiÕng Ph¸p, cho nªn chóng t«i ph¶i giíi thiÖu hä ®i tra cøu bÊt nµo cã sù ph©n t¸n sè phiÕu, th× cßn liÖt kª c¶ tªn hä cña ng­êi cø mét cuèn tù ®iÓn Anh - Ph¸p nµo, ch¼ng h¹n cuèn"Tù ®iÓn Anh bá phiÕu. - Ph¸p B«i-e, Nhµ xuÊt b¶n Bèt-ri, Pa-ri, n¨m 1854", trong ®ã tõ "NghÞ quyÕt ®· bÞ lê ®i hoÆc bÞ xuyªn t¹c. Ch¼ng h¹n, nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò "ought" ®­îc gi¶i nghÜa lµ: "Ought to be so - cela doit ªtre ainsi"2* . nép héi phÝ cho Tæng Héi ®ång ®· yªu cÇu mçi héi viªn cña Héi liªn hiÖp, bao gåm §Ó b¸c bá ý kiÕn kh¼ng ®Þnh r»ng nghÞ quyÕt cña §¹i héi La c¶ nh÷ng c«ng liªn, mçi n¨m nép héi phÝ cho Tæng Héi ®ång lªn ®Õn 1 si-linh". Hay ®­îc hoµn toµn hoan nghªnh ë Ph¸p, §øc, ¸o, Hung-ga-ri, §iÓm 2 trong b¸o c¸o chÝnh thøc d­íi tiªu ®Ò "Héi phÝ ph¶i Bå §µo Nha, Mü, §an M¹ch, Ba Lan vµ Thôy SÜ, b¶n th«ng b¸o nép cho Tæng Héi ®ång" ghi râ: do cã yªu cÇu, mét phÝa th× yªu cña Gi«n H©y-d¬ yªu cÇu ®Þa chØ cña c¸c th­ ký nh÷ng n­íc Êy. cÇu t¨ng møc héi phÝ, mét phÝa th× yªu cÇu gi¶m møc héi phÝ, cho §èi víi n­íc §øc, «ng ta chØ cÇn xem tê b¸o "Volksstaat" vµ hµng nªn ®¹i héi ®· quyÕt ®Þnh vÉn gi÷ møc héi phÝ 1 pen-ni, b»ng 17 nöa t¸ nh÷ng tê b¸o c«ng nh©n kh¸c còng ®ñ râ; ®èi víi n­íc ¸o phiÕu thuËn, 12 phiÕu chèng, 8 phiÕu tr¾ng1*. VËy ë ®©y c¸i g× bÞ vµ n­íc Hung-ga-ri th× nªn xem tê "Volkswille"273; ®èi víi n­íc lê ®i chø? Bå §µo Nha, nªn xem tê "Pensamento Social"; ®èi víi §an M¹ch, Cßn vÒ viÖc "xuyªn t¹c: nghÞ quyÕt, th× mong hä cø c¶ gan chØ nªn xem tê "Socialisten"; ®èi víi T©y Ban Nha, nªn xem tê ra cho xem mét nghÞ quyÕt nµo trong b¸o c¸o kh«ng ®óng hoµn "Emancipacion"; ®èi víi Hµ Lan, nªn xem tê "De Werkman"; ®èi toµn víi biªn b¶n. víi I-ta-li-a, nªn xem tê "Plebe"; ®èi víi Thôy SÜ, nªn xem tê MÆt kh¸c, nh÷ng luËn ®o¸n cña nh÷ng t¸c gi¶ cña b¶n th«ng "ÐgalitÐ" vµ "Tagwacht"274. Cßn vÒ phÇn n­íc Mü, th× liªn chi héi b¸o nµy ®Ò cËp ®Õn nghÞ quyÕt cña ®¹i héi vÒ hµnh ®éng chÝnh c«ng nh©n duy nhÊt ®ang tån t¹i ë ®Êy n¨m ngo¸i ®· bÇu vµo Héi trÞ chøng tá r»ng vÒ nghiÖp vô "xuyªn t¹c", b¶n th©n nh÷ng t¸c _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - "ph¶i lµ". 1*. Xem tËp nµy, tr. 206. 2* - "ph¶i nh­ thÕ"
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 672 673 c.m¸c ®ång liªn chi héi cña m×nh nh÷ng ng­êi mµ hiÖn giê dang tham gia Tæng Héi ®ång. Cßn vÒ phÇn Ba Lan vµ Ph¸p, th× cè nhiªn kh«ng thÓ phã th¸c ®Þa chØ cña nh÷ng th«ng tÝn viªn t­¬ng øng cho nh÷ng h¹ng ng­êi nh­ lµ Gi«n H©y-d¬ vµ ®ång bän. VÒ tÝnh chÊt "tù ph¸t" cña cuéc vËn ®éng chia rÏ, chØ cÇn dÉn chøng mét sù viÖc sau ®©y còng ®ñ: ®¹i héi ®¹i biÓu ph¸i chia rÏ C.M¸c ®­îc triÖu tËp vµo th¸ng ChÝn n¨m ngo¸i ë Xanh-I-mª ®èi chäi l¹i Chñ nghÜa thê ¬ chÝnh trÞ275 víi §¹i héi quèc tÕ La Hay, ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt chÝnh thøc tæ chøc cuéc vËn ®éng nµy kh¾p n¬i, "®i tíi mét sù tho¶ thuËn ngay lËp tøc víi tÊt c¶ nh÷ng chi héi vµ liªn chi héi" tá ra "Giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cÇn ph¶i tù tæ chøc thµnh chÝnh ®ång t×nh víi sù chia rÏ, ®Ó cã thÓ triÖu tËp "chËm nhÊt lµ trong ®¶ng; giai cÊp c«ng nh©n kh«ng ®­îc viÖn bÊt cø lý do g× ®Ó lµm vßng s¸u th¸ng mét ®¹i héi ®¹i biÓu quèc tÕ" cña ph¸i chia rÏ. chÝnh trÞ, v× tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng nhµ n­íc tøc lµ thõa nhËn nhµ n­íc, vµ nh­ vËy lµ tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh cöu! C«ng nh©n kh«ng nªn tiÕn hµnh b·i c«ng, v× phÝ søc m×nh ®Ó Do C.M¸c viÕt vµo gi÷a th¸ng Giªng 1873 In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o giµnh cho ®­îc t¨ng l­¬ng hoÆc ®Ó ng¨n chÆn h¹ l­¬ng cã nghÜa lµ §· in trªn b¸o "The International Herald" Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh thõa nhËn chÕ ®é lao ®éng lµm thuª, nh­ thÕ lµ tr¸i víi nh÷ng sè 43, ngµy 25 th¸ng Giªng 1873 In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu nguyªn t¾c vÜnh cöu cña viÖc gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n! "NÕu trong cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ chèng nhµ n­íc t­ s¶n, c«ng nh©n chØ giµnh ®­îc mét sè nh­îng bé c¸ biÖt th× tøc lµ c«ng nh©n ®· thùc hµnh tho¶ hiÖp; mµ nh­ thÕ lµ tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh cöu. V× vËy cÇn ph¶i cù tuyÖt mäi phong trµo hoµ b×nh mµ c«ng nh©n Anh vµ Mü cã c¸i thãi quen xÊu hay tham gia. C«ng nh©n kh«ng nªn phÝ søc ®Ó giµnh cho ®­îc sù h¹n chÕ ngµy lao ®éng b»ng ph¸p luËt, v× nh­ thÕ tøc lµ tho¶ hiÖp víi chñ xÝ nghiÖp, khiÕn cho chñ xÝ nghiÖp vÉn cã thÓ bãc lét 10 giê hoÆc 12 giê thay cho 14 giê hoÆc 16 giê mµ th«i. C«ng nh©n còng kh«ng nªn phÝ søc m×nh ®Ó giµnh cho ®­îc sù cÊm ®o¸n b»ng ph¸p luËt viÖc sö dông lao ®éng cña nh÷ng em g¸i d­íi 10 tuæi trong c«ng x­ëng, v× b»ng c¸ch ®ã hä vÉn kh«ng chÊm døt ®­îc viÖc bãc lét nh÷ng em trai d­íi 10 tuæi: nh­ vËy hä chØ ®i vµo mét sù tho¶ hiÖp míi, nã vi ph¹m sù trong s¸ng cña nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh cöu!
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 674 675 c.m¸c chñ nghÜa thê ¬ chÝnh trÞ ®­êng. H·y ®em thiªn ®­êng thay b»ng sù thñ tiªu x· héi, mét sù "C«ng nh©n l¹i cµng kh«ng nªn ®ßi nhµ n­íc - mµ ng©n s¸ch thñ tiªu sÏ ®­îc thùc hiÖn vµo mét h«m nµo ®ã ch¼ng biÕt ë ®©u, dùa vµo sù ®ãng gãp cña c«ng nh©n - ph¶i ®¶m nhiÖm nÒn gi¸o ch¼ng biÕt b»ng c¸ch g×, ch¼ng biÕt do ai, th× sÏ xuÊt hiÖn mét ¶o dôc s¬ ®¼ng cho con c¸i c«ng nh©n nh­ ë n­íc Céng hoµ Mü, v× c¶nh gièng thÕ. nÒn gi¸o dôc s¬ ®¼ng kh«ng ph¶i lµ mét nÒn gi¸o dôc ®Çy ®ñ. Thµ "Trong khi chê ®îi sù thñ tiªu x· héi xÊu danh Êy, giai cÊp cø ®Ó cho c«ng nh©n nam n÷ kh«ng biÕt ®äc, kh«ng biÕt viÕt, c«ng nh©n ph¶i tá ra hiÒn tõ nh· nhÆn nh­ ®µn cõu no nª, kh«ng kh«ng biÕt tÝnh to¸n cßn h¬n lµ tiÕp thu sù gi¸o dôc cña mét «ng ®­îc quÊy rÇy chÝnh phñ, ph¶i sî sÖt c¶nh s¸t, ph¶i t«n träng luËt gi¸o tr­êng c«ng. Ch¼ng thµ cø ®Ó cho sù dèt n¸t vµ m­êi s¸u giê ph¸p, ph¶i chÞu nhÉn nhôc lµm bia ®ì ®¹n. lao ®éng mçi ngµy tiÕp tôc lµm cho giai cÊp c«ng nh©n ®Çn ®én ®i, "Trong ®êi sèng thùc tÕ hµng ngµy, c«ng nh©n ph¶i lµ ng­êi miÔn lµ kh«ng lµm hoen è nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh cöu. "NÕu cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n mang ®Çy tí trung thµnh nhÊt cña c¸c n­íc, nh­ng trong th©m t©m, nh÷ng h×nh thøc c¸ch m¹ng, nÕu c«ng nh©n thiÕt lËp nÒn chuyªn hä ph¶i kiªn quyÕt ph¶n ®èi sù tån t¹i cña nhµ n­íc vµ chøng chÝnh c¸ch m¹ng cña m×nh thay cho nÒn chuyªn chÝnh cña giai tá sù miÖt thÞ s©u s¾c vÒ mÆt lý luËn cña m×nh ®èi víi nhµ n­íc cÊp t­ s¶n, th× c«ng nh©n ph¹m ph¶i mét téi ghª gím lµ vi ph¹m b»ng c¸ch mua vµ ®äc nh÷ng s¸ch bµn vÒ viÖc xo¸ bá nhµ n­íc; nh÷ng nguyªn t¾c, v× ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu hµng ngµy rÊt nh­ng dï sao hä còng kh«ng ®­îc chèng ®èi chÕ ®é t­ b¶n, ®¸ng th­¬ng, th« thiÓn cña m×nh, ®Ó ®Ëp tan sù ph¶n kh¸ng cña ngoµi viÖc cao ®µm vÒ c¸i x· héi t­¬ng lai kh«ng cßn chÕ ®é giai cÊp t­ s¶n, c«ng nh©n ®· kh«ng h¹ vò khÝ, kh«ng xo¸ bá nhµ ®¸ng ghÐt Êy n÷a!" n­íc mµ ®· lµm cho nhµ n­íc cã mét h×nh thøc c¸ch m¹ng t¹m Ch¼ng cßn nghi ngê g× n÷a, nÕu nh­ c¸c vÞ t«ng ®å cña chñ thêi. C«ng nh©n kh«ng cÇn ph¶i thµnh lËp c¸c c«ng ®oµn, v× nh­ nghÜa thê ¬ chÝnh trÞ ®· nãi râ rµng nh­ vËy th× giai cÊp c«ng nh©n vËy c«ng nh©n sÏ lµm cho sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, nh­ hiÖn ¾t ®· ®Ó cho quû tha ma b¾t hä ®i tõ l©u råi. Giai cÊp c«ng nh©n sÏ cã trong x· héi t­ s¶n, tån t¹i m·i m·i; chÝnh sù ph©n c«ng Êy coi ®ã lµ mét sù l¨ng nhôc cña bän khèng luËn t­ s¶n vµ cña bän khiÕn cho c«ng nh©n chia rÏ vµ lµ c¬ së thËt sù cña t×nh tr¹ng n« quý téc hñ ho¸ trôy l¹c nh»m xóc ph¹m hä; bän nµy hoÆc lµ ®Çn lÖ hiÖn nay cña hä. ®én hoÆc lµ ng©y ng« ®Õn møc cÊm giai cÊp c«ng nh©n sö dông mäi "Tãm l¹i, c«ng nh©n nªn khoanh tay ®øng nh×n vµ kh«ng nªn thñ ®o¹n ®Êu tranh hiÖn thùc, v× thñ ®o¹n chiÕn ®Êu ¾t ph¶i lÊy l·ng phÝ thêi gian cña m×nh vµo viÖc tham gia phong trµo chÝnh trong x· héi hiÖn ®¹i, v× ®iÒu kiÖn kh«ng tr¸nh khái cña cuéc ®Êu trÞ vµ kinh tÕ. Lo¹i ho¹t ®éng ®ã chØ cã thÓ mang l¹i cho hä tranh Êy ®¸ng tiÕc lµ kh«ng phï hîp víi nh÷ng ¶o t­ëng duy t©m nh÷ng hiÖu qu¶ trùc tiÕp. Nh­ nh÷ng tÝn ®å thËt sù, coi khinh chñ nghÜa mµ c¸c vÞ tiÕn sÜ khoa häc x· héi Êy ®· thÇn th¸nh ho¸ nh÷ng nhu cÇu th­êng ngµy, hä ph¶i kªu to lªn r»ng: "Thµ ®Ó d­íi c¸i tªn gäi tù do, tù trÞ, tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ. Nh­ng phong cho giai cÊp chóng ta bÞ ®ãng ®inh trªn gi¸ ch÷ thËp, thµ ®Ó cho trµo cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay ®· lín m¹nh ®Õn møc nh÷ng dßng gièng cña chóng ta bÞ diÖt vong, nh­ng nh÷ng nguyªn t¾c phÇn tö bÌ ph¸i tõ thiÖn Êy kh«ng cßn d¸m nh¾c l¹i trong lÜnh vùc vÜnh cöu vÉn ph¶i trong s¸ng!" Hä ph¶i gièng nh­ nh÷ng ®Êu tranh kinh tÕ, nh÷ng ch©n lý vÜ ®¹i mµ bän hä kh«ng ngít tuyªn tÝn ®å C¬ §èc ngoan ®¹o tin nh÷ng lêi nãi cña cha cè, tõ bá truyÒn trong lÜnh vùc ®Êu tranh chÝnh trÞ. Bän hä qu¸ nhót nh¸t ®Õn mäi h¹nh phóc trªn câi trÇn vµ chØ t©m niÖm ®­îc lªn thiªn
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 676 677 c.m¸c chñ nghÜa thê ¬ chÝnh trÞ viÖc ®iÒu chØnh lao ®éng c«ng x­ëng cña phô n÷ vµ trÎ em, v× theo nçi kh«ng d¸m vËn dông nh÷ng ch©n lý Êy vµo b·i c«ng, vµo liªn ý kiÕn «ng ta, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ch¼ng nh÷ng kh«ng gióp g× minh, vµo c«ng héi, vµo nh÷ng luËt ph¸p vÒ lao ®éng phô n÷ vµ cho viÖc xo¸ bá t×nh tr¹ng x· héi hiÖn nay, mµ tr¸i l¹i cßn lµm cho lao ®éng trÎ em, vÒ h¹n chÕ ngµy lao ®éng, v.v. vµ v.v.. t×nh tr¹ng Êy cñng cè thªm vµ cßn lµm cho nh÷ng m©u thuÉn B©y giê, chóng ta h·y xem bän hä cã thÓ viÖn dÉn nh÷ng cµng gay g¾t thªm nhiÒu. truyÒn thèng cò, sù chÝnh trùc, tËn t©m vµ nh÷ng nguyªn t¾c B©y giê chóng ta h·y bµn ®Õn nhµ tiªn tri cña c¸c vÞ tiÕn sÜ vÜnh cöu ®Õn møc ®é nµo. Mét sè nh÷ng nhµ x· héi chñ nghÜa ®Çu tiªn lµ Phu-ri-ª, ¤- khoa häc x· héi Êy, tøc Pru-®«ng. MÆc dï «ng thµy nµy cã can oen, Xanh-Xi-m«ng, v.v. - v× quan hÖ x· héi thêi bÊy giê ch­a ®¶m kiªn quyÕt ph¶n ®èi mäi phong trµo kinh tÕ (ph¶n ®èi lËp ph¸t triÓn ®Õn møc khiÕn cho giai cÊp c«ng nh©n cã thÓ tù tæ chøc héi, b·i c«ng v.v.) tr¸i víi c¸i lý luËn cøu thÕ cña «ng ta, tøc hç trî thµnh mét giai cÊp chiÕn ®Êu - nªn hä tÊt ph¶i bÞ h¹n chÕ ë luËn, nh­ng b¶n th©n «ng ta vÉn viÕt s¸ch vµ tù m×nh tham gia nh÷ng ¶o t­ëng vÒ x· héi kiÓu mÉu cña t­¬ng lai vµ lªn ¸n tÊt c¶ ®Ó khÝch lÖ phong trµo chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, cßn c¸c nh÷ng ý ®å cña giai cÊp c«ng nh©n nh­ lµ b·i c«ng, lËp héi vµ häc trß cña «ng ta th× l¹i kh«ng d¸m c«ng khai ph¶n ®èi phong hµnh ®éng chÝnh trÞ nh»m c¶i thiÖn phÇn nµo sè phËn cña m×nh. trµo ®ã. Ngay tõ n¨m 1847, khi mét t¸c phÈm chñ yÕu cña «ng Nh­ng nÕu nh­ chóng ta kh«ng cã quyÒn phñ nhËn nh÷ng vÞ gi¸o thµy ®­îc xuÊt b¶n: "HÖ thèng nh÷ng m©u thuÉn kinh tÕ", t«i ®· chñ Êy cña chñ nghÜa x· héi, còng nh­ c¸c nhµ ho¸ häc ngµy nay b¸c bá nh÷ng luËn cø ngôy biÖn cña «ng ta ph¶n ®èi phong trµo kh«ng cã quyÒn phñ nhËn tæ tiªn cña hä, lµ nh÷ng kü thuËt sÜ c«ng nh©n1). Nh­ng n¨m 1864, sau khi th«ng qua ®¹o luËt ¤-li- luyÖn vµng th× dï sao ch¨ng n÷a chóng ta còng ph¶i cè g¾ng vi-ª cho c«ng nh©n Ph¸p ®­îc quyÒn liªn hiÖp, cè nhiªn lµ trong kh«ng sa vµo nh÷ng sai lÇm cña hä, v× nÕu chóng ta m¾c ph¶i ph¹m vi hÕt søc h¹n chÕ, Pru-®«ng l¹i quay trë l¹i tr×nh bµy nh÷ng sai lÇm nh­ thÕ th× sÏ kh«ng thÓ tha thø ®­îc. nh÷ng quan ®iÓm cña m×nh trong cuèn s¸ch "Bµn vÒ n¨ng lùc Song sau nµy, vµo n¨m 1839, khi cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ vµ chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n", cuèn s¸ch nµy ®· ra ®êi vµi ®Êu tranh kinh tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n ë Anh ®· mang mét ngµy sau khi «ng ta chÕt. tÝnh chÊt rÊt râ rµng råi th× Br©y, mét trong nh÷ng m«n ®å cña Nh÷ng lêi c«ng kÝch cña «ng thµy nµy thËt lµ hîp khÈu vÞ cña ¤-oen vµ mét trong nh÷ng ng­êi ®· ph¸t minh ra hç trî luËn cña giai cÊp t­ s¶n, thµnh thö nh©n x¶y ra mét cuéc b·i c«ng lín tr­íc Pru-®«ng rÊt l©u, ®· xuÊt b¶n mét cuèn s¸ch nhan ®Ò cña nh÷ng ng­êi thî m¸y ë Lu©n §«n vµo n¨m 1866, tê b¸o "Labour's Wrongs and Labour's Remedy" ("Nh÷ng sù bÊt c«ng ®èi "Times" ®· dµnh cho Pru-®«ng c¸i vinh dù lµ dÞch ®¨ng t¸c phÈm víi lao ®éng vµ ph­¬ng thuèc cøu ch÷a")276. cña «ng ta, dïng nh÷ng lêi lÏ cña b¶n th©n Pru-®«ng ®Ó chØ trÝch Trong cuèn s¸ch nµy, ë ch­¬ng nãi vÒ viÖc c«ng nh©n mµ nh÷ng ng­êi b·i c«ng. §©y lµ mét vµi vÝ dô. muèn th«ng qua cuéc ®Êu tranh tr­íc m¾t cña m×nh ®Ó giµnh _____________________________________________________________ tÊt c¶ nh÷ng c¶i thiÖn côc bé lµ mét viÖc kh«ng c«ng v« Ých, «ng ta ®· phª ph¸n s©u cay tÊt c¶ nh÷ng phong trµo ®Êu tranh 1) Xem t¸c phÈm "Sù khèn cïng cña triÕt häc. Tr¶ lêi cuèn "TriÕt häc vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cña c«ng nh©n Anh; «ng ta chØ trÝch phong sù khèn cïng" cña «ng Pru-®«ng" (Pa-ri. 1847. Nhµ xuÊt b¶n Phr¨ng-c¬). trµo chÝnh trÞ, c¸c cuéc b·i c«ng, viÖc h¹n chÕ thêi gian lao ®éng, ch­¬ng II.V: "Nh÷ng cuéc b·i c«ng vµ liªn minh cña c«ng nh©n"277.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 678 679 c.m¸c chñ nghÜa thê ¬ chÝnh trÞ n¨m 1817279 th× còng ®Òu biÕt ®­îc mét ®Æc ®iÓm næi bËt cña nÒn C«ng nh©n má than ë Ri-v¬-®¬-gie tuyªn bè b·i c«ng; ®Ó lµm cho ®Çu ãc cña hä s¸ng ra, ng­êi ta ®· ph¸i binh lÝnh ®Õn ®ã. c«ng nghiÖp Anh lµ cã thÓ tiªu thu hµng ho¸ cña nã víi gi¸ c¶ h¹ h¬n rÊt nhiÒu so víi c«ng nghiÖp cña bÊt cø mét n­íc nµo kh¸c, " ChÝnh quyÒn". - Pru-®«ng thèt lªn. - "b¾n giÕt nh÷ng c«ng nh©n trong khi tiÒn c«ng ë n­íc Anh l¹i t­¬ng ®èi cao h¬n so víi bÊt cø má than ë Ri-v¬-®¬-Gie, ®· l©m vµo mét t×nh tr¹ng hÕt søc khã kh¨n. mét n­íc nµo kh¸c ë ch©u ¢u. Nh­ng chÝnh quyÒn ®· hµnh ®éng nh­ Bru-tót ng­êi R«-ma: Bru-tót Nguyªn t¾c vÜnh cöu thø hai: ®· buéc ph¶i lùa chän gi÷a t×nh phô tö vµ chøc tr¸ch quan chÊp chÝnh cña m×nh: cÇn ph¶i hy sinh nh÷ng ®øa con cña m×nh ®Ó cøu lÊy n­íc " LuËt ph¸p cho phÐp liªn hiÖp lµ luËt ph¸p hÕt søc tr¸i víi luËt häc vµ céng hoµ. Bru-tót ®· kh«ng ngËp ngõng do dù, vµ hËu thÕ còng kh«ng tr¸i víi kinh tÕ häc, m©u thuÉn víi mäi x· héi vµ mäi trËt tù". d¸m chØ trÝch «ng ta" 1). Nãi tãm l¹i, nã "m©u thuÉn víi quyÒn lîi k inh tÕ vÒ tù do c¹nh Kh«ng mét c«ng nh©n nµo nhí l¹i ®­îc r»ng cã mét nhµ t­ tranh". b¶n nµo ®ã ®· do dù khi hy sinh nh÷ng c«ng nh©n cña m×nh ®Ó NÕu «ng thµy kh«ng ph¶i lµ mét kÎ chauvin1* ®Õn nh­ thÕ, th× cøu lÊy nh÷ng lîi Ých cña b¶n th©n m×nh. C¸c vÞ t­ s¶n Êy lµ «ng ta sÏ tù hái r»ng lµm thÕ nµo mµ gi¶i thÝch ®­îc r»ng c¸ch nh÷ng Bru-tót nµo kia chø! ®©y bèn m­¬i n¨m, ë n­íc Anh, ng­êi ta ®· cã thÓ ban hµnh mét " Bëi vËy, - kh«ng cã quyÒn liªn hiÖp, còng nh­ kh«ng cã quyÒn lõa bÞp ®¹o luËt tr¸i ng­îc víi quyÒn lîi kinh tÕ vÒ tù do c¹nh tranh, vµ vµ quyÒn trém c¾p, còng nh­ kh«ng cã quyÒn lo¹n d©m vµ th«ng d©m"2). t¹i lµm sao c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn,vµ cïng víi c«ng nghiÖp, Song ph¶i thõa nhËn, ch¾c lµ cã quyÒn ®­îc ngu ®én. tù do c¹nh tranh còng ph¸t triÓn th× ngay c¶ nh÷ng nhµ n­íc t­ s¶n còng buéc ph¶i dïng c¸i ®¹o luËt tr¸i ng­îc víi mäi x· héi vµ V× nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh cöu mµ «ng thµy ®· thèt ra nh÷ng mäi trËt tù Êy nh­ lµ mét c¸i g× tÊt yÕu. Khi ®ã, cã lÏ «ng ta sÏ nguyÒn rña v« nghÜa, vËy nh÷ng nguyªn t¾c vÜnh viÔn Êy lµ thÊy râ r»ng c¸i QuyÒn (Q viÕt hoa) mµ ai nÊy ®Òu biÕt Êy, chØ tån nh÷ng nguyªn t¾c nh­ thÕ nµo? t¹i trong c¸c cuèn s¸ch gi¸o khoa kinh tÕ häc d o nh÷ng ng­êi anh Nguyªn t¾c vÜnh cöu thø nhÊt: em dèt n¸t cña khoa kinh tÕ chÝnh trÞ t­ s¶n viÕt ra, nh÷ng cuèn " Møc l­¬ng quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸". s¸ch gi¸o khoa trong ®ã còng cã nh÷ng c©u tinh hoa cña kinh tÕ Ngay c¶ nh÷ng ng­êi kh«ng hiÓu biÕt kinh tÕ chÝnh trÞ häc vµ häc nh­: tµi s¶n lµ thµnh qu¶ lao ®éng..., nh­ng hä quªn thªm: kh«ng biÕt r»ng nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n vÜ ®¹i Ri-c¸c-®« ®· vÜnh cña ng­êi kh¸c. viÔn b¸c bá ®iÒu sai lÇm truyÒn thèng Êy trong t¸c phÈm cña Nguyªn t¾c vÜnh cöu thø ba: «ng: "Nh÷ng nguyªn lý cña khoa kinh tÕ chÝnh trÞ" xuÊt b¶n "V× vËy, viÖn cí muèn ®­a giai cÊp c«ng nh©n tho¸t ra khái c¸i gäi lµ ®Þa vÞ _____________________________________________________________ x· héi thÊp kÐm, tr­íc hÕt hä b«i nhä c¶ mét giai cÊp c«ng d©n: giai cÊp c¸c «ng 1) Pru-®«ng. "Bµn vÒ n¨ng lùc chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n", Pa-ri. chñ, c¸c chñ xÝ nghiÖp, c¸c chñ x­ëng vµ c¸c nhµ t­ s¶n; hä kÝch ®éng ph¸i d©n 1868. Nhµ xuÊt b¶n La-croa vµ C«ng ty278. tr.327. _____________________________________________________________ 2) Pru-®«ng "Bµn vÒ n¨ng lùc chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n". Pa-ri. 1868. Nhµ xuÊt b¶n La-croa vµ C«ng ty. tr.333. 1* - s«-vanh
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học