- Trang Chủ
- Triết học
- [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 6
Xem mẫu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
490 491
ph.¨ng-ghen c.m¸c
g äi lµ vÊn ®Ò x· héi tøc lµ phª ph¸n m«n kinh tÕ chÝnh trÞ vµ tõ ý ®· thµnh cè tËt" cña tê "Rheinische Zeitung" còng ch¼ng Ých
tríc n¨m 1860, «ng ®· c«ng bè nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu quan g× ®Çu n¨m 1843 néi c¸c ra lÖnh quy ®Þnh ®Õn cuèi quý 1, tê
träng cña m×nh 294 . L¸t-xan hÕt søc cã tµi vµ cã häc vÊn toµn "Rheinische Zeitung" ph¶i chÊm døt sù tån t¹i cña m×nh. M¸c ®·
diÖn, ®ã lµ con ngêi giµu nghÞ lùc vµ linh ho¹t [Versatilitä t] lËp tøc tõ chøc biªn tËp viªn v× nh÷ng ngêi cã cæ phÇn trong tê
hÇu nh v« h¹n, «ng ®Ých thùc sinh ra lµ ®Ó ®ãng vai trß chÝnh b¸o cè t×m c¸ch hßa gi¶i ®Ó chÊm døt vô nµy, nhng viÖc ®ã còng
kh«ng ®¹t kÕt qu¶ g× vµ tê b¸o ®· ®×nh b¶n.
trÞ trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo. Song «ng kh«ng ph¶i lµ ngêi
®Çu tiªn khëi xíng ra phong trµo c«ng nh©n §øc, còng kh«ng
ViÖc phª ph¸n nh÷ng cuéc tranh c·i trong héi ®ång tØnh Ranh
ph¶i lµ nhµ t tëng ®éc ®¸o. Toµn bé néi dung c¸c t¸c phÈm cña
®· buéc M¸c ph¶i nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn c¸c
«ng ®Òu vay mîn, vµ h¬n thÕ n÷a, vay mîn kh«ng ph¶i kh«ng
lîi Ých vËt chÊt vµ ë ®©y «ng ®· ®¹t ®Õn nh÷ng quan ®iÓm míi
bãp mÐo; «ng cã mét bËc tiÒn bèi cao h¬n hai «ng vÒ trÝ tuÖ mµ mµ c¶ luËt häc, triÕt häc còng cha ®a ra ®îc tíi: xuÊt ph¸t tõ
qu¶ thËt «ng kh«ng hÒ nh¾c ®Õn trong khi vÉn tÇm thêng hãa triÕt häc ph¸p quyÒn cña Hª-ghen, M¸c ®· ®i tíi kiÕn gi¶i r»ng
c¸c t¸c phÈm cña ngêi Êy, tªn ngêi Êy lµ C¸c M¸c. kh«ng ph¶i nhµ níc mµ Hª-ghen ®· m« t¶ lµ "®Ønh cña toµn bé
ng«i nhµ" mµ ngîc l¹i, "x· héi c«ng d©n" mµ Hª-ghen rÊt coi
C ¸c M¸c s inh ngµy 5 th¸ng N¨m 1818 ë T¬-ria, vµ «ng ®· häc
thêng, míi lµ lÜnh vùc ngêi ta ph¶i ®i vµo ®Ó t×m ra chiÕc ch×a
hÕt bËc trung häc t¹i ®ã. ¤ng häc luËt ë Bon, sau ®ã ë BÐc-lin,
khãa ®Ó hiÓu ®îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña loµi ngêi.
nhng t¹i ®©y ch¼ng bao l©u sau «ng ®· th«i häc luËt vµ chuyÓn
Nhng khoa häc vÒ x· héi c«ng d©n lµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc, vµ
sang nghiªn cøu triÕt häc. Sau 5 n¨m sèng ë "thñ ®« cña trÝ
kh«ng ph¶i ë §øc, mµ chØ ë Anh hoÆc ë Ph¸p ngêi ta míi cã thÓ
thøc", n¨m 1841 «ng trë vÒ Bon víi ý ®Þnh trë thµnh phã gi¸o s nghiªn cøu m«n khoa häc nµy mét c¸ch chu ®¸o ®îc.
ë trêng ®¹i häc tæng hîp t¹i ®©y. Lóc ®ã "kû nguyªn míi"295 l Çn
thø nhÊt ®ang ngù trÞ ë Phæ. Phri-®rÝch Vin-hem IV tuyªn bè Sau khi kÕt h«n cïng con g¸i «ng Ph«n Ve-xt¬-pha-len, cè
r»ng «ng ta thÝch cã mét ph¸i ®èi lËp cã kh¶ n¨ng ®Ò xuÊt chñ vÊn c¬ mËt ë T¬-ria (em g¸i «ng Ph«n Ve-xt¬-pha-len, bé trëng
tr¬ng hîp lý vµ ë mét vµi n¬i ngêi ta ®· thö t×m c¸ch tæ chøc néi vô Phæ sau nµy), mïa hÌ n¨m 1843, M¸c chuyÓn ®Õn Pa-ri, ë
ra mét ph¸i ®èi lËp nh vËy. ThÕ lµ tê "Rheinische Zeitung" ®îc ®©y «ng chñ yÕu nghiªn cøu m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ vµ lÞch sö ®¹i
thµnh lËp ë Khuªn, trªn tê b¸o nµy, víi sù dòng c¶m cha tõng c¸ch m¹ng Ph¸p. Trong thêi gian ®ã «ng cïng víi Ru-g¬ xuÊt
b¶n t¹p chÝ "Deutsch - Französische Jahrbüchen"297, nhng t¹p
thÊy lóc bÊy giê M¸c ®· phª ph¸n nh÷ng cuéc tranh c·i ë héi
®ång tØnh Ranh trong nh÷ng bµi b¸o g©y Ên tîng m¹nh mÏ296. chÝ nµy chØ ra ®îc mét sè. N¨m 1845, bÞ Ghi-d« trôc xuÊt khái
Cuèi n¨m 1842 «ng ®¶m nhiÖm viÖc biªn tËp tê b¸o nµy vµ ®· níc Ph¸p, «ng chuyÓn ®Õn Bruy-xen, ë l¹i ®ã tiÕp tôc nghiªn
lµm phiÒn c¬ quan kiÓm duyÖt ®Õn nçi «ng ®îc ngêi ta dµnh cøu nh÷ng vÊn ®Ò nh tríc, cho ®Õn khi c¸ch m¹ng th¸ng Hai b¾t
cho vinh dù lµ: ph¸i mét viªn kiÓm duyÖt ®Æc biÖt tõ BÐc-lin ®Õn ®Çu. T¸c phÈm cña «ng "Sù khèn cïng cña triÕt häc" xuÊt b¶n
t¹i Bruy-xen - Pa-ri 2 98 m µ «ng viÕt ®Ó phª p h¸n t¸c phÈm cña
®Æc tr¸ch tê "Rheinische Zeitung". Khi c¶ biÖn ph¸p ®ã còng kh«ng
®a l¹i hiÖu qu¶ g×, ngêi ta ®· thiÕt lËp sù kiÓm duyÖt hai lÇn Pru-®«ng "TriÕt häc vÒ sù khèn cïng" xuÊt b¶n n¨m 1847 chøng
®èi víi tê b¸o nµy: ngoµi lÇn kiÓm duyÖt b×nh thêng, mçi sè b¸o tá «ng Ýt t¸n thµnh c¸c chñ nghÜa x· héi ®ang thÞnh hµnh håi bÊy
®Òu ph¶i qua kiÓm duyÖt cña cÊp thø hai lµ ngêi ®øng ®Çu chÝnh giê, ngay c¶ díi c¸c h×nh thøc cè tá ra khoa häc cña nã. Ngay
trong t¸c phÈm nµy ®· cã chøa ®ùng nhiÒu luËn ®iÓm quan träng
quyÒn thµnh phè Khuªn. Nhng c¶ biÖn ph¸p ®ã ®Ó chèng l¹i "¸c
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
492 493
ph.¨ng-ghen c.m¸c
cña lý luËn giê ®©y ®· ®îc ph¸t triÓn cÆn kÏ cña «ng. B¶n b an c¸ch m¹ng, Héi liªn hiÖp, ChÝnh phñ l©m thêi in partibus
infidelium1* ® · ®îc thµnh lËp; ®ñ lo¹i nh÷ng cuéc tranh chÊp vµ
"Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n" Lu©n §«n, 1848, ®îc viÕt
tríc c¸ch m¹ng th¸ng Hai vµ ®îc ®¹i héi c«ng nh©n ë Lu©n c·i cä ®· x¶y ra; nh÷ng ngêi tõng tham gia vµo c¸c sù viÖc ®ã
§«n th«ng qua, vÒ c¬ b¶n còng lµ t¸c phÈm cña «ng299 . giê ®©y ch¾c h¼n cßn nhí thêi kú Êy lµ thêi kú bÊt h¹nh nhÊt cña
®êi m×nh. M¸c ®· ®øng ngoµi tÊt c¶ nh÷ng mu toan ®ã. ¤ng vÉn
Sau khi M¸c bÞ trôc xuÊt mét lÇn n÷a - lÇn nµy «ng bÞ chÝnh
tiÕp tôc xuÊt b¶n tê "Neue Rheinische Zeitung" cña m×nh trong
phñ BØ trôc xuÊt, v× chÝnh phñ nµy kinh hoµng tríc cuéc C¸ch
mét thêi gian díi h×nh thøc nguyÖt san b×nh luËn (H¨m-buèc)301,
m¹ng th¸ng Hai, - theo lêi mêi cña chÝnh phñ l©m thêi Ph¸p, «ng
sau ®ã «ng vïi m×nh vµo ViÖn b¶o tµng Anh vµ b¾t ®Çu nghiªn
trë l¹i Pa-ri. Dßng th¸c c¸ch m¹ng s«i sôc ®· ®Èy mäi nghiªn
cøu s¸ch b¸o kinh tÕ chÝnh trÞ ë c¸c th viÖn lín nhng ®¹i bé
cøu khoa häc xuèng hµng thø yÕu; giê ®©y cÇn ph¶i tÝch cùc
phËn cßn cha mÊy ai biÕt ®Õn cña ViÖn b¶o tµng nµy. Trong thêi
tham gia vµo phong trµo. Trong nh÷ng ngµy s«i sôc ®Çu tiªn,
gian ®ã «ng göi bµi ®Òu ®Æn cho tê b¸o "New-York Tribune"302 ,
M¸c ®· ®Êu tranh chèng dù ®Þnh phi lý cña c¸c nhµ tuyªn truyÒn
nãi cho ®óng ra tõ ®ã ®Õn khi b¾t ®Çu x¶y ra cuéc Néi chiÕn ë
muèn thµnh lËp ë Ph¸p nh÷ng ®éi c«ng nh©n §øc t×nh nguyÖn ®Ó
Mü, «ng lµ biªn tËp viªn nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ ch©u ¢u cña tê
biÕn níc §øc thµnh níc céng hßa; sau ®ã «ng ®· cïng c¸c b¹n
b¸o Anh - Mü hay nhÊt nµy.
cña m×nh ®Õn Khuªn vµ thµnh lËp t¹i ®ã tê "Neue Rheinische
Zeitung", tê b¸o nµy tån t¹i ®Õn th¸ng S¸u 1849 vµ ë vïng Ranh Cuéc chÝnh biÕn ngµy 2 th¸ng Ch¹p ®· thóc ®Èy «ng viÕt
®Õn nay ngêi ta vÉn cßn nhí râ tê b¸o Êy300 . Cã lÏ kh«ng cã n¬i cuèn " Ngµy Mêi t¸m th¸ng S¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬",
nµo lîi dông ®îc tù do b¸o chÝ n¨m 1848 mét c¸ch thµnh c«ng x uÊt b¶n ë Niu Oãc, n¨m 1852; ®óng vµo lóc nµy cuèn s¸ch ®ã
nh tê b¸o nµy ®· lµm ®îc lóc bÊy giê mÆc dï nã ®îc xuÊt b¶n l¹i ®îc t¸i b¶n (ë Nhµ xuÊt b¶n Mai-xn¬, H¨m-buèc) vµ gãp
ngay gi÷a trung t©m cña mét thµnh tr× cña Phæ. Sau nhiÒu lÇn phÇn kh«ng nhá gi¶i thÝch c¸i ®Þa vÞ lung lay mµ ®óng lóc nµy
chÝnh phñ mu toan xãa bá tê b¸o b»ng sù truy n· cña tßa ¸n chÝnh B«-na-p¸c-t¬ ®ang l©m vµo. ChÝnh ë ®©y nh©n vËt chÝnh
nhng uæng c«ng v« Ých, - M¸c ®· hai lÇn bÞ ra tríc tßa båi cña cuéc chÝnh biÕn ®· ®îc m« t¶ ch©n thùc, kh«ng t« vÏ,
thÈm v× vi ph¹m luËt b¸o chÝ vµ kªu gäi kh«ng nép thuÕ, nhng kh«ng cã vßng hµo quang vinh quang mµ thµnh c«ng nhÊt thêi
c¶ hai lÇn ®Òu ®îc tr¾ng ¸n - trong thêi gian cuéc khëi nghÜa ®· kho¸c cho «ng ta. Ngêi phi-li-xtanh coi Na-p«-lª-«ng III
th¸ng N¨m 1849, tê b¸o ®· bÞ thñ tiªu b»ng c¸ch nh sau: ngêi cña m×nh lµ con ngêi vÜ ®¹i nhÊt cña thêi ®¹i hiÖn nay vµ v×
ta trôc xuÊt M¸c ra khái níc nµy víi c¸i cí lµ «ng ®· bÞ mÊt vËy kh«ng thÓ nµo hiÓu næi t¹i sao giê ®©y vÞ thiªn tµi phi
quèc tÞch Phæ vµ ngêi ta còng trôc xuÊt c¸c biªn tËp viªn kh¸c phµm Êy bçng nhiªn l¹i bÞ hÕt thÊt b¹i nµy ®Õn thÊt b¹i kh¸c
víi nh÷ng c¸i cí cïng mét lo¹i nh thÕ. V× thÕ M¸c l¹i ph¶i quay vµ ph¹m hÕt sai lÇm chÝnh trÞ nµy ®Õn sai lÇm chÝnh trÞ kh¸c
trë l¹i Pa-ri, ë ®ã «ng l¹i bÞ trôc xuÊt vµ mïa hÌ n¨m 1849 «ng th× ngêi phi-li-xtanh Êy cã thÓ t×m ®Õn nh÷ng t¸c phÈm nãi
sang Lu©n §«n vµ sèng ë ®ã cho ®Õn ngµy nay. trªn cña M¸c ®Ó cã ®îc nh÷ng lêi gi¶i thÝch.
Lóc bÊy giê toµn bé fine fleur1* cña giíi lu vong thuéc tÊt c¶ _____________________________________________________________________________________________
c¸c níc trªn lôc ®Þa ®Òu tËp trung ë Lu©n §«n. §ñ lo¹i uû 1 *- ngoµi hiÖn thùc, ë níc ngoµi (nguyªn v¨n: "ë níc cña nh÷ng ngêi dÞ
gi¸o" - ®©y lµ mÊy ch÷ thªm vµo tíc vÞ cña c¸c gi¸m môc thiªn chóa gi¸o ®îc bæ
_____________________________________________________________________________________________
nhiÖm gi÷ chøc gi¸m môc hoµn toµn cã tÝnh chÊt danh nghÜa ë nh÷ng níc kh«ng
1 *- tinh hoa theo ®¹o C¬ ®èc).
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
494 495
ph.¨ng-ghen c.m¸c
M Æc dï trong suèt thêi gian sèng ë Lu©n §«n M¸c hoµn toµn c uéc ®iÒu tra cña NghÞ viÖn ®· cung cÊp cho t¸c gi¶ lµm viÖc nµy
kh«ng muèn lµm cho ngêi ta chó ý ®Õn m×nh, nhng sau chiÕn nh÷ng tµi liÖu phong phó bao trïm mét thêi kú gÇn 40 n¨m vµ
dÞch I-ta-li-a n¨m 1859, C¸c Ph«-gt¬ ®· buéc M¸c ph¶i tham gia ngay ë níc Anh còng Ýt ngêi biÕt ®Õn vÒ t×nh c¶nh c«ng nh©n
cuéc bót chiÕn cho m·i ®Õn khi cuèn "Ngµy Ph«-gt¬" cña M¸c trong hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, vÒ lao ®éng cña phô n÷ vµ
xuÊt hiÖn (Lu©n §«n, 1860)303 míi kÕt thóc. Còng trong thêi gian trÎ em; vÒ lao ®éng ban ®ªm v.v. 304 ; ë ®©y lÇn ®Çu tiªn tÊt c¶
®ã thµnh qu¶ ®Çu tiªn cña c¸c nghiªn cøu cña «ng vÒ kinh tÕ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· trë nªn dÔ hiÓu ®èi víi ngêi häc. Sau ®ã lµ
chÝnh trÞ häc ra m¾t b¹n ®äc: t¸c phÈm "Gãp phÇn phª ph¸n lÞch sö luËt c«ng xëng ë Anh bíc s¬ khëi nhá bÐ ban ®Çu lµ ®¹o
khoa kinh tÕ chÝnh trÞ", tËp I, xuÊt b¶n t¹i BÐc-lin, n¨m 1859. luËt ®Çu tiªn n¨m 1802 ®Õn viÖc h¹n chÕ thêi gian lao ®éng hiÖn
TËp nµy chØ chøa ®ùng lý luËn vÒ tiÒn tÖ mµ t¸c gi¶ tr×nh bµy nay trong hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c«ng xëng còng nh
theo mét quan ®iÓm hoµn toµn míi; phÇn tiÕp theo ta cßn ph¶i
c«ng nghiÖp gia ®×nh ë møc mçi tuÇn 60 giê ®èi víi phô n÷ vµ vÞ
chê, v× trong thêi gian ®ã t¸c gi¶ ®· t×m ®îc thªm nhiÒu tµi liÖu
thµnh niªn díi 18 tuæi vµ mçi tuÇn 39 giê ®èi víi trÎ em díi 13
míi ®Õn møc «ng cho r»ng cÇn ph¶i nghiªn cøu thªm nh÷ng tµi
tuæi. VÒ ph¬ng diÖn nµy t¸c phÈm cña M¸c v« cïng bæ Ých cho
liÖu nµy.
nh÷ng ai g¾n bã víi c«ng nghiÖp.
Cuèi cïng, n¨m 1867 cuèn " T b¶n. Phª ph¸n khoa kinh tÕ Trong suèt bao nhiªu n¨m rßng r· M¸c râ rµng lµ t¸c gia §øc
chÝnh trÞ", tËp I ®· xuÊt b¶n t¹i H¨m-buèc. T¸c phÈm nµy lµ kÕt bÞ vu khèng tinh vi nhÊt; song kh«ng ai chèi c·i «ng ®· ®Êu
qu¶ nghiªn cøu khoa häc cña c¶ mét ®êi ngêi. §ã lµ khoa kinh tranh dòng c¶m vµ mäi ®ßn cña «ng ®Òu tróng ®Ých. Nhng cuéc
tÕ chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc diÔn ®¹t mét c¸ch khoa bót chiÕn mµ «ng ®· "bá vµo biÕt bao t©m søc" dï sao ®èi víi «ng
häc. §©y 1* kh«ng ph¶i lµ nh÷ng c©u tuyªn truyÒn, cæ ®éng mµ lµ thùc ra còng chØ lµ ®Ó tù vÖ mét c¸ch b¾t buéc. Cuèi cïng, «ng
nh÷ng kÕt luËn khoa häc chÆt chÏ. Dï quan t©m ®Õn chñ nghÜa
lu«n lu«n thùc sù quan t©m ®Õn khoa häc cña m×nh, khoa häc mµ
x· héi nh thÕ nµo ®i n÷a, tÊt c¶ mäi ngêi ®Òu ph¶i thõa nhËn
trong suèt hai m¬i l¨m n¨m «ng ®· nghiªn cøu vµ suy nghÜ víi
r»ng ë ®©y lÇn ®Çu tiªn chñ nghÜa x· héi ®îc tr×nh bµy mét c¸ch
lßng tËn tôy kh«ng ai s¸nh kÞp, lßng tËn tôy kh«ng cho phÐp «ng
khoa häc vµ sè phËn ®· dµnh cho chÝnh níc §øc gãp phÇn cèng
c«ng bè c¸c kÕt luËn cña m×nh díi d¹ng hÖ thèng hãa, tríc khi
hiÕn ®ã c¶ vµo lÜnh vùc nµy. HiÖn nay ai cßn muèn chèng chñ
b¶n th©n «ng thÊy hµi lßng vÒ h×nh thøc vµ néi dung cña chóng,
nghÜa x· héi th× ph¶i th¾ng ®îc M¸c; vµ nÕu ngêi Êy lµm ®îc
tríc khi «ng tin ch¾c r»ng kh«ng cßn mét quyÓn s¸ch nµo «ng
viÖc ®ã th× ®¬ng nhiªn anh ta kh«ng cßn cÇn ph¶i nh¾c lªn dii
cha ®äc, kh«ng cßn mét ý kiÕn ph¶n ®èi nµo mµ «ng cha c©n
minorum gentium 2*.
nh¾c, vµ mäi vÊn ®Ò ®· ®îc «ng gi¶i quyÕt ®Õn cïng. Trong thêi
®¹i chóng ta, thêi ®¹i cña nh÷ng kÎ b¾t chíc, rÊt hiÕm nh÷ng
Song t¸c phÈm cña M¸c cßn ®¸ng chó ý ë mét ph¬ng diÖn
nhµ t tëng ®éc ®¸o, vµ nÕu mét ngêi nµo kh«ng chØ lµ nhµ t
kh¸c n÷a. §ã lµ t¸c phÈm ®Çu tiªn ®· tr×nh bµy mét c¸ch ®Çy
tëng ®éc ®¸o mµ cßn uyªn b¸c v« song trong lÜnh vùc cña m×nh
®ñ vµ râ rµng nh÷ng quan hÖ thùc tÕ tån t¹i gi÷a t b¶n vµ lao
th× ngêi Êy xøng ®¸ng ®îc thõa nhËn gÊp hai lÇn.
®éng díi h×nh thøc cæ ®iÓn cña nh÷ng quan hÖ ®ã ë Anh. Nh÷ng
_____________________________________________________________________________________________
TÊt nhiªn, ngoµi khoa häc cña m×nh, M¸c cßn tËn tôy víi phong
1 * Trong b¶n th¶o sau ch÷ "®©y" cã mÊy ch÷ sau ®©y ®îc viÕt thªm vµo:
trµo c«ng nh©n; «ng lµ mét trong nh÷ng ngêi s¸ng lËp Héi liªn
"kh«ng ph¶i lµ tuyªn truyÒn chÝnh trÞ".
2*- nghÜa ®en: "nh÷ng vÞ thÇn nhá", nghÜa bãng: "nh÷ng vÜ nh©n h¹ng hai"
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
497
496 ph.¨ng-ghen
h iÖp c«ng nh©n quèc tÕ, mét tæ chøc mµ trong thêi gian gÇn ®©y
®· khiÕn ngêi ta ph¶i nãi rÊt nhiÒu vÒ nã vµ ®· tá râ søc m¹nh
cña m×nh ë nhiÒu n¬i trªn ch©u ¢u. Chóng t«i nghÜ r»ng chóng
t«i kh«ng lÇm khi nãi r»ng c¶ trong tæ chøc nµy n÷a, - dï trong
trêng hîp nµo ®i n÷a tæ chøc nµy còng ®¸nh dÊu mét kû nguyªn
trong phong trµo c«ng nh©n, - ngêi §øc còng gi÷ mét vÞ trÝ lín c .m¸c
lao xøng ®¸ng víi nã - vµ cã ®îc nh thÕ chÝnh lµ nhê M¸c.
b ¸o c¸o cña tæng héi ®ång
D o Ph.¡ng-ghen viÕt kho¶ng ngµy 28 th¸ng In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o,
vÒ quyÒn thõa kÕ305
B¶y 1869 cã ®èi chiÕu víi b¶n th¶o
§· ®¨ng trªn b¸o "Die Zukunft" sè 185, Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
ngµy 2 th¸ng T¸m 1869
1 . QuyÒn thõa kÕ chØ cã ý nghÜa x· héi khi nã trao l¹i cho
ngêi thõa kÕ c¸i quyÒn mµ ngêi qu¸ cè ®· cã lóc cßn sèng, tøc
lµ quyÒn dùa vµo tµi s¶n cña m×nh ®Ó chiÕm ®o¹t nh÷ng s¶n phÈm
lao ®éng cña ngêi kh¸c. V Ý dô, ruéng ®Êt ®em l¹i cho ngêi së
h÷u lóc cßn sèng quyÒn chiÕm ®o¹t, thµnh qu¶ lao ®éng cña ngêi
kh¸c, díi h×nh thøc ®Þa t« mµ kh«ng hÒ ph¶i båi thêng. T b¶n
®em l¹i cho ngêi së h÷u còng chÝnh c¸i quyÒn chiÕm ®o¹t thµnh
qu¶ lao ®éng cña ngêi kh¸c nh vËy díi h×nh thøc lîi nhuËn
vµ lîi tøc. QuyÒn së h÷u c¸c chøng kho¸n cã gi¸ cña nhµ níc
®em l¹i cho ngêi chñ kh¶ n¨ng sèng dùa vµo thµnh qu¶ lao
®éng cña ngêi kh¸c mµ kh«ng ph¶i lao ®éng.
S ù thõa kÕ kh«ng t ¹o ra quyÒn chuyÓn thµnh qu¶ lao ®éng
cña ngêi nµy vµo tói ngêi kh¸c - nã chØ liªn quan ®Õn viÖc
thay ®æi ngêi cã quyÒn ®ã. Còng nh toµn bé luËt d©n sù nãi
chung, nh÷ng ®¹o luËt vÒ quyÒn thõa kÕ kh«ng ph¶i lµ n guyªn
nh©n, mµ lµ k Õt qu¶, l µ k Õt luËn ph¸p lý rót ra tõ t æ chøc kinh tÕ
hiÖn tån cña x· héi d ùa trªn chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt,
tøc lµ ruéng ®Êt, nguyªn liÖu, m¸y mãc v.v.. Còng nh quyÒn
trao l¹i n« lÖ cho ngêi thõa kÕ kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n ®Î ra
chÕ ®é n« lÖ, mµ ngîc l¹i, chÕ ®é n« lÖ lµ nguyªn nh©n cña viÖc
trao l¹i n« lÖ cho ngêi thõa kÕ.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
498 499
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång vÒ...
giao kÌo gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n mµ vÉn gi÷ nguyªn chÕ ®é
2 . Chóng ta ph¶i ®Êu tranh chèng nguyªn nh©n, chø kh«ng
trao ®æi hµng hãa hiÖn nay.
ph¶i chèng kÕt qu¶, chèng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, chø kh«ng ph¶i
chèng kiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý. Chóng t«i gi¶ ®Þnh r»ng t §iÒu ®ã lµ sai lÇm vÒ mÆt lý luËn vµ ph¶n ®éng vÒ thùc tiÔn.
liÖu s¶n xuÊt ®· ®îc chuyÓn tõ chç lµ t h÷u trë thµnh c«ng
4. Khi nghiªn cøu c¸c luËt thõa kÕ, tÊt nhiªn chóng t«i gi¶
h÷u; khi ®ã quyÒn thõa kÕ (trong chõng mùc nã cã mét ý nghÜa
®Þnh r»ng c hÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vÉn tiÕp tôc tån t¹i.
x· héi nµo ®ã) sÏ tù tiªu vong, v× sau khi qua ®êi ngêi ta chØ ®Ó
l¹i nh÷ng g× mµ ngêi ®ã cã lóc cßn sèng. V× vËy môc tiªu vÜ ®¹i NÕu tµi s¶n t h÷u ®· kh«ng cßn tån t¹i ngay tõ khi ngêi ta cßn
cña chóng ta ph¶i lµ xãa bá c¸c thiÕt chÕ ®em l¹i cho mét sè Ýt sèng th× ngêi ta kh«ng thÓ chuyÓn giao nã, vµ ngêi ta kh«ng
ngêi lóc cßn sèng c ¸i quyÒn lùc kinh tÕ chiÕm ®o¹t c¸c thµnh thÓ trao nã l¹i cho ngêi kh¸c sau khi ngêi ta chÕt. V× vËy mäi
biÖn ph¸p liªn quan ®Õn quyÒn thõa kÕ, chØ cã thÓ t hÝch dông víi
qu¶ lao ®éng cña nhiÒu ngêi. ë n ¬i nµo mµ x· héi ë vµo tr×nh ®é
t ×nh tr¹ng qu¸ ®é cña x· héi khi mét mÆt, nÒn t¶ng kinh tÕ hiÖn
ph¸t triÓn ®ñ ®Ó xãa bá c¸c thiÕt chÕ thuéc lo¹i ®ã, cßn giai cÊp
thêi cña x· héi cßn cha ®îc c¶i t¹o, mÆt kh¸c, quÇn chóng
c«ng nh©n cã ®ñ lùc lîng ®Ó thùc hiÖn ®îc viÖc ®ã th× nã ph¶i
c«ng nh©n ®· tÝch luü ®ñ lùc lîng ®Ó b¾t buéc ph¶i thi hµnh
lµm viÖc ®ã mét c¸ch trùc tiÕp. V Ý dô khi xãa bá quèc tr¸i th×
nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é ® Ó cuèi cïng thùc hiÖn ®îc cuéc c¶i t¹o
®ång thêi ngêi ta còng lo¹i trõ lu«n ®îc viÖc cho thõa kÕ c¸c
chøng kho¸n cã gi¸ cña nhµ níc. MÆt kh¸c, nÕu giai cÊp c«ng c¨n b¶n ®èi víi x· héi.
nh©n kh«ng cã ®ñ quyÒn lùc ®Ó xãa bá quèc tr¸i, th× sÏ lµ ngu dèt
ViÖc thay ®æi c¸c ®¹o luËt vÒ quyÒn thõa kÕ xÐt trªn quan
nÕu t×m c¸ch xãa bá quyÒn thõa kÕ c¸c chøng kho¸n cã gi¸ cña
®iÓm nµy chØ lµ mét trong rÊt nhiÒu biÖn ph¸p qu¸ ®é kh¸c d Én
nhµ níc.
®Õn cïng mét môc ®Ých.
C«ng cuéc c¶i t¹o x· héi xãa bá chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n Nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é nh thÕ vÒ mÆt thõa kÕ chØ cã thÓ lµ:
xuÊt sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ tù nhiªn lµ quyÒn thõa kÕ sÏ tiªu vong,
s ong v iÖc xãa bá quyÒn thõa kÕ kh«ng bao giê cã thÓ trë thµnh a) ¸ p dông réng r·i h¬n n÷a c¸c lo¹i thuÕ di s¶n hiÖn ®ang
® iÓm xuÊt ph¸t cña mét cuéc c¶i t¹o x· héi nh vËy. tån t¹i ë nhiÒu níc vµ sö dông sè tiÒn thu ®îc b»ng c¸ch ®ã
vµo môc ®Ých gi¶i phãng x· héi.
3. Mét trong nh÷ng sai lÇm lín mµ 40 n¨m tríc ®©y c¸c häc
trß cña Xanh - Xi-m«ng ®· m¾c ph¶i lµ hä ®· coi q uyÒn thõa kÕ b) H¹n chÕ quyÒn thõa kÕ theo di chóc; kh¸c víi quyÒn thõa
kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ p h¸p lý, m µ lµ nguyªn nh©n kinh tÕ tæ kÕ kh«ng cã di chóc h oÆc quyÒn thõa kÕ gia ®×nh, quyÒn thõa kÕ
chøc x· héi hiÖn nay306 . §iÒu ®ã hoµn toµn kh«ng ng¨n c¶n hä theo di chóc lµ sù cêng ®iÖu mét c¸ch tuú tiÖn vµ mª tÝn ngay
duy tr× m·i m·i trong chÕ ®é x· héi cña m×nh chÕ ®é t h÷u vÒ c¶ b¶n th©n nguyªn t¾c t h÷u.
ruéng ®Êt vµ c¸c t liÖu s¶n xuÊt kh¸c. Hä cho r»ng cã thÓ cã
nh÷ng ngêi së h÷u suèt ®êi ®îc bÇu ra gièng nh ®· tõng cã D o C.M¸c viÕt ngµy 2-3 th¸ng T¸m 1869 In theo b¶n in trong cuèn
nh÷ng «ng vua ®îc bÇu ra. §· in trong cuèn s¸ch "Report of the Fourth s¸ch
Annual Congress of the International Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh
Thõa nhËn viÖc xãa bá quyÒn thõa kÕ l µ ®iÓm xuÊt ph¸t cña Working Men's Association, held at Basle,
cuéc c¸ch m¹ng x· héi chØ cã nghÜa lµ l«i kÐo giai cÊp c«ng nh©n in Switzerland" xuÊt b¶n t¹i Lu©n §«n n¨m
1869
rêi bá c¸i vÞ trÝ mµ hä thËt sù ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®ã ®Ó tÊn c«ng
vµo x· héi hiÖn thêi. §iÒu ®ã còng phi lý nh viÖc xãa bá quyÒn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
500 501
B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc..
ta so víi níc Anh chñ yÕu lµ ë chç thêi gian lao ®éng th× dµi mµ tiÒn c«ng l¹i võa
ph¶i".
N h c¸c ®ång chÝ ®· thÊy chÕ ®é gia trëng díi h×nh thøc ®·
thay ®æi do nh÷ng ¶nh hëng hiÖn nay rót l¹i lµ «ng chñ th× tèt
vµ tiÒn c«ng th× tåi, ngêi c«ng nh©n cã t×nh c¶m kÎ n« béc thêi
c .m¸c trung cæ vµ bÞ bãc lét nh mét kÎ n« lÖ lµm thuª hiÖn nay.
C¨n cø vµo tµi liÖu cña cuéc ®iÒu tra vÒ lao ®éng cña trÎ em ë
B ¸o c¸o cña tæng héi ®ång c¸c nhµ m¸y vµ t×nh h×nh c¸c trêng tiÓu häc quèc d©n do chÝnh
quyÒn Thôy SÜ tiÕn hµnh, ta cã thÓ xÐt ®o¸n ®îc tÝnh chÊt gia
Tríc §¹i héi hµng n¨m lÇn thø iv
trëng nµy. C¸c tµi liÖu ®ã nªu râ r»ng:
Cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ307
"Trong c¸c trêng ë Ba-l¬ kh«ng khÝ ngét ng¹t h¬n bÊt cø n¬i nµo kh¸c. NÕu
trong kh«ng khÝ ngoµi trêi lîng th¸n khÝ chØ chiÕm 4 phÇn 10 0 00, cßn ë c¸c
phßng kÝn kh«ng ®îc vît qu¸ 10 phÇn th× trong c¸c trêng b×nh thêng ë Ba-l¬
C ¸c ®¹i biÓu cña c¸c chi bé ®· tr×nh bµy tríc c¸c ®ång chÝ
lîng th¸n khi lªn tíi 20-81 phÇn vµo buæi s¸ng vµ 53 - 94 phÇn vµo buæi chiÒu".
nh÷ng b¸o c¸o tØ mØ vÒ nh÷ng thµnh c«ng cña Héi chóng ta ë c¸c
níc. B¶n b¸o c¸o cña Tæng héi ®ång cña c¸c ®ång chÝ chñ yÕu ®Ò V Ò vÊn ®Ò nµy «ng Tuèc-n©y-den, uû viªn §¹i héi ®ång Ba-l¬
cËp ®Õn cuéc chiÕn ®Êu du kÝch gi÷a t b¶n vµ lao ®éng - chóng ®· ®iÒm nhiªn tuyªn bè r»ng:
t«i muèn nãi tíi c¸c cuéc b·i c«ng trong n¨m võa qua ®· lµm s«i
"Kh«ng cã g× ghª gím c¶! C¸c bËc cha mÑ tríc kia ®· häc trong nh÷ng phßng
®éng lôc ®Þa ch©u ¢u vµ ngêi ta cho r»ng c¸c cuéc b·i c«ng nµy häc tåi tµn nh hiÖn nay, nhng hä ch¼ng lµm sao c¶".
næ ra kh«ng ph¶i do sù bÇn cïng cña c«ng nh©n vµ sù chuyªn
B ©y giê th× ta hiÓu v× sao sù bïng næ cuéc ®Êu tranh kinh tÕ
quyÒn cña c¸c nhµ t b¶n, mµ do nh÷ng ©m mu bÝ mËt cña Héi
cña c«ng nh©n Ba-l¬ bïng næ l¹i ®¸nh dÊu mét kû nguyªn trong
chóng ta.
lÞch sö x· héi Thôy SÜ. Cßn g× cã thÓ ®Æc s¾c h¬n ®iÓm xuÊt ph¸t
Vµi tuÇn sau khi ®¹i héi gÇn ®©y cña chóng ta kÕt thóc, cuéc cña phong trµo nµy! Theo mét phong tôc cæ truyÒn, ngµy lÔ
b·i c«ng ®¸ng ghi nhí cña c«ng nh©n dÖt b¨ng vµ nhuém lôa ®· th¸nh Mi-sen ngêi c«ng nh©n Ba-l¬ nghØ lµm viÖc sím h¬n 1/4
bïng næ ë Ba-l¬. §Õn ngµy nay Ba-l¬ cßn gi÷ ®îc nhiÒu ®Æc ®iÓm ngµy lao ®éng b×nh thêng. Nªn ngµy 9 th¸ng Mêi mét 1868 khi
cña mét thµnh phè thêi trung cæ víi nh÷ng truyÒn thèng ®Þa c«ng nh©n nhµ m¸y dÖt b¨ng §ª-ba-ri vµ con c¸i hä ®ßi hái
ph¬ng, nh÷ng thµnh kiÕn hÑp hßi, nh÷ng bän quý téc giµu cã nh÷ng u ®·i b×nh thêng, mét «ng chñ ®· tuyªn bè víi hä víi
ng¹o m¹n vµ nh÷ng mèi quan hÖ gia trëng gi÷a chñ vµ thî. Víi giäng lç m·ng vµ th¸i ®é h¸ch dÞch r»ng:
mÊy n¨m tríc ®©y mét chñ nhµ m¸y ë Ba-l¬ ®· khoe víi viªn bÝ
"KÎ nµo rêi nhµ m¸y vµ bá viÖc sÏ bÞ sa th¶i lËp tøc vµ vÜnh viÔn".
th ®¹i sø qu¸n Anh r»ng:
S au mÊy lÇn ph¶n ®èi nhng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ g×, 104
"Nh÷ng quan hÖ gi÷a chñ vµ thî ë ®©y tèt h¬n rÊt nhiÒu so víi ë níc Anh", r»ng "ë
trong sè 172 thî dÖt ®· rêi nhµ m¸y, song vÉn kh«ng tin lµ sÏ bÞ
Thôy SÜ ngêi c«ng nh©n nµo tõ bá «ng chñ tèt ®Ó kiÕm ®ång l¬ng cao h¬n ®Òu bÞ chÝnh
sa th¶i v× theo giÊy tháa thuËn gi÷a hai bªn nÕu cho nghØ viÖc
nh÷ng b¹n bÌ cïng kiÕm viÖc víi anh ta khinh bØ" vµ r »ng "u thÕ c ña chóng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
502 503
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
hßa nµy ®· kÝch ®éng viªn trëng khu 1* ë ® Þa ph¬ng ®ã gi¶i t¸n
h oÆc sa th¶i ph¶i b¸o tríc hai tuÇn. S¸ng h«m sau ®Õn lµm viÖc
hä thÊy c¶nh s¸t quanh nhµ m¸y kh«ng cho nh÷ng ngêi næi lo¹n chi bé cña Quèc tÕ ë ®©y; song kh«ng bao l©u biÖn ph¸p nµy ®· bÞ
®Õn gÇn. Nh÷ng thî dÖt ngµy h«m qua kh«ng nghØ viÖc ®Ó kû niÖm chÝnh phñ Ba-®en hñy bá. Khi tê "Allgemeine Zeitung" ë Au-
ngµy lÔ, giê ®©y còng bá viÖc. KhÈu hiÖu chung cña hä lµ: "TÊt c¶ xbuèc d¸m ®¨ng tin kh«ng thiªn vÞ vÒ c¸c sù kiÖn x¶y ra ë Ba-
l¬, 308 "c¸c ngµi kÝnh mÕn" ®ã ®· viÕt nh÷ng bøc th ngu xuÈn ®e
mäi ngêi ®Òu ®i lµm hoÆc kh«ng mét ai ®i lµm c¶".
däa kh«ng ®Æt mua b¸o n÷a. Hä cßn ®Æc ph¸i ®Õn Lu©n §«n mét
Nh÷ng ngêi thî dÖt bÞ sa th¶i hÕt søc bÊt ngê ®ã cïng víi gia
nh©n viªn víi nhiÖm vô qu¸i gë lµ x¸c ®Þnh quü chÝnh cña Quèc
®×nh cña hä lËp tøc bÞ ®uæi ra khái nhµ mµ hä thuª cña c¸c «ng
tÕ. NÕu c¸c tÝn ®å C¬ §èc chÝnh gi¸o nµy sèng vµo thêi kú ra ®êi
chñ cña hä. C¸c «ng chñ cßn göi th th«ng tri cho nh÷ng ngêi
cña ®¹o C¬ ®èc, th× cã lÏ tríc hÕt hä sÏ xem sæ tån kho¶n thêng
b¸n thÞt, b¸nh m×, thùc phÈm phô kh«ng ®îc b¸n chÞu tÝ thùc
kú cña sø ®å P«n ë La M·.
phÈm nµo cho nh÷ng ngêi næi lo¹n. Cuéc ®Êu tranh b¾t ®Çu nh
Víi hµnh vi man rî vµ vông vÒ ®ã hä ®¸ng ®îc nhËn mÊy bµi
vËy ®· kÐo dµi tõ ngµy 9 th¸ng Mêi mét 1868 ®Õn mïa xu©n
häc mØa mai cña c¸c nhµ t b¶n Gi¬-ne-v¬ vÒ sù kh«n ngoan
n¨m 1869. Khu«n khæ cña b¶n b¸o nµy kh«ng cho phÐp chóng t«i
trong ®êi thêng. Song chØ mÊy th¸ng sau nh÷ng g· quª mïa côc
®i vµo chi tiÕt s©u h¬n n÷a. ChØ cÇn v¹ch râ r»ng cuéc ®Êu tranh
mÞch ë Ba-l¬ ®· cã thÓ hoµn l¹i c¸c ngµi thîng lu ®µi c¸c ë
bïng næ do viÖc ®ãng cöa nhµ m¸y, d·n thî mét c¸ch tµn nhÉn,
Gi¬-ne-v¬ nh÷ng lêi t¸n tông cña hä kÌm theo nh÷ng kho¶n l·i
mét hµnh vi tµn ¸c ph¬i bÇy sù ®éc ®o¸n cña chuyªn quyÒn cña
rÊt hËu.
chñ nghÜa t b¶n, ®· trë thµnh mét lo¹t cuéc b·i c«ng thØnh
tho¶ng l¹i gi¸n ®o¹n v× nh÷ng sù tháa hiÖp liªn tiÕp bÞ c¸c «ng
Th¸ng Ba ë Gi¬-ne-v¬ ®· bïng næ hai cuéc b·i c«ng - mét cña
chñ vi ph¹m. Cuéc ®Êu tranh nµy ®· trë nªn c¨ng th¼ng ®Õn tét
c«ng nh©n x©y dùng vµ mét cña thî s¾p ch÷; c¶ hai nghiÖp ®oµn
®é khi §¹i héi ®ång cao c¶ vµ ®¸ng kÝnh cña Ba-l¬ cè dïng c¸c
nµy ®Òu ®· thµnh lËp c¸c chi bé cña Quèc tÕ. C uéc b·i c«ng cña
biÖn ph¸p qu©n sù vµ biÖn ph¸p na n¸ nh t×nh tr¹ng giíi
c«ng nh©n x©y dùng x¶y ra lµ do bän chñ vi ph¹m b¶n hîp ®ång
nghiªm ®Ó däa n¹t c«ng nh©n nhng v« hiÖu.
mµ mét n¨m tríc ®©y hä ®· trÞnh träng ký kÕt víi c«ng nh©n.
Cuéc b·i c«ng cña thî s¾p ch÷ chØ lµ ®iÓm tét cïng kÕt thóc cuéc
H éi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ® · ñng hé c«ng nh©n trong
xung ®ét kÐo dµi ®· 10 n¨m mµ c«ng nh©n lu«n lu«n cè g¾ng gi¶i
cuéc ®Êu tranh nµy. Theo lêi bän chñ th× ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn Héi
quyÕt trong suèt 5 uû ban kÕ tiÕp nhau nhng v« hiÖu. Còng nh
®· ®a tinh thÇn bíng bØnh hiÖn ®¹i vµo thµnh phè Ba-l¬ cæ
ë Ba-l¬, bän chñ lËp tøc biÕn cuéc xung ®ét riªng víi c«ng nh©n
kÝnh vµ hiÒn lµnh cña ®Õ quèc. V× vËy mèi quan t©m lín nhÊt cña
cña m×nh thµnh cuéc thËp tù chinh cña chÝnh quyÒn nhµ níc
hä lµ l¹i xua ®uæi ngêi kh¸ch l¹ l¸o xîc kia ra khái Ba-l¬. Hä
chèng l¹i H éi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.
®· cè b¾t nh÷ng ngêi díi quyÒn cña hä ph¶i ra khái Héi, lÊy ®ã
lµm ®iÒu kiÖn hoµ gi¶i, nhng v« hiÖu. BÞ hÕt thÊt b¹i nµy ®Õn
H éi ®ång Nhµ níc Gi¬-ne-v¬ ®· ®iÒu ®éng c¶nh s¸t ®Õn c¸c
thÊt b¹i kh¸c trong cuéc chiÕn tranh chèng Quèc tÕ, hä ®· cè
nhµ ga ®Ó ®ãn nh÷ng c«ng nh©n míi ®îc bän chñ ®a tõ nh÷ng
trót c¨m giËn cña m×nh vµo nh÷ng viÖc lµm v« lý. Lµ chñ nh÷ng
nhµ m¸y lín ë thÞ trÊn L«-r¾c, mét thÞ trÊn biªn giíi cña vïng _____________________________________________________________________________________________
Ba-®en, c¸ch Ba-l¬ kh«ng xa, nh÷ng phÇn tö thuéc ph¸i céng 1 * Trong b¶n tiÕng Anh thay cho nh÷ng ch÷ "trëng khu" lµ nh÷ng ch÷ "c¸c quan
chøc cña ®¹i c«ng quèc".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
504 505
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
"nh÷ng tªn mËt th¸m cña hoµng ®Õ Na-p«-lª-«ng, nhng khi cã thêi c¬ thÝch
n ¬i xa x«i ®Õn vµ ng¨n kh«ng cho hä tiÕp xóc víi nh÷ng ngêi
hîp, hä l¹i hµnh ®éng nh nh÷ng uû viªn c«ng tè x· héi khëi tè níc Thôy SÜ
b·i c«ng. Nã cho phÐp jeunesse dorÐe1* cña Gi¬-ne-v¬ vò trang
nhá bÐ cña chóng ta".
b»ng sóng lôc, tÊn c«ng vµo nam n÷ c«ng nh©n trªn c¸c ®êng
V µ ngêi nãi ra ®iÒu ®ã l¹i chÝnh lµ c¸c ngµi võa míi tá ra
phè vµ nh÷ng n¬i c«ng céng kh¸c. Nã viÖn nhiÒu c¸i cí kh¸c
thiÕt tha mong muèn di thùc c¸c chÕ ®é ngµy 2 th¸ng Ch¹p vµo
nhau ®Ó thóc nh÷ng tªn c¶nh s¸t giÕt ngêi thuª cña chóng x«ng
m¶nh ®Êt Thôy SÜ, vµ bän trïm t b¶n tµi chÝnh ®ang chi phèi
vµo ®µn ¸p c«ng nh©n, ®Æc biÖt lµ ngµy 24 th¸ng N¨m khi nã
Gi¬-ne-v¬ vµ nh÷ng thµnh phè kh¸c ë Thôy SÜ, nh÷ng ngêi mµ
diÔn ë Gi¬-ne-v¬ trªn quy m« nhá nh÷ng tÊn trß gièng nh
c¶ ch©u ¢u ®Òu biÕt r»ng tõ l©u hä ®· tõ chèi lµ nh÷ng c«ng d©n
nh÷ng tÊn trß ë Pa-ri mµ Ra-xpai ®· phØ nhæ lµ "Les orgies
cña níc céng hßa Thôy SÜ trë thµnh nh÷ng kÎ t«i tí cña "CrÐdit
infernales des casse-tªtes"310 .
Mobilier" 312 v µ c ña nh÷ng tæ chøc bÞp bîm quèc tÕ kh¸c.
Khi c«ng nh©n Gi¬-ne-v¬ th«ng qua trong mét cuéc häp c«ng
N h÷ng cuéc tµn s¸t mµ trong th¸ng T ChÝnh phñ BØ ®· dïng
khai bøc th göi Héi ®ång nhµ níc ®Ò nghÞ tiÕn hµnh ®iÒu tra
®Ó ®¸p l¹i c¸c cuéc b·i c«ng cña thî luyÖn thÐp ë Xª-ren vµ thî
vÒ "nh÷ng cuéc chÌ chÐn ®éc ¸c cña c¶nh s¸t" th× Héi ®ång nhµ
má ë B«-ri-na-gi¬ ®· ®îc tr×nh bµy tØ mØ trong lêi kªu gäi cña
níc ®· tr¾ng trîn tõ chèi yªu cÇu cña hä. Ngêi ta ra mÆt muèn
Tæng héi ®ång göi c«ng nh©n ch©u ¢u Hîp chóng quèc 1*. Chóng
®Èy c«ng nh©n Gi¬-ne-v¬ ®Õn chç ph¶i khëi nghÜa, råi dïng lùc
t«i cho r»ng lêi kªu gäi ®ã cµng cÇn thiÕt h¬n khi ë BØ, mét quèc
lîng vò trang ®µn ¸p cuéc khëi nghÜa ®ã, xãa s¹ch Quèc tÕ khái
gia lËp hiÕn mÉu mùc, nh÷ng cuéc tµn s¸t c«ng nh©n nh vËy
®Êt Thôy SÜ vµ buéc nh÷ng ngêi v« s¶n ph¶i phôc tïng mét chÕ
kh«ng ph¶i lµ mét chuyÖn ngÉu nhiªn, mµ lµ mét ®iÒu ®Þnh s½n
®é gièng nh chÕ ®é ngµy 2 th¸ng Ch¹p. KÕ ho¹ch ®ã ®· bÞ ph¸
thêng xuyªn hiÖn hµnh. TiÕp theo tÊm kÞch vò lùc khñng khiÕp
vì nhê nh÷ng hµnh ®éng kiªn quyÕt vµ t¸c dông ng¨n chÆn Liªn
lµ trß hÒ tßa ¸n. Trong thêi gian tiÕn hµnh cuéc ®iÒu tra nh»m
®oµn Thôy SÜ cña chóng ta 311 . Cuèi cïng bän chñ ®· buéc lßng
chèng l¹i Uû ban trung ¬ng BØ cña chóng ta ë Bruy-xen, c¶nh
ph¶i nhîng bé.
s¸t ®· ®Ëp ph¸ trô së uû ban mét c¸ch d· man, mét sè uû viªn bÞ
Giê ®©y chóng ta h·y nghe mét vµi lêi buéc téi do c¸c nhµ t b¾t, viªn dù thÈm tßa ¸n t×m thÊy bøc th cña mét c«ng nh©n
b¶n Gi¬-ne-v¬ vµ bÌ lò båi bót cña hä tung ra ®Ó lªn ¸n Q uèc tÕ ! yªu cÇu göi cho "500 Quèc tÕ" ; y lËp tøc kÕt luËn r»ng ®ã lµ yªu
Trong mét cuéc häp c«ng khai hä ®· th«ng qua mét bøc th göi cÇu göi mét ®¹o qu©n 500 ngêi ®Õn ®Þa bµn ho¹t ®éng. Nhng
Héi ®ång nhµ níc trong ®ã cã c©u nh sau: " 500 Quèc tÕ" n µy chØ lµ 500 b¶n cña tê "L' Internationale", tê
b¸o ra hµng tuÇn cña uû ban Bruy-xen. Sau ®ã y s¨n 2* ® îc mét
"Hä ®· tµn ph¸ bang Gi¬-ne-v¬ theo lÖnh cña Lu©n §«n vµ Pa-ri, hä muèn
bøc ®iÖn göi vÒ Pa-ri xin mét Ýt "thuèc næ". Sau khi më nh÷ng
xãa bá mäi ngµnh c«ng nghiÖp vµ mäi lao ®éng ë ®©y".
cuéc truy t×m kÐo dµi, ngêi ta ®· ph¸t hiÖn ®îc c¸i chÊt nguy
Mét tê b¸o Thôy SÜ ®· kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng ngêi l·nh ®¹o
Quèc tÕ lµ: _____________________________________________________________________________________________
1 * Xem tËp nµy, tr. 475 - 481.
_____________________________________________________________________________________________
2* Trong nguyªn b¶n ë ®©y t¸c gi¶ dïng ch÷ "stiebert", b¾t nguån tõ ch÷ "Stieber"
1* Trong b¶n tiÕng Anh sau nh÷ng ch÷ "jeunesse dorÐe" ("thanh niªn vµng") cã cã nghÜa lµ "chã s¨n", "mËt th¸m", ¸m chØ hä cña viªn gi¸m ®èc c¶nh s¸t Phæ Sti-b¬
309
thªm nh÷ng ch÷: "nh÷ng kÎ lêi biÕng ®Çy høa hÑn cña tæ chøc "La jeune Suisse" (Stieber).
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
506 507
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
h iÓm ®ã ë Bruy-xen. §ã lµ thuèc bét diÖt c«n trïng 1*. Vµ cuèi m ét ph¬ng tiÖn nµo ®Ó kh¸ng cù. Hoµn c¶nh tóng thiÕu ®· buéc
hä ph¶i nhê uû ban cña Quèc tÕ ë Ru-¨ng, uû ban nµy ®· nhanh
cïng c¶nh s¸t BØ ®· tù an ñi m×nh b»ng hy väng lµ hä ®· t×m
chãng vËn ®éng c«ng nh©n Ru-¨ng, c¸c vïng phô cËn cña Ru-¨ng
thÊy mét cña b¸u rÊt khã ph¸t hiÖn, tõng lµm cho c¸c nhµ t b¶n
vµ Pa-ri gióp ®ì hä phÇn nµo. Kho¶ng cuèi th¸ng Ch¹p uû ban ë
ë lôc ®Þa ph¶i lo l¾ng, phÇn lín cña b¸u nµy h×nh nh ®îc tµng
Ru-¨ng ®· nhê Tæng héi ®ång gióp ®ì gi÷a lóc c¸c khu c«ng
tr÷ ë Lu©n §«n ®Ó thêng xuyªn cung cÊp cho tÊt c¶ c¸c ph©n
nghiÖp dÖt ë Anh ®ang hÕt søc tóng thiÕu, gi÷a lóc ë Lu©n §«n
héi chÝnh cña Héi ë lôc ®Þa. Viªn dù thÈm BØ cho r»ng cña b¸u ®ã
®ang cã t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cha tõng cã vµ trong tÊt c¶ c¸c
chøa trong mét chiÕc hßm chèng löa ®îc dÊu ë mét n¬i hÎo
ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu cã t×nh tr¹ng ®×nh trÖ phæ biÕn. §Õn nay
l¸nh. Lò mËt th¸m cña «ng ta ®· x«ng ®Õn chiÕm chiÕc hßm, bÎ
t×nh h×nh ®ã vÉn cßn tiÕp diÔn ë Anh. MÆc dï t×nh h×nh hÕt søc
kho¸ vµ t×m thÊy mÊy côc than. Cã thÓ lµ vµng mêi cña Quèc tÕ
kh«ng thuËn lîi, Tæng héi ®ång vÉn cho r»ng tÝnh chÊt ®Æc biÖt
trong chèc l¸t ®· biÕn thµnh than do cã bµn tay c¶nh s¸t ch¹m
cña cuéc xung ®ét ë Ru-¨ng sÏ thóc ®Èy c«ng nh©n Anh cè g¾ng
vµo.
hÕt søc m×nh. §©y lµ c¬ héi rÊt thÝch hîp ®Ó chøng tá cho c¸c nhµ
t b¶n thÊy r»ng cuéc chiÕn tranh c«ng nghiÖp quèc tÕ mµ hä
Trong sè c¸c cuéc b·i c«ng x¶y ra trong th¸ng Ch¹p 1868 ë
tiÕn hµnh b»ng c¸ch gi¶m tiÒn c«ng khi th× ë níc nµy, khi th× ë
nhiÒu vïng c«ng nghiÖp dÖt v¶i cña Ph¸p, cuéc b·i c«ng ë
níc kh¸c, cuèi cïng, sÏ bÞ khèi liªn minh quèc tÕ cña giai cÊp
X cèt-vin-l¬-Ru-¨ng l µ lín nhÊt. Tríc ®ã kh«ng l©u c¸c chñ nhµ
c«ng nh©n ®Ëp tan. §¸p l¹i lêi kªu gäi cña chóng t«i, c«ng nh©n
m¸y ë TØnh Xom-m¬ ®· häp ë A-mi-¨ng ®Ó quyÕt ®Þnh xem lµm
Anh ®· lËp tøc quyªn gãp ngay ®Ó gióp ®ì Ru-¨ng, vµ Héi ®ång
thÕ nµo cã thÓ ®¸nh b¹i c¸c ®Þch thñ ngêi Anh trªn thÞ trêng
c¸c c«ng liªn Lu©n §«n ®· quyÕt ®Þnh phèi hîp víi Tæng héi ®ång
níc Anh b»ng c¸ch b¸n hµng h¹ gi¸ (undersell) h¬n hä. Mäi
tæ chøc ë thñ ®« mét monstre meeting1* b µy tá sù ®ång t×nh víi
ngêi ®Òu ®ång ý r»ng tõ tríc ®Õn nay ngoµi c¸c lo¹i thuÕ quan
nh÷ng ngêi anh em cña m×nh ë Noãc-m¨ng-®i. C¸c biÖn ph¸p
b¶o hé, møc tiÒn c«ng t¬ng ®èi thÊp ®· chÆn ®îc c¸c hµng v¶i
®ã t¹m thêi ®×nh chØ khi biÕt tin cuéc b·i c«ng ë Xèt-vin-l¬ ®·
sîi cña Anh trµn vµo Ph¸p, tõ ®ã ®¬ng nhiªn ngêi ta kÕt luËn
bÊt ngê chÊm døt.
r»ng viÖc h¹ thÊp h¬n n÷a tiÒn c«ng ë Ph¸p cho phÐp c¸c hµng
v¶i sîi cña Ph¸p trµn ngËp níc Anh. Kh«ng nghi ngê g× n÷a, Cuéc ®Êu tranh kinh tÕ nµy tuy thÊt b¹i nhng bï l¹i nã ®· cã
c«ng nh©n dÖt ë Ph¸p Ýt tù hµo g¸nh lÊy nh÷ng phÝ tæn cña cuéc mét t¸c dông lín vÒ tinh thÇn. Nã ®· l«i cuèn c«ng nh©n dÖt ë
chiÕn tranh x©m lîc mµ c¸c «ng chñ cña hä víi lßng yªu níc
Noãc-m¨ng-®i vµ hµng ngò ®éi qu©n lao ®éng c¸ch m¹ng; nã lµm
xiÕt bao ®· quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh ë bê bªn kia biÓn La-M¨ng-x¬.
xuÊt hiÖn c¸c nghiÖp ®oµn ë Ru-¨ng, En-bíp, §¸c-ne-tan v.v. vµ
Sau ®ã kh«ng bao l©u cã tin ®ån r»ng trong mét cuéc häp bÝ
thªm mét lÇn n÷a l¹i cñng cè khèi liªn minh anh em gi÷a giai
mËt c¸c chñ nhµ m¸y ë Ru-¨ng vµ nh÷ng vïng phô cËn ®· tháa
cÊp c«ng nh©n Anh vµ giai cÊp c«ng nh©n Ph¸p. Trong thêi gian
thuËn víi nhau thi hµnh mét chÝnh s¸ch nh vËy. TiÕp sau ®ã, ë
mïa ®«ng vµ mïa xu©n n¨m 1869 c«ng t¸c tuyªn truyÒn cña chóng
X cèt-vin-l¬-Ru-¨ng, n gêi ta ®ét nhiªn tuyªn bè gi¶m h¼n tiÒn
ta ë Ph¸p ®· bÞ tª liÖt do viÖc uû ban Pa-ri cña chóng ta ®· bÞ
c«ng, vµ khi ®ã c¸c thî dÖt ë Noãc-m¨ng-®i lÇn ®Çu tiªn ®· ®øng
gi¶i t¸n b»ng vò lùc n¨m 1868, c¶nh s¸t sinh sù ë c¸c tØnh vµ
lªn chèng l¹i cuéc tÊn c«ng cña t b¶n. Hä hµnh ®éng do t¸c ®éng
nh÷ng cuéc tæng tuyÓn cö bÇu nghÞ viÖn ë Ph¸p ®ang thu hót sù
cña t×nh h×nh. Tríc ®ã, hä cha cã c¸c nghiÖp ®oµn vµ kh«ng cã
_____________________________________________________________________________________________
1*- Tõ "pulwer" cã nghÜa lµ "thuèc sóng vµ còng cã nghÜa lµ thuèc bét".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
508 509
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
"§iÒu l¹ lïng nhÊt", tê b¸o ®ã viÕt, "lµ c¸c cuéc b·i c«ng ®îc lÖnh ph¶i b¾t ®Çu
chó ý cña mäi ngêi.
ë nh÷ng níc mµ ngêi ta hoµn toµn kh«ng thÊy cã t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi. Nh÷ng
Khi cuéc bÇu cö võa kÕt thóc, nh÷ng cuéc b·i c«ng rÊt ®«ng c¬n bïng næ bÊt ngê ®ã x¶y ra v« cïng kh«ng ®óng lóc ®èi víi mét sè níc l¸ng
giÒng cña Ph¸p ®ang tríc tiªn ph¶i lo sî chiÕn tranh ®· buéc nhiÒu ngêi ph¶i
®¶o ®· bïng næ ë c¸c khu c«ng nghiÖp má Loa-r¬, Li-«ng vµ nhiÒu
suy nghÜ: ph¶i c h¨ng nh÷ng cuéc b·i c «ng ®ã næ ra theo yªu cÇu cña mét «ng
®Þa ph¬ng kh¸c. Tríc nh÷ng sù thÊt b¹i vÒ kinh tÕ vµ nhiÒu Ma-ki-a-ve-li níc ngoµi nµo ®ã theo lÖnh cña c¸i Héi cã quyÒn hµnh v« h¹n kia?
®Þa ph¬ng kh¸c. Tríc nh÷ng sù thËt vÒ kinh tÕ trong cuéc ®Êu
V µ chÝnh trong lóc tê b¸o l¸ c¶i ®ã cña c¶nh s¸t Ph¸p buéc téi
tranh nµy gi÷a c¸c nhµ t b¶n vµ c«ng nh©n, nh÷ng bøc tranh
chóng ta dïng b·i c«ng ®Ó g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong níc
s¸ng sña ®Çy søc quyÕn rò m« t¶ sù phån vinh cña giai cÊp c«ng
cho chÝnh phñ Ph¸p nh»m gióp cho b¸ tíc Bi-xm¸c tr¸nh ®îc
nh©n díi sù b¶o hé cña §Õ chÕ thø hai, ®· tan biÕn ®i nh mét
cuéc chiÕn tranh víi níc ngoµi, th× mét tê b¸o Phæ ë vïng Ranh,
líp s¬ng mï. Nh÷ng yªu s¸ch do c«ng nh©n nªu lªn lµ Ýt ái vµ
c¬ quan ng«n luËn cña c¸c chñ xÝ nghiÖp ®· buéc téi chóng ta
hiÓn nhiªn ®Õn nçi sau mét vµi mu toan chèng l¹i, ®«i khi tr¾ng
dïng c¸c cuéc b·i c«ng ®Ó lay chuyÓn c¸c nÒn t¶ng cña HiÖp bang
trîn, ngêi ta ph¶i thùc hiÖn tÊt c¶. §iÒu l¹ lïng duy nhÊt cña B¾c §øc314 , nh»m lµm tª liÖt nÒn c«ng nghiÖp §øc v× lîi Ých cña
nh÷ng cuéc b·i c«ng nµy lµ sau khi tëng chõng l¾ng ®i, chóng c¸c chñ xÝ nghiÖp níc ngoµi.
®· bïng næ ®ét ngét vµ nèi tiÕp nhanh chãng. Song, nguyªn nh©n
Cã thÓ dïng hai trêng hîp ®iÓn h×nh sau ®©y ®Ó minh häa
cña tÊt c¶ ®iÒu ®ã ®¬n gi¶n vµ râ rµng. C«ng nh©n ®· thö søc
mèi quan hÖ cña Quèc tÕ ® èi víi c¸c cuéc b·i c«ng ë Ph¸p. VÒ
thµnh c«ng trong cuéc ®Êu tranh chèng kÎ chuyªn chÕ ®èi víi
trêng hîp thø nhÊt, nh÷ng cuéc b·i c«ng ë Xanh-£-chiªn vµ vô
toµn d©n trong cuéc bÇu cö. TÊt nhiªn sau bÇu cö hä quyÕt thö
tµn s¸t x¶y ra sau ®ã ë Ri-ca-ma-ri, ngay b¶n th©n chÝnh phñ
søc chèng l¹i nh÷ng kÎ chuyªn chÕ riªng ®èi víi hä.
Ph¸p còng kh«ng gi¸m kh¼ng ®Þnh r»ng Quèc tÕ cã quan hÖ g×
víi c¸c sù kiÖn nµy.
Nh÷ng cuéc bÇu cö ®· gãp phÇn lµm thøc tØnh c¸c ®Çu ãc. B¸o
chÝ chÝnh phñ ®îc tr¶ tiÒn vÒ viÖc xuyªn t¹c sù thËt ®¬ng nhiªn Cßn vÒ c¸c sù kiÖn ë Li-«ng th× kh«ng ph¶i Quèc tÕ ®· thóc
®· g¸n tÊt c¶, nh÷ng viÖc ®ã ®Òu lµ do mÖnh lÖnh mËt cña Tæng ®Èy c«ng nh©n b·i c«ng, mµ ngîc l¹i, c¸c cuéc b·i c«ng ®· thóc
héi ®ång ë Lu©n §«n, c¬ quan nµy h×nh nh ®· ®iÒu c¸c ph¸i ®Èy c«ng nh©n gia nhËp Quèc tÕ.
viªn cña m×nh ®i hÕt n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c ®Ó v¹ch ra cho nh÷ng
C¸c thî má ë X anh-£-chiªn, RÝp-®¬-gi-« vµ PhiÕc-mi-ni ® ·
ngêi c«ng nh©n Ph¸p tríc ®©y hoµn toµn tháa m·n víi sè phËn
®iÒm tÜnh nhng kiªn quyÕt ®ßi c¸c gi¸m ®èc c¸c c«ng ty má xÐt
cña m×nh biÕt bÝ mËt r»ng lµm viÖc qu¸ søc, ®îc tr¶ c«ng kh«ng
l¹i biÓu l¬ng vµ rót ng¾n ngµy lao ®éng vèn kÐo dµi tíi 12 giê
®ñ vµ giê ®©y bÞ ®èi xö th« bØ - lµ ®iÒu tåi tÖ. Mét tê b¸o l¸ c¶i
lao ®éng nÆng trong lßng ®Êt. Cè g¾ng gi¶i quyÕt mét c¸ch hßa b×nh
cña c¶nh s¸t Ph¸p xuÊt b¶n ë Lu©n §«n, tê "L'Internationale"313 cuéc tranh chÊp nhng kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ g×, ngµy 11 th¸ng
t rong sè ra ngµy 3 th¸ng T¸m ®· h¹ cè v¹ch ra cho mäi ngêi S¸u hä ®· b·i c«ng. TÊt nhiªn ®èi víi hä vÊn ®Ò sèng cßn lµ ph¶i
biÕt nh÷ng ®éng c¬ bÝ mËt thóc ®Èy ho¹t ®éng ¸c h¹i cña chóng giµnh ®îc sù ñng hé cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®ang tiÕp tôc lµm
t«i. viÖc. §Ó ng¨n trë viÖc ®ã, c¸c gi¸m ®èc nh÷ng c«ng ty má ®· yªu
cÇu vµ ®îc tØnh trëng tØnh Loa-r¬ ph¸i ®Õn rÊt nhiÒu binh
lÝnh. Ngµy 12 th¸ng S¸u nh÷ng ngêi b·i c«ng thÊy c¸c má ®·
1*- cuéc mÝt-tinh khæng lå
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
510 511
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
b Þ qu©n ®éi kÐo ®Õn t¨ng cêng canh phßng thªm nghiªm ngÆt. mét ®ît lÊy ch÷ ký ®Ó ñng hé c¸c n¹n nh©n. ChÝnh phñ ®· ph¶i
§Ó tranh thñ ®îc sù sèt s¾ng cña ®¸m binh lÝnh do chÝnh phñ rót trung ®oµn ®¸ng c¨m ghÐt ®ã ra khái X anh-£-chiªn .
ph¸i ®Õn, c¸c c«ng ty má ®· tr¶ cho mçi tªn lÝnh mçi ngµy 1
Trong nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n nh vËy, mét ý tëng tuyÖt
phr¨ng. Bän lÝnh ®· tr¶ ¬n c«ng ty b»ng c¸ch b¾t gi÷ gÇn 60 thî
vêi ®· xuÊt hiÖn: ®em Héi liªn hiÖp c«ng nh©n Quèc tÕ r a lµm vËt
má t×m c¸ch ®Õn víi c¸c b¹n ®ång nghiÖp cña hä ®ang ë trong c¸c
hy sinh tríc sù phÉn né cña x· héi. Khi tßa ¸n xÐt xö, b¶n c¸o
má. Ngay chiÒu h«m ®ã nh÷ng ngêi bÞ b¾t gi÷ ®· bÞ gi¶i vÒ
tr¹ng ®· ph©n nh÷ng ngêi bÞ gäi lµ phiÕn lo¹n ra thµnh 10
Xanh-£-chiªn do 150 tªn lÝnh cña trung ®oµn chÝnh quy sè 4 ¸p
h¹ng, thªm vµo ®ã ngêi ta l¹i t« ®Ëm lªn mét c¸ch rÊt tinh vi
gi¶i. Tríc khi nh÷ng tªn lÝnh gan d¹ ®ã lªn ®êng, mét viªn kü
nh÷ng møc ®é ph¹m téi kh¸c nhau. H¹ng thø nhÊt, bÞ b«i ®en
s cña c«ng ty §«-ri-an ®· ban ph¸t cho chóng 60 chai rîu
kÞt gåm cã 5 c«ng nh©n bÞ t×nh nghi mét c¸ch ®Æc biÖt lµ lµm
m¹nh vµ khÈn kho¶n yªu cÇu chóng trªn ®êng ®i ph¶i canh
theo mÖnh lÖnh bÝ mËt cña níc ngoµi cña Q uèc tÕ. T Êt nhiªn c¸c
phßng nghiªm ngÆt nh÷ng ngêi bÞ b¾t bëi theo «ng ta nh÷ng thî
b»ng chøng th× ®Çy dÉy, ®o¹n trÝch dÉn ng¾n díi ®©y trÝch
má kia lµ bän mäi rî, d· man vµ tï khæ sai rÊt dÔ trèn. B»ng rîu
trong mét tê b¸o t ph¸p cña Ph¸p chøng minh râ ®iÒu ®ã:
m¹nh vµ nh÷ng lêi xóc xiÓm chóng ®· chuÈn bÞ cho mét cuéc
xung ®ét ®æ m¸u. Mét to¸n thî má cïng vî, con ®i theo sau ®oµn
"Cuéc thÈm vÊn c¸c nh©n chøng kh«ng cho phÐp x¸c ®Þnh c hÝnh x¸c sù tham gia
ngêi, v©y quanh lÊy hä trong mét khe hÑp ë vïng ®åi M«ng-xª- cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n Quèc tÕ. C¸c nh©n chøng c hØ x¸c nhËn cã nh÷ng ngêi
l¬, khu Ri-ca-ma-ri, vµ yªu cÇu tr¶ l¹i tù do cho nh÷ng ngêi bÞ l¹ mÆt m Æc ¸o tr¾ng vµ ®éi mò lìi trai cÇm ®Çu to¸n ngêi. Song k h«ng mét ai
b¾t. Bän lÝnh tõ chèi vµ bÞ nÐm ®¸; thÕ lµ kh«ng hÒ b¸o tríc trong sè nh÷ng ngêi l¹ mÆt ®ã bÞ b¾t gi÷ vµ ngåi trªn ghÕ bÞ c¸o. T r¶ lêi c©u hái -
"anh cã tin lµ Héi liªn hiÖp Quèc tÕ cã dÝnh d¸ng kh«ng?" - th× mét nh©n chøng ®·
chóng ®· x¶ sóng b¾n lo¹n x¹ vµo gi÷a ®¸m ®«ng, giÕt chÕt 15
nãi: " t«i tin lµ cã, nhng t«i kh«ng cã mét b»ng chøng nµo c¶".
ngêi, trong ®ã cã hai phô n÷ vµ mét ch¸u bÐ ®ang cßn ë tuæi bó
mÑ, vµ lµm bÞ th¬ng nÆng nhiÒu ngêi. Nhng ®au ®ín cña K h«ng bao l©u sau khi x¶y ra vô tµn s¸t ë Ri-ca-ma-ni, c«ng
ngêi bÞ th¬ng thËt lµ khñng khiÕp; trong sè ®ã cã Gien-ni P¬- nh©n ¬m t¬ ë Li-«ng, phÇn lín lµ phô n÷ ®· më ®Çu mét lo¹t
ti, mét em bÐ g¸i ®¸ng th¬ng 12 tuæi, tªn em sÏ cßn sèng m·i nh÷ng cuéc ®Êu tranh kinh tÕ. Do cÇn thiÕt hä ®· liªn l¹c víi
trong lÞch sö c¸c liÖt sÜ hy sinh v× nghÜa c¶ cña giai cÊp c«ng Quèc tÕ, vµ tæ chøc nµy - chñ yÕu lµ th«ng qua c¸c héi viªn cña
nh©n. Em bÞ hai viªn ®¹n b¾n tõ phÝa sau: mét viªn tróng ch©n, m×nh ë Ph¸p vµ Thôy SÜ - ®· gióp ®ì hä giµnh ®îc th¾ng lîi.
viªn kia xuyªn vµo lng, ph¸ n¸t c¸nh tay vµ chäc qua vai bªn BÊt chÊp mäi mu toan ®e däa dïng biÖn ph¸p c¶nh s¸t ®èi víi
ph¶i. "Les chassepots avaient encore fait merveille" 315 .
hä, hä ®· c«ng khai tuyªn bè gia nhËp Héi chóng ta vµ ®ãng héi
Song, lÇn nµy chÝnh phñ Ph¸p ®· nhanh chãng hiÓu ra r»ng phÝ cho Tæng héi ®ång theo ®óng §iÒu lÖ, chÝnh thøc gia nhËp
hä ch¼ng nh÷ng ph¹m téi ¸c mµ cßn sai lÇm mét c¸ch nghiªm Héi. C ¸c n÷ c«ng nh©n ë L i-«ng còng nh tríc ®ã ë Ru-¨ng ®·
träng n÷a. Giai cÊp t s¶n kh«ng hoan nghªnh chÝnh phñ nh ®ãng mét vai trß cao quý vµ xuÊt s¾c.
ngêi cøu tinh cña x· héi. To µn thÓ héi ®ång thÞ chÝnh
Nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c ë Li-«ng còng noi g¬ng c¸c
Xanh-£-chiªn ®· xin tõ chøc, trong lêi tuyªn bè cña hä ®· nhÊn
c«ng nh©n ¬m t¬. Do ®ã, chØ trong mÊy tuÇn Héi chóng ta ®· cã
m¹nh tÝnh v« nh©n ®¹o cña bän lÝnh vµ yªu cÇu rót qu©n ®éi ra
thªm ®îc h¬n 10000 ®ång chÝ míi trong nh÷ng ngêi d ©n
khái thµnh phè. B¸o chÝ Ph¸p ®· lµm Çm Ü vÒ viÖc nµy. Ngay c¶
anh hïng mµ h¬n ba m¬i n¨m tríc ®©y ®· viÕt lªn l¸ cê cña
nh÷ng tê b¸o b¶o thñ nh tê "Moniteur universel"316 còng më
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
512 513
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
m×nh khÈu hiÖu cña giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i "Vivre en ë ¸ o còng nh ë mäi níc kh¸c trªn lôc ®Þa ch©u ¢u, Quèc tÕ
travaillant ou mourir en combattant!" ("Sèng b»ng lao ®éng hay ® · thay thÕ c¸i "bãng ma ®á" ®· qu¸ cè. Khi tæ chøc cuéc tµn s¸t
chÕt trong chiÕn ®Êu!")317 . c«ng nh©n víi mét quy m« nhá ë Bruyn, trung t©m c«ng nghiÖp
dÖt cña M«-ra-vi vµo ngµy 13 th¸ng B¶y, ngêi ta ®· ®æ lçi cho
Trong khi ®ã chÝnh phñ Ph¸p vÉn tiÕp tôc h·m h¹i mét c¸ch
Quèc tÕ ®· ngÊm ngÇm xói dôc g©y ra vô nµy, c¸c ph¸i viªn cña
nhá nhen ®èi víi Quèc tÕ. ë M ¸c-x©y hä cÊm c¸c héi viªn cña
tæ chøc cã phÐp tµng h×nh mµ l¹i! Khi mét sè ngêi l·nh ®¹o cña
chóng ta héi häp ®Ó bÇu ®¹i biÓu ®i dù ®¹i héi Ba-l¬. ë nhiÒu
nh©n d©n Viªn ra tríc tßa th× viªn biÖn lý ®· buéc téi hä lµm
thµnh phè kh¸c còng x¶y ra viÖc lµm hÌn h¹ ®ã, song còng nh ë
gi¸n ®iÖp cho níc ngoµi. Mét sai lÇm nhá mµ «ng ta ®· m¾c
mäi n¬i c«ng nh©n ch©u ¢u cuèi cïng ®· b¾t ®Çu nhËn thøc ®îc
ph¶i chøng tá «ng ta hiÓu biÕt c«ng viÖc s©u s¾c ®Õn møc nµo:
r»ng con ®êng ®óng ®¾n nhÊt ®Ó giµnh nh÷ng quyÒn tù nhiªn
«ng ta ®· lÇm lÉn L iªn ®oµn hßa b×nh vµ tù do ë B Ðc-m¬ cña giai
cña m×nh lµ ai nÊy ph¶i lao vµo hiÓm nguy ®Ó tù m×nh sö dông
cÊp t s¶n víi Quèc tÕ cña giai cÊp v« s¶n.
nh÷ng quyÒn Êy ph¶i tËn dông thÕ bÊt hîp ph¸p, mçi ngêi ph¶i
d¸m x«ng pha nguy hiÓm.
NÕu ë níc ¸ o Xi-xl©y-ta-ni 321 p hong trµo c«ng nh©n bÞ h·m
C«ng nh©n ¸ o , ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n ë Viªn, tuy chØ míi tham h¹i nh vËy th× ë Hung-ga-ri n ã bÞ truy n· c«ng khai vµ tr¾ng
gia phong trµo sau khi x¶y ra c¸c sù kiÖn n¨m 1866 318 , nhng ®· trîn. VÒ viÖc nµy Tæng héi ®ång ®· nhËn ®îc nh÷ng tin tøc rÊt
giµnh ®îc nh÷ng vÞ trÝ cã lîi. Ngay lËp tøc hä ®· ®oµn kÕt díi x¸c thùc tõ PÐt vµ Prª-xbuèc göi ®Õn. ChØ cÇn nªu mét vÝ dô
ngän cê cña chñ nghÜa x· héi vµ cña Quèc tÕ; h iÖn nay th«ng qua
còng ®ñ chøng tá th¸i ®é cña c¸c nhµ cÇm quyÒn ®èi víi c«ng
c¸c ®¹i biÓu cña m×nh ë ®¹i héi Ai-d¬-n¾c míi häp c¸ch ®©y
nh©n Hung-ga-ri.
kh«ng l©u 319 , hä ®· gia nhËp tËp thÓ vµo Quèc tÕ. ë ¸ o, h¬n bÊt
Bé trëng néi vô hoµng gia Hung-ga-ri, «ng Ph«n Ven-c¬-hai-
cø mét n¬i nµo kh¸c, giai cÊp t b¶n tù do ®· biÓu lé nh÷ng b¶n
tÝnh Ých ký, trÝ tuÖ nghÌo nµn vµ sù ®éc ¸c nhá nhen cña hä ®èi m¬ ®óng lóc Êy ®ang ë trong ®oµn ®¹i biÓu Hung-ga-ri ë Viªn.
víi giai cÊp c«ng nh©n. Hä thÊy r»ng sù thï h»n chñng téc vµ C«ng nh©n P rª-xbuèc s uèt nhiÒu th¸ng nay kh«ng ®îc héi häp
d©n téc ®ang vß xÐ ®Õ quèc vµ ®e däa sù tån t¹i cña nã, nhng vµ bÞ cÊm c¶ viÖc tæ chøc mét buæi lÔ gãp tiÒn thµnh lËp quü
néi c¸c cña giai cÊp t s¶n tù do l¹i h·m h¹i c«ng nh©n lµ nh÷ng bÖnh viÖn, mÊy ngµy tríc ®ã hä ®· ph¸i ®Õn Viªn mét nhãm
ngêi duy nhÊt tuyªn bè t×nh ®oµn kÕt anh em gi÷a tÊt c¶ c¸c c«ng nh©n, trong ®ã cã c¶ nhµ tuyªn truyÒn næi tiÕng Nim-trÝch
chñng téc vµ d©n téc. B¶n th©n giai cÊp t s¶n giµnh ®îc ®Þa vÞ
®Ó chuyÓn cho «ng bé trëng néi vô mét ®¬n khiÕu n¹i. Hä ®·
míi kh«ng ph¶i b»ng lßng dòng c¶m cña chÝnh hä mµ chØ nhê sù
ph¶i tèn rÊt nhiÒu c«ng søc ®Ó ®îc viªn ®¹i thÇn ®ã tiÕp kiÕn,
thÊt b¹i cña qu©n ®éi ¸ o320 , cha ch¾c ®· cã thÓ - v¶ l¹i chÝnh
vµ cuèi cïng khi v¨n phßng bé trëng më cöa, viªn bé trëng ®·
b¶n th©n nã còng biÕt râ ®iÒu nµy - b¶o vÖ ®îc nh÷ng thµnh
tiÕp c¸c c«ng nh©n víi th¸i ®é hÕt søc nh· nhÆn:
qu¶ míi cña m×nh khái bÞ triÒu ®×nh, tÇng líp quý téc vµ giíi
t¨ng l÷ x©m ph¹m; Êy vËy nhng giai cÊp t s¶n ®ã vÉn dèc søc "C¸c anh lµ c«ng nh©n h¶? C¸c anh cã ch¨m chØ lµm viÖc kh«ng?" - viªn bé trëng
vµo nh÷ng mu toan th¶m h¹i nh»m tíc ®o¹t cña giai cÊp c«ng võa nh¶ khãi thuèc võa hái. - "Cßn nh÷ng viÖc kh¸c kh«ng liªn can g× ®Õn c¸c anh c¶.
nh©n quyÒn lËp héi, quyÒn héi häp vµ quyÒn tù do b¸o chÝ. C¸c anh kh«ng ®îc tham gia bÊt cø mét hiÖp héi nµo; vµ nÕu c¸c anh chen vµo chÝnh
trÞ th× chóng t«i sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch ®¸ng chèng l¹i c¸c anh. T«i ch¼ng lµm g×
cho c¸c anh ®©u. C«ng nh©n muèn kªu ca bao nhiªu th× tïy thÝch!".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
514 515
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
T r¶ lêi c©u hái nÕu vËy th× sau nµy chÝnh quyÒn vÉn tïy tiÖn m ét tªn ®éc tµi nhá nhen vµ th©m c¨n cè ®Õ, b¸o cho biÕt sÏ h¹
cho phÐp mäi viÖc nh tríc ®©y hay sao, viªn bé trëng ®¸p: tiÒn c«ng. Hä ®· tËp hîp c«ng nh©n c¸c má l©n cËn, ®uæi viªn
qu¶n lý má ra khái nhµ riªng vµ ®a tÊt c¶ ®å ®¹c cña y tíi ga xe
" Ph¶i, vµ t«i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®ã".
löa gÇn nhÊt. Víi sù ng©y th¬ Êu trÜ, nh÷ng ngêi bÊt h¹nh ®ã
S au mét lóc gi¶ng gi¶i kÐo dµi nhng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ cho r»ng lµm nh vËy lµ vÜnh viÔn tho¸t khái tªn nµy1*. Ngµy 28
g× c«ng nh©n ®· tõ biÖt viªn bé trëng, sau khi tuyªn bè cho «ng th¸ng N¨m hai ngêi trong sè nh÷ng ngêi cÇm ®Çu ®· bÞ c¶nh
ta biÕt r»ng: s¸t cã ®éi vÖ binh cña trung ®oµn bé binh hé tèng cña chÝnh
hoµng ®Õ gi¶i ®Õn tßa ¸n ë M«n-®¬. Däc ®êng, mét to¸n thî má
"Chõng nµo nh÷ng viÖc lµm cña nhµ níc cßn ¶nh hëng ®Õn t×nh c¶nh cña c«ng
nh©n, th× c«ng nh©n cÇn thiÕt ph¶i lµm chÝnh trÞ vµ, tÊt nhiªn, sÏ lµm chÝnh trÞ". ®· cè gi¶i tho¸t nh÷ng ngêi bÞ b¾t vµ khi vÊp ph¶i sù kh¸ng cù
cña c¶nh s¸t vµ binh lÝnh, hä ®· nÐm ®¸ vµo chóng. ThÕ lµ ®Ó tr¶
ë P hæ vµ nh÷ng n¬i kh¸c trªn níc §øc, n¨m ngo¸i ®· ®îc
lêi trËn nÐm ®¸ nh ma, bän lÝnh ®· dïng lo¹i sóng n¹p ®¹n
®¸nh dÊu b»ng viÖc thµnh lËp c¸c nghiÖp ®oµn ë kh¾p n¬i trong
vµo æ quy-l¸t nh¶ ®¹n nh ma vµo hä 2* mµ kh«ng hÒ c¶nh c¸o
níc. T¹i ®¹i héi Ai-d¬-n¾c häp c¸ch ®©y kh«ng l©u, c¸c ®¹i biÓu
tríc. N¨m ngêi, trong ®ã cã hai phô n÷ vµ mét trÎ em, ®· bÞ
cña h¬n 150 000 c«ng nh©n §øc ë §øc, ¸ o vµ Thôy SÜ ®· thµnh
giÕt vµ rÊt nhiÒu ngêi bÞ th¬ng. §Õn lóc nµy gi÷a cuéc tµn s¸t
lËp mét §¶ng d©n chñ x· héi míi, c¬ng lÜnh cña §¶ng nµy ®·
ë M«n-®¬ vµ cuéc tµn s¸t ë Ri-ca-ma-ri cã nhiÒu ®iÓm gièng
ghi ®óng tõng ch÷ nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh cña b¶n §iÒu lÖ cña
nhau, nhng sau ®ã th× kh«ng cßn cã sù gièng nhau nh thÕ n÷a.
chóng ta. V× luËt ph¸p cÊm hä thµnh lËp nh÷ng chi bé chÝnh
ë P h¸p binh lÝnh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc c¸c cÊp chØ huy cña
thøc cña Héi liªn hiÖp chóng ta, nªn hä ®· quyÕt ®Þnh nhËn c¸c
hä. ë A nh hä bÞ viªn dù thÈm thÈm vÊn tríc mÆt c¸c thÈm
thÎ héi viªn c¸ nh©n cña Tæng héi ®ång1*.
ph¸n; song viªn dù thÈm nµy lµ mét «ng giµ nghÔnh ng·ng vµ
C¸c chi bé míi cña Héi liªn hiÖp ®· ®îc thµnh lËp ë Na-pl¬, lÈm cÈm, ph¶i dïng èng nghe míi nghe ®îc nh÷ng lêi khai cña
T©y Ban Nha vµ Hµ Lan. Hai tê b¸o hµng ngµy cña Héi chóng c¸c nh©n chøng, cßn c¸c thÈm ph¸n xø Oen-x¬ lµ mét tßa ¸n giai
ta 323 ® · ®îc xuÊt b¶n ë B¸c-x¬-lon vµ Am-xtÐc-®am. cÊp tµn nhÉn, ®Çy nh÷ng thiªn kiÕn. Hä thõa nhËn cuéc tµn s¸t
lµ "vô giÕt ngêi x¶y ra trong nh÷ng t×nh huèng biÖn minh ®îc
Nh÷ng vßng nguyÖt quÕ mµ ChÝnh phñ BØ ®· giµnh ®îc trªn
cho téi lçi". ë P h¸p nh÷ng ngêi næi lo¹n ®ã bÞ ph¹t tï tõ 3 ®Õn
c¸c trËn ®Þa quang vinh ë Xª-ren vµ Phram-ri h×nh nh kh«ng
thÓ cho c¸c cêng quèc ®îc yªn. V× thÕ kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c 18 th¸ng vµ kh«ng bao l©u sau khi xÐt xö ®· ®îc ©n x¸. ë A nh
nhiªn khi thÊy trong n¨m Êy c¶ níc Anh còng cã thÓ khoe khoang hä bÞ kÕt ¸n 10 n¨m khæ sai.
nh÷ng cuéc tµn s¸t cña b¶n th©n nã ®èi víi c«ng nh©n. C¸c c«ng
TÊt c¶ c¸c b¸o ë Ph¸p ®Òu nhÊt trÝ lªn tiÕng phÉn né ph¶n
nh©n má xø Oen-x¬ ë khu má lín Li-xvót gÇn M«n-®¬ ë §en-bi-sia,
®èi bän lÝnh. ë Anh b¸o chÝ l¹i kh«ng tiÕc lêi t¸n ®ång bän lÝnh
bçng ®îc viªn qu¶n lý má, ngêi mµ tõ l©u hä ®· c¨m thï nh
_____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________
1* TiÕp ®ã trong b¶n tiÕng Anh cã c©u: "T¹i ®¹i héi cña Tæng héi c«ng nh©n §øc ë 1 * TiÕp ®ã trong b¶n tiÕng Anh cã c©u: "TÊt nhiªn tßa ¸n ®· më cuéc thÈm cøu
B¸c-men322 , Tæng héi c«ng nh©n §øc còng kh¼ng ®Þnh sù nhÊt trÝ cña m×nh víi c¸c chèng l¹i nh÷ng ngêi næi lo¹n, nhng mét ngêi trong sè ®ã ®· ®îc ®¸m ®«ng hµng
nguyªn t¾c cña Héi liªn hiÖp chóng ta, ®ång thêi tuyªn bè r»ng luËt ph¸p Phæ ng¨n ngh×n ngêi cøu tho¸t vµ ®a ra khái thµnh phè".
cÊm hä gia nhËp Héi liªn hiÖp chóng ta". 2* Trong b¶n tiÕng Anh cã thªm mÊy ch÷: "sóng Snai-®¬".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
516 517
c.m¸c B¸o c¸o cña tæng héi ®ång tríc...
v µ phÉn né ®èi víi c¸c n¹n nh©n cña chóng. Song c«ng nh©n c«ng nh©n toµn quèc Mü lêi kªu gäi giai cÊp c«ng nh©n Hîp
chóng quèc h·y ®ßi ph¶i g×n gi÷ hßa b×nh trong lóc c¸c giai cÊp
Anh ®· ®¹t ®îc nhiÒu th¾ng lîi: hä ®· tho¸t khái mét ¶o tëng
thèng trÞ ®ang kªu gµo chiÕn tranh 1*.
lín vµ nguy hiÓm. Tõ tríc tíi lóc bÊy giê hä vÉn tëng r»ng
cuéc ®êi hä Ýt nhiÒu còng ®îc c¸c thÓ thøc cña ®¹o luËt vÒ lµm Nh©n viÖc «ng Xin-vÝt, ngêi chiÕn sÜ vinh quang ®Êu tranh
mÊt trËt tù 324 vµ lùc lîng qu©n ®éi phôc tïng chÝnh quyÒn d©n cho sù nghiÖp chung cña chóng ta ®ét ngét tõ trÇn, chóng t«i
sù b¶o vÖ. Giê ®©y hä ®· hiÓu râ h¬n. ¤ng B ru-x¬, b é trëng néi
thÊy ®Ó bµy tá lßng t«n kÝnh h¬ng hån «ng, cã lÏ nªn c«ng bè
vô, ®¶ng viªn §¶ng tù do, ®· tuyªn bè ë h¹ nghÞ viÖn r»ng, thø
bøc th tr¶ lêi cña «ng trong phÇn kÕt luËn b¶n b¸o c¸o cña
nhÊt, bÊt cø quan chøc nµo, bÊt kú ngêi nµo thÝch s¨n c¸o hay
chóng ta: tá lßng kÝnh träng kû niÖm ®èi víi Xin-vÝt:
bÊt kú linh môc nµo còng ®Òu cã quyÒn ra lÖnh cho qu©n ®éi
b¾n vµo ®¸m ®«ng mµ kh«ng cÇn ph¶i tuyªn ®äc tríc ®¹o luËt " Phi-la-®en-phi-a ngµy 26 th¸ng N¨m 1869
vÒ lµm mÊt trËt tù, nÕu ngêi ®ã c¶m thÊy ®¸m ®«ng nµy gåm H«m qua t«i ®· nhËn ®îc lêi kªu gäi ngµy 12 th¸ng N¨m cña c¸c b¹n. T«i rÊt
cã nh÷ng kÎ næi lo¹n; vµ thø hai, nh÷ng ngêi lÝnh cã quyÒn lÊy lµm h¹nh phóc khi nhËn ®îc nh÷ng lêi chµo mõng ®ã cña c¸c ®ång chÝ c«ng
nh©n cña chóng t«i ë bªn kia ®¹i d¬ng. Sù nghiÖp cña chóng ta lµ sù nghiÖp
tïy ý b¾n ®Ó tù vÖ. Viªn bé trëng thuéc ®¶ng tù do ®· quªn nãi
chung. Cuéc chiÕn tranh gi÷a nghÌo ®ãi vµ giµu sang ®ang diÔn ra. Lao ®éng ë ®©u
thªm lµ trong nh÷ng t×nh h×nh nh vËy, mçi ngêi ph¶i ®îc
còng bÞ ¸p bøc nh nhau cßn t b¶n ë mäi n¬i trªn tr¸i ®Êt còng ®Òu lµ qu©n b¹o
nhµ níc trang bÞ cho mét khÈu sóng n¹p ®¹n ë quy-l¸t ®Ó tù
chóa. ChÝnh v× vËy t«i nãi r»ng sù nghiÖp cña chóng ta lµ sù nghiÖp chung. Thay
vÖ chèng l¹i bän lÝnh. mÆt giai cÊp c«ng nh©n Hîp chóng quèc t«i xin b¾t tay c¸c b¹n trªn t×nh ®ång chÝ
vµ qua c¸c b¹n, b¾t tay tÊt c¶ nh÷ng ngêi mµ c¸c b¹n ®¹i diÖn, còng nh mäi
§¹i héi toµn thÓ cña c¸c c«ng liªn häp ë Bíc-minh-hªm ngµy
ngêi lao ®éng nam vµ n÷ ë ch©u ¢u ®ang bÞ sØ nhôc vµ bÞ bãc lét. H·y ®Èy m¹nh
30 th¸ng T¸m th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y: h¬n n÷a sù nghiÖp cao c¶ mµ c¸c b¹n ®· tiÕn hµnh cho ®Õn khi nh÷ng nç lùc cña c¸c
b¹n ®¹t ®îc th¾ng lîi hoµn toµn. Chóng t«i còng cã ý ®Þnh nh vËy. Do kÕt qu¶
"NhËn thÊy r»ng c¸c tæ chøc c«ng nh©n ë ®Þa ph¬ng hÇu nh ë mäi n¬i ®Òu ®·
cuéc chiÕn tranh, võa qua ë níc chóng t«i mét tÇng líp quý téc tiÒn tÖ ®ª tiÖn nhÊt
nhêng chç cho nh÷ng tæ chøc cã quy m« toµn quèc; r»ng nguyªn t¾c tù do th¬ng
trªn thÕ giíi ®· h×nh thµnh. C¸c quyÒn lùc tiÒn tÖ nµy ®· nhanh chãng ngèn nuèt
m¹i ®îc ¸p dông réng r·i ®· g©y nªn t×nh tr¹ng c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ t b¶n
mäi sinh lùc cña nh©n d©n. Chóng t«i tuyªn chiÕn víi nã vµ quyÕt t©m sÏ chiÕn
khiÕn ngêi ta ®· phít lê vµ hy sinh lîi Ých cña c«ng nh©n, r»ng trong cuéc c¹nh
th¾ng. NÕu cã thÓ chóng t«i ®Þnh giµnh th¾ng lîi th«ng qua hßm phiÕu: nÕu kh«ng,
tranh quèc tÕ ®iªn cuång; c¸c tæ chøc c«ng nh©n cÇn ph¶i më réng h¬n n÷a vµ trë
chóng t«i sÏ dïng ®Õn nh÷ng ph¬ng s¸ch quyÕt liÖt h¬n. Trong nh÷ng trêng hîp
thµnh c¸c tæ chøc quèc tÕ; thªm n÷a còng nhËn thÊy r»ng Héi liªn hiÖp c«ng nh©n
bÊt ®¾c dÜ, nhiÒu khi còng cÇn ph¶i cã nh÷ng sù ®æ m¸u kh«ng lín l¾m".
quèc tÕ ®Ò ra cho m×nh môc ®Ých b¶o vÖ c¸c lîi Ých chung cña giai cÊp c«ng nh©n,
nh÷ng lîi Ých nµy ë mäi n¬i ®Òu gièng nhau, ®¹i héi nµy nhiÖt liÖt khuyÕn nghÞ víi
T heo uû nhiÖm cña Tæng héi ®ång:
c«ng nh©n V¬ng quèc liªn hiÖp, vµ ®Æc biÖt lµ víi tÊt c¶ c¸c tæ chøc c«ng nh©n, h·y
ñng hé Héi liªn hiÖp vµ khÈn thiÕt ®Ò nghÞ c¸c tæ chøc c«ng nh©n h·y gia nhËp Héi
R«-bít A-pl¬-g¸c, c hñ tÞch
liªn hiÖp. §¹i héi còng bµy tá lßng tin tëng r»ng viÖc thùc hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c
325
cña Quèc tÕ sÏ ®a ®Õn mét nÒn hßa b×nh v÷ng ch¾c gi÷a tÊt c¶ c¸c d©n téc" .
X tÕp-ni Cau-en, thñ quü
T h¸ng N¨m n¨m nay cuéc chiÕn tranh gi÷a Hîp chóng quèc G hª-oãc Õ ch-ca-ri-ót, tæng th ký
vµ Anh dêng nh ®· trë nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái. V× vËy Tæng
_____________________________________________________________________________________________
héi ®ång cña c¸c b¹n ®· göi cho «ng Xin-vÝt, chñ tÞch Liªn ®oµn
1 * Xem tËp nµy, tr. 482 - 485.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
519
518 c.m¸c
L u©n §«n, n gµy 1 th¸ng ChÝn 1869
§Þa chØ: 256, Hai H«n-boãc-n¬
Oe-xtíc-n¬ Xen-t¬-r«n
D o C.M¸c viÕt In theo b¶n in trong cuèn
c .m¸c
s¸ch xuÊt b¶n ë Ba-l¬
§· in thµnh s¸ch riªng ë Ba-l¬ th¸ng ChÝn
Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc
1869 vµ trong cuèn "Report of the Fourth
annual congress of the International dù th¶o NghÞ quyÕt
Working Men's Association, held at Basle,
cña Tæng héi ®ång vÒ chÝnh s¸ch
in Switzerland" London, 1869
cña ChÝnh phñ Anh ®èi víi
nh÷ng ngêi tï ai-r¬-len326
Q uyÕt nghÞ r»ng:
khi tr¶ lêi nh÷ng yªu s¸ch cña nh©n d©n Ai-r¬-len ®ßi tr¶ l¹i
tù do cho nh÷ng ngêi yªu níc Ai-r¬-len bÞ cÇm tï (®iÒu tr¶ lêi
nµy ®îc nªu trong bøc th cña «ng Gl¸t-xt«n göi «ng ¤'-si vµ
nh÷ng ngêi kh¸c 1*) «ng Gl¸t-xt«n ®· cè t×nh xóc ph¹m d©n téc
Ai-r¬-len;
«ng ta ®· g¾n liÒn viÖc ©n x¸ chÝnh trÞ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn
nhôc m¹ c¸c n¹n nh©n cña c¸c chÝnh phñ xÊu xa ®ã ch¼ng kÐm g×
nhôc m¹ nh©n d©n mµ c¸c n¹n nh©n ®ã ®¹i diÖn;
bÊt chÊp ®Þa vÞ chÝnh thøc cña m×nh, «ng Gl¸t-xt«n vÉn c«ng
khai vµ long träng chóc mõng cuéc næi lo¹n cña nh÷ng ngêi
chiÕm h÷u n« lÖ ë Mü327 vµ giê ®©y ®ang tuyªn truyÒn cho nh©n
d©n Ai-r¬-len häc thuyÕt vÒ sù phôc tïng thô ®éng;
_____________________________________________________________________________________________
1 * Trong sæ biªn b¶n cña Tæng héi ®ång ®o¹n nµy ®îc tr×nh bµy nh sau: "§iÒu
tr¶ lêi nµy ®îc nªu trong nh÷ng bøc th cña «ng Gl¸t-xt«n göi «ng ¤'-si ngµy 18
th¸ng Mêi 1869 vµ göi «ng I-x¾c-B¸t ngµy 23 th¸ng Mêi 1869".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
521
520 c.m¸c
t oµn bé chÝnh s¸ch cña «ng ta vÒ viÖc ©n x¸ nh÷ng ngêi tï
Ai-r¬-len lµ biÓu hiÖn thùc sù vµ triÖt ®Ó cña " chÝnh s¸ch x©m
lîc" mµ «ng Gl¸t-xt«n ®· h¨ng h¸i v¹ch trÇn ®Ó lËt ®æ néi c¸c
cña nh÷ng ®Þch thñ cña «ng ta thuéc ®¶ng To-ri 328 .
Tæng héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ bµy tá sù kh©m c .m¸c
phôc ®èi víi nh©n d©n Ai-r¬-len ®· tiÕn hµnh mét c¸ch dòng
c¶m, kiªn quyÕt vµ cao c¶ chiÕn dÞch ®ßi ©n x¸ cña m×nh.
Tæng héi ®ång göi
NghÞ quyÕt nµy cÇn ®îc truyÒn ®¹t cho tÊt c¶ c¸c chi bé cña
Héi ®ång liªn ®oµn Thôy SÜ vïng
H éi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ mäi tæ chøc c«ng nh©n ë ch©u
¢u vµ ch©u Mü cã quan hÖ víi Héi.
Thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh329
D o C.M¸c ®a ra th«ng qua ngµy 16 th¸ng In theo b¶n th¶o cã ®èi
T rong phiªn häp bÊt thêng ngµy 1 th¸ng Giªng 1870 Tæng
Mêi mét 1869 chiÕu víi b¶n ghi trong sæ
héi ®ång ®· quyÕt nghÞ:
§· ®¨ng trªn c¸c b¸o "Reynolds's biªn b¶n cña Tæng héi ®ång
Newspaper", ngµy 21 th¸ng Mêi mét 1867, N guyªn v¨n lµ tiÕng Anh
1. Trªn b¸o "Ð galitÐ" n gµy 11 th¸ng Ch¹p 1869: chóng t«i ®äc
"Der Volksstaat" sè 17 ngµy 27 th¸ng Mêi
thÊy:
mét 1869, "L'Internationale" sè 48 ngµy 12
th¸ng Ch¹p 1869
"Râ rµng Héi ®ång" (Tæng héi ®ång) coi thêng nh÷ng viÖc hÕt søc quan träng...
Chóng t«i ®· nh¾c nhë Héi ®ång vÒ nh÷ng ®iÒu ®ã", (c¸c tr¸ch nhiÖm c ña Tæng héi
®ång) b»ng c¸ch viÖn dÉn ®iÒu 1 b¶n Quy chÕ v.v.: "Tæng héi ®ång cã tr¸ch nhiÖm
p h¶i thùc hiÖn nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¹i héi..." Chóng t«i cã thÓ nªu lªn cho Tæng
héi ®ång nh÷ng c©u hái ®ñ ®Ó nh÷ng c©u tr¶ lêi cña Tæng héi ®ång cã thÓ hîp thµnh
mét tµi liÖu kh¸ dµi. Ý t l©u n÷a chóng t«i sÏ liÖu viÖc ®ã... c ßn b©y giê th×... v.v.".
T æng héi ®ång kh«ng thÊy trong §iÒu lÖ, còng nh b¶n Quy
chÕ cã ®iÒu kho¶n nµo b¾t buéc Tæng héi ®ång p h¶i trao ®æi th
tõ hoÆc bót chiÕn víi b¸o "Ð galitÐ" hoÆc "tr¶ lêi" n h÷ng " c©u hái"
c ña b¸o. ChØ cã Héi ®ång liªn ®oµn Thôy SÜ vïng thuéc hÖ ng«n
ng÷ la-tinh lµ ®¹i diÖn cña c¸c chi bé cña Thôy SÜ vïng thuéc hÖ
ng«n ng÷ la-tinh lµ tríc Tæng héi ®ång. NÕu Héi ®ång liªn ®oµn
vïng thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh chÊt vÊn hoÆc buéc téi chóng t«i
qua con ®êng hîp ph¸p duy nhÊt, tøc lµ th«ng qua bÝ th cña
m×nh th× Tæng héi ®ång lu«n lu«n s½n sµng tr¶ lêi hä. Song H éi
®ång liªn ®oµn vïng thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh kh«ng cã quyÒn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
522 523
c.m¸c Tæng héi ®ång göi héi ®ång liªn ®oµn thôy sÜ...
t õ bá c¸c chøc n¨ng cña m×nh, giao nh÷ng chøc n¨ng ®ã cho c¸c N ghÞ quyÕt cña §¹i héi Gi¬-ne-v¬ ®· ®îc thÓ hiÖn vµo quy
chÕ quy ®Þnh r»ng c¸c uû ban c¸c níc ph¶i göi cho Tæng héi
ban biªn tËp c¸c b¸o"Ð galitÐ" vµ "ProgrÌs"330, còng kh«ng ®îc
®ång n h÷ng tµi liÖu v Ò phong trµo v« s¶n vµ sau ®ã Tæng héi
quyÒn ®Ó cho c¸c b¸o nµy tiÕm ®o¹t c ¸c chøc n¨ng cña hä. Nãi
®ång sÏ ph¸t hµnh mét b¶n tin b»ng nhiÒu thø tiÕng "víi kú h¹n
chung, nÕu th tõ trao ®æi gi÷a Tæng héi víi c¸c uû ban toµn
mµ nh÷ng ph¬ng tiÖn cña nã cho phÐp nã cã thÓ thùc hiÖn ®îc"
quèc vµ ®Þa ph¬ng bÞ c«ng bè th× viÖc ®ã sÏ t¸c h¹i lín cho lîi
( "As often as its means permit, the General Council shall
Ých chung cña Héi liªn hiÖp. Thùc ra, nÕu c¸c c¬ quan ng«n luËn
publish a report etc".).
kh¸c cña Quèc tÕ còng noi g¬ng b¸o "ProgrÌs" vµ "Ð galitÐ",
Tæng héi ®ång sÏ ®øng tríc sù lùa chän - hoÆc im lÆng vµ nh Nh vËy nhiÖm vô ®îc giao cho Tæng héi ®ång g¾n liÒn víi
vËy lµ lµm cho m×nh bÞ mÊt uy tÝn tríc c«ng luËn, hoÆc tr¶ lêi n h÷ng ®iÒu kiÖn mµ vÉn cha ai thùc hiÖn. Cha cã ai lµm tê
c«ng khai vµ nh vËy lµ vi ph¹m tr¸ch nhiÖm cña m×nh 1* . khai thèng kª theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ, mét viÖc mµ mét lo¹t
®¹i héi toµn thÓ kÕ tiÕp nhau ®· ra nghÞ quyÕt ph¶i tiÕn hµnh vµ
B¸o "Ð galitÐ" cïng víi b¸o"ProgrÌs" (ngêi ta kh«ng göi tê hµng n¨m Tæng héi ®ång ®Òu yªu cÇu ph¶i tiÕn hµnh. Cha cã ai
b¸o nµy cho Tæng héi ®ång) kªu gäi b¸o "Travail"331 ( tê b¸o Pa-ri, göi cho Tæng héi ®ång tµi liÖu nµo. Cßn vÒ c¸c ph¬ng tiÖn th×
cha tù nhËn lµ c¬ quan cña Quèc tÕ , vµ còng kh«ng ®îc göi cho nÕu kh«ng cã nh÷ng sè tiÒn ®ãng gãp cña c¸c ®Þa ph¬ng ë Anh
Tæng héi ®ång) vÒ phÝa m×nh còng yªu cÇu Tæng héi ®ång ph¶i vµ tiÒn quyªn gãp cña c¸ nh©n c¸c héi viªn th× cã lÏ Tæng héi
gi¶i thÝch2* ch¼ng ph¶i hÖt nh Liªn ®oµn c«ng Ých lµ g×!332 . ®ång còng ®· chÊm døt sù tån t¹i cña m×nh tõ l©u råi.
Nh vËy b¶n Quy chÕ do ®¹i héi Gi¬-ne-v¬ th«ng qua vÉn chØ
2. Gi¶ sö r»ng nh÷ng c©u hái do b¸o "Ð galitÐ" ®Æt ra lµ cña
lµ nh÷ng ch÷ chÕt cøng1*.
Héi ®ång liªn ®oµn vïng thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh th× chóng t«i
sÏ tr¶ lêi, nhng chØ víi ®iÒu kiÖn lµ sau nµy nh÷ng c©u hái VÒ ®¹i héi Ba-l¬ th× ®¹i héi kh«ng th¶o luËn vÊn ®Ò t hùc hiÖn
thuéc lo¹i nh vËy kh«ng ®îc ®Ò ra cho chóng t«i b»ng c¸ch b ¶n Quy chÕ ®· cã mµ chØ th¶o luËn vÊn ®Ò xuÊt b¶n b¶n tin thÕ
thøc nh thÕ n÷a. nµo cho hîp thêi vµ kh«ng ra mét nghÞ quyÕt nµo vÒ viÖc nµy
( xem b¶n b¸o c¸o b»ng tiÕng §øc, i n ë Ba-l¬ do ®¹i héi phô
3. V Ên ®Ò b¶n tin.
tr¸ch 333 ).
_____________________________________________________________________________________________
Tuy nhiªn, Tæng héi ®ång cho r»ng nhiÖm vô mµ tho¹t tiªn
1* Trong b¶n th¶o, sau c©u nµy, M¸c ®· g¹ch bá ®o¹n sau ®©y: "b¸o "ProgrÌs" ®·
chóng ta ®Æt ra cho b¶n tin th× hiÖn nay c¸c c¬ quan b¸o chÝ cña
më ®Çu viÖc tiÕm ®o¹t c¸c chøc n¨ng cña Héi ®ång liªn bang, ngêi ta ®· kh«ng göi
Q uèc tÕ ® · thùc hiÖn ®Çy ®ñ, c¸c b¸o nµy xuÊt b¶n b»ng nhiÒu
b¸o ®ã cho Tæng héi ®ång, mÆc dï c¸c ®¹i héi toµn Héi ®· ba lÇn ra nh÷ng nghÞ quyÕt
vÒ viÖc nµy".
thø tiÕng vµ ®îc ph¸t hµnh réng r·i b»ng con ®êng trao ®æi.
2* Trong b¶n th¶o, tiÕp theo ®ã ®o¹n sau ®©y ®· bÞ g¹ch bá: "Thùc ra, dêng nh
SÏ lµ phi lý nÕu ph¶i dïng nh÷ng b¶n tin qu¸ ®¾t ®Ó thùc hiÖn
lµ chÝnh nh÷ng ngêi n¨m ngo¸i - ngay sau khi míi gia nhËp mét c¸ch muén mµng
vµo Héi chóng t«i - ®· ®a ra mét sè kÕ ho¹ch nguy hiÓm lµ thµnh lËp bªn trong Héi
nh÷ng ®iÒu ®· ®îc thùc hiÖn mµ kh«ng ph¶i tèn kÐm g×. MÆt
liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ mét héi quèc tÕ kh¸c do hä ®Ých th©n l·nh ®¹o vµ ®ãng trô
së t¹i Gi¬-ne-v¬, - lÇn nµy l¹i quay vÒ kÕ ho¹ch cò ®ã vµ vÉn tin tëng r»ng viÖc tiÕm
_____________________________________________________________________________________________
®o¹t quyÒn l·nh ®¹o tèi cao Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ lµ sø mÖnh ®Æc biÖt cña
hä. Tæng héi ®ång nh¾c Héi ®ång liªn ®oµn vïng thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh r»ng Héi 1 * Trong b¶n th¶o sau nh÷ng ch÷ "nh÷ng ch÷ chÕt cøng" nh÷ng ch÷ sau ®©y ®· bÞ
®ång ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o c¸c b¸o "ÐgalitÐ" vµ "ProgrÌs"". g¹ch bá: "§¹i héi Ba-l¬ còng ®· coi sù viÖc nµy ®óng lµ nh vËy".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
524 525
c.m¸c Tæng héi ®ång göi héi ®ång liªn ®oµn thôy sÜ...
bao qu¸t vµ n hiÖt t×nh c¸ch m¹ng. C hØ cã Tæng héi ®ång míi cã
kh¸c b¶n tin ®¨ng nh÷ng ®iÒu kh«ng ®¨ng trªn c¸c c¬ quan b¸o
chÝ cña Quèc tÕ, th× chØ gióp cho kÎ thï thÊy ®îc nh÷ng bÝ mËt thÓ kh¾c phôc thiÕu sãt ®ã vµ do ®ã ®Èy m¹nh phong trµo c¸ch
cña chóng ta. m¹ng ch©n chÝnh ë níc nµy, vµ do ®ã ë k h¾p mäi n¬i. N h÷ng
thµnh c«ng to lín mµ chóng ta ®· ®¹t ®îc vÒ mÆt nµy vµ ®îc
4. V Ên ®Ò t¸ch Tæng héi ®ång ra khái Héi ®ång liªn ®oµn Anh.
nh÷ng tê b¸o th«ng minh nhÊt vµ cã thÕ lùc nhÊt cña c¸c giai cÊp
thèng trÞ, ch¼ng h¹n nh nh÷ng tê "Pall Mall Gazette",
K h¸ l©u tríc khi b¸o "Ð galitÐ" ®îc thµnh lËp, ngay trong
"Saturday Review", "Spectator", "Fortnightly Review" x¸c nhËn,
Tæng héi ®ång mét vµi uû viªn ngêi Anh ®· nhiÒu lÇn ®a ra ®Ò
®ã lµ cha kÓ nh÷ng nghÞ sÜ ®îc gäi lµ cÊp tiÕn trong h ¹ nghÞ
nghÞ nµy. Song ®Ò nghÞ nµy ®· lu«n bÞ mäi ngêi hÇu nh nhÊt
viÖn vµ t hîng nghÞ viÖn l µ nh÷ng ngêi cho ®Õn gÇn ®©y vÉn cã
trÝ b¸c bá. RÊt cã kh¶ n¨ng lµ mÆc dï s¸ng kiÕn c ¸ch m¹ng sÏ
¶nh hëng lín ®Õn nh÷ng ngêi l·nh ®¹o c«ng nh©n Anh. Hä
xuÊt ph¸t tõ Ph¸p, song chØ cã níc Anh míi cã thÓ trë thµnh
tr¾ng trîn buéc téi chóng ta ®· ®Çu ®éc vµ hÇu nh ®· xãa bá
® ßn bÈy c ho mét cuéc c¸ch m¹ng k inh tÕ n ghiªm tóc. §ã lµ níc
hÕt t inh thÇn Anh trong giai cÊp c«ng nh©n vµ ®Èy hä ®Õn víi
duy nhÊt kh«ng cã n«ng d©n vµ quyÒn së h÷u ruéng ®Êt tËp
chñ nghÜa x· héi c¸ch m¹ng.
trung vµo mét sè Ýt ngêi. §ã lµ níc duy nhÊt mµ h ×nh th¸i t
b¶n chñ nghÜa, tøc lµ sù liªn hîp lao ®éng trªn quy m« réng lín Ph¬ng ph¸p duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn mét sù chuyÓn biÕn nh
díi quyÒn cai qu¶n cña c¸c nhµ kinh doanh t b¶n chñ nghÜa, vËy lµ ph¶i hµnh ®éng nh Tæng héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng
®· bao trïm hÇu hÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt. §ã lµ níc duy nhÊt nh©n quèc tÕ. Víi t c¸ch lµ Tæng héi ®ång chóng t«i cã thÓ vËn
mµ p hÇn lín d©n c lµ nh÷ng ngêi c«ng nh©n lµm thuª ( wages ®éng mäi ngêi thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p (vÝ dô nh thµnh lËp
labourers). §ã lµ níc duy nhÊt mµ cuéc ®Êu tranh giai cÊp vµ tæ L iªn ®oµn ruéng ®Êt vµ lao ®éng334 ) mµ vÒ sau khi ®îc thùc
chøc cña giai cÊp c«ng nh©n trong c ¸c c«ng liªn ®· ®¹t ®Õn tr×nh hiÖn tríc c«ng chóng, c¸c biÖn ph¸p ®ã cã vÎ nh nh÷ng ho¹t
®é trëng thµnh vµ phæ biÕn nhÊt ®Þnh. Do ®Þa vÞ thèng trÞ cña ®éng tù ph¸t cña giai cÊp c«ng nh©n Anh.
nã trªn thÞ trêng thÕ giíi, níc Anh lµ níc duy nhÊt mµ mçi
NÕu ngoµi Tæng héi ®ång ra, l¹i thµnh lËp Héi ®ång liªn ®oµn
chuyÓn biÕn trong nh÷ng quan hÖ kinh tÕ tÊt sÏ nhanh chãng
th× viÖc ®ã sÏ ®a ®Õn hËu qu¶ trùc tiÕp nh thÕ nµo? §øng
¶nh hëng ®Õn toµn thÕ giíi. NÕu níc Anh lµ níc cæ ®iÓn cña
trung gian gi÷a Tæng héi ®ång cña Quèc tÕ v µ Tæng héi ®ång cña
chÕ ®é ®¹i ®Þa chñ vµ cña chñ nghÜa t b¶n, th× mÆt kh¸c, ë Anh
c¸c c«ng liªn, Héi ®ång liªn ®oµn s Ï kh«ng cã mét chót uy tÝn
h¬n ë bÊt cø n¬i nµo kh¸c ®· chÝn muåi n h÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt
nµo. MÆt kh¸c, Tæng héi ®ång s Ï bá r¬i mÊt c hiÕc ®ßn bÈy vÜ ®¹i
xo¸ bá chóng ®· chÝn muåi h¬n ë bÊt cø n¬i nµo kh¸c. Tæng héi
®ã. N Õu chóng t«i thÝch nh÷ng chuyÖn khoa tr¬ng lè l¨ng h¬n
®ång hiÖn nay ®ang ë vµo mét vÝ trÝ may m¾n nhê chiÕc ®ßn bÈy
lµ c«ng viÖc nghiªm tóc vµ thÇm lÆng, th× cã lÏ chóng t«i ®· vÊp
vÜ ®¹i ®ã cña c¸ch m¹ng v« s¶n, trùc tiÕp n»m trong tay cña
Tæng héi ®ång. ThËt lµ ®iªn rå biÕt chõng nµo, vµ cã thÓ nãi, thËt ph¶i mét sai lÇm nh tr¶ lêi c«ng khai c©u hái cña b¸o "Ð galitÐ"
lµ téi lçi biÕt chõng nµo nÕu trao chiÕc ®ßn bÈy ®ã vµo tay mét sè hái r»ng v× sao Tæng héi ®ång l ¹i cam chÞu "sù kiªm nhiÖm chøc
ngêi Anh! n¨ng nÆng nÒ nh vËy".
Kh«ng thÓ ®¬n thuÇn ®Æt níc Anh ngang hµng víi c¸c níc
Ngêi Anh ®· cã tÊt c¶ nh÷ng tiÒn ®Ò v Ët chÊt c Çn thiÕt ®Ó
kh¸c. CÇn ph¶i coi níc Anh lµ c hÝnh quèc cña t b¶n.
tiÕn hµnh mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi. Hä chØ thiÕu t inh thÇn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
526 527
c.m¸c Tæng héi ®ång göi héi ®ång liªn ®oµn thôy sÜ...
5 . V Ên ®Ò nghÞ quyÕt cña Tæng héi ®ång vÒ viÖc ©n x¸ nh÷ng N gêi c«ng nh©n Anh trung lu c¨m ghÐt ngêi c«ng nh©n Ai-
ngêi tï Ai-r¬-len 1*. r¬-len nh mét kÎ c¹nh tranh lµm cho tiÒn c«ng vµ s tandard of
life 1* b Þ h¹ thÊp. Anh ta mang trong lßng mèi ¸c c¶m cã tÝnh chÊt
NÕu níc Anh lµ thµnh lòy cña chÕ ®é ®¹i ®Þa chñ vµ chñ
d©n téc vµ t«n gi¸o ®èi víi ngêi c«ng nh©n Ai-r¬-len. Anh ta
nghÜa t b¶n ch©u ¢u th× ®iÓm duy nhÊt mµ ngêi ta cã thÓ
nh×n ngêi c«ng nh©n Ai-r¬-len hÇu hÕt còng hÖt nh nh÷ng
gi¸ng mét ®ßn quyÕt liÖt vµo níc Anh chÝnh thøc, lµ A i-r¬-len .
ngêi p oor whites2* c¸c bang miÒn Nam B¾c Mü nh×n nh÷ng
Thø nhÊt, Ai-r¬-len lµ t hµnh lòy cña chÕ ®é ®¹i ®Þa chñ Anh. ngêi n« lÖ da ®en. Sù ®èi kh¸ng nµy gi÷a nh÷ng ngêi v« s¶n ë
NÕu chÕ ®é ®¹i ®Þa chñ sôp ®æ ë Ai-r¬-len th× nã tÊt sÏ sôp ®æ ë ngay chÝnh níc Anh ®· ®îc giai cÊp t s¶n nhen nªn vµ nu«i
Anh. ë A i-r¬-len viÖc nµy cã thÓ x¶y ra mét tr¨m lÇn dÔ h¬n, v× ë dìng mét c¸ch gi¶ t¹o. Chóng biÕt r»ng bÝ quyÕt thùc sù ®Ó gi÷
® ã cuéc ®Êu tranh kinh tÕ chØ tËp trung vµo quyÒn së h÷u ruéng g×n thÕ lùc cña chóng chÝnh lµ sù chia rÏ nµy cña nh÷ng ngêi v«
®Êt, v× ë ®ã cuéc ®Êu tranh nµy còng ®ång thêi lµ cuéc ®Êu tranh s¶n.
d©n téc vµ v× nh©n d©n Ai-r¬-len cã tinh thÇn c¸ch m¹ng h¬n vµ
Sù ®èi kh¸ng ®ã còng t¸i diÔn ë bê bªn kia cña §¹i T©y D¬ng.
kiªn quyÕt h¬n nh©n d©n Anh. ChÕ ®é ®¹i ®Þa chñ ë Ai-r¬-len
BÞ nh÷ng con bß vµ con cõu chÌn lÊn khái m¶nh ®Êt quª h¬ng,
gi÷ ®îc ®Þa vÞ cña nã lµ hoµn toµn chØ nhê vµo qu©n ®éi Anh.
nh÷ng ngêi Ai-r¬-len l¹i gÆp nhau ë B¾c Mü, t¹i ®©y hä häp
Ngay khi sù liªn hîp cìng b¸ch335 gi÷a hai níc chÊm døt th× ë
thµnh mét bé phËn d©n c ngµy cµng ®«ng ®¶o, ngµy cµng gia
Ai-r¬-len sÏ lËp tøc bïng næ cuéc c¸ch m¹ng x· héi mÆc dï díi
t¨ng. ý n ghÜ duy nhÊt cña hä, lßng h¨ng say duy nhÊt cña hä lµ
nh÷ng h×nh thøc cò kü. ChÕ ®é ®¹i ®Þa chñ Anh ch¼ng nh÷ng chØ
c¨m thï níc Anh. C¸c chÝnh phñ Anh vµ Mü (tøc lµ c¸c giai cÊp
mÊt nguån cña c¶i lín, mµ cßn mÊt n guån lùc lîng tinh thÇn
do hä ®¹i diÖn) ®· nu«i dìng niÒm h¨ng say ®ã, duy tr× m·i m·i
hÕt søc quan träng lµ ngêi ®¹i diÖn nÒn thèng trÞ cña Anh ®èi
cuéc ®Êu tranh ©m Ø gi÷a Hîp chóng quèc vµ níc Anh. V× vËy
víi Ai-r¬-len . MÆt kh¸c, nÕu kh«ng ®ông ®Õn søc m¹nh cña bän
chóng ng¨n trë sù liªn minh nghiªm tóc vµ ch©n thµnh gi÷a c¸c
chóa ®Êt ngêi Anh ë Ai-r¬-len th× giai cÊp v« s¶n anh sÏ lµm
c«ng nh©n ë c¶ hai bªn bê §¹i T©y D¬ng vµ do ®ã ng¨n trë c«ng
cho chóng trë nªn bÊt kh¶ x©m ph¹m ë ngay chÝnh níc Anh.
cuéc gi¶i phãng chung cña hä.
Thø hai, giai cÊp t s¶n Anh ch¼ng nh÷ng bãc lét d©n nghÌo
Ai-r¬-len lµ c¸i cí duy nhÊt ®Ó ChÝnh phñ Anh duy tr× mét
Ai-r¬-len ®Ó lµm cho t×nh c¶nh cña giai cÊp c«ng nh©n ë Anh
q u©n ®éi thêng trùc lín, t rong trêng hîp cÇn thiÕt, nh viÖc ®ã
tåi tÖ thªm b»ng c¸ch c ìng b¸ch n h÷ng ngêi cè n«ng Ai-r¬-
®· tõng x¶y ra ngêi ta sÏ tung c¸i ®éi qu©n Êy ra ®µn ¸p c«ng
len d i c, m µ ngoµi ra, nã cßn chia rÏ giai cÊp v« s¶n thµnh hai
nh©n Anh, sau khi ®éi qu©n ®ã ®· tr¶i qua trêng häc cña bän
phe thï ®Þch nhau. NhiÖt t×nh c¸ch m¹ng cña ngêi c«ng
qu©n phiÖt ë Ai-r¬-len.
nh©n Ken-t¬ vµ b¶n tÝnh tèt nhng chËm ch¹p cña ngêi
c«ng nh©n ¡ng-gl«-x¾c-x«ng kh«ng ®îc kÕt hîp hµi hoµ víi Cuèi cïng, hiÖn nay ë Anh l¹i ®ang t¸i diÔn nh÷ng ®iÒu mµ
nhau. Ngîc l¹i, ë mäi t rung t©m c«ng nghiÖp lín ë Anh ® Òu cã La M· cæ ®¹i ngêi ta cã thÓ thÊy trªn quy m« khñng khiÕp.
sù m©u thuÉn s©u s¾c gi÷a giai cÊp v« s¶n Anh vµ Ai-r¬-len.
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
1 *- møc sèng
1* Xem tËp nµy, tr. 519 - 520. 2*- nh÷ng ngêi nghÌo da tr¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
528 529
c.m¸c Tæng héi ®ång göi héi ®ång liªn ®oµn thôy sÜ...
" That the economical emancipation of the working classes is
D ©n téc ®i n« dÞch mét d©n téc kh¸c ®ang rÌn nh÷ng xiÒng xÝch
cho chÝnh m×nh. therefore the great end to which e very potitical movement ought
t o be subordinate a s a means " 1*.
Nh vËy, lËp trêng cña Héi liªn hiÖp quèc tÕ trong vÊn ®Ò
Ai-r¬-len hoµn toµn râ rµng. NhiÖm vô chñ yÕu cña Héi lµ ®Èy T rong b¶n dÞch tiÕng Ph¸p, do uû ban Pa-ri thùc hiÖn n¨m 1864,
nhanh cuéc c¸ch m¹ng x· héi ë Anh. Muèn thùc hiÖn ®îc môc c¸c tõ "as a means" ( "víi tÝnh c¸ch lµ mét ph¬ng tiÖn ") ®ã ®· bÞ
tiªu ®ã th× cÇn ph¶i gi¸ng mét ®ßn quyÕt ®Þnh ë Ai-r¬-len 1*. xãa bá336 . Tr¶ lêi chÊt vÊn cña Tæng héi ®ång vÒ viÖc nµy, Uû ban
Pa-ri ®· vin vµo nh÷ng khã kh¨n trong t×nh h×nh chÝnh trÞ cña
NghÞ quyÕt cña Tæng héi ®ång vÒ vÊn ®Ò ©n x¸ nh÷ng ngêi tï
m×nh ®Ó biÖn b¹ch.
Ai-r¬-len chØ lµ phÇn më ®Çu cho c¸c nghÞ quyÕt kh¸c, trong ®ã
sÏ tuyªn bè r»ng cha kÓ ®Õn c«ng lý quèc tÕ, viÖc biÕn s ù liªn Nguyªn v¨n b¶n §iÒu lÖ cßn bÞ bãp mÐo nhiÒu chç n÷a. §iÓm
hîp cìng b¸ch h iÖn hµnh (tøc lµ sù n« dÞch Ai-r¬-len) thµnh sù ®Çu tiªn trong phÇn ®Çu cña b¶n th©n §iÒu lÖ nãi r»ng "The
liªn minh b×nh ®¼ng vµ tù do, n Õu ®iÒu ®ã cã thÓ thùc hiÖn ®îc, struggle for the emancipation of the working classes means... a
hoÆc sù p h©n lËp hoµn toµn, n Õu ®iÒu ®ã lµ cÇn thiÕt, lµ ®iÒu struggle... for equal rights and duties, and the a bolition of all
kiÖn t iªn quyÕt ®Ó gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n A nh 2*. class rule "2* .
Ngoµi ra, nh chóng t«i ®îc biÕt th× c¸c häc thuyÕt th« thiÓn B¶n dÞch tiÕng Ph¸p còng nãi ®Õn "nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô
b×nh ®¼ng" tøc lµ lÆp l¹i mét c©u chung chung mµ ngêi ta cã thÓ
do c¸c b¸o "Ð galitÐ" vµ "ProgrÌs" ®a ra vÒ mèi quan hÖ, hoÆc
gÆp trong tÊt c¶ c¸c b¶n tuyªn ng«n d©n chñ trong mét tr¨m
nãi cho ®óng h¬n, vÒ t×nh tr¹ng kh«ng cã quan hÖ gi÷a c¸c phong
n¨m gÇn ®©y vµ ë cöa miÖng ®¹i diÖn c¸c giai cÊp kh¸c nhau c©u
trµo x· héi vµ chÝnh trÞ, cha bao giê ®îc bÊt cø mét ®¹i héi nµo
nµy cã mét ý nghÜa kh¸c nhau, nhng trong b¶n dÞch ®ã ngêi ta
cña Quèc tÕ thõa nhËn. Nã m©u thuÉn víi §iÒu lÖ cña chóng t«i.
®· xãa bá mét yªu cÇu cô thÓ lµ "the abolition of all class rule "
Trong §iÒu lÖ cã nãi:
(xãa bá c¸c giai cÊp").
_____________________________________________________________________________________________
1* Trong b¶n th¶o, sau nh÷ng ch÷ Ai-r¬-len, nh÷ng ch÷ sau ®©y ®· bÞ xãa bá: "vµ
TiÕp theo trong ®o¹n thø hai phÇn më ®Çu cña b¶n §iÒu lÖ
thóc ®Èy b»ng mäi c¸ch cuéc ®Êu tranh kinh tÕ vµ d©n téc cña nh©n d©n Ai-r¬-len".
2* Trong b¶n th¶o sau nh÷ng ch÷ " giai cÊp c«ng nh©n Anh" ®o¹n sau ®©y ®· bÞ
xãa bá: "Cã thÓ nhËn thÊy, nh÷ng khã kh¨n vµ thËm chÝ c¶ nh÷ng nguy hiÓm mµ c¸c
nh thÕ, cã lÏ tê "ÐglitÐ" còng cã thÓ tuyªn bè r»ng chóng t«i tè c¸o nh÷ng cuéc tµn
uû viªn Tæng héi ®ång ®øng trªn lËp trêng nh thÕ sÏ gÆp ph¶i qua viÖc khi ®¨ng tin
s¸t do chÝnh phñ BØ g©y ra lµ cã ý nh»m c¶i thiÖn c hÝnh phñ BØ".
têng thuËt. C¸c phiªn häp cña chóng t«i tê b¸o "Bee Hive" ch¼ng nh÷ng ®· kh«ng
®¨ng c ¸c nghÞ quyÕt cña chóng t«i, mµ thËm chÝ cßn kh«ng nh¾c ®Õn c¶ viÖc Tæng héi 1*- V× vËy sù gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n vÒ mÆt kinh tÕ lµ mét môc tiªu vÜ ®¹i
®ång th¶o luËn vÊn ®Ò Ai-r¬-len - vµ v× vËy, Héi ®ång buéc lßng ph¶i thi hµnh nh÷ng mµ bÊt cø phong trµo chÝnh trÞ nµo, víi tÝnh c¸ch lµ mét ph¬ng tiÖn, còng ph¶i phôc
biÖn ph¸p Ên hµnh c¸c nghÞ quyÕt cña m×nh ®Ó göi ®Õn cho tõng héi c«ng liªn. T hËt lµ
tïng" (xem tËp nµy, tr. 24 - 25).
kh«ng ®øng ®¾n khi giê ®©y tê "ÐglitÐ" nãi r»ng ®ã lµ "phong trµo chÝnh trÞ ®Þa
ph¬ng", r»ng theo ý kiÕn cña b¸o ®ã, chÝnh b¶n th©n Héi ®ång liªn ®oµn ph¶i lµm 2*- "Cuéc ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n lµ cuéc ®Êu tranh... cho
nh÷ng viÖc nhá ®ã vµ r»ng kh«ng ®îc "c¶i thiÖn c ¸c chÝnh phñ hiÖn nay". Víi c¨n cø nh÷ng quyÒn vµ nh÷ng nghÜa vô b×nh ®¼ng vµ ®Ó xãa bá mäi sù thèng trÞ giai cÊp"
(xem tËp nµy, tr. 24 - 25).
nguon tai.lieu . vn