1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 3

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 3

Marx cho rằng sự liên kết của công việc của con người (và commodity fetishism) hoạt động chính xác như đặc điểm định nghĩa của chủ nghĩa tư bản. Trước chủ nghĩa tư bản, các thị trưởng tồn tại ở châu Âu nơi những nhà sản xuất và các nhà buôn mua và bán hàng hoá. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 196 197 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn gièng nh­ gi¸ trÞ cña tÊt c¶ mäi hµng hãa kh¸c, gi¸ trÞ cña lao N h­ng sù thay ®æi còng cã thÓ

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 196 197 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn gièng nh­ gi¸ trÞ cña tÊt c¶ mäi hµng hãa kh¸c, gi¸ trÞ cña lao N h­ng sù thay ®æi còng cã thÓ diÔn ra theo h­íng ng­îc l¹i. Do n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, cïng mét l­îng t­ liÖu sinh ho¹t mµ ®éng s Ï biÓu hiÖn b»ng nh÷ng gi¸ c¶ b»ng tiÒn gÊp ®«i tr­íc kia. trung b×nh ng­êi c«ng nh©n tiªu dïng hµng ngµy, cã thÓ h¹ tõ 3 M­êi hai giê lao ®éng tr­íc kia ®­îc biÓu hiÖn b»ng 6s., th× b©y xuèng 2s., nãi mét c¸ch kh¸c chØ cÇn 4 giê cña mét ngµy lao ®éng, giê sÏ ®­îc biÓu hiÖn b»ng 12 si-linh. NÕu tiÒn c«ng cña c«ng chø kh«ng ph¶i 6 giê, ®Ó s¶n xuÊt ra vËt ngang gi¸ víi gi¸ trÞ nh©n vÉn lµ 3s. nh­ tr­íc kia, chø kh«ng t¨ng lªn thµnh 6s., th× nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t tiªu dïng hµng ngµy Êy. Giê ®©y, víi 2s., gi¸ c¶ b»ng tiÒn cña lao ®éng cña anh ta giê ®©y chØ b»ng mét nöa ng­êi c«ng nh©n cã thÓ mua ®­îc mét sè l­îng t­ liÖu sinh ho¹t gi¸ trÞ cña lao ®éng cña a nh ta, vµ møc sèng cña anh ta sôt xuèng nhiÒu b»ng sè l­îng t­ liÖu sinh ho¹t mµ tr­íc kia anh ta ph¶i ghª gím. §iÒu ®ã còng x¶y ra víi mét møc ®é nhiÒu hay Ýt trong dïng 3s. ®Ó mua. Gi¸ trÞ cña lao ®éng q u¶ thËt ®· gi¶m xuèng, tr­êng hîp tiÒn c«ng cña anh ta t¨ng lªn, nh­ng l¹i kh«ng t¨ng nh­ng víi c¸i gi¸ trÞ ®· gi¶m xuèng ®ã cña lao ®éng ng­êi c«ng theo tû lÖ sôt xuèng cña gi¸ trÞ cña vµng. Trong vÝ dô mµ chóng ta nh©n vÉn mua ®­îc mét sè l­îng hµng hãa nh­ tr­íc kia. Trong ®ang xÐt ®Õn, kh«ng cã g× thay ®æi c¶ trong søc s¶n xuÊt cña lao tr­êng hîp ®ã, lîi nhuËn sÏ t¨ng tõ 3 lªn ®Õn 4s. vµ tû suÊt lîi ®éng, còng nh­ trong cung vµ cÇu, vµ trong c¸c gi¸ trÞ cña hµng nhuËn sÏ t¨ng tõ 100% ®Õn 200%. MÆc dÇu møc sèng tuyÖt ®èi hãa. Kh«ng cã g× thay ®æi, trõ nh÷ng tªn gäi tiÒn tÖ cña nh÷ng gi¸ cña c«ng nh©n vÉn nh­ cò, nh­ng tiÒn c«ng t ­¬ng ®èi c ña anh ta, trÞ ®ã. Nãi r»ng trong tr­êng hîp nh­ thÕ ng­êi c«ng nh©n kh«ng vµ do ®ã ® Þa vÞ x· héi t­¬ng ®èi c ña anh ta so víi nhµ t­ b¶n, sÏ nªn ®ßi t¨ng tiÒn c«ng mét c¸ch t­¬ng øng, th× cã nghÜa lµ b¶o tôt xuèng thÊp h¬n. Khi chèng l¹i viÖc gi¶m tiÒn c«ng t­¬ng ®èi ng­êi c«ng nh©n ph¶i tù b»ng lßng víi viÖc anh ta ®­îc tr¶ b»ng ®ã, ng­êi c«ng nh©n chØ ®ßi ®­îc nhËn mét phÇn nµo ®ã trong c¸i nh÷ng tªn gäi chø kh«ng ph¶i b»ng vËt. Toµn bé lÞch sö tr­íc ®©y mµ søc s¶n xuÊt ®· t¨ng lªn cña lao ®éng cña anh ta ®· ®em l¹i ®Òu chøng minh r»ng cø mçi lÇn tiÒn bÞ mÊt gi¸ nh­ thÕ th× c¸c vµ chØ cè duy tr× ®Þa vÞ t­¬ng ®èi tr­íc kia cña anh ta trªn c¸i nhµ t­ b¶n véi vµng lîi dông c¬ héi thuËn lîi ®ã ®Ó lõa g¹t c«ng thang x· héi mµ th«i. VÝ dô, sau khi nh÷ng ®¹o luËt vÒ lóa m× bÞ nh©n. Mét tr­êng ph¸i rÊt ®«ng c¸c nhµ kinh tÕ häc kh¼ng ®Þnh b·i bá, bän chñ x­ëng Anh vi ph¹m tr¾ng trîn nh÷ng lêi høa hÑn r»ng do ph¸t hiÖn nh÷ng má vµng míi, do khai th¸c tèt h¬n long träng mµ hä ®· ®­a ra trong thêi gian cæ ®éng chèng nh÷ng nh÷ng má b¹c vµ do cung cÊp thuû ng©n víi gi¸ rÎ h¬n, nªn gi¸ trÞ ®¹o luËt Êy, nãi chung ®· gi¶m tiÒn c«ng xuèng 10%. Lóc ®Çu, sù cña nh÷ng kim lo¹i quý l¹i gi¶m xuèng. §iÒu ®ã sÏ cã thÓ gi¶i ph¶n kh¸ng cña c«ng nh©n tá ra lµ kh«ng cã kÕt qu¶, nh­ng, sau thÝch ®­îc yªu cÇu, cã tÝnh chÊt phæ biÕn vµ n¶y sinh cïng mét lóc ®ã, do nh÷ng hoµn c¶nh mµ t«i kh«ng thÓ nãi ®Õn ë ®©y, 10% ®· trªn lôc ®Þa, ®ßi t¨ng tiÒn c«ng. mÊt ®i Êy l¹i giµnh ®­îc. 3) Cho tíi nay, chóng ta ®· gi¶ ®Þnh r»ng n gµy lao ®éng cã 2) Gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t vµ do ®ã c¶ gi¸ trÞ cña nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Nh­ng tù b¶n th©n nã ngµy lao ®éng kh«ng cã nh÷ng giíi h¹n bÊt biÕn. Xu h­íng th­êng xuyªn cña t­ lao ®éng, cã thÓ vÉn gi÷ nguyªn nh­ cò, nh­ng gi¸ c¶ b»ng tiÒn b¶n lµ kÐo dµi ngµy lao ®éng cho tíi c¸i ®é dµi cïng cùc, mµ thÕ cña chóng cã thÓ thay ®æi do gi¸ trÞ cña tiÒn tr­íc ®ã ®· thay ®æi. lùc cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc, bëi v× ®é dµi cña ngµy lao ®éng cµng N hê ph¸t hiÖn ra nh÷ng má giµu h¬n, v.v., nªn cã thÓ lµ viÖc t¨ng lªn bao nhiªu th× lao ®éng thÆng d­ vµ do ®ã, lîi nhuËn do s¶n xuÊt ra 2 «n-x¬ vµng ch¼ng h¹n, sÏ kh«ng ®ßi hái nhiÒu lao lao ®éng thÆng d­ t¹o ra, còng t¨ng lªn bÊy nhiªu. T­ b¶n cµng ®éng h¬n viÖc s¶n xuÊt ra 1 «n-x¬ vµng tr­íc kia. Trong tr­êng kÐo dµi ®­îc ngµy lao ®éng bao nhiªu th× sè l­îng lao ®éng mµ hîp ®ã, gi¸ trÞ cña vµng sÏ gi¶m xuèng mét nöa hay 50%. Giê ®©y nã chiÕm h÷u ®­îc cña ng­êi kh¸c l¹i cµng nhiÒu h¬n bÊy
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 198 199 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn n hiªu. Trong thÕ kû XVII vµ ngay trong hai phÇn ba ®Çu cña thÕ n¨m th× mçi n¨m nã sÏ céng thªm 100 p.xt. vµo gi¸ trÞ nh÷ng kû XVIII, ngµy lao ®éng m­êi giê lµ ngµy lao ®éng b×nh th­êng ë hµng hãa mµ nã dù phÇn s¶n xuÊt ra. NÕu nã phôc vô trong 5 kh¾p n­íc Anh. Trong chiÕn tranh chèng ph¸i Gia-c«-banh 132, n¨m th× nã sÏ céng thªm vµo gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng hãa ®ã 200 trªn thùc tÕ lµ mét cuéc chiÕn tranh cña c¸c nam t­íc Anh chèng p.xt. mçi n¨m. Nãi mét c¸ch kh¸c, gi¸ trÞ sù hao mßn hµng n¨m quÇn chóng lao ®éng, t­ b¶n ®· më tiÖc ¨n mõng vµ ®· kÐo dµi cña nã tû lÖ nghÞch víi thêi gian mµ nã bÞ tiªu dïng hÕt. Nh­ng ngµy lao ®éng tõ 10 ®Õn 12, 14 vµ 18 giê. Man-tót mét ng­êi mµ ng­êi c«ng nh©n kh¸c víi c¸i m¸y chÝnh lµ vÒ mÆt nµy. M¸y hao dÇu sao còng kh«ng ai cã thÓ nghi ngê lµ cã t×nh c¶m s­ít m­ít mßn kh«ng hoµn toµn ¨n khíp víi viÖc tiªu dïng nã; ng­îc l¹i, con ®­îc, ®· tuyªn bè trong mét quyÓn s¸ch xuÊt b¶n vµo kho¶ng n¨m ng­êi bÞ huû ho¹i theo mét møc ®é lín h¬n nhiÒu so víi møc mµ 1815 r»ng nÕu t×nh h×nh cø nh­ thÕ m·i th× ®êi sèng cña ®Êt n­íc chØ c¨n cø vµo nh÷ng sè l­îng vÒ viÖc kÐo dµi lao ®éng cña ng­êi sÏ bÞ ph¸ ho¹i ®Õn tËn gèc rÔ133 . Vµi n¨m tr­íc khi ¸p dông mét ®ã riªng th«i ng­êi ta còng cã thÓ thÊy ®­îc. c¸ch phæ biÕn nh÷ng m¸y mãc míi ®­îc ph¸t minh, vµo kho¶ng Khi c«ng nh©n ®Êu tranh ®Ó ®­a ngµy lao ®éng trë vÒ víi n¨m 1765, mét quyÓn s¸ch xuÊt hiÖn ë Anh d­íi nhan ®Ò lµ: "Thö nh÷ng quy m« hîp lý tr­íc kia cña nã, hay - ë n¬i mµ hä kh«ng bµn vÒ c«ng nghiÖp"134. T¸c gi¶ khuyÕt danh, mét kÎ thï kh«ng thÓ buéc ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh ngµy lao ®éng b×nh th­êng - cè ®éi trêi chung cña giai cÊp c«ng nh©n, nãi ba hoa vÒ viÖc cÇn ph¶i ng¨n chÆn lao ®éng qu¸ møc b»ng c¸ch ®ßi t¨ng tiÒn c«ng lªn, më réng giíi h¹n cña ngµy lao ®éng. §Ó ®¹t môc ®Ých Êy, ngoµi t¨ng kh«ng nh÷ng theo tû lÖ víi thêi gian t¨ng thªm bßn rót nh÷ng thñ ®o¹n kh¸c, h¾n cßn ®Ò nghÞ lËp n h÷ng nhµ lao ®éng mµ ®­îc cña hä, mµ cßn t¨ng theo mét tû lÖ cao h¬n, th× hä chØ lµm theo lêi h¾n th× ph¶i lµ "nh÷ng ng«i nhµ khñng khiÕp". V µ ngµy mét nghÜa vô ®èi víi b¶n th©n hä vµ ®èi víi dßng gièng cña hä mµ lao ®éng mµ h¾n ®Ò nghÞ cho " nh÷ng ng«i nhµ khñng khiÕp" ® ã th«i. Hä chØ ®Æt giíi h¹n cho sù chiÕm ®o¹t b¹o ng­îc cña t­ b¶n. ph¶i dµi bao nhiªu? M­êi hai giê, ®óng c¸i ®é dµi cña ngµy lao Thêi gian lµ kh«ng gian cho sù ph¸t triÓn cña con ng­êi. Mét ®éng mµ n¨m 1872 c¸c nhµ t­ b¶n, c¸c nhµ kinh tÕ häc vµ c¸c bé ng­êi kh«ng cã mét phót rçi r·i nµo, mét ng­êi mµ toµn bé cuéc tr­ëng ®· tuyªn bè r»ng ®ã lµ thêi gian lao ®éng kh«ng nh÷ng ®· ®êi - kh«ng kÓ nh÷ng lóc nghØ do nh÷ng nhu cÇu thuÇn tuý vÒ thùc tÕ tån t¹i, mµ cßn lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt cho trÎ em d­íi m­êi hai tuæi n÷a135 . thÓ x¸c quyÕt ®Þnh nh­ ®Ó ngñ, ¨n, v.v., - bÞ lao ®éng cho nhµ t­ b¶n ngèn hÕt, - mét ng­êi nh­ thÕ bÞ dån vµo t×nh tr¹ng cßn kÐm Khi b¸n søc lao ®éng cña m×nh - vµ d­íi chÕ ®é hiÖn nay, ng­êi h¬n mét sóc vËt ®Ó thå. BÞ kiÖt søc vÒ mÆt thÓ x¸c vµ trë nªn th« c«ng nh©n buéc ph¶i b¸n nh­ vËy, - ng­êi c«ng nh©n ®Ó cho nhµ lç vÒ mÆt tinh thÇn, ng­êi ®ã chØ lµ mét c¸i m¸y ®Ó s¶n xuÊt t­ b¶n tiªu dïng søc lao ®éng Êy, nh­ng trong nh÷ng giíi h¹n ra cña c¶i cho kÎ kh¸c. ThÕ mµ toµn bé lÞch sö c«ng nghiÖp hiÖn hîp lý nµo ®ã. Anh ta b¸n søc lao ®éng cña m×nh lµ ®Ó duy tr× nã, ®¹i chØ ra r»ng nÕu kh«ng bÞ ng¨n c¶n th× t­ b¶n sÏ ra søc dån - ë ®©y chóng ta kh«ng kÓ ®Õn sù hao mßn tù nhiªn cña søc lao toµn bé giai cÊp c«ng nh©n xuèng c¸i t×nh tr¹ng tho¸i ho¸ cùc ®é ®éng, - chø kh«ng ph¶i ®Ó huû ho¹i nã. Khi ng­êi c«ng nh©n b¸n Êy, mét c¸ch tµn nhÉn, kh«ng th­¬ng xãt g× c¶. søc lao ®éng cña m×nh theo gi¸ trÞ hµng ngµy hay hµng tuÇn cña nã, lµ cã bao hµm tiÒn ®Ò r»ng kh«ng ®­îc b¾t søc lao ®éng Êy Khi kÐo dµi ngµy lao ®éng ra, nhµ t­ b¶n cã thÓ tr¶ tiÒn c«ng cao trong mét ngµy hay trong mét tuÇn ph¶i bÞ tiªu dïng, ph¶i bÞ hao h¬n, nh­ng l¹i tr¶ thÊp ®i cho gi¸ trÞ cña lao ®éng. §iÒu ®ã diÔn ra mßn nh­ trong hai ngµy hay trong hai tuÇn. Chóng ta h·y lÊy mét trong tr­êng hîp viÖc t¨ng tiÒn c«ng kh«ng t­¬ng xøng víi møc c¸i m¸y trÞ gi¸ 1 000 p.xt. lµm vÝ dô. NÕu nã phôc vô trong 10 t¨ng khèi l­îng lao ®éng bßn rót ®­îc cña c«ng nh©n vµ víi sù huû
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 200 201 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn h o¹i nhanh h¬n cña søc lao ®éng, do sù bßn rót Êy g©y ra. Nhµ t­ ®×nh trÖ. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña hµng hãa vµ tû suÊt thÞ tr­êng cña lîi nhuËn ®Òu ®i theo nh÷ng giai ®o¹n ®ã, khi th× sôt xuèng b¶n còng cã thÓ ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã b»ng mét ph­¬ng thøc kh¸c. VÝ dô d­íi møc trung b×nh cña nã, khi th× v­ît lªn trªn møc Êy. XÐt c¸c nhµ thèng kª t­ s¶n ng­êi Anh sÏ nãi víi c¸c b¹n r»ng tiÒn c«ng toµn bé chu kú, c¸c b¹n sÏ thÊy r»ng mét sù chªnh lÖch nµy cña trung b×nh cña nh÷ng gia ®×nh lao ®éng lµm viÖc trong c¸c c«ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®­îc bï b»ng sù chªnh lÖch kh¸c, r»ng cø lÊy x­ëng ë Lan-kª-sia ®· t¨ng lªn. Hä quªn r»ng hiÖn nay ngoµi ng­êi møc trung b×nh trong toµn bé chu kú th× gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña ®µn «ng, ng­êi chñ gia ®×nh, th× vî anh ta vµ cã thÓ lµ ba hay bèn hµng hãa ®­îc ®iÒu tiÕt bëi gi¸ trÞ cña chóng. Trong giai ®o¹n ®øa con cña anh ta ®Òu bÞ nÐm xuèng d­íi b¸nh xe thÇn Gia-ghÐc- gi¸ c¶ thÞ tr­êng h¹ thÊp vµ trong c¸c giai ®o¹n khñng ho¶ng vµ n«136 cña t­ b¶n, r»ng sù t¨ng lªn cña tæng sè tiÒn c«ng cña gia ®×nh trÖ, nÕu ng­êi c«ng nh©n kh«ng mÊt viÖc lµm th× ch¾c ch¾n ®×nh hoµn toµn kh«ng t­¬ng xøng víi sù t¨ng lªn cña tæng sè lao lµ anh ta sÏ nhËn ®­îc mét tiÒn c«ng bÞ h¹ thÊp. §Ó khái bÞ l­êng ®éng thÆng d­ bßn rót ®­îc cña gia ®×nh c«ng nh©n Êy. g¹t th× ngay trong tr­êng hîp gi¸ c¶ thÞ tr­êng h¹ thÊp nh­ thÕ, Ngay víi nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh cña ngµy lao ®éng, nh­ anh ta vÉn ph¶i ®Êu tranh víi nhµ t­ b¶n ®Ó chèng l¹i viÖc gi¶m nh÷ng giíi h¹n hiÖn cã trong tÊt c¶ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp tiÒn c«ng qu¸ møc. Trong giai ®o¹n phån vinh, khi c¸c nhµ t­ b¶n ph¶i tu©n theo ®¹o luËt c«ng x­ëng, th× viÖc t¨ng tiÒn c«ng vÉn thu ®­îc mét lîi nhuËn ®Æc biÖt cao, nÕu anh ta kh«ng ®Êu tranh cã thÓ trë nªn cÇn thiÕt, dï chØ lµ ®Ó gi÷ tiÒn tr¶ cho gi¸ trÞ lao ®ßi t¨ng tiÒn c«ng, th× trung b×nh trong suèt c¶ chu kú c«ng ®éng ë m øc ®é cò cña nã. Khi t¨ng c­êng ®é lao ®éng, mét ng­êi nghiÖp, anh ta còng sÏ kh«ng nhËn ®­îc ngay c¶ t iÒn c«ng trung trong mét giê cã thÓ buéc ph¶i tiªu phÝ mét sè søc lùc b»ng sè b×nh cña m×nh, hay gi¸ trÞ l ao ®éng cña m×nh. ThËt lµ hÕt søc ngu tr­íc kia ng­êi Êy tiªu phÝ chung trong 2 giê. Trong nh÷ng ngèc, nÕu ®ßi hái ng­êi c«ng nh©n - mµ tiÒn c«ng kh«ng tr¸nh ngµnh c«ng nghiÖp ®Æt d­íi ®¹o luËt c«ng x­ëng, ®iÒu ®ã ®· ®­îc khái bÞ h¹ thÊp trong nh÷ng giai ®o¹n kh«ng thuËn lîi cña chu thùc hiÖn tíi møc ®é nµo ®ã b»ng c¸ch t¨ng tèc ®é cña m¸y vµ t¨ng kú - ph¶i tõ chèi viÖc bï l¹i nh÷ng tæn thÊt cña m×nh trong nh÷ng sè m¸y c«ng t¸c do mét ng­êi tr«ng coi. NÕu viÖc t¨ng c­êng ®é giai ®o¹n phån vinh. Nãi chung, gi¸ trÞ cña tÊt c¶ c¸c hµng hãa lao ®éng, hay t¨ng khèi l­îng lao ®éng tiªu phÝ trong mét giê, chØ ®­îc thùc hiÖn b»ng sù san b»ng nh÷ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng lu«n t­¬ng øng mét c¸ch tho¶ ®¸ng víi viÖc rót ng¾n ngµy lao ®éng, lu«n thay ®æi, sù san b»ng nµy do nh÷ng biÕn ®éng kh«ng ngõng th× ng­êi c«ng nh©n vÉn ®­îc lîi. Cßn giíi h¹n Êy bÞ vi ph¹m th× cña cung vµ cÇu g©y ra. Trªn c¬ së chÕ ®é hiÖn nay, lao ®éng chØ ng­êi c«ng nh©n ®­îc ®»ng nµy l¹i mÊt ®»ng kh¸c vµ 10 giê lao lµ mét hµng hãa nh­ tÊt c¶ mäi hµng hãa kh¸c. V× vËy nã còng ® éng cã thÓ huû ho¹i søc lùc nh­ 12 giê lao ® éng tr­íc kia. ph¶i tr¶i qua nh÷ng biÕn ®éng nh­ thÕ vµ chØ cã qua nh÷ng Khi chèng l¹i khuynh h­íng ®ã cña t­ b¶n b»ng c¸ch ®Êu tranh biÕn ®éng Êy míi cã thÓ ®¹t tíi mét gi¸ c¶ trung b×nh t­¬ng øng ®Ó t¨ng tiÒn c«ng cho t­¬ng xøng víi viÖc t¨ng c­êng ®é lao ®éng, víi gi¸ trÞ cña nã. SÏ thËt lµ v« lý nÕu mét mÆt coi lao ®éng lµ th× ng­êi c«ng nh©n chØ chèng l¹i viÖc gi¶m gi¸ trÞ lao ®éng cña hµng hãa, vµ mÆt kh¸c l¹i ®Æt nã ra ngoµi vßng ¶nh h­ëng cña m×nh vµ viÖc lµm suy yÕu dßng gièng cña m×nh. nh÷ng quy luËt ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ cña hµng hãa. Ng­êi n« lÖ nhËn mét l­îng t­ liÖu sinh ho¹t th­êng xuyªn vµ cè ®Þnh, ng­êi c«ng 4) TÊt c¶ c¸c b¹n ®Òu biÕt r»ng v× nh÷ng lý do mµ t«i kh«ng nh©n lµm thuª th× kh«ng thÕ. Anh ta ph¶i ®ßi t¨ng tiÒn c«ng trong cÇn ph¶i gi¶i thÝch ë ®©y, nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa vËn mét tr­êng hîp, dï chØ lµ ®Ó bï l¹i sù gi¶m tiÒn c«ng trong mét ®éng qua nh÷ng chu kú nhÊt ®Þnh. Nã lÇn l­ît tr¶i qua giai ®o¹n tr­êng hîp kh¸c. NÕu ng­êi c«ng nh©n chÞu chÊp nhËn ý muèn vµ yªn tÜnh, n¸o nhiÖt, phån vinh, s¶n xuÊt thõa, khñng ho¶ng vµ mÖnh lÖnh cña nhµ t­ b¶n nh­ lµ mét ®¹o luËt kinh tÕ tèi cao, th×
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 202 203 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn ®éng, lao ®éng cã thÓ ®¹t tíi th¾ng lîi ®Õn møc nµo? n g­êi ®ã sÏ ph¶i chÞu tÊt c¶ nh÷ng nçi ®au khæ cña t×nh c¶nh ng­êi n« lÖ nh­ng thËm chÝ l¹i kh«ng ®­îc b¶o ®¶m ®êi sèng nh­ T«i cã thÓ tr¶ lêi b»ng mét sù kh¸i qu¸t ho¸ vµ nãi r»ng trong ng­êi n« lÖ. mét kho¶ng thêi gian dµi, gi¸ c¶ thÞ tr­êng c ña lao ®éng, còng 5) Trong tÊt c¶ nh÷ng tr­êng hîp mµ t«i ®· xÐt ®Õn, - mµ ®ã lµ nh­ cña tÊt c¶ c¸c hµng hãa kh¸c, sÏ phï hîp víi gi¸ trÞ cña nã; 99% c¸c tr­êng hîp, - chóng ta ®· thÊy r»ng cuéc ®Êu tranh ®ßi r»ng do ®ã, mÆc dÇu tÊt c¶ mäi sù t¨ng vµ gi¶m vµ mÆc dÇu ng­êi t¨ng tiÒn c«ng chØ ®i theo sau nh÷ng biÕn ®éng ®· x¶y ra tr­íc ®ã, c«ng nh©n hµnh ®éng nh­ thÕ nµo ®i n÷a, th× tÝnh trung b×nh, anh ta còng sÏ chØ nhËn ®­îc gi¸ trÞ lao ®éng cña anh ta, gi¸ trÞ nµy r»ng nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra tr­íc ®ã quy l¹i lµ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng do gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh trong quy m« s¶n xuÊt, trong søc s¶n xuÊt cña lao ®éng, trong gi¸ ho¹t cÇn thiÕt ®Ó duy tr× vµ t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng Êy quyÕt trÞ cña lao ®éng, trong gi¸ trÞ cña tiÒn, trong ®é dµi hay c­êng ®é ®Þnh; cßn gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t Êy, ®Õn l­ît nã, l¹i cña lao ®éng bÞ bßn rót, trong nh÷ng sù lªn xuèng cña gi¸ c¶ thÞ do sè l­îng lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra chóng quyÕt ®Þnh. tr­êng, do nh÷ng biÕn ®éng cña cung vµ cÇu quyÕt ®Þnh vµ t­¬ng øng víi nh÷ng giai ®o¹n kh¸c nhau cña chu kú c«ng nghiÖp; nãi Nh­ng cã vµi ®Æc ®iÓm ph©n biÖt g i¸ trÞ cña søc lao ®éng, h ay tãm l¹i, cuéc ®Êu tranh ®ã lµ sù ph¶n kh¸ng cña lao ®éng chèng g i¸ trÞ cña lao ®éng, víi gi¸ trÞ cña tÊt c¶ c¸c hµng hãa kh¸c. Gi¸ l¹i hµnh ®éng diÔn ra tr­íc ®ã cña t­ b¶n. Khi xÐt cuéc ®Êu tranh trÞ cña søc lao ®éng lµ do hai yÕu tè hîp thµnh - mét yÕu tè chØ ®ßi t¨ng tiÒn c«ng mét c¸ch ®éc lËp víi tÊt c¶ nh÷ng t×nh h×nh ®ã, thuÇn tuý cã tÝnh chÊt thÓ x¸c, cßn yÕu tè kia th× thuÇn tuý cã khi chØ chó ý ®Õn nh÷ng sù thay ®æi cña tiÒn c«ng vµ bá qua tÊt c¶ tÝnh chÊt lÞch sö hay x· héi. Giíi h¹n thÊp nhÊt cña gi¸ trÞ søc nh÷ng thay ®æi kh¸c ®· g©y ra nh÷ng thay ®æi ®ã cña tiÒn c«ng, lao ®éng lµ do yÕu tè t hÓ x¸c quyÕt ®Þnh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, ®Ó th× nh­ thÕ lµ c¸c b¹n xuÊt ph¸t tõ mét tiÒn ®Ò sai lÇm ®Ó ®i tíi duy tr× vµ t¸i s¶n xuÊt ra b¶n th©n, ®Ó cho sù tån t¹i thÓ x¸c cña nh÷ng kÕt luËn sai lÇm. m×nh kÐo dµi m·i m·i, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i nhËn ®­îc nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t tuyÖt ®èi cÇn thiÕt ®Ó sèng vµ ®Ó sinh 14. cuéc ®Êu tranh gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng s«i n¶y në. Cho nªn, gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt vµ nh÷ng kÕt qu¶ cña nã ®ã lµ giíi h¹n thÊp nhÊt cña g i¸ trÞ lao ®éng. M Æt kh¸c, ®é dµi cña ngµy lao ®éng còng cã nh÷ng giíi h¹n tét cïng cña nã, mÆc 1) T«i ®· chØ ra r»ng sù ph¶n kh¸ng cã tÝnh chÊt chu kú cña dÇu rÊt co d·n. Giíi h¹n cao nhÊt cña nã lµ do thÓ lùc cña ng­êi c«ng nh©n chèng l¹i viÖc gi¶m tiÒn c«ng vµ nh÷ng cè g¾ng cã c«ng nh©n quyÕt ®Þnh. NÕu sù suy mßn hµng ngµy vÒ sinh lùc cña tÝnh chÊt chu kú cña hä nh»m t¨ng tiÒn c«ng, ®Òu g¾n liÒn kh«ng c«ng nh©n v­ît qu¸ nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh th× mét sù c¨ng thÓ t¸ch rêi víi chÕ ®é lao ®éng lµm thuª vµ chóng ®Òu n¶y sinh th¼ng nh­ thÕ sÏ kh«ng thÓ lÆp l¹i tõ ngµy nµy qua ngµy kh¸c tõ chÝnh c¸i sù kiÖn lµ lao ®éng ®­îc coi lµ hµng hãa vµ do ®ã ®­îc. Tuy nhiªn, nh­ t«i ®· nãi, giíi h¹n Êy rÊt co d·n. Víi sù còng ph¶i phôc tïng nh÷ng quy luËt ®iÒu tiÕt sù vËn ®éng chung thay thÕ nhau nhanh chãng cña nh÷ng thÕ hÖ èm yÕu vµ cã ®êi cña gi¸ c¶; tiÕp ®ã t«i ®· chØ ra r»ng tiÒn c«ng t¨ng lªn mét c¸ch sèng ng¾n ngñi, thÞ tr­êng lao ®éng còng cã thÓ ®­îc ®¶m b¶o phæ biÕn lµm cho tû suÊt phæ biÕn cña lîi nhuËn gi¶m xuèng, kh«ng kh¸c g× khi cã mét lo¹t nh÷ng thÕ hÖ m¹nh khoÎ vµ sèng nh­ng kh«ng ¶nh h­ëng g× ®Õn gi¸ c¶ trung b×nh cña hµng hãa l©u kÕ tiÕp nhau. hay ®Õn gi¸ trÞ cña hµng hãa; giê ®©y, cuèi cïng, mét c©u hái ®­îc ®Æt ra lµ: trong cuéc ®Êu tranh liªn tôc nµy gi÷a t­ b¶n vµ lao Ngoµi yÕu tè thuÇn tuý thÓ x¸c ®ã ra th× gi¸ trÞ cña lao ®éng
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 204 205 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn trong mçi mét n­íc ®­îc quyÕt ®Þnh bëi møc sèng truyÒn thèng. nh÷ng n­íc kh¸c nhau hoÆc trong nh÷ng thêi ®¹i lÞch sö kh¸c nhau cña cïng mét n­íc, th× c¸c b¹n sÏ thÊy r»ng b¶n th©n gi¸ trÞ Møc sèng kh«ng chØ gi¶ ®Þnh ph¶i tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña lao ®éng kh«ng ph¶i lµ mét ®¹i l­îng cè ®Þnh mµ lµ mét ®¹i l­îng ®êi sèng thÓ x¸c, mµ cßn ph¶i tho¶ m·n mét sè nhu cÇu nhÊt ®Þnh, kh¶ biÕn, kh¶ biÕn ngay c¶ trong ®iÒu kiÖn gi¸ trÞ cña tÊt c¶ hµng do nh÷ng hoµn c¶nh x· héi trong ®ã ng­êi ta sinh sèng vµ häc hãa kh¸c vÉn kh«ng thay ®æi. hµnh quyÕt ®Þnh. Møc sèng cña ng­êi Anh cã thÓ rót xuèng b»ng møc sèng cña ng­êi Ai-r¬-len, møc sèng cña mét n«ng d©n §øc cã Mét sù so s¸nh gièng nh­ vËy còng sÏ chøng tá r»ng kh«ng thÓ rót xuèng b»ng møc sèng cña mét n«ng d©n LÝp-ph¬-lan-®i-a. nh÷ng t û suÊt thÞ tr­êng cña lîi nhuËn thay ®æi mµ c¶ t û suÊt VÒ mÆt Êy, nh÷ng truyÒn thèng lÞch sö vµ nh÷ng tËp qu¸n x· héi trung b×nh cña lîi nhuËn còng thay ®æi. gi÷ vai trß quan träng nh­ thÕ nµo, th× c¸c b¹n cã thÓ ®äc thÊy Nh­ng, ®èi víi lîi nhuËn th× kh«ng cã quy luËt nµo quy ®Þnh trong t¸c phÈm "N¹n nh©n khÈu thõa"137 cña «ng Toãc-n¬-t¬n. m øc tèi thiÓu c ña nã c¶. Chóng ta kh«ng thÓ nãi giíi h¹n cuèi Trong cuèn s¸ch Êy, «ng ta chØ ra r»ng, hiÖn nay, tiÒn c«ng trung cïng mµ lîi nhuËn sÏ h¹ thÊp xuèng lµ giíi h¹n nµo. VËy t¹i sao b×nh trong nh÷ng vïng n«ng nghiÖp kh¸c nhau ë Anh vÉn Ýt nhiÒu chóng ta kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc giíi h¹n ®ã? T¹i v× tuy chóng kh¸c nhau tuú theo nh÷ng vïng Êy ®· tho¸t khái chÕ ®é n«ng n« ta cã thÓ x¸c ®Þnh møc tiÒn c«ng t èi thiÓu, n h­ng kh«ng thÓ x¸c trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhiÒu hay Ýt. ®Þnh møc tiÒn c«ng t èi ®a. C hóng ta chØ cã thÓ nãi r»ng nÕu giíi C¸i yÕu tè lÞch sö hay x· héi ®i vµo gi¸ trÞ cña lao ®éng ®ã cã h¹n cña ngµy lao ®éng ®· cho s½n th× møc tèi ®a cña lîi nhuËn thÓ ph×nh ra hay co l¹i, hoÆc thËm chÝ cã thÓ hoµn toµn biÕn mÊt, t ­¬ng øng víi møc tèi thiÓu vÒ thÓ x¸c cña tiÒn c«ng; cßn nÕu tiÒn thµnh thö chØ cßn l¹i cã c¸i giíi h¹n thÓ x¸c mµ th«i. Trong thêi c«ng ®· cho s½n th× møc tèi ®a cña lîi nhuËn t­¬ng øng víi sù gian cuéc chiÕn tranh chèng ph¸i Gia-c«-banh - nh­ l·o Gioãc-gi¬ kÐo dµi ngµy lao ®éng tíi møc thÓ lùc cña c«ng nh©n cßn cho R«-d¬, mét kÎ bÊt trÞ chuyªn ngèn thuª vµ thÝch c¸c chøc vô bÐo phÐp. VËy, møc tèi ®a cña lîi nhuËn bÞ giíi h¹n bëi møc tèi thiÓu bë, th­êng thÝch nãi - ®Ó gi÷ cho nh÷ng lîi Ých cña t«n gi¸o vÒ thÓ x¸c cña tiÒn c«ng vµ møc tèi ®a vÒ thÓ x¸c cña ngµy lao thiªng liªng cña chóng ta khái bÞ nh÷ng ng­êi Ph¸p ngo¹i ®¹o ®éng. Râ rµng lµ gi÷a hai giíi h¹n Êy cña tû suÊt tèi ®a cña lîi tÊn c«ng, th× nh÷ng phÐc-mi-ª tèt bông ng­êi Anh, mµ chóng ta nhuËn c ã thÓ cã v« sè biÕn thÓ. Møc thùc tÕ cña nã chØ ®­îc x¸c ®· nãi ®Õn mét c¸ch hÕt søc khoan dung t¹i mét trong nh÷ng lËp bëi cuéc ®Êu tranh kh«ng ngõng gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng: nhµ phiªn häp tr­íc ®©y cña chóng ta, ®· h¹ thÊp tiÒn c«ng cña c«ng t­ b¶n kh«ng ngõng t×m c¸ch h¹ thÊp tiÒn c«ng tíi møc tèi nh©n n«ng nghiÖp xuèng thËm chÝ d­íi møc t èi thiÓu thuÇn tuý thiÓu vÒ thÓ x¸c vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng tíi møc tèi ®a vÒ thÓ x¸c, thÓ x¸c Êy, cßn sè thiÕu hôt vÒ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cßn c«ng nh©n th× kh«ng ngõng g©y søc Ðp theo h­íng ng­îc l¹i. ®Ó duy tr× ng­êi c«ng nh©n vÒ mÆt thÓ x¸c vµ tiÕp tôc dßng gièng VÊn ®Ò nµy rót l¹i lµ vÊn ®Ò so s¸nh lùc l­îng gi÷a c¸c bªn ®Êu cña hä th× ®­îc hä bï ®¾p b»ng c¸ch lÊy ë c¸c quü cøu trî trªn c¬ së c¸c ®¹o luËt vÒ ng­êi nghÌo138. §ã lµ mét ph­¬ng thøc tuyÖt tranh víi nhau. diÖu ®Ó biÕn ng­êi c«ng nh©n lµm thuª thµnh nh÷ng ng­êi n« lÖ 2) Cßn vÒ viÖc giíi h¹n ngµy lao ®éng ë Anh, còng nh­ ë tÊt c¶ vµ biÕn ng­êi n«ng d©n tù do kiªu h·nh cña SÕch-xpia thµnh mét c¸c n­íc kh¸c, th× sù giíi h¹n ®ã kh«ng bao giê ®­îc quy ®Þnh kÎ khèn cïng. b»ng mét c¸ch nµo kh¸c ngoµi sù can thiÖp cña luËt ph¸p, mµ kh«ng cã søc Ðp th­êng xuyªn cña c«ng nh©n th× kh«ng bao giê cã NÕu c¸c b¹n so s¸nh møc tiÒn c«ng, hay gi¸ trÞ lao ®éng, trong
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 206 207 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn s ù can thiÖp Êy. DÇu sao, viÖc giíi h¹n ngµy lao ®éng còng kh«ng c¸nh ®ång cá, t¨ng quy m« c¸c trang tr¹i, vµ ®ång thêi còng t¨ng c¶ quy m« s¶n xuÊt; vµ khi gi¶m sè cÇu vÒ lao ®éng nhê nh÷ng bao giê cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng con ®­êng tho¶ thuËn riªng gi÷a biÖn ph¸p Êy, còng nh­ nhê nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c lµm t¨ng søc c«ng nh©n vµ c¸c nhµ t­ b¶n. ChÝnh sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét h µnh s¶n xuÊt cña lao ®éng, hä l¹i lµm cho nh©n khÈu n«ng nghiÖp trë ®éng chÝnh trÞ chung Ê y chøng tá r»ng trong nh÷ng hµnh ®éng nªn thõa mét c¸ch t­¬ng ®èi. Nãi chung, ®ã lµ ph­¬ng ph¸p mµ t­ thuÇn tuý kinh tÕ cña m×nh, t­ b¶n lµ phÝa m¹nh h¬n. b¶n ë trong nh÷ng n­íc cã d©n c­ ®Õn ë tõ l©u råi, dïng ®Ó ph¶n Cßn vÒ giíi h¹n cña gi¸ trÞ lao ®éng th× sù x¸c ®Þnh thùc tÕ øng l¹i mét c¸ch nhanh hay chËm ®èi víi sù t¨ng lªn cña tiÒn nh÷ng giíi h¹n Êy bao giê còng phô thuéc vµo cung vµ cÇu. T«i c«ng. Ri-c¸c-®« nhËn xÐt mét c¸ch ®óng ®¾n r»ng m¸y mãc lu«n muèn nãi ®Õn cÇu cña t­ b¶n vÒ lao ®éng vµ cung cña c«ng nh©n lu«n c¹nh tranh víi lao ®éng, vµ th­êng chØ ®­îc dïng khi gi¸ c¶ cña lao ®éng ®· lªn cao tíi mét møc ®é nµo ®ã139; nh­ng viÖc dïng vÒ lao ®éng. Trong c¸c n­íc thuéc ®Þa, quy luËt cung cÇu lµ cã lîi cho c«ng nh©n. §iÒu ®ã gi¶i thÝch møc tiÒn c«ng t­¬ng ®èi cao ë m¸y mãc chØ lµ mét trong nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó t¨ng søc s¶n xuÊt cña lao ®éng. Cïng mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Êy, mét mÆt, t¹o Mü. ë ® ã, t­ b¶n dÇu cã cè g¾ng ®Õn ®©u ch¨ng n÷a th× nã vÉn ra t×nh tr¹ng thõa t­¬ng ®èi vÒ lao ®éng ®¬n gi¶n, vµ mÆt kh¸c, kh«ng thÓ ng¨n c¶n thÞ tr­êng lao ®éng th­êng xuyªn v¾ng ng­êi, l¹i ®¬n gi¶n ho¸ lao ®éng cã chuyªn m«n cao vµ do ®ã lµm cho nã bëi v× nh÷ng c«ng nh©n lµm thuª lu«n lu«n biÕn thµnh nh÷ng gi¶m gi¸ trÞ ®i. n«ng d©n ®éc lËp tù m×nh canh t¸c ruéng ®Êt cña m×nh. §èi víi Còng quy luËt Êy l¹i ®­îc thùc hiÖn d­íi mét h×nh thøc kh¸c. mét bé phËn rÊt lín trong nh©n d©n Mü, ®Þa vÞ cña c«ng nh©n lµm Cïng víi sù ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt cña lao ®éng, tÝch luü t­ thuª chØ lµ mét tr¹ng th¸i t¹m thêi mµ hä tin ch¾c r»ng sím hay b¶n ®­îc ®Èy nhanh, bÊt chÊp c¶ møc tiÒn c«ng t­¬ng ®èi cao. Tõ muén råi còng sÏ rêi bá ®­îc. §Ó söa ch÷a t×nh tr¹ng ®ã ë c¸c ®ã, cã thÓ kÕt luËn - nh­ A.XmÝt ®· lµm, vµo thêi kú cña «ng nÒn thuéc ®Þa, ChÝnh phñ Anh, c¸i chÝnh phñ ©n cÇn nh­ mét ng­êi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cßn ®ang ë trong thêi kú rÊt non trÎ, - r»ng cha, c¸ch ®©y kh«ng l©u ®· theo c¸i mµ ng­êi ta gäi lµ lý luËn sù tÝch luü nhanh chãng cña t­ b¶n ph¶i lµm nghiªng c¸n c©n vÒ hiÖn ®¹i vÒ viÖc thùc d©n ho¸ chñ tr­¬ng n©ng vät mét c¸ch gi¶ phÝa c«ng nh©n, v× nã ®¶m b¶o mét l­îng cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ t¹o gi¸ c¶ ®Êt ®ai ë c¸c thuéc ®Þa nh»m ng¨n c¶n c«ng nh©n lµm lao ®éng cña hä. T¸n ®ång quan ®iÓm Êy, nhiÒu t¸c gi¶ hiÖn ®¹i thuª biÕn thµnh n«ng d©n ®éc lËp mét c¸ch qu¸ nhanh chãng. lÊy lµm ng¹c nhiªn khi thÊy r»ng, mÆc dï trong 20 n¨m võa qua t­ b¶n Anh ®· t¨ng lªn nhanh h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng Nh­ng chóng ta h·y xÐt ®Õn c¸c n­íc v¨n minh l©u ®êi, ë ®ã nh©n khÈu ë Anh, nh­ng tiÒn c«ng ®· t¨ng lªn kh«ng nhiÒu ®Õn t­ b¶n thèng trÞ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. H·y lÊy viÖc t¨ng nh­ vËy. Nh­ng cïng mét lóc víi sù tiÕn bé cña tÝch luü th× còng tiÒn c«ng cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp ë Anh tõ n¨m 1849 ®Õn n¨m diÔn ra mét sù thay ®æi ngµy cµng t¨ng trong c¬ cÊu cña t­ b¶n. 1859 lµm vÝ dô. HËu qu¶ cña viÖc t¨ng tiÒn c«ng ®ã nh­ thÕ nµo? P hÇn cña tæng t­ b¶n gåm cã t­ b¶n bÊt biÕn - m¸y mãc, nguyªn Nh÷ng phÐc-mi-ª ®· kh«ng thÓ nh­ «ng b¹n OÐt-xt¬n cña chóng liÖu, ®ñ mäi thø t­ liÖu s¶n xuÊt, - ngµy cµng t¨ng lªn nhiÒu h¬n ta khuyªn hä, n©ng cao gi¸ trÞ cña lóa m× vµ thËm chÝ còng kh«ng so víi phÇn kia cña t­ b¶n dïng ®Ó tr¶ tiÒn c«ng hay ®Ó mua lao thÓ n©ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña lóa m× lªn ®­îc. Tr¸i l¹i, hä ph¶i ®éng. Quy luËt ®ã ®· ®­îc B¸c-t¬n, Ri-c¸c-®«, Xi-xm«n-®i, gi¸o s­ ®µnh chÞu sù gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ Êy. Nh­ng trong 11 n¨m Êy, hä Ri-sít Gi«n-x¬, gi¸o s­ Ram-x©y SÐc-buy-li-ª vµ nhiÒu ng­êi ®· dïng nh÷ng m¸y mãc ®ñ c¸c lo¹i, b¾t ®Çu ¸p dông nh÷ng kh¸c x¸c lËp Ýt nhiÒu chÝnh x¸c. ph­¬ng ph¸p khoa häc h¬n, biÕn mét phÇn ®Êt cµy cÊy ®­îc thµnh
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 208 209 c.m¸c TiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn N Õu tû lÖ ban ®Çu gi÷a hai bé phËn cÊu thµnh Êy cña t­ b¶n lµ nh­ mét hµng hãa. NÕu c«ng nh©n rót lui mét c¸ch hÌn nh¸t trong 1:1, th× trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã cña c«ng nghiÖp, nã sÏ nh÷ng cuéc xung ®ét hµng ngµy víi t­ b¶n th× ch¾c ch¾n lµ hä sÏ mÊt kh¶ n¨ng më ®Çu mét phong trµo réng lín h¬n nµo ®ã. trë thµnh 5:1, v.v.. NÕu trong tæng t­ b¶n lµ 600, 300 ®­îc bá vµo c«ng cô, nguyªn liÖu, v.v., vµ 300 vµo tiÒn c«ng, muèn t¹o ra mét §ång thêi, - ngay c¶ khi hoµn toµn kh«ng nãi ®Õn sù n« dÞch l­îng cÇu lµ 600 c«ng nh©n, chø kh«ng ph¶i lµ 300, th× chØ cÇn cña c«ng nh©n mét c¸ch phæ biÕn, g¾n liÒn víi chÕ ®é lao ®éng lµm t¨ng gÊp ®«i tæng sè t­ b¶n lµ ®­îc. Nh­ng nÕu vÒ sau trong mét thuª, - giai cÊp c«ng nh©n còng kh«ng nªn thæi phång nh÷ng kÕt t­ b¶n lµ 600, 500 ®­îc bá vµo m¸y mãc, vËt liÖu, v.v., th× chØ cã qu¶ cuèi cïng cña cuéc ®Êu tranh hµng ngµy Êy. Hä kh«ng ®­îc 100 lµ ®­îc bá vµo tiÒn c«ng, th× sÏ ph¶i t¨ng t­ b¶n ®ã tõ 600 lªn quªn r»ng trong cuéc ®Êu tranh hµng ngµy Êy, hä chØ ®Êu tranh ®Õn 3 600 míi t¹o ra ®­îc mét l­îng cÇu lµ 600 c«ng nh©n, chø chèng nh÷ng hËu qu¶ chø kh«ng ph¶i chèng nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng ph¶i lµ 300. V× vËy, trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ®Î ra nh÷ng hËu qu¶ ®ã; r»ng hä chØ k×m h·m sù vËn ®éng ®i nghiÖp, l­îng cÇu vÒ lao ®éng kh«ng ®i ®«i víi tÝch luü t­ b¶n. xuèng, chø kh«ng thay ®æi chiÒu h­íng cña sù vËn ®éng ®ã, r»ng ThËt ra, l­îng cÇu ®ã sÏ t¨ng lªn, nh­ng theo mét tû lÖ lu«n lu«n hä chØ dïng nh÷ng ph­¬ng thuèc ch÷a t¹m thêi, chø kh«ng ph¶i gi¶m xuèng so víi sù t¨ng lªn cña tæng t­ b¶n. trÞ khái bÖnh. V× vËy, hä kh«ng ®­îc chØ tù giíi h¹n trong nh÷ng cuéc xung ®ét du kÝch kh«ng tr¸nh ®­îc ®ã, nh÷ng cuéc xung ®ét Mét vµi ®iÒu nhËn xÐt Êy còng ®ñ ®Ó chøng tá r»ng chÝnh sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i tÊt ph¶i lµm cho c¸n c©n nµy kh«ng ngõng n¶y sinh do nh÷ng sù tÊn c«ng kh«ng bao giê ngµy cµng nghiªng vÒ phÝa t­ b¶n, cã h¹i cho c«ng nh©n, r»ng do ngõng cña t­ b¶n hay nh÷ng sù thay ®æi cña thÞ tr­êng. Hä ph¶i ®ã, khuynh h­íng chung cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa hiÓu r»ng víi tÊt c¶ c¸i c¶nh cïng khæ mµ chÕ ®é hiÖn t¹i mang kh«ng ph¶i lµ n©ng cao møc trung b×nh cña tiÒn c«ng lªn, mµ lµ theo nã, chÕ ®é Êy ®ång thêi còng t¹o ra nh÷ng ® iÒu kiÖn vËt chÊt h¹ thÊp møc Êy xuèng, nghÜa lµ trªn mét møc ®é nhiÒu hay Ýt h¹ vµ nh÷ng h ×nh th¸i x· héi cÇn thiÕt cho sù x©y dùng l¹i x· héi vÒ thÊp gi¸ trÞ lao ®éng xuèng tíi giíi h¹n tèi thiÓu. N h­ng nÕu t×nh mÆt kinh tÕ. Thay cho khÈu hiÖu b ¶o thñ "TiÒn c«ng c«ng b»ng h×nh thùc tÕ trong chÕ ®é Êy cã khuynh h­íng nh­ vËy, thÕ th× cho mét ngµy lao ®éng c«ng b»ng!", h ä ph¶i viÕt lªn l¸ cê cña ph¶i ch¨ng ®iÒu ®ã cã nghÜa r»ng giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tõ bá m×nh khÈu hiÖu c¸ch m¹ng: " Xo¸ bá chÕ ®é lao ®éng lµm thuª!". cuéc ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng sù x©m ph¹m cã tÝnh chÊt ¨n c­íp cña t­ b¶n vµ chÊm døt nh÷ng ý ®Þnh lîi dông nh÷ng c¬ héi cã S au b¶n tr×nh bµy rÊt dµi vµ, t«i e r»ng rÊt mÖt ãc nµy, mµ ®­îc ®Ó c¶i thiÖn t¹m thêi t×nh c¶nh cña m×nh? NÕu hä lµm nh­ thÕ th× hä ®· tho¸i ho¸ thµnh rÆt mét ®¸m ®«ng nh÷ng kÎ ®ãi khæ h­ háng, kh«ng ph­¬ng cøu ch÷a. T«i thiÕt nghÜ lµ t«i ®· chøng minh r»ng cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n ®Ó ®ßi møc tiÒn c«ng lµ g¾n liÒn víi toµn bé chÕ ®é lao ®éng lµm thuª, r»ng 99 trong 100 tr­êng hîp, nh÷ng cè g¾ng cña hä nh»m t¨ng tiÒn c«ng chØ lµ nh÷ng cè g¾ng ®Ó duy tr× sè tiÒn hiÖn tr¶ cho gi¸ trÞ cña lao ®éng, r»ng sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh víi c¸c nhµ t­ b¶n vÒ gi¸ c¶ cña lao ®éng n»m ë trong t×nh c¶nh cña c«ng nh©n, t×nh c¶nh buéc hä ph¶i tù b¸n m×nh
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 211 210 c.m¸c t«i buéc ph¶i tiÕn hµnh ®Ó lµm s¸ng tá vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ang th¶o luËn, t«i xin kÕt thóc b¶n b¸o c¸o cña m×nh b»ng ®Ò nghÞ th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y: 1) ViÖc t¨ng lªn mét c¸ch phæ biÕn cña møc tiÒn c«ng sÏ lµm cho tû suÊt phæ biÕn cña lîi nhuËn h¹ xuèng, nh­ng nãi chung, Ph.¡ng-ghen kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ c¸c hµng hãa. 2) Xu h­íng chung cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng Giai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× ph¶i lµ n©ng cao mµ lµ h¹ thÊp møc trung b×nh cña tiÒn c«ng. Tíi ba lan?140 3) C¸c héi c«ng liªn ho¹t ®éng mét c¸ch cã kÕt qu¶ víi t­ c¸ch lµ nh÷ng trung t©m chèng l¹i sù tÊn c«ng cña t­ b¶n. Hä thÊt b¹i mét phÇn lµ do sö dông kh«ng ®óng søc m¹nh cña m×nh. Cßn nãi I chung hä thÊt b¹i lµ v× tù h¹n chÕ trong mét cuéc chiÕn ®Êu du Göi «ng tæng biªn tËp b¸o "commonwealth" kÝch chèng nh÷ng hËu qu¶ cña chÕ ®é hiÖn cã, chø kh«ng ®ång thêi t×m c¸ch lµm thay ®æi chÕ ®é Êy, kh«ng dïng nh÷ng lùc l­îng T h­a Ngµi, cã tæ chøc cña m×nh lµm mét ®ßn bÈy ®Ó gi¶i phãng h¼n giai cÊp ë kh¾p tÊt c¶ nh÷ng n¬i nµo mµ giai cÊp c«ng nh©n tham gia c«ng nh©n, nghÜa lµ ®Ó xo¸ bá h¼n chÕ ®é lao ®éng lµm thuª. mét c¸ch ®éc lËp vµo c¸c phong trµo chÝnh trÞ, th× chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña hä ngay tõ ®Çu ®· ®­îc biÓu hiÖn trong mÊy ch÷: phôc håi l¹i n­íc Ba Lan. T×nh h×nh lµ nh­ vËy ®èi víi phong trµo HiÕn ch­¬ng trong suèt thêi gian nã tån t¹i; t×nh h×nh lµ nh­ vËy ®èi víi c«ng nh©n Ph¸p rÊt l©u tr­íc n¨m 1849 vµ trong n¨m 1848 ®¸ng ghi nhí, khi mµ ngµy 15 th¸ng N¨m hä kÐo ®Õn Quèc héi lËp hiÕn víi tiÕng h« "Vive la Pologne!" - Ba Lan mu«n n¨m!141 T×nh h×nh lµ nh­ vËy ngay c¶ ë §øc, n¬i mµ trong n¨m 1848 vµ 1849 c¸c c¬ quan b¸o chÝ cña giai cÊp c«ng nh©n ®ßi ph¶i tiÕn hµnh chiÕn tranh víi n­íc Nga ®Ó phôc håi l¹i Ba Lan 142. HiÖn nay t×nh h×nh còng nh­ vËy, chØ trõ mét ngo¹i lÖ mµ d­íi ®©y chóng t«i sÏ nãi ®Õn tØ mØ h¬n. C«ng nh©n ch©u ¢u nhÊt trÝ tuyªn bè viÖc phôc håi Ba Lan lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña b¶n c­¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña hä, lµ mét yªu s¸ch biÓu hiÖn mét c¸ch næi bËt nhÊt chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña hä. Giai cÊp t­ s¶n thËt ra còng ®· vµ vÉn cßn cã "c¶m t×nh" víi ng­êi Ba Lan; nh­ng mèi c¶m t×nh Êy ® · kh«ng ng¨n c¶n nã bá r¬i Ba Lan trong c¬n
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 212 213 ph.¨ng-ghen Giai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-I h o¹n n¹n trong nh÷ng n¨m 1831, 1846 vµ 1863, h¬n n÷a, ®· trªn toµn thÕ giíi cña tÊt c¶ c¸c d©n téc. §ã lµ nh÷ng lêi buéc téi cña hä144. NÕu vøt bá nh÷ng c©u nãi d©n chñ cña hä ®i, th× cã thÓ kh«ng ng¨n c¶n nã, trªn lêi nãi th× bªnh vùc lîi Ých cña Ba Lan, nh­ng l¹i ®Ó cho nh÷ng kÎ thï ®éc ¸c nhÊt cña Ba Lan, nh÷ng con thÊy ngay lµ hä nh¾c l¹i ®óng tõng lêi tõng ch÷ nh÷ng g× mµ ph¸i ng­êi thuéc lo¹i nh­ hu©n t­íc Pan-míc-xt¬n, trªn thùc tÕ lµ b¶o thñ cùc ®oan ë tÊt c¶ c¸c n­íc ®· nãi vÒ Ba Lan vµ Nga. nh÷ng kÎ ®ång lo· cña Nga, ®­îc tù do hµnh ®éng. Nh­ng th¸i ®é Nh÷ng lêi buéc téi lo¹i Êy kh«ng ®¸ng ®Ó b¸c bá; nh­ng v× chóng cña giai cÊp c«ng nh©n th× kh¸c. Hä muèn sù can thiÖp, chø kh«ng xuÊt ph¸t tõ mét bé phËn cña giai cÊp c«ng nh©n, dï ®ã lµ mét bé ph¶i sù kh«ng can thiÖp; hä muèn chiÕn tranh víi Nga v× n­íc phËn nhá nhÊt, cho nªn còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vÊn ®Ò Ba Lan Nga can thiÖp vµo c«ng viÖc cña Ba Lan; vµ hä ®· chøng minh - Nga mét lÇn n÷a vµ luËn chøng cho c¸i mµ tõ nay cã thÓ gäi lµ ®iÒu ®ã mçi lÇn ng­êi Ba Lan ®øng lªn chèng l¹i nh÷ng kÎ ¸p bøc chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña c¸c c«ng nh©n liªn hiÖp ë ch©u ¢u. m×nh. ChØ míi ®©y th«i, Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ cßn biÓu Nh­ng t¹i sao khi nãi ®Õn Ba Lan bao giê chóng ta còng chØ lé ®Çy ®ñ h¬n n÷a c¸i t×nh c¶m phæ biÕn cã tÝnh chÊt b¶n n¨ng nh¾c ®Õn mét m×nh n­íc Nga? Ch¼ng lÏ hai c­êng quèc ë §øc - cña giai cÊp mµ héi lµ ng­êi ®¹i diÖn, khi ghi lªn trªn ngän cê cña n­íc ¸ o vµ n­íc Phæ - ®· kh«ng tham gia vµo viÖc c­íp bãc Ba Lan, m×nh: "Chèng l¹i sù ®e do¹ cña Nga ®èi víi ch©u ¢u - phôc håi l¹i Ba Lan!"143 . hay sao? Ch¼ng lÏ hä còng kh«ng k×m gi÷ mét phÇn cña Ba Lan d­íi ¸ch n« dÞch vµ kh«ng cïng víi n­íc Nga tham gia vµo viÖc ®µn C­¬ng lÜnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i Êy cña c«ng nh©n T©y ¢u vµ ¸p mäi phong trµo d©n téc Ba Lan, hay sao? Trung ¢u ®· ®­îc sù nhÊt trÝ t¸n thµnh cña giai cÊp mµ b¶n Mäi ng­êi ®Òu biÕt râ lµ ¸ o ®· kiªn tr× ®ßi ®øng ngoµi vÊn ®Ò Ba c­¬ng lÜnh Êy ®· ®­îc göi ®Õn, trõ mét ngo¹i lÖ nh­ ®· nãi. Lan nh­ thÕ nµo vµ nã ®· chèng l¹i nh÷ng kÕ ho¹ch chia c¾t cña Trong c«ng nh©n Ph¸p cã mét thiÓu sè nhá nh÷ng ng­êi theo tr­êng ph¸i cña P.Gi.Pru-®«ng qu¸ cè. Tr­êng ph¸i nµy in toto1* Nga vµ Phæ trong mét thêi gian l©u nh­ thÕ nµo. Ba Lan lµ mét b¹n kh¸c biÖt víi ®a sè c«ng nh©n tiªn tiÕn vµ cã suy nghÜ; nã tuyªn ®ång minh tù nhiªn cña ¸ o chèng l¹i Nga. KÓ tõ khi n­íc Nga trë bè nh÷ng c«ng nh©n nµy lµ nh÷ng ng­êi ngu ngèc dèt n¸t vµ thµnh mét lùc l­îng ®¸ng sî, th× thËt kh«ng cã g× ®¸p øng lîi Ých cña trong phÇn lín c¸c vÊn ®Ò nã gi÷ nh÷ng ý kiÕn hoµn toµn tr¸i ¸o h¬n lµ viÖc duy tr× Ba Lan nguyªn vÑn gi÷a ¸o vµ c¸i ®Õ chÕ míi ng­îc víi ý kiÕn cña hä. §èi víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña hä nã ®ang m¹nh lªn ®ã. Vµ chØ ®Õn khi ¸o thÊy r»ng sè phËn cña Ba Lan còng cã th¸i ®é nh­ thÕ. §ãng vai c¸c quan toµ xö n­íc Ba Lan ®· ®­îc quyÕt ®Þnh råi, r»ng c¶ hai c­êng quèc kh¸c,víi sù tham gia bÞ ¸p bøc, ph¸i Pru-®«ng ®· tuyªn ¸n ®Êt n­íc nµy gièng nh­ c¸c cña nã hay kh«ng cã sù tham gia cña nã, còng ®· quyÕt ®Þnh tiªu diÖt viªn båi thÈm ë Xtª-li-brÝt-gi¬: "ThËt lµ ®¸ng ®êi!" Hä th¸n phôc Ba Lan, th× chØ ®Õn lóc ®ã, v× tinh thÇn tù vÖ, ¸o míi liªn kÕt víi hä Nga lµ ®Êt n­íc vÜ ®¹i cña t­¬ng lai, lµ c­êng quèc tiªn tiÕn nhÊt ®Ó kh«ng bÞ mÊt phÇn trong viÖc ph©n chia l·nh thæ. Nh­ng ngay trªn tr¸i ®Êt, bªn c¹nh nã mét n­íc kh«ng ®¸ng kÓ nh­ Hîp n¨m 1815, ¸ o ®· ñng hé viÖc phôc håi l¹i n­íc Ba Lan ®éc lËp; n¨m chóng quèc thËt kh«ng ®¸ng ®­îc nh¾c tíi. Hä ®· buéc téi Héi 1831 vµ 1863, ¸o ®· s½n sµng chiÕn ®Êu cho viÖc ®ã vµ tõ chèi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ lµ ®· vå lÊy nguyªn t¾c d©n phÇn cña m×nh ë Ba Lan, víi ®iÒu kiÖn lµ Anh vµ Ph¸p ®ång ý ñng téc cña B«-na-p¸c-t¬ vµ tuyªn bè nh©n d©n Nga ®é l­îng lµ hé m×nh. Trong thêi gian cuéc ChiÕn tranh Cr­m t×nh h×nh còng ®øng ë ngoµi ranh giíi cña ch©u ¢u v¨n minh, - mµ ®ã lµ mét téi nh­ vËy. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®­îc nãi lªn kh«ng ph¶i ®Ó biÖn nÆng chèng l¹i c¸c nguyªn t¾c cña nÒn d©n chñ vµ t×nh h÷u nghÞ 1 *- hoµn toµn.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 214 215 ph.¨ng-ghen G iai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-II II h é cho chÝnh s¸ch chung cña ChÝnh phñ ¸ o. ¸ o th­êng hay chøng minh r»ng viÖc ¸p bøc nh÷ng d©n téc yÕu h¬n lµ mét thãi quen Göi «ng tæng biªn tËp b¸o "commonwealth" cña c¸c vua chóa ¸ o. Nh­ng trong vÊn ®Ò Ba Lan th× b¶n n¨ng tù N g­êi ta nãi r»ng ®ßi ®éc lËp cho Ba Lan cã nghÜa lµ thõa nhËn b¶o tån tá ra m¹nh h¬n lßng thÌm kh¸t nh÷ng ®Êt ®ai míi hoÆc "nguyªn t¾c d©n téc", vµ nguyªn t¾c d©n téc lµ mét ®iÒu ph¸t c¸c thãi quen cña c¸c vua chóa. V× vËy hiÖn nay kh«ng nªn nãi minh cña B«-na-p¸c-t¬ ®­îc nÆn ra ®Ó ñng hé chÕ ®é chuyªn chÕ ®Õn n­íc ¸ o. cña Na-p«-lª-«ng ë Ph¸p. VËy th× "nguyªn t¾c d©n téc" Êy lµ g×? Cßn vÒ n­íc Phæ th× phÇn Ba Lan thuéc Phæ qu¸ bÐ nhá ®Ó cã Do nh÷ng hiÖp ­íc n¨m 1815 biªn giíi cña c¸c n­íc ch©u ¢u thÓ cã mét tÇm quan träng lín. Ng­êi b¹n vµ ng­êi ®ång minh kh¸c nhau chØ ®­îc x¸c lËp theo nh÷ng ®ßi hái cña giíi ngo¹i giao, cña nã, n­íc Nga, ®· khÐo t×m ®­îc c¸ch g¹t nã ra khái chÝn vµ chñ yÕu lµ theo nh÷ng ®ßi hái cña c­êng quèc m¹nh nhÊt håi phÇn m­êi ®Êt ®ai mµ nã ®· nhËn ®­îc trong ba lÇn ph©n chia. ®ã trªn lôc ®Þa - n­íc Nga. Ng­êi ta ®· kh«ng hÒ chó ý ®Õn Nh­ng phÇn Ýt ái cßn l¹i trong tay nã còng ®ang ®Ì nÆng lªn nã nguyÖn väng, lîi Ých, còng nh­ sù kh¸c biÖt vÒ d©n téc cña d©n c­. nh­ mét c¬n ¸c méng. PhÇn ®ã ®· buéc Phæ vµo chiÕc xe chiÕn B»ng c¸ch ®ã, Ba Lan ®· bÞ ph©n chia, §øc ®· bÞ ph©n chia, I-ta-li-a th¾ng cña Nga; v× nã mµ ChÝnh phñ Phæ ngay c¶ trong nh÷ng ®· bÞ ph©n chia, Êy lµ hoµn toµn ch­a kÓ ®Õn rÊt nhiÒu d©n téc n¨m 1863 vµ 1864 ®· cã thÓ vi ph¹m ph¸p luËt mµ kh«ng bÞ trë nhá h¬n, sèng ë §«ng Nam ch©u ¢u mµ håi bÊy giê Ýt ng­êi biÕt ng¹i g×, nã ®· cã thÓ xóc ph¹m ®Õn tù do c¸ nh©n, ®Õn quyÒn héi ®Õn. V× thÕ, ®èi víi Ba Lan, §øc vµ I-ta-li-a b­íc ®Çu tiªn nhÊt häp vµ quyÒn tù do b¸o chÝ ë Ba Lan thuéc Phæ, råi sau ®ã lµ ë cña mäi phong trµo chÝnh trÞ lµ cè g¾ng kh«i phôc l¹i sù thèng tÊt c¶ nh÷ng vïng kh¸c cña ®Êt n­íc; nã ®· lµm háng hoµn toµn nhÊt d©n téc mµ nÕu kh«ng cã th× ®êi sèng d©n téc chØ lµ mét c¸i phong trµo tù do cña giai cÊp t­ s¶n, giai cÊp v× sî mÊt m¶nh ®Êt bãng. Vµ khi c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cÊp tiÕn - sau cuéc ®µn réng mét vµi dÆm vu«ng ë biªn giíi phÝa ®«ng mµ ®· cho phÐp ¸p nh÷ng m­u toan c¸ch m¹ng ë I-ta-li-a vµ T©y Ban Nha trong chÝnh phñ ®Æt ng­êi Ba Lan ra ngoµi vßng ph¸p luËt. C«ng nh©n nh÷ng n¨m 1821 - 1823 vµ mét lÇn n÷a sau cuéc C¸ch m¹ng kh«ng nh÷ng chØ riªng ë Phæ mµ c¶ ë toµn §øc, h¬n tÊt c¶ c«ng th¸ng B¶y n¨m 1830 ë Ph¸p - ë phÇn lín ch©u ¢u v¨n minh liªn nh©n mét n­íc nµo kh¸c, ®· quan t©m ®Õn viÖc phôc håi Ba Lan l¹c víi nhau vµ cè g¾ng th¶o ra mét lo¹i c­¬ng lÜnh chung, th× vµ trong tÊt c¶ mäi phong trµo c¸ch m¹ng hä ®· chøng tá r»ng hä khÈu hiÖu chung cña hä lµ gi¶i phãng vµ thèng nhÊt c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vµ bÞ chia c¾t145 . T×nh h×nh còng nh­ vËy trong n¨m 1848, cã ý thøc vÒ viÖc ®ã. Phôc håi l¹i Ba Lan ®èi víi hä cã nghÜa lµ khi con sè c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc l¹i t¨ng thªm mét d©n téc n÷a, cô gi¶i phãng ®Êt n­íc cña chÝnh hä khái t×nh tr¹ng ch­ hÇu lÖ thÓ lµ Hung-ga-ri. DÜ nhiªn lµ kh«ng thÓ cã hai ý kiÕn vÒ quyÒn thuéc vµo Nga. Do ®ã, chóng t«i cho r»ng Phæ còng kh«ng ph¶i lµ cña mçi tæ chøc quèc gia trong nh÷ng tæ chøc quèc gia lín ë bÞ c¸o chñ yÕu. Khi giai cÊp c«ng nh©n Nga (nÕu nh­ ë n­íc nµy ch©u ¢u ®­îc ®Þnh ®o¹t vËn mÖnh cña m×nh trong tÊt c¶ c¸c cã mét giai cÊp c«ng nh©n nh­ thÕ, theo ý nghÜa mµ ng­êi ta c«ng viÖc néi bé, mét c¸ch ®éc lËp víi c¸c n­íc l¸ng giÒng cña hiÓu nã ë T©y ¢u) sÏ ®­a ra mét c­¬ng lÜnh chÝnh trÞ vµ trong m×nh, chõng nµo viÖc ®ã kh«ng vi ph¹m nÒn tù do cña c¸c n­íc c­¬ng lÜnh ®ã cã yªu cÇu gi¶i phãng Ba Lan - th× khi ®ã, vµ chØ kh¸c. QuyÒn ®ã qu¶ thùc lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n khi ®ã, n­íc Nga víi t­ c¸ch lµ mét d©n téc míi kh«ng bÞ chóng cña nÒn tù do cho tÊt c¶ mäi ng­êi ë trong n­íc. LiÖu n­íc ta nh¾c tíi n÷a, vµ sÏ chØ cßn cã ChÝnh phñ Nga hoµng lµ bÞ buéc §øc, ch¼ng h¹n, cã thÓ v­¬n tíi tù do vµ thèng nhÊt ®­îc ch¨ng téi mµ th«i. nÕu nh­ còng trong thêi gian ®ã nã l¹i gióp cho ¸ o trùc tiÕp hoÆc
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 216 217 ph.¨ng-ghen G iai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-II th«ng qua c¸c n­íc ch­ hÇu cña nã, k×m h·m n­íc I-ta-li-a trong kh¸c nhau n»m d­íi sù cai qu¶n cña mét chÝnh phñ. XÐt vÒ mÆt d©n téc th× râ rµng ng­êi Ken-t¬ ë Th­îng Xcèt-len vµ ng­êi vßng n« lÖ? V× r»ng sù sôp ®æ cña nÒn qu©n chñ ¸ o lµ ®iÒu kiÖn Van-li-xi kh¸c víi ng­êi Anh, nh­ng kh«ng ai gäi nh÷ng tµn d­ ®Çu tiªn cña sù thèng nhÊt n­íc §øc! cña nh÷ng d©n téc ®· biÕn mÊt tõ l©u nay, hay thËm chÝ c¶ nh÷ng C¸i quyÒn ®­îc ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ ®ã cña c¸c tæ chøc quèc gia ng­êi Ken-t¬ xø Br¬-ta-nh¬ ë Ph¸p n÷a - lµ nh÷ng d©n téc. H¬n lín ë ch©u ¢u ®· ®­îc giíi d©n chñ ch©u ¢u thõa nhËn, lÏ tÊt n÷a, kh«ng mét ranh giíi quèc gia nµo l¹i ¨n khíp víi ranh giíi tù nhiªn kh«ng thÓ kh«ng nhËn ®­îc mét sù thõa nhËn gièng nh­ nhiªn cña mét d©n téc nhá, tøc lµ víi ranh giíi ng«n ng÷. Cã rÊt thÕ, ®Æc biÖt lµ cña giai cÊp c«ng nh©n. Trªn thùc tÕ ®iÒu ®ã chØ cã nhiÒu ng­êi ë bªn ngoµi n­íc Ph¸p mµ tiÕng mÑ ®Î l¹i lµ tiÕng nghÜa lµ thõa nhËn r»ng c¸c d©n téc lín kh¸c, râ rµng lµ cã søc Ph¸p, còng nh­ ë bªn ngoµi n­íc §øc cã rÊt nhiÒu ng­êi nãi tiÕng sèng, còng cã ®óng nh÷ng quyÒn tån t¹i ®éc lËp vÒ mÆt d©n téc mµ §øc; vµ ch¾c h¼n trong t­¬ng lai t×nh h×nh ®ã còng vÉn cßn. Mét c«ng nh©n cña mçi n­íc riªng biÖt ®· ®ßi cho m×nh. Nh­ng sù kÕt qu¶ tù nhiªn cña sù ph¸t triÓn lÞch sö phøc t¹p vµ chËm ch¹p thõa nhËn Êy vµ mèi c¶m t×nh ®èi víi nh÷ng kh¸t väng d©n téc chØ mµ ch©u ¢u ®· tr¶i qua trong thiªn niªn kû gÇn ®©y lµ hÇu nh­ cã ®èi víi c¸c d©n téc lín vµ ®­îc lÞch sö x¸c ®Þnh râ rµng ë ch©u mçi d©n téc lín ®Òu ph¶i tõ gi· mét vµi bé phËn bªn ngoµi cña c¬ ¢u; ®ã lµ I-ta-li-a, Ba Lan, §øc vµ Hung-ga-ri, Ph¸p, T©y Ban thÓ m×nh ®· t¸ch khái cuéc sèng d©n téc vµ phÇn lín nhËp vµo Nha, Anh, c¸c n­íc ë Xc¨ng-®i-na-v¬ kh«ng bÞ chia c¾t mµ còng cuéc sèng d©n téc cña mét nh©n d©n kh¸c vµ kh«ng muèn hîp kh«ng n»m d­íi sù thèng trÞ cña n­íc ngoµi - chØ quan t©m ®Õn nhÊt trë l¹i víi c¸i gèc chÝnh cña hä n÷a. Ng­êi §øc ë Thôy SÜ vµ vÊn ®Ò nµy mét c¸ch gi¸n tiÕp; cßn vÒ n­íc Nga th× ng­êi ta chØ An-da-x¬ kh«ng muèn s¸p nhËp vµo n­íc §øc, còng nh­ ng­êi cã thÓ nh¾c ®Õn nh­ lµ ng­êi chñ cña mét sè l­îng to lín nh÷ng Ph¸p ë BØ vµ Thôy SÜ kh«ng muèn s¸p nhËp vµo n­íc Ph¸p vÒ mÆt tµi s¶n ®· ®¸nh c¾p ®­îc mµ nã sÏ ph¶i tr¶ l¹i trong ngµy thanh chÝnh trÞ. Vµ, cuèi cïng, viÖc trong phÇn lín c¸c tr­êng hîp, c¸c to¸n. d©n téc kh¸c nhau, ®· h×nh thµnh vÒ mÆt chÝnh trÞ, ®Òu thu nhËn mét sè thµnh phÇn ngo¹i lai nµo ®ã, cã mét ®iÒu lîi kh«ng nhá: Sau coup d' Ðtat1* n ¨m 1851, Lu-i Na-p«-lª-«ng, vÞ hoµng ®Õ nh÷ng thµnh phÇn nµy h×nh thµnh nªn c¸i kh©u nèi liÒn víi trÞ v× "nhê ¬n chóa vµ ý nguyÖn cña nh©n d©n", buéc ph¶i ph¸t nh÷ng ng­êi l¸ng giÒng cña hä vµ ®em l¹i sù ®a d¹ng vµ tÝnh chÊt minh ra mét c¸i tªn rÊt kªu mang vÎ d©n chñ vµ d©n gian cho ®ång nhÊt qu¸ ®¬n ®iÖu cña tÝnh c¸ch d©n téc. chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña h¾n. Cßn cã g× cã thÓ tèt h¬n lµ viÕt Nh­ vËy lµ ë ®©y chóng ta thÊy sù kh¸c biÖt gi÷a "nguyªn t¾c "nguyªn t¾c d©n téc" lªn trªn ngän cê cña m×nh? Mçi d©n téc nhá d ©n téc " vµ c¸i luËn ®iÓm l©u ®êi cña giíi d©n chñ vµ cña giai ph¶i lµ ng­êi chñ cña vËn mÖnh riªng cña m×nh; mçi bé phËn cÊp c«ng nh©n vÒ quyÒn cña c¸c d©n téc l ín ë ch©u ¢u ®­îc tån biÖt lËp cña mét d©n téc nµo ®ã ®Òu ®­îc phÐp nhËp vµo tæ quèc t¹i riªng rÏ vµ ®éc lËp. "Nguyªn t¾c d©n téc" hoµn toµn kh«ng ®¶ lín cña m×nh - cßn g× cã thÓ tù do h¬n? Nh­ng, xin h·y chó ý, - ®éng g× ®Õn vÊn ®Ò lín vÒ quyÒn tån t¹i d©n téc cña c¸c d©n téc giê ®©y vÊn ®Ò kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò c¸c d ©n téc n ÷a, mµ lµ vÊn ®Ò trong lÞch sö ë ch©u ¢u vµ nÕu cã ®¶ ®éng ®Õn th× còng chØ lµ ®Ó c¸c d ©n téc nhá. lµm cho vÊn ®Ò rèi r¾m thªm. Nguyªn t¾c d©n téc ®Ò ra hai lo¹i vÊn ®Ò: mét lµ, c¸c vÊn ®Ò vÒ ranh giíi gi÷a nh÷ng d©n Kh«ng cã n­íc nµo ë ch©u ¢u l¹i kh«ng cã nhiÒu d©n téc nhá téc lín nµy trong lÞch sö, vµ hai lµ, c¸c vÊn ®Ò quyÒn tån t¹i d©n _____________________________________________________________________________________________ 1*- cuéc ®¶o chÝnh.
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 218 219 ph.¨ng-ghen G iai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-II téc ®éc lËp cña rÊt nhiÒu tµn d­ nhá cña nh÷ng téc ®· cã mÆt mét hé cña Nga. TiÕng "gµo thÐt tuyÖt väng" cña nh÷ng ng­êi d©n thêi gian dµi hay ng¾n trªn vò ®µi lÞch sö, nh­ng sau ®ã l¹i biÕn La-plan-®¬ bÞ ¸p bøc vang lªn rÊt to trªn b¸o chÝ Nga, nh­ng nã thµnh mét bé phËn cÊu thµnh cña d©n téc nµy hay d©n téc kh¸c kh«ng ph¸t ra tõ nh÷ng ng­êi du môc bÞ ¸p bøc, mµ lµ tõ nh÷ng m¹nh h¬n, do cã søc sèng lín h¬n mµ cã thÓ v­ît ®­îc nh÷ng trë kÎ tay sai cña Nga. ThËt vËy, b¾t nh÷ng ng­êi La-plan-®¬ khèn khæ nµy ph¶i häc ng«n ng÷ v¨n minh Na Uy hay Thôy §iÓn, chø ng¹i lín h¬n. ý nghÜa ch©u ¢u cña mét nh©n d©n, søc sèng cña nã, kh«ng tù giíi h¹n trong thø ng«n ng÷ cña e-xki-m« man rî cña kh«ng lµ c¸i g× c¶ nÕu xÐt theo quan ®iÓm nguyªn t¾c d©n téc; ®èi hä, th× ®ã qu¶ thËt lµ mét sù ¸p bøc khñng khiÕp. Nguyªn t¾c víi nguyªn t¾c nµy th× Ru-ma-ni ë Va-la-khi, - nh÷ng ng­êi ch­a d©n téc chØ cã thÓ ®­îc ph¸t minh ra thùc sù ë §«ng ¢u, n¬i mµ bao giê cã mét lÞch sö, còng nh­ ch­a bao giê cã nghÞ lùc cÇn thiÕt nh÷ng ®ît sãng x©m l¨ng tõ ch©u ¸ , trong suèt mét ngµn n¨m, ®Ó t¹o ra lÞch sö ®ã, - còng cã ý nghÜa gièng nh­ ng­êi I-ta-li-a víi lÞch sö hai ngh×n n¨m cña hä vµ víi søc sèng d©n téc bÒn v÷ng hÕt ®ît nµy ®Õn ®ît kh¸c, ®· ®Ó l¹i trªn bê nh÷ng ®èng m¶nh cña hä; ng­êi Van-li-xi vµ ng­êi d©n ®¶o Mªn, nÕu hä muèn th× vôn hçn hîp cña c¸c d©n téc mµ ngay c¶ hiÖn nay nhµ d©n téc còng cã quyÒn tån t¹i ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ gièng nh­ ng­êi Anh, häc còng hÇu nh­ kh«ng thÓ ph©n biÖt ®­îc, vµ n¬i mµ ng­êi mÆc dï ®iÒu ®ã cã phi lý ®Õn ®©u ch¨ng n÷a146. TÊt c¶ nh÷ng c¸i Thæ NhÜ Kú, ng­êi Ma-gi-a PhÇn Lan, ng­êi Ru-ma-ni, ng­êi Do ®ã lµ mét ®iÒu hÕt søc phi lý, ®­îc kho¸c cho mét bé ¸o quÇn d©n Th¸i vµ gÇn mét t¸ bé téc Xla-v¬ ®· pha t¹p víi nhau mét c¸ch gian ®Ó ®¸nh lõa nh÷ng ng­êi c¶ tin, lµ mét c©u nãi thuËn tiÖn hÕt søc lén xén. §ã lµ m¶nh ®Êt ®Ó ®Ò xuÊt nguyªn t¾c d©n téc, mµ ng­êi ta cã thÓ sö dông hoÆc vøt bá ®i mét khi hoµn c¶nh ®ßi vµ n­íc Nga ®· ®Ò xuÊt nã nh­ thÕ nµo th× chóng ta sÏ thÊy hái. ngay qua thÝ dô Ba Lan. MÆc dÇu ph¸t minh Êy cã trèng rçng ®Õn ®©u ch¨ng n÷a, nh­ng muèn nghÜ ra nã th× còng cÇn ph¶i cã mét bé ãc th«ng minh h¬n I II bé ãc cña Lu-i Na-p«-lª-«ng. Nguyªn t¾c d©n téc hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ mét ph¸t minh cña B«-na-p¸c-t¬ ®Ó phôc håi Ba lan, mµ Häc thuyÕt d©n téc vËn dông vµo ba lan chØ lµ mét ph¸t minh cña Nga, ®­îc bÞa ra ®Ó thñ tiªu Ba Lan. N h­ sau nµy chóng ta sÏ thÊy, n­íc Nga ®· nuèt chöng phÇn lín B a Lan, gièng nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c ë ch©u ¢u, ®­îc c­ n­íc Ba Lan cò víi c¸i lý do lµ tu©n theo nguyªn t¾c d©n téc. T­ tró bëi nh÷ng ng­êi thuéc c¸c d©n téc kh¸c nhau. Râ rµng lµ t­ëng Êy ®· cã trªn tr¨m n¨m nay, vµ hiÖn nay Nga th­êng xuyªn ng­êi Ba Lan chÝnh cèng, nãi tiÕng Ba Lan, h×nh thµnh khèi ®«ng sö dông nã. Chñ nghÜa §¹i Xla-v¬ lµ c¸i g× ngoµi viÖc Nga vËn trong d©n c­, h¹t nh©n chñ yÕu cña nã. Nh­ng ngay tõ n¨m 1390, n­íc Ba Lan chÝnh cèng ®· bÞ hîp nhÊt víi ®¹i c«ng quèc LÝt-va148 ; dông nguyªn t¾c d©n téc v× lîi Ých cña nã, ®èi víi ng­êi XÐc-bi, ng­êi Cr«-a-xi, ng­êi Ru-xin 147, ng­êi Xl«-va-ki, ng­êi SÐc - vµ tr­íc lÇn chia c¾t cuèi cïng n¨m 1794, c«ng quèc nµy lµ mét bé nh÷ng tµn d­ kh¸c cña c¸c d©n téc Xla-v¬ tr­íc ®©y ë Thæ NhÜ Kú, phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña n­íc céng hoµ Ba Lan. §¹i c«ng quèc Hung-ga-ri vµ §øc. Ngay c¶ hiÖn nay ChÝnh phñ Nga còng ®ang LÝt-va nµy ®­îc c­ tró bëi mét sè lín nh÷ng bé téc kh¸c nhau. C¸c ph¸i tay sai ®i ®Õn ®¸m ng­êi La-plan-®¬ ë miÒn b¾c Na Uy vµ tØnh phÝa b¾c vïng duyªn h¶i Ban-tÝch thuéc vÒ b¶n th©n nh÷ng ng­êi LÝt-va, mét d©n téc nãi mét thø tiÕng kh¸c víi thø tiÕng Thôy §iÓn ®Ó cæ ®éng cho t­ t­ëng "d©n téc PhÇn Lan vÜ ®¹i" trong nh÷ng ng­êi d©n du môc man rî nµy, d©n téc Êy ph¶i ®­îc phôc håi l¹i ë miÒn cùc b¾c ch©u ¢u - dÜ nhiªn lµ d­íi sù b¶o
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 220 221 ph.¨ng-ghen Giai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-III cña ng­êi Xla-v¬ l¸ng giÒng. Nh÷ng ng­êi LÝt-va Êy phÇn lín bÞ thÕ kû XVII thËm chÝ hä ®· chiÕm ®ãng M¸t-xc¬-va trong mét sè n¨m149 . nh÷ng ng­êi d©n di c­ §øc chinh phôc; nh÷ng ng­êi nµy ®Õn l­ît m×nh khã kh¨n l¾m míi tù b¶o vÖ ®­îc m×nh chèng l¹i c¸c ®¹i Sù ®åi b¹i dÇn dÇn vÒ ®¹o ®øc cña giai cÊp quý téc thèng trÞ, c«ng t­íc LÝt-va. H¬n n÷a ë miÒn Nam vµ miÒn §«ng cña V­¬ng viÖc thiÕu søc m¹nh ®Ó ph¸t triÓn giai cÊp t­ s¶n vµ nh÷ng cuéc quèc Ba Lan hiÖn nay lµ ng­êi B¹ch Nga, nãi mét thø tiÕng trung chiÕn tranh th­êng xuyªn tµn ph¸ ®Êt n­íc, cuèi cïng ®· ph¸ vì gian gi÷a tiÕng Ba Lan vµ tiÕng Nga, nh­ng gÇn víi tiÕng Nga søc m¹nh cña Ba Lan. Mét ®Êt n­íc vÉn kh¨ng kh¨ng duy tr× h¬n; vµ cuèi cïng, c¸c tØnh miÒn Nam ®­îc c­ tró bëi nh÷ng ng­êi nguyªn vÑn chÕ ®é x· héi phong kiÕn trong khi tÊt c¶ c¸c n­íc gäi lµ TiÓu Nga, mµ ng«n ng÷ hiÖn nay ®­îc ®a sè nh÷ng häc gi¶ l¸ng giÒng cña nã ®· tiÕn lªn, ®· h×nh thµnh giai cÊp t­ s¶n, ®· cã uy tÝn coi lµ hoµn toµn kh¸c víi ng«n ng÷ §¹i Nga (mµ chóng ph¸t triÓn th­¬ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp vµ dùng lªn nh÷ng thµnh ta th­êng gäi lµ tiÕng Nga). V× vËy, khi cã nh÷ng ng­êi nãi r»ng phè lín - mét ®Êt n­íc nh­ vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái bÞ suy tµn. ®ßi phôc håi Ba Lan cã nghÜa lµ kªu gäi ®Õn nguyªn t¾c d©n téc, Giai cÊp quý téc ®· t hËt sù ® Èy Ba Lan ®Õn chç suy tµn, ®Õn chç th× ®iÒu ®ã chØ chøng minh r»ng hä kh«ng biÕt hä nãi g×, bëi v× suy tµn h¼n. Vµ trong khi ®Èy ®Êt n­íc tíi t×nh tr¹ng Êy, bän quý phôc håi l¹i Ba Lan cã nghÜa lµ phôc håi mét quèc gia bao gåm Ýt téc b¾t ®Çu ®æ lçi cho nhau vµ tù b¸n m×nh vµ b¸n ®Êt n­íc m×nh nhÊt lµ bèn d©n téc kh¸c nhau. cho ng­êi n­íc ngoµi. LÞch sö Ba Lan tõ n¨m 1700 ®Õn n¨m 1772 ch¼ng qua chØ lµ mét biªn niªn sö cña viÖc Nga tiÕm quyÒn thèng Nh­ng vµo thêi kú quèc gia Ba Lan cæ ®­îc thµnh lËp b»ng c¸ch trÞ ë Ba Lan, së dÜ thùc hiÖn ®­îc lµ do tÝnh vô lîi cña giíi quý hîp nhÊt víi LÝt-va, th× n­íc Nga ra sao? Lóc Êy n­íc Nga ®ang téc. Binh lÝnh Nga hÇu nh­ th­êng xuyªn chiÕm gi÷ ®Êt n­íc nµy n»m d­íi gãt ch©n cña qu©n M«ng Cæ x©m l­îc mµ 150 n¨m tr­íc vµ c¸c vua Ba Lan, ngay c¶ khi b¶n th©n kh«ng muèn lµm ng­êi ®ã ng­êi Ba Lan vµ ng­êi §øc, b»ng nh÷ng nç lùc chung, ®· ®uæi ph¶n béi, vÉn ngµy cµng trë thµnh mét thø ®å ch¬i trong tay sø lïi vÒ phÝa ®«ng, bªn kia s«ng §ni-e-pr¬. ChØ sau mét cuéc chiÕn thÇn Nga. Trß ch¬i nµy ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch rÊt cã kÕt qu¶ vµ ®Êu l©u dµi, cuèi cïng c¸c ®¹i c«ng t­íc M¸t-xc¬-va míi vøt bá kÐo dµi l©u ®Õn møc lµ, cuèi cïng, khi Ba Lan bÞ tiªu diÖt, th× ®­îc ¸ch M«ng Cæ vµ b¾t tay vµo viÖc hîp nhÊt rÊt nhiÒu c«ng quèc kh¾p ch©u ¢u ®· kh«ng vang lªn mét lêi ph¶n kh¸ng nµo, vµ tÊt kh¸c nhau cña §¹i Nga thµnh mét quèc gia thèng nhÊt. Nh­ng c¶ chØ tá ra ng¹c nhiªn lµ lµm sao Nga l¹i cã thÓ hµo hiÖp ®Õn møc th¾ng lîi nµy h×nh nh­ chØ lµm t¨ng thªm lßng h¸o danh cña hä. nh­êng l¹i mét ®Êt ®ai lín nh­ vËy cho ¸ o vµ Phæ. C«ng-xt¨ng-ti-n«-pl¬ võa r¬i vµo tay Thæ NhÜ Kú th× ®¹i c«ng t­íc M¸t-xc¬-va ®· vÏ con ®¹i bµng hai ®Çu cña c¸c hoµng ®Õ Bi-d¨ng-x¬ Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh viÖc ph©n chia Êy ®¸ng ®­îc quan t©m vµo quèc huy cña m×nh vµ b»ng c¸ch ®ã tù tuyªn bè m×nh lµ ng­êi ®Æc biÖt. Håi ®ã ë ch©u ¢u ®· cã mét "c«ng luËn" khai s¸ng. MÆc kÕ tôc c¸c hoµng ®Õ Bi-d¨ng-x¬ vµ ng­êi phôc thï cho hä trong t­¬ng dÇu b¸o "Times"150 h åi ®ã cßn ch­a b¾t tay vµo viÖc chÕ t¹o ra thø lai. Tõ ®ã, nh­ mäi ng­êi ®Òu biÕt, ng­êi Nga ®· cè chiÕm Xa-r¬- hµng ®ã, nh­ng c¸i lo¹i c«ng luËn Êy, do ¶nh h­ëng to lín cña gr¸t, thµnh phè cña hoµng ®Õ Nga, nh­ hä gäi C«ng-xt¨ng-ti-n«- §i-®¬-r«, V«n-te, Rót-x« vµ c¸c nhµ v¨n Ph¸p kh¸c cña thÕ kû pl¬ theo ng«n ng÷ cña hä. Sau ®ã nh÷ng ®ång b»ng ph× nhiªu cña XVIII t¹o ra, còng ®· tån t¹i råi. Nga bao giê còng biÕt viÖc cè TiÓu Nga ®· kÝch thÝch lßng thÌm kh¸t th«n tÝnh cña hä; nh­ng tranh thñ c«ng luËn ®øng vÒ phÝa m×nh lµ quan träng nh­ thÕ ng­êi Ba Lan bao giê còng lµ nh÷ng ng­êi dòng c¶m, vµ vµo håi ®ã nµo, vµ nã ®· kh«ng bá lì c¬ héi ®Ó cã ®­îc c«ng luËn Êy. TriÒu còng lµ mét d©n téc m¹nh, kh«ng nh÷ng biÕt tù b¶o vÖ ®Êt n­íc ®×nh £-ca-tª-ri-na II trë thµnh b¶n doanh cña ph¸i khai s¸ng m×nh mµ ®Õn l­ît m×nh cßn biÕt tÊn c«ng nh÷ng n­íc kh¸c: ®Çu
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 222 223 ph.¨ng-ghen Giai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g× tíi ba lan?-III thêi ®ã, ®Æc biÖt lµ ng­êi Ph¸p; n÷ hoµng vµ triÒu ®×nh cña bµ ta ë Ba Lan c¸ch ®©y kho¶ng 100 n¨m råi, vµ ®ã lµ mét mÉu mùc ®· theo nh÷ng nguyªn t¾c khai s¸ng nhÊt, vµ hä ®· ®¸nh lõa ®­îc tuyÖt vêi vÒ chiÕn tranh giai cÊp, khi mµ qu©n lÝnh Nga vµ nh÷ng n«ng n« TiÓu Nga cïng nhau ®i ®èt ch¸y c¸c l©u ®µi cña quý téc c«ng luËn ®Õn møc V«n-te vµ nhiÒu ng­êi kh¸c ®· ca ngîi "n÷ Ba Lan, chØ lµ ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc th«n tÝnh cña Nga; cßn khi hoµng Xª-mi-ra-mÝt ph­¬ng B¾c" Êy vµ ®· tuyªn bè n­íc Nga lµ viÖc th«n tÝnh ®­îc thùc hiÖn th× còng chÝnh nh÷ng qu©n lÝnh Nga ®Êt n­íc tiÕn bé nhÊt trªn thÕ giíi, lµ tæ quèc cña c¸c nguyªn t¾c Êy l¹i ®Èy n«ng n« quay trë l¹i d­íi c¸i ¸ch cña l·nh chóa cña hä. cña ph¸i tù do, lµ ng­êi b¶o vÖ sù khoan dung vÒ t«n gi¸o. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· ®­îc thùc hiÖn nh©n danh sù khoan Sù khoan dung vÒ t«n gi¸o - ®ã lµ mét tõ kh«ng ®ñ ®Ó ®¸nh dung vÒ t«n gi¸o, bëi v× håi bÊy giê nguyªn t¾c d©n téc ch­a trë gôc Ba Lan. Ba Lan bao giê còng cùc kú tù do trong c¸c vÊn ®Ò t«n gi¸o; b»ng chøng vÒ ®iÒu ®ã lµ viÖc ng­êi Do Th¸i ®· t×m thµnh mét mèt ë T©y ¢u. Nh­ng håi bÊy giê ng­êi ta ®· hoa nã ®­îc n¬i tró th©n t¹i ®©y trong khi ë kh¾p c¸c n­íc kh¸c cña lªn tr­íc m¾t nh÷ng n«ng d©n TiÓu Nga vµ tõ ®ã nã ®· ®ãng mét ch©u ¢u hä ®Òu bÞ truy n·. PhÇn lín d©n c­ ë c¸c tØnh phÝa ®«ng vai trß quan träng trong c«ng viÖc cña Ba Lan. Tham väng ®Çu thuéc vÒ ®¹o ChÝnh thèng, cßn ng­êi Ba Lan chÝnh cèng th× theo tiªn vµ chñ yÕu cña Nga lµ hîp nhÊt tÊt c¶ c¸c bé téc Nga l¹i d­íi ®¹o Thiªn chóa. Mét bé phËn ®¸ng kÓ cña nh÷ng ng­êi theo ®¹o quyÒn cña hoµng ®Õ Nga, ng­êi tù x­ng lµ «ng vua chuyªn chÕ cña ChÝnh thèng trong thÕ kû XVI ®· bÞ buéc ph¶i c«ng nhËn quyÒn toµn n­íc Nga (Samodergetz vseckh Rossyiskikh), trong ®ã cã c¶ lùc tèi cao cña gi¸o hoµng; ng­êi ta b¾t ®Çu gäi hä lµ gi¸o ph¸i B¹ch Nga vµ TiÓu Nga. Vµ ®Ó chøng thùc r»ng nh÷ng tham väng liªn hîp, nh­ng nhiÒu ng­êi trong bän hä vÉn duy tr× sù trung cña nã kh«ng ®i xa h¬n ®iÒu ®ã, trong ba lÇn chia c¾t, nã chØ ch¨m thµnh vÒ mäi mÆt ®èi víi t«n gi¸o ChÝnh thèng tr­íc kia cña hä. lo mét c¸ch chu ®¸o ®Õn viÖc s¸p nhËp vµo m×nh c¸c tØnh B¹ch §ã chñ yÕu lµ nh÷ng n«ng n«, trong khi c¸c «ng chñ quý téc cña Nga vµ TiÓu Nga, vµ bá l¹i cho c¸c n­íc ®ång lo· vïng ®Êt do hä th× hÇu hÕt lµ nh÷ng ng­êi theo ®¹o Thiªn chóa; vÒ d©n téc ng­êi Ba Lan c­ tró, vµ thËm chÝ c¶ mét phÇn TiÓu Nga (§«ng nh÷ng n«ng n« nµy lµ nh÷ng ng­êi TiÓu Nga. Vµ thÕ lµ ChÝnh Ga-li-xi-a) n÷a. Nh­ng hiÖn nay vÊn ®Ò ra sao? PhÇn lín c¸c tØnh phñ Nga, mét chÝnh phñ kh«ng dung thø ë trong n­íc m×nh mét do ¸ o vµ Phæ th«n tÝnh n¨m 1793 vµ 1794 hiÖn nay ®­îc ®Æt d­íi t«n gi¸o nµo kh¸c ngoµi ®¹o ChÝnh thèng vµ trõng trÞ viÖc ph¶n ®¹o nh­ lµ mét téi ph¹m, mét chÝnh phñ ®i chinh phôc nh÷ng sù thèng trÞ cña Nga d­íi c¸i tªn gäi V­¬ng quèc Ba Lan, vµ thØnh n­íc kh¸c, s¸p nhËp nh÷ng tØnh cña nh÷ng n­íc kh¸c ë bªn ph¶i tho¶ng ng­êi ta l¹i gieo vµo lßng nh÷ng ng­êi Ba Lan nh÷ng hy vµ bªn tr¸i, vµ ®ång thêi rµng buéc chÆt h¬n n÷a ng­êi n«ng n« väng r»ng nÕu hä chÞu thuÇn phôc uy quyÒn tèi cao cña Nga vµ tõ Nga - chÝnh c¸i ChÝnh phñ Nga ®ã ch¼ng bao l©u ®· tÊn c«ng Ba bá mäi yªu s¸ch ®èi víi c¸c tØnh LÝt-va cò, th× hä cã thÓ mong chê Lan nh©n danh sù khoan dung vÒ t«n gi¸o, bëi v× h×nh nh­ Ba sù hîp nhÊt tÊt c¶ c¸c tØnh Ba Lan kh¸c vµ sù phôc håi l¹i Ba Lan o Ðp nh÷ng ng­êi theo ®¹o ChÝnh thèng; nh©n danh nguyªn Lan víi mét hoµng ®Õ Nga lµm vua. NÕu trong t×nh h×nh hiÖn t¾c d©n téc, bëi v× d©n c­ c¸c tØnh phÝa ®«ng lµ ng­êi TiÓu Nga nay, Phæ vµ ¸ o sÏ b¾t ®Çu Èu ®¶ nhau th× ®iÒu hÕt søc ch¾c ch¾n vµ v× thÕ cÇn ph¶i s¸p nhËp hä vµo §¹i Nga; vµ nh©n danh quyÒn lµ, rèt cuéc, ®ã lµ mét cuéc chiÕn tranh kh«ng ph¶i ®Ó s¸p nhËp c¸ch m¹ng - b»ng c¸ch vò trang nh÷ng ng­êi n«ng n« chèng l¹i Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬ vµo Phæ, hay s¸p nhËp vµo ¸ o, mµ nãi l·nh chóa cña hä. N­íc Nga hoµn toµn kh«ng c©u nÖ trong viÖc lùa chän nh÷ng thñ ®o¹n cña m×nh. Ng­êi ta nãi ®Õn cuéc chiÕn cho ®óng ra lµ ®Ó s¸p nhËp c¸i phÇn ®Êt Ba Lan thuéc ¸ o, vµ chÝ tranh gi÷a giai cÊp víi giai cÊp nh­ lµ mét c¸i g× cùc kú c¸ch Ýt lµ c¸i phÇn ®Êt Ba Lan thuéc Phæ, vµo n­íc Nga. m¹ng; nh­ng n­íc Nga ®· më ®Çu mét cuéc chiÕn tranh nh­ vËy
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 225 224 ph.¨ng-ghen N guyªn t¾c d©n téc ¸p dông vµo c«ng viÖc cña Ba Lan lµ nh­ thÕ ®Êy. D o Ph.¡ng-ghen viÕt vµo cuèi th¸ng Giªng - In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o 6 th¸ng T­ 1866 N guyªn v¨n lµ tiÕng Anh c .m¸c §· ®¨ng trªn b¸o "The Commonwealth" c¸c sè 159, 160 vµ 165, ngµy 24, 31 th¸ng Ba lêi b¸o tr­íc 151 vµ 5 th¸ng N¨m 1866 Ký tªn: Ph.¡ng-ghen C ¸ch ®©y Ýt l©u, c¸c thî phô nghÒ may ë Lu©n §«n ®· thµnh lËp tæng c«ng héi 152 ®Ó b¶o vÖ nh÷ng yªu s¸ch cña m×nh chèng l¹i c¸c qu¶n ®èc nghÒ may ë Lu©n §«n mµ ®¹i bé phËn lµ nh÷ng nhµ t­ b¶n lín. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ch¼ng nh÷ng ph¶i lµm cho tiÒn c«ng phï hîp víi gi¸ hµng tiªu dïng ®· t¨ng cao mµ cßn ph¶i chÊm døt sù ®èi xö cùc kú th« b¹o ®èi víi c«ng nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp nµy. C¸c qu¶n ®èc m­u toan ph¸ ho¹i kÕ ho¹ch nµy b»ng c¸ch tuyÓn mét thî phô, chñ yÕu lµ ë BØ, Ph¸p vµ Thôy SÜ. §¸p l¹i sù viÖc ®ã, c¸c bÝ th­ cña Héi ®ång trung ­¬ng Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ®· cho ®¨ng trªn c¸c b¸o BØ, Ph¸p vµ Thôy SÜ mét lêi b¸o tr­íc vµ lêi b¸o tr­íc nµy ®· thµnh c«ng hoµn toµn 153. Thñ ®o¹n cña c¸c qu¶n ®èc ë Lu©n §«n ®· bÞ ®Ëp tan, hä ph¶i h¹ vò khÝ vµ tho¶ m·n nh÷ng yªu s¸ch chÝnh ®¸ng cña c«ng nh©n cña hä. Sau khi bÞ thÊt b¹i ë Anh, c¸c qu¶n ®èc giê ®©y l¹i m­u toan tæ chøc cuéc ph¶n kÝch, vµ ®· b¾t ®Çu cuéc ph¶n kÝch ®ã tõ Xcèt-len. ChÝnh do c¸c sù kiÖn ë Lu©n §«n, nªn c¶ ë £-®in-bíc n÷a tho¹t ®Çu hä còng buéc ph¶i ®ång ý t¨ng 15% tiÒn c«ng. Nh­ng hä bÝ mËt cö ng­êi sang §øc tuyÓn mé thî phô, ®Æc biÖt lµ ë c¸c th«n quª ë Han-n«-v¬ vµ MÕch-clen-buèc ®Ó ®­a sang £-®in-bíc. Nhãm thî phô ®Çu tiªn ®· ®­îc ®­a sang b»ng ®­êng thuû. ViÖc nhËp khÈu nh©n c«ng nµy còng nh»m mét môc ®Ých gièng nh­ viÖc nhËp coolies (cu-li) ng­êi Ê n §é1*vµo Gia-mai-ca lµ d uy tr× _____________________________________________________________________________________________ 1 * Trong b¶n th¶o viÕt lµ "ng­êi ch©u ¸".
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 226 ph.¨ng-ghen v Ünh viÔn chÕ ®é n« lÖ. N Õu c¸c qu¶n ®èc ë £-®in-bíc xo¸ bá ®­îc nh÷ng nh­îng bé cña hä b»ng c¸ch nhËp khÈu søc lao ®éng tõ §øc th× ®iÒu ®ã sÏ kh«ng tr¸nh khái ¶nh h­ëng ®Õn n­íc Anh. V µ sÏ kh«ng cã ai bÞ thiÖt h¹i v× biÖn ph¸p ®ã nhiÒu h¬n lµ chÝnh b¶n th©n c¸c c«ng nh©n §øc v× ë Anh c«ng nh©n §øc cã sè l­îng ®«ng h¬n c«ng nh©n thuéc tÊt c¶ c¸c d©n téc kh¸c trªn lôa ®Þa. Vµ v× hoµn toµn bÊt lùc ë n­íc ngoµi, nh÷ng c«ng nh©n míi ®­îc nhËp khÈu ch¼ng bao l©u sÏ sa vµo t×nh c¶nh nh÷ng ng­êi cïng khæ. Ngoµi ra, ®©y lµ mét vÊn ®Ò danh dù ®èi víi c«ng nh©n §øc: chøng minh cho c¸c n­íc ngoµi thÊy r»ng gièng nh­ nh÷ng ng­êi Ph.¡ng-ghen anh em cña hä ë Ph¸p, BØ vµ Thôy SÜ, c«ng nh©n §øc biÕt b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých chung cña giai cÊp m×nh vµ kh«ng ®ång ý trë thµnh TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh ë ®øc154 n h÷ng tªn lÝnh ®¸nh thuª ngoan ngo·n cña t­ b¶n trong cuéc ®Êu tranh cña t­ b¶n chèng lao ®éng. Theo uû nhiÖm cña Héi ®ång trung ­¬ng1* Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. C¸c M¸c L u©n §«n, ngµy 4 th¸ng N¨m 1866 N h÷ng thî phô nghÒ may §øc nµo muèn biÕt tin cÆn kÏ h¬n vÒ t×nh h×nh ë Anh th× ®Ò nghÞ göi th­ cho Ban chÊp hµnh ph©n héi §øc cña c«ng ®oµn thî may Lu©n §«n theo ®Þa chØ: göi «ng A n-bíc Ph.Hau-ph¬, C rao-n¬-pa-blÝc-hao-s¬, HÐt-®len-coãc-t¬, RÝt-gien-xt¬-rÝt, Lu©n §«n. D o Ph.¡ng-ghen viÕt trong kho¶ng tõ 19 In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o th¸ng S¸u ®Õn 5 th¸ng B¶y 1866 N guyªn v¨n lµ tiÕng Anh § · ®¨ng trªn b¸o "Oberrheinischer Courier" In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o §· ®¨ng trªn b¸o "The Manchester sè 113, ngµy 15 th¸ng N¨m 1866 cã ®èi chiÕu víi b¶n th¶o Guardian" c¸c sè 6190, 6194, 6197, 6201 vµ N guyªn v¨n lµ tiÕng §øc 6204; ngµy 20, 25 vµ 28 th¸ng S¸u, 3 vµ 6 _____________________________________________________________________________________________ th¸ng B¶y 1866 1* Trong b¶n th¶o viÕt lµ "Tæng héi ®ång".
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 229 I Môc ®Ých cña nh÷ng bµi tiÓu luËn sau ®©y lµ ph©n tÝch mét c¸ch kh«ng thiªn vÞ trªn quan ®iÓm thuÇn tuý qu©n sù t×nh h×nh chiÕn sù hiÖn nay vµ x¸c ®Þnh trong chõng mùc cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ¶nh h­ëng cña nã ®Õn tiÕn tr×nh diÔn biÕn tiÕp theo cña chiÕn tranh. Khu vùc ph¶i x¶y ra nh÷ng trËn quyÕt chiÕn ®Çu tiªn lµ biªn giíi D¾c-den vµ B«-hªm; chõng nµo khu tø gi¸c155 cßn ch­a bÞ mÊt th× cuéc chiÕn tranh ë I-ta-li-a vÞ tÊt ®· cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªm träng, nh­ng muèn chiÕm ®­îc nã tÊt ph¶i më mét chiÕn dÞch kh¸ l©u dµi. Cã thÓ lµ kh«ng Ýt cuéc xung ®ét qu©n sù sÏ x¶y ra ë miÒn T©y n­íc §øc, song nÕu xÐt sè qu©n c¸c ®¬n vÞ ®ang tham chiÕn ë ®ã th× kÕt qu¶ nh÷ng cuéc xung ®ét nµy chØ cã mét ý nghÜa thø yÕu so víi nh÷ng sù kiÖn ë biªn giíi B«-hªm. V× vËy trong lóc nµy chóng ta chØ chó ý ®Õn khu vùc nµy th«i. Muèn x¸c ®Þnh so s¸nh qu©n sè lùc l­îng gi÷a c¸c qu©n ®éi ®ang tham chiÕn, th× ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc ®Ých cña chóng ta, chóng ta chØ tÝnh to¸n ®Õn bé binh lµ ®ñ, song nªn l­u ý lµ sè qu©n kþ binh ¸o so víi sè qu©n kþ binh Phæ lµ 3 triÖu 2. Cßn vÒ ph¸o binh th× t­¬ng quan cña c¶ hai qu©n ®éi còng gÇn gièng nh­ t­¬ng quan trong lÜnh vùc bé binh, cø mét ngh×n ng­êi th× cã kho¶ng ba khÈu ®¹i b¸c. Bé binh Phæ gåm cã 253 tiÓu ®oµn chÝnh quy, 83 ½ tiÓu ®oµn huÊn luyÖn dù bÞ vµ 116 tiÓu ®oµn lan-ve (®ît nhËp ngò thø nhÊt gåm nh÷ng ng­êi ®µn «ng tõ 27 ®Õn 32 tuæi). Trong sè ®ã, c¸c tiÓu ®oµn huÊn luyÖn dù bÞ vµ lan-ve ®ån tró c¸c cø ®iÓm vµ ngoµi
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 230 231 ph.¨ng-ghen TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh ë ®øc. - I viÖc ®ã ra cßn ®­îc sö dông ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng chèng c¸c ® ã lµ nh÷ng lêi t­ vÊn v« tËn vÒ qu©n sù, nh÷ng lêi t­ vÊn kh«ng quèc gia nhá ë §øc, cßn c¸c ®¬n vÞ chÝnh quy th× tËp trung ë D¾c- thÓ tr¸nh ®­îc trong nh÷ng t×nh huèng nh­ vËy vµ trong m­êi tr­êng hîp ®· cã chÝn tr­êng hîp kÕt thóc b»ng viÖc th«ng qua den vµ vïng phô cËn ®Ó chèng qu©n ®éi B¾c ¸ o. NÕu trõ ®i mét biÖn ph¸p nöa vêi, mµ trong chiÕn tranh th× kh«ng thÓ cã g× kho¶ng 15 tiÓu ®oµn ®ang ®ãng gi÷ Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬ vµ tåi tÖ h¬n thÕ n÷a. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy, c¸c mÖnh 15 tiÓu ®oµn kh¸c tr­íc ®©y ®ån tró ë Ra-st¸t, Ma-in-x¬ vµ lÖnh cña ngµy h«m nay th­êng m©u thuÉn víi mÖnh lÖnh ngµy Phran-phuèc, nh­ng hiÖn nay ®ang tËp trung ë VÐt-xla, th× qu©n h«m qua vµ khi t×nh h×nh trë nªn phøc t¹p hoÆc nguy hiÓm th× chñ lùc cßn kho¶ng 220 tiÓu ®oµn. KÓ c¶ kþ binh, ph¸o binh vµ nãi chung kh«ng cã mÖnh lÖnh nµo ®­îc ®­a ra c¶ vµ sù viÖc bÞ nh÷ng ®¬n vÞ lan-ve cã thÓ ®­îc ®iÒu tõ c¸c cø ®iÓm l©n cËn vÒ, bá mÆc muèn ra sao th× ra. "Ordre, contre-ordre, dÐsordre" 1* . qu©n ®éi nµy sÏ cã kho¶ng 300 000 ng­êi ®­îc biªn chÕ thµnh 9 Na-p«-lª-«ng vÉn thÝch nãi nh­ vËy. Kh«ng ai ph¶i chÞu tr¸ch qu©n ®oµn. nhiÖm nµo hÕt v× chÝnh nhµ vua v« tr¸ch nhiÖm kia ®· nhËn tÊt Qu©n ®éi B¾c ¸ o cã 7 qu©n ®oµn, mçi qu©n ®oµn cã sè qu©n c¶ tr¸ch nhiÖm vÒ m×nh vµ v× kh«ng cã chØ thÞ trùc tiÕp th× kh«ng nhiÒu h¬n h¼n mét qu©n ®oµn Phæ. HiÖn nay chóng t«i rÊt Ýt biÕt ai lµm g× c¶. ChiÕn dÞch n¨m 1806 do ng­êi cha cña nhµ vua hiÖn vÒ thµnh phÇn vµ tæ chøc cña chóng, song chóng t«i cã ®ñ b»ng nay 2* tiÕn hµnh còng theo c¸ch ®ã ®· dÉn ®Õn nh÷ng cuéc b¹i cø ®Ó dù tÝnh r»ng c¸c qu©n ®oµn nµy häp thµnh mét ®éi qu©n trËn ë I-ª-na vµ Au-Ðc-stÕt vµ toµn bé qu©n ®éi Phæ ®· bÞ ®¸nh 320 000 ®Õn 350 000 ng­êi. Nh­ vËy hiÓn nhiªn qu©n ¸ o chiÕm ­u tan trong vßng ba tuÇn lÔ 156 . Kh«ng cã b»ng cø nµo ®Ó cho r»ng thÕ vÒ sè qu©n. nhµ vua hiÖn nay c­¬ng nghÞ h¬n ng­êi cha cña «ng ta; vµ nÕu Qu©n ®éi Phæ sÏ ®­îc ®Æt d­íi sù chØ huy tèi cao cña nhµ vua1* , nhµ vua coi b¸ t­íc Bi-xm¸c lµ mét ng­êi mµ «ng ta cã thÓ nh¾m mét ng­êi hïng trong c¸c cuéc duyÖt binh giái l¾m còng chØ cã m¾t tin theo trong lÜnh vùc chÝnh trÞ th× trong qu©n ®éi kh«ng cã nh÷ng n¨ng lùc tÇm th­êng vµ mét tÝnh khÝ nhu nh­îc nh­ng ng­êi ®ñ tµi cao cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc nh­ vËy tÊt c¶ träng kh¸ b­íng bØnh. Xung quanh nhµ vua sÏ cã, thø nhÊt, bé tæng tr¸ch l·nh ®¹o qu©n sù. tham m­u qu©n ®éi ®øng ®Çu lµ t­íng M«n-t¬-kª, mét sÜ quan Qu©n ®éi ¸ o ®Æt d­íi quyÒn chØ huy cña mét ng­êi lµ t­íng ­u tó; thø hai, "viÖn c¬ mËt qu©n sù" gåm c¸c sñng thÇn cña nhµ Bª-nª-®Õch, mét t­íng lÜnh tõng tr¶i Ýt ra còng biÕt m×nh muèn vua vµ thø ba, c¸c sÜ quan cao cÊp kh«ng cã mét chøc vô nhÊt g×. ¦u thÕ vÒ mÆt tæng chØ huy thuéc h¼n vÒ phÝa qu©n ¸ o. ®Þnh nµo nh­ng l¹i ®­îc nhµ vua ­ng sung vµo ®oµn tuú tïng cña m×nh. Kh«ng thÓ t×m ra ®­îc c¸ch nµo h÷u hiÖu h¬n c¸ch ®ã Qu©n ®éi Phæ ®­îc ph©n thµnh hai "®¹o qu©n": ®¹o thø nhÊt ®Ó lµm cho qu©n ®éi b¹i trËn do chÝnh viÖc tæ chøc sù chØ huy cña ®Æt d­íi quyÒn chØ huy cña hoµng th©n Phri-®rÝch - C¸c-l¬, nã. DÜ nhiªn lµ ë ®©y ngay tõ ®Çu ®· x¶y ra sù c¹nh tranh tù gåm c¸c qu©n ®oµn 1, 2, 3, 4, 7 vµ 8; ®¹o thø hai do th¸i tö 3* c hØ nhiªn gi÷a bé tham m­u qu©n ®éi vµ viÖn c¬ mËt qu©n sù cña huy gåm c¸c qu©n ®oµn 5 vµ 6. VÖ binh lµ lùc l­îng tæng dù bÞ nhµ vua, h¬n n÷a mçi bªn ®Òu cè giµnh lÊy phÇn ­u th¾ng, hä rÊt cã thÓ sÏ ®­îc nhËp vµo ®¹o qu©n thø nhÊt. Nh­ng c¸ch tæ ®Òu nghÜ ra vµ b¶o vÖ nh÷ng kÕ ho¹ch t¸c chiÕn mµ hä lùa chän. chøc nh­ vËy ch¼ng nh÷ng p h¸ ho¹i sù thèng nhÊt chØ huy: ChØ riªng ®iÒu ®ã th«i còng hÇu nh­ ®· lo¹i trõ mäi kh¶ n¨ng nã cßn rÊt th­êng hay lµm cho hai ®¹o qu©n vËn ®éng theo hai thèng nhÊt môc tiªu vµ sù nhÊt trÝ trong hµnh ®éng. KÕ _____________________________________________________________________________________________ 1* - "MÖnh lÖnh, ph¶n mÖnh lÖnh, hçn lo¹n". _____________________________________________________________________________________________ 2* Phri-®rÝch Vin-hem III. 3* 1*- Vin-hem I. Phri-®rÝch Vin-hem.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 232 233 ph.¨ng-ghen TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh ë ®øc. - I h×nh däc h×nh ch÷ nhËt dµy ®Æc lµm ®éi h×nh chiÕn ®Êu th«ng h ­íng t¸c chiÕn kh¸c nhau, khiÕn chóng ph¶i bµn víi nhau trong th­êng cña m×nh. Ta h·y t­ëng t­îng t¸m ®¹i ®éi cña mét tiÓu viÖc chuyÓn qu©n ®Æt c¸c ®iÓm héi qu©n trong ®Þa bµn ho¹t ®éng ®oµn qu©n Anh xÕp thµnh ®éi h×nh däc dµy ®Æc, ë chÝnh diÖn cña qu©n ®Þch, nãi mét c¸ch kh¸c lµ nã thóc ®Èy mçi ®¹o qu©n kh«ng ph¶i mét mµ hai ®¹i ®éi, sao cho cã 4 ®¹i ®éi ë chiÒu däc vµ hµnh ®éng riªng rÏ trong lóc lÏ ra chóng cÇn ph¶i hÕt søc cïng hai ë chiÒu ngang, ta sÏ cã mét "®éi h×nh tÊn c«ng cña Phæ". nhau hµnh ®éng. Trong nh÷ng t×nh huèng rÊt gièng nhau ng­êi Kh«ng thÓ h×nh dung ra môc tiªu b¾n nµo tèt h¬n thÕ cho ph¸o Phæ n¨m 1806 vµ ng­êi ¸ o n¨m 1859 ®· hµnh ®éng theo c¸ch nßng cã r·nh, vµ v× c¸ch 2000 i-¸c ®¹i b¸c nßng cã r·nh ®· cã thÓ nh­ vËy vµ ®· bÞ ®¸nh tan 157 . VÒ hai vÞ t­ lÖnh th× ng­êi ta ch­a nh¶ ®¹n vµo ®éi h×nh ®ã, nªn víi mét ®éi h×nh ®­îc tæ chøc nh­ râ th¸i tö cã tµi chØ huy qu©n sù ra sao, ai biÕt tiÕng, cßn hoµng vËy nãi chung hÇu nh­ kh«ng thÓ nµo ¸p s¸t ®­îc ®èi ph­¬ng. th©n Phri-®rÝch - C¸c-l¬ th× hoµn toµn kh«ng tá ra lµ mét thèng NÕu cã chØ mét qu¶ ®¹n th«i næ gi÷a ®éi h×nh th× ngµy h«m Êy tiÓu t­íng lçi l¹c trong chiÕn tranh §an M¹ch158. ®oµn khã mµ chiÕn ®Êu ®­îc. Qu©n ®éi ¸ o kh«ng bÞ ph©n ra nh­ vËy; c¸c cÊp chØ huy qu©n Ng­êi ¸ o ¸p dông trong qu©n ®éi m×nh kiÓu ®éi h×nh chia nhá ®oµn ®Òu trùc thuéc t­íng Bª-nª-®Õch. Nh­ vËy vÒ ph­¬ng diÖn máng cña ng­êi Ph¸p, mµ ng­êi ta thËm chÝ ch­a ch¾c cã thÓ gäi tæ chøc qu©n ®éi ng­êi ¸ o còng h¬n h¼n ®èi ph­¬ng. lµ ®éi h×nh däc; nãi cho ®óng ra nã cã hai hoÆc ba hµng ngang, C¸c binh sÜ Phæ, ®Æc biÖt lµ qu©n dù bÞ vµ lÝnh lan-ve bÞ gäi hµng nµy sau hµng kia c¸ch nhau 20 - 30 i-¸c; ®éi h×nh nh­ thÕ bÞ nhËp ngò ®Ó bæ sung cho qu©n chÝnh quy (viÖc nµy cÇn rÊt nhiÒu ho¶ lùc ph¸o binh s¸t th­¬ng hÇu nh­ còng Ýt nh­ ®éi h×nh ngang tr¶i réng. Vµ nh­ vËy ­u thÕ vÒ ®éi h×nh chiÕn ®Êu l¹i thuéc vÒ ng­êi), ph¶i ra trËn mét c¸ch miÔn c­ìng, ng­îc l¹i qu©n ¸ o tõ l©u ®· rÊt mong muèn chiÕn tranh víi Phæ vµ nãng lßng chê lÖnh phÝa ng­êi ¸ o. ra qu©n. Nhê vËy vÒ t r¹ng th¸i tinh thÇn cña qu©n ®éi, qu©n ¸ o Qu©n Phæ chØ cã hai yÕu tè ®Ó chèng l¹i nh÷ng ­u thÕ ®ã, còng chiÕm ­u thÕ. ngµnh hËu cÇn cña hä tèt h¬n mét c¸ch râ rµng, v× vËy viÖc cung Suèt 50 n¨m n­íc Phæ kh«ng tiÕn hµnh mét cuéc chiÕn tranh cÊp cho qu©n ®éi cña hä còng sÏ tèt h¬n. Ngµnh hËu cÇn ¸ o - còng lín nµo; nãi chung qu©n ®éi Phæ lµ qu©n ®éi thêi b×nh mang nÆng nh­ trong toµn bé ngµnh hµnh chÝnh ¸ o - lµ hang æ cña bän ¨n tÖ th«ng th¸i rëm vµ h×nh thøc mµ qu©n ®éi thêi b×nh nµo còng hèi lé vµ bän biÓn thñ c«ng quü vµ ngµnh nµy cña ¸ o vÞ tÊt ®· kh¸ m¾c ph¶i. Kh«ng nghi ngê g× hÕt, trong thêi gian gÇn ®©y, ®Æc biÖt h¬n ngµnh hËu cÇn qu©n Nga. Cã tin cho biÕt ngay hiÖn nay qu©n lµ tõ n¨m 1859, ng­êi ta ®· thi hµnh nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó tho¸t ®éi còng vÉn chØ ®­îc cung cÊp rÊt kÐm vµ thÊt th­êng; ngoµi mÆt khái t×nh tr¹ng nµy; song nh÷ng thãi quen ®· cã tõ bèn m­¬i n¨m trËn vµ ë c¸c cø ®iÓm t×nh h×nh cßn xÊu h¬n vµ nh­ vËy bé m¸y kh«ng dÔ dµng g× gét bá hÕt; vµ ng­êi ta cßn gÆp kh¸ nhiÒu sÜ hµnh chÝnh ¸ o cã thÓ lµ kÎ thï cña c¸c cø ®iÓm cña khu cø ®iÓm quan th«ng th¸i rëm mµ bÊt tµi, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng chøc vô tèi h×nh tø gi¸c cßn nguy hiÓm h¬n lµ ph¸o binh I-ta-li-a. quan träng, cô thÓ lµ trong c¸c sÜ quan chØ huy cao cÊp. Cßn qu©n ¸ o th× ®· hoµn toµn ch÷a khái c¨n bÖnh ®ã nhê cuéc chiÕn tranh ¦u thÕ thø hai cña qu©n Phæ lµ vò khÝ cña hä tèt h¬n. Tuy n¨m 1859 vµ ®· vËn dông tèt kinh nghiÖm mµ hä ®· ph¶i tr¶ gi¸ ph¸o binh sö dông ph¸o nßng cã r·nh cña Phæ giái h¬n nhiÒu so rÊt ®¾t míi cã ®­îc. Râ rµng lµ vÒ mÆt c¸c kh©u tæ chøc, tr×nh ®é víi ph¸o binh ¸ o, nh­ng ngoµi mÆt trËn trèng tr¶i ­u thÕ nµy thµnh th¹o vµ kinh nghiÖm, qu©n ¸ o còng h¬n qu©n Phæ. kh«ng ®ãng mét vai trß lín lao. TÇm xa, ®­êng ®¹n vµ ®é chÝnh NÕu kh«ng kÓ qu©n ®éi Nga th× chØ cã qu©n ®éi Phæ dïng ®éi
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 234 235 ph.¨ng-ghen TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh ë ®øc. - II x¸c cña sóng nßng cã r·nh Phæ vµ ¸ o gÇn nh­ nhau, nh­ng sóng cña Phæ ®­îc n¹p ®¹n vµo æ ®¹n nªn tõ hµng ngò cña m×nh hä cã thÓ b¾n liªn tôc vµ chÝnh x¸c, chÝ Ýt lµ bèn ph¸t trong mét phót. ¦u thÕ to lín ®ã cña lo¹i vò khÝ nµy ®· ®­îc chøng minh trong chiÕn tranh §an M¹ch vµ hiÓn nhiªn lµ ng­êi ¸ o sÏ bÞ nã s¸t II th­¬ng víi møc ®é lín h¬n nhiÒu. NÕu binh sÜ ¸ o theo ®óng c¸c ®iÒu lÖnh mµ Bª-nª-®Õch ®· ra lÖnh cho hä nh­ ng­êi ta nãi, C «ng chóng b¾t ®Çu tá ra sèt ruét vÒ t×nh tr¹ng ¸n binh bÊt chuyÓn sang ®¸nh gi¸p l¸ cµ mµ kh«ng b¾n ph¸ l©u th× hä sÏ bÞ ®éng cña hai qu©n ®éi lín ë biªn giíi B«-hªm. Nh­ng sù tr× ho·n thiÖt h¹i lín. Trong chiÕn tranh §an M¹ch thiÖt h¹i cña qu©n Phæ nµy do nhiÒu nguyªn nh©n. C¶ qu©n ¸ o vµ qu©n Phæ ®Òu nhËn kh«ng lÇn nµo cao h¬n mét phÇn t­, mµ ®«i khi chØ b»ng mét phÇn thøc râ tÇm quan träng cña cuéc xung ®ét s¾p x¶y ra, v× cuéc xung m­êi thiÖt h¹i cña qu©n §an M¹ch; vµ nh­ mét phãng viªn qu©n ®ét nµy cã thÓ sÏ quyÕt ®Þnh kÕt côc cña toµn bé chiÕn dÞch. Vµ c¶ sù cña b¸o "Times", míi ®©y ®· nhËn xÐt hoµn toµn ®óng, hÇu nh­ hai ®Òu véi v· ®iÒu ra mÆt trËn tÊt c¶ nh÷ng g× hä cã thÓ ®iÒu ë kh¾p n¬i qu©n §an M¹ch ®Òu b¹i trËn, tuy r»ng ­u thÕ vÒ qu©n ®­îc: qu©n ¸ o ®iÒu ra mét phÇn c¸c ®¬n vÞ míi thµnh lËp (tiÓu sè trªn chiÕn tr­êng ë vÒ phÝa hä159 . ®oµn thø t­ vµ thø n¨m cña c¸c trung ®oµn bé binh), qu©n Phæ Dï sao ®i n÷a mÆc dï cã vò khÝ cã kim ho¶, ­u thÕ vÉn kh«ng ë ®iÒu ra mét phÇn c¸c ®¬n vÞ lan-ve mµ lóc ®Çu chØ dïng ®Ó lµm vÒ phÝa qu©n Phæ. Vµ nÕu hä kh«ng muèn b¹i trËn ngay trong nhiÖm vô ®ån tró. trËn ®¸nh lín ®Çu tiªn v× nh÷ng ­u thÕ cña ng­êi ¸ o vÒ c¸c mÆt Trong thêi gian ®ã ch¾c ch¾n lµ c¶ hai bªn ®Òu cè g¾ng tiÕn chØ huy tæ chøc, ®éi h×nh chiÕn ®Êu vµ t×nh tr¹ng tinh thÇn, còng hµnh cuéc chuyÓn qu©n ®Ó t¹o cho m×nh mét t×nh huèng cã lîi thÕ nh­ v× - ®iÒu nµy kh«ng kÐm phÇn quan träng - nh÷ng ng­êi chØ h¬n ®èi ph­¬ng vµ më ®Çu chiÕn dÞch trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chiÕn huy cña hä, th× nhÊt ®Þnh hä ph¶i tá râ lßng dòng c¶m hoµn toµn l­îc thuËn lîi nhÊt cho m×nh. Muèn hiÓu râ ®iÒu ®ã, chóng ta h·y kh¸c víi lßng dòng c¶m mµ ng­êi ta cã thÓ mong ®îi ë mét qu©n nh×n lªn b¶n ®å vµ xem xÐt khu vùc bè trÝ cña hai qu©n ®éi. ®éi suèt 50 n¨m sèng trong c¶nh hoµ b×nh. NÕu l­u ý r»ng BÐc-lin vµ Viªn lµ hai ®Þa ®iÓm tù nhiªn ®Ó mçi qu©n ®éi rót qu©n vÒ vµ v× thÕ qu©n ¸ o sÏ cè chiÕm BÐc-lin, cßn qu©n Phæ th× cè chiÕm Viªn, ta sÏ thÊy ho¹t ®éng cña hai bªn cã thÓ x¶y ra theo ba h­íng. Mét ®éi qu©n lín ®ßi hái ph¶i cã mét ®Þa bµn réng cã thÓ b¶o ®¶m c¸c nguån cho nã tån t¹i trong suèt cuéc hµnh qu©n; ®ång thêi sù cÇn thiÕt ph¶i c¬ ®éng nhanh buéc ®éi qu©n nh­ thÕ ph¶i hµnh qu©n thµnh nhiÒu ®oµn theo sè l­îng d­êng nh­ song song t­¬ng øng; do ®ã chiÒu réng mÆt trËn cña nã t¨ng lªn vµ cã thÓ xª dÞch ë trong kho¶ng tõ 60 ®Õn 16 dÆm tuú thuéc vµo møc ®é tiÕp cËn qu©n ®Þch vµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®­êng, cÇn l­u ý ®Õn ®iÓm nµy.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học