1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 2

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 2

Trong khi luận cương cao học Gymnasium cho rằng tôn giáo có mục tiêu xã hội hàng đầu là khuyến khích sự đoàn kết, ở đây Marx xem xét chức năng xã hội của tôn giáo theo các quan điểm chính trị và kinh tế nổi bật/bảo tồn tương đương. Hơn nữa, ông đưa ra một phân tích về các chức năng lý tưởng của tôn giáo Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 100 101 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III ®éng. ® èi víi c«ng nh©n. V

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 100 101 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III ®éng. ® èi víi c«ng nh©n. VËy th× ë phÝa nµo c«ng nh©n cã thÓ ®ßi ®­îc nh÷ng nh­îng bé lín nhÊt? Ng­îc l¹i, giai cÊp t­ s¶n kh«ng cã mét nhiÖm vô lÞch sö nµo kh¸c ngoµi viÖc duy nhÊt lµ lµm t¨ng vÒ mäi mÆt nh÷ng lùc §èi víi ®¶ng ph¶n ®éng, b¶n th©n sù tån t¹i cña c¸c nhµ t­ l­îng s¶n xuÊt khæng lå ®· nãi tíi trªn ®©y vµ nh÷ng ph­¬ng s¶n vµ c«ng nh©n còng ®· lµ c¸i gai tr­íc m¾t. Søc m¹nh cña tiÖn trao ®æi cña x· héi hiÖn ®¹i, vµ n©ng chóng lªn ®Õn møc cao ®¶ng Êy tuú thuéc vµo viÖc: sù ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn ®¹i cã nhÊt; dïng nh÷ng héi tÝn dông cña m×nh ®Ó n¾m lÊy c¶ nh÷ng t­ sÏ t¹m ngõng l¹i mét lÇn n÷a, hay Ýt ra th× còng bÞ chËm l¹i, hay liÖu s¶n xuÊt do nh÷ng thêi kú tr­íc ®©y ®Ó l¹i, cô thÓ lµ së h÷u kh«ng. NÕu kh«ng tÊt c¶ c¸c giai cÊp h÷u s¶n ®Òu sÏ dÇn dÇn ruéng ®Êt; nhê nh÷ng c«ng cô lao ®éng hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn tÊt biÕn thµnh c¸c nhµ t­ b¶n, tÊt c¶ c¸c giai cÊp bÞ ¸p bøc - thµnh c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt; thñ tiªu tÊt c¶ nh÷ng tµn d­ cña nÒn s¶n nh÷ng ng­êi v« s¶n, vµ cïng víi ®iÒu ®ã th× tù nã, ®¶ng ph¶n xuÊt phong kiÕn vµ c¸c quan hÖ phong kiÕn, vµ b»ng c¸ch ®ã ®­a ®éng còng sÏ kh«ng cßn n÷a. DÜ nhiªn lµ ®¶ng ph¶n ®éng - nÕu toµn thÓ x· héi tíi chç chØ cßn sù ®èi kh¸ng thuÇn tuý gi÷a giai nã nhÊt qu¸n - cè thñ tiªu giai cÊp v« s¶n, nh­ng kh«ng ph¶i cÊp c¸c nhµ t­ b¶n vµ giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã cña. C¸c m©u b»ng con ®­êng tiÕn tíi sù liªn hîp cña giai cÊp ®ã, mµ b»ng con thuÉn giai cÊp vµ x· héi gi¶n ®¬n hãa ®i bao nhiªu th× søc m¹nh ®­êng quay trë l¹i phÝa sau, biÕn nh÷ng ng­êi v« s¶n hiÖn ®¹i cña giai cÊp t­ s¶n lín lªn bÊy nhiªu, nh­ng søc m¹nh cña giai trë thµnh nh÷ng thî b¹n ph­êng héi vµ thµnh nh÷ng n«ng n« cÊp v« s¶n, ý thøc giai cÊp cña nã vµ n¨ng lùc chiÕn th¾ng cña nã hoÆc n«ng d©n phô thuéc, nöa n«ng n« [bäuerliche Hintersassen]. còng t¨ng lªn víi mét møc ®é cßn nhiÒu h¬n thÕ n÷a; chØ do sù LiÖu sù chuyÓn hãa Êy cã lµm võa lßng nh÷ng ng­êi v« s¶n t¨ng lªn ®ã cña søc m¹nh cña giai cÊp t­ s¶n, giai cÊp v« s¶n chóng ta kh«ng? LiÖu hä cã muèn mét lÇn n÷a quay trë l¹i d­íi míi dÇn dÇn trë thµnh sè ®«ng, thµnh sè ®«ng chiÕm ­u thÕ sù b¶o trî ®Çy t×nh cha con cña ng­êi thî c¶ ph­êng héi hay cña trong nhµ n­íc, nh­ ®iÒu ®ã ®· diÔn ra ë Anh nh­ng hoµn toµn «ng chñ nh©n tõ", nÕu mét c¸i g× gièng nh­ thÕ cã thÓ x¶y ra? LÏ cßn ch­a diÔn ra ë §øc, n¬i mµ ë n«ng th«n th× tÊt c¶ c¸c lo¹i tÊt nhiªn lµ kh«ng! Bëi v× chÝnh viÖc t¸ch giai cÊp c«ng nh©n ra n«ng d©n, vµ ë thµnh thÞ th× c¸c tiÓu chñ, tiÓu th­¬ng v.v., vÉn khái mäi së h÷u gi¶ t­ëng vµ khái mäi ®Æc quyÒn gi¶ t­ëng tr­íc cßn chiÕm ­u thÕ so víi giai cÊp v« s¶n. ®©y, viÖc x¸c lËp mét sù ®èi kh¸ng kh«ng che ®Ëy gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng, ®· khiÕn cho nãi chung mét giai cÊp c«ng nh©n ®«ng ®¶o Do ®ã, mçi th¾ng lîi cña thÕ lùc ph¶n ®éng ®Òu k×m h·m sù thèng nhÊt cã nh÷ng lîi Ých chung, mét phong trµo c«ng nh©n, ph¸t triÓn x· héi vµ nhÊt ®Þnh sÏ ®Èy xa thêi gian th¾ng lîi cña mét ®¶ng c«ng nh©n, cã thÓ tån t¹i ®­îc. H¬n n÷a, mét b­íc ngoÆt c«ng nh©n. Tr¸i l¹i, mçi th¾ng lîi cña giai cÊp t­ s¶n ®èi víi thÕ quay trë l¹i ®»ng sau nh­ thÕ cña lÞch sö lµ hoµn toµn kh«ng thÓ lùc ph¶n ®éng trong chõng mùc nµo ®ã ®ång thêi còng lµ th¾ng lîi x¶y ra ®­îc. C¸c m¸y h¬i n­íc, nh÷ng m¸y xe sîi vµ dÖt v¶i c¬ cña c«ng nh©n, nã gãp phÇn vµo viÖc lËt ®æ hoµn toµn sù thèng trÞ khÝ, nh÷ng m¸y cµy vµ nh÷ng chiÕc bóa ho¹t ®éng b»ng h¬i n­íc, cña c¸c nhµ t­ b¶n, ®Èy thêi gian c«ng nh©n chiÕn th¾ng giai cÊp ®­êng s¾t vµ ®iÖn tÝn, nh÷ng m¸y ®Ëp hiÖn ®¹i ch¹y b»ng h¬i t­ s¶n tíi gÇn h¬n. n­íc, lµm cho kh«ng thÓ cã mét sù vËn ®éng thôt lïi v« lý nh­ thÕ vÒ phÝa sau; ng­îc l¹i, chóng ®ang thñ tiªu dÇn dÇn vµ Chóng ta h·y so s¸nh hoµn c¶nh cña ®¶ng c«ng nh©n §øc n¨m kh«ng th­¬ng xãt tÊt c¶ mäi tµn d­ cña c¸c quan hÖ phong kiÕn 1848 vµ hiÖn nay. ë §øc h·y cßn cã ®ñ nh÷ng cùu chiÕn sÜ tr­íc vµ ph­êng héi, vµ chóng sÏ hîp nhÊt tÊt c¶ nh÷ng m©u thuÉn x· n¨m 1848 ®· tham gia vµo nh÷ng b­íc ®Çu tiªn thµnh lËp ®¶ng héi nhá nhÆt do thêi kú tr­íc ®©y ®Ó l¹i thµnh mét ®èi kh¸ng c«ng nh©n §øc, vµ sau c¸ch m¹ng ®· gióp vµo c«ng cuéc x©y dùng duy nhÊt, cã tÝnh chÊt lÞch sö toµn thÕ giíi, gi÷a t­ b¶n vµ lao
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 102 103 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III ® ¶ng, chõng nµo nh÷ng ®iÒu kiÖn håi bÊy giê cßn cho phÐp lµm kh«ng thay ®æi: nh÷ng nh­îng bé ®ã ®¹t ®­îc mµ kh«ng cã mét sù c«ng viÖc Êy. TÊt c¶ bän hä ®Òu biÕt r»ng ph¶i tèn bao nhiªu c«ng phôc vô nµo cña c«ng nh©n ®Ó ®¸p l¹i; vµ ®iÒu ®ã lµ chÝnh ®¸ng, søc - ngay c¶ trong nh÷ng thêi kú vò b·o Êy - ®Ó t¹o ra ®­îc mét bëi v× khi huû ho¹i sù tån t¹i cña giai cÊp t­ s¶n bän ph¶n ®éng phong trµo c«ng nh©n, ®Ó duy tr× sù ph¸t triÓn cña nã, ®Ó g¹t bá ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých cña chóng råi, cßn c«ng nh©n th× kh«ng ph¶i c¶m ¬n chóng, v¶ l¹i hä còng kh«ng thÓ bao giê c¸m ¬n chóng. nh÷ng thµnh phÇn ph­êng héi - ph¶n ®éng, vµ hä biÕt râ lµ mÊy n¨m sau, tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc Êy ®· l¹i l¾ng xuèng trë l¹i nh­ Nh­ng giê ®©y cßn cã mét lo¹i ph¶n ®éng kh¸c n÷a, rÊt thµnh thÕ nµo. NÕu nh­ giê ®©y phong trµo c«ng nh©n l¹i n¶y sinh cã thÓ c«ng trong thêi gian gÇn ®©y vµ rÊt thÞnh hµnh ë mét sè ng­êi nãi lµ tù nã, th× ®iÒu ®ã do ®©u? Do chç tõ n¨m 1848, nÒn ®¹i c«ng nhÊt ®Þnh; ®ã lµ lo¹i ph¶n ®éng mµ ngµy nay ng­êi ta gäi lµ chñ nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa §øc, ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ch­a nghÜa B«-na-p¸c-t¬. Chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ lµ mét h×nh thøc hÒ thÊy, do chç nã ®· thñ tiªu mét sè lín tiÓu chñ vµ nh÷ng thµnh nhµ n­íc tÊt yÕu ë mét n­íc mµ giai cÊp c«ng nh©n ®· ®¹t tíi mét phÇn trung gian kh¸c ®øng ë gi÷a c«ng nh©n vµ c¸c nhµ t­ b¶n, møc ph¸t triÓn cao ë thµnh phè, nh­ng ë n«ng th«n th× l¹i kÐm ®· khiÕn cho khèi ®«ng c«ng nh©n ®èi lËp trùc tiÕp víi c¸c nhµ t­ tiÓu n«ng vÒ sè l­îng, - ®· bÞ giai cÊp c¸c nhµ t­ b¶n, giai cÊp tiÓu b¶n, nãi tãm l¹i - ®· t¹o ra mét giai cÊp v« s¶n ®«ng ®¶o ë n¬i t­ s¶n vµ qu©n ®éi ®¸nh b¹i trong mét cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng tr­íc ®©y giai cÊp nµy hoÆc gi¶ cßn ch­a tån t¹i, hoÆc gi¶ cùc kú Ýt lín. ë Ph¸p, khi c«ng nh©n Pa-ri bÞ ®¸nh b¹i trong trËn chiÕn ®Êu ái. Nhê sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®ã, ®¶ng c«ng nh©n vµ phong lín th¸ng S¸u 1848 th× ®ång thêi c¶ giai cÊp t­ s¶n còng hoµn trµo c«ng nh©n ®· trë thµnh mét tÊt yÕu. toµn kiÖt søc do cuéc chiÕn th¾ng Êy. Nã ®· ý thøc ®­îc r»ng nã sÏ kh«ng thÓ chÞu ®­îc mét cuéc chiÕn th¾ng nh­ thÕ lÇn thø hai. §iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ sÏ kh«ng thÓ cã nh÷ng lóc mµ bän Trªn danh nghÜa nã vÉn thèng trÞ, nh­ng ®· qu¸ yÕu ®Ó thèng trÞ. ph¶n ®éng coi viÖc nh­îng bé c«ng nh©n lµ cã lîi. Nh­ng nh÷ng Qu©n ®éi, - nh÷ng ng­êi chiÕn th¾ng thËt sù, - ®· v­¬n lªn hµng sù nh­îng bé ®ã bao giê còng thuéc mét lo¹i hoµn toµn ®Æc biÖt. ®Çu, ®­a vµo c¸i giai cÊp mµ nã ®­îc tuyÓn mé ra chñ yÕu lµ tõ Chóng kh«ng bao giê mang tÝnh chÊt chÝnh trÞ. ThÕ lùc ph¶n ®ã, tøc lµ dùa vµo nh÷ng ng­êi tiÓu n«ng muèn ®­îc yªn æn tr­íc ®éng quan liªu - phong kiÕn sÏ kh«ng më réng quyÒn bÇu cö, sÏ nh÷ng kÎ næi lo¹n ë thµnh phè. LÏ dÜ nhiªn h×nh thøc cña sù kh«ng trao quyÒn tù do b¸o chÝ, lËp héi vµ héi häp, sÏ kh«ng h¹n thèng trÞ Êy lµ chÕ ®é ®éc tµi qu©n sù, thñ lÜnh tù nhiªn cña nã lµ chÕ quyÒn lùc cña giíi quan liªu. Nh÷ng sù nh­îng bé mµ nã kÎ thõa kÕ bÈm sinh cña chÕ ®é Êy, Lu-i B«-na-p¸c-t¬. thùc hiÖn bao giê còng trùc tiÕp nh»m chèng l¹i giai cÊp t­ s¶n, vµ nh÷ng nh­îng bé Êy lµ thuéc lo¹i kh«ng lµm t¨ng mét chót Th¸i ®é cña chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ ®èi víi c«ng nh©n còng nµo lùc l­îng chÝnh trÞ cña c«ng nh©n. VÝ dô, ë Anh ng­îc l¹i víi nh­ ®èi víi c¸c nhµ t­ b¶n, cã ®Æc ®iÓm lµ nã ng¨n c¶n kh«ng ý chÝ cña c¸c chñ x­ëng, ng­êi ta ®· ban hµnh ®¹o luËt vÒ ngµy ®Ó cho hai giai cÊp Êy ®¸nh ®Êm lÉn nhau. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ lµm viÖc 10 giê cho c«ng nh©n c«ng x­ëng. VÝ dô, ë Phæ, ng­êi ta nã b¶o vÖ giai cÊp t­ s¶n khái nh÷ng cuéc tÊn c«ng b»ng b¹o sÏ cã thÓ ®ßi chÝnh phñ thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c nh÷ng quy lùc cña c«ng nh©n, khuyÕn khÝch nh÷ng cuéc ®ông ®é nhá, hoµ ®Þnh vÒ ®é dµi cña thêi gian lao ®éng trong c¸c c«ng x­ëng - b×nh, gi÷a hai giai cÊp Êy, cßn l¹i th× nã t­íc hÕt mäi dÊu hiÖu nh÷ng quy ®Þnh nµy hiÖn nay chØ tån t¹i ë trªn giÊy, - tiÕp n÷a, quyÒn lùc chÝnh trÞ ë c¶ giai cÊp nµy lÉn ë giai cÊp kia. Kh«ng sÏ cã thÓ ®ßi quyÒn lËp héi cho c«ng nh©n 8 2 v.v., vµ cã thÓ lµ cã quyÒn lËp héi, kh«ng cã quyÒn héi häp, còng kh«ng cã quyÒn tù sÏ ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã. Nh­ng dÇu cho thÕ lùc ph¶n ®éng cã thùc do b¸o chÝ; quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng th× n»m d­íi mét ¸ch quan hiÖn nh÷ng nh­îng bé nh­ thÕ nµo ch¨ng n÷a, th× mét ®iÒu vÉn
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 104 105 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III l iªu khiÕn cho nh÷ng cuéc bÇu cö chèng ®èi hÇu nh­ kh«ng thÓ chÝnh phñ cã tËp trung vµo trong tay m×nh toµn bé quyÒn lùc hiÖn thùc hiÖn ®­îc; mét sù thao tóng cña c¶nh s¸t tõ tr­íc ®Õn nay thùc hay kh«ng, hay lµ nã ph¶i ph©n chia quyÒn lùc ®ã víi nghÞ ch­a tõng cã ngay c¶ ë n­íc Ph¸p c¶nh s¸t. §ång thêi, mét bé viÖn. ThËt vËy, lÏ nµo chÝnh phñ l¹i sö dông tÊt c¶ mäi thñ ®o¹n phËn trong giai cÊp t­ s¶n còng nh­ trong c«ng nh©n ®· bÞ trùc nh»m t­íc quyÒn lùc cña giai cÊp t­ s¶n chØ ®Ó råi sau ®ã ®em tiÕp mua chuéc; bän t­ s¶n bÞ mua chuéc b»ng nh÷ng sù bÞp bîm quyÒn lùc Êy biÕu cho giai cÊp v« s¶n! khæng lå vÒ tÝn dông, nhê ®ã mµ tiÒn cña c¸c nhµ t­ b¶n nhá chui Giai cÊp quý téc phong kiÕn vµ giíi quan liªu cã thÓ gi÷ ®­îc vµo tói c¸c nhµ t­ b¶n lín; c«ng nh©n th× bÞ mua chuéc b»ng c¸c quyÒn lùc thùc tÕ cña chóng ë Phæ mµ kh«ng cÇn ®Õn sù ®¹i diÖn c«ng tr×nh x©y dùng khæng lå cña nhµ n­íc, c¸c c«ng tr×nh nµy tËp cña nghÞ viÖn. §Þa vÞ cæ truyÒn cña chóng trong triÒu ®×nh, trong trung vµo c¸c thµnh phè lín, bªn c¹nh giai cÊp v« s¶n tù nhiªn vµ qu©n ®éi, trong quan tr­êng ®¶m b¶o cho chóng quyÒn lùc Êy. ®éc lËp, mét giai cÊp v« s¶n nh©n t¹o, g¾n víi ®Õ chÕ, phô thuéc ThËm chÝ chóng còng ch¼ng cÇn mong muèn mét sù ®¹i diÖn ®Æc vµo chÝnh phñ. Cuèi cïng, ng­êi ta phØnh nÞnh lßng tù hµo d©n téc biÖt, bëi v× nh÷ng viÖn gåm quý téc vµ quan l¹i, cã d­íi thêi b»ng nh÷ng cuéc chiÕn tranh anh hïng - gi¶ t­ëng, nh­ng bao giê Man-toi-phen, ngµy nay dï sao còng kh«ng thÓ tån t¹i l©u ë Phæ. còng ®­îc tiÕn hµnh víi sù cho phÐp tèi cao cña ch©u ¢u, nh»m V× vËy chóng còng muèn tèng cæ toµn bé hÖ thèng c¸c viÖn ®i cho chèng l¹i con vËt hy sinh chung vµo lóc ®ã, h¬n n÷a chØ víi ®iÒu r¶nh. kiÖn lµ th¾ng lîi ph¶i ®­îc ®¶m b¶o tr­íc. §èi víi c«ng nh©n còng nh­ ®èi víi giai cÊp t­ s¶n, ®iÒu cao Ng­îc l¹i chØ cã th«ng qua chÕ ®é ®¹i diÖn ë nghÞ viÖn th× giai nhÊt cã thÓ ®¹t ®­îc d­íi mét chÝnh phñ nh­ vËy lµ hä t¹m nghØ cÊp t­ s¶n vµ c«ng nh©n míi cã thÓ sö dông ®­îc chÝnh quyÒn mét c¸ch thùc sù cã tæ chøc; vµ chÕ ®é ®¹i diÖn ë nghÞ viÖn nµy chØ cã ®Êu tranh, lµ nÒn c«ng nghiÖp - khi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi mét gi¸ trÞ nµo ®ã, khi nµo nã ®­îc ®¶m b¶o tham gia vµo viÖc kh¸c - ph¸t triÓn m¹nh mÏ, vµ do ®ã, nh÷ng yÕu tè cña mét cuéc th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh, nãi mét c¸ch kh¸c - nÕu nã cã thÓ n¾m ®Êu tranh míi vµ ¸c liÖt h¬n ®­îc h×nh thµnh, vµ cuéc ®Êu tranh ®­îc c¸i "ch×a kho¸ cña kÐt b¹c". Nh­ng ®ã chÝnh lµ ®iÒu mµ Bi- Êy sÏ næ ra mét khi kh«ng cßn cã nhu cÇu vÒ mét cuéc t¹m nghØ xm¸c muèn c¶n trë, nh­ b¶n th©n «ng ta ®· thó nhËn. Chóng t«i nh­ thÕ n÷a. §èi víi c«ng nh©n, sÏ lµ mét sù cùc kú ngu ngèc nÕu xin hái: ph¶i ch¨ng v× lîi Ých cña c«ng nh©n mµ ng­êi ta t­íc bá mong chê nhiÒu h¬n ë mét chÝnh phñ tån t¹i chÝnh lµ ®Ó k×m h·m toµn bé quyÒn lùc cña nghÞ viÖn nµy, c¸i nghÞ viÖn mµ b¶n th©n c«ng nh©n tr­íc giai cÊp t­ s¶n. c«ng nh©n dù ®Þnh b­íc vµo th«ng qua viÖc giµnh quyÒn ®Çu B©y giê chóng ta h·y chuyÓn sang tr­êng hîp mµ chóng ta phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp, vµ trong ®ã hä hy väng sÏ chiÕm ®a ®ang ®Æc biÖt nghiªn cøu. ThÕ lùc ph¶n ®éng ë Phæ cã thÓ dµnh sè vµo mét lóc nµo ®ã? Ph¶i ch¨ng v× lîi Ých cña hä, mµ hä ®· sö cho ®¶ng c«ng nh©n c¸i g×? dông tÊt c¶ mäi ®ßn bÈy cña sù cæ ®éng nh»m môc ®Ých b­íc vµo c¸i c¬ quan mµ rèt cuéc sÏ kh«ng cã mét uy tÝn nµo c¶? DÜ nhiªn lµ ThÕ lùc ph¶n ®éng Êy cã thÓ dµnh cho giai cÊp c«ng nh©n mét kh«ng. sù tham gia thËt sù vµo chÝnh quyÒn ch¨ng? - NhÊt quyÕt kh«ng. Nh­ng, nÕu chÝnh phñ huû bá ®¹o luËt bÇu cö hiÖn hµnh vµ Mét lµ, trong lÞch sö cËn ®¹i, c¶ ë Anh lÉn ë Ph¸p, ch­a bao giê ban bè quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp th× sao? Ph¶i, n Õu! cã tr­êng hîp lµ mét chÝnh phñ ph¶n ®éng l¹i ®i lµm nh­ thÕ. Hai NÕu chÝnh phñ thùc hµnh c¸i thñ ®o¹n B«-na-p¸c-t¬ Êy vµ nÕu lµ, trong cuéc ®Êu tranh hiÖn nay ë Phæ, vÊn ®Ò chÝnh lµ liÖu c«ng nh©n t¸n thµnh viÖc ®ã th× nh­ thÕ lµ hä ®· thõa nhËn tr­íc
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 106 107 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III cò dÉn tíi mét sù lÖ thuéc cha truyÒn con nèi cña ng­êi c«ng nh©n c¸i quyÒn cña chÝnh phñ ®­îc thñ tiªu quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng n«ng nghiÖp hay cña ng­êi cè n«ng [Hä usler] vµo "«ng chñ nh©n vµ trùc tiÕp mét lÇn n÷a b»ng c¸ch ban bè mét s¾c lÖnh míi, khi nµo nã thÊy cÇn. Lóc Êy, tÊt c¶ c¸i quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ tõ" cña hä, cña sù lÖ thuéc g©y khã kh¨n rÊt nhiÒu cho viÖc giai trùc tiÕp Êy sÏ cã gi¸ trÞ g×? cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp gia nhËp phong trµo cña c«ng nh©n thµnh thÞ. C¸c môc s­, sù ®Çn ®én ®i mét c¸ch cã hÖ thèng cña n«ng N Õu chÝnh phñ ban bè quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp th«n, sù gi¶ng d¹y tåi tÖ cña nhµ tr­êng, sù biÖt lËp cña con ng­êi th× nã sÏ h¹n chÕ quyÒn Êy b»ng nh÷ng ®iÒu kho¶n b¶o l­u ta ®èi víi thÕ giíi bªn ngoµi hoµn thµnh nèt nh÷ng viÖc cßn l¹i. khiÕn cho quyÒn Êy kh«ng cßn lµ quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ Giai cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp lµ bé phËn giai cÊp c«ng nh©n hiÓu trùc tiÕp n÷a. nh÷ng lîi Ých cña b¶n th©n hä, vÞ trÝ x· héi cña b¶n th©n hä mét Cßn vÒ b¶n th©n quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp th× chØ c¸ch khã kh¨n nhÊt vµ sau tÊt c¶ nh÷ng bé phËn kh¸c; nãi mét cÇn ®i ®Õn Ph¸p lµ cã thÓ thÊy râ r»ng víi c¸i quyÒn Êy ng­êi ta cã c¸ch kh¸c, ®ã lµ bé phËn vÉn cßn lµ c«ng cô v« ý thøc l©u nhÊt thÓ tiÕn hµnh nh÷ng cuéc bÇu cö v« h¹i nh­ thÕ nµo khi cã mét trong tay giai cÊp cã ®Æc quyÒn ®ang bãc lét nã. Giai cÊp nµy lµ d©n c­ n«ng th«n ®Çn ®én ®«ng ®¶o, mét chÕ ®é quan liªu ®­îc tæ giai cÊp nµo vËy? ë §øc, ®ã kh«ng ph¶i lµ giai cÊp t­ s¶n, mµ lµ chøc tèt, mét giíi b¸o chÝ ®· ®­îc rÌn tèt, c¸c hiÖp héi bÞ c¶nh s¸t giai cÊp quý téc phong kiÕn. N h­ng ngay c¶ ë Ph¸p, n¬i hÇu nh­ ¸p chÕ ®ñ møc, vµ hoµn toµn kh«ng cã nh÷ng cuéc héi häp chÝnh chØ cã nh÷ng n«ng d©n tù do, cã ruéng ®Êt, n¬i mµ bän quý téc trÞ nµo c¶. QuyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp cã ®­a ®­îc phong kiÕn tõ l©u ®· bÞ t­íc ®o¹t mäi quyÒn lùc chÝnh trÞ th× nhiÒu ®¹i biÓu c«ng nh©n vµo nghÞ viÖn Ph¸p kh«ng? Mµ so víi quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng còng kh«ng ®­a c«ng nh©n vµo nghÞ giai cÊp v« s¶n §øc th× giai cÊp v« s¶n Ph¸p cã ­u ®iÓm lµ nã tËp viÖn mµ ng­îc l¹i hÇu nh­ ®· hoµn toµn lo¹i trõ hä ra khái nghÞ trung h¬n nhiÒu vµ cã mét kinh nghiÖm ®Êu tranh vµ tæ chøc l©u viÖn. VËy th× ë §øc, n¬i mµ bän quý téc phong kiÕn vÉn cßn lµ mét dµi h¬n. thÕ lùc x· héi vµ chÝnh trÞ thùc sù vµ n¬i mµ cø hai c«ng nh©n n«ng nghiÖp th× míi cã mét c«ng nh©n c«ng nghiÖp, kÕt qu¶ cña ë ® ©y cßn n¶y sinh mét vÊn ®Ò kh¸c. ë §øc d©n c­ n«ng d©n nhiÒu gÊp ®«i d©n c­ thµnh thÞ, nghÜa lµ ë §øc 2/3 d©n c­ sèng quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng sÏ ra sao? ë §øc, cuéc ®Êu tranh chèng vÒ n«ng nghiÖp vµ 1/3 vÒ c«ng nghiÖp. Vµ v× ë §øc chÕ ®é ®¹i thÕ lùc ph¶n ®éng phong kiÕn vµ quan liªu - v× ë n­íc ta c¶ hai thÕ chiÕm h÷u ruéng ®Êt lµ quy t¾c, cßn ng­êi tiÓu n«ng cã mét lùc nµy giê ®©y kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau - ®ång nghÜa víi cuéc ®Êu m¶nh ruéng nhá lµ ngo¹i lÖ, nªn nãi mét c¸ch kh¸c, ®iÒu ®ã cã tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp v« s¶n n«ng th«n vÒ tinh thÇn vµ nghÜa lµ nÕu 1/3 c«ng nh©n n»m d­íi sù chØ huy cña c¸c nhµ t­ chÝnh trÞ, vµ chõng nµo giai cÊp v« s¶n n«ng th«n cßn ch­a bÞ l«i b¶n th× 2/3 n»m d­íi sù chØ huy cña c¸c l·nh chóa phong kiÕn. cuèn vµo phong trµo th× chõng Êy giai cÊp v« s¶n thµnh thÞ ë §øc Mong r»ng nh÷ng ng­êi nµo còng ®¶ kÝch c¸c nhµ t­ b¶n, nh­ng kh«ng thÓ ®¹t ®­îc vµ sÏ kh«ng ®¹t ®­îc mét chót thµnh tùu nµo kh«ng cã lÊy mét lêi giËn d÷ nhá nµo chèng bän phong kiÕn, sÏ hÕt, chõng Êy quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp vÉn kh«ng ph¶i lµ mét vò khÝ mµ lµ mét c¸i bÉy ® èi víi giai cÊp v« s¶n. hiÓu râ ®iÒu Êy. ë §øc bän phong kiÕn bãc lét mét sè l­îng c«ng nh©n nhiÒu gÊp ®«i so víi sè l­îng c«ng nh©n bÞ giai cÊp t­ s¶n Cã thÓ lµ sù gi¶i thÝch rÊt th¼ng th¾n, nh­ng cÇn thiÕt nµy bãc lét; ë §øc chóng còng lµ kÎ thï trùc tiÕp cña c«ng nh©n gièng sÏ cæ vò bän phong kiÕn ®Êu tranh cho quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng nh­ c¸c nhµ t­ b¶n. Nh­ng thÕ vÉn ch­a ph¶i lµ hÕt. Sù tiÕn vµ trùc tiÕp. NÕu thÕ th× cµng tèt. hµnh kinh doanh theo lèi gia tr­ëng trªn c¸c l·nh ®Þa phong kiÕn
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 108 109 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III Hay cã thÓ lµ chÝnh phñ sÏ h¹n chÕ (nÕu trong t×nh h×nh hiÖn cho giai cÊp v« s¶n §øc mét vµi nh­îng bé chÝnh trÞ gi¶ ®Ó nhö hä nay nãi chung cßn cã c¸i g× ®ã ®Ó h¹n chÕ), b¸o chÝ, quyÒn lËp héi, th× lóc ®ã chóng ta hy väng r»ng giai cÊp v« s¶n §øc sÏ tr¶ lêi nã b»ng nh÷ng lêi kiªu h·nh trong "bµi ca vÒ Hin-®¬-bran-®¬" cæ83 . quyÒn héi häp cña phe t­ s¶n ®èi lËp chØ lµ ®Ó cã mét tÆng phÈm cho c«ng nh©n d­íi h×nh thøc tù do b¸o chÝ, quyÒn tù do lËp héi vµ Mit gªru scal man geba inf©han ort wudar orte, héi häp? ThËt vËy, phong trµo c«ng nh©n ®· ch¼ng diÔn ra mét "Chóng ta sÏ tiÕp nhËn tÆng vËt cña ng­êi víi ngän gi¸o trong tay, mòi gi¸o c¸ch yªn tÜnh vµ kh«ng bÞ trë ng¹i ®ã sao? chÜa vÒ phÝa tr­íc". ChÝnh thùc chÊt vÊn ®Ò lµ ë chç ®ã. ChÝnh phñ biÕt vµ giai cÊp V Ò nh÷ng sù nh­îng bé x· héi mµ thÕ lùc ph¶n ®éng cã thÓ t­ s¶n còng biÕt r»ng toµn bé phong trµo c«ng nh©n §øc hiÖn nay thùc hiÖn ®èi víi c«ng nh©n, - rót ng¾n ngµy lao ®éng trong c¸c chØ cã thÓ dung thø ®­îc, chØ tån t¹i, chõng nµo chÝnh phñ cßn c«ng x­ëng, thi hµnh ®¹o luËt c«ng x­ëng, quyÒn liªn kÕt mét muèn ®iÒu ®ã. Chõng nµo sù tån t¹i cña phong trµo Êy, vµ sù lín c¸ch tèt h¬n, - th× kinh nghiÖm tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu chøng minh m¹nh lªn cña mét kÎ thï míi, ®éc lËp cña phe t­ s¶n ®èi lËp cßn r»ng bän ph¶n ®éng ®­a ra nh÷ng ®Ò nghÞ ®ã mµ c«ng nh©n kh«ng cã lîi cho chÝnh phñ th× chõng ®ã chÝnh phñ cßn chÞu ®ùng phong cÇn ph¶i bá ra cho chóng dï chØ mét c¸i g× ®ã th«i ®Ó ®æi l¹i c¶. ThÕ lùc ph¶n ®éng cÇn ®Õn c«ng nh©n, cßn c«ng nh©n th× hoµn trµo Êy. Nh­ng kÓ tõ lóc phong trµo Êy biÕn c«ng nh©n thµnh mét toµn kh«ng cÇn ®Õn thÕ lùc ph¶n ®éng. Do ®ã, chõng nµo c«ng lùc l­îng ®éc lËp, do ®ã mµ trë thµnh nguy hiÓm cho chÝnh phñ th× nh©n cßn kiªn tr× nh÷ng yªu s¸ch Êy trong c«ng t¸c cæ ®éng ®éc t×nh h×nh Êy lËp tøc chÊm døt. Mong r»ng nh÷ng biÖn ph¸p mµ lËp cña chÝnh hä th× hä cã thÓ hy väng r»ng sÏ ®Õn lóc c¸c phÇn tö ng­êi ta ®· dïng ®Ó chÊm døt sù cæ ®éng cña ph¸i tiÕn bé trªn b¸o ph¶n ®éng còng ®Ò ra chÝnh nh÷ng yªu s¸ch ®ã, chØ cèt ®Ó chäc tøc chÝ, trong c¸c héi vµ c¸c cuéc héi häp, sÏ lµ mét sù c¶nh c¸o tr­íc giai cÊp t­ s¶n; vµ b»ng c¸ch ®ã c«ng nh©n ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh ®èi víi c«ng nh©n. Còng nh÷ng ®¹o luËt, nh÷ng s¾c lÖnh vµ biÖn tùu nh»m chèng l¹i giai cÊp t­ s¶n mµ hoµn toµn kh«ng ph¶i c¶m ph¸p trõng ph¹t ®· ®­îc ¸p dông håi bÊy giê cã thÓ ®­îc dïng ®Ó ¬n thÕ lùc ph¶n ®éng. chèng l¹i c«ng nh©n vµo bÊt kú mét ngµy nµo vµ sÏ chÊm døt sù cæ ®éng cña hä; nh÷ng biÖn ph¸p Êy còng sÏ ®­îc ¸p dông mét khi sù Nh­ng nÕu ®¶ng c«ng nh©n kh«ng cã g× ®Ó mong ®îi ë thÕ lùc cæ ®éng Êy trë nªn nguy hiÓm. §iÒu hÕt søc quan träng lµ c«ng ph¶n ®éng ngoµi nh÷ng nh­îng bé nhá nhÆt mµ hä kh«ng cÇn nh©n ph¶i hiÓu râ vÊn ®Ò nµy, lµ hä chí sa vµo ®óng sù lÇm lÉn ph¶i cÇu xin còng nhËn ®­îc, - th× ®¶ng c«ng nh©n sÏ cã thÓ mong mµ giai cÊp t­ s¶n ®· sa vµo trong "thêi ®¹i míi", khi ng­êi ta chØ chê g× ë phe t­ s¶n ®èi lËp? chÞu ®ùng hä nh­ng hä th× l¹i coi vÞ trÝ cña m×nh ®· v÷ng vµng råi. Vµ nÕu cã ai ®ã t­ëng t­îng r»ng chÝnh phñ hiÖn nay sÏ gi¶i Chóng ta ®· thÊy r»ng giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp v« s¶n ®Òu phãng b¸o chÝ, quyÒn lËp héi vµ héi häp khái nh÷ng xiÒng xÝch lµ con ®Î cña thêi kú míi, r»ng trong ho¹t ®éng x· héi cña hä c¶ hiÖn nay th× ng­êi ®ã ®óng lµ thuéc vÒ nh÷ng ng­êi kh«ng ®¸ng hai ®Òu cè xo¸ bá nh÷ng tµn d­ cña c¸i cò rÝch v« dông do thêi nãi chuyÖn víi hä n÷a. Mµ kh«ng cã tù do b¸o chÝ, quyÒn lËp héi kú tr­íc ®Ó l¹i. Qu¶ thËt lµ hä ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu vµ héi häp th× kh«ng thÓ cã phong trµo c«ng nh©n. tranh thËt sù gi÷a hä víi nhau, nh­ng cuéc ®Êu tranh ®ã chØ cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh ®Õn cïng khi hä ®øng ®èi diÖn víi nhau, mét chäi mét. ChØ cã vøt bá nh÷ng ®å cò v« dông ®i th× "con tµu míi sÏ ChÝnh phñ hiÖn nay ë Phæ kh«ng ngu ngèc ®Õn møc tù c¾t cæ s½n sµng chiÕn ®Êu" - nh­ng chØ cã kh¸c mét ®iÒu lµ lÇn nµy cuéc m×nh. Vµ nÕu sù viÖc ®i ®Õn chç lµ thÕ lùc ph¶n ®éng ph¶i nÐm
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 110 111 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III chiÕn ®Êu diÔn ra kh«ng ph¶i gi÷a hai con tµu, mµ lµ ë trªn cïng nÕu nã ph¶n béi l¹i lîi Ých giai cÊp cña chÝnh nã vµ nh÷ng nguyªn mét con tµu, gi÷a sÜ quan vµ thuû thñ. t¾c xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lîi Ých ®ã, th× sao? Giai cÊp t­ s¶n kh«ng thÓ giµnh ®­îc sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ, Khi ®ã c«ng nh©n chØ cßn cã hai con ®­êng! kh«ng thÓ biÓu hiÖn sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ Êy trong mét b¶n HoÆc gi¶ ®Èy giai cÊp t­ s¶n tiÕn lªn bÊt chÊp ý muèn cña nã; hiÕn ph¸p vµ trong c¸c ®¹o luËt mµ kh«ng ®ång thêi trao vò khÝ vµ trong chõng mùc cã thÓ, buéc nã më réng quyÒn ®Çu phiÕu, vµo tay giai cÊp v« s¶n. Chèng l¹i c¸c ®¼ng cÊp cò, kh¸c nhau do ®¶m b¶o quyÒn tù do b¸o chÝ, quyÒn lËp héi vµ héi häp, vµ b»ng nguån gèc xuÊt th©n, giai cÊp t­ s¶n ph¶i ghi lªn ngän cê cña hä c¸ch ®ã t¹o ra cho giai cÊp v« s¶n nh÷ng ®iÒu kiÖn trong ®ã nã cã nh÷ng quyÒn con ng­êi; chèng l¹i chÕ ®é ph­êng héi - ph¶i ghi thÓ tù vËn ®éng vµ tæ chøc. C«ng nh©n Anh ®· lµm nh­ thÕ tõ quyÒn tù do bu«n b¸n vµ tù do nghÒ nghiÖp; chèng l¹i sù b¶o hé thêi kú cuéc c¶i c¸ch nghÞ viÖn n¨m 1832, c«ng nh©n Ph¸p - tõ quan liªu - ph¶i ghi tù do vµ tù qu¶n. Do ®ã, ®Ó cho ®­îc nhÊt cuéc C¸ch m¹ng th¸ng B¶y 1830, vµ chÝnh th«ng qua phong trµo qu¸n, hä ph¶i ®ßi quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp, c¸c nµy vµ nhê phong trµo nµy, - nh÷ng môc tiªu tr­íc m¾t cña phong quyÒn tù do b¸o chÝ, lËp héi, héi häp vµ ®ßi xo¸ bá tÊt c¶ c¸c ®¹o trµo nµy chØ mang tÝnh chÊt thuÇn tuý t­ s¶n, - mµ hä ®· gãp luËt ®Æc biÖt chèng l¹i c¸c giai cÊp riªng rÏ trong d©n c­. Nh­ng phÇn xóc tiÕn sù ph¸t triÓn vµ tæ chøc cña b¶n th©n hä nhiÒu h¬n ®ã còng lµ tÊt c¶ nh÷ng g× giai cÊp v« s¶n ph¶i ®ßi ë giai cÊp t­ s¶n. Giai cÊp v« s¶n kh«ng thÓ ®ßi r»ng giai cÊp t­ s¶n th«i kh«ng lµ b»ng bÊt kú mét biÖn ph¸p nµo kh¸c. Tr­êng hîp nh­ thÕ nhÊt lµ giai cÊp t­ s¶n n÷a, nh­ng ch¾c ch¾n lµ nã cã thÓ ®ßi giai cÊp ®Þnh sÏ x¶y ra, bëi v× do thiÕu dòng c¶m vÒ chÝnh trÞ nªn ë kh¾p t­ s¶n ph¶i thùc hiÖn triÖt ®Ó c¸c nguyªn t¾c cña chÝnh giai cÊp mäi n¬i giai cÊp t­ s¶n thØnh tho¶ng l¹i tù ph¶n béi b¶n th©n nã. Êy. Nh­ng cïng víi ®iÒu ®ã giai cÊp v« s¶n còng nhËn ®­îc c¶ nh÷ng vò khÝ cÇn thiÕt cho th¾ng lîi cuèi cïng cña nã. Víi tù do HoÆc gi¶ c«ng nh©n hoµn toµn quay l­ng l¹i víi phong trµo t­ b¸o chÝ, quyÒn héi häp vµ lËp héi, giai cÊp v« s¶n giµnh ®­îc cho s¶n vµ phã mÆc giai cÊp t­ s¶n cho sè phËn cña nã. Tr­êng hîp m×nh quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng, cßn víi quyÒn ®Çu phiÕu phæ nµy ®· x¶y ra ë Anh, ë Ph¸p, vµ ë §øc sau thÊt b¹i cña phong trµo th«ng vµ trùc tiÕp, kÕt hîp víi nh÷ng thñ ®o¹n cæ ®éng nãi trªn c«ng nh©n ch©u ¢u trong nh÷ng n¨m 1848 - 1850. Nã chØ cã thÓ th× nã sÏ giµnh ®­îc tÊt c¶ nh÷ng g× cßn l¹i. diÔn ra sau nh÷ng cè g¾ng lín lao vµ nhÊt thêi v« hiÖu, sau ®ã giai cÊp cÇn ph¶i t¹m nghØ. Trong t×nh tr¹ng lµnh m¹nh cña giai Nh­ vËy, ñng hé giai cÊp t­ s¶n trong cuéc ®Êu tranh cña nã cÊp c«ng nh©n th×, tr­êng hîp nh­ thÕ kh«ng thÓ x¶y ra bëi v× chèng l¹i mäi phÇn tö ph¶n ®éng, chõng nµo giai cÊp Êy vÉn cßn ®iÒu ®ã còng gièng nh­ mét sù tù phñ nhËn hoµn toµn vÒ chÝnh trung thµnh víi chÝnh nã, l µ cã lîi cho c«ng nh©n. Trong nh÷ng trÞ, vµ mét giai cÊp xÐt vÒ b¶n chÊt lµ mét giai cÊp dòng c¶m, mét ®iÒu kiÖn ®ã, mçi mét thµnh qu¶ mµ giai cÊp t­ s¶n giµnh ®­îc giai cÊp kh«ng cã g× ®Ó mÊt vµ ph¶i cã tÊt c¶, th× kh«ng thÓ chÞu cña thÕ lùc ph¶n ®éng, xÐt cho ®Õn cïng lµ cã lîi cho giai cÊp c«ng ®ùng ®iÒu ®ã trong mét thêi gian dµi ®­îc. nh©n. C«ng nh©n §øc còng ®· hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã theo b¶n n¨ng. Trong tÊt c¶ c¸c quèc gia ë §øc, ®©u ®©u hä còng bá phiÕu mét Ngay c¶ trong tr­êng hîp gay go nhÊt, khi do ho¶ng sî c«ng c¸ch hoµn toµn ®óng ®¾n cho c¸c øng cö viªn cÊp tiÕn nhÊt cã nh©n mµ giai cÊp t­ s¶n ph¶i nÊp ë ®»ng sau l­ng thÕ lùc ph¶n triÓn väng tróng cö. ®éng vµ ®Ó b¶o vÖ khèi c«ng nh©n nã sÏ kªu gäi ®Õn lùc l­îng cña c¸c phÇn tö thï ®Þch víi nã - th× ngay c¶ lóc ®ã ®¶ng c«ng Nh­ng nÕu giai cÊp t­ s¶n kh«ng trung thµnh víi b¶n th©n, nh©n còng kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c h¬n lµ tiÕp tôc sù cæ ®éng ®·
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 112 113 ph-¨ng-ghen VÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc. - III ®Ó mÆc cho vÊn ®Ò qu©n sù, theo ®óng nghÜa cña nã, diÔn biÕn b Þ giai cÊp t­ s¶n ph¶n béi, sù cæ ®éng bÊt chÊp giai cÊp t­ s¶n, cho quyÒn tù do t­ s¶n, tù do b¸o chÝ, cho quyÒn lËp héi vµ héi theo tiÕn tr×nh tù nhiªn cña nã, ®ång thêi cã ý thøc r»ng vµo mét häp. Kh«ng cã nh÷ng tù do nµy th× b¶n th©n ®¶ng c«ng nh©n lóc nµo ®ã ®¶ng c«ng nh©n còng sÏ tiÕn hµnh viÖc "c¶i tæ qu©n kh«ng thÓ tù do vËn ®éng; khi ®Êu tranh cho nh÷ng quyÒn tù do ®éi" §øc cña chÝnh nã; Êy nã ®Êu tranh cho nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i cña chÝnh nã, cho ®¸p l¹i nh÷ng sù ve v·n gi¶ dèi cña bän ph¶n ®éng b»ng c©u: kh«ng khÝ mµ nã cÇn ®Ó thë. "Chóng ta sÏ tiÕp nhËn tÆng vËt cña ng­êi víi ngän gi¸o trong LÏ dÜ nhiªn lµ trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp Êy ®¶ng c«ng nh©n tay, mòi gi¸o chÜa vÒ phÝa tr­íc". kh«ng chØ ®¬n thuÇn ®i theo ®u«i giai cÊp t­ s¶n, nã sÏ xuÊt hiÖn víi t­ c¸ch lµ mét ®¶ng hoµn toµn kh¸c biÖt víi giai cÊp t­ s¶n vµ ®éc lËp. Trong mäi c¬ héi nã ®Òu nh¾c nhë cho giai cÊp t­ s¶n nhí r»ng lîi Ých giai cÊp cña c«ng nh©n vµ lîi Ých giai cÊp cña c¸c nhµ t­ b¶n trùc tiÕp ®èi lËp víi nhau vµ c«ng nh©n cã ý thøc vÒ ®iÒu ®ã. §¶ng c«ng nh©n sÏ duy tr× vµ ph¸t triÓn tæ chøc riªng cña hä ®Ó ®èi lËp víi tæ chøc ®¶ng cña giai cÊp t­ s¶n, vµ chØ tiÕn hµnh th­¬ng l­îng víi tæ chøc nµy nh­ mét lùc l­îng th­¬ng l­îng víi mét lùc l­îng kh¸c. B»ng c¸ch ®ã nã sÏ ®¶m b¶o cho m×nh mét ®Þa vÞ khiÕn ng­êi ta ph¶i kÝnh träng nã, sÏ gi¶i thÝch cho c¸c c«ng nh©n vÒ lîi Ých giai cÊp cña hä vµ sÏ s½n sµng hµnh ®éng trong c¬n b·o t¸p c¸ch m¹ng s¾p tíi - nh÷ng c¬n b·o t¸p nµy giê ®©y ®ang lÆp ®i lÆp l¹i mét c¸ch còng ®Òu ®Æn nh­ c¸c cuéc khñng ho¶ng th­¬ng nghiÖp hoÆc nh÷ng c¬n b·o vµo nh÷ng ngµy xu©n ph©n vµ thu ph©n. Tõ ®ã to¸t ra mét c¸ch tù nhiªn chÝnh s¸ch cña ®¶ng c«ng nh©n trong cuéc xung ®ét vÒ biÖn ph¸p Phæ: tr­íc hÕt, duy tr× ®¶ng c«ng nh©n cã tæ chøc chõng nµo nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn nay cho phÐp; trong chõng mùc cã thÓ, buéc ®¶ng tiÕn bé ph¶i tiÕn bé t hùc sù; buéc nã ph¶i lµm cho c­¬ng lÜnh cña nã trë nªn cÊp tiÕn h¬n vµ ®i theo c­¬ng lÜnh ®ã; ®¶ kÝch vµ chÕ giÔu mét c¸ch kh«ng th­¬ng xãt mäi b­íc kh«ng triÖt ®Ó vµ mçi biÓu hiÖn yÕu ®uèi cña nã;
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 114 115 Tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o... L u©n §«n vµ Man-se-xt¬ ngµy 23 th¸ng Hai 1865 I n theo b¶n ®¨ng trªn b¸o Do C.M¸c viÕt ngµy 18 th¸ng Hai 1865 vµ Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ®¨ng trªn b¸o "Social-Demokrat" sè 29, ngµy 3 th¸ng Ba 1865 C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o "social - demokrat"84 N h÷ng ng­êi ký tªn d­íi ®©y ®· høa sÏ céng t¸c víi tê "Social-Demokrat" vµ cho phÐp c«ng bè tªn cña m×nh trong danh s¸ch céng t¸c viªn chØ víi ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc lµ tê b¸o sÏ ®­îc biªn tËp theo tinh thÇn b¶n c­¬ng lÜnh v¾n t¾t ®· ®­îc th«ng b¸o cho hä. Hä kh«ng hÒ quªn t×nh c¶nh khã kh¨n cña tê "Social-Demokrat" mét gi©y phót nµo vµ v× vËy hä kh«ng ®Ò ra bÊt cø mét yªu cÇu nµo kh«ng thÝch hîp víi thêi cuéc BÐc-lin. Nh­ng hä ®· nhiÒu lÇn yªu cÇu ph¶i ®Êu tranh chèng néi c¸c vµ ®¶ng phong kiÕn chuyªn chÕ, Ýt ra còng dòng c¶m nh­ ®Êu tranh chèng ph¸i tiÕn bé. S¸ch l­îc mµ tê "Social-Demokrat" thi hµnh khiÕn hä kh«ng thÓ tiÕp tôc céng t¸c víi b¸o ®ã, quan ®iÓm cña nh÷ng ng­êi ký tªn d­íi ®©y vÒ chñ nghÜa x· héi chÝnh phñ v­¬ng quèc Phæ vµ vÒ lËp tr­êng ®óng ®¾n cña ®¶ng c«ng nh©n ®èi víi sù lõa bÞp lo¹i ®ã ®· ®­îc tr×nh bµy tØ mØ trªn tê "Deutsche - BrÜsseler- Zeitung" sè 73 ngµy 12 th¸ng ChÝn 1847 ®Ó ®¸p l¹i tê "Rheinischer Beobachter"85 s è 206 xuÊt b¶n ë Khuªn lóc bÊy giê, trªn tê b¸o nµy ng­êi ta ®· ®Ò nghÞ kiÕn lËp sù liªn minh gi÷a giai cÊp v« s¶n víi "chÝnh phñ" ®Ó chèng l¹i "giai cÊp t­ s¶n tù do". Ngay c¶ b©y giê chóng t«i còng vÉn cho r»ng tõng lêi trong b¶n tuyªn bè lóc bÊy giê cña chóng t«i ®Òu lµ chuÈn x¸c. Phri-®rÝch ¡ng-ghen, C¸c M¸c
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 116 117 c .m¸c Ph.¡ng-ghen dù th¶o s¬ bé NghÞ quyÕt Tin vÒ cuèn s¸ch máng vÒ sù xung ®ét trong chi bé pa-ri87 "vÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc"86 1 . Héi ®ång trung ­¬ng ë Lu©n §«n chuÈn y Ban l·nh ®¹o hiÖn nay cña ph©n bé Pa-ri gåm c¸c c«ng d©n T«-lanh, Phri-bua vµ N ay mai, Nhµ xuÊt b¶n èt-t« Mai-xn¬ ë H¨m-buèc sÏ xuÊt Li-mu-danh còng nh­ biÓu d­¬ng hä vÒ ho¹t ®éng nhiÖt thµnh b¶n cuèn s¸ch máng cña P hri-®rÝch ¡ng-ghen n han ®Ò "VÊn ®Ò cña hä. qu©n sù ë Phæ vµ §¶ng c«ng nh©n §øc" (gi¸ 6 din-bÐc-gt«-sen). 2. C«ng nhËn r»ng cÇn ®­a c«ng d©n Pi-e V¨ng-x¸c vµo tham Kh¸c víi s¸ch l­îc míi nhÊt cña ®¶ng "d©n chñ x· héi" 1*, trong gia Ban l·nh ®¹o ph©n bé Pa-ri 88 . cuèn s¸ch máng nµy, t¸c gi¶ l¹i mét lÇn n÷a b¶o vÖ lËp tr­êng cña c¸c ®¹i biÓu cña giíi tr­íc t¸c cña giai cÊp v« s¶n trong 3. BiÓu d­¬ng c«ng d©n L¬-pho vÒ sù tham gia cña «ng vµo tæ nh÷ng n¨m 1846 - 1851 vµ ph¸t triÓn quan ®iÓm ®ã chèng l¹i chøc cña Héi liªn hiÖp quèc tÕ vµ ch©n thµnh mong muèn «ng céng ph¸i ph¶n ®éng còng nh­ chèng l¹i ph¸i t­ s¶n thuéc ®¶ng tiÕn t¸c víi t­ c¸ch lµ homme de conseil 1* trùc thuéc Ban l·nh ®¹o bé nh©n c¸c vÊn ®Ò qu©n sù vµ ng©n s¸ch ®ang ®­îc ®­a ra th¶o ph©n bé Pa-ri, Héi ®ång trung ­¬ng Lu©n §«n ®ång thêi kh«ng luËn ®óng vµo lóc nµy. cho r»ng m×nh cã quyÒn Ðp buéc Ban l·nh ®¹o ph©n bé Pa-ri ph¶i ®Ó cho c«ng d©n L¬-pho ®¶m nhiÖm bÊt kú mét chøc vô chÝnh thøc nµo. D o Ph.¡ng-ghen viÕt ngµy 27 th¸ng Hai In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o 1865 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 4. Cö c«ng d©n VÝch-to Si-li lµm ®¹i diÖn cña Héi ®ång trung §· ®¨ng trªn b¸o "Berliner Reform" sè 53, ­¬ng Lu©n §«n t¹i Pa-ri. ngµy 3 th¸ng Ba 1865 Víi t­ c¸ch lµ ®¹i diÖn nh­ vËy, «ng cÇn ph¶i chØ ho¹t ®éng _____________________________________________________________________________________________ hiÖp ®ång víi Ban l·nh ®¹o ph©n bé Pa-ri. ¤ng sÏ thùc hiÖn c¸i 1 * Trong mét b¶n giíi thiÖu tin nµy d­íi mét d¹ng kh¸c göi trong th­ viÕt cho droit de surveillance2* mµ b¶n th©n ph©n bé Pa-ri cho lµ cÇn ph¶i Di-ben ngµy 27 th¸ng Hai 1865, ¡ng-ghen ®· nãi râ b¶n chÊt cña s¸ch l­îc ®ã nh­ sau: "Khuynh h­íng th©n Bi-xm¸c mµ "®¶ng d©n chñ x· héi" míi nhÊt nhiÔm ph¶i ®· lµm _____________________________________________________________________________________________ cho c¸c ®¹i biÓu cña tê "Neue Rheinische Zeitung" kh«ng thÓ tham gia c¬ quan ng«n luËn cña ®¶ng d©n chñ x· héi nµy. Nh÷ng c©u nµy ®· ®­îc ®­a vµo tin ®¨ng trªn tê 1 *- cè vÊn "DÜsseldorfer Zeitung". 2*- quyÒn gi¸m s¸t
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 119 118 c.m¸c thõa nhËn lµ mét thuéc tÝnh tÊt yÕu cña Héi ®ång trung ­¬ng, mét thuéc tÝnh do t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay ®Î ra. D o C.M¸c viÕt ngµy 4 th¸ng Ba 1865 In theo b¶n th¶o C«ng bè lÇn ®Çu tiªn Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh c .m¸c NghÞ quyÕt cña tæng héi ®ång vÒ Cuéc xung ®ét trong chi bé pa-ri89 N ghÞ quyÕt I. V× c«ng d©n T«-lanh ®· nhiÒu lÇn xin tõ chøc, nh­ng lÇn nµo Héi ®ång trung ­¬ng còng kh­íc tõ tho¶ m·n yªu cÇu cña «ng, nªn Héi ®ång giao cho c«ng d©n T«-lanh vµ Ban l·nh ®¹o Pa-ri trong thêi ®iÓm hiÖn nay th¶o luËn mét lÇn n÷a xem trong t×nh h×nh hiÖn nay viÖc cho th«i gi÷ chøc vô nh­ vËy cã hîp lý kh«ng. Héi ®ång trung ­¬ng chuÈn y tr­íc bÊt kú quyÕt ®Þnh nµo cña Ban l·nh ®¹o vÒ vÊn ®Ò nµy 90 . N ghÞ quyÕt II. X Ðt nguyÖn väng cña 32 thµnh viªn Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ®­îc nªu lªn t¹i cuéc häp ë Pa-ri ngµy 24 th¸ng Hai vµ trung thµnh víi c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ chñ quyÒn vµ tù qu¶n cña nh©n d©n, Héi ®ång trung ­¬ng huû quyÕt ®Þnh cña m×nh vÒ viÖc cö ng­êi bµo ch÷a chÝnh thøc cho b¸o chÝ Ph¸p. §ång thêi nh©n dÞp nµy, Héi ®ång bµy tá lßng v« cïng kÝnh träng cña m×nh ®èi víi c«ng d©n L¬-pho, mét trong nh÷ng ng­êi ®Ò x­íng ra viÖc thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, nhµ ho¹t ®éng x· héi nãi chung cã nhiÒu c«ng lao91; - sau n÷a Héi ®ång ph¶n ®èi c¸i nguyªn t¾c cho r»ng chØ cã ouvrier1* míi cã thÓ ®­îc thõa nhËn lµ nh÷ng ng­êi cã chøc tr¸ch trong Héi liªn hiÖp cña chóng ta92 . N ghÞ quyÕt III. Héi ®ång quyÕt ®Þnh chuÈn y ban l·nh ®¹o hiÖn _____________________________________________________________________________________________ 1 *- c«ng nh©n
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 121 120 c.m¸c n ay, vµ ®­a thªm c«ng d©n V¨ng-x¸c vµo tham gia ban l·nh ®¹o ®ã. N ghÞ quyÕt IV. Héi ®ång trung ­¬ng khÈn thiÕt ®Ò nghÞ Ban l·nh ® ¹o Pa-ri, tho¶ thuËn víi c«ng d ©n L¬-pho vµ c«ng d©n Bª-luy-d¬ sao cho hä vµ nhãm c«ng nh©n do hä ®¹i diÖn cã ba uû viªn trong ban l·nh ®¹o. Nh­ng trong khi bµy tá lßng mong muèn c .m¸c nh­ vËy, Héi ®ång kh«ng cã quyÒn vµ còng kh«ng cã ý ®Þnh ¸p ®Æt ý muèn cña m×nh. b ×nh luËn cuèn s¸ch cña Ph.¨ng-ghen N ghÞ quyÕt V. V × ban l·nh ®¹o Pa-ri tá ý s½n sµng thõa nhËn "vÊn ®Ò qu©n sù ë phæ ng­êi ®¹i diÖn trùc tiÕp cña Héi ®ång trung ­¬ng, Héi ®ång bæ nhiÖm Si-li lµm ®¹i diÖn cña m×nh bªn c¹nh ban l·nh ®¹o nãi vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc"94 trªn. C hØ thÞ riªng cña Si-li "vÊn ®Ò qu©n sù ë phæ vµ ®¶ng c«ng nh©n ®øc" cña phri-®rÝch ¡ng-ghen "Héi ®ång tuyªn bè r»ng trong tr­êng hîp kh«ng ®¹t ®­îc sù tho¶ thuËn, th× c¨n cø vµo §iÒu lÖ cña chóng ta (xem §7 1*) sau khi (h¨m-buèc, èt-t« mai-xn¬)1* ®· ®­îc nhËn thÎ héi viªn, n hãm L¬-pho cã quyÒn thµnh lËp mét chi bé cña héi liªn hiÖp ë ®Þa ph­¬ng". C uèn s¸ch rÊt quan träng nµy chia lµm ba ch­¬ng. C Çn ph¶i th«ng b¸o ®iÒu nµy in terrorem2*, nh­ng bÝ mËt, cho Trong ch­¬ng I, t¸c gi¶ phª ph¸n viÖc c¶i tæ qu©n ®éi Phæ trªn quan ®iÓm khoa häc qu©n sù. ¤ng cho r»ng sai lÇm chñ yÕu lµ ë Phri-bua vµ ph¸i cña «ng ta ®Ó thóc ®Èy hä cã nh÷ng sù nh©n chç kÕ ho¹ch c¶i tæ nµy "lµm ra vÎ quay trë l¹i chÕ ®é nghÜa vô nh­îng cÇn thiÕt víi ®iÒu kiÖn lµ L¬-pho Bª-luy-d¬ (gi¸m ®èc qu©n sù phæ cËp b an ®Çu - chÕ ®é nµy... kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc Ng©n hµng nh©n d©n 93) thµnh thËt cè g¾ng thóc ®Èy nhãm cña hä nÕu kh«ng cã q u©n lan-ve, mét ®éi qu©n dù bÞ m¹nh cña qu©n ®éi, trë thµnh héi viªn cña Héi liªn hiÖp. kÕ ho¹ch c¶i tæ nµy... nãi cho ®óng ra thiªn vÒ chÕ ®é qu©n th­êng trùc khung Ph¸p - ¸ o". D o C.M¸c viÕt In theo b¶n th¶o T rong ch­¬ng II, t¸c gi¶ phª ph¸n mét c¸ch gay g¾t quan ®iÓm §· ®­îc Tæng héi ®ång chuÈn y ngµy 7 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh cña ph¸i ®èi lËp t­ s¶n ® èi víi vÊn ®Ò qu©n sù. T¸c gi¶ ®i tíi kÕt th¸ng Ba 1865 luËn nh­ sau: "Do nh÷ng sai lÇm nµo vµ nh÷ng quû kÕ nµo th× còng thÕ, giê _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1 * "Die preussische Militärfrage und die deutsche Arbeiterpartei". Von Friedrich 1* Xem tËp nµy, tr. 26 - 27. 2*- ®Ó r¨n ®e. Engels (Hamburg. Otto Meissner).
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 123 122 c.m¸c ® ©y ph¸i t­ s¶n ®èi lËp bÞ r¬i vµo t×nh thÕ lµ hoÆc gi¶ ph¶i chiÕn th¾ng trong vÊn ®Ò qu©n sù, hoÆc gi¶ lµ ®Ó mÊt chót chÝnh quyÒn cßn l¹i mµ nã hiÖn cßn ®ang n¾m... giai cÊp t­ s¶n Phæ liÖu cã ®ñ dòng c¶m ®Ó gi÷ ý kiÕn cña m×nh ®Õn cïng kh«ng? Tõ n¨m 1848, lÏ ra nã ph¶i tu tØnh l¹i mét c¸ch kh¸c th­êng... nh­ng lßng thÌm c .m¸c kh¸t tho¶ hiÖp lóc nµo còng béc lé râ trong ®¶ng tiÕn bé kÓ tõ lóc khai m¹c kú häp nµy, l¹i kh«ng chøng minh cho ®iÒu ®ã"1*. tuyªn bè vÒ nh÷ng nguyªn nh©n Trong ch­¬ng III, t¸c gi¶ nghiªn cøu vÊn ®Ò th¸i ®é cña "®¶ng kh­íc tõ céng t¸c víi b¸o c«ng nh©n ®èi víi viÖc c¶i tæ qu©n ®éi nµy" vµ "®èi víi cuéc xung ®ét vÒ hiÕn ph¸p n¶y sinh trªn c¬ së Êy". C©u tr¶ lêi cña «ng ®­îc "social-demokrat"95 ®óc kÕt l¹i trong nh÷ng lêi sau ®©y: "ViÖc thi hµnh ngµy cµng triÖt ®Ó h¬n chÕ ®é nghÜa vô qu©n sù T rong lêi viÕt thªm vµo cuèi b¶n tuyªn bè cña c¸c «ng Ruy-xtèp phæ biÕn lµ ®iÓm duy nhÊt ®¸ng quan t©m ®èi víi giai cÊp c«ng vµ HÐc-vÕch vÒ viÖc hai «ng nµy rót khái nhãm céng t¸c viªn nh©n §øc trong cuéc c¶i tæ qu©n ®éi Phæ"2* . ( "Social-Demokrat" s è 31), «ng Ph«n Svai-x¬ ®· nªu ra bµi b¸o ®­îc göi tõ Lu©n §«n ®Õn cho tê "Neue Frankfurter Zeitung" ®Ó ChÝnh s¸ch mµ giai cÊp c«ng nh©n ph¶i thi hµnh trong cuéc chøng minh r»ng "hµnh vi cña c¸c «ng M¸c vµ ¡ ng-ghen l µ bÊt xung ®ét vÒ hiÕn ph¸p lµ "tr­íc hÕt, duy tr× ®¶ng c«ng nh©n cã tæ nhÊt vµ v Ò b¶n chÊt lµ v« c¨n cø". ¤ng ta t×m c¸ch xuyªn t¹c sù chøc chõng nµo nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn nay cho phÐp; trong chõng thËt. V× vËy, chóng t«i xin nªu sù thËt nh­ sau: mùc cã thÓ, buéc ®¶ng tiÕn bé ph¶i tiÕn bé thùc sù... ®¸p l¹i nh÷ng Ngµy 11 th¸ng M­êi mét 1864, «ng Ph«n Svai-x¬ viÕt th­ b¸o sù ve v·n gi¶ dèi cña bän ph¶n ®éng b»ng c©u: "Chóng ta sÏ tiÕp cho t«i biÕt viÖc thµnh lËp b¸o " Social-Demokrat", c¬ quan cña nhËn tÆng vËt cña ng­êi, víi ngän gi¸o trong tay, mòi gi¸o chÜa Tæng héi liªn hiÖp c«ng nh©n §øc, trong ®ã cã ®o¹n th«ng b¸o vÒ vµo mòi gi¸o""3* . vÊn ®Ò ®ã nh­ sau: "Chóng t«i ®· ®Ò nghÞ víi kho¶ng 6 - 7 ®¶ng viªn ®· dµy d¹n thö th¸ch hoÆc D o C.M¸c viÕt kho¶ng ngµy 13 th¸ng Ba In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o chÝ Ýt lµ nh÷ng ng­êi gÇn gòi víi ®¶ng ®Ó mêi hä céng t¸c vµ hÇ u nh­ cã thÓ 1865 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ch¾c r»ng hä sÏ ®ång ý. Nh­ng chóng t«i cho r»ng N gµi, ng­êi s¸ng lËp ®¶ng §· ®¨ng trªn b¸o "Hermann" ngµy 18 th¸ng c«ng nh©n §øc ( nh÷ng ch÷ nµy do chÝnh «ng Ph«n S vai-x¬ g¹ch d­íi) vµ l µ Ba 1865 ng­êi chiÕn sÜ tiªn phong sè mét cña ®¶ng ®ã gióp ®ì chóng t«i b »ng c¸ch céng t¸c víi chóng t«i th× cßn v« cïng q uan träng h¬n. Chóng t«i hy väng r»ng Héi liªn hiÖp tæ chøc ®· ra ®êi ®­îc lµ nhê ho¹t ®éng cña b¶n th©n Ngµi, m Æc dï lµ gi¸n tiÕp, -sÏ ®­îc Ngµi ñng hé sau khi nã ®· bÞ nh÷ng tæn thÊt lín trong cuéc _____________________________________________________________________________________________ ®Êu tranh gian khæ cña nã". 1* Xem tËp nµy, tr. 93 - 95. 2* Xem tËp nµy, tr. 96. K Ìm theo bøc th­ mêi céng t¸c ®ã lµ b ¶n c­¬ng lÜnh "®­îc 3* Xem tËp nµy, tr. 112 - 113.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 124 125 c.m¸c Tuyªn bè vÒ nh÷ng nguyªn nh©n kh­íc tõ... ®ã khiÕn ng­êi ta ngê vùc. T«i ®· tuyªn bè ph¶n ®èi. Vµ n h©n ®ã Ê n hµnh víi tÝnh c¸ch lµ b¶n th¶o". MÆc dï giê ®©y, nèi gãt tê t«i còng ®· biÓu thÞ lu«n c¶ sù c«ng phÉn cña t«i vÒ viÖc ng­êi ta " Neue Frankfurter Zeitung" «ng Ph«n Svai-x¬ qu¶ quyÕt mét c¸ch ®· l¶y ra mét vµi lêi chia buån trong bøc th­ riªng t«i viÕt cho b¸ dèi tr¸ r»ng b¶n c­¬ng lÜnh ®ã lÊy "khÈu hiÖu cña L¸t-xan lµm c¬ t­íc phu nh©n H¸t-xt¬-phen sau khi t«i ®­îc tin L¸t-xan qua ®êi, së" hoÆc "trªn l¸ cê cña nã cã ghi tªn L¸t-xan" nh­ng thùc ra råi ®em ®¨ng nh÷ng lêi chia buån ®ã, ký tªn t«i, mÆc dï kh«ng cã trong b¶n c­¬ng lÜnh ®ã kh«ng hÒ cã khÈu hiÖu cña L¸t-xan, còng sù ®ång ý cña t«i vµ l¹m dông mét c¸ch tr¬ tr¸o nh÷ng lêi chia kh«ng cã tªn cña L¸t-xan. B¶n c­¬ng lÜnh chØ gåm cã ba ®iÓm: buån ®ã ®Ó kÐo "mét håi chu«ng" xu nÞnh phóng ®iÕu L¸t-xan. "Lîi Ých cña nh©n d©n c¸c n­íc lµ nhÊt trÝ", "toµn bé n­íc §øc Ngµy 30 th¸ng Ch¹p «ng Ph«n Svai-x¬ ®· tr¶ lêi t«i nh­ sau: hïng c­êng lµ mét nhµ n­íc nh©n d©n tù do thèng nhÊt", "xo¸ bá sù thèng trÞ cña t­ b¶n". ChÝnh lµ c¨n cø trùc tiÕp vµo b¶n c­¬ng "Th­a Ngµi, xin Ngµi h·y r éng l­îng thø lçi cho chóng t«i - mäi viÖc s Ï dÇn lÜnh n µy, t«i vµ ¡ng-ghen ®· høa céng t¸c víi tê b¸o ®ã. dÇn ®©u vµo ®Êy, hoµn c¶nh cña chóng t«i khã kh¨n qu¸. Kh«ng thÓ tøc kh¾c lµm ngay ®­îc nh÷ng ®iÒu hay, v× thÕ t«i hy väng r»ng Ngµi h·y yªn t©m vµ theo dâi N gµy 19 th¸ng M­êi mét 1864, «ng Ph«n Svai-x¬ ®· viÕt cho xem mét Ýt l©u n÷a". t«i: V iÖc Êy ®· x¶y ra n gay tõ ngµy 30 th¸ng Ch¹p 1864, khi t«i míi chØ cã trong tay nh÷ng sè b¸o ra thö ®Çu tiªn mµ th«i! "NÕu nh­ Ngµi cßn muèn cã ý kiÕn nhËn xÐt g× vÒ viÖc Ên hµnh b¶n c­¬ng lÜnh th× xin cho biÕt ngay ". §Çu t h¸ng Giªng 1865 s au khi mét trong nh÷ng sè b¸o ®Çu T«i kh«ng cã ý kiÕn nhËn xÐt nµo c¶. tiªn cña tê "Social-Demokrat" bÞ tÞch thu, t«i ®· chóc mõng «ng Ph«n Svai-x¬ vÒ sù kiÖn Êy vµ t«i cã nãi thªm r»ng «ng Ph«n Svai-x¬ Sau ®ã, «ng Ph«n Svai-x¬ l¹i hái: ph¶i c«ng khai ®o¹n tuyÖt víi néi c¸c. "Chóng t«i" (ban biªn tËp) "cã thÓ hy väng Ngµi thØnh tho¶ng l¹i göi bµi cho chóng t«i kh«ng vµ Ngµi c ã c ho phÐp c hóng t«i ®ång thêi th«ng b¸o cho c¸c ®éc Khi ®­îc tin P ru-®«ng q ua ®êi, «ng ta ®· yªu cÇu t«i viÕt bµi gi¶ cña chóng t«i biÕt viÖc ®ã kh«ng?" vÒ Pru-®«ng. T«i ®· thùc hiÖn ®iÒu «ng ta mong muèn, göi bµi cho «ng ta ngay khi cã chuyÕn b­u vËn sím nhÊt, nh­ng t«i T«i vµ ¡ng-ghen yªu cÇu tr­íc hÕt ph¶i cho chóng t«i cã c¬ héi còng nh©n c¬ héi ®ã ®Ó nãi râ r»ng giê ®©y trªn tê b¸o cña «ng ®­îc biÕt chóng t«i sÏ ph¶i cã mÆt c«ng khai trong ®¸m ng­êi nh­ ta, "bÊt cø s ù tho¶ hiÖp n µo víi chÝnh quyÒn hiÖn h÷u, dï chØ lµ thÕ nµo. Sau ®ã, «ng Ph«n Svai-x¬ ®· liÖt kª ra c¸c céng t¸c viªn sù tho¶ hiÖp cã t Ýnh chÊt bÒ ngoµi ", còng ®Òu lµ vi ph¹m "sù vµ nãi thªm: tao nh· ®¹o ®øc ®¬n gi¶n" vµ sù bî ®ì cña Pru-®«ng ®èi víi Lu- "NÕu sù tham gia cña mét ng­êi nµo ®ã trong sè c¸c ngµi Êy lµ trë ng¹i ®èi víi i B«-na-p¸c-t¬ sau cuéc chÝnh biÕn lµ "mét hµnh vi ®ª tiÖn"1*. Ngµi th× ch¾c r»ng vÊn ®Ò Êy sÏ ®­îc thu xÕp æn tho¶, nÕu Ngµi l­u ý r»ng gi÷a §ång thêi ¡ng-ghen ®· göi cho «ng ta b¶n dÞch mét bµi h¸t cña c¸c céng t¸c viªn cña tê b¸o hoµn toµn kh«ng cã sù nhÊt trÝ thËt chÆt chÏ". n«ng d©n §an M¹ch cæ2* ® Ó nh©n b×nh gi¶i bµi h¸t ®ã gîi lªn N gµy 28 th¸ng M­êi mét, «ng Ph«n Svai-x¬ ®· viÕt: cho ®éc gi¶ cña tê "Social-Demokrat" thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh chèng tÇng líp ®Þa chñ quý téc hñ lËu. "Sù ®ång ý cña Ngµi vµ cña ngµi ¡ng-ghen ®· ®em l¹i cho ®¶ng mét niÒm phÊn chÊn v« cïng v× ®¶ng nãi chung ®· ® ­îc th«ng b¸o t in ®ã". _____________________________________________________________________________________________ 1 * Xem tËp nµy, tr. 46 - 49. N gay tõ hai sè b¸o ra thö ®Çu tiªn ® · cã chøa ®ùng c¸i g× 2* Xem tËp nµy, tr. 51 - 53.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 126 127 c.m¸c Tuyªn bè vÒ nh÷ng nguyªn nh©n kh­íc tõ... t h­ võa råi cña Ngµi, th× t«i xin c¶m t¹ vµ lÜnh héi sù chØ b¶o ®ã. Cßn vÒ n h÷ng Tuy vËy, còng trong t h¸ng Giªng ® ã t«i l¹i ph¶i mét lÇn n÷a vÊn ®Ò thùc tiÔn cña s¸ch l­îc hiÖn nay th× t«i xin Ngµi l­u ý r»ng muèn ph¸n tuyªn bè ph¶n ®èi "s¸ch l­îc" cña «ng Ph«n Svai-x¬96 . Ngµy 4 ®o¸n ®­îc nh÷ng ®iÒu ®ã, ph¶i ®øng ë trung t©m cña phong trµo. V× thÕ Ngµi thËt t h¸ng Hai, «ng ta ®· tr¶ lêi t«i: lµ bÊt c«ng ®èi víi chóng t«i nÕu nh­ Ngµi b iÓu thÞ ë ®©u ®ã d­íi bÊt cø h×nh "Cßn vÒ s¸ch l­îc cña chóng t«i, th× xin Ngµi l­u ý cho lµ hoµn c¶nh cña thøc nµo sù bÊt b×nh cña Ngµi ®èi víi s¸ch l­îc cña chóng t«i. N gµi chØ cã thÓ chóng t«i khã kh¨n ®Õn chõng nµo. NhÊt ®Þnh lµ chóng t«i ph¶i cè g¾ng tr­íc lµm viÖc ®ã, nÕu Ngµi biÕt t×nh h×nh mét c¸ch chÝnh x¸c. Xin Ngµi còng ®õng tiªn h·y c ñng cè ®· v.v.". quªn r»ng Tæng héi c«ng nh©n §øc lµ mét tæ chøc ®oµn kÕt nhÊt trÝ vµ n h÷ng truyÒn thèng c ña nã ®· kÕt chÆt nã ®Õn møc nhÊt ®Þnh. Bëi v× nh÷ng sù viÖc in C uèi th¸ng Giªng, trong mét b¶n tin göi tõ Pa-ri vÒ cho tê concreto1* th­êng bao giê còng p høc t¹p". " Social-Demokrat" cã mét ®iÒu vu khèng ®· buéc ¡ng-ghen vµ t«i ph¶i ra tuyªn bè 1*, trong ®ã nh©n tiÖn chóng t«i còng ®· nãi lu«n B ¶n tuyªn bè chÝnh thøc cña t«i vµ ¡ng-ghen vÒ viÖc rót khái r»ng chóng t«i rÊt vui mõng x¸c nhËn r»ng ý kiÕn sau ®©y cña nhãm céng t¸c viªn cña tê b¸o lµ sù tr¶ lêi tèi hËu th­ ®ã cña chóng t«i ®· ®­îc chøng thùc: "vÉn nh­ tr­íc ®©y, giai cÊp v« s¶n Svai-x¬2*. Pa-ri kh«ng thÓ ®éi trêi chung víi chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ d­íi hai h×nh thøc cña nã - tøc lµ c¶ chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ kiÓu Tuyn- l¬-ri, c¶ chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ kiÓu Pa-l¬-Roay-an - vµ hä C ¸c M¸c kh«ng hÒ gi©y l¸t nµo cã ý nghÜ ®em b¸n c¸i quyÒn hµng ®Çu cã tÝnh chÊt lÞch sö cña m×nh lµ ng­êi chiÕn sÜ tiªn phong cña c¸ch m¹ng ®Ó ®æi lÊy mét chót g× nhá män". B¶n tuyªn bè ®ã kÕt thóc L u©n §«n, 15 th¸ng Ba 1865 In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o §· ®¨ng trªn b¸o "Berliner Reform" sè 67, N guyªn v¨n lµ tiÕng §øc b»ng nh÷ng lêi nh­ sau: "Chóng t«i khuyªn c«ng nh©n §øc nªn ngµy 19 th¸ng Ba 1865 noi g­¬ng ®ã". Lóc Êy, trªn tê "Social-Demokrat" sè 21, phãng viªn ë Pa-ri ®· c¶i chÝnh tªn mµ «ng ta ®· ®­a tr­íc ®©y, do ®ã lµm cho b¶n tuyªn bè cña chóng t«i kh«ng cßn lý do trùc tiÕp cña nã n÷a. V× thÕ chóng t«i ®· kh«ng ph¶n ®èi viÖc «ng Ph«n Svai-x¬ kh«ng cho ®¨ng b¶n tuyªn bè Êy. Nh­ng lóc ®ã t«i ®· viÕt th­ b¸o cho «ng ta biÕt r»ng: "chóng t«i sÏ tr×nh bµy cÆn kÏ ë mét chç kh¸c quan ®iÓm cña chóng t«i vÒ th¸i ®é cña c«ng nh©n ®èi víi ChÝnh phñ Phæ". Cuèi cïng t«i ®· lÊy v Ý dô thùc tiÔn, l Êy vÊn ®Ò l iªn hîp cè g¾ng lÇn cuèi cïng gi¶i thÝch cho «ng ta râ " s¸ch l­îc" cña «ng ta lµ hÕt søc quÌ quÆt, nÕu nã qu¶ thËt xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®éng c¬ ch©n thùc 97 . Ngµy 15 th¸ng Hai, «ng ta ®· tr¶ lêi t«i. "NÕu Ngµi muèn gi¶i thÝch cho t«i vÒ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn ( !), nh­ trong bøc _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1 *- trong thùc tÕ. 1* Xem tËp nµy, tr. 54 - 55. 2* Xem tËp nµy, tr. 114.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 128 129 Tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o... tªn mËt vô. C ¸c M¸c Dan-b«m-men, 28 th¸ng Ba 1865. c .m¸c § · ®¨ng trªn b¸o "Berliner Reform" sè 78, In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o ngµy 1 th¸ng T­ 1865 c ã ®èi chiÕu víi b¶n th¶o Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc "berliner reform"98 Q ua sè 68 cña tê " Reform" v µ sè 37 cña tê "Social-Demokrat" m µ ng­êi ta göi ®Õn ®©y cho t«i, t«i thÊy r»ng «ng Ph«n Svai-x¬ bèi rèi vµ quen nãi dèi ®ang t×m c¸ch tho¸t khái "nh÷ng trë ng¹i ®¸ng yªu"1* m µ chÝnh «ng ta ®· t¹o ra. Habeat sibi!2* n h­ng t«i kh«ng cho phÐp «ng ta biÕn b¶n tuyªn bè cña t«i ngµy 15 th¸ng Ba3* - trong ®ã t«i chØ t¹o cho «ng ta cã c¬ héi kiÓm ®iÓm l¹i tÝnh c¸ch cña b¶n th©n «ng ta, - thµnh b ¶n tuyªn bè vÒ L¸t-xan. N h÷ng bøc th­ trao ®æi gi÷a L¸t-xan víi t«i trong gÇn 15 n¨m hiÖn ®ang n»m trong tay t«i lµm cho Svai-x¬ vµ ®ång bän hoµn toµn kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng xuyªn t¹c nh÷ng quan hÖ c¸ nh©n gi÷a chóng t«i hoÆc nghi ngê nh÷ng lý do khiÕn t«i cã th¸i ®é trung lËp ®èi víi c«ng t¸c tuyªn truyÒn cæ ®éng cña L¸t-xan. Cßn th¸i ®é cña c¸c t¸c phÈm lý luËn cña L¸t-xan ®èi víi c¸c t¸c phÈm lý luËn cña t«i th× ®ã lµ viÖc phª ph¸n vÒ mÆt khoa häc. Cã thÓ r»ng sau nµy sÏ cã c¬ héi xem xÐt l¹i vÊn ®Ò nµy hoÆc vÊn ®Ò kh¸c. Nh­ng trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo, lßng t«n träng cña t«i ®èi víi kû niÖm vÒ L¸t-xan còng kh«ng cho phÐp t«i biÕn nh÷ng viÖc thuéc lo¹i nh­ thÕ thµnh vÊn ®Ò bót chiÕn trªn b¸o víi nh÷ng _____________________________________________________________________________________________ 1*- Hai-n¬. "Mïa xu©n míi". §o¹n më ®Çu. 2*- Cø mÆc «ng ta! 3* Xem tËp nµy, tr. 123 - 127.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 130 131 "Chñ tÞch cña nh©n lo¹i" c¶nh s¸t vµ tÊt c¶ "c¸c d©n téc" ®· khiÕn t«i ngê vùc, song «ng ®· xua tan nçi ngê vùc Êy cña t«i b»ng mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ ®­a cho t«i xem giÊy chøng minh do chÝnh C«-sót ®Ých th©n viÕt; theo giÊy chøng minh ®ã, Ban-®i-a vèn tr­íc kia lµ gi¸m ®èc c¶nh s¸t ë C«- moãc-n¬, d­íi quyÒn chØ huy cña Cl¸p-ca, giê ®©y ®­îc bæ nhiÖm lµm gi¸m ®èc c¶nh s¸t in partibus 1*. Lµ mét ng­êi gi÷ chøc vô bÝ c .m¸c mËt l·nh ®¹o c¶nh s¸t phôc vô c¸ch m¹ng, lÏ dÜ nhiªn Ban-®i-a ph¶i cã con ®­êng "c«ng khai" ®Ó tiÕp xóc víi c¶nh s¸t phôc vô c¸c "chñ tÞch cña nh©n lo¹i"99 chÝnh phñ. Mïa hÌ n¨m 1852, t«i ®· ph¸t hiÖn ra r»ng «ng ta ®· ®¸nh c¾p b¶n th¶o mµ t«i göi cho «ng ta ®Ó chuyÓn cho mét chñ hiÖu s¸ch ë BÐc-lin, vµ ®em nép b¶n th¶o ®ã cho mét trong c¸c Trong dÞp t«i tõ Hµ Lan trë vÒ Lu©n §«n, tê "Social-Demokrat" chÝnh phñ ë §øc103. Sau khi t«i viÕt th­ cho mét ng­êi Hung-ga-ri sè 39 ®· tÆng t«i chiÕc b¸nh Asa f Ö tida 1 00 d o chÝnh tay «ng ë Pa-ri (lµ «ng Xª-me-r¬) biÕt chuyÖn ®ã vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ n­íng chiÕc b¸nh ®­îc nhµo nÆn chñ yÕu ®· ®Ëp vµo m¾t t«i tõ l©u cña con ng­êi Êy th× chuyÖn kÝn cña b»ng nh÷ng mÈu vu khèng vôn vÆt cña «ng Ph«-gt¬. Trong cuèn Ban-®i-a nhê sù can thiÖp cña mét ng­êi thø ba kh¸ am hiÓu s¸ch cña t«i nhan ®Ò "Ngµi Ph«-gt¬" xuÊt b¶n t¹i Lu©n §«n n¨m ®· bÞ phanh phui hoµn toµn vµ ®Çu n¨m 1853 t«i ®· göi cho tê 1860101 t«i ®· b¸c bá mét c¸ch cã c¨n cø ph¸p lý nh÷ng ®iÓm bÞa "New - Yorker Criminal - Zeitung"104 mét bµi ký tªn t«i, c«ng khai ®Æt dèi tr¸ cña «ng Ph«-gt¬. Nh­ng hoµn toµn tr¸i víi thãi th­êng v¹ch mÆt «ng ta. cña «ng ta, «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬, "chñ tÞch cña nh©n lo¹i", lÇn nµy kh«ng chØ sao chÐp ®¬n gi¶n mµ th«i. LÇn ®Çu tiªn trong ®êi Ch¾c lµ «ng "chñ tÞch cña nh©n lo¹i" ®· kh«ng ®äc bµi v¹ch mÆt «ng ta, «ng ta cè g¾ng nãi mét c¸i g× ®ã cña «ng ta. cÆn kÏ Ban-®i-a mµ 13 n¨m tr­íc ®©y t«i ®· cho ®¨ng trªn tê "New - Yorker Criminal - Zeitung" - lóc bÊy giê Ban-®i-a cßn "H¬n thÕ n÷a" - vÞ "chñ tÞch cña nh©n lo¹i" nãi nh­ thÕ, - "th«ng qua §ron-ke, ®ang sèng ë Lu©n §«n. NÕu ®· ®äc th× cã lÏ «ng ta ®· lµm cho M¸c ®· ®em cÇm mét b¶n th¶o lÊy 100 ta-le, b¶n th¶o nµy ®· ®­îc viªn ®éi nh÷ng ®iÒu bÞa ®Æt cña «ng ta ¨n khíp h¬n chót n÷a víi t×nh h×nh tr­ëng c¶nh s¸t Phæ Sti-b¬, ng­êi chuyªn do th¸m nh÷ng ng­êi l­u vong ë Lu©n §«n, chuéc l¹i". thùc tÕ. ThÕ nªn «ng ta míi lao hÕt m×nh vµo c¸i trß t­ëng t­îng h·o huyÒn ®Çy quyÕn rò v¶ ch¨ng cßn g× cã thÓ gÇn gòi víi c¸i trß V µ trong b¶n b¸o c¸o cña chñ tÞch do chÝnh «ng ta ®Ých th©n ®ã h¬n lµ sù liªn t­ëng thó vÞ: Lu©n §«n víi sù cÇm cè? Nh­ng, ®äc, «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ cña chóng ta ®· ba lÇn quay trë l¹i t«i cam ®oan r»ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ ch­a bao giê ®em cÇm c¸i "sù thËt" ®ã, mçi lÇn l¹i mét h¨ng h¸i h¬n. nh÷ng b¶n th¶o cña «ng ta. Trong mét chó thÝch ë trang 124 cuèn s¸ch "Ngµi Ph«-gt¬", t«i ®· viÕt nh­ sau 102 . TiÕp ®ã, "chñ tÞch cña nh©n lo¹i" ®· h¹ cè nãi thªm: "N¨m 1850, t¹i Lu©n §«n, b¶n th©n t«i ®· quen biÕt Ban-®i-a _____________________________________________________________________________________________ vµ Tuy-r¬, lóc Êy lµ b¹n cña Ban-®i-a vµ hiÖn nay lµ mét viªn 1 *- in partibus infidelium - ngoµi hiÖn thùc, ë n­íc ngoµi (nghÜa ®en lµ: "ë xø së cña t­íng. Thñ ®o¹n cña Ban-®i-a ®èi víi ®ñ mäi ®¶ng ph¸i - ph¸i nh÷ng kÎ ngo¹i ®¹o" - ®ã lµ mÊy ch÷ bæ sung vµo t­íc hiÖu cña nh÷ng gi¸m môc ®¹o Thiªn chóa ®­îc bæ nhiÖm gi÷ chøc vô gi¸m môc hoµn toµn cã tÝnh chÊt danh nghÜa ë Oãc-lª-¨ng, ph¸i B«-na-p¸c-t¬ v.v. - vµ quan hÖ cña «ng víi nh÷ng n­íc kh«ng theo ®¹o C¬ §èc).
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 132 133 c.m¸c "Chñ tÞch cña nh©n lo¹i" truyÒn l¹i cho «ng ta theo di chóc 105 còng ®­îc t«i "lu«n lu«n" coi "R»ng khi tê "Botschafter" ë Viªn, c¬ quan b¸n chÝnh thøc cña ChÝnh phñ ¸o, ra ®êi, M¸c muèn t×m t«i" (chÝnh b¶n th©n «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ ®ã) lµm phãng träng hoµn toµn gièng nh­ «ng ta! Bøc th­ cña t«i göi cho b¸ t­íc viªn cho tê b¸o ®ã, h¬n n÷a M¸c cßn kh«ng ®¶ ®éng g× ®Õn tÝnh chÊt b¸n chÝnh phu nh©n H¸t-tx¬-phen sau khi L¸t-xan qua ®êi bµy tá sù chia thøc cña tê b¸o míi ®ã mµ - nh­ M¸c ®· nãi - ng­êi ta ®· göi cho «ng; tr¸i l¹i, buån vµ tr¶ lêi nh÷ng ®iÒu mµ bµ hái t«i nh©n chuÈn bÞ cuèn s¸ch «ng nhÊn m¹nh r»ng t«i cã thÓ viÕt cho tê b¸o Êy nh÷ng bµi rÊt gay g¾t". nhá viÕt vÒ L¸t-xan còng nh­ gi¶i thÝch sù gi¸ng tr¶ mµ nhiÒu ¤ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ lóc Êy cßn ch­a lµ "chñ tÞch cña nh©n ng­êi ®· ®Ò nghÞ t«i tiÕn hµnh ®Ó ®Ëp l¹i mét trong nh÷ng kÎ vu khèng L¸t-xan vµ t«i ®· thùc hiÖn 1*. Tuy nhiªn, ®Ó tr¸nh hiÓu lo¹i" vµ cã mét thãi quen ®· thµnh cè tËt lµ cè dÆn ra nh÷ng "bµi lÇm, t«i cho r»ng nªn nh¾c l¹i víi b¸ t­íc phu nh©n trong bøc th­ cùc kú v« vÞ" cho tê "Hermann" ë Lu©n §«n. Vµo mét buæi tèi, «ng ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1864 ®Ó bµ nhí r»ng t«i kh«ng t¸n thµnh ta ®· ®Ých th©n ®Õn gÆp t«i t¹i nhµ t«i (tr­íc ®ã, t«i chØ t×nh cê chÝnh s¸ch cña L¸t-xan. ViÖc trao ®æi th­ tõ cña chóng t«i tr­íc gÆp «ng ta mét hoÆc hai lÇn) - Ýt l©u tr­íc khi «ng ta bÝ mËt dêi sau chØ cã thÕ th«i, chø kh«ng ®¶ ®éng mét lêi nµo ®Õn Héi liªn khái Lu©n §«n. V× nh÷ng nguyªn nh©n nµo ®ã, «ng ta rÇu rÜ than hiÖp 106. Lu«n tiÖn b¸ t­íc phu nh©n yªu cÇu t«i biªn th­ ngay cho phiÒn víi t«i vÒ sè phËn bÊt h¹nh cña «ng ta vµ hái t«i cã thÓ kiÕm bµ biÕt ý kiÕn t«i vÒ viÖc nªn ch¨ng in kÌm theo vµo cuèn s¸ch cho «ng ta viÖc lµm phãng viªn ®Ó gióp ®ì «ng ta trong c¶nh tóng ®ang ®­îc chuÈn bÞ mét vµi bøc ¶nh. T«i ®· göi ®iÖn tr¶ lêi: quÉn cïng cùc hay kh«ng? T«i tr¶ lêi r»ng c¸ch ®©y mÊy h«m «ng Kh«ng nªn! ThÕ mµ trong bµi viÕt cña «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ - C«-la-chÕch cã b¸o cho «ng X.Boãc-c¬-hai-m¬, - mét ng­êi l­u mét nhµ ng«n ng÷ häc còng vÜ ®¹i nh­ nhµ th¬ vµ nhµ t­ t­ëng - vong chÝnh trÞ vµ mét th­¬ng gia ë khu Xi-ti - biÕt lµ «ng ta ®· ra bøc ®iÖn duy nhÊt ®ã l¹i ®­îc nãi ®Õn b»ng sè nhiÒu. mét tê b¸o míi tùa hå nh­ "rÊt tù do". ë V iªn, «ng ta ®· göi cho ¤ng ta kÓ r»ng sau sù viÖc ®ã, t«i ®· tham gia mét chiÕn dÞch «ng Boãc-c¬-hai-m¬ sè ra thö vµ ®Ò nghÞ «ng nµy tuyÓn chän gióp nh»m chèng l¹i «ng ta. BiÖn ph¸p duy nhÊt mµ t«i ®· lµm trong phãng viªn ë Lu©n §«n. §¸p l¹i lßng mong muèn mµ BÐc-n¬-h¸c sù viÖc rÊt quan träng nµy lµ nh­ sau: mét sè ng­êi ë BÐc-lin ®· BÕch-c¬ ®· bµy tá mét c¸ch thiÕt tha t«i ®· høa sÏ nãi chuyÖn nµy viÕt th­ cho t«i biÕt r»ng cã nh÷ng giíi nhÊt ®Þnh muèn bøc h¹i víi «ng Boãc-c¬-hai-m¬ lµ ng­êi lu«n lu«n s½n lßng gióp ®ì nh÷ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ v× viÖc «ng ta kh«ng muèn sö dông tê ng­êi l­u vong. Nh­ t«i cßn nhí, BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ thËm chÝ "Social-Demokrat" vµ liªn hiÖp ®Ó tuyªn truyÒn cho viÖc s¸p cßn viÕt thö mét hoÆc vµi bµi göi ®Õn Viªn. Vµ thÕ lµ viÖc «ng ta nhËp Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬ vµo n­íc Phæ107 . §ång thêi, t×m c¸ch lµm phãng viªn cho tê "Botschafter" kh«ng xong liÒn nh÷ng ng­êi Êy yªu cÇu t«i b¸o cho «ng Clinh-x¬ ë D«-linh-ghen chøng minh r»ng t«i cã quan hÖ víi ChÝnh phñ ¸o! Ch¾c h¼n «ng - mµ ng­êi ta cho lµ t«i cã Ýt nhiÒu ¶nh h­ëng ®èi víi «ng nµy, do tr­íc ®©y chóng t«i ®· cã quan hÖ víi nhau - vµ «ng PhilÝp BÕch-c¬ BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ ®å r»ng nÕu b¸ t­íc phu nh©n H¸t-tx¬-phen ë Gi¬-ne-v¬ biÕt "©m m­u" ®ã. T«i ®· lµm c¶ hai viÖc Êy - cô thÓ giao chøc vô cho «ng ta th× Th­îng ®Õ sÏ ban cho «ng ta c¶ trÝ tuÖ lµ ®· b¸o cho «ng Clinh-x¬ qua mét ng­êi b¹n B¸c-men 2* v µ b¸o cÇn thiÕt ®Ó ®¶m ®­¬ng c«ng viÖc ®ã! cho «ng PhilÝp BÕch-c¬ qua ng­êi b¹n cña t«i ë Pa-ri lµ Si-li; gièng nh­ t«i, Si-li còng t­ëng r»ng vÞ "chñ tÞch cña nh©n lo¹i" "Vµ thÕ lµ" - BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ kÓ tiÕp - "LÝp-nÕch liÒn t¸c ®éng liªn tôc cßn cã nh©n tÝnh vµ trªn thùc tÕ «ng ta ®· sö sù ®øng ®¾n dï chØ ®Õn b¸ t­íc phu nh©n H¸t-tx¬-phen, ng­êi mµ chÝnh M¸c th­êng göi ®iÖn vµ th­ _____________________________________________________________________________________________ cho ®Ó xói giôc bµ chèng l¹i Héi liªn hiÖp". 1 * Xem tËp nµy, tr. 35 - 38. ¤ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ t­ëng t­îng r»ng c¸i chøc vÞ cao ®­îc
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 134 135 c.m¸c "Chñ tÞch cña nh©n lo¹i" ® èi víi ®¶ng ta, mét ®¶ng vèn ®· nhá bÐ l¹i cã mét tÝnh chÊt ®Æc biÖt!" 111 . mét lÇn. B©y giê tÊt nhiªn, «ng ta l¹i g¸n cho nh÷ng sù thËt ®ã c¸i ý nghÜa ng­îc h¼n l¹i - thËt lµ mét nhµ biÖn chøng tuyÖt diÖu!. ¤ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ cho r»ng ®iÒu hoµn toµn m©u thuÉn lµ: t«i kh«ng muèn biÕt g× ®Õn c¸i HiÖp héi quèc tÕ nhá bÐ nµo ®ã Nh­ng vÞ "chñ tÞch nh©n lo¹i" ch¼ng nh÷ng lµ nhµ th¬, nhµ t­ mµ, nh­ ng­êi ta nãi, «ng ta, tøc «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬, cã ch©n t­ëng, nhµ ng«n ng÷ häc vµ nhµ biÖn chøng vÜ ®¹i. Thªm vµo ®ã, trong ®ã112, thÕ mµ trong lóc ®ã t«i l¹i hÕt søc h¨ng h¸i tham gia «ng ta cßn lµ mét nhµ bÖnh lý häc thËt sù. C¸i bÖnh viªm da mµ Héi liªn hiÖp quèc tÕ, do c¸c l·nh tô c¸c c«ng liªn ë Lu©n §«n t«i m¾c ph¶i ®· mét n¨m r­ìi, ngÉu nhiªn l¹i kÐo dµi thªm 6 thµnh lËp th¸ng ChÝn n¨m ngo¸i. th¸ng sau khi L¸t-xan qua ®êi, c¸i bÖnh da tÝm ®á lªn nh­ thÕ ®­îc «ng ta gi¶i thÝch lµ do "lßng ®è kþ ®éc ®Þa ®èi víi sù vÜ ®¹i H¼n lµ n¨ng lùc ph©n biÖt cña «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ kh«ng cña L¸t-xan" mµ ra. thua kÐm søc suy ®o¸n cña «ng ta. HiÖp héi cña «ng ta nh­ «ng ta th­êng khoe, lóc thÞnh ®¹t ®· ph¸t triÓn ®Õn møc cã tíi c¶ "400 "Nh­ng" - «ng ta næi m¸u h¨ng nãi thªm - "M¸c kh«ng d¸m ®¸nh liÒu chèng ng­êi", trong lóc Héi liªn hiÖp cña chóng t«i l¹i kh«ng khiªm tèn l¹i L¸t-xan ®©u, v× «ng ta thõa biÕt r»ng L¸t-xan sÏ dïng c©y tr­êng th­¬ng khæng lå cña m×nh quËt ng· «ng ta gièng nh­ L¸t-xan ®· tõng quËt ng· Ba-xti-a-Sun- ®Õn møc b©y giê chØ riªng ë n­íc Anh nã ®· cã ®Õn m­êi ngh×n tx¬". ng­êi. Sù thÓ nh­ thÕ x¶y ra mµ vÞ "tæng thèng cña nh©n lo¹i" N h­ng chÝnh trong t¸c phÈm cuèi cïng ®ã cña «ng viÕt vÒ ch¼ng hay biÕt g× th× qu¶ thËt lµ kh«ng thÓ nµo dung thø ®­îc! "Ba-xti-a-Sun-tx¬"108, L¸t-xan ®· hÕt lêi ca ngîi cuèn "Phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ" cña t«i xuÊt b¶n t¹i BÐc-lin n¨m 1859109, L­u ý ®Õn tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, ®Æc biÖt lµ ®Õn v« vµn n¨ng lùc «ng ®· gäi cuèn s¸ch ®ã lµ mét t¸c phÈm "më ra mét thêi ®¹i", mét cña «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ mµ t«i míi chØ tho¸ng l­ít qua th«i, "kiÖt t¸c" vµ xÕp nã ngang víi c¸c t¸c phÈm cña A.XmÝt vµ Ri-c¸c-®«. vÞ tÊt ®· cã thÓ coi lêi than phiÒn cña «ng lµ ®óng ®¾n, khi «ng Víi søc t­ëng t­îng cè h÷u cña «ng ta, «ng BÐc-n¬-h¸c BÕch-c¬ kªu ca r»ng ng­êi ta ®· muèn dån cïng mét lóc qu¸ nhiÒu viÖc lªn liÒn tõ ®ã rót ra kÕt luËn r»ng L¸t-xan cã thÓ gi¸ng cho t«i mét vai mét con ng­êi nh­ «ng, r»ng ng­êi ta ch¼ng nh÷ng ®· ban cho ®ßn chÕt ®øng gièng nh­ «ng ®· lµm ®èi víi Sun-tx¬ - Ba-xti-a. «ng vai kÎ chuyªn chÕ lµm vai chÝnh mµ "tiÖn thÓ" cßn ban cho Tuy nhiªn, L¸t-xan ®· quan niÖm, mét c¸ch hoµn toµn kh¸c vÒ «ng ta mét chøc vô kÐm quan träng h¬n lµ "mua trøng vµ b¬ cho "sù ®¸nh liÒu" cña t«i. Khi nh©n cã mét sù viÖc mµ t«i ch¼ng cÇn gia ®×nh" 113. Tuy nhiªn, cã lÏ cã thÓ quy ®Þnh nh÷ng quy t¾c hay ph¶i nãi ra ®©y lµm g×, t«i biªn th­ cho «ng biÕt r»ng t«i vµ ¡ng- h¬n cho b¶n néi quy gia ®×nh vÒ nh÷ng chøc tr¸ch kÐp ®ã cña «ng ghen sÏ buéc ph¶i c«ng khai lªn tiÕng ph¶n ®èi «ng v× nh÷ng ta. Mong r»ng råi ®©y viÖc "mua trøng vµ b¬ cho gia ®×nh" sÏ ®­îc nguyªn nh©n mµ t«i ®· nªu 110 , «ng ®· viÕt th­ tr¶ lêi cÆn kÏ; bøc chuyÓn thµnh viÖc lµm chÝnh cña «ng ta vµ ng­îc l¹i «ng ta ®­îc th­ Êy cßn tr­íc mÆt t«i, trong th­ tho¹t tiªn «ng ®· ®­a ra giao lµm chñ tÞch cña nh©n lo¹i chØ hoµn toµn cã tÝnh chÊt "tiÖn nh÷ng lËp luËn ph¶n biÖn cña «ng råi kÕt l¹i b»ng nh÷ng lêi nh­ thÓ" mµ th«i. sau ë cuèi th­: C ¸c M¸c "Xin c¸c b¹n h·y c©n nh¾c kü tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã tr­íc khi lªn tiÕng c«ng khai. Thªm vµo ®ã, sù bÊt ®ång vµ sù chia rÏ gi÷a chóng ta lµ mét ®iÒu ®au lßng L u©n §«n, ngµy 8 th¸ng T­ 1865 2* C¸c Di-ben.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 136 137 c.m¸c "Chñ tÞch cña nh©n lo¹i" § · ®¨ng trªn b¸o "Berliner Reform" sè 88, In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o ngµy 13 th¸ng T­ 1865 N guyªn v¨n lµ tiÕng Anh
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 136 137 C¶i chÝnh chñ Phæ lµ c onditio sine qua non 1* ® Ó thµnh lËp n­íc §øc vµ kh«i phôc Ba Lan". ¤ng L¬ Luy-bª, n g­êi Ph¸p, thµnh viªn cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ còng ph¸t biÓu ý kiÕn b¶o vÖ ®Ò nghÞ ®ã vµ ®Ò nghÞ nµy ®· ® ­îc nhÊt trÝ th«ng qua trong tiÕng hß reo t¸n thµnh kh«ng c .m¸c ngít cña toµn thÓ cuéc mÝt-tinh. T ê "Daily News" vµ mét vµi tê b¸o kh¸c cña "ph¸i tù do" ë c¶i chÝnh114 Lu©n §«n kh«ng hµi lßng vÒ thµnh c«ng ®ã cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ - nh©n tiÖn, xin nãi r»ng nÕu kh«ng cã sù gióp ®ì cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ th× cuéc mÝt-tinh vÒ vÊn ®Ò Sau khi cuéc mÝt-tinh ë Lu©n §«n ngµy 1 th¸ng Ba vÒ vÊn ®Ò Ba Lan ë héi tr­êng Xanh-M¸c-tin sÏ hoµn toµn kh«ng thÓ diÔn Ba Lan th«ng qua hai ®Ò nghÞ cña «ng Bin-x¬ vµ «ng Lª-vÐc-x¬n ra ®­îc, - nªn nh÷ng tê b¸o Êy ®· c¾t bá p hÇn nµy khi t­êng mµ sè 30 cña quý b¸o ®· nh¾c ®Õn, «ng Pi-t¬ Phèc-x¬ (ng­êi Anh) thuËt. Thay mÆt Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, t«i ®Ò nghÞ Ngµi ®· thay mÆt Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ® ­a ra ®Ò nghÞ: cho ®¨ng bµi c¶i chÝnh nµy. "Thõa nhËn r»ng n­íc Ba Lan toµn vÑn vµ ®éc lËp lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cho sù tån t¹i cña ch©u ¢u d©n chñ vµ r»ng trong khi ®iÒu kiÖn ®ã L u©n §«n... G.I-ung, bÝ th­ th«ng tÊn cña Héi liªn cßn ch­a thùc hiÖn ®­îc th× nh÷ng th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng trªn lôc ®Þa cã thÓ hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ phô tr¸ch liªn lµ nh÷ng khóc d¹o ®Çu ng¾n ngñi cña nh÷ng thêi kú thèng trÞ dµi cña ph¶n l¹c víi Thôy SÜ. c¸ch m¹ng". Sau khi ®iÓm qua mét c¸ch ng¾n gän vÒ ph­¬ng diÖn lÞch sö In theo b¶n th¶o D o C.M¸c viÕt ngµy 13 th¸ng T­ 1865 nh÷ng tai ho¹ ®· gi¸ng xuèng ch©u ¢u do Ba Lan mÊt ®éc lËp vµ Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc §· ®¨ng cã söa chót Ýt trªn tê "Der wei e Adler" sè 48, ngµy 22 th¸ng T­ 1865 do chÝnh s¸ch x©m l­îc cña Nga, «ng Phèc-x¬ chØ râ r»ng lËp tr­êng cña ®¶ng t ù do trong vÊn ®Ò nµy kh«ng trïng hîp víi lËp tr­êng cña hiÖp héi d©n chñ mµ «ng nh©n danh hiÖp héi nµy ®Ó ph¸t biÓu khÈu hiÖu cña ch©u ¢u b¶o thñ lµ ch©u ¢u bÞ n« dÞch lÊy Ba Lan bÞ n« dÞch lµm c¬ së. Tr¸i l¹i khÈu hiÖu cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ lµ: ch©u ¢u tù do dùa trªn c¬ së Ba Lan tù do vµ ®éc lËp. ¤ng Õ ch-ca-ri-ót ( c«ng nh©n §øc, phã chñ tÞch Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ) ñng hé ®Ò nghÞ ®ã vµ gi¶i thÝch cÆn kÏ viÖc n­íc Phæ mÊy lÇn tham gia chia c¾t Ba Lan. ¤ng kÕt thóc bµi _____________________________________________________________________________________________ ph¸t biÓu cña m×nh b»ng nh÷ng lêi nh­ sau: " Xo¸ bá chÕ ®é qu©n 1 *- ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc.
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học