- Trang Chủ
- Triết học
- [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 11
Xem mẫu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
966 967
chó thÝch chó thÝch
phñ Anh vµ nh÷ng ngêi tï thuéc Héi Phª-ni-¨ng" (xem tËp nµy, tr.546-553). 540 Bµi ph¸t biÓu cña Mu-r¬ t¹i h¹ nghÞ viÖn vµ bµi ph¸t biÓu ®¸p l¹i cña Gl¸t-
xt«n ngµy 17 th¸ng Ba 1870 ®Òu ®îc ®¨ng trªn b¸o "Times" ngµy 18 th¸ng Ba
M¸c coi nh÷ng bµi viÕt cña Gien-ni ®¨ng trªn b¸o "Marseillaise" cã mét ý
1870. – 805.
nghÜa to lín, bµi thø ba «ng viÕt chung víi con g¸i. C¸c bµi viÕt nµy (trõ bµi thø
hai) ®Òu ®îc ®¨ng trªn b¸o víi bót danh lµ Gi.Uy-li-am, lµ bót danh thay ®æi 541 Cuéc b¹o ®éng t¹i nhµ tï ClÐc-ken-oen ë Lu©n §«n nh»m gi¶i tho¸t c¸c tï
nh©n thuéc Héi Phª-ni-¨ng ®· ®îc mét nhãm thµnh viªn Héi Phª-ni-¨ng thùc
mét chót so víi bót danh mµ M¸c – v× lý do b¶o ®¶m bÝ mËt - ®· dïng ®Ó ký tªn
hiÖn vµo th¸ng Ch¹p 1867. – 805.
bªn díi mét sè bøc th (A.Uy-li-am). – 790.
542 ë ®©y Gi.M¸c sö dông tin cña b¸o "Irishman" vÒ viÖc xuÊt hiÖn cuèn S¸ch
533 Bµi diÔn v¨n cña Gl¸t-xt«n ®îc ®¨ng trªn b¸o "Times" ngµy 4 th¸ng Ba
Xanh n¨m 1868: "Report of Commission on the Treatment of certain Treason –
1870. – 794.
Felony Convicts in English Prison, who have been transferred threreto at the
534 Bøc th cña ¤'§«-n«-van – Rèt-xa ®· ®îc ®¨ng trªn b¸o "Irishman" sè 32,
request of the Irish Government" 1867 ("B¸o c¸o cña ñ y ban vÒ vÊn ®Ò ®èi xö
ngµy 5 th¸ng Hai 1870. Trong c©u cuèi cïng cña bøc th nµy ¤'§«-n«-van –
víi mét chÝnh trÞ ph¹m bÞ giam t¹i nhµ tï Anh vµ ®· ®îc ®a ®Õn ®ã theo ®Ò
Rèt-xa cã nh¾c tíi ph¸i O-r¨ng-gi¬ - c¸c thµnh viªn cña mét héi ph¶n ®éng do
nghÞ cña ChÝnh phñ Ai-r¬-len", 1867). – 806.
c¸c chóa ®Êt vµ giíi t¨ ng l÷ Tin lµnh lËp ra, còng nh¾c ®Õn ph¸i Ri-b«-nÝt-xt¬
(hay lµ Ri-b«-nÝt)- c¸c thµnh viªn cña nh÷ng tæ chøc bÝ mËt cña n«ng d©n Ai-r¬- 543 Cã ý nãi ®Õn ©m mu cña Héi Phª-ni-¨ng ®Þnh ph¸t ®éng khëi nghÜa vµo
len theo ®¹o Thiªn chóa. – 797. th¸ng Hai – th¸ng Ba 1867. – 806.
544 Cã ý muèn nãi ®Õn "Report of Commissioners on the Treatment of the
535 Th«ng b¸o vÒ ngêi tï thuéc Héi Phª-ni-¨ng – ®¹i t¸ Ri-c¸c-®¬ BiÕc-c¬ - xuÊt
Treason – Felony Convicts in English Convict Prisons". London, 1867 ("B¸o c¸o
hiÖn trªn b¸o "Irishman" sè 27, ngµy 1 th¸ng Giªng 1870. Bøc th cña An-®Ðc-
cña c¸c thµnh viªn ñ y ban vÒ vÊn ®Ò ®èi xö víi mét sè chÝnh trÞ ph¹m bÞ giam
ót ngµy 1 th¸ng Giªng 1870 göi Bé trëng Néi vô Brót ®îc ®¨ng trªn b¸o
t¹i c¸c nhµ tï Anh". Lu©n §«n, 1867). – 808.
"Irishman" sè 28, ngµy 8 th¸ng Giªng 1870. Th tr¶ lêi thay mÆt Brót ®¸p l¹i
bøc th cña An-®Ðc-ót th× ®îc ®¨ ng trªn b¸o "Irishman" sè 30, ngµy 22 th¸ng
545 Coercion Bill (§¹o luËt ®Æc biÖt) ®îc Gl¸t-xt«n ®Ö tr×nh tríc H¹ nghÞ viÖn ngµy
Giªng 1870; th tr¶ lêi bøc th cña Ba-ri, em g¸i cña BiÕc-c¬ th× ®îc ®¨ng
17 th¸ng Ba 1870 vµ ®· ®îc H¹ viÖn th«ng qua; ®¹o luËt nµy quy ®Þnh ngõng thi
cïng trªn b¸o nµy, sè 37, ngµy 12 th¸ng Ba 1870. –800.
hµnh nh÷ng b¶o ®¶m hiÕn ph¸p t¹i Ai-r¬-len, thi hµnh t×nh tr¹ng giíi nghiªm vµ
trao nh÷ng thÈm quyÒn ®Æc biÖt cho chÝnh quyÒn Anh nh»m ®µn ¸p phong trµo gi¶i
536 "The Echo " ("TiÕng vang") lµ tê b¸o tù do – t s¶n xuÊt b¶n ë Lu©n §«n tõ
phãng d©n téc ë Ai-r¬-len.
n¨m 1868 ®Õn n¨m 1907. – 801.
L and Bill – x em chó thÝch 358. – 809.
537 §©y lµ l¸y l¹i cña c©u danh ng«n cña V«n-te: "TÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i ®Òu hay, trõ
®iÒu buån tÎ". – 801.
546 §©y lµ nãi ®Õn cuèn s¸ch: F.T.H. Blackwood, "Mr. Mill's Plan for the
Pacification of Ireland Examined ". London, 1868 (Ph.T.H. Blª-c¬-ót "Ph©n tÝch kÕ
538 §©y lµ nãi vÒ cuéc biÓu t×nh c«ng nh©n Lu©n §«n ngµy 24 th¸ng Mêi 1869.
ho¹ch cña ngµi Mi-l¬ vÒ c«ng cuéc b×nh ®Þnh Ai-r¬-len". Lu©n §«n, 1868). –
VÒ vai trß cña Tæng Héi ®ång trong cuéc vËn ®éng ®ßi ©n x¸ c¸c tï nh©n thuéc
809.
Héi Phª-ni-¨ng, xin xem chó thÝch 326. – 803.
547 ViÖn dÉn bµi ®¨ng trªn b¸o "Reynold's Newspaper", ngµy 20 th¸ng Ba 1870,
539 Bµi b¸o kh«ng ký tªn t¸c gi¶, mµ t¸c gi¶ cña nã – Bru-x¬ toan b¸c bá nh÷ng díi ký tªn "Gr¾c-kh¬".
sù kiÖn do ¤'§«-n«-van – Rèt-xa ®a ra, ®· ®îc ®¨ng trªn b¸o "Times" ngµy
" Reynold's Newspaper" ( "B¸o R©y-n«n") lµ tê b¸o theo xu híng cÊp tiÕn ë
16 th¸ng Ba 1870. – 803.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
968 969
chó thÝch chó thÝch
A nh; xuÊt b¶n ë Lu©n §«n tõ n¨m 1850. – 810.
548 Níc §a-h«-m©y theo chÕ ®é chuyªn chÕ ë ch©u Phi cã ®Æc ®iÓm næi bËt lµ
chÕ ®é hµ kh¾c ë trong níc, dùa vµo mét hÖ thèng mËt vô vµ chØ ®iÓm. – 811.
549 Th tõ trao ®æi gi÷a Bé trëng Néi vô Bru-x¬ vµ M¸c C¸c-ti §au-ninh vÒ Ri-c¸c-®¬
BiÕc-c¬ ®· ®îc ®¨ng trªn b¸o "Irishman", sè 38, ngµy 19 th¸ng Ba 1870. – 812.
550 Th cña La-ve-l¬ ®îc ®¨ng trªn b¸o "Freeman's Journal" ngµy 29 th¸ng Ba 1870.
" Freeman's Journal" ( "B¸o cña ngêi tù do") – lµ tê b¸o ra hµng ngµy cña
giai cÊp t s¶n Ai-r¬-len; xuÊt b¶n ë §u-blin tõ n¨m 1763 ®Õn n¨m 1924.
§©y lµ nãi ®Õn cuèn s¸ch: P.Levelle. "The Irish Landlord since the
Revolution". Dublin, 1870 (P.La-ve-l¬, "Chóa ®Êt ë Ai-r¬-len tõ thêi kú c¸ch
m¹ng". §u-blin 1870). – 817.
551 Nh÷ng ®iÒu kiÖn míi cña c¸c hîp ®ång thuª ®Êt ®· ®îc c«ng bè trªn b¸o
"Irishman", sè 37, ngµy 12 th¸ng Ba 1870. – 817.
552 §©y lµ l¸y l¹i nh÷ng c©u trong vë kÞch biªn niªn sö cña SÕch-xpia "Vua Hen-ri VI",
phÇn I, håi 1, mµn 2. – 818.
553 §o¹n trÝch tõ c¸c b¸o Mü, còng nh tin cña phãng viªn ë Niu Oãc ®Òu ®îc
dÉn ra c¨n cø theo b¸o "Irishman", sè 40, ngµy 2 th¸ng T 1870. – 818.
554 §©y cã ý nãi ®Õn bµi ph¸t biÓu cña luËt s L«-ri-ª ®äc ngµy 25 th¸ng Ba 1870
trong thêi gian diÔn ra vô xö ¸n hoµng th©n Pi-e B«-na-p¸c-t¬ v× téi «ng ta ®·
giÕt
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
969
968 chó thÝch
nhµ bµo VÝch-to Noa-r¬, bµi nµy ®îc ®¨ng trªn tê b¸o Ph¸p "Marseillaise" sè
97, ngµy 27 th¸ng Ba 1870. – 822.
555 TrÝch dÉn b¸o "Times" ngµy 8 th¸ng T 1870. – 824.
556 Bµi ph¸t biÓu vÒ b¸o "Bee-Hive" ®îc M¸c ®äc t¹i phiªn häp ngµy 26 th¸ng
T 1870 cña Tæng héi ®ång nh»m luËn chøng cho dù th¶o nghÞ quyÕt do «ng
T h©n thÕ vµ sù nghiÖp
®a ra (xem tËp nµy, tr.573-574). – 826.
cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
557 Xem chó thÝch 545. – 827.
( th¸ng chÝn 1864 – th¸ng b¶y 1870)
558 Néi dung bøc th ngµy 27 th¸ng S¸u 1870 cña C.M¸c göi ñ y ban cña §¶ng
c«ng nh©n d©n chñ – x· héi §øc ®· ®îc chñ tÞch phiªn tßa ®äc t¹i phiªn tßa ë
Lai-pxÝch n¨m 1872 xÐt xö V.LÝp-nÕch, A.Bª-ben vµ A.HÐc-nÐt bÞ quy téi ph¶n
1 864
quèc. Bøc th nµy còng ®îc tuyªn bè lµ b»ng chøng quy téi t¹i phiªn tßa n¨m
1871 xö ñ y ban Brao-n¬-svai-g¬ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi. Chóng
Gi÷a th¸ng ChÝn M¸c nhËn lêi mêi cña ban tæ chøc tham dù víi t c¸ch ®¹i
ta kh«ng cã ®îc b¶n gèc bøc th nµy. V¨n b¶n in trong tËp nµy rót tõ cuèn
biÓu c«ng nh©n §øc t¹i héi nghÞ c«ng nh©n quèc tÕ ë Héi
s¸ch "Leipziger Hochverrathsproze ..." Leipzig, 1872; v¨n b¶n bøc th nµy còng
trêng Xanh – M¸c-tin, tæ chøc vµo ngµy 28 th¸ng ChÝn. M¸c
thÊy cã trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1874 vµ trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1894, do
giíi thiÖu I.G.Õch-ca-ri-ót, nguyªn uû viªn Liªn ®oµn nh÷ng
V.LÝp-nÕch chuÈn bÞ theo sù ñy nhiÖm cña ñ y ban §¶ng c«ng nh©n d©n chñ –
ngêi céng s¶n, mµ «ng ®· gióp chuÈn bÞ ph¸t biÓu, lµm diÔn
x· héi. Theo lêi cña chñ tÞch toµ ¸n Lai-pxÝch th× bøc th ký tªn lµ: "Thay mÆt
gi¶ thay mÆt c«ng nh©n §øc.
Tæng héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ: C¸c M¸c, bÝ th phô tr¸ch liªn
l¹c víi §øc". – 828. M¸c lµm viÖc rÊt c¨ng th¼ng ®Ó viÕt bé "T b¶n".
Gi÷a th¸ng ChÝn –
th¸ng Ch¹p
559 Bµi ph¸t biÓu vÒ sù chia rÏ trong Liªn ®oµn vïng thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh
2 8 th¸ng ChÝn M¸c tham dù héi nghÞ c«ng nh©n quèc tÕ ë Héi trêng Xanh –
®îc M¸c ®äc t¹i phiªn häp cña Tæng héi ®ång ngµy 28 th¸ng S¸u 1870 nh»m
M¸c-tin, t¹i ®©y ®· th«ng qua nghÞ quyÕt thµnh lËp Héi liªn
luËn chøng cho dù th¶o nghÞ quyÕt do «ng ®a ra (xem tËp nµy, tr.585-586). Bµi
hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ (Quèc tÕ). M¸c ®îc bÇu lµm uû viªn
ph¸t biÓu nµy ®îc lu gi÷ theo b¶n ghi chÐp cña Õch-ca-ri-ót. – 829.
Ban chÊp hµnh l©m thêi cña Héi.
4 th¸ng Mêi Trong th tr¶ lêi C.Cling-x¬, c«ng nh©n ë §«-lin-ghen, M¸c
®· chØ râ r»ng, tuy «ng kh«ng thÓ ®¶m nhiÖm chøc chñ tÞch
Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn §øc mµ «ng ta ®· ®Ò nghÞ nh©n
viÖc Ph.L¸t-xan qua ®êi, song viÖc chÝnh thøc ®Ò cö «ng vµo
chøc vô nµy cã thÓ coi lµ hµnh ®éng chÝnh trÞ cña quÇn
chóng chèng l¹i viÖc ChÝnh phñ Phæ ®· tíc bá quèc tÞch cña
«ng, vµ còng ®Ó bµy tá t×nh ®oµn kÕt víi Héi liªn hiÖp c«ng
nh©n quèc tÕ.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
970 971
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
4 th¸ng Mêi mét
M¸c ®îc Ban chÊp hµnh l©m thêi bÇu vµo ban so¹n th¶o c¸c M¸c viÕt th cho ¡ng-ghen thuËt l¹i tØ mØ t×nh h×nh thµnh
5 th¸ng Mêi
lËp Quèc tÕ vµ lai lÞch chuyÖn viÕt c¸c v¨n kiÖn c¬ng lÜnh cña
v¨n kiÖn c¬ng lÜnh cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.
tæ chøc v« s¶n míi nµy.
M¸c èm; do ®ã «ng kh«ng thÓ tham gia vµo viÖc so¹n th¶o c¸c
6 -17 th¸ng Mêi
7 th¸ng Mêi mét Trong th tr¶ lêi göi M¸c, ¡ng-ghen bµy tá sù hµi lßng vÒ viÖc
v¨n kiÖn c¬ng lÜnh.
thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.
Sau khi ®i du lÞch ë Slª-d¬-vÝch – H«n-stai-n¬ trë vÒ Man-se-
Nöa sau th¸ng Mêi
¡ng-ghen tham dù cuéc häp cña ban l·nh ®¹o Héi Si-l¬
xt¬, ¡ng-ghen tiÕp tôc nghiªn cøu ng÷ v¨n häc §øc vµ lÞch sö
cña kiÒu d©n chÝnh trÞ §øc ë Man-se-xt¬, th¸ng B¶y 1864 «ng
ngêi §øc cæ
®· ®îc bÇu lµm chñ tÞch héi nµy.
Trong phiªn häp cña Ban chÊp hµnh l©m thêi M¸c ®· ph¶n
1 8 th¸ng Mêi
8 th¸ng Mêi mét Theo ®Ò nghÞ cña M¸c, Tæng héi ®ång ®· quyÕt ®Þnh göi tÊt
®èi b¶n c¬ng lÜnh vµ ®iÒu lÖ do Ban chÊp hµnh so¹n th¶o
c¶ b¸o c¸o vÒ c¸c phiªn häp cña héi ®ång cho b¸o chÝ th«ng
theo tinh thÇn nh÷ng t tëng cña M¸t-di-ni vµ ¤-oen trong
qua th ký héi ®ång nh©n viÖc mét sè b¸o ®· ®¨ng xuyªn t¹c
thêi gian «ng bÞ èm vµ ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh ph¶i quyÕt
c¸c b¸o c¸o nµy.
®Þnh lÊy l¹i nh÷ng v¨n kiÖn ®ã cho tiÓu ban ®Ó söa ®æi.
9 th¸ng Mêi mét ¡ng-ghen göi cho M¸c b¶n b¸o c¸o cña ñy ban t s¶n cøu trî
T¹i n¬i ë cña M¸c ®· diÔn ra cuéc häp cña tiÓu ban so¹n th¶o
2 0 th¸ng Mêi c«ng nh©n c«ng nghiÖp bÞ nghÌo ®ãi, ®¨ng trªn b¸o "The
nh÷ng v¨n kiÖn c¬ng lÜnh cña Quèc tÕ. Manchester Guardian" ("Ngêi b¶o vÖ Man-se-xt¬"), v¹ch râ
"sù cøu trî" cña giíi t s¶n ®èi víi c«ng nh©n chØ lµ ph¬ng
M¸c viÕt nh÷ng v¨n kiÖn c¬ng lÜnh míi cña Héi liªn hiÖp
Gi÷a 21 vµ 27
tiÖn mµ c¸c nhµ kinh doanh ®· dïng ®Ó lµm giµu thªm cho
c«ng nh©n quèc tÕ – Tuyªn ng«n thµnh lËp vµ §iÒu lÖ t¹m
th¸ng Mêi
chóng mµ th«i.
thêi; nh÷ng v¨n kiÖn nµy ®· ®îc tiÓu ban th«ng qua.
K ho¶ng 14 -kho¶ng M¸c vµ ¡ng-ghen nhËn ®îc lêi mêi céng t¸c víi b¸o "Social –
Trong phiªn häp cña Ban chÊp hµnh l©m thêi M¸c c«ng bè
1 th¸ng Mêi mét
Demokrat" ("Ngêi d©n chñ x· héi"), c¬ quan cña Liªn ®oµn
24 th¸ng Mêi mét
Tuyªn ng«n thµnh lËp §iÒu lÖ t¹m thêi, nh÷ng v¨n kiÖn nµy
c«ng nh©n toµn §øc, dù ®Þnh sÏ xuÊt b¶n ë BÐc-lin do
®· ®îc nhÊt trÝ th«ng qua. Theo §iÒu lÖ Ban chÊp hµnh l©m
G.B.Svai-x¬ vµ I.B.Hèp-stÐt-ten biªn tËp: trong c¸c bøc th
thêi trë thµnh c¬ quan l·nh ®¹o cña Héi (Tæng héi ®ång; tríc göi cho nhau, M¸c vµ ¡ng-ghen ®· th¶o luËn vÊn ®Ò céng t¸c
cuèi n¨m 1866 thêng ®îc gäi lµ Héi ®ång Trung ¬ng) trong víi b¸o vµ ®· chÊp thuËn sau khi nhËn thÊy trong c¬ng lÜnh
®ã M¸c gi÷ chøc bÝ th th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ §øc. cña b¸o kh«ng cã nh÷ng luËn thuyÕt ®Æc trng cña L¸t-xan,
hai «ng hy väng sö dông b¸o ®Ó tuyªn truyÒn nh÷ng t tëng
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen viÕt vÒ nh÷ng c¶m tëng ®i
2 th¸ng Mêi mét
cña chñ nghÜa céng s¶n khoa häc ë §øc vµ thµnh lËp mét
®êng, nªu nh÷ng quan s¸t cña m×nh vÒ thiªn nhiªn vµ d©n
®¶ng v« s¶n ch©n chÝnh.
c Slª-d¬-vÝch – H«n-stai-n¬.
M¸c tham dù c¸c phiªn häp cña Tæng héi ®ång th¶o luËn c¸c
1 5 vµ 22 th¸ng
Sau 16 n¨m xa nhau, M¸c ®· gÆp l¹i M.A.Ba-cu-nin vµ th¶o
3 th¸ng Mêi mét
®iÒu kiÖn tiÕp nhËn c¸c tæ chøc c«ng nh©n vµo Quèc tÕ theo hÖ
Mêi mét
luËn víi «ng ta nh÷ng vÊn ®Ò vÒ cuéc khëi nghÜa Ba Lan n¨m
thèng cã tÝnh tËp thÓ vµ ®a ra dù th¶o nghÞ quyÕt, b¶n dù th¶o
1863-1864, vÒ Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ phong trµo nµy ®· ®îc nhÊt trÝ th«ng qua. C¸c nghÞ quyÕt ®îc ®¨ng
x· héi chñ nghÜa. ngµy 26 th¸ng Mêi mét trªn "The Bee-Hive Newspaper" ("T¹p
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
972 973
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
chÝ bäng ong"), c¬ quan cña héi c«ng liªn Anh, ®ång thêi lµ c¬ 2 th¸ng Ch¹p M¸c yªu cÇu ¡ng-ghen ®ãng gãp vµo quü cæ phÇn do Tæng
quan cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. Héi ®ång thµnh lËp ®Ó mua c¸c cæ phiÕu cña b¸o "Bee-Hive"
®Ó cã kh¶ n¨ng g©y ¶nh hëng ®Õn khuynh híng cña b¸o.
Trong dÞp viÕt "T b¶n", M¸c nhê ¡ng-ghen t×m cho nh÷ng tµi
1 8 th¸ng Mêi mét
liÖu chÝnh thøc vÒ "n¹n ®ãi b«ng" ë Man-se-xt¬ vµ ¶nh hëng 6 th¸ng Ch¹p Trong phiªn häp cña ñy ban thêng trùc, c¬ quan chÊp hµnh
cña nã ®èi víi t×nh c¶nh c«ng nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp
cña Tæng Héi ®ång, M¸c ®· phª ph¸n lêi kªu gäi göi nh©n
v¶i sîi.
d©n Ba Lan do Ph.Phèc-x¬ viÕt theo tinh thÇn d©n chñ t s¶n
vµ chØ nh©n danh c¸c uû viªn ngêi Anh trong Quèc tÕ; «ng
M¸c viÕt lêi kªu gäi cña Tæng héi ®ång göi A.Lin-c«n nh©n
Gi÷a 22 vµ 29 th¸ng
chØ ra r»ng Phèc-x¬ ®· lý tëng hãa chÝnh s¸ch truyÒn thèng
dÞp «ng nµy ®îc bÇu l¹i lµm tæng thèng Mü. Lêi kªu gäi ®îc
Mêi mét
cña c¸c giai cÊp thèng trÞ Ph¸p ®èi víi Ba Lan vµ v¹ch trÇn
®¨ng trªn tê b¸o tù do – t s¶n Anh "The Daily News" ("Tin
thùc chÊt ph¶n ®éng trong chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ Nga
tøc hµng ngµy") ngµy 23 th¸ng Ch¹p vµ trªn tê "Bee-Hive
hoµng ë Nga, ChÝnh phñ Phæ vµ ¸o trong vÊn ®Ò Ba Lan.
Newspaper" vµ nh÷ng b¸o kh¸c ngµy 7 th¸ng Giªng 1865.
1 0 th¸ng Ch¹p Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c th«ng b¸o t×nh h×nh trong Quèc
Tuyªn ng«n thµnh lËp vµ §iÒu lÖ t¹m thêi cña Héi liªn hiÖp
Kho¶ng 24 th¸ng
tÕ vµ hµi lßng b¸o tin nghiÖp ®oµn thî nÒ Lu©n §«n (cã h¬n
c«ng nh©n quèc tÕ ®îc xuÊt b¶n thµnh cuèn s¸ch máng sè
Mêi mét
3000 ®oµn viªn) ®· gia nhËp Quèc tÕ, tríc ®©y nghiÖp ®oµn
lîng 1000 b¶n
nµy kh«ng tham gia vµo c¸c phong trµo chÝnh trÞ.
M¸c göi cho ¡ng-ghen cuèn Tuyªn ng«n thµnh lËp vµ §iÒu lÖ
2 4 th¸ng Mêi mét
1 3 th¸ng Ch¹p M¸c ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò Ba Lan trong phiªn häp Tæng héi
t¹m thêi võa míi ®îc xuÊt b¶n.
®ång nh©n th¶o luËn lêi kªu gäi do Phèc-x¬ viÕt.
Trong th göi tíi bang Niu Oãc cho I.V©y-®¬-mai-¬,
Trong nhiÒu bøc th göi G.B.Svai-x¬ vµ V.LÝp-nÕch, M¸c ®·
K ho¶ng 18 th¸ng
ngêi b¹n, nguyªn uû viªn Liªn ®oµn nh÷ng ngêi céng s¶n,
phª ph¸n gay g¾t sù sïng b¸i c¸ nh©n L¸t-xan cña b¸o
Ch¹p 1864 – th¸ng
®¶ng viªn ®¶ng x· héi §øc, ¡ng-ghen ph©n tÝch tiÕn tr×nh
"Social – Demokrat" vµ viÖc ban biªn tËp b¸o xu nÞnh ChÝnh
Giªng 1865
cuéc Néi chiÕn vµ nhÊn m¹nh ý nghÜa to lín cña nã ®èi víi sù
phñ Bi-xm¸c.
ph¸t triÓn sau nµy cña níc Mü.
Trong th göi C.Di-ben, nhµ x· héi häc, nhµ th¬ §øc,
M¸c göi cho ban biªn tËp b¸o ("Ngêi quan s¸t") ë Stót-g¸t
2 8 th¸ng Mêi mét
M¸c yªu cÇu «ng ®Ò nghÞ Cling-x¬ ®a vÊn ®Ò Liªn ®oµn c«ng
b¶n tuyªn bè ph¶n ®èi nhµ chÝnh luËn tiÓu t s¶n C.Blin-®¬.
nh©n §øc gia nhËp Quèc tÕ ra tríc cuéc héi nghÞ toµn thÓ
Ngµy 3 th¸ng Ch¹p ban biªn tËp chØ ®¨ng bøc th kÌm theo
thêng kú cña liªn ®oµn.
cña M¸c vµ nh÷ng "lêi b×nh luËn" cña hä. Ngµy 10 th¸ng
Ch¹p, bøc th ®îc ®¨ng trªn b¸o "Nordstern" ("Ng«i sao
ph¬ng B¾c") ë H¨m-buèc. 1865
Trong th göi c¸c ®ång chØ ë c¸c níc I.V©y-®¬-mai-¬,
Cuèi th¸ng Mêi mét 3 th¸ng Giªng Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c kh¬i l¹i cuéc th¶o luËn
L.Cu-ghen-man vµ nh÷ng ngêi kh¸c – M¸c b¸o tin thµnh
– ®Çu th¸ng Ch¹p vÒ lêi kªu gäi göi nh©n d©n Ba Lan do Phèc-x¬ so¹n.
lËp Quèc tÕ vµ göi cho hä b¶n Tuyªn ng«n thµnh lËp vµ §iÒu
M¸c ®Õn nhµ ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬; hai «ng th¶o luËn nh÷ng
K ho¶ng ngµy 7-14
lÖ t¹m thêi. vÊn ®Ò liªn quan ®Õn Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ phong
th¸ng Giªng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
974 975
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
trµo c«ng nh©n ë §øc, hai «ng ®· gÆp nguyªn thñ lÜnh phong L¸t-xan lµ sù ph¶n béi nh÷ng quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng
trµo HiÕn ch¬ng E.Gi«n-x¬. nh©n §øc, ¡ng-ghen còng b¸o tin cho M¸c biÕt dù ®Þnh cña
m×nh trong bµi b¸o vÒ cuéc c¶i c¸ch qu©n sù ë Phæ lµ sÏ ®Êu
1 6 th¸ng Giªng Trong th göi Svai-x¬, M¸c ®· ph¶n ®èi viÖc b¸o "Social –
tranh chèng c¶ chÝnh phñ vµ ph¸i t s¶n ®èi lËp.
Demokrat" ®¨ng b¶n tin cña nhµ chÝnh luËn tiÓu t s¶n
M.HÐt-x¬ buéc téi mét c¸ch vu khèng mét sè uû viªn tiÓu ban
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c tham gia th¶o luËn vÊn
3 1 th¸ng Giªng
Pa-ri cña Quèc tÕ lµ theo ph¸i B«-na-p¸c-t¬. ®Ò th¸i ®é cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ ®èi víi phong
trµo ®ßi c¶i c¸ch quyÒn bÇu cö ë Anh. Trong lêi ph¸t biÓu M¸c
2 4 th¸ng Giªng Theo yªu cÇu cña ban biªn tËp b¸o "Social – Demokrat" M¸c
ñng hé Héi tham gia héi nghÞ thµnh lËp §ång minh c¶i c¸ch
viÕt bµi vÒ Pru-®«ng; bµi b¸o ®· phª ph¸n nghiªm kh¾c t
víi ®iÒu kiÖn lµ §ång minh ph¶i ®a ra yªu s¸ch ®ßi quyÒn
tëng tiÓu t s¶n ph¶n ®éng cña Pru-®«ng vµ chèng c¶ chñ
phæ th«ng ®Çu phiÕu cho mäi ngêi nam giíi vµ c¸c øng cö
nghÜa c¬ héi cña L¸t-xan, bµi b¸o ®îc ®¨ng trªn b¸o nµy vµo
viªn do Tæng héi ®ång ®Ò nghÞ ph¶i ®îc tham gia vµo c¬
ngµy 1, 3 vµ 5 th¸ng Hai.
quan l·nh ®¹o.
§Ó ®Êu tranh chèng c¸c phÇn tö t s¶n th©m nhËp vµo
Cuèi th¸ng Giªng – ¡ng-ghen viÕt bµi b¸o "VÊn ®Ò qu©n sù ë Phæ vµ §¶ng c«ng
Tæng héi ®ång vµ cè g¾ng cñng cè h¹t nh©n v« s¶n cña Héi
nh©n §øc". Do khèi lîng bµi kh¸ lín, vµ v× «ng kh«ng muèn
1 1 th¸ng Hai
®ång, M¸c ®· ®a ra ®Ò nghÞ ph¶i ®Ò cö uû viªn Héi ®ång Ýt
®¨ng nã trªn b¸o "Social – Demokrat" ¡ng-ghen quyÕt ®Þnh
nhÊt lµ mét tuÇn tríc khi bÇu cö vµ chØ víi mét ®iÒu kiÖn lµ
®¨ng thµnh tËp s¸ch riªng; tËp s¸ch ®îc xuÊt b¶n vµo cuèi
øng cö viªn ph¶i lµ mét héi viªn cña Héi; M¸c ®Ò nghÞ c¸c
th¸ng Hai ë H¨m-buèc.
cuéc bÇu cö nh÷ng uû viªn míi cña Héi ®ång ph¶i ®îc tiÕn
hµnh v¾ng mÆt c¸c øng cö viªn. §Ò nghÞ cña M¸c ®· ®îc Trong c¸c bøc th göi Gi«n-x¬ ë Man-se-xt¬, M¸c x¸c ®Þnh
Th¸ng Hai
nhÊt trÝ th«ng qua. chiÕn lîc trong cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n Anh ®ßi
c¶i c¸ch quyÒn bÇu cö.
2 5 th¸ng Giªng Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c th«ng b¸o cho «ng biÕt t×nh
Th¸ng Hai – Ngoµi viÖc tÝch cùc ho¹t ®éng trong Tæng Héi ®ång, M¸c khÈn
h×nh trong Quèc tÕ vµ ®Ò nghÞ «ng viÕt mét bµi b¸o vÒ cuéc c¶i
tr¬ng viÕt bé "T b¶n", thêng lµ vÒ ®ªm.
gi÷a th¸ng Ba
c¸ch qu©n sù ë Phæ cho b¸o "Social – Demokrat".
M¸c viÕt b¶n tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o "Social –
6 th¸ng Hai
¡ng-ghen dÞch bµi d©n ca cæ §an M¹ch chèng phong kiÕn
Kho¶ng 27
Demokrat" nh©n dÞp b¸o nµy l¹i ®¨ng bµi b¸o vu khèng thø
"§øc «ng TÝt-man" ra tiÕng §øc vµ göi cho b¸o "Social –
th¸ng Giªng
hai cña HÐt-x¬ chèng l¹i Quèc tÕ. B¶n tuyªn bè còng cã ch÷
Demokrat" cã kÌm theo lêi b×nh luËn nh»m cæ vò b¸o ph¸t
ký cña ¡ng-ghen, ®îc göi cho ban biªn tËp b¸o víi tÝnh chÊt
biÓu chèng giai cÊp quý téc phong kiÕn. Bµi viÕt cña ¡ng-
lµ lêi c¶nh c¸o cuèi cïng. Song cho r»ng ph¶i ®o¹n tuyÖt víi
ghen ®¨ng ngµy 5 th¸ng Hai.
b¸o do chiÕn lîc chÝnh trÞ cña nã chø kh«ng ph¶i do bµi b¸o
Qua th cña LÝp-nÕch do M¸c chuyÓn, ¡ng-ghen ®îc biÕt
2 7 th¸ng Giªng cña HÐt-x¬ vµ nhËn thÊy HÐt-x¬ ®· kh«ng nhËn nh÷ng lêi
L¸t-xan ®· høa víi Bi-xm¸c lµ Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn §øc buéc téi lµ cña m×nh, M¸c vµ ¡ng-ghen quyÕt ®Þnh kh«ng ®ßi
sÏ ñng hé chÝnh s¸ch x©m lîc cña Phæ ë Slª-d¬-vÝch – H«n- hái ph¶i ®¨ng b¶n tuyªn bè nµy.
stai-n¬ víi ®iÒu kiÖn lµ ph¶i ban hµnh quyÒn phæ th«ng ®Çu
¡ng-ghen tham gia cuéc häp cña ban l·nh ®¹o Héi Si-l¬.
phiÕu, trong th tr¶ lêi göi M¸c, «ng ®¸nh gi¸ lêi høa ®ã cña
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
976 977
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
Kho¶ng 7 th¸ng Hai M¸c tæ chøc cuéc mÝt-tinh vÒ Ba Lan. Do viÖc c¸c phÇn tö cÊp
M¸c ph¸t biÓu trong lÔ kû niÖm cña Héi gi¸o dôc cña c«ng Cuèi th¸ng Hai
tiÕn t s¶n Anh cè tr× ho·n tæ chøc mÝt-tinh víi lý do lµ nã
nh©n §øc ë Lu©n §«n, phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm cña c¸c
kh«ng hîp thêi, M¸c ®· nh©n danh Tæng héi ®ång tuyªn bè
phÇn tö L¸t-xan vÒ sù gióp ®ì cña nhµ níc t s¶n ®èi víi c¸c
giai cÊp c«ng nh©n cã chÝnh s¸ch ngo¹i giao riªng cña m×nh
héi s¶n xuÊt cña c«ng nh©n. Néi dung lêi ph¸t biÓu ®· bÞ
vµ hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo viÖc giai cÊp t s¶n cã cho
xuyªn t¹c vµ ®a vµo b¸o c¸o vÒ buæi lÔ kû niÖm ®¨ng trªn
lµ hîp thêi hay kh«ng.
b¸o "Social – Demokrat" ngµy 19 th¸ng Hai.
Cuèi th¸ng Hai – M¸c tham gia vµo nh÷ng c«ng viÖc cña §ång minh c¶i c¸ch,
Kho¶ng 10 th¸ng Hai M¸c tham dù héi nghÞ cña ban trï bÞ tæ chøc cuéc mÝt-tinh
c¸c ®¹i biÓu cña Tæng héi ®ång cña Quèc tÕ ®· chiÕm ®a sè
nöa ®Çu th¸ng Ba
®oµn kÕt víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña Ba Lan ë
trong c¬ quan l·nh ®¹o cña tæ chøc nµy.
Lu©n §«n nh©n dÞp kû niÖm cuéc khëi nghÜa Ba Lan n¨m
1863-1864.
M¸c tham dù cuéc mÝt-tinh tæ chøc ë héi trêng Xanh – M¸c-
1 th¸ng Ba
tin kû niÖm mét n¨m khëi nghÜa Ba Lan 1863-1864.
1 3 th¸ng Hai M¸c viÕt th cho Svai-x¬ ph©n tÝch tØ mØ vai trß cña c¸c
nghiÖp ®oµn lµ nh÷ng tæ chøc cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó ®Êu
¡ng-ghen dù cuéc häp cña ban l·nh ®¹o Héi Si-l¬.
6 th¸ng Ba
tranh víi giai cÊp t s¶n vµ nhÊn m¹nh r»ng ë Phæ viÖc giµnh
T¹i phiªn häp Tæng héi ®ång ®· th«ng qua c¸c dù th¶o nghÞ
7 th¸ng Ba
®îc quyÒn lËp héi liªn hiÖp lµ mét phÇn trong cuéc ®Êu
quyÕt do M¸c th¶o ra nªu biÖn ph¸p gi¶i quyÕt cuéc xung ®ét
tranh d©n chñ chung chèng chÝnh thÓ qu©n chñ ph¶n ®éng.
trong ban l·nh ®¹o chi bé Pa-ri cña Quèc tÕ.
M¸c gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc cña ban l·nh ®¹o chi bé Pa-ri
Nöa cuèi th¸ng Hai
Trong th göi V©y-®¬-mai-¬ ¡ng-ghen ®· ph©n tÝch tØ mØ t×nh
1 0 th¸ng Ba
cña Quèc tÕ nh©n cuéc xung ®ét x¶y ra trong chi bé gi÷a mét
- ®Çu th¸ng Ba
h×nh chiÕn sù trªn c¸c mÆt trËn cña cuéc Néi chiÕn ë Mü.
bªn lµ nhµ b¸o L¬-pho vµ mét bªn lµ c¸c c«ng nh©n theo ph¸i
Pru-®«ng E.E.Phri-bua, A.L. T«-lanh vµ nh÷ng ngêi kh¸c.
K ho¶ng 13 th¸ng Ba M¸c viÕt bµi giíi thiÖu quyÓn s¸ch cña ¡ng-ghen "VÊn ®Ò
qu©n sù ë Phæ vµ §¶ng c«ng nh©n §øc" ®¨ng ngµy 18 th¸ng
1 8 th¸ng Hai Do b¸o "Social – Demokrat" vÉn tiÕp tôc thi hµnh chÝnh s¸ch
Ba trªn tuÇn b¸o §øc "Hermann" ("HÐc-man") xuÊt b¶n ë
xu nÞnh ChÝnh phñ Bi-xm¸c, M¸c ®· nh©n danh c¸ nh©n vµ
Lu©n §«n.
nh©n danh ¡ng-ghen ra lêi tuyªn bè x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña
luËn thuyÕt L¸t-xan lµ "Chñ nghÜa x· héi chÊp chÝnh cña M¸c viÕt b¶n tuyªn bè vÒ th¸i ®é ®èi víi tê b¸o theo ph¸i L¸t-
1 5 th¸ng Ba
V¬ng quèc Phæ" vµ b¸o tin tõ chèi céng t¸c víi b¸o; «ng göi xan "Social – Demokrat", tr×nh bÇy chuyÖn «ng vµ ¡ng-ghen
tuyªn bè cho ¡ng-ghen ký vµ ngµy 23 th¸ng Hai göi nã cho céng t¸c víi b¸o vµ lý do ®o¹n tuyÖt víi b¸o. B¶n tuyªn bè
ban biªn tËp yªu cÇu ®¨ng lªn b¸o. B¶n tuyªn bè ®· ®¨ng trªn ®¨ng ngµy 19 th¸ng Ba trªn b¸o "Berliner Reform" vµ trªn
b¸o "Social – Demokrat" ngµy 3 th¸ng Ba vµ trªn nhiÒu b¸o nhiÒu b¸o kh¸c.
kh¸c ë §øc.
1 9 th¸ng Ba – M¸c hoµn thµnh chuyÕn ®i th¨m hä hµng cña «ng ë Dan-b«m-
2 7 th¸ng Hai ¡ng-ghen viÕt bµi vÒ viÖc s¾p xuÊt b¶n cuèn "VÊn ®Ò qu©n sù men (Hµ Lan).
8 th¸ng T
ë Phæ vµ §¶ng c«ng nh©n §øc" vµ göi sang §øc cho c¸c ®ång
Khi M¸c ®i v¾ng, chñ nhµ in O.C.Mai-xn¬ ë H¨m-buèc ®· göi
K ho¶ng 23 th¸ng Ba
chÝ cña «ng ®Ó ®¨ng trªn b¸o chÝ §øc. Bµi viÕt kh«ng ký tªn
th sang Lu©n §«n hîp ®ång xuÊt b¶n bé "T b¶n".
t¸c gi¶ ®· ®¨ng trªn b¸o d©n chñ tiÓu t s¶n "Berliner
Reform" ("C¶i c¸ch BÐc-lin") ngµy 3 th¸ng Ba vµ trªn nhiÒu M¸c viÕt b¶n tuyªn bè göi ban biªn tËp b¸o "Berliner Reform"
2 8 th¸ng Ba
b¸o kh¸c ë §øc. b¸c bá ý ®å cña Svai-x¬ xuyªn t¹c viÖc M¸c vµ ¡ng-ghen ®o¹n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
978 979
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
tuyÖt víi b¸o "Social – Demokrat". B¶n tuyªn bè ®¨ng trªn M¸c viÕt lêi kªu gäi cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ göi
Gi÷a 2 vµ 9
b¸o nµy ngµy 1 th¸ng T. tæng thèng Mü E.Gi«n-x¬n nh©n viÖc Lin-c«n bÞ s¸t h¹i; lêi
th¸ng N¨m
kªu gäi ®îc Tæng héi ®ång nhÊt trÝ th«ng qua vµ ®¨ng vµo
2 9 th¸ng Ba Trong th göi Ph.A.L¨ng-ng¬, nhµ triÕt häc t b¶n §øc theo
ngµy 20 th¸ng N¨m trªn tê "Bee-Hive Newpaper" vµ ®¨ng
ph¸i C¨ng míi, ¡ng-ghen phª ph¸n luËn thuyÕt cña c¸c nhµ
nhiÒu trªn b¸o kh¸c.
kinh tÕ t b¶n vÒ tÝnh vÜnh cöu, ®øng ngoµi lÞch sö cña c¸c
quy luËt kinh tÕ vµ ®Æc biÖt chØ râ r»ng quy luËt d©n sè phô
2 0 th¸ng N¨m Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c phª ph¸n b¶n b¸o c¸o cña
thuéc vµo nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ang thèng trÞ x· héi hiÖn
Gi.OÐt-xt¬n tríc Tæng héi ®ång vÒ tiÒn c«ng, trong ®ã OÐt-
tån.
xt¬n ®· cè chøng minh sù v« lý cña cuéc ®Êu tranh cña c«ng
nh©n ®ßi n©ng cao tiÒn c«ng vµ phñ nhËn vai trß tÝch cùc cña
8 th¸ng T M¸c viÕt bµi b¸o "Chñ tÞch cña nh©n lo¹i" nh»m chèng l¹i
c¸c héi c«ng liªn trong phong trµo v« s¶n.
B.BÕch-c¬, chñ tÞch Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn §øc theo ph¸i
L¸t-xan ®¨ng trªn b¸o "Berliner Reform" ngµy 13 th¸ng T.
2 0 vµ 27 th¸ng S¸u Trong c¸c phiªn häp cña Tæng héi ®ång M¸c ®· ®äc b¸o c¸o
vÒ tiÒn c«ng, gi¸ c¶ vµ lîi nhuËn, b¸c bá nh÷ng quan ®iÓm sai
1 1 th¸ng T 1865 – Theo ñy nhiÖm cña Tæng héi ®ång M¸c t¹m thêi ®¶m nhiÖm
chøc vô bÝ th th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ BØ. lÇm cña OÐt-xt¬n vµ tr×nh bµy mét c¸ch dÔ hiÓu thùc chÊt häc
1 6 th¸ng Giªng 1866
thuyÕt cña «ng vµ gi¸ trÞ thÆng d.
1 2 th¸ng T M¸c tham dù cuéc héi nghÞ cña Héi gi¸o dôc cña c«ng nh©n
§øc ë Lu©n §«n; trong lêi ph¸t biÓu «ng ®· v¹ch trÇn chñ 2 4 th¸ng S¸u Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c b¸o tin «ng ®· thuyÕt phôc
nghÜa c¬ héi cña ban l·nh ®¹o theo ph¸i L¸t-xan cña Liªn ®îc c¸c uû viªn Tæng Héi ®ång triÖu tËp héi nghÞ s¬ bé cña
®oµn c«ng nh©n toµn §øc. Quèc tÕ thay vµo viÖc triÖu tËp ®¹i héi ë Bruy-xen nh ®· Ên
®Þnh mµ «ng cho lµ kh«ng hîp thêi.
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen ®· th«ng b¸o tØ mØ sù ph¸t
triÓn cña cuéc khñng ho¶ng b«ng ë Anh vµ nhiÒu níc kh¸c. 2 5 th¸ng B¶y Trong phiªn häp Tæng héi ®ång ®· th«ng qua b¶n b¸o c¸o cña
ñy ban thêng trùc ®îc viÕt díi sù chØ ®¹o cña M¸c vÒ viÖc
1 3 th¸ng T Trong th göi H.I-ung, M¸c yªu cÇu I-ung víi t c¸ch lµ bÝ th
triÖu tËp héi nghÞ ë Lu©n §«n.
th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ Thôy SÜ göi mét b¶n cho b¸o "Der Wei
Adler" ("§¹i bµng tr¾ng") ®Ýnh chÝnh cho b¶n b¸o c¸o mµ b¸o ®·
3 1 th¸ng B¶y Khi th«ng b¸o cho ¡ng-ghen biÕt t×nh h×nh «ng viÕt "T b¶n",
®¨ng vÒ cuéc mÝt-tinh kû niÖm khëi nghÜa Ba Lan tæ chøc ngµy 1
M¸c b¸o tin r»ng ®Ó hoµn thµnh phÇn lý luËn cña t¸c phÈm
th¸ng Ba 1865 ë Lu©n §«n, b¶n b¸o c¸o nµy bá qua mét nghÞ
gåm ba quyÓn cña m×nh «ng cßn ph¶i viÕt ba ch¬ng n÷a,
quyÕt do Tæng héi ®ång ®a ra vµ ®· ®îc nhÊt trÝ th«ng qua
ngoµi ra «ng ph¶i viÕt quyÓn thø t nãi vÒ lÞch sö kinh tÕ
trong cuéc mÝt-tinh. M¸c göi kÌm theo bøc th bµi ®Ýnh chÝnh
chÝnh trÞ häc.
cho I-ung ký tªn vµ ®îc ®¨ng trªn b¸o ngµy 22 th¸ng T.
Th¸ng T¸m M¸c èm do lµm viÖc qu¸ søc ®Ó viÕt bé "T b¶n"; trong thêi
Trong phiªn häp Tæng Héi ®ång M¸c b¸o c¸o vÒ cuéc b·i c«ng
2 5 th¸ng T
gian èm «ng ®äc c¸c s¸ch vÒ thiªn v¨n.
cña thî s¾p ch÷ ë Lai-pxÝch; cïng víi P.Phèc-x¬ vµ U.R.Cri-
Cuèi th¸ng T¸m M¸c ®îc bÇu lµm uû viªn ban l·nh ®¹o b¸o "The Workman's
m¬, M¸c ®îc cö vµo ®oµn ®¹i biÓu ®Õn gÆp c¸c thî s¾p ch÷
Advocate" ("Ngêi b¶o vÖ c«ng nh©n"), c¬ quan cña Héi liªn
Lu©n §«n kªu gäi hä gióp ®ì vÒ vËt chÊt cho c¸c c«ng nh©n
hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.
b·i c«ng ë Lai-pxÝch.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
980 981
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
¡ng-ghen ®i du lÞch ë §øc, Thôy SÜ vµ I-ta-li-a. Th¸ng Ch¹p
Cuèi th¸ng T¸m – Lµ mét uû viªn ban l·nh ®¹o b¸o "Workman's Advocate", M¸c ®·
®Êu tranh chèng nh÷ng phÇn tö t s¶n trong ban l·nh ®¹o b¸o.
gi÷a th¸ng ChÝn
Nh©n viÕt vÒ vÊn ®Ò ®Þa t«, M¸c nghiªn cøu trong ViÖn
1 2 th¸ng ChÝn Trong phiªn häp Tæng héi ®ång, ®äc tham luËn vÒ vÊn ®Ò tæ
b¶o tµng Anh nh÷ng t¸c phÈm n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vÒ
chøc cuéc héi nghÞ s¾p tíi cña Quèc tÕ.
n«ng hãa, ®äc c¸c t¸c phÈm cña I.Li-bÝch vµ H.Ph.Suªn-bai.
Gi÷a th¸ng ChÝn Trong khi chuÈn bÞ Héi nghÞ Lu©n §«n, M¸c ®Ò nghÞ LÝp-nÕch
Th¸ng Ch¹p 1865 – NhËn ®îc th cña chñ tÞch c¸c tiÓu ban §øc ë Thôy SÜ
tham gia héi nghÞ hoÆc viÕt b¸o c¸o vÒ phong trµo c«ng nh©n ë
I.Ph.BÕch-c¬ b¸o tin t¹p chÝ "Der Vorbote" ("Ngêi tiªn khu")
th¸ng Giªng 1866
§øc, yªu cÇu Gi«n-x¬ ph¸t biÓu vµo buæi chiÒu trong Héi nghÞ
sÏ xuÊt b¶n tõ th¸ng Giªng 1866, M¸c yªu cÇu ¡ng-ghen,
Lu©n §«n nh©n dÞp kû niÖm thµnh lËp Quèc tÕ.
LÝp-nÕch vµ Cu-ghen-man göi bµi cho b¸o.
1 9 th¸ng ChÝn Trong phiªn häp Tæng héi ®ång, M¸c ®îc bÇu vµo ñy ban
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång, M¸c tham gia th¶o luËn bµi
2 6 th¸ng Ch¹p
thêng trùc míi. b¸o cña P.Vª-di-n¬ ®¨ng nÆc danh trªn b¸o d©n chñ t s¶n BØ
"L'Echo de Verviers" ("TiÕng vang VÐc-vi-ª") xuyªn t¹c mét
2 5-29 th¸ng ChÝn M¸c tham dù Héi nghÞ Lu©n §«n cña Quèc tÕ, «ng ®· dù tÊt
c¸ch vu khèng ho¹t ®éng cña Tæng héi ®ång còng nh c«ng
c¶ c¸c phiªn häp cña héi nghÞ, nhiÒu lÇn ph¸t biÓu vÒ nh÷ng
viÖc cña Héi nghÞ Lu©n §«n, vµ b¸c bá nh÷ng b»ng chøng
vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ thuyÕt phôc ®îc héi nghÞ chÊp
trong bµi.
nhËn ch¬ng tr×nh nghÞ sù ®¹i héi s¾p tíi do «ng ®Ò nghÞ, «ng
®îc bÇu vµo ñy ban so¹n th¶o tin tøc vÒ Quèc tÕ cho b¸o M¸c viÕt xong b¶n ®Çu tiªn cña bé "T b¶n".
Cuèi th¸ng Ch¹p
"Workman's Advocate".
1866
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ñng hé ®Ò nghÞ cña c¸c
1 7 th¸ng Mêi
®¹i biÓu kiÒu d©n d©n chñ Ba Lan vÒ viÖc tæ chøc kû niÖm
M¸c b¾t ®Çu duyÖt l¹i t¸c phÈm "T b¶n" ®Ó ®a in.
Th¸ng Giªng
cuéc khëi nghÜa Ba Lan n¨m 1830 vµ yªu cÇu giao viÖc
Trong khi nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò v¹n vËt häc, ¡ng-ghen
§Çu th¸ng Giªng
chuÈn bÞ héi nghÞ cho ñy ban thêng trùc.
rÊt quan t©m ®Õn lý thuyÕt ph©n tö; «ng ®· ®äc quyÓn s¸ch
2 0 th¸ng Mêi – M¸c ë nhµ ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬. cña nhµ vËt lý Anh G.Tin-dan "NhiÖt, nghiªn cøu díi d¹ng
k ho¶ng 21 th¸ng thÓ vËn ®éng".
Mêi mét
M¸c th«ng b¸o cho ¡ng-ghen biÕt vÒ viÖc c¸c phÇn tö tiÓu t
5 th¸ng Giªng
s¶n trong tiÓu ban Ph¸p ë Lu©n §«n vµ c¸c phÇn tö Pru-®«ng
1 5 th¸ng Mêi mét M¸c nhËn ®îc th cña c¸c c«ng nh©n ë BÐc-lin T.MÐt-xn¬,
ë Bruy-xen ®· chèng l¹i Tæng héi ®ång. ¤ng ®Ò nghÞ ¡ng-
D.M©y-¬ vµ A.Ph«-gt¬ yªu cÇu «ng vÒ §øc, v× sù cã mÆt cña
ghen ph¸t biÓu trªn b¸o chÝ tr×nh bµy lËp trêng cña giai cÊp
«ng cã thÓ thóc ®Èy ®oµn kÕt c¸c lùc lîng u tó cña giai cÊp
v« s¶n trong vÊn ®Ò Ba Lan.
c«ng nh©n §øc.
M¸c ®· ph¸t biÓu t¹i phiªn häp Tæng héi ®ång b¸c bá nh÷ng
9 th¸ng Giªng
2 0 th¸ng Mêi mét Trong th göi ¡ng-ghen M¸c yªu cÇu «ng göi nh÷ng t liÖu
b»ng cø trong bµi b¸o cña Vª-di-n¬ vµ ®Ò nghÞ yªu cÇu Vª-di-
thùc tÕ vÒ t×nh c¶nh c«ng nh©n trong nh÷ng ngµnh c«ng
n¬ ph¶i chøng thùc nh÷ng sù viÖc «ng ta ®· ®a ra, nÕu
nghiÖp v¶i sîi ë Man-se-xt¬, nh÷ng tµi liÖu ®ã cÇn thiÕt ®Ó
kh«ng sÏ khai trõ «ng ta ra khái Quèc tÕ. Tæng héi ®ång ®·
«ng viÕt "T b¶n". t¸n thµnh ®Ò nghÞ cña M¸c.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
982 983
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
ngêi kh¸c), c¸c phÇn tö d©n chñ tiÓu t s¶n (c¸c uû viªn chi
22 th¸ng Giªng M¸c tham dù cuéc mÝt-tinh kû niªm cuéc khëi nghÜa Ba Lan
bé Ph¸p ë Lu©n §«n) vµ nh÷ng thñ lÜnh c¶i l¬ng cña c«ng
n¨m 1863-1864; «ng ®· ñng hé b¶n nghÞ quyÕt do Tæng héi
liªn Anh (G.èt-gie-r¬, U.R.Cri-m¬ vµ nh÷ng ngêi kh¸c).
®ång ®a ra bµy tá sù ®ång t×nh ®èi víi cuéc ®Êu tranh gi¶i
phãng cña nh©n d©n Ba Lan.
T¹i nhµ ë cña M¸c ®· diÔn ra cuéc häp cña c¸c bÝ th th«ng
10 th¸ng Ba
tÊn cña Tæng héi ®ång phô tr¸ch c¸c níc trªn lôc ®Þa. Cuéc
26 th¸ng Giªng ¡ng-ghen hái M¸c t liÖu vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn thñ tiªu quyÒn
häp ®· quyÕt ®Þnh ph¶i chèng l¹i V«n-ph¬, mét phÇn tö theo
chiÕm h÷u n«ng n« ë Nga vµ t×nh c¶nh kinh tÕ cña n«ng d©n Nga.
ph¸i M¸t-di-ni. Trong phiªn häp Tæng héi ®ång ngµy 6 th¸ng
27 th¸ng Giªng M¸c gÆp I-ung vµ biªn tËp b¸o do I-ung viÕt theo ñy nhiÖm
th¸ng Ba V«n-ph¬ ®· cè b¸c bá bµi b¸o cña I-ung ®¨ng trªn
cña Tæng héi ®ång c¶i chÝnh bµi b¸o cña Vª-di-n¬ ®¨ng trªn
b¸o "Echo de Verviers" vµ tuyªn bè r»ng G.M¸t-di-ni lµ t¸c
b¸o "Echo de Verviers". Bµi c¶i chÝnh ®ã do I-ung ký vµ ®¨ng
gi¶ b¶n §iÒu lÖ cña Quèc tÕ. Cuéc häp ®· ñy nhiÖm M¸c ph¸t
trªn b¸o nµy ngµy 20 th¸ng Hai.
biÓu v¹ch trÇn V«n-ph¬ vµ nh÷ng ngêi ñng hé «ng ta trong
Cuèi th¸ng Giªng - M¸c èm nÆng do lµm viÖc c¨ng th¼ng ®Ó duyÖt l¹i bé "T Tæng héi ®ång.
b¶n". Khi khoÎ dÇn «ng tiÕp tôc duyÖt l¹i b¶n th¶o tËp I; «ng
®Çu th¸ng Ba
nghiªn cøu vÒ mÆt lÞch sö ch¬ng viÕt vÒ ngµy lµm viÖc . M¸c tham dù cuéc häp cña c¸c cæ ®«ng cña b¸o "Commonwealth"
12 th¸ng Ba
vµ ®Êu tranh gi÷ ®îc Õch-ca-ri-ót ë l¹i c¬ng bÞ biªn tËp viªn.
Cuèi th¸ng Giªng – ¡ng-ghen viÕt lo¹t bµi b¸o vÒ vÊn ®Ò Ba Lan, trong ®ã tr×nh
bµy lËp trêng cña giai cÊp v« s¶n ®èi víi phong trµo gi¶i
ngµy 6 th¸ng T Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®· ph¸t biÓu b¸c bá lêi
13 th¸ng Ba
phãng d©n téc cña c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, v¹ch trÇn chñ nghÜa
tuyªn bè cña V«n-ph¬ trong phiªn häp ngµy 6 th¸ng Ba.
h v« cña c¸c phÇn tö Pru-®«ng trong vÊn ®Ò d©n téc. C¸c bµi
M¸c ch÷a bÖnh vµ nghØ ë M¸c-ghÕt.
b¸o ®ã ®îc ®¨ng trªn c¬ quan cña Quèc tÕ, b¸o "The 15 th¸ng Ba –
Commonwealth" ("Níc céng hßa") ngµy 24, 31 th¸ng Ba vµ 5 kho¶ng 10 th¸ng T
th¸ng N¨m díi nhan ®Ò "Giai cÊp c«ng nh©n cã liªn quan g×
¡ng-ghen nghØ ë Oen-x¬.
Cuèi th¸ng Ba –
tíi Ba Lan?".
1 t h¸ng T
§Çu th¸ng Hai Trong thêi gian èm M¸c trao ®æi th tõ víi c¸c uû viªn Tæng
Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c b¸o tin «ng s½n sµng sang Pa-ri
6 th¸ng T
héi ®ång thuyÕt phôc ®îc hä cö Õch-ca-ri-ót lµm biªn tËp
®Ó tr×nh bµy cho c¸c héi viªn ngêi Ph¸p cña Quèc tÕ biÕt sù
viªn b¸o "Commonwealth" vµ thµnh lËp ban kiÓm duyÖt gåm
cÇn thiÕt ph¶i ho·n ®¹i héi dù ®Þnh triÖu tËp vµo th¸ng N¨m
phÇn lín lµ c¸c uû viªn Tæng héi ®ång, trong ®ã cã M¸c.
ë Gi¬-ne-v¬ v× Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ cha chuÈn bÞ
Theo ®Ò nghÞ cña ¡ng-ghen, M¸c quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn ®a in
Kho¶ng 13 th¸ng Hai xong cho ®¹i héi, ®Æc biÖt lµ ë Anh.
tËp I bé "T b¶n".
Sau mét thêi gian dµi ®au èm vµ ch÷a bÖnh M¸c l¹i tham gia
10 th¸ng T
¡ng-ghen ë nhµ M¸c ë Lu©n §«n.
Gi÷a 14 vµ 18
vµo c«ng viÖc cña Tæng héi ®ång, «ng tham dù phiªn häp cña
th¸ng Hai
Héi ®ång th¶o luËn vÊn ®Ò thêi h¹n triÖu tËp §¹i héi Gi¬-ne-v¬
vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c.
B¶o vÖ tÝnh chÊt v« s¶n cña Quèc tÕ, M¸c tiÕn hµnh ®Êu tranh
Nöa ®Çu th¸ng Ba
chèng ¶nh hëng t s¶n thÓ hiÖn trong Tæng héi ®ång qua sù chèng
17 th¸ng T Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®· tham gia c¸c cuéc th¶o
®èi cña c¸c phÇn tö theo ph¸i M¸t-di-ni (L.V«n-ph¬ vµ nh÷ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
984 985
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
luËn nh©n viÖc V«n-ph¬, mét phÇn tö theo ph¸i M¸t-di-ni l¹i D o ¶nh hëng cña c¸c phÇn tö t b¶n trong ban l·nh ®¹o
9 th¸ng S¸u
ph¸t biÓu c«ng kÝch bµi b¸o cña I-ung ®¨ng trªn b¸o "Echo de b¸o "Commonwealth" ngµy mét nÆng nÒ, M¸c ®· ra khái ban
Verviers". l·nh ®¹o.
Trong Tæng héi ®ång, M¸c ph¸t biÓu ñng hé nghÞ quyÕt ho·n
1 th¸ng N¨m ¡ng-ghen viÕt "TiÓu luËn vÒ chiÕn tranh ë §øc" nh©n cuéc
Gi÷a 19 th¸ng S¸u
triÖu tËp §¹i héi Gi¬-ne-v¬ tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng ChÝn. vµ 5 th¸ng B¶y chiÕn tranh gi÷a ¸o vµ Phæ b¾t ®Çu x¶y ra. C¸c bµi bót ký
®¨ng trªn b¸o "Manchester Guardian" c¸c ngµy 20, 25 vµ 28
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen b¸o tin c¸c chñ xÝ nghiÖp
th¸ng S¸u, 3 vµ 6 th¸ng B¶y.
Anh ®· ®a c¸c c«ng nh©n may mÆc §øc sang £-®in-bíc ®Ó sö
Trong c¸c phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c tham gia th¶o luËn
19 vµ 26 th¸ng S¸u
dông hä lµm nh÷ng ngêi ph¸ ho¹i b·i c«ng vµ yªu cÇu Tæng
vÊn ®Ò cuéc chiÕn tranh ¸o – Phæ, cuéc th¶o luËn ®ã ®· trë
héi ®ång cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn viÖc tiÕp tôc ®a c¸c c«ng
thµnh mét cuéc th¶o luËn vÒ vÊn ®Ò d©n téc. Ph¸t biÓu trong
nh©n §øc sang Anh.
phiªn häp thø nhÊt M¸c phª ph¸n c¸c quan ®iÓm cña nh÷ng
4 th¸ng N¨m M¸c thay mÆt Tæng héi ®ång viÕt lêi kªu gäi c«ng nh©n phÇn tö Pru-®éng ®èi víi vÊn ®Ò d©n téc.
§øc chèng l¹i ©m mu cña c¸c chñ xÝ nghiÖp Anh, tuyÓn
M¸c nghiªn cøu triÕt häc phæ cËp ë Anh vµ Ph¸p cña O.C«ng-
Nöa ®Çu th¸ng B¶y
dông hä vµo lµm viÖc vµ sö dông hä víi t c¸ch nh÷ng
t¬, ngêi s¸ng lËp chñ nghÜa thùc dông t s¶n, c¸c quan ®iÓm
ngêi ph¸ ho¹i b·i c«ng. Lêi kªu gäi ®îc ®¨ng trªn b¸o cña «ng ®îc nh÷ng thñ lÜnh c¶i l¬ng cña c¸c nghiÖp ®oµn
"Oberrhienischer Courier" ("TruyÒn tin Thîng Ranh") ngµy hÊp thu cã thÓ t¸c ®éng ®Õn giai cÊp c«ng nh©n Anh.
15 th¸ng N¨m díi nhan ®Ò "C¶nh c¸o", vµ ®¨ng trªn nhiÒu
Trong Tæng héi ®ång M¸c ñng hé lêi ph¸t biÓu cña I-ung b¶o
3 th¸ng B¶y
tê b¸o tiÕng §øc kh¸c.
vÖ chiÕn lîc cña giai cÊp v« s¶n cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n
quèc tÕ trong thêi kú chiÕn tranh ¸o – Phæ.
8 th¸ng N¨m M¸c ®· hai lÇn ph¸t biÓu trong phiªn häp Tæng héi ®ång
khi th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vÊn 17 th¸ng B¶y ë T æng héi ®ång trong khi th¶o luËn vÊn ®Ò cuéc chiÕn tranh
®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc chuÈn bÞ §¹i héi Gi¬-ne-v¬.
¸o – Phæ. M¸c ®· ph¸t biÓu vÒ lËp trêng cña giai cÊp v« s¶n
trong cuéc chiÕn tranh nµy.
Sau mét thêi gian dµi gi¸n ®o¹n, tuy søc khoÎ h·y cßn yÕu, M¸c
Kho¶ng 14 th¸ng
®· tiÕp tôc duyÖt l¹i b¶n th¶o tËp I bé "T b¶n" ®Ó ®a in.
N¨m M¸c tham gia cuéc th¶o luËn do Tæng héi ®ång tæ chøc vÒ
24 th¸ng B¶y
nh÷ng vÊn ®Ò tiÕn hµnh §¹i héi Gi¬-ne-v¬ vµ ®Æc biÖt lµ
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång, M¸c ®· tr¶ lêi Phèc-x¬ khi
15 th¸ng N¨m
ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi, ñng hé ®Ò nghÞ gi÷ nguyªn
«ng nµy phª ph¸n bµi b¸o cña ¡ng-ghen "Giai cÊp c«ng nh©n
®Þa ®iÓm trô së cña Héi ®ång t¹i Lu©n §«n.
cã liªn quan g× tíi Ba Lan" vµ b¶o vÖ luËn thuyÕt cña ¡ng-
Nh©n viÕt "T b¶n" M¸c nghiªn cøu nh÷ng b¸o c¸o chÝnh thøc
Cuèi th¸ng B¶y
ghen cho r»ng chÝnh s¸ch cña giíi quý téc Ba Lan ®· thóc ®Èy
võa míi ®îc xuÊt b¶n vÒ lao ®éng cña trÎ em trong ngµnh
nh÷ng níc kh¸c chia c¾t Ba Lan.
c«ng nghiÖp Anh còng nh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn sèng cña c¸c giai
cÊp v« s¶n Anh.
25 th¸ng N¨m Theo yªu cÇu cña M¸c, ¡ng-ghen ®· th«ng b¸o cho M¸c biÕt
sù ph¸t triÓn cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ trong ngµnh c«ng Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c thay mÆt uû ban thêng
31 th¸ng B¶y
nghiÖp dÖt ë Man-se-xt¬ vµ Li-víc-pun. trùc b¸o c¸o vÒ ch¬ng tr×nh nghÞ sù §¹i héi Gi¬-ne-v¬.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
986 987
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
Th¸ng T¸m - ®Çu M¸c gÆp nh÷ng khã kh¨n lín vÒ vËt chÊt; «ng ®· göi nhiÒu Theo ®Ò nghÞ cña M¸c, Tæng héi ®ång ®· quyÕt ®Þnh göi
9 th¸ng Mêi
kh¸ng th cho bé trëng ngo¹i giao Ph¸p ph¶n ®èi chÝnh
th cho hä hµng ë Hµ Lan yªu cÇu gióp ®ì nhng kh«ng ai
th¸ng Mêi
quyÒn Ph¸p ®· tÞch thu v¨n kiÖn §¹i héi Gi¬-ne-v¬.
®¸p l¹i; nh mäi khi, ¡ng-ghen ®· gióp ®ì M¸c.
Trong th göi Cu-ghen-man, M¸c ®· ®¸nh gi¸ c«ng t¸c
Cuèi th¸ng T¸m M¸c viÕt "Nh÷ng chØ thÞ cho c¸c ®¹i biÓu cña Héi ®ång trung
cña §¹i héi Gi¬-ne-v¬, nhÊn m¹nh ¶nh hëng to lín cña nã ë
¬ng l©m thêi vÒ mét sè vÊn ®Ò" nh©n §¹i héi Gi¬-ne-v¬ s¾p häp.
Ph¸p, Anh vµ Mü; kh¼ng ®Þnh c¸c phÇn tö Pru-®«ng lµ kÎ thï
31 th¸ng T¸m Trong th göi I.Ph.BÕch-c¬, M¸c chØ dÉn c¸ch tæ chøc c«ng
cña mäi phong trµo c¸ch m¹ng vµ chÝnh trÞ cña giai cÊp v«
viÖc cña §¹i héi Gi¬-ne-v¬, kh«ng ®Ò cö è t-gie-r¬, mét phÇn s¶n vµ v¹ch ra t¸c h¹i to lín mµ chñ nghÜa kh«ng tëng tiÓu
tö c¶i l¬ng, lµm chñ tÞch ®¹i héi, ®Æc biÖt M¸c ®· nhÊn m¹nh t s¶n cña Pru-®«ng ®· g©y ra cho phong trµo c«ng nh©n.
vai trß tháa hiÖp cña è t-gie-r¬ vµ c¸c thñ lÜnh c«ng liªn kh¸c
Trong th göi Cu-ghen-man, M¸c tr×nh bµy ®Ò c¬ng chung
13 th¸ng Mêi
trong §ång minh c¶i c¸ch, ®· tháa hiÖp víi c¸c phÇn tö t s¶n
cña bé "T b¶n", cho biÕt t¸c phÈm cña «ng sÏ gåm 4 quyÓn:
cÊp tiÕn g©y tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña c«ng nh©n.
"QuyÓn I) Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña t b¶n. QuyÓn II) Qu¸ tr×nh
3-8 th¸ng ChÝn §¹i héi Gi¬-ne-v¬ ®· th¶o luËn b¶n "Nh÷ng chØ thÞ cho c¸c ®¹i lu th«ng cña t b¶n. QuyÓn III) C¸c h×nh thøc cña toµn bé
biÓu cña Héi ®ång trung ¬ng l©m thêi" do M¸c viÕt. §¹i héi ®· qu¸ tr×nh nãi chung. QuyÓn IV) VÒ lÞch sö cña häc thuyÕt".
th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt chñ yÕu phï hîp víi b¶n "ChØ thÞ".
Th¸ng Mêi mét 1866 M¸c gióp Õch-ca-ri-ót viÕt lo¹t bµi b¸o v¹ch trÇn Gi.X.Min,
§¹i héi Gi¬-ne-v¬ ®· phª chuÈn b¶n §iÒu lÖ cña Quèc tÕ, chñ
– gi÷a th¸ng Ba 1867 nhµ kinh tÕ häc t s¶n vµ nhµ triÕt häc thùc dông, c¸c quan
yÕu lÊy tõ b¶n §iÒu lÖ t¹m thêi do M¸c viÕt. B¶n chØ thÞ vµ
®iÓm cña «ng nµy ®· ¶nh hëng ®Õn tÇng líp trªn cña giai cÊp
§iÒu lÖ ®¨ng cïng víi b¸o c¸o chung vÒ ®¹i héi trªn c¸c c¬ quan
v« s¶n Anh. Nh÷ng bµi b¸o ®ã ®¨ng trªn b¸o "Commonwealth"
b¸o chÝ cña Quèc tÕ b»ng c¸c thø tiÕng Anh, Ph¸p vµ §øc.
díi nhan ®Ò "C«ng nh©n b¸c bá mét sè luËn thuyÕt chÝnh trÞ
8 th¸ng ChÝn Trong phiªn häp cña §¹i héi Gi¬-ne-v¬, c¸c ®¹i biÓu Anh kinh tÕ häc cña Gi«n Xtiu-¸c Min".
U.R.Cri-m¬ vµ G.C¸c-t¬, khi ®¸p l¹i sù c«ng kÝch cña c¸c ®¹i
M¸c göi ®Õn H¨m-buèc phÇn ®Çu b¶n th¶o tËp I bé "T b¶n"
Gi÷a th¸ng
biÓu theo ph¸i Pru-®«ng chèng l¹i giíi trÝ thøc, ®· nhÊn
cho chñ nhµ in Mai-xn¬.
Mêi mét
m¹nh vai trß xuÊt s¾c cña M¸c trong viÖc thµnh lËp Quèc tÕ,
®¸nh gi¸ M¸c lµ mét ngêi ®· hiÕn d©ng c¶ cuéc ®êi m×nh cho Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®îc bÇu vµo ®oµn ®¹i
20 th¸ng Mêi mét
sù nghiÖp cña giai cÊp c«ng nh©n. M¸c ®îc ®¹i héi bÇu vµo biÓu ®i dù héi nghÞ cña héi ®ång c¸c c«ng liªn ë Lu©n §«n.
Tæng héi ®ång. Trong phiªn häp M¸c ®· ®a ra ®Ò nghÞ tæ chøc lÔ kû niÖm
cuéc khëi nghÜa Ba Lan n¨m 1863-1864.
Nöa sau th¸ng ChÝn M¸c ®äc b¶n b¸o c¸o c«ng t¸c cña ®¹i héi c«ng nh©n Mü tæ
chøc ë Ban-ti-mo, ®¸nh gi¸ cao c¸c kÕt qu¶ c«ng t¸c cña ®¹i Nh©n viÖc Tæng héi ®ång th¶o luËn vÊn ®Ò ChÝnh phñ Ph¸p
27 th¸ng Mêi mét
héi, ®Æc biÖt lµ lêi kªu gäi cña ®¹i héi vÒ cuéc ®Êu tranh ®ßi tÞch thu c¸c v¨n kiÖn cña §¹i héi Gi¬-ne-v¬, M¸c ®· v¹ch trÇn
thùc hiÖn ngµy lµm viÖc 8 giê, mét trong nh÷ng yªu s¸ch c¬ thùc chÊt chèng c«ng nh©n trong chÝnh phñ cña Na-p«-lª-«ng III.
b¶n cña Quèc tÕ.
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c b¸o tin vÒ c¸c bµi b¸o ®¨ng
18 th¸ng Ch¹p
trªn c¸c b¸o t s¶n ®· b¾t buéc ph¶i thõa nhËn Héi liªn hiÖp
25 th¸ng ChÝn Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®îc bÇu l¹i lµm bÝ th
c«ng nh©n quèc tÕ lµ mét hiÖn tîng quan träng cña thÕ kû.
th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ §øc.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
988 989
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
gióp ®ì vÒ vËt chÊt cho c¸c c«ng nh©n ®óc ®ång Pa-ri ®ang
b·i c«ng.
1867
Trong th göi ¡ng-ghen M¸c b¸o tin ®· viÕt xong tËp I bé "T
2 th¸ng T
b¶n" vµ dù ®Þnh ®Ých th©n ®a b¶n th¶o sang cho chñ nhµ in ë
Trong khi tiÕp tôc viÕt "T b¶n" vµ ®Æc biÖt lµ bæ sung ch¬ng
Nöa ®Çu
H¨m-buèc.
vÒ quy luËt chung cña sù tÝch luü t b¶n chñ nghÜa, M¸c ®äc
th¸ng Giªng
quyÓn s¸ch cña nhµ lÞch sö kinh tÕ häc Anh Gi.E.T.R«-gi¬-x¬
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen bµy tá sù vui mõng cña m×nh
4 th¸ng T
"LÞch sö n«ng nghiÖp vµ gi¸ c¶ Anh" do ¡ng-ghen göi tíi cho
nh©n dÞp M¸c viÕt xong tËp I bé "T b¶n" vµ göi cho M¸c tiÒn
«ng.
®i ®êng sang H¨m-buèc.
Th¸ng Giªng – M¸c thiÕu thèn nghiªm träng vÒ vËt chÊt, gia ®×nh «ng bÞ ®e
M¸c rêi Lu©n §«n ®i H¨m-buèc.
10 th¸ng T
do¹ ®uæi ra khái nhµ vµ tÞch biªn tµi s¶n. ¡ng-ghen ®· gióp
th¸ng Hai
®ì M¸c. 12 – k ho¶ng 16 M¸c ë H¨m-buèc; th¶o luËn víi Mai-xn¬ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ viÖc
in tËp I bé "T b¶n".
th¸ng T
22 th¸ng Giªng Víi t c¸ch lµ ®¹i biÓu Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ M¸c
®· tham dù cuéc mÝt-tinh ë Lu©n §«n kû niÖm cuéc khëi Nöa sau th¸ng T – M¸c vµ ¡ng-ghen dïng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó th«ng b¸o réng r·i
nghÜa Ba Lan n¨m 1863-1864; M¸c ®· ph¸t biÓu vµ ®a ra trªn b¸o chÝ viÖc tËp I bé "T b¶n" s¾p ®îc xuÊt b¶n; hai «ng
th¸ng S¸u
nghÞ quyÕt. Bµi ph¸t biÓu cña M¸c vµ b¶n nghÞ quyÕt ®¨ng ®· thùc hiÖn c¸c bíc ®Ó dÞch quyÓn s¸ch sang tiÕng Anh vµ
trªn tê b¸o cña giíi kiÒu d©n d©n chñ Ba Lan "Glos Wolny" tiÕng Ph¸p.
("TiÕng nãi tù do") xuÊt b¶n ë Lu©n §«n ngµy 10 th¸ng Hai.
Tríc 17 th¸ng T – M¸c ®Õn th¨m Cu-ghen-man ë Han-n«-v¬.
29 th¸ng Giªng ¡ng-ghen th«ng b¸o cho M¸c nh÷ng t liÖu míi vÒ t×nh c¶nh vµ 15 th¸ng N¨m
cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n c«ng nghiÖp v¶i sîi Man-se-xt¬.
29 th¸ng T ë Lai-pxÝch, t¹i nhµ in cña ¤.Vi-g¨ng b¾t ®Çu in tËp I bé "T
18 th¸ng Hai Qua Cu-ghen-man, M¸c göi cho tê b¸o tù do xuÊt b¶n ë Han- b¶n".
n«-v¬ "Zeitung für Norddeutschland" ("B¸o B¾c §øc") mét bµi
M¸c nhËn ®îc trang ®Çu b¶n in thö tËp I bé "T b¶n" do nhµ
5 th¸ng N¨m
b¸o ng¾n b¸c bá tin ®ån nh¶m cña b¸o nµy cho r»ng h×nh nh
in göi.
«ng sÏ ®i kh¾p lôc ®Þa ®Ó chuÈn bÞ cho cuéc khëi nghÜa ë Ba
Lan. B¸o ®· ®¨ng lêi c¶i chÝnh ®ã cña M¸c vµo ngµy 21 th¸ng 16 – 1 7 th¸ng N¨m Trªn ®êng tõ Han-n«-v¬ trë vÒ Lu©n §«n, M¸c dõng l¹i ë
Hai cã kÌm thªm lêi cña ban biªn tËp.
H¨m-buèc ®Ó th¬ng lîng thªm víi Mai-xn¬.
28 th¸ng Hai M¸c ®· ph¸t biÓu trong buæi lÔ kû niÖm thµnh lËp Héi gi¸o M¸c trë vÒ Lu©n §«n.
19 th¸ng N¨m
dôc cña c«ng nh©n §øc ë Lu©n §«n, tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò
M¸c nhËn ®îc th tr¶ lêi tõ Bruy-xen cña A.Van-®en-hu-
Nöa sau th¸ng N¨m
lao ®éng lµm thuª vµ t b¶n còng nh c¸c vÊn ®Ò quan hÖ x·
ten, mét héi viªn Quèc tÕ, tr×nh bÇy nh÷ng nguyªn nh©n g©y
héi ë §øc. Lêi ph¸t biÓu ®ã do Ph.Le-xn¬, uû viªn Tæng héi
nªn lµn sãng c«ng phÉn cña thî má ë má than S¸c-li-roa.
®ång, ghi vµ ®¨ng trªn t¹p chÝ "Vorbote" sè th¸ng Ba.
M¸c ë nhµ ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬.
Kho¶ng 21 th¸ng N¨m
5 th¸ng Ba Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®îc bÇu vµo ®oµn ®¹i
– kho¶ng 2 th¸ng S¸u
biÓu cña Tæng héi ®ång ®Õn c¸c nghiÖp ®oµn Lu©n §«n yªu cÇu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
990 991
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
®¨ng trªn b¸o "La Tribune du Peuple" ("DiÔn ®µn nh©n d©n"),
¡ng-ghen nghiªn cøu nh÷ng luËn thuyÕt míi nhÊt trong
Nöa ®Çu th¸ng S¸u
c¬ quan cña c¸c tiÓu ban cña Quèc tÕ ë BØ, ngµy 31 th¸ng T¸m
ngµnh hãa häc; «ng ®äc quyÓn s¸ch cña nhµ hãa häc §øc
vµ trªn nhiÒu b¸o kh¸c.
A.V.Hèp-man "Kh¸i luËn vÒ hãa häc hiÖn ®¹i".
M¸c ®îc Tæng héi ®ång cö vµo ®oµn ®¹i biÓu dù cuéc héi nghÞ
16 th¸ng B¶y
M¸c vµ ¡ng-ghen ch¨m chó theo dâi qu¸ tr×nh vô ¸n xÐt xö
Th¸ng S¸u
hµng n¨m cña héi ®ång c¸c nghiÖp ®oµn ë Lu©n §«n.
c¸c héi viªn Phª-ni-¨ng ngêi Ai-r¬-len bÞ cÇm tï – nh÷ng
ngêi tham gia phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë Ai-r¬-len
M¸c nhËn ®îc bøc th tõ Mü göi ®Õn cña nhµ ho¹t ®éng
Kho¶ng 23
chèng l¹i nÒn thèng trÞ cña Anh.
phong trµo c«ng nh©n A.Ph.Doãc-g¬ b¸o tin dù ®Þnh thµnh lËp
th¸ng B¶y
M¸c göi cho ¡ng-ghen xem 5 trang in thö cña bé "T b¶n"
31 th¸ng S¸u mét tiÓu ban cña Quèc tÕ ë H«-b«-ken. Doãc-g¬ yªu cÇu M¸c
vµ yªu cÇu ¡ng-ghen cho biÕt nh÷ng ®iÓm nµo trong phÇn göi cho b¶n Tuyªn ng«n thµnh lËp vµ §iÒu lÖ cña Quèc tÕ, vµ
tr×nh bµy c¸c h×nh th¸i gi¸ trÞ cÇn ®îc gi¶i thÝch trong cho biÕt nh÷ng ®iÒu kiÖn kÕt n¹p vµo Héi.
phÇn phô lôc.
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c dùa vµo nh÷ng tµi liÖu
23 th¸ng B¶y
M¸c ®îc bÇu vµo ñy ban so¹n th¶o lêi kªu gäi cña Tæng héi
4 th¸ng S¸u thèng kª chÝnh thøc trÝch tõ quyÓn S¸ch xanh cña nghÞ viÖn
®ång vÒ ®¹i héi s¾p tíi häp ë L«-dan.
võa míi ®îc xuÊt b¶n, b¸c bá nh÷ng lêi tuyªn bè cña b¸o chÝ
t s¶n cho r»ng ho¹t ®éng cña c¸c héi c«ng liªn ®· lµm gi¶m
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh vÒ
16 th¸ng S¸u
sót ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thÐp ë Anh. Bµi ghi lêi ph¸t
c¸c trang ®Çu cña tËp I bé "T b¶n" mµ «ng ®· ®äc vµ nªu
biÓu cña M¸c ®¨ng ngµy 27 th¸ng B¶y trªn c¸c b¸o Anh "The
nh÷ng dù kiÕn vÒ viÖc tr×nh bµy vÊn ®Ò h×nh th¸i gi¸ trÞ trong
phÇn phô lôc cho tËp nµy. Working Man" ("C«ng nh©n") vµ "Bee-Hive Newspaper". M¸c
cßn ®a ra mét ®Ò nghÞ chèng l¹i c¸c phÇn tö Pru-®«ng trong
17 – 2 2 th¸ng S¸u Theo nh÷ng nhËn xÐt cña ¡ng-ghen, M¸c viÕt phô tr¬ng
ban l·nh ®¹o Pa-ri, cho r»ng viÖc v¹ch ch¬ng tr×nh nghÞ sù
"H×nh th¸i gi¸ trÞ" cho ch¬ng I tËp I bé "T b¶n".
cña c¸c ®¹i héi cña Quèc tÕ lµ chØ thuéc thÈm quyÒn cña Tæng
Trong th göi M¸c, ¡ng-ghen giíi thiÖu X.Nu-r¬, luËt gia
24 th¸ng S¸u héi ®ång. §Ò nghÞ cña M¸c ®· ®îc th«ng qua.
Anh, héi viªn Quèc tÕ, víi t c¸ch lµ ngêi dÞch tËp I bé "T
M¸c viÕt xong lêi nãi ®Çu tËp I bé "T b¶n" vµ göi cho nhµ in
25 th¸ng B¶y
b¶n" ra tiÕng Anh, høa chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp theo dâi
viÖc phiªn dÞch. ë H¨m-buèc.
¡ng-ghen ®i du lÞch ë Thôy §iÓn, §an M¹ch vµ §øc. Trong
5 th¸ng B¶y ¡ng-ghen trë vÒ Man-se-xt¬.
§Çu th¸ng T¸m
chuyÕn ®i «ng ®· viÕt nhËt ký ®i ®êng, ghi chÐp v¾n t¾t
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®· ph¸t biÓu vµ ®a ra
13 th¸ng T¸m
nh÷ng c¶m tëng cña m×nh, «ng ®· ghÐ th¨m Cu-ghen-man
nghÞ quyÕt ph¶n ®èi Quèc tÕ tham dù chÝnh thøc ®¹i héi cña
ë Han-n«-v¬.
§ång minh hßa b×nh vµ tù do mang tÝnh chÊt hßa b×nh – t s¶n,
M¸c tham gia cuéc th¶o luËn do Tæng héi ®ång tæ chøc ®èi víi
9 th¸ng B¶y ®¹i héi nµy sÏ tæ chøc vµo th¸ng ChÝn ë Gi¬-ne-v¬. Trong lêi ph¸t
lêi kªu gäi ®· ®îc so¹n th¶o khi «ng v¾ng mÆt vÒ §¹i héi L«- biÓu «ng nhÊn m¹nh r»ng Quèc tÕ míi lµ chiÕn sÜ ch©n chÝnh
dan, h×nh thµnh ®iÓm I ch¬ng tr×nh nghÞ sù ®¹i héi vµ ®îc ®Êu tranh cho hßa b×nh, v× "sù liªn hiÖp giai cÊp c«ng nh©n c¸c
®a vµo lêi kªu gäi. níc cuèi cïng sÏ dËp t¾t nh÷ng cuéc chiÕn tranh gi÷a c¸c d©n
téc". §ång thêi M¸c muèn c¸c ®¹i biÓu Quèc tÕ tham dù ®¹i héi
Gi÷a th¸ng B¶y M¸c biªn tËp b¶n dÞch lêi kªu gäi vÒ §¹i héi L«-dan. Lêi kªu
víi t c¸ch c¸ nh©n. §Ò nghÞ cña M¸c ®· ®îc nhÊt trÝ th«ng
gäi ®îc in thµnh truyÒn ®¬n b»ng tiÕng Ph¸p vµ tiÕng §øc, vµ
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
992 993
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
qua. Bµi ghi lêi ph¸t biÓu cña M¸c vµ b¶n nghÞ quyÕt ®¨ng trªn 14 th¸ng ChÝn X uÊt b¶n tËp I bé "T b¶n" – t¸c phÈm chÝnh vÒ kinh tÕ häc
"Bee-Hive Newspaper" ngµy 17 th¸ng T¸m 1867. cña M¸c.
16 th¸ng T¸m M¸c duyÖt xong tê in thö cuèi cïng cña tËp I bé "T b¶n";
24 th¸ng ChÝn Trong phiªn häp Tæng héi ®ång, M¸c l¹i ®îc bÇu lµm bÝ th
trong th göi ¡ng-ghen, M¸c nång nhiÖt c¸m ¬n ¡ng-ghen ®·
th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ §øc; khi ®Êu tranh chèng c¸c thñ lÜnh
gióp ®ì «ng tËn tôy trong khi «ng viÕt t¸c phÈm nµy.
c«ng liªn c¶i l¬ng trong Tæng héi ®ång, M¸c ®· thuyÕt phôc
®îc Héi ®ång quyÕt ®Þnh b·i bá chøc chñ tÞch Tæng héi ®ång
20 th¸ng T¸m Trong phiªn häp Tæng héi ®ång b¸n b¸o c¸o tríc §¹i héi L«-
dan ®· ®îc th«ng qua, M¸c ®· ký tªn díi b¶n b¸o c¸o nµy. mµ tríc ®©y è t-gie-r¬, uû viªn Héi ®ång c¸c c«ng liªn Lu©n
§«n, ®· liªn tôc ®¶m nhiÖm.
Kho¶ng 24 th¸ng T¸m M¸c tiÕp tôc viÕt tËp II bé "T b¶n"; «ng nghiªn cøu vÊn ®Ò
chu chuyÓn cña t b¶n cè ®Þnh. 12 th¸ng Mêi §Ó phæ cËp vµ tuyªn truyÒn nh÷ng t tëng cña bé "T b¶n"
vµ ®ång thêi ®Ó chÊm døt sù im lÆng cè ý cña b¸o chÝ t s¶n
26-27 th¸ng T¸m T heo yªu cÇu cña M¸c, ¡ng-ghen nghiªn cøu vÊn ®Ò vÒ sù
tríc viÖc xuÊt b¶n tËp I bé "T b¶n", ¡ng-ghen ®· viÕt hai
hoµn l¹i t b¶n cè ®Þnh vµ viÖc sö dông quü khÊu hao; «ng
bµi ®iÓm s¸ch, mét bµi ®¨ng trªn phô tr¬ng cña b¸o d©n chñ
thu thËp nh÷ng thùc liÖu ë c¸c xÝ nghiÖp ë Man-se-xt¬ vµ göi
– t s¶n §øc "Die Zukunft" ("T¬ng lai") ngµy 30 th¸ng Mêi
cho M¸c nh÷ng b¸o c¸o chi tiÕt cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nµy.
vµ bµi thø hai viÕt cho b¸o t s¶n §øc "Rheinische Zeitung"
2 7 th¸ng T¸m T rong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®¸p l¹i nhËn ®Þnh
("B¸o tØnh Ranh") nhng kh«ng ®îc ®¨ng.
cña mét sè uû viªn ngêi Anh cho r»ng Héi ®ång Ýt qua n
t©m th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò chung; M¸c nhÊn m¹ nh tÇm Gi÷a th¸ng Mêi Coi träng ho¹t ®éng cña LÝp-nÕch trong Quèc héi B¾c §øc,
quan träng cña ho¹t ®éng thùc tiÔn cña Héi ®ång vµ ph¶n trong nh÷ng bøc th göi LÝp-nÕch M¸c ®· nªu nhiÒu lêi
®èi viÖc b iÕn Quèc tÕ thµnh mét c©u l¹c bé tranh luËn. khuyªn vµ chØ dÉn c¸ch ph¸t biÓu. Nh©n viÖc LÝp-nÕch dù
®Þnh yªu cÇu Quèc héi thµnh lËp mét ñy ban ®iÒu tra t×nh
Kho¶ng 4 th¸ng ChÝn M ¸c göi mét bµi cho b¸o céng hßa c¸nh t¶ Pa-ri "Le
c¶nh c«ng nh©n ë §øc, M¸c göi c¸c v¨n kiÖn chÝnh thøc vÒ
Courrier Franç ais" ("Tin tøc Ph¸p"), b¸o nµy ®· trë thµnh c¬
quyÒn h¹n cña c¸c tiÓu ban cña nghÞ viÖn ®Ó LÝp-nÕch tham
quan cña Quèc tÕ. Trong bµi nµy «ng trÝch dÉn nh÷ng t
kh¶o c¸ch tæ chøc c«ng viÖc nµy ë Anh.
liÖu cña viªn gi¸m ®èc së lu tr÷ thèng kª trung ¬ng
O.Huy-b¬-ne vÒ t×nh c¶nh bÇn cïng cña quÇn chóng lao
¡ng-ghen viÕt bµi ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n" ®¨ng ngµy 2
22 th¸ng Mêi
®éng trong níc. Bµi ®· ®îc ®¨ng trªn b¸o nµy ngµy 6
th¸ng Mêi mét trªn tê b¸o t s¶n tù do §øc "Elberfelder
th¸ng ChÝn víi mét vµi chç söa ®æi.
Zeitung" ("B¸o En-b¬-phen").
M¸c ®îc §¹i héi L«-dan bÇu vµo Tæng héi ®ång.
6 th¸ng ChÝn
2 th¸ng Mêi mét Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c nãi ®Õn triÓn väng cña phong
trµo gi¶i phãng d©n téc Ai-r¬-len, b¶o vÖ quyÒn t¸ch khái
7-12 th¸ng ChÝn M¸c ®îc Le-xn¬ vµ Õch-ca-ri-ót b¸o tin vÒ tiÕn tr×nh cña §¹i
níc Anh cña Ai-r¬-len.
héi L«-dan cña Quèc tÕ còng nh vÒ ®¹i héi cña §ång minh
hßa b×nh vµ tù do ë Gi¬-ne-v¬.
¡ng-ghen viÕt ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n" ®¨ng ngµy 17
Gi÷a ngµy 3 vµ
th¸ng Mêi mét trªn b¸o tù do t s¶n §øc "Dü sseldorfer
8 th¸ng Mêi mét
M¸c cïng P.La-ph¸c-g¬ ®Õn th¨m ¡ng-ghen mÊy ngµy ë
13 th¸ng ChÝn
Zeitung" ("B¸o §uýt-xen-®oãc-ph¬").
Man-se-xt¬.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
994 995
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
nµy ®· trÝch dÉn nhiÒu ®o¹n trong "T b¶n", ®ång thêi xuyªn
8 th¸ng Mêi mét Trong th göi Cu-ghen-man, nªu lªn quan ®iÓm cña m×nh vÒ
t¹c néi dung vµ kh«ng nªu xuÊt xø cña chóng. Bµi ®· ®îc
t×nh h×nh chÝnh trÞ ë Anh, ¡ng-ghen ®· nhÊn m¹nh viÖc c«ng
®¨ng khuyÕt danh trong phô tr¬ng cña b¸o nµy ngµy 12
nh©n Anh ngµy cµng c¶m t×nh víi cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng
th¸ng Ch¹p.
cña nh©n d©n Ai-r¬-len chèng l¹i nÒn thèng trÞ cña Anh.
12- 13 th¸ng Ch¹p ¡ng-ghen viÕt hai bµi ®iÓm s¸ch cho tËp I bé "T b¶n", ®¨ng
14 vµ 26 th¸ng Trong th göi cho nhau, M¸c vµ ¡ng-ghen ®· trao ®æi ý kiÕn
ngµy 27 th¸ng Ch¹p trªn c¸c b¸o "Beobachter" vµ "Gewerbeblatt
vÒ nh÷ng quan ®iÓm triÕt häc cña ngêi c«ng nh©n I.§i-s¬-
Mêi mét aus Württemberg" ("B¸o c«ng nghiÖp VuyÕc-tem-bÐc"), c¬
ghen, nh÷ng quan ®iÓm nµy ®· ®îc §i-s¬-ghen tr×nh bµy
quan cña giíi c«ng th¬ng §øc.
trong th göi M¸c, vµ hai «ng ®· ®¸nh gi¸ cao thÕ giíi quan
cña nhµ triÕt häc tù häc nµy. 16 th¸ng Ch¹p M¸c b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len trong Héi gi¸o dôc cña c«ng
nh©n §øc ë Lu©n §«n; trong b¶n b¸o c¸o M¸c ®· tr×nh bµy tØ
Trong phiªn häp bÊt thêng cña Tæng héi ®ång M¸c ®äc lêi
20 th¸ng Mêi mét
mØ lÞch sö níc Anh n« dÞch Ai-r¬-len vµ b¶o vÖ lËp trêng
kªu gäi do «ng viÕt vÒ viÖc chÝnh phñ tuyªn ¸n tö h×nh nh÷ng cña Quèc tÕ ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc Ai-r¬-len.
ngêi tham gia phong trµo Phª-ni-¨ng. Lêi kªu gäi "Nh÷ng
MÆc dï søc khoÎ gi¶m sót, M¸c vÉn tiÕp tôc viÕt "T b¶n".
Nöa sau th¸ng Ch¹p
héi viªn Héi Phª-ni-¨ng bÞ giam gi÷ ë Man-se-xt¬ vµ Héi liªn
¤ng nghiªn cøu nh÷ng tµi liÖu thèng kª, nh÷ng quyÓn S¸ch
1867 - cuèi th¸ng
hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ" ®· ®îc nhÊt trÝ th«ng qua vµ ®¨ng
xanh cña nghÞ viÖn, ®äc c¸c t¸c phÈm vÒ n«ng nghiÖp cña
T 1868
trªn b¸o "Courrier fran ç ais" ngµy 24 th¸ng Mêi mét.
Gi.Moãc-t¬n C.M.Phra-¸t, I.G.Tin-nen.
Tríc 26 th¸ng ChuÈn bÞ cho phiªn häp thêng kú cña Tæng héi ®ång, M¸c
viÕt ph¸c th¶o lêi ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len.
1868
Mêi mét
Trong phiªn häp Tæng héi ®ång khi th¶o luËn vÊn ®Ò Ai-r¬-
26 th¸ng Mêi mét
¡ng-ghen viÕt bµi ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n", ®¨ng
Nöa ®Çu th¸ng Giªng
len M¸c ®· quyÕt ®Þnh kh«ng ph¸t biÓu ®Ó nhêng lêi cho
ngµy 21 th¸ng Giªng trªn b¸o d©n chñ t s¶n "Neue
Phèc-x¬; M¸c cho r»ng sau cuéc xö tö ba héi viªn Phª-ni-¨ng
Badische Landeszeitung" ("B¸o Ba-®en míi").
ë Man-se-xt¬ vµo ngµy 23 th¸ng Mêi mét mét ngêi Anh lªn
Cuèi th¸ng Giªng – ¡ng-ghen bá nhiÒu thêi gian ®Ó lµm viÖc víi ban l·nh ®¹o
tiÕng ph¶n kh¸ng nh÷ng sù ®µn ¸p cña ChÝnh phñ Anh th×
Héi Si-l¬.
th¸ng Ba
hîp lý h¬n vÒ mÆt chÝnh trÞ.
Trong c¸c bøc th göi cho nhau, M¸c vµ ¡ng-ghen ®· trao ®æi
N öa ®Çu th¸ng Hai
30 th¸ng Mêi mét Trong th göi ¡ng-ghen, M¸c x¸c ®Þnh chiÕn lîc cña giai cÊp
ý kiÕn vÒ c¸c t¸c phÈm cña nhµ triÕt häc vµ kinh tÕ häc tiÓu
v« s¶n Anh trong vÊn ®Ò Ai-r¬-len, nhÊn m¹nh r»ng ®iÓm chñ
t s¶n §øc E.§uy-ring "Nh÷ng kÎ b«i nhä c«ng lao cña Kª-
yÕu trong chiÕn lîc nµy lµ ®Êu tranh tiªu diÖt nÒn thèng trÞ
ri", "T b¶n vµ lao ®éng" v.v..
thùc d©n Anh ®èi víi Ai-r¬-len vµ ®em l¹i ®éc lËp d©n téc cho
níc nµy. ¡ng-ghen viÕt bµi ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n" cho tê b¸o c«ng
Gi÷a 2 vµ 13 th¸ng Ba
nh©n §øc "Demokratisches Wochenblatt" ("TuÇn b¸o D©n
6 th¸ng Ch¹p M¸c göi cho b¸o "Zukunft" bµi "Nh÷ng kÎ ¨n c¾p v¨n" chèng
chñ"); bµi ®iÓm s¸ch nµy ®¨ng ngµy 21 vµ 28 th¸ng Ba.
l¹i Hèp-stÐt-ten, mét phÇn tö theo ph¸i L¸t-xan. Khi ph¸t biÓu
Kho¶ng 13 th¸ng Ba Trong th göi LÝp-nÕch, ¡ng-ghen nªu nh÷ng lêi khuyªn nªn ph¸t
t¹i héi nghÞ toµn thÓ cña Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn §øc «ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
996 997
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
biÓu thÕ nµo trong quèc héi ®Ó phª ph¸n b¶n ®iÒu lÖ c«ng ®·i c¸c héi viªn cña Héi; b¶n dù ¸n ®îc Tæng héi ®ång th«ng
nghiÖp míi. qua ngµy 2 th¸ng S¸u kh«ng cã M¸c tham dù vµ ®¨ng ngµy 6
th¸ng S¸u trªn tê "Bee-Hive Newspaper". Song ngµy 16
Gi÷a th¸ng Ba M¸c vµ ¡ng-ghen nghiªn cøu t¸c phÈm cña nhµ sö häc §øc
th¸ng S¸u xÐt ý cña chi bé BØ cho r»ng tõ bá triÖu tËp ®¹i héi ë
Gi.L.Mau-r¬ "Kh¸i luËn vÒ lÞch sö c¸c thiÕt chÕ c«ng x·, hé
Bruy-xen lµ nhîng bé chÝnh phñ, M¸c ®· rót lui ®Ò nghÞ cña
n«ng th«n, n«ng th«n vµ thµnh thÞ" vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c
m×nh.
cña t¸c gi¶ nµy, ®¸nh gi¸ cao c¸c t¸c phÈm ®ã.
29 th¸ng N¨m – M¸c cïng con g¸i £-lª-«-no-ra ®Õn Man-se-xt¬ th¨m ¡ng-
Th¸ng T ¡ng-ghen tãm t¾t tËp I bé "T b¶n".
ghen.
tríc 15 th¸ng S¸u
1 – 5 th¸ng T ¡ng-ghen ë Lu©n §«n nh©n dÞp ®¸m cíi con g¸i M¸c lµ L«-
M¸c göi nh÷ng lêi chØ dÉn cô thÓ vµ c¸c tµi liÖu cho nhµ x·
Tríc 26 th¸ng S¸u
ra vµ La-ph¸c-g¬.
héi häc §øc V. Ai-r¬-hèp ®Ó «ng viÕt mét quyÓn s¸ch vÒ Héi
liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.
11 – 2 0 th¸ng T M¸c vµ ¡ng-ghen trao ®æi th tõ th¶o luËn nh÷ng sù kiÖn
liªn quan ®Õn vô sa th¶i c«ng nh©n x©y dùng ë Gi¬-ne-v¬. Trong th göi L.M©y-¬, M¸c yªu cÇu göi cho c¸c tµi liÖu vÒ
4 th¸ng B¶y
nh÷ng quan hÖ ®iÒn ®Þa vµ t×nh tr¹ng cña nÒn c«ng nghiÖp
Cuèi th¸ng T M¸c nghiªn cøu vÊn ®Ò mèi t¬ng quan gi÷a møc lîi nhuËn
Mü. Nh÷ng tµi liÖu nµy cÇn ®Ó M¸c viÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Þa
vµ møc gi¸ trÞ thÆng d. Trong c¸c bøc th göi ¡ng-ghen «ng
t« trong "T b¶n".
th«ng b¸o nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nµy,
vµ nªu ®Ò c¬ng c¸c tËp sau cña bé "T b¶n", ®Æc biÖt tr×nh Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®Ò nghÞ b¸c bá nh÷ng lêi
7 th¸ng B¶y
bµy tØ mØ néi dung tËp III. ph¸t biÓu mang tÝnh chÊt phiªu lu khiªu khÝch nh©n danh
chi bé Ph¸p ë Lu©n §«n cña Ph.Pi-a, kiÒu d©n d©n chñ tiÓu t
5 th¸ng N¨m Sau mét thêi gian dµi gi¸n ®o¹n do ®au èm, M¸c l¹i tham dù
s¶n Ph¸p. B¶n nghÞ quyÕt do M¸c viÕt ®îc Héi ®ång th«ng
phiªn häp cña Tæng héi ®ång. qua vµ ®¨ng trªn c¸c b¸o BØ "La LibertÐ" ("Tù do") ngµy 12
th¸ng B¶y, "La Cigale" ("Con ve") ngµy 19 th¸ng B¶y vµ
12 th¸ng N¨m Trong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®a ra ®Ò nghÞ ®¨ng c«ng
"Tribune du Peuple" ngµy 26 th¸ng B¶y.
hµm ph¶n ®èi ChÝnh phñ BØ ®· g©y ra cuéc ®µn ¸p ®Ém m¸u
c¸c thî má b·i c«ng ë S¸c-l¬-roa, ®Ò nghÞ cña M¸c ®· ®îc Héi M ¸c viÕt bµi b¸o "T«i ®· ¨n c¾p v¨n cña Ph.Ba-xti-a" b¸c
K ho¶ng 11
®ång nhÊt trÝ th«ng qua. bá lêi vu khèng cña nhµ kinh tÕ häc tÇm thêng §øc
th¸ng B¶y
I.Phau-s¬ trong bµi ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n". Trong
20 th¸ng N¨m M¸c thuyÕt tr×nh vÒ tiÒn c«ng ë Héi gi¸o dôc cña c«ng nh©n
bµi ®ã Phau-s¬ ®· buéc téi M¸c vay mîn ®Þnh nghÜa ®¹i
§øc ë Lu©n §«n
lîng gi¸ trÞ cña Ba-xti-a. Bµi b¸o ®· kh«ng ®îc ®¨ng.
Tríc 22 th¸ng N¨m – ¡ng-ghen viÕt bµi ®iÓm s¸ch tËp I bé "T b¶n" cho t¹p chÝ tù
T rong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®· ra b¶n tuyªn bè
1 4 th¸ng B¶y
do – t s¶n Anh "The Fortnightly Review" ("B×nh luËn b¸n
1 th¸ng B¶y
nghiªm kh¾c lªn ¸n hµnh ®éng cña ChÝnh phñ Anh xo¸
nguyÖt san"). Bµi ®iÓm s¸ch ®ã ®· kh«ng ®îc ®¨ng.
bá ®Þnh ng÷ "Ba Lan" sau tõ "c¸c kiÒu d©n" trong c¸c
®iÒu kho¶n cña ng© n s¸ch trî cÊp cho kiÒu d©n. B¶n
M¸c viÕt dù ¸n nghÞ quyÕt thay ®æi ®Þa ®iÓm triÖu tËp ®¹i héi
Gi÷a 25 vµ 29 th¸ng
tuyªn bè cña M¸c ®· ®îc Héi ®ång th«ng qua víi tÝnh
tríc ®©y dù ®Þnh tæ chøc ë Bruy-xen do ®¹o luËt ë BØ chèng
N¨m
chÊt nh mét nghÞ quyÕt vµ ®îc ®¨ng trªn b¸o "Bee-
ngêi níc ngoµi ®îc gia t¨ng hiÖu lùc vµ ChÝnh phñ BØ ngîc
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
998 999
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
vµ "Demoktatisches Wochenblatt" ngµy 29 th¸ng T¸m.
Hive" ngµy 18 th¸ng B¶y.
21 th¸ng T¸m-kho¶ng M ¸c nghØ ë Ram-xghÕt.
M ¸c ®äc vµ söa b¶n in thö t¸c phÈm cña Ai-s¬-hèp viÕt
G i÷a 18 vµ 30
vÒ Quèc tÕ. T¸c phÈm nµy sÏ ®îc xuÊ t b¶n thµnh s¸ch 24 th¸ng T¸m
th¸ng B¶y
vµo th¸ng T¸m.
T ¹i phiªn häp cña Tæng héi ®ång ®· th«ng qua b¶n dù ¸n
2 5 th¸ng T¸m
nghÞ quyÕt do M¸c viÕt vÒ viÖc rót ng¾n ngµy lµm viÖc. B¶n
2 8 th¸ng B¶y K hi th¶o luËn ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña §¹i héi Bruy-xen
nghÞ quyÕt ®¨ng trªn b¸o "Bee-Hive" ngµy 29 th¸ng T¸m.
t¹i phiªn häp cña Tæng héi ®ång M¸c ®· ph¸t biÓu vÒ c¸c
hËu qu¶ cña viÖc sö dông m¸y mãc trong chÕ ®é t b¶n.
M ¸c viÕt b¶n b¸o c¸o cña Tæng héi ®ång tríc §¹i héi
Kho¶ng 25 th¸ng
Bµi ghi lêi ph¸t biÓu cña M¸c ®¨ng trªn b¸o "Bee-Hive"
Bruy-xen; b¶n b¸o c¸o ®îc Tæng héi ®ång nhÊt trÝ th«ng
T¸m – 1 th¸ng ChÝn
ngµy 1 th¸ng T¸m.
qua ngµy 1 th¸ ng ChÝn vµ ®¨ng b»ng tiÕng Anh trªn b¸o
"Times" ngµy 9 th¸ng ChÝn, b»ng tiÕng §øc trªn t¹p chÝ
2 9 - 31 th¸ng B¶y ¡ng-ghen viÕt cho tê b¸o v¨n häc Lai-pxÝch "Die
"Vorbote" th¸ng ChÝn, b»ng tiÕng Ph¸p trªn phô tr¬ng
Gartenlaube" ("Chßi hãng m¸t") bµi tiÓu sö ng¾n vÒ M¸c
b¸o "Le Peuple Belge" ("Nh©n d©n BØ").
vµ göi cho Cu-ghen-man. Bµi b¸o kh«ng ®îc ®¨ng.
2 9 th¸ng T¸m
1 1 th¸ng T¸m T ¹i phiªn häp Tæng héi ®ång trong khi th¶o luËn ch¬ng ë Man-se-xt¬, ¡ng-ghen tham dù cuéc mÝt-tinh cña c«ng
tr×nh nghÞ sù cña §¹i héi Bruy-xen M¸c ®· ®a ra dù ¸ n nh©n do Gi«n-x¬ tæ chøc.
nghÞ quyÕt vÒ c¸c hËu qu¶ cña viÖc sö dông m¸y mãc
M Êy ngµy ¡ng-ghen ®Õn ¤-xten-®¬ cïng víi mÑ cña «ng
§ Çu th¸ng ChÝn
trong chÕ ®é t b¶n vµ ph¸t biÓu vÒ viÖc rót ng¾n ngµy
tõ §øc sang. Trong chuyÕn ®i «ng gÆp M¸c ë Lu©n §«n.
lµm viÖc. Dù ¸n nghÞ quyÕt ®· ®îc Héi ®ång th«ng qua.
Bµi ghi lêi ph¸t biÓu cña M¸c ®¨ng trªn b¸o "Bee-Hive" 6 - 13 th¸ng ChÝn T rong ®¹i héi cña Quèc tÕ ë Bruy-xen ngêi ta ®· ®äc vµ
ngµy 22 th¸ng T¸m. th¶o luËn b¶n b¸o c¸ o cña Tæng héi ®ång do M¸c viÕt; ®·
th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt vÒ c¸c hËu qu¶ cña viÖc sö
M¸c göi l¹i cho Le-xn¬ b¶n "Lêi kªu gäi göi c«ng
dông m¸y mãc trong chÕ ®é t b¶n, vÒ rót ng¾n ngµy lµm
nh©n §øc ë Lu©n §«n" do «ng biªn tËp vÒ ®¹i héi s¾p tíi
viÖc phï hîp víi nh÷ng dù ¸n do M¸c ®a ra vµ ®îc
ë Bruy-xen, lêi kªu gäi nh©n danh Héi gi¸o dôc cña c«ng
Tæng héi ®ång th«ng qua. M¸c l¹i ®îc ®¹i héi bÇu vµo
nh©n §øc ë Lu©n §«n ®¨ng trªn b¸o "Hermann" ngµy 15
Tæng héi ®ång.
th¸ng T¸m.
S au khi nhËn ®îc b¶n th«ng b¸o tØ mØ cña Le-xn¬ vÒ tiÕn
1 0 th¸ng ChÝn
1 8 th¸ng T¸m § ¸p l¹i lêi mêi cña ban l·nh ®¹o Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn
tr×nh §¹i héi Bruy-xen, M¸c ®· viÕt cho Le-xn¬ vµ Õch-ca-
§øc tham dù víi t c¸ch lµ thîng kh¸ch t¹i héi nghÞ toµn
ri-ót mét bøc th chØ thÞ vÒ chiÕn lîc ®èi víi c¸c phÇn tö
thÓ cña Liªn ®oµn ë H¨m-buèc, M¸c cho biÕt kh«ng thÓ chÊp
Pru-®«ng mµ c¸c ®¹i biÓu cña Tæng héi ®ång ph¶i tu©n
nhËn lêi mêi nµy do qu¸ bËn c«ng viÖc trong Tæng héi ®ång
theo; ®Ò nghÞ ®¹i héi th«ng qua nghÞ quyÕt v¹ch trÇn
nh©n chuÈn bÞ cho §¹i héi Bruy-xen; «ng hoan nghªnh viÖc
nh÷ng kÎ ®· g©y nªn cuéc chiÕn tranh gi÷a Ph¸p vµ §øc.
®a vµo ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña héi nghÞ toµn thÓ nh÷ng
vÊn ®Ò vÒ cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n giµnh quyÒn tù C¸c ®¹i biÓu §øc ë §¹i héi Bruy-xen ®· ®a ra mét nghÞ
1 1 th¸ng ChÝn
do chÝnh trÞ, rót ng¾n ngµy lµm viÖc, sù hîp t¸c quèc tÕ cña quyÕt ®Ò nghÞ c«ng nh©n tÊt c¶ c¸c níc h·y nghiªn cøu t¸c
giai cÊp c«ng nh©n. Bøc th ®¸p l¹i lêi mêi ®ã cña M¸c ®îc phÈm "T b¶n" cña M¸c, xóc tiÕn viÖc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng
®¨ng trªn c¸c b¸o "Social – Demokrat" ngµy 28 th¸ng T¸m vµ ®¸nh gi¸ c«ng lao to lín cña t¸c gi¶ quyÓn s¸ch lÇn ®Çu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1000 th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
1001
tiªn ®· ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc chñ nghÜa t b¶n.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1000 1001
th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen
chøng minh r»ng c¸c nghiÖp ®oµn vµ nh÷ng tæ chøc c«ng nh©n
1 6 th¸ng ChÝn M ¸c vµ ¡ng-ghen ®· kÕt luËn cÇn thiÕt ph¶i xuÊt b¶ n
kh¸c ë Anh ®· tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng ®ã cña Héi;
mét quyÓn s¸ch dÔ hiÓu ®èi víi c«ng nh©n nãi vÒ cuèn "T
bµi b¸o ®· v¹ch trÇn lêi vu khèng cña b¸o chÝ §øc phñ nhËn
b¶n". Dù ®Þnh ®ã ®· kh«ng ®îc thùc hiÖn.
quan hÖ cña c¸c tæ chøc c«ng nh©n Anh víi Héi vµ ®îc ®¨ng
¡ng-ghen tuyªn bè rót khái ban l·nh ®¹o Héi Si-l¬ ngµy 17 th¸ng Mêi trªn tê "Demokratisches Wochenblatt".
nh©n dÞp Héi ®· mêi C.Ph«-gt¬, mét ngêi n¨m 1859-
M¸c nhËn ®îc th cña héi viªn d©n tuý Nga N.Ph.§a-
1860 ®· bÞ M¸c v¹ch trÇn lµ ®iÖp viªn thuª cña Lu-i Bé-
ni-en-x¬n b¸o tin chñ nhµ in N.P.P«-li-a-cèp dù ®Þnh xuÊt
na-p¸c-t¬, ®Õn thuyÕt tr×nh ë héi.
b¶n "T b¶n" b»ng tiÕng Nga.
1 9 th¸ng ChÝn – T rong th göi cho nhau, M¸c vµ ¡ng-ghen ®· th¶o luËn
6 th¸ng Mêi T rong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c tham gia th¶o luËn vÊn
nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña phong trµo
1 2 th¸ng Mêi ®Ò ra lêi kªu gäi göi c¸c cö tri nh©n viÖc ®Ò cö è t-gie-r¬ øng
c«ng nh©n §øc vµ v¹ch ra chiÕn lîc ®èi víi Liªn ®oµn
cö vµo nghÞ viÖn. Cho r»ng viÖc ®Ò cö mét c«ng nh©n lµm uû
c«ng nh©n toµn §øc vµ ngêi l·nh ®¹o cña nã lµ Svai-x¬.
viªn Tæng héi ®ång lµ cã lîi cho sù nghiÖp cña Quèc tÕ, M¸c
2 2 th¸ng ChÝn T rong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c tham gia th¶o luË n ñng hé ®Ò nghÞ cña I-ung so¹n th¶o mét lêi kªu gäi nh vËy.
nh÷ng kÕt qu¶ cña §¹i héi Bruy-xen. M¸c ®îc giao tr¸ch nhiÖm viÕt lêi kªu gäi. Lêi kªu gäi ®îc
Tæng héi ®ång th«ng qua ngµy 13 th¸ng Mêi.
2 3 th¸ng ChÝn T rong th göi LÝp-nÕch, M¸c nªu c¸c chØ thÞ vÒ chiÕn lîc
mµ LÝp-nÕch ph¶i thi hµnh ®èi víi Liªn ®oµn c«ng nh©n T rong th tr¶ lêi §a-ni-en-x¬n, M¸c cho biÕt t×nh h×nh
7 th¸ng Mêi
toµn §øc theo ph¸i L¸t-xan. «ng viÕt "T b¶n" vµ theo yªu cÇu cña §a-ni-en-x¬n, «ng
göi t liÖu tiÓu sö ®Ó xuÊt b¶n tËp I b» ng tiÕng Nga.
T rong phiªn häp Tæng héi ®ång M¸c ®îc bÇu l¹i lµm bÝ
2 9 th¸ng ChÝn
th th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ §øc. 1 3 th¸ng Mêi T rong th göi Svai-x¬, tr¶ lêi ®Ò nghÞ cña «ng ta yªu cÇu
thuyÕt phôc LÝp-nÕch chÊm døt cuéc ®Êu tranh chèng Liªn
Cuèi th¸ng ChÝn – N h©n viÖc c¶nh s¸t gi¶i t¸n Liªn ®oµn c«ng nh©n toµn
®oµn c«ng nh©n toµn §øc, M¸c tuyªn bè r»ng víi t c¸ch lµ
§øc ë Lai-pxÝch vµ ®ãng cöa ph©n bé ®Þa ph¬ng cña
®Çu th¸ng Mêi
bÝ th«ng tÊn phô tr¸ch vÒ §øc, «ng chØ gi÷ vai trß mét ngêi
Liªn ®oµn ë BÐc-lin, ¡ng-ghen viÕt hai bµi b¸o díi nhan
träng tµi c«ng minh trong nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a Svai-x¬
®Ò "VÒ viÖc gi¶i t¸n Liªn ®oµn c«ng nh©n L¸t-xan". C¸c
vµ LÝp-nÕch. Phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm c¶i l¬ng vµ chiÕn
bµi ®ã ®¨ng ngµy 3 vµ ngµy 10 th¸ng Mêi trªn tê lîc nguy h¹i cña c¸c phÇn tö L¸t-xan, M¸c nhÊn m¹nh
"Demokratisches Wochenblatt". r»ng «ng giµnh quyÒn ph¸t biÓu c«ng khai phª ph¸n nh÷ng
quan ®iÓm cña hä khi nhËn thÊy viÖc nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó
Cuèi th¸ng ChÝn – M ¸c vµ ¡ng-ghen ch¨m chó theo dâi nh÷ng sù kiÖn c¸ch
phôc vô cho phong trµo c«ng nh©n.
m¹ng ®ang diÔn ra ë T©y Ban Nha.
®Çu th¸ng Mêi mét
M ¸c tham dù víi t c¸ch ®¹i b iÓu Tæng héi ®ång t¹i héi
1 4 th¸ng Mêi
§ Çu th¸ng Mêi - M ¸c vµ ¡ng-ghen ®äc b¶n th¶o cña I.§i-x¬-ghen "Thùc
nghÞ ®¹i biÓu nghiÖp ®oµn ®îc triÖu tËp ®Ó th¶o luËn
chÊ t lao ®éng trÝ ãc cña con ngêi". §i-x¬-ghen ®· göi
®Çu th¸ng Mêi mét
b¶n dù luËt míi vÒ c¸c nghiÖp ®oµn.
b¶n th¶o nµy cho M¸c ®Ó tham kh¶o.
G i÷a th¸ng Mêi ¡ng-ghen ®äc tËp I t¸c phÈm cña §¸c-uyn "C¶i t¹o gia sóc
4 t h¸ng Mêi M¸c viÕt bµi b¸o vÒ nh÷ng mèi quan hÖ cña Héi liªn hiÖp c«ng
vµ c©y trång".
nh©n quèc tÕ víi c¸c tæ chøc c«ng nh©n Anh, trong ®ã «ng ®·
nguon tai.lieu . vn