1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 8

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 8

Một cách nền tảng, Marx cho rằng bản chất loài người liên quan tới việc cải tạo tự nhiên. Với quá trình cải tạo này ông đặt ra thuật ngữ lao động, và với khả năng cải tạo tự nhiên là thuật ngữ sức lao động. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1276 1277 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc trong nh÷ng nhµ l·nh ®¹o nh÷ng ng­êi l­u vong tiÓu t­ s¶n ë chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia phong trµo c¸ch m¹ng ë Ba-®en trong Lu©n §«n.-545, 80

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1276 1277 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc trong nh÷ng nhµ l·nh ®¹o nh÷ng ng­êi l­u vong tiÓu t­ s¶n ë chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia phong trµo c¸ch m¹ng ë Ba-®en trong Lu©n §«n.-545, 806. nh÷ng n¨m 1848 - 1849, vµo nh÷ng n¨m 50 lµ mét trong nh÷ng Bl¨ng-ki (Blanqui), Lu-i ¤-guy-xt¬ (1805 - 1881) - nhµ c¸ch ng­êi l·nh ®¹o nh÷ng ng­êi tiÓu t­ s¶n §øc l­u vong ë Lu©n m¹ng Ph¸p, nhµ céng s¶n kh«ng t­ëng, ng­êi tæ chøc nhiÒu ®oµn §«n; vÒ sau lµ phÇn tö d©n téc - tù do.-606, 608, 610, 613-626, thÓ bÝ mËt vµ ho¹t ®éng ©m m­u; tÝch cùc tham gia c¸ch m¹ng 698, 773, 809, 817, 820-824, 830-835, 838, 874-881, 891, 893, n¨m 1830 vµ 1848, nhµ l·nh ®¹o næi tiÕng nhÊt cña phong trµo v« 895-902, 904, 908. s¶n Ph¸p; nhiÒu lÇn bÞ xö tï.-545. Blun-sli (Bluntschli), Gi«-han Ca-xpa (1808 - 1881) - nhµ Bl¨ng-s¸c-®¬ (Blanchard) - sÜ quan Anh, n¨m 1828 nghiªn luËt häc vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ph¶n ®éng Thuþ SÜ; mét trong cøu ®­îc mét hÖ thèng cÇu ph¸o.-190. nh÷ng kÎ tæ chøc nh÷ng cuéc truy n· cña c¶nh s¸t ®èi víi nh÷ng Bl¨ng-s¬-nª (Blanchenay), Lu-i (1800 - 1881) - nhµ ho¹t ®éng ng­êi tham gia phong trµo c¸ch m¹ng; uû viªn uû ban ®iÒu tra chÝnh trÞ cña giai cÊp t­ s¶n Thuþ SÜ, nghÞ sÜ Héi ®ång quèc d©n ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi l­u vong §øc ë Thuþ SÜ do ChÝnh phñ 91848 - 1860), gi¸m ®èc h¶i quan (1861 - 1873).-716. Thuþ SÜ thµnh lËp n¨m 1843 vµ ng­êi th¶o ra b¶n b¸o c¸o cña uû BlÕch (Blake), R«-bíc (1599 - 1657) - ®« ®èc Anh, tham gia ban ®ã c«ng bè n¨m 1843.-558. cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n Anh thÕ kû XVII, b¹n chiÕn ®Êu cña Bluy-kh¬ (Blcher), GhÐp-h¸c Lª-bª-rÕch (1742 - 1819) - Cr«m-oen; trong nh÷ng n¨m 50 chØ huy h¹m ®éi trong cuéc chiÕn nguyªn so¸i Phæ, n¨m 1793 - 1794 tham gia cuéc chiÕn tranh tranh Anh- T©y Ban Nha, ®· chiÕn ®Êu víi bän c­íp biÓn Tuy-ni- chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p, nh÷ng n¨m 1806, 1813 - 1814 vµ di vµ An-giª-ri.-128. 1815 chØ huy qu©n ®éi trong nh÷ng cuéc chiÕn tranh chèng n­íc Bli-um (Blum), R«-bíc (1807 - 1848) - nhµ d©n chñ tiÓu t­ Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-198, 204, 216-237, 378. s¶n §øc, vÒ nghÒ nghiÖp lµ nhµ b¸o, l·nh ®¹o c¸nh t¶ trong Quèc Bl«ng-®anh (Blondin) (tªn thËt lµ Gi¨ng Phr¨ng-xoa Gra-vª- héi Phran-phuèc, th¸ng M­êi n¨m 1848 tham gia b¶o vÖ Viªn, bÞ l¬ ) (1824 - 1897) - diÔn viªn Ph¸p næi tiÕng vÒ m«n nhµo lén vµ b¾n sau khi qu©n ph¶n c¸ch m¹ng chiÕm ®­îc Viªn. - 244-147, leo gi©y.-750. 505, 548-552, 776. Bl«ng-®en (Blondel), Phr¨ng-xoa (1617 - 1686) - kiÕn tróc s­ Blin-®¬ (Blind), C¸c-l¬ (1826 - 1907) - nhµ b¸o §øc, nhµ d©n vµ c«ng tr×nh s­ qu©n sù Ph¸p, t¸c gi¶ cña nh÷ng t¸c phÈm vÒ
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1278 1279 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc tróc thµnh vµ ph¸o binh.-249. phã v­¬ng I-ta-li-a.-83, 190-193, 642. Boa-s« (Boichãt), Gi¨ng Ba-ti-xt¬ (sinh n¨m) - nhµ ho¹t ®éng B«-li-va-r¬-i - P«n-te (Bolivary Ponte), Xi-m«n (1783 - 1830) - chÝnh trÞ Ph¸p theo ph¸i céng hoµ, nghÞ sÜ Quèc héi lËp ph¸p nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ lçi l¹c Nam Mü, mét trong nh÷ng nhµ (1849), tham gia cuéc khëi nghÜa ngµy 13 th¸ng S¸u n¨m 1849, vÒ l·nh ®¹o chÝnh trÞ cña nh÷ng cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña sau l­u vong ra n­íc ngoµi.-523. c¸c thuéc ®Þa T©y Ban Nha ë Nam Mü, tæng thèng n­íc Céng hoµ Boi-xt¬ (Beust), Phri-®rÝch) (1817 - 1899) - sÜ quan §øc, tõ C«-l«m-bi-a (1819 - 1830).-275-294, 744, 889. chøc do niÒm tin vÒ chÝnh trÞ n¨m 1848 uû viªn Ban chÊp hµnh B«-na-p¸c-t¬ - d ßng häc hoµng ®Õ ë Ph¸p (1804 - 1814, 1815 Héi liªn hiÖp c«ng nh©n Khuªn, mét trong nh÷ng biªn tËp viªn vµ 1852 - 1870).-683, 702, 710. cña b¸o "Neue Klnische Zeitung" (th¸ng ChÝn n¨m 1848 - th¸ng B«-na-p¸c-t¬ - xem Na-p«-lª-«ng I. Hai n¨m 1849), tham gia cuéc khëi nghÜa Ba-®en - Pphan-x¬ B«-na-p¸c-t¬ (Bonaparte), Giª-r«m (1784 - 1860) - em cña n¨m 1849; sau c¸ch m¹ng l­u vong sang Thuþ SÜ, gi¸o s­ gi¸o dôc Na-p«-lª-«ng I; vua VÐt-xt¬-pha-li (1807 - 1813), tõ n¨m 1850 lµ häc.-554. nguyªn so¸i.-676. Boãc-hai-m¬ (Borkheim), Xi-ghi-dmin-®¬ Lót-vÝch (1825 - B«-na-p¸c-t¬ (Bonaparte), Gi«-dÐp (1786 - 1844) - anh em cña 1885) - nhµ b¸o §øc, nhµ d©n chñ, tham gia cuéc khëi nghÜa Ba- Na-p«-lª-«ng I, vua Na-pl¬ (1806 - 1808) vµ vua T©y Ban Nha ®en - Pphan-x¬ n¨m 1849, sau khi cuéc khëi nghÜa bÞ ®Ì bÑp, l­u (1808 - 1813).-195. vong khái §øc, tõ n¨m 1851 lµ nhµ bu«n ë Lu©n §«n; cã quan hÖ B«-na-p¸c-t¬ (Bonaparte), Gi«-dÐp S¸c-l¬-P«n, hoµng th©n h÷u nghÞ víi M¸c vµ ¨ng-ghen.-492-496, 507, 509, 534, 890. Na-p«-lª-«ng (1822 - 1891) - con trµi cña Giª-r«m B«-na-p¸c-t¬, B«-®i-xc«, I-a-cèp An-®rª-ª-vÝch (sinh n¨m 1794) - sÜ quan anh em hä thóc b¸ víi Na-p«-lª-«ng III, sau khi anh c¶ mÊt Nga, vÒ sau th¨ng cÊp t­íng; ®Çu cuéc ChiÕn tranh Cr­m *1853 - (1847) lÊy tªn lµ Giª-r«m, trong thêi kú nÒn Céng hoµ thø hai, 1856) - t­ lÖnh ph¸o ®µi B«-m¸c-xun-®¬.-355. nghÞ sÜ Quèc héi lËp ph¸p vµ lËp hiÕn, n¨m 1854 chØ huy mét s­ B«-h¸c-ne (Beauharnais), ¥-gien, hoµng th©n (1781 - 1824) - ®oµn ë Cr­m, trong cuéc chiÕn tranh ¸o - I-ta-li-a - PH¸p n¨m t­íng Ph¸p, con chång tr­íc cña vî Na-p«-lª-«ng I, tham gia c¸c 1859 chØ huy mét qu©n ®oµn; næi tiÕng vÒ biÖt hiÖu Pl«ng - Pl«ng cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng n¨m 1805 - 1814, vµ hoµng th©n §á.-75, 506, 518, 530, 532, 614, 647, 682, 701-706,
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1280 1281 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc 710, 714-717, 724, 726, 734, 735, 746, 747, 751, 797, 876. B«-xkª (Bosquet), Pi-e Gi«-dÐp Phr¨ng-xoa (1810 - 1861) - B«-na-p¸c-t¬, Lu-i - xem Na-p«-lª-«ng III. nguyªn so¸i Ph¸p, nhµ céng hoµ t­ s¶n, vÒ sau tham gia ph¸i B«- B«-na-p¸c-t¬ (Bonaparte), Lu-i (1778 - 1846) - em cña Na-p«- na-p¸c-t¬, trong nh÷ng n¨m 30 - 50 tham gia chiÕn tranh x©m lª-«ng I, vua Hµ Lan (1806 - 1810).-705. l­îc An-giª-ri, n¨m 1854 chØ huy mét sù ®oµn kÕt sau ®ã mét B«-na-p¸c-t¬ (Bonaparte), Luy-xiªng (1775 - 1840) - em cña qu©n ®oµn ë Cr­m (1854 - 1855).-75, 172-173. Na-p«-lª-«ng I, mét trong nh÷ng ng­êi tæ chøc cuéc chÝnh biÕn B«i-¸c-®« (Bojardo), Ma-tª-« Ma-ri-a (1434 - 1494) - nhµ th¬ ngµy 18 th¸ng S­¬ng mï (9 th¸ng M­êi mét) n¨m 1799; c«ng sø ë I-ta-li-a thêi kú Phôc h­ng, t¸c gi¶ bµi th¬ "R«-lan si t×nh".-871. T©y Ban Nha (... - 1802).-200. Bèp-xin (Bobzin), Phri-®rÝch Hen-rÝch C¸c-l¬ (sinh n¨m 1826) B«-ne-ri-uýt (Bonerius), Un-rich - nhµ th¬ §øc thêi Trung cæ, - thî thñ c«ng §øc, n¨m 1847 thµnh viªn Héi liªn hiÖp c«ng nh©n nhµ truyÒn gi¸o tu viÖn; t¸c gi¶ tËp ngô ng«n "§¸ quÝ" viÕt dùa §øc ë Bruy-xen; tham gia cuéc khëi nghÜa Ba-den - Pphan-x¬ theo nguån t­ liÖu la-tinh vµ xuÊt b¶n n¨m 1350.-710. n¨m 1849, sau ®ã l­u vong sang Lu©n §«n; cïng víi Xt¬-ru-v¬ B«-ni-pha-x¬ (Boniface), Lu-i (sinh n¨m 1796) - nhµ b¸o l·nh ®¹o Héi liªn hiÖp nh÷ng ng­êi l­u vong d©n chñ t­ s¶n §øc Ph¸p, thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬.-700, 733. ë Lu©n §«n.-496. B«-ni-s¬ (Bãnis), Sa-mu-en (1810 - 1879) - nhµ luËt häc vµ Bíc-l©y - xem Xª-xin, Uy-li-am. nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Hung-ga-ri, tham gia c¸ch m¹ng n¨m Bíc-x¬ (Burnes), A-lÕch-xan-®r¬ (1805 - 1841) - sÜ quan Anh, 1848 - 1849, ñng hé C«-sót.-889. mét trong nh÷ng ng­êi tæ chøc viÖc bµnh tr­íc thuéc ®Þa Anh ë B«-r«-d¬-®in, Ni-c«-lai Mi-khai-l«-vÝch (1777 - 1830) - t­íng Trung ¸; n¨m 1836 - 1838 lµm nhiÖm vô ®Æc biÖt ë Ca-bun; n¨m Nga, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-317. 1839 - 1841 nhËn chøc vô cè vÊn chÝnh trÞ bªn c¹nh bé t­ lÖnh B«-vÐt (Boves), H«-xª T«-m¸t (mÊt n¨m 1814) - sÜ quan T©y qu©n ®éi Anh ë Ca-bun.-102, 103, 105. Ban Nha, thñ lÜnh ®éi qu©n Li-a-nª-rèt chiÕn ®Êu chèng l¹i bän Bra-s¬ (Bra ), Au-gu-xt¬ (1818 - 1876) - nhµ b¸o §øc, tham ®Þa chñ Crª-«-l«, tr­íc n¨m 1814, ®éi qu©n li-a-nª-rèt bÞ ng­êi gia c¸ch m¹ng n¨m 1848 - 1849 ë §øc, sau khi c¸ch m¹ng bÞ ®Ì T©y Ban Nha lîi dông ®Ó ®µn ¸p phong trµo gi¶i phãng d©n téc bÑp, l­u vong sang Thuþ SÜ, nh÷ng n¨m 1859 - 1860 lµ chñ bót cña c¸c thuéc ®Þa T©y Ban Nha ë Nam Mü.-279, 280. b¸o "Neue Schweizer Zeitung", vÒ sau ñng hé Bi-xm¸c.-701, 702.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1282 1283 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Brai-®¬n (Brydon), Uy-li-am (1811 - 1873) - b¸c sÜ qu©n ®éi Brun-nèp, Phi-lÝp I-va-n«-vÝch, nam t­íc (1797 - 1875) - nhµ Anh, tham gia cuéc chiÕn tranh Anh - ¸p-ga-ni-xtan 91838 - ngo¹i gia Nga, c«ng sø (1840 - 1854, 1858 - 1860) råi ®¹i sø (1860 1842). - 1874) ë Lu©n §«n.-644. Bran-®en-buèc (Brandenburg), Phri-®rÝch, Vin-hem, b¸ t­íc Bruyn (Brune), Ghi-«m Ma-ri An-n¬ (1763 - 1815) - nguyªn (1792 - 1850) - t­íng Phæ vµ nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Phæ, ®øng so¸i Ph¸p, nhµ ho¹t ®éng cña c¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p cuèi thÕ kû ®Çu néi c¸c ph¶n c¸ch m¹ng (th¸ng M­êi mét n¨m 1848 - th¸ng XVIII, phÇn tö Gia-c«-banh - D¨ng-t«ng ph¸i h÷u, vÒ sau ñng hé M­êi mét n¨m 1850).-793. B«-na-p¸c-t¬ tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña n­íc Céng hoµ Brau-n¬ (Brown), Gioãc-gi¬ (1790 - 1865) - t­íng Anh, tham Ph¸p vµ cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-174-177. gia cuéc chiÕn tranh ë b¸n ®¶o I-bª-ri-c¬ (1808 - 1814), trong Bu-chi-e-nhÐp, A-p«-li-na-ri Pª-tr«-vÝch (1787 - 1866) - nhµ nh÷ng n¨m 1854 - 1855 chØ huy s­ ®oµn ë Cr­m.-76. ngo¹i giao Phæ, ®¹i sø ë Thæ NhÜ Kú (1830 - 1842), nh÷ng n¨m Ben-ta-n« (Brentano), L«-ren-x¬ (1813 - 1891) - nhµ d©n chñ 1843 - 1856 c«ng sø ë R«-ma, sau ®ã trong nh÷ng n¨m 1856 - tiÓu t­ s¶n ë Ba-®en, nghÒ nghiÖp luËt s­; n¨m 1848 ®¹i biÓu 1858 c«ng sø ë Thæ NhÜ Kú.-642. Quèc héi Phran-phuèc thuéc c¸nh t¶, n¨m 1849 ®øng ®Çu chÝnh Bu-ghen-ha-ghen (Buggenhagen) (thÕ kû XVIII) - c«ng tr×nh phñ l©m thêi Ba-®en, sau khi cuéc c¸ch m¹ng Ba-®en - Pphan-x¬ qu©n sù ë MÕch-clen-bua.-420. bÞ dÑp, l­u vong sang Thuþ SÜ råi sang Mü.-520, 582, 793. Bu-li-e-r¬ (Bullier) - nhµ b¸o Ph¸p, thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬.- Bri-la - Xa-va-ranh (Brillat - Savarin), An-xen-m¬ (1755 - 700. 1826) - nhµ v¨n Ph¸p, t¸c gi¶ cuèn "Sinh lý häc vÒ vÞ gi¸c".-714. Bu-r« (Bureau), hai anh em, Ga-xpa (mÊt n¨m 1469) vµ Bri-«ng (Brion), Lu-i (1782 - 1821) - th­¬ng nh©n b¸n buèn Gi¨ng (mÊt n¨m 1463) - c¸c c«ng tr×nh s­ qu©n sù Ph¸p, trong C«-l«m-bi-a, tham gia cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña thuéc nh÷ng n¨m 30 ®Õn 50 l·nh ®¹o ph¸o binh Ph¸p, tiÕn hµnh nhiÒu ®Þa T©y Ban Nha ë Nam Mü, ñng hé B«-li-va-r¬, gèc ng­êi Hµ cuéc c¶i tiÕn trong ph¸o binh.-242. lan.-282-285. Bu-th¬ (Bute), Gi«n Xtiu-¸c, b¸ t­íc (1713 - 1792) - nhµ ho¹t Bru-xi-ª (Broussier), Gi¨ng Ba-ti-xt¬ (1766 - 1814) - t­íng ®éng nhµ n­íc Anh, thuéc ®¶ng To-ri, thñ t­íng (1761 - 1763).- Ph¸p, tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Np.-317. 630.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1284 1285 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Bu-xca (Busca), Ga-bri-« (kho¶ng 1540 - 1601) - c«ng tr×nh Bóp-na ph«n Li-ti-x¬ (Bubna von LittiÐ), PhÐc-®i-n¨ng, b¸ s­ qu©n sù I-ta-li-a, t¸c gi¶ t¸c phÈm vÒ x©y c«ng sù.-409. t­íc 91768 - 1825) - t­íng vµ nhµ ngo¹i giao ¸o, gèc ng­êi TrÐc; Bu-xma-r¬ (Bousmard), H¨ng-ri Gi¨ng Ba-ti-xt¬ (1749 - nh÷ng n¨m 1813 - 1814 vµ 1815 tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh 1807) - c«ng tr×nh s­ qu©n sù Ph¸p, tõ n¨m 1792 phÇn tö l­u chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-232. vong ph¶n c¸ch m¹ng, phôc vô n­íc Phæ, n¨m 1807 l·nh ®¹o viÖc Buy-gi« ®¬ la Pi-c«n-n¬-ri (Bugeaud de la Piconnecrie). T«-ma phßng ngù §an-txÝch chèng l¹i qu©n ®éi cña Na-p«-lª-«ng; t¸c R«-be (1784 - 1849) - nguyªn so¸i Ph¸p, thuéc ph¸i Oãc-lª-¨ng, gi¶ nh÷ng t¸c phÈm vÒ tróc thµnh.-418. h¹ nghÞ sÜ nÒn Qu©n chñ th¸ng B¶y, chØ huy ®éi qu©n ®µn ¸p cuéc Bu-x¬ (Bu ), Phran-tx¬ I-«-®Ðp (1803 - 1878) - nhµ luËt häc khëi nghÜa cña ph¸i céng hoµ ë Pa-ri n¨m 1834, mét trong nh÷ng vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ §øc, chèng l¹i b¸ quyÒn cña Phæ, ng­êi tæ chøc cuéc chiÕn tranh x©m l­îc An-giª-ri vµ Ma-rèc, thuéc ph¸i gi¸o quyÒn quyÕt liÖt, ®¹i biÓu quèc héi.-594. trong nh÷ng n¨m 1841 - 1847, toµn quyÒn ë An-giª-ri, trong Bóc-xghÐp-®en, Phª-®o Phª-®«-r«-vÝch, b¸ t­íc (1750 - 1811) nh÷ng n¨m 1848 - 1849 tæng t­ lÖnh ®¹o qu©n An-p¬, ®¹i biÓu - t­íng Nga, nh÷ng n¨m 1805 vµ 1806 tham gia c¸c cuéc chiÕn Quèc héi lËp ph¸p.-271-274. tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-140. Buy-lèp (Bulow), Phri-®rÝch Vin-hem, b¸ t­íc §en-nª-vÝt Buèc-b«ng - triÒu ®¹i ë Ph¸p (1589 - 1792, 1814 - 1815 vµ (1755 - 1816) - t­íng Phæ, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p 1815 - 1830).-205, 271. Na-p«-lª-«ng.-204, 222, 226, 227. Buèc-m«n (Bourmont), Lu-i Au-gu-xt¬ VÝch-to ®¬ (1773 - Buy-x¬ (Bucher), L«-t¸c (1817 - 1892) - quan chøc Phæ, nhµ 1846) - t­íng Ph¸p, tõ 1830 lµ nguyªn so¸i, phÇn tö b¶o hoµng; chÝnh luËn; n¨m 1848 ®¹i biÓu Quèc héi Phæ thuéc ph¸i trung t¶; n¨m 1830 chØ huy qu©n viÔn chinh x©m l­îc An-giª-ri.-131, 132. sau khi c¸ch m¹ng 1848 - 1849 bÞ ®Ì bÑp, l­u vong sang Lu©n Buèc-ri-en-n¬ (Bourrienne), Lu-i ¨ng-toan P h«-ven-l¬ d¬ §«n, phãng viªn cña b¸o "National - Zeitung" ë BÐc-lin, vÒ sau (1769 - 1834) - nhµ ngo¹i giao vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Ph¸p, thuéc ph¸i d©n téc - tù do, ñng hé Bi-xm¸c.-596, 605. b¹n ®äc cña Na-p«-lª-«ng B«-na-p¸c-t¬, bÝ th­ riªng cña «ng ta BuyÕc-ghÐc-x¬ (Burgers), Hen-rÝch (1820 - 1878) - nhµ chÝnh (1797 - 1802), ®¹i biÓu ë H¨m-buèc (1804 - 1813), sau ch¹y sang luËn cÊp tiÕn §øc, céng t¸c viªn cña b¸o "Rheinische Zeitung" phÝa v­¬ng triÒu Buèc-l«ng.-148-149, 176. (1842 - 1843), n¨m 1848 héi viªn chi bé Khuªn cña §ång minh
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1286 1287 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc nh÷ng ng­êi céng s¶n, mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña b¸o ®éng nhµ n­íc vµ nhµ ngo¹i giao Hy L¹p; nh÷ng n¨m 1809 - 1822 "Neue Rheinische Zeitung", tõ 1850 uû viªn Uû ban trung ­¬ng phôc vô ë n­íc Nga, thø tr­ëng ngo¹i giao Nga (1815 - 1822), §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n, trong vô ¸n nh÷ng ng­êi céng tæng thèng Hy L¹p (1827 - 1831); thi hµnh chÝnh s¸ch th©n Nga, s¶n ë Khuªn (1852) bÞ xö 6 n¨m tï, vÒ sau tham gia ®¶ng tiÕn bÞ gi¸n ®iÖp n­íc ngoµi ¸m h¹i.-641. bé.-803. Ca-ram-din, Ni-c«-lai Mi-khai-l«-vÝch (1766 - 1826) - nhµ sö C häc vµ nhµ v¨n xuÊt s¾c nga, nhµ viÕt sö chÝnh thøc cña AlÕch- Ca-bª (Babet), £-chiªn (1788 - 1856) - nhµ chÝnh luËn Ph¸p, xan-®r¬.-638. ®¹i biÓu xuÊt s¾c cña chñ nghÜa céng s¶n hoµ b×nh kh«ng t­ëng, Ca-ta-ca-di, Ga-vrin An-t«-n«-vÝch (1794 - 1867) - nhµ ngo¹i t¸c gi¶ cuèn "Cuéc du hµnh ë I-ca-ri".-570, 571. giao Nga, gèc Hy L¹p, c«ng sø ë Hy L¹p (1833 - 1843), quan khu Ca-bãt (Cabot), Gi«n (Ca-b«-t«, Gi«-van-ni) (kho¶ng 1450 - mËt.-641. 1498) - nhµ hµng h¶i I-ta-li-a phôc vô cho n­íc Anh, n¨m 1497 Ca-ti-li-na (Lu-xi-ut XÐc-gi-ut Ca-ti-li-na, (kho¶ng 108 - 62 ph¸t hiÖn mét bé phËn bê biÓn B¾c Mü.-468. tr­íc c«ng nguyªn) - nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ La M·, quÝ téc, Ca-hi-gan (Cajigl), Hoan Ma-nu-en (1757 - 1823) - t­íng T©y ng­êi tæ chøc ©m m­u chèng l¹i nÒn céng hoµ quÝ téc.-531. 543, Ban Nha, nh÷ng n¨m 1813 - 1815 chØ huy qu©n ®éi chèng l¹i 691. phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña c¸c thuéc ®Þa T©y Ban Nha ë Ca-t« (M¸c-quýt, Pooc-xi-ut Ca-t« Lín) (234 - 149 tr­íc c«ng Nam Mü.-278. nguyªn) - nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ vµ nhµ v¨n La M·, b¶o vÖ ®Æc Ca-men-xki, Mi-kha-in Phª-®«-t«-vÝch, b¸ t­íc (1738 - 1809) quyÒn cña quÝ téc, n¨m 184 tr­íc c«ng nguyªn ®­îc bÇu lµm quan - nguyªn so¸i Nga, n¨m 1806 lµm tæng t­ lÖnh trong cuéc chiÕn gi¸m s¸t, sù nghiªm kh¾c cña «ng trong c«ng t¸c gi¸m s¸t ai nÊy tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-140. ®Òu biÕt.-778. Ca-m«-en-x¬ (Cames), Lu-i (kho¶ng 1524 - 1580) - nhµ th¬ vÜ Ca-ve-nh¾c (Cavaignac), Lu-i ¥-gien (1802 - 1857) - t­íng vµ ®¹i Bå §µo Nha thêi kú phôc h­ng; t¸c gi¶ b¶n anh hïng ca nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Ph¸p, phÇn tö céng hoµ t­ s¶n «n hoµ; "Lau-di-¸t".-584, 706. trong nh÷ng n¨m 30 - 50 tham gia x©m chiÕm An-giª-ri, n¨m Ca-p«-®i-xt¬-ri, I-«-han, b¸ t­íc (1776 - 1831) - nhµ ho¹t 1848 toµn quyÒn An-giª-ri (tõ th¸ng Ba) råi bé tr­ëng chiÕn
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1288 1289 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc tranh cña Ph¸p (tõ th¸ng N¨m), ®µn ¸p cùc kú tµn khèc cuéc khëi hª-na, chèng l¹i B«-li-va-r¬.-277, 280. nghÜa th¸ng S¸u cña c«ng nh©n Pa-ri, ®øng ®Çu chÝnh quyÒn Ca-xti-èt-t« (Castriotto), Gia-c«-m« (mÊt n¨m 1562) - c«ng hµnh ph¸p (th¸ng S¸u - th¸ng Ch¹p n¨m 1848).-134, 526, 655, tr×nh s­ qu©n sù I-ta-li-a.-408, 417. 656. C¸c-li-ª (Carlier), Pi-e (1799 - 1858) - côc tr­ëng côc c¶nh s¸t Ca-vua (Cavour), Ca-min-l« Ben-d«, b¸ t­íc (1810 - 1861) - Pa-ri (1849 - 1851), thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬.-572. nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc I-ta-li-a, nhµ t­ t­ëng vµ l·nh tô cña C¸c Dòng c¶m (1433 - 1477) - c«ng t­íc Buèc-gun-di (1467 - giai cÊp t­ s¶n tù do b¶o hoµng vµ cña quÝ téc t­ s¶n ho¸; ®øng 1477), ng­êi cã m­u ®å chiÕm Thuþ SÜ; ®­îc nh¾c ®Õn mét c¸ch ®Çu chÝnh phñ X¸c-®i-ni (1852 - 1859 vµ 1860 - 1861), thi hµnh mØa mai khi so s¸nh víi C¸c Ph«-gt¬.-519., 520, 523-526, 597. chÝnh s¸ch thèng nhÊt n­íc I-ta-li-a tõ trªn xuèng, d­íi sù l·nh C¸c-l¬ - £-ma-nu-en II (1751 - 1819) - vua X¸c-®i-ni (17996 - ®¹o cña v­¬ng triÒu Xa-voa vµ dùa vµo sù ñng hé Na-p«-lª-«ng 1802).-175. III, n¨m 1861 l·nh ®¹o chÝnh phñ thèng nhÊt ®Çu tiªn I-ta-li-a.- C¸c-l¬ V Lª-«-p«n, c«ng t­íc L«-ta-rin-ghen (1643 - 1690) - 52, 691, 692, 711, 712. nguyªn so¸i ¸o, n¨m 1683 - 1688 chØ huy qu©n ¸o trong cuéc Ca-x¸t - xem La-x¬ Ca-x¸t, Ma-nu-en Ma-ri-a. chiÕn tranh ¸o - Thæ NhÜ Kú 1683 - 1699.-327. Ca-xlª-ri (Castlereagh), R«-bíc Xtiu-¸t, tö t­íc (1769 - 1822) C¸c-l¬ - Lót-vÝch - I-«-han (1771 - 1847) - ®¹i c«ng t­íc ¸o, - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Anh, thuéc ®¶ng To-ri, bé tr­ëng chiÕn nguyªn so¸i, tæng t­ lÖnh trong cuéc chiÕn tranh víi Ph¸p (1706, tranh vµ thuéc ®Þa (1805 - 1806, 1807 - 1809), bé tr­ëng ngo¹i gia 1799, 1805 vµ 1809), bé tr­ëng chiÕn tranh (1805 - 1809).-83, 84, (1812 - 1822).-630. 87, 123, 194. Ca-xten-la (Castella) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Thuþ SÜ, phÇn C¸c-l¬ M¸c-ten (kho¶ng 688-741)- tÓ t­íng Phran-c¬, trªn tö cÊp tiÕn, trong nh÷ng nam 1847 - 1856 uû viªn chÝnh phñ bang thùc tÕ lµ ®øng ®Çu nhµ n­íc Phran-c¬.-368. Phr©y-buèc (Phri-buèc).-523. (Carmagnola), Phran-se-xc« C¸c-ma-ni-«-la Bu-x«n-n¬ Ca-xti-li-« (Castillo), Ma-nu-en (mÊt n¨m 1816) - t­íng C«- (kho¶ng 1380 - 1423) - chØ huy qu©n ®¸nh thuª I-ta-li-a, n¨m l«m-bi-a, tham gia chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c théc ®Þa T©y 1426 - 1432 chØ huy liªn qu©n V¬-ni-d¬ vµ Phlo-ren-xi-a trong Ban Nha ë Nam Mü, n¨m 1815 chØ huy ®éi qu©n ®åi tró C¸c-ta- cuéc chiÕn tranh chèng Mi-la-n«.-343.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1290 1291 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Cam-ba-xª-re-x¬ (CambacÐrÌs), Gi¨ng Gi¨c Rª-gi (1753 - T©y Ban Nha, trong nh÷ng n¨m 1816 - 1824 tham m­u tr­ëng 1824) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Ph¸p, nhµ luËt häc, chñ tÞch Héi qu©n ®éi cña t­íng XÐc-na chèng l¹i phong trµo gi¶i phãng d©n nghÞ Quèc ­íc (1794 - 1795), sau ®ã lµ uû viªn chÊp chÝnh, mét téc cña c¸c thuéc ®Þa T©y Ban Nha ë Nam Mü.-214. trong nh÷ng b¹n chiÕn ®Êu gÇn gòi cña Na-p«-lª-«ng I, mét trong C¸p-txª-vÝch, P i-èt Mi-khai-l«-vÝch (1772 - 1840) - t­íng nh÷ng ng­êi so¹n th¶o "Bé d©n luËt".-714. Nga, tham gia cuéc chiÕn tranh chèng l¹i n­íc Ph¸p Na-p«-lª- Cam-m¬ (Kamm), Phri-®rÝch (mÊt n¨m 1867) - thî thñ c«ng «ng.-228-231. §øc, nhµ d©n chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia cuéc khëi nghÜa Ba-®en - C¸c-c¸c-t¬ (Cathcart), Gioãc-gi¬ (1794 - 1854) - t­íng Anh, Pphan-x¬ n¨m 1849, sau khi cuéc khëi nghÜa bÞ ®Ì bÑp, l­u vong n¨m 1854 chØ huy s­ ®oµn ë Cr­m.-76. sang Thuþ SÜ, héi viªn Héi liªn hiÖp c«ng nh©n §øc ë Gi¬-ne-v¬, Cau-li (Cowley), Hen-ri Ri-sít S¸c-l¬ Oen-xli, nam t­íc (1804 n¨m 1852 l­u vong sang Mü.-504,511. - 1884) - nhµ ngo¹i giao Anh, ®¹i sø ë Pa-ri (1852 - 1867).-661, Cam-ran - con trai cña s¾c ¸p-ga-ni-xtan Ma-kh¬-mót, tõ 644, 684, 709, 711, 713. n¨m 1829 cÇm quyÒn ë Hª-r¸t.-101. Cau-nÝt-x¬ (Kaunitz), Ven-xen An-t«n, c«ng t­íc (1711 - Can-®ª-r«n ®¬ la B¾c-ca (Calderon de la Barca), Pª-®r« (1600 1794) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc vµ nhµ ngo¹i giao ¸o, ñng hé c¸i - 1681) - nhµ so¹n kÞch xuÊt s¾c T©y Ban Nha.-409, 787. gäi lµ chÕ ®é chuyªn chÕ s¸ng suèt, kÎ thï hung ¸c cña c¸ch m¹ng Can-n¬-ghi-x¬ (Kannegieber), C¸c-l¬ Lut-vÝch (1781 - 1861) - t­ s¶n Ph¸p cuèi thÕ kû XVIII, thñ t­íng (1753 - 1792).-630. nhµ th¬ vµ phiªn dÞch §øc.-552, 585. C¨m-brÝt-gi¬ (Cambridge), Gioãc-gi¬ Uy-li-am Phrª-®ª-rÝch Can-r«-bÐc (Canrobert), Phr¨ng-xoa XÐc-ten (1809 - 1895) - S¸c-l¬, c«ng t­íc (1819 - 1904) - t­íng Anh, n¨m 1845 chØ huy s­ t­íng Ph¸p, tõ n¨m 1856 nguyªn so¸i, thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬, ®oµn ë Cr­m, tæng t­ lÖnh qu©n ®éi Anh (1856 - 1895).-75, 76. nh÷ng n¨m 30 - 40 tham gia x©m chiÕm An-giª-ri; mét trong Cla-ri (Clary), Ðp-ghª-nhi BÐc-na-r®i-na §ª-di-r¬ (1777 - nh÷ng ng­êi tham gia tÝch cùc vµo cuéc chÝnh biÕn ngµy 2 th¸ng 1860) - vî BÐc-na-®èt-t¬.-196. Ch¹p n¨m 1851; n¨m 1854 chØ huy s­ ®oµn råi tæng chØ huy qu©n Clai-xt¬ (Kleist), Phri-®rÝch Hen-rÝch PhÐc-®i-n¨ng £-min ®éi ë Cr­m (1854 - 1855).-75, 135. (1762 - 1823) - t­íng Phæ sau th¨ng nguyªn so¸i, tham gia chiÕn Can-tª-r¾c (Canterac), H«-xª (kho¶ng 1779 - 1835) - t­íng tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-226, 228-232.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1292 1293 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Cl¸p-ca (Klapka), §uyÕc-gi¬ (Ghª-oãc-g¬) (1820 - 1892) - Clª-«-men III (255 - 219 tr­íc c«ng nguyªn) - vua Xp¸c-t¬ t­íng Hung-ga-ri, thêi kú c¸ch m¹ng 1848 - 1840 chØ huy mét (235 - 221).-194. ®¹o qu©n Hung-ga-ri; th¸ng S¸u - th¸ng ChÝn n¨m 1849, t­ lÖnh Cl«-den (Clausel), BÐc-tran, b¸ t­íc (1772 - 1842) - t­íng ph¸o ®µi C«-moãc-n¬, n¨m 1849 l­u vong ra n­íc ngoµi, trong Ph¸p, tõ n¨m 1831 th¨ng nguyªn so¸i, trong nh÷ng n¨m 1809 - nh÷ng n¨m 50 cã quan hÖ víi tËp ®oµn B«-na-p¸c-t¬, n¨m 1867 1814 tham gia cuéc chiÕn tranh trªn b¸n ®¶o I-be-ri-c¬, t­íng sau khi ®­îc ©n x¸ trë vÒ Hung-ga-ri.-328, 705, 714, 716, 735, toµn quyÒn An-giª-ri (1830 - 1831 vµ 1835 - 1837).-131, 134, 322- 743, 746, 748-755. 324. Clau-d¬-vit-x¬ (Clausewitz), C¸c-l¬ (1780 - 1831) - t­íng Phæ Cl«-tin-®a, c«ng chóa Xa-voa (1843 - 1911) - con g¸i vua X¸c- vµ nhµ lý luËn qu©n sù xuÊt s¾c nhÊt cña giai cÊp t­ s¶n, nh÷ng ®i-ni Vich-to £-ma-nu-en II, tõ n¨m 1859 lµ vî cña hoµng th©n n¨m 1812 - 1814 phôc vô cho qu©n ®éi Nga.-295. Na-p«-lª-«ng.-735. ClÐc-ph¬ (Clerfayt), C¸c-l¬ (1733 - 1798) - nguyªn so¸i ¸o, Cl«-xman (Clomann)- sÜ quan §øc, nhµ d©n chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia cuéc chiÕn tranh ¸o - Thæ NhÜ Kú (1788 - 1789), nh÷ng tham gia cuéc khëi nghÜa Ba-®en - Pphan-x¬ n¨m 1849, sau ®ã n¨m 1794 - 1795 tæng t­ lÖnh qu©n ®éi ¸o trong cuéc chiÕn tranh l­u vong ë Thuþ SÜ.-702. chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p.-93, 194. Clót-x¬ (Clu), A-®«n-ph¬ (mÊt sau n¨m 1889) - c«ng tr×nh s­ ClÐc-ph¬ (Clerfayt), C¸c-l¬ (1733 - 1798) - nguyªn so¸i ¸o, §øc, héi viªn cña §ång m×nh nh÷ng ng­êi céng s¶n, n¨m 1848 lµ tham gia cuéc chiÕn tranh ¸o - Thæ NhÜ Kú (1788 - 1789), nh÷ng th­ ký cña Héi liªn hiÖp gi¸o dôc c«ng nh©n ë Ma-in-x¬, n¨m n¨m 1794 - 1795 tæng t­ lÖnh qu©n ®éi ¸o trong cuéc chiÕn tranh 1849 l­u vong sang Mü; phôc vô trong bé h¶i qu©n ë Oa-sinh-t¬n; chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p.-93, 194. trong nh÷ng n¨m 50 th­êng xuyªn trao ®æi th­ tõ víi M¸c vµ ClÐc-vin (Clairville), Lu-i Phr¨ng-xoa (hä thËt lµ Ni-c«-l¬) ¡ng-ghen, céng t¸c víi nhiÒu tê b¸o c«ng nh©n vµ d©n chñ ë §øc, (1811 - 1897) - nhµ so¹n kÞch Ph¸p.-885. Anh vµ Mü.-780. Clª-bÐc (KlÐber), Gi¨ng Ba-ti-xt¬ (1753 - 1800) - t­íng Ph¸p, Cmª-ti (Kmety), §uyÕc-®¬ (Ghª-oãc-g¬) (1810 - 1865) - t­íng tham gia cuéc chiÕn tranh cña n­íc Céng hoµ Ph¸p chèng l¹i liªn Hung-ga-ri, tham gia cuéc c¸ch m¹ng n¨m 1848 - 1849 ë Hung- minh thø nhÊt cña c¸c n­íc ch©u ¢u.-194. ga-ri, sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i l­u vong sang Thæ NhÜ Kú, ë
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1294 1295 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc ®©y nhËp quèc tÞch Thæ NhÜ Kú, lÊy tªn lµ I-xma-in-pa-sa, mang vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ¸o, trong n¨m 1848 - 1849 lµ ®¹i biÓu qu©n hµm cÊp t­íng cña Thæ NhÜ Kú, tham gia cuéc ChiÕn tranh Quèc héi Phran-phuèc, thuéc ph¸i d©n chñ tiÓu t­ s¶n, ng­êi Cr­m (1853 - 1856).-329-330. xuÊt b¶n c¸c t¹p chÝ "Deutsche Monatsschrift: (1850 - 1851) vµ Cnª-txich (Knezich), Ca-r«i (kho¶ng 1808 - 1849) - t­íng "Stimmen der Zeit" (1858 - 1862).-585, 620, 888. Hung-ga-ri, trong thêi kú c¸ch m¹ng n¨m 1848 - 1849 chØ huy C«-lÐt (Collet), C«-let §èp-x¬n - nhµ b¸o vµ nhµ ho¹t ®éng x· ®¬n vÞ qu©n ®éi c¸ch m¹ng Hung-ga-ri.-330. héi Anh, biªn tËp viªn tê b¸o cña ph¸i Uèc-cac-t¬ "Free Press" Coãc-®«-ba (Cãrdoba), H«-xª Ma-ri-a (1799 - 1829) - t­íng (1859 - 1865).-615, 899. C«-l«m-bi-a, tham gia chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc C«-la-®« (Collado), Lu-i-x¬ (thÕ kû XVI) - c«ng tr×nh s­ qu©n ®Þa T©y Ban Nha ë Nam Mü.-213. sù T©y Ban Nha.-244. Coãc-®«-va - xem PhÐc-nan-®Ðc ®ê Coãc-®«-va G«ng-xa-l«. C«-l«-vr¸t - Cra-cèp-xki (Kolowrat - Krakowsky), I-«-han Nª- Coãc-m«n-tanh (Cormontaigne), Lu-i ®ê (kho¶ng 1696 - 1752) p«-móc C¸c-l¬, b¸ t­íc (1748 - 1816) - t­íng ¸o, tõ n¨m 1809 - t­íng Ph¸p, c«ng tr×nh s­ qu©n sù, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ nguyªn so¸i, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p vµ tróc thµnh.-113, 409-412, 416-420, 428. n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-84. Coãc-nê (Korn), A-®«n-ph¬ (1822 - 1904) - sÜ quan Phæ (tr­íc C«-l«ng (Colombo), Cri-xtèp (1451 - 1506) - nhµ hµng h¶i lçi n¨m 1845), tham gia c¸ch m¹ng n¨m 1848 - 1849 ë §øc, sau khi l¹c, ®· ph¸t hiÖn ra ch©u Mü, phôc vô cho T©y Ban Nha, ng­êi c¸ch m¹ng thÊt b¹i, l­u vong ë Thuþ SÜ råi tõ 1857 ë ¸c-hen-ti- gèc Giª-n¬.-468. na.-492, 495, 520. C«-sót (Kossuth), La-i-èt (Lót-vÝch) (1802 - 1894) - l·nh tô Coãc-ph¬, Phª-®o C¸c-l«-vich, nam t­íc (1774 - 1826) - t­íng phong trµo gi¶i phãng d©n téc Hung-ga-ri, l·nh ®¹o c¸c phÇn tõ Nga, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-317. d©n chñ t­ s¶n trong c¸ch m¹ng n¨m 1848 - 1849, ®øng ®Çu Coãc-te-x¬ (Cortes), Ðc-nan (PhÐc-nan-®«) (1485 - 1547) - chÝnh phñ c¸ch m¹ng Hung-ga-ri, sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i, thùc d©n T©y Ban Nha, kÎ chinh phôc quèc gia cña ng­êi AxÝt l­u vong khái Hung-ga-ri, trong nh÷ng n¨m 50 t×m sù ñng hé (Mª-hi-c«) (1519 - 1521).-398. trong tËp ®oµn B«-na-p¸c-t¬.-328, 648, 670, 704, 735-750, 872, C«-l¸t-chÕch (Kolatschek), A-®«n-ph¬ (1821 - 1889) - nhµ b¸o 888, 889, 895.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1296 1297 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc C«n-b¬ (Kolb), Gu-xtap £-®u-¸c (1798 - 1865) - nhµ b¸o §øc, Crau-dª, C¸c Phri-®rÝch ¤-guy-xt¬ - xem Phl¬-ri, S¸c-l¬. mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña b¸o "Allgemeine Zeitung" ë Cr©y-tx¬, Ki-pri-an An-t«-n«-vÝch, b¸ t­íc (1777 - 1850) - Au-xbuèc.-616, 909. t­íng Nga, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.- C«n-®¬ (Conde), H«-xª An-t«-ni-« (1765 - 1820) - nhµ sö häc 319. T©y Ban Nha, nghiªn cøu vÒ A RËp, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ sù Crª-m¬ - xem SÐc-van, Giuy-li-ªn. thèng trÞ cña ng­êi A RËp ë T©y Ban Nha.-240. Cri-xti-an - Phrª-®ª-rÝch (1786 - 1884) - hoµng th©n §an C«n-hai-m¬ (Cohnheim), M¸c-c¬ - nhµ d©n chñ tiÓu t­ s¶n M¹ch, n¨m 1813 - 1814 toµn quyÒn, n¨m 1814 vua Na-uy, n¨m §øc, tham gia phong trµo c¸ch m¹ng ë Ba-®en vµo nh÷ng n¨m 1839 - 1848 vua §an M¹ch, lÊy hiÖu lµ Cri-xti-an VIII.-205. 1848 - 1849, sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i, l­u vong khái n­íc Cri-xtÐc-n¬ (Christern), Gi«-han Vin-hem - t¸c gi¶ mét tËp §øc.-492, 495, 496, 520. s¸ch ch©m biÕm xuÊt b¶n khuyÕt danh "Cuéc hµnh tr×nh cña b¸c C«n-xtai-tin, Ni-c«-la-ª-vÝch (1827 - 1892) - ®¹i c«ng t­íc sÜ ¢y-den vµ nam t­íc B©y-den ®i häp héi ®ång hµng tØnh th¸ng Nga, con thø cña Ni-c«-lai, ®« ®èc, l·nh ®¹o ngµnh h¶i qu©n T­ n¨m 1847".-626. (1853 - 1881) vµ h¹m ®éi (1855 - 1881).-606, 614, 654, 877, 896, Cr«-si (Crawshay) - trong nh÷ng n¨m 50 thÕ kû XIX nhµ b¸o 898, 900. Anh ñng hé Uèc-c¸c-t¬.-742. C«n-xtan-tin, P¸p-vl«-vÝch (179 - 1831) - ®¹i c«ng t­íc Nga, Cr«m-oen (Cramwell), ¤-li-v¬ (1599 - 1658) - l·nh tô cña giai tõ n¨m 1841 tæng t­ lÖnh qu©n ®éi Ba Lan, trªn thùc tÕ lµ toµn cÊp t­ s¶n vµ quÝ téc t­ s¶n ho¸ trong thêi kú c¸ch m¹ng t­ s¶n quyÒn Ba Lan.-165. Anh thÕ kû XVII; tõ n¨m 1853 lµ ng­êi nhiÕp chÝnh Anh, Xcèt-len C«ng-gri-v¬ (Congreve), Uy-li-am (1772 - 1828) - sÜ quan vµ Ai-r¬-len.-373. Anh, nhµ ph¸t minh qu©n sù, n¨m 1808 ph¸t minh ra tªn löa Cruy-®ª-ne-r¬ (Krdener), B¸p-ba-ra I-u-li-a, nam t­íc phu mang tªn «ng.-164. nh©n (1764 - 1824) - n÷ v¨n sÜ, ng­êi truyÒn b¸ chñ nghÜa kiÒn Crai (Kray), Pan (1735 - 1804) - t­íng ¸o, vèn ng­êi Hung- thµnh; vµo thÕ kû XIX ng­êi ta nhËn xÐt sai r»ng t­ t­ëng thµnh ga-ri, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p vµ n­íc lËp Liªn minh thÇn th¸nh lµ do bµ ®­a ra.-634. Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-194. Ctª-xi-¸t (gi÷a thÕ kû V - ®Çu thÕ kû IV tr­íc c«ng nguyªn) -
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1298 1299 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc nhµ sö häc vµ thÇy thuèc Cæ Hy L¹p, t¸c gi¶ t¸c phÈm vÒ Ên §é häc §øc, ®¹i biÓu Quèc héi Phran-phuèc (1848 - 1849), thuéc vµ Ba T­ Cæ ®¹i.-239. c¸nh h÷u ph¸i gi÷a.-589, 595. Cu-da (Cuza), A-lÕch-xan-®ru (1820 - 1873) - nhµ ho¹t ®éng Dau-Ðc-hai-m¬ (Sauernheimer) - c«ng nh©n lµm bµn ch¶i chÝnh trÞ Ru-ma-ni, n¨m 1859 - 1866 lÊy v­¬ng hiÖu A-lÕch-xan- §øc, ®Çu nh÷ng n¨m 50 thÕ kû XIX l­u vong sang Thuþ SÜ, chñ ®r¬ Gi«-han I lµm vua (ng­êi cÇm quyÒn) hai C«ng quèc quèc tÞch Héi liªn hiÖp c«ng nh©n §øc ë Gi¬-ne-v¬.504, 511, 512. vïng §a-nuýp lµ M«n-®a-vi-a vµ Va-la-khi, n¨m 1862 thµnh D©y-®li-x¬ (Seydlitz), Phri-®rÝch Vin-hem (1721 - 1773) - quèc gia Ru-ma-ni thèng nhÊt; do ©m m­u cña bän ph¶n ®éng t­íng Phæ, trong cuéc ChiÕn tranh b¶y n¨m 1756 - 1763 chØ huy ph¶i nh­îng ng«i vµ l­u vong ra n­íc ngoµi.-638, 639, 665, 669. c¸c ®¬n vÞ kþ binh, ®ãng vai trß quan träng trong viÖc c¶i tæ kþ Cu-ª-xta - xem G¸c-xi-a ®¬ la Cu-ª-xta, Grª-go-ri-«. binh Phæ.-51, 373, 374, 378, 396. Cu-khoãc-n¬ (C«-khoãc) (Cochoorn), Men-n«, nam t­íc (1641 D¾c-den - C«-buèc-g¬, c«ng t­íc - xem Ðc-ne-xt¬ III. - 1704) - t­íng Hµ Lan, c«ng tr×nh s­ qu©n sù, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c Dª-man s¾c-s¾c ¸p-ga-ni-xtan (1793 - 1800).-100. phÈm vÒ x©y c«ng sù.-113, 217-220, 419, 420. DÕt-t¬ (Saedt), èt-t« Gi«-dÐp A-®«n-ph¬ (1816 - 1886) - quan Cu-tu-dèp, Mi-khan-in I-la-ri-«-n«-vÝch, c«ng t­íc (1745 - toµ Phæ, tõ n¨m 1848 ch­ëng lý ë Khuªn, uû viªn c«ng tè trong vô 1813) - thèng so¸i vÜ ®¹i n­íc Nga.-118, 314-317. ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn (1852).-541. Cóc (Cook), Giªm-x¬ (1728 - 1779) - nhµ hµng h¶i næi tiÕng Di-ghen (Sigel), An-be (1827 - 1884) - sÜ quan Ba-®en, nhµ Anh, ®· hoµn thµnh ba cuéc hµnh tr×nh quanh tr¸i ®Êt.-398. d©n chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia phong trµo c¸ch m¹ng ë Ba-®en Cxe-rc¬-x¬ (kho¶ng 519 - 465 tr­íc c«ng nguyªn) - vua Cæ Ba nh÷ng n¨m 1848 - 1849; n¨m 1853 l­u vong sang Mü, tham gia T­ (486 - 465 tr­íc c«ng nguyªn).13, 16, 188. cuéc Néi chiÕn ë Mü ®øng vÒ phÝa miÒn B¾c.-581, 582. Cxª-n«-ph«n-t¬ (kho¶ng 430 - kho¶ng 354 tr­íc c«ng nguyªn) Di-ghen (Sigel), Phran-tx¬ (1824 - 1902) - sÜ quan Ba-®en, - nhµ sö häc vµ nhµ triÕt häc Cæ Hy L¹p, nhµ t­ t­ëng cña giai nhµ b¸o, nhµ d©n chñ tiÓu t­ s¶n, tham gia phong trµo c¸ch m¹ng cÊp chñ n«.-21. ë Ba-®en n¨m 1848 - 1849, tæng t­ lÖnh råi phã tæng t­ lÖnh qu©n D ®éi c¸ch m¹ng Ba-®en trong thêi kú cuéc khëi nghÜa Ba-®en- Da-kha-ri (Zachariae), Hen-rich An-be (1806 - 1875) nhµ luËt Pphan-x¬ n¨m 1849; sau ®ã l­u vong sang Thuþ SÜ vµ Anh; n¨m
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1300 1301 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc 1852 di c­ sang Mü, tham gia cuéc Néi chiÕn ®øng vÒ phÝa miÒn §an-tiu (Dentu), £-®u-ca H¨ng-ri Giuyt-xtanh (1830 - 1884) B¾c; anh cña An-be Di-ghen.-581, 582. - mét trong nh÷ng ng­êi chñ cña nhµ xuÊt b¶n Ph¸p §an-tiu D«m-me (Sommer) - ®Çu nh÷ng n¨m 50 thÕ kû XIX mËt th¸m thuéc ph¶i B«-na-p¸c-t¬.-628-632, 634-637, 654, 664, 666, 670, Phæ ë Pa-ri.-527, 863. 679, 683, 691, 695, 885, 890. § §an-t¬ A-li-ghi-e-ri (Dante Alighieri) (1265 - 1321) - nhµ th¬ §a-§a - nhµ chÝnh luËn A-rËp, nh÷ng n¨m 50 thÕ kû XIX vÜ ®¹i I-ta-li-a.-519, 552, 553, 585, 730, 825. ®­îc nhµ cÇm quyÒn An-giª-ri uû nhiÖm dÞch nh÷ng tËp s¸ch ®¶ §'At-xprª (D'Aspre), C«ng-xt¨ng-tin, nam t­íc (1761 - 1809) kÝch ph¸i B«-na-p¸c-t¬ ra tiÕng A-rËp.-694-698, 700, 701, 726, - t­íng ¸o, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Céng hoµ Ph¸p vµ 732, 734, 885, 890. n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-199. §a-®li (Dudley), R«-bíc (1574 - 1649) - sÜ quan h¶i qu©n vµ §¨ng-t«ng (Danton), Gioãc-gi¬ Gi¾c-c¬ (1759 - 1794) - mét nhµ ph¸t minh Anh, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ hµng h¶i.-496. trong nh÷ng nhµ ho¹t ®éng lçi l¹c cña c¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p §a-na (Dana), S¸c-l¬ An-®Ðc-x¬n 1819 - 1897) - nhµ b¸o tiÕn cuèi thÕ kû XVIII, l·nh tô c¸nh h÷u cña ph¸i Gia-c«-banh.-174, bé Mü, mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña b¸o "New - York Daily 175. Tribune" vµ "B¸ch khoa toµn th­ míi cña Mü".-805-807, 884, 885. §'E-xte (D'Ester), C¸c lót-vÝch I-«-han (1811 - 1859) - nhµ x· §a-ri I Ghi-xt¸p (550 - 486 tr­íc c«ng nguyªn) - vua Ba T­ héi chñ nghÜa vµ nhµ d©n chñ §øc, nghÒ nghiÖp thµy thuèc, Cæ ®¹i.-14, 188, 398. thµnh viªn chi bé Khuªn cña §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n, §a-vu (Davout), Lu-i Ni-c«-la (1770 - 1823) - nguyªn so¸i n¨m 1848 ®¹i biÓu Quèc héi Phæ, thuéc c¸nh t¶; tõ th¸ng M­êi Ph¸p, mét trong nh÷ng b¹n chiÕn ®Êu gÇn gòi cña Na-p«-lª-«ng n¨m 1848, uû viªn Uû ban trung ­¬ng nh÷ng ng­êi d©n chñ ë I, tham gia nh÷ng cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.- §øc, ®ãng vai trß xuÊt s¾c trong cuéc khëi nghÜa Ba-®en - Pphan- 83, 85, 123, 144, 164, 197, 198. x¬ n¨m 1849; vÒ sau l­u vong sang Thôy SÜ.-586, 769. §an-gren (Dahlgen), Gi«n A-®«n-ph¬ (1809 - 1870) - sÜ quan §en-vi-nh¬ (Delvigne), H¨ng-ri Gu-xt¸p (1799 - 1876) - sÜ h¶i qu©n vµ nhµ ph¸t minh qu©n sù Mü, tõ n¨m 1863 lµ ®« ®èc, quan vµ nhµ ph¸t minh qu©n sù Ph¸p.-57, 463. t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ ph¸o binh h¶i qu©n.-262. §ª-c¸c-tua (Decatur), Xti-v¬n (1779 - 1820) - chuÈn ®« ®èc
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1302 1303 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Mü, n¨m 1815 chØ huy ph©n h¹m ®éi t¸c chiÕn chèng l¹i An-giª- v¨n qu©n sù §øc, t¸c gi¶ s¸ch gi¸o khoa vÒ vÊn ®Ò qu©n sù vµ x©y ri, Tuy-ni-di vµ T¬ri-p«-li.-130. c«ng sù.-414. §ª-m«-xten (384 - 322 tr­íc c«ng nguªyn) - nhµ hïng biÖn vµ §ip-phen-b¾c (Dieffenbach), Ðc-n¬-xt¬ (1811 - 1855) - nhµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ lçi l¹c Cæ Hy L¹p, l·nh tô ph¸i chèng khoa häc tù nhiªn §øc, gi¸o s­ ®Þa chÊt häc ë HÝt-xen (1850).- Ma-xª-®oan ë A-ten, ñng hé chÕ ®é d©n chñ chñ n«.-554. 734. §ª-van (Deval) - l·nh sù Ph¸p ë An-giª-ri (1815 - 1827).-130. §it-x¬ (Dietz), ¤-xvan-®¬ (kho¶ng 1824 - 1864) - kiÕn tróc s­ §i-«-gien ë Xi-n«-p¬ (kho¶ng 404 - kho¶ng 323 tr­íc c«ng §øc ë Vi-xba-®en, tham gia c¸ch m¹ng 1848 - 1849, l­u vong nguyªn) - nhµ triÕt häc Cæ Hy L¹p, mét trong nh÷ng ng­êi s¸ng sang Lu©n §«n, uû viªn Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §ång minh lËp ra tr­êng ph¸i Ki-nÝch ph¶n ¸nh sù ph¶n ®èi tiªu cùc cña nh÷ng ng­êi céng s¶n, sau sù ph©n liÖt trong ®ång minh n¨m tÇng líp nghÌo khæ trong nh©n d©n chèng l¹i sù chèng trÞ cña bän 1850, tham gia tËp ®oµn bÌ ph¸i - phiªu l­u Vi-lÝch - S¸p-p¬, uû h÷u s¶n.-513. viªn Ban chÊp hµnh trung ­¬ng cña tËp ®oµn nµy; vÒ sau tham §i-«-ni-di-èt I Bè (kho¶ng 431 - 267 tr­íc c«ng nguyªn) - b¹o gia cuéc Néi chiÕn ë Mü.-862. chóa ë Xi-ra-c¬-d¬ (kho¶ng 406 - 367 tr­íc c«ng nguyªn).-333. §«-xt¬ M«-ha-mÐt (1793 - 1863) - ª-mia ¸p-ga-ni-xtan (1826 §i-txen (Dietzet), Gu-xt¸p (1827 - 1864) - häc gi¶ vµ luËt gia - 1839 vµ 1842 - 1863).-101-103, 108. §øc.-732. §«-khtu-rèp, §mi-tri XÐc-ghª-ª-vÝch (1756 - 1816) - t­íng §i-xra-e-li (Disraeli), Ben-gia-min, tõ 1871 b¸ t­íc Bi-con- Nga, tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng, thêi xphin-d¬ (1804 - 1881) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc vµ nhµ v¨n Anh, kú ChiÕn tranh gi÷ n­íc n¨m 1812 chØ huy qu©n ®oµn.-316,317. mét trong nh÷ng l·nh tô cña ®¶ng To-ri, vµo nöa sau thÕ kû XIX, §«n-g«-ru-cèp, Pi-èt Vla-®i-mi-r«-vÝch, c«ng t­íc (1816 - l·nh tô ®¶ng b¶o thñ; bé tr­ëng tµi chÝnh (1852, 1858 - 1859 vµ 1868) - nhµ chÝnh luËn vµ nhµ sö häc Nga, thuéc ph¸i tù do, n¨m 1866 - 1868), thñ t­íng (1868 vµ 1874 - 1880).-799. 1859 l­u vong ra n­íc ngoµi, trong nh÷ng n¨m 60 xuÊt b¶n nhiÒu §Ých-ken (Dickens), S¸c-l¬ (1812 - 1870) - nhµ v¨n hiÖn thùc tê b¸o vµ t¹p chÝ thuéc khuynh h­íng ®èi lËp, céng t¸c víi tê "C¸i vÜ ®¹i Anh.-547, 682, 878. chu«ng" cña GhÐc-xen.-638. §i-lÝch (Dilich), Vin-hem SÕp-ph¬ (kho¶ng 1575 - 1655) - nhµ §¬-la-ma-r¬ (Delamarre), Tª-«-®o Ca-di-mia (1797 - 1870) -
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1304 1305 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc chñ ng©n hµng Ph¸p, nhµ chÝnh luËn, tõ n¨m 1844 chñ tê b¸o §øc, ban ®Çu lµ "nhµ x· héi chñ nghÜa ch©n chÝnh", sau lµ thµnh "Patrie", thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬.-728, 729. viªn cña §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n vµ mét trong nh÷ng §¬-la-èt (Delahodde còng lµ de la Hodde, bÝ danh Duy-prª), biªn tËp viªn cña tê "Neue Rheinische Zeitung", sau c¸ch m¹ng Luy-xiªng (1808 - 1865) - nhµ chÝnh luËt Ph¸p, tham gia c¸c héi n¨m 1848 - 1849 l­u vong sang Gi¬-ne-v¬, råi n¨m 1851 sang c¸ch m¹ng bÝ mËt thêi kú Phôc tÝch vµ thêi kú NÒn qu©n chñ Anh, trong thêi kú ph©n liÖt cña §ång minh nh÷ng ng­êi céng th¸ng BÈy, mËt th¸m.-527, 550, 863. s¶n n¨m 1850, ñng hé M¸c vµ ¨ng-ghen; vÒ sau rêi bá ho¹t ®éng §¬-la-ra-di-¸t (Delarageaz), Lu-i Hen-ri (1807 - 1891) - nhµ chÝnh trÞ vµ chuyÓn sang bu«n b¸n.-507, 512, 578. ho¹t ®éng chÝnh trÞ Thuþ SÜ, phÇn tö cÊp tiÕn, ñng hé Phu-ri-ª, §ruy-ª d'Ec-lon (Drouet d'Erlon), Gi¨ng Ba-ti-xt¬, b¸ t­íc biªn tËp viªn b¸o "Nouvelliste Vaudois".-716. (1765 - 1844) - t­íng Ph¸p vÒ sau lµ nguyªn so¸i, tham gia c¸c §¬ Me-xr¬-ra (De Maistre), Cxa-vi-e (1763 - 1852) - nhµ v¨n cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng,.-322, 323, 324, vµ t­íng Ph¸p, thêi kú c¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p cuèi thÕ kû XVIII 392. l­u vong sang Nga, t¸c phÈm cña «ng ph¶n ¸nh t©m tr¹ng cña §ruy-ª (Druey), H¨ng-ri (1799 - 1855) - nhµ ho¹t ®éng nhµ quý téc ph¶n c¸ch m¹ng.-783. n­íc Thuþ SÜ, phÇn tö cÊp tiÕn, uû viªn Héi ®ång liªn bang (1848 §íc-bi (Derby), £-®u-¸c Gioãc-gi¬ Giª-phri XmÝt Xten-li, b¸ - 1854), bé tr­ëng t­ ph¸p vµ c¶nh s¸t (tõ n¨m 1848), n¨m 1850 t­íc (1799 - 1869) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Anh, l·nh tô ®¶ng tæng thèng Liªn bang Thuþ SÜ.-510, 512, 522-526, 848, 850, 852- To-ri, vÒ sau lµ mét trong nh÷ng l·nh tô cña ®¶ng b¶o thñ, thñ 856. t­íng (1852, 1858 - 1859 vµ 1866 - 1868).661, 686, 748. §u-a-n« (Doineau), Au-gu-xt¬ £-®u-¸c (sinh n¨m 1824) - sÜ §r©y-d¬ (Dreyse), I-«-han Ni-c«-la-ót (1787 - 1867) - nhµ quan Ph¸p, tõ n¨m 1853 lµm côc tr­ëng mét côc A RËp ë An-giª- ph¸t minh qu©n sù vµ chñ x­ëng Phæ.-464. ri n¨m 1856 do giÕt mét ng­êi An-giª-ri bÞ toµ ¸n båi thÈm xö tö §r©y-c¬ (Drake), Phren-xÝt (kho¶ng 1540 - 1596) - nhµ hµng h×nh, n¨m 1857 Na-p«-lª-«ng ®æi thµnh tï chung th©n; n¨m 1859 h¶i Anh, ®« ®èc, n¨m 1588 tham gia ®¸nh tan ¸c-ma-®a T©y Ban ®­îc ©n x¸.-135. Nha.-211. §u-l«ng (Dulon) - Ru-®«n-ph¬ (1807 - 1870) - môc s­ §øc, §ron-ke (Dronke), Ðc-n¬-xt¬ (1822 - 1891) - nhµ chÝnh luËn ñng hé phong trµo "Ban cña ¸nh s¸ng" chèng l¹i gi¸o héi chÝnh
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1306 1307 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc thèng,n¨m 1853 l­u vong sang Mü.-569. mang sø mÖnh ®Æc biÖt ®Õn C¸c c«ng quèc vïng §a-nuýp.-641. §u-sÕch (Dusek), Phran-ti-sÕch (1797 - 1873) - nhµ ho¹t ®éng §uy-ken (Duquesne), Ap-ram, hÇu t­íc (1610 - 1688) - ®« ®èc nhµ n­íc Hung-ga-ri, vèn ng­êi TrÐc, bé tr­ëng tµi chÝnh trong Ph¸p, nh÷ng n¨m 1680 - 1683 tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu©n sù chÝnh phñ c¸ch m¹ng Xª-me-r¬ (1849).-748. chèng An-giª-ri vµ T¬-ri-p«-li.-128. §un-x¬ Xc«-tót (Duns Scotus), Gi«n (kho¶ng 1265 - 1308) - §uy-lai (Gyulay), I-gna-x¬, b¸ t­íc (1763 - 1881) - t­íng ¸o, nhµ triÕt häc thêi Trung cæ, nhµ triÕt häc kinh viÖn, ®¹i biÓu cña tham gia chiÕn tranh chèng n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-227. chñ nghÜa duy danh lµ biÓu hiÖn cña chñ nghÜa duy vËt thêi §uy-m«ng (Dumont), Gi«-dÐp (1811 - 1861) - nhµ b¸o t­ s¶n Trung cæ.-788, 794. §øc, thuéc ph¶i tù do «n hoµ, tõ n¨m 1831 ph¸t hµnh ë §uy-c« (Ducos), R«-gie (1747 - 1816), nhµ ho¹t ®éng cña c¸ch "Klnische Zeitung"; ®æi hä thµnh M«ng-t¬.-766, 895, 896. m¹ng t­ s¶n Ph¸p, cuèi thÕ kû XVIII, ®¹i biÓu cña giai cÊp ®¹i t­ §uy-mu-ri-ª (Dumouriez), S¸c-l¬ Phr¨ng-xoa (1739 - 1823) - s¶n, nghÒ nghiÖp luËt s­.-197. t­íng vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Ph¸p thêi c¸ch m¹ng t­ s¶n §uy-c«-mun (Ducommun), £-li (1833 - 1906), - nhµ ho¹t ®éng cuèi thÕ kû XVIII, thuéc ph¸i Gi-r«ng-®anh; n¨m 1792 - 1793 chØ nhµ n­íc vµ nhµ b¸o Thuþ SÜ, phÇn tö cÊp tiÕn, tõ n¨m 1855, huy qu©n ®éi c¸ch m¹ng ë miÒn B¾c, th¸ng Ba n¨m 1793 ph¶n bé biªn tËp viªn "Revue de GenÌve".-718. n­íc Céng hßa Ph¸p.-174. §uy-cu-®r¬- H«n-stai-n¬ (Ducoudray Holstein) - sÜ quan §uy-pa (Dupas), Pi-e Lu-i (1761 - 1823) - t­íng Ph¸p, tham Ph¸p, tham gia chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa T©y gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-199. Ban Nha ë Nam Mü, t¸c gi¶ cuèn s¸ch cã thiªn kiÕn vÒ B«-li-va- §uy-panh (Dupin), ¨ng-®rª Ma-ri Gi¨ng Gi¾c (1783 - 1865) - r¬.-294. luËt gia vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Ph¸p, thuéc ph¸i oãc-lª-¨ng, §uy-l«ng (Dulong), Phr¨ng-xoa S¸c-l¬ (1792 - 1834) - luËt s­ sau thuéc ph¸i B«-na-p¸c-t¬.-755. vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Ph¸p, tõ n¨m 1831 h¹ nghÞ sÜ, thuéc §uy-piu ®¬ L«m (Dupuy de L«me), Xta-ni-xla S¸c-l¬ H¨ng-ri ph¸i ®èi lËp tù do.-272. L«-ran (1816 - 1885) - c«ng tr×nh s­ qu©n sù vµ c«ng tr×nh s­ §uy-ga-men A-lÕch-xan-®r¬ ¤-xi-p«-vÝch (1801 - 1880) - ®ãng tµu Ph¸p.-475. t­íng vµ nhµ ngo¹i giao Nga, trong nh÷ng n¨m 1842 vµ 1848 §uy-ph«-r¬ (Dufaure), Giuy-l¬ ¸c-m¨ng Xta-ni-xla (1798 -
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1308 1309 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc 1881) - luËt s­ Ph¸p, nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ t­ s¶n, thuéc ph¸i Ðc-ra-r¬ (Errard), Gi¨ng (1554 -1610) - c«ng tr×nh s­ qu©n sù Oãc-lª-¨ng, ®­îc næi tiÕng réng r·i nhê tham gia c¸c vô xÐt xö vÒ vµ nhµ to¸n häc Ph¸p, t¸c gi¶ t¸c phÈm vÒ x©y c«ng sù.-413. chÝnh trÞ; n¨m 1848, ®¹i biÓu Quèc hé lËp hiÕn, th¸ng M­êi - En-ghen-h¸c, An-t«n Ðp-xta-phi-ª-vÝch (1795 - 1872) - t­íng th¸ng Ch¹p n¨m 1848, bé tr­ëng bé néi vô trong chÝnh phñ Ca- Nga, tham gia ®µn ¸p c¸ch m¹ng Ba Lan n¨m 1830 - 1831 vµ ve-nh¾c.-660. c¸ch m¹ng Hung-ga-ri n¨m 1848 - 1849.-167. §uy-p«ng ®¬ I'£-man (Dupont de I'Etang), Pi-e-r¬ ¨ng-toan En-glen-®¬ (Engl·ndar), DÝch-mun (1828 - 1902) - nhµ b¸o (1765 - 1840) - t­íng Ph¸p, tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña ¸o, n¨m 1848 l­u vong sang Anh, mËt th¸m.-222. n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng, n¨m 1808 trong thêi kú chiÕn tranh cña En-phin-xt¬n (Elphinstone), Ma-un-xtiu-¸c (1779 - 1859) - T©y Ban Nha ®· ®Çu hµng ë gÇn Bai-len víi s­ ®oµn cña m×nh.- nhµ ngo¹i giao Anh vµ quan chøc cña C«ng ty §«ng Ên, nh÷ng 176. n¨m 1808 - 1809 gi÷ chøc ®¹i sø ë Ca-bun, nh÷ng n¨m 1819 - §uy-r¬ (Drer), An-brÕch-t¬ (1471 - 1582) - ho¹ sÜ vµ nhµ 1826 tØnh tr­ëng Bom-bay.-101. ®iªu kh¾c vÜ ®¹i §øc; nghiªn cøu vÊn ®Ò x©y c«ng sù.-419. En-phin-xt¬n (Elphinstone), Uy-li-am Gioãc-gi¬ Kit (1782 - E 1842) - t­íng Anh, n¨m 1841 chØ huy qu©n ®éi ë Ca-bun trong Ðc-bi-«ng (Herbillon), £-min (1794 - 1866) - t­íng Ph¸p, thêi kú chiÕn tranh Anh- ¸p-ga-ni-xtan (1838 - 1842).-104, 105. trong nh÷ng n¨m 40 tham gia x©m l­îc An-giª-ri, n¨m 1855 chØ En-xn¬ (Elsner), C¸c Phri-®rÝch M«-rÝt-x¬ (1809 - 1894) - huy s­ ®oµn ë Cr­m.-135. nhµ chÝnh luËn vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ Xi-lª-di, phÇn tö cÊp Ðc-lon - xem §ru-ª d'Ðc-lon, Gi¨ng Ba-tÝt-xt¬. tiÕn, n¨m 1848 ®¹i biÓu Quèc héi Phæ, thuéc c¸nh t¶; trong nh÷ng Ðc-ma-ni (Ermani) - ng­êi xuÊt b¶n vµ chñ hiÖu s¸ch ë Lu©n n¨m 50, mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña tê "Neue Oder - §«n.-622, 880. Zeitung".-803. Ðc-n¬-xt¬ III (Ernst III) (1784 - 1844) - c«ng t­íc D¾c-den - Em-mÐc-man (Emmermann), C¸c-l¬ - quan chøc kiÓm l©m, C«-buèc-g¬ (1806 - 1826) vµ D¾c-den - C«-buèc-g¬ - G«-ta víi chØ huy ph©n ®éi bé binh cña qu©n ®éi c¸ch m¹ng Ba-®en - v­¬ng hiÖu Ðc-n¬-xt¬ I (1826 - 1844), tham gia chiÕn tranh chèng Pphan-x¬ n¨m 1849, sau khi c¸ch m¹ng thÊt b¹i l­u vong sang n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-226. Thôy SÜ.-554, 556.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1310 1311 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc £-ca-lª-ri-na II (1729 - 1796) - n÷ hoµng phæ (1762 - 1796).- £-ri (Airey), Ri-sít (1803 - 1881) - t­íng Anh, n¨m 1854 - 139, 140, 634, 639. 1855 côc tr­ëng côc qu©n nhu qu©n ®éi Anh ë Cr­m, sau ®ã côc £-®¬ (Eudes) (665 - 735) - c«ng t­íc A-qui-tan, tham gia cuéc tr­ëng côc qu©n nhu toµn thÓ qu©n ®éi Anh (1855 - 1865).-81. ®Êu tranh cña ng­êi Phr¨ng chèng l¹i sù x©m nhËp cña ng­êi A £-xp¸c-te-r« (Espartero), Ban-®«-me-r« (1793 - 1879) - t­íng RËp.-368. vµ nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc T©y Ban Nha, l·nh tô ®¶ng tiÕn bé, £-®u-¸c-®¬, hoµng th©n xø Oen-x¬ (biÖt hiÖu hoµng th©n nhiÕp chÝnh T©y Ban Nha (1841 - 1843), ®øng ®Çu chÝnh phñ §en) (1330 - 1376) - con vua Anh £-®u III, mét trong nh÷ng (1854 - 1856).-215. thèng so¸i thêi kú ChiÕn tranh tr¨m n¨m gi÷a Anh vµ Ph¸p.-445. £-van-x¬ (Evans), Giooc-gi¬ ®¬ L©y-xi (1787 - 1870) - t­íng E-len-b«-r« (Ellenborough), Ðt-uèt L«, tõ n¨m 1844 b¸ t­íc Anh, nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña ®¶ng tù do, nghÞ sÜ; n¨m 1854 (1790 - 1871) - nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc Anh, thuéc ®¶ng To-ri, chØ huy s­ ®oµn ë Cr­m.-75, 76. toµn quyÒn Ên §é )1842 - 1844), n¨m 1846 bé tr­ëng h¶i qu©n, Õch-xma-ót (Exmouth), £-du-a P en-li-u (1757 0 1833) - ®« chñ tÞch Uû ban gi¸m s¸t c«ng viÖc Ên §é (1858).-107. ®èc Anh, n¨m 1816 chØ huy h¹m ®éi ho¹t ®éng chèng l¹i An-giª- £-li-an (thÕ kû II) - nhµ v¨n qu©n sù Hy L¹p.-239. ri, Tuy-ni-di vµ O-ri-p«-li.-130. £-li-da-bÐt (Elizabeth) (1553 - 1603) - n÷ hoµng Anh (1558 - G 1603).39, 79, 209. Ga-ghÐc-n¬ (Gagern), Hen-rÝch, nam t­íc (1799 - 1880) - nhµ £-pa-mi-n«ng (kho¶ng 420 - 362 tr­íc c«ng nguyªn) - thèng ho¹t ®éng chÝnh trÞ t­ s¶n §øc, phÇn tö tù do «n hoµ; ®¹i biÓu vµ so¸i vµ nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc lçi l¹c Cæ Hy L¹p, mét trong chñ tÞch Quèc héi Phran-phuèc, thuéc c¸nh h÷u ph¸i gi÷a, thñ nh÷ng l·nh tô cña chÕ ®é d©n chñ chñ n« Ti-van.-22, 90, 92, 435, t­íng ®Õ quèc (th¸ng Ch¹p n¨m 1848 - th¸ng Ba n¨m 1849), sau 457. th¸ng N¨m 1849 lµ mét trong nh÷ng l·nh tô cña ph¸i G«-ta.-586, £-phi-an-t¬ - ng­êi Hy L¹p, vµo n¨m 480 tr­íc c«ng nguyªn 597, 855. ®· ph¶n bé chØ cho ng­êi Ba T­ con ®­êng vßng ®Õn khe nói Ga-le (Galeer), An-be (1816 - 1851) - gi¸o viªn vµ nhµ v¨n PhÐc-m«-pi do ®ã lµm cho nh÷ng ng­êi b¶o vÖ khe nói ®øng ®Çu Thuþ SÜ; nhµ dan chñ, tham gia cuéc chiÕn tranh chèng §ång lµ vua Xp¸c-t¬ L«-«-nÝt bÞ chÕt.-724. minh ®Æc biÖt ë Thuþ SÜ n¨m 1847 vµ cuéc khëi nghÜa Ba-®en -
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1312 1313 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Pphan-x¬ n¨m 1849, nghÞ sÜ §¹i héi ®ång viÖn Gi¬-ne-v¬, ban ®éi Nga, chØ huy ph©n h¹m ®éi trong trËn chiÕn ®Êu Na-va-rin ®Çu ñng hé Pha-di vÒ sau lµ thñ lÜnh phe ®èi lËp.-494, 760-764. trong thêi kú chiÕn tranh Nga-Thæ NhÜ Kú n¨m 1828 - 1829, tæng Ga-le (Galeer), ¤-xca - em cña An-be Ga-le, sinh viªn ®¹i t­ lÖnh h¹m ®éi Nga ë §Þa Trung H¶i.-641. häc.-494. GhÐc-la-kh¬ (Gerlach), Ðc-n¬-xt¬ Lut-vÝch (1795 - 1877) - Ga-li-lª (Galilei), Ga-li-lª-« (1564 - 1642) - nhµ vËt lý häc vµ luËt gia Phæ, nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ph¶n ®éng, ng­êi s¸ng lËp nhµ thiªn v¨n häc vÜ ®¹i I-ta-li-a, ng­êi s¸ng lËp ra nguyªn lý c¬ b¸o "Neue Preuβische Zeitung".-782. häc, chiÕn sÜ ®Êu tranh cho thÕ giíi quan tiÕn bé.-249. Ghª-bÐc (Gebert), Au-gu-xt¬ - thî méc ë MÕch-clen-bua, héi Ga-ri-ban-®i (Garibaldi), Giu-dÐp-p¬ (1807 - 1882) - nhµ c¸ch viªn §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Thuþ SÜ, sau di c­ sang m¹ng vµ nhµ d©n chñ I-ta-li-a, l·nh tô phong trµo gi¶i phãng d©n Lu©n §«n, sau sù ph©n liÖt cña §ång minh n¨m 1850, tham gia téc ë I-ta-li-a; n¨m 1848 chØ huy qu©n ®oµn t×nh nguyÖn chiÕn tËp ®oµn bÌ ph¸i - phiªu l­u Vi-lÝch - S¸p-p¬, uû viªn Ban chÊp ®Êu quªn m×nh bªn c¹nh qu©n ®éi Pi-ª m«ng trong cuéc chiÕn hµnh trung ­¬ng cña tËp ®oµn nµy.-522. tranh chèng ¸o; ng­êi tæ chøc chÝnh c«ng cuéc phßng thñ n­íc Ghi-d«, c«ng t­íc - xem Hen-rÝch II Lo-ren-n¬. Céng hoµ La M· n¨m 1849; nh÷ng n¨m 50 -60, l·nh ®¹o cuéc ®Êu Ghi-d«, (Guizot), Phr¨ng-xoa Pi-e Ghi-«m (1787 - 1874) - tranh cña nh©n d©n I-ta-li-a nh»m gi¶i phãng d©n téc vµ thèng nhµ sö häc vµ nhµ ho¹t ®éng nhµ n­íc cña giai cÊp t­ s¶n Ph¸p, nhÊt ®Êt n­íc.-750. tõ n¨m 1840 ®Õn c¸ch m¹ng th¸ng hai n¨m 1848, l·nh ®¹o trªn G¸c-®¨ng (Gardane), Cl«-®¬ Ma-thi-ª d¬ (1766 - 1817) - thùc tÕ chÝnh s¸ch ®èi néi, ®èi ngo¹i, ®¹i biÓu cho lîi Ých cña giai t­íng vµ nhµ ngo¹i giao Ph¸p, tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña cÊp t­ s¶n tµi chÝnh.-273, 502, 558, 804. n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng, n¨m 1807 - 1808 cã sø mÖnh ®Æc biÖt ë Ghi-pe-rÝch (Gipperich), I-«-dÐp - thî may §øc, thµnh viªn Tª-hª-ran.-101. cña mét trong nh÷ng chi bé Pa-ri, sau sù ph©n liÖt cña §ång G¾c-xi-a ®¬ la Cu-ª-xta (Garcia de la Cuesta), Grª-go-ri-« minh nh÷ng ng­êi céng s¶n, thuéc tËp ®oµn bÌ ph¸i - phiªu l­u (1741 - 1811) - t­íng T©y Ban Nha, tham gia chiÕn tranh gi¶i Vi-lÝch - S¸p-p¬, mét trong nh÷ng bÞ c¸o cña c¸i gäi lµ vô ¸n ©m phãng chèng sù thèng trÞ cña Na-p«-lª-«ng.-170. m­u Ph¸p - §øc ë Pa-ri th¸ng Hai n¨m 1852, vÒ sau l­u vong G©y-®en, L«-ghin Pª-t¬-r«-vÝch (1772 - 1850) - ®« ®èc h¹m sang Anh.-864.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1314 1315 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Gi-r¸c-®anh (Girardin), §en-phin ®ê (1804 - 1885) - n÷ v¨n sÜ Gio¨ng-vin (Joinville), Phr¨ng-xoa PhÐc-®i-n¨ng Phi-lÝp Lu-i Ph¸p, vî cña £-min ®ê Gi-r¸c-®anh.-502. Ma-ri c«ng t­íc Oãc-lª-¨ng, hoµng th©n ®¬ *1818 - 1900) - con Gi-r¸c-®anh (Girardin), £-min ®ê (1806 - 1881) - nhµ chÝnh trai cña Lu-i - Phi-lÝp, trong nh÷ng n¨m 40 tham gia x©m l­îc luËn vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña giai cÊp t­ s¶n Ph¸p, trong An-giª-ri, sau th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng Hai n¨m 1848 l­u nh÷ng n¨m 30 - 60 (cã gi¸n ®o¹n) lµ biªn tËp viªn b¸o "Presse", vong sang Anh.-134, 474. vÒ mÆt chÝnh trÞ cã ®Æc ®iÓm lµ cùc kú v« nguyªn t¾c; tr­íc c¸ch Gioãc-gi¬ II (1683 - 1760) - vua Anh vµ tuyÓn ®Õ hÇu Han-n«- m¹ng n¨m 1848 ë phe ®èi lËp víi chÝnh phñ Ghi-do, trong thêi kú v¬ (1727 - 1760).-139. c¸ch m¹ng lµ nhµ céng hoµ t­ s¶n, ®¹i biÓu Quèc héi lËp ph¸p Gioãc-gi¬ IV (1762 - 1830) - nhiÕp chÝnh (1811 - 1820) vµ vua (1850 - 1851), vÒ sau theo ph¸i B«-na-p¸c-t¬.-728. Anh (1820 - 1830).-236. Gi-r«n (Girãn), Pª-®r« A-gu-xtin (1778 - 1842) - t­íng T©y Gi«-dÐp Phla-vi-ót (kho¶ng 37 - kho¶ng 95) - nhµ sö häc vµ Ban Nha, tham gia chiÕn tranh gi¶i phãng chèng sù thèng trÞ cña thñ tr­ëng qu©n sù Do Th¸i, t¸c gi¶ nhiÒu t¸c phÈm vÒ Cæ Do Na-p«-lª-«ng (1808 - 1814).-275. Th¸i vµ Cæ La M·.-209, 215. Gia-c«-bi (Jacobi), A-bra-ham (sinh n¨m 1832) - thµy thuèc Gi«-t¬ r¨ng (Jottrand), Luy-xiªng Lª-«-p«n (1804 - 1877) - §øc, héi viªn §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n, mét trong nh÷ng luËt gia vµ nhµ chÝnh luËn BØ, trong nh÷ng n¨m 40 lµ nhµ d©n bÞ c¸o trong vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn (1852), ®­îc toµ chñ tiÓu t­ s¶n; chñ tÞch Héi liªn hiÖp d©n chñ Bruy-xen.-805, ¸n båi thÈm xö tr¾ng ¸n, vÒ sau l­u vong sang Mü.-870. 882. Gia-cèp II (1633 - 1701) - vua Anh (1685 - 1688).-550. Gi«n-x¬ (Jones), Ðc-ne-xt¬ S¸c-l¬ (1819 - 1869) - nhµ ho¹t Giª-r¸c (Gerard), £-chiªn M«-ri-x¬, b¸ t­íc (1773 - 1852) - ®éng lçi l¹c cña phong trµo c«ng nh©n Anh, nhµ th¬ vµ nhµ chÝnh t­íng Ph¸p vÒ sau lµ nguyªn so¸i vµ nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, luËn v« s¶n, mét trong nh÷ng l·nh tô cña ph¸i hiÕn ch­¬ng c¸ch tham gia c¸c cuéc chiÕn tranh cña n­íc Ph¸p Na-p«-lª-«ng.-317. m¹ng, mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña tê "Northern Star", biªn Giªm-x¬ (James) - sÜ quan Anh.-79. tËp viªn "Notes to the People" vµ "People's Paper"; b¹n cña M¸c Giªm-x¬ (James), Gioãc-gi¬ P©y-n¬ R©y-n¬-xphoãc-®¬ (1799 - vµ ¨ng-ghen.-606, 806, 883. 1860) - nhµ v¨n Anh, t¸c gi¶ nhiÒu tiÓu thuÕyt lÞch sö.-79. Giu-vª-nan (§ª-xi-mót Giu-ni-ót Giu-vª-na-lÝt) sinh trong
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học