1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 13

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 13

Chủ nghĩa tư bản dàn xếp các quan hệ sản xuất (như giữa những người thợ hay giữa những người thợ và các nhà tư bản) thông qua hàng hoá, gồm cả lao động, được đưa ra và bán trên thị trường. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2016 2017 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ®Êu cña M¸c , hoÆc b¹n chiÕn ®Êu cña SÐc-van kh«ng thÓ lµ ai bøc th­ cña «ng; «ng yªu cÇu t«i ®i Pa-ri vµ nhËn viÖc hoµn thµnh mét c«ng viÖc vÒ m«n kiÕn tróc thêi trung

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2016 2017 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ®Êu cña M¸c", hoÆc "b¹n chiÕn ®Êu" cña SÐc-van kh«ng thÓ lµ ai bøc th­ cña «ng; «ng yªu cÇu t«i ®i Pa-ri vµ nhËn viÖc hoµn thµnh mét c«ng viÖc vÒ m«n kiÕn tróc thêi trung cæ, viÖc ®ã t«i ®· lµm. ë Pa-ri, t«i thÊy Niu-®gien-t¬ ®øng ngoµi kh¸c ngoµi «ng Stª-kh¬ hiÖn c­ tró ë Lu©n §«n. Tr­íc ®©y t«i chÝnh trÞ vµ kh«ng trao ®æi th­ tõ víi ai. Dùa trªn t×nh h×nh nãi trªn dï sao còng cã thÓ kh«ng cã vinh dù quen biÕt c¸ nh©n «ng, tuy nghe ng­êi ta nãi rót ra kÕt luËn r»ng ng­êi ta cã thÓ ¸m chØ "b¹n chiÕn ®Êu cña M¸c" lµ t«i v× t«i kh«ng nhiÒu lêi ca tông tµi n¨ng nghÖ thuËt lín vµ toµn diÖn cña «ng. tr«ng thÊy, còng nh­ kh«ng nghe thÊy nãi ®Õn mét ng­êi nµo kh¸c ®­îc Niu-®gien-t¬ Nhê th­ cña BÕch-c¬ mµ chóng t«i ®­îc gÆp «ng. D­íi ®©y lµ bøc mêi ®Õn Pa-ri. §­¬ng nhiªn, «ng Ph«-gt¬ kh«ng thÓ biÕt r»ng t«i ch­a bao giê tiÕp xóc- th­ cña "b¹n chiÕn ®Êu" cña t«i göi cho t«i. trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp - víi Ngµi vµ cã thÓ sÏ vÜnh viÔn kh«ng ®­îc tiÕp xóc víi Ngµi, nÕu nh­ t«i kh«ng rêi chç ë sang Lu©n §«n, t¹i ®©y nhê c¬ héi ngÉu nhiªn mµ ®­îc "Lu©n §«n ngµy 17 X¾c-xÕch-xtrÝt, U-ãet Xan-t¬-ran, vinh dù lµm quen víi Ngµi vµ gia ®×nh kh¶ kÝnh cña Ngµi. Ngµy 14 th¸ng M­êi 1860. Xin göi tíi Ngµi vµ c¸c quý bµ trong gia ®×nh Ngµi lêi chµo nhiÖt thµnh. Ngµi M¸c th©n mÕn! H.C. Stª-kh¬" T«i vui lßng gi¶i thÝch cho Ngµi ®«i ®iÒu vÒ vÊn ®Ò Niu-®gien-t¬ (SÐc-van 4. Vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn Crª-me) ®­îc nh¾c tíi trong cuèn s¸ch nhá cña Ph«-gt¬ mµ Ngµi ®· cã nh· ý göi cho t«i mét sè ®o¹n trÝch. Th¸ng Ba 1853 t«i ®Õn Gi¬-ne-v¬ sau chuyÕn du lÞch ë I-ta-li-a trë Nh÷ng tin tøc mµ t«i dÉn ra trong ch­¬ng nµy vÒ ®¹i sø qu¸n vÒ. Còng gÇn kho¶ng thêi gian Êy, Niu-®gien-t¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬, t«i quen «ng ta trong Phæ ë Lu©n §«n vµ th­ tõ cña nã víi nhµ ®­¬ng côc Phæ ë lôc mét x­ëng in ®¸. BÊy giê t«i chØ võa míi lµm c«ng viÖc in ®¸, vµ v× Niu-®gien-t¬ cã ®Þa trong thêi gian diÔn ra vô ¸n ë Khuªn lµ dùa trªn b¶n tù thó nh÷ng hiÓu biÕt réng r·i trong c«ng viÖc nµy vµ lµ mét ng­êi rÊt sèt s¾ng, kiªn nghÞ, cÇn cï, nªn t«i chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña «ng ta lµ cïng lµm viÖc víi «ng ta ë mét x­ëng. Sù cña HiÕc-s¬ hiÖn ®ang ngåi ë nhµ tï H¨m-buèc do A.Vi-lÝch thuËt l¹i cña Ph«-gt¬ vÒ nh÷ng ©m m­u cña Niu-®gien-t¬ ë Gi¬-ne-v¬ gÇn phï hîp víi ®¨ng víi nhan ®Ò "N¹n nh©n cña ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp, b¶n biÖn ®iÒu mµ t«i nghe thÊy vÒ ©m m­u ®ã, nÕu nh­ bá qua sù phãng ®¹i quen thuéc cña c¸c hé cña Vin-hem HiÕc-s¬" 600 trªn tê "New-Yorker Criminal- t¸c gi¶ viÕt tiÓu phÈm hoÆc so¹n gi¶, nh÷ng tËp s¸ch nhá. Thµnh c«ng cùc kú kh«ng Zeitung" (th¸ng T­ 1853); HiÕc-s¬ lµ c«ng cô chÝnh cña trung uý ®¸ng kÓ. T«i chØ biÕt cã mét ng­êi trong bän Êy, mét thanh niªn hoµ nh· vµ cÇn cï c¶nh s¸t Gr©y-ph¬ vµ cña tªn mËt vô cña Gr©y-ph¬ lµ Phl¬-ry, nh­ng l¹i cùc kú nhÑ d¹; v× anh ta lµ mét trong nh÷ng nh©n vËt chñ yÕu nªn rÊt dÔ hiÓu ®­îc sù uû nhiÖm vµ d­íi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng tªn nµy, HiÕc- r»ng trong ®oµn ng­êi Êy N. lµ tÊt c¶, cßn nh÷ng ng­êi kh¸c chØ lµ nh÷ng thÝnh gi¶ hiÕu s¬ ®· dùng lªn tËp biªn b¶n gi¶ mµ Sti-b¬ ®­a ra trong vô ¸n kú mµ th«i. T«i tin ch¾c r»ng nh÷ng b¶n in ®¸ còng nh­ nh÷ng b¶n in ®ång ®· kh«ng nh÷ng ng­êi céng s¶n. ®­îc lµm ra, nh­ng nghe thÊy N. nãi vÒ nh÷ng viÖc nh­ vËy. Nh÷ng ng­êi quen cña t«i phÇn lín lµ ng­êi Gi¬-ne-v¬ vµ ng­êi I-ta-li-a. T«i biÕt r»ng sau nµy Ph«-gt¬ vµ nh÷ng "Bé ba trïm c¶nh s¸t - cã cè vÊn c¶nh s¸t Sti-b¬ ë Phæ, ngµi Cu-be-s¬ nµo ®ã ng­êi l­u vong §øc kh¸c, mµ t«i kh«ng quen biÕt, cho r»ng t«i lµ gi¸n ®iÖp. Nh­ng t«i ë ¸o vµ c¶nh s¸t tr­ëng Hun-tªn ë Brª-men cïng nhau theo dâi c¸c héi liªn hiÖp kh«ng lo l¾ng vÒ ®iÒu ®ã,- ch©n lý bao giê còng sÏ ph¬i bµy ra; thËm chÝ t«i kh«ng tr¸ch §øc" (trong thêi gian cã cuéc triÓn l·m c«ng nghiÖp). HiÕc-s¬ m« t¶ nh­ sau vÒ cuéc gÆp mÆt ®Çu tiªn cña m×nh víi hä, cÇn biÕt r»ng rÊt dÔ n¶y sinh ra sù hoµi nghi, v× kh«ng thiÕu g× gi¸n ®iÖp vµ kh«ng ph¶i bao giê còng dÔ nhËn biÕt chóng. T«i hÇu nh­ tin ch¾c r»ng Niu-®gien-t¬ kh«ng bÝ th­ ®¹i sø qu¸n ë Phæ ë Lu©n §«n An-bÐc-x¬, cuéc gÆp mÆt nµy trao ®æi th­ tõ víi ai ë Gi¬-ne-v¬ sau khi bÞ trôc xuÊt khái ®©y. VÒ sau t«i nhËn ®­îc hai
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2018 2019 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc së dÜ diÔn ra lµ v× «ng ta ngá ý phôc vô víi t­ c¸ch mouchard1*. m¹ng; nh­ng chØ cÇn ®i cïng anh ta lµ viÖc g× còng cã thÓ lµm ®­îc". Gr©y-ph¬ rêi Lu©n §«n mét thêi gian, vµ khi tõ biÖt HiÕc-s¬ "nãi th¼ng ra r»ng ngµi S¸c-l¬ míi "C¸c cuéc gÆp mÆt mµ ®¹i sø qu¸n Phæ ë Lu©n §«n chØ ®Þnh cho c¸c nh©n viªn sÏ th­êng xuyªn hµnh ®éng theo sù uû nhiÖm cña «ng ta, r»ng t«i cã thÓ hoµn toµn bÝ mËt cña hä, ®· diÔn ra t¹i mét ®Þa ®iÓm thÝch hîp víi viÖc ®ã. Qu¸n r­îu "Gµ yªn trÝ tin ë anh ta, mÆc dï cã c¸i t«i thÊy l¹ lïng; t«i kh«ng nªn ng¹i ngïng vÒ ®iÒu trèng", phè PhlÝt, qu¸n Tªm-p¬, Ýt thu hót sù chó ý cña mäi ng­êi, nªn nÕu nh­ con ®ã. §Ó lµm s¸ng tá h¬n, «ng ta nãi thªm: "Néi c¸c cã khi cÇn c¸i nµy hoÆc c¸i kh¸c; gµ trèng vµng víi biÓn ®Ò tªn hiÖu kh«ng chØ lèi vµo th× ng­êi kh«ng chuyªn t©m ®iÒu chñ yÕu lµ c¸c v¨n kiÖn; nÕu nh­ kh«ng kiÕm ®­îc chóng th× ph¶i t×m c¸ch nµo t×m nã khã bÒ ph¸t hiÖn ®­îc. Qua lèi ®i hÑp, t«i vµo bªn trong qu¸n r­îu Anh cæ ®ã ®Ó gióp nçi khæ ®ã!"". x­a Êy, vµ khi t«i hái vÒ «ng S¸c-l¬ th× cã mét ngµi th©n h×nh ch¾c nÞch ra m¾t t«i HiÕc-s¬ kÓ tiÕp r»ng S¸c-l¬ cuèi cïng lµ Phl¬-ry, víi c¸i tªn kÓ trªn, «ng ta mØm c­êi dÔ mÕn, hÖt nh­ chóng t«i ®· quen biÕt nhau tõ " tr­íc kia lµm c«ng t¸c ph¸t hµnh cña tê "Dresdner Zeitung", lµ tê b¸o l©u. VÞ ®¹i diÖn Êy cña ®¹i sø qu¸n tá ra rÊt vui tÝnh, vµ r­îu c«-nh¾c pha n­íc ®· xuÊt b¶n do L.VÝt-tÝch chñ biªn. ë Ba-®en, dùa vµo giÊy giíi thiÖu kiÕm ®­îc ë n©ng cao t©m tr¹ng Êy, nªn «ng ta d­êng nh­ nhÊt thêi quªn mÊt môc ®Ých cña cuéc D¾c-den, «ng ta ®­îc chÝnh phñ l©m thêi ph¸i ®Õn Pphan-x¬, ®Ó tiÕn hµnh ë gÆp gì cña chóng t«i. ¤ng S¸c-l¬, hoÆc nh­ «ng tù giíi thiÖu ngay quý danh thËt cña ®©y c«ng t¸c tæ chøc d©n qu©n v.v.. Khi ng­êi Phæ tiÕn vµo C¸c-l¬-xru-ª «ng ta «ng lµ bÝ th­ sø qu¸n An-bÐc-x¬, tr­íc hÕt gi¶i thÝch cho t«i r»ng «ng ta vèn kh«ng bÞ b¾t lµm tï binh v.v.. Cuèi n¨m 1850 hoÆc ®Çu n¨m 1851, «ng ta l¹i ®ét nhiªn liªn quan g× ®Õn c«ng viÖc cña c¶nh s¸t, nh­ng s½n sµng nhËn lµm trung gian Cuéc xuÊt hiÖn ë Lu©n §«n. ë ®©y, ngay tõ ®Çu «ng ta ®· lÊy hä lµ §¬ Phl¬-ry vµ víi gÆp mÆt thø hai lµ t¹i phßng ë lóc ®ã cña «ng ta, phè Bru-Ðc, sè 39, c«ng viªn G«n- tªn hä Êy «ng ta ®· trµ trén vµo nh÷ng ng­êi l­u vong, Ýt ra nh×n bÒ ngoµi «ng ®en; ë ®©y lÇn ®Çu tiªn t«i quen biÕt trung uý c¶nh s¸t Gr©y-ph¬. §ã lµ mét con ng­êi ta sèng rÊt khã kh¨n. ¤ng ta sèng cïng víi hä trong tr¹i l­u vong do Uû ban thuéc mÉu thuÇn tuý c¶nh s¸t, ng­êi tÇm th­íc, tãc ®en, víi bé r©u cïng mÇu c¾t tØa l­u vong x©y dùng vµ nhËn sù cøu tÕ. §Çu mïa hÌ n¨m 1851, ®êi sèng cña «ng par ordre1* - ria ë m«i ¨n liÒn víi bé r©u quai nãn - vµ c»m nh½n nhôi. M¾t «ng ta ®ét nhiªn ®­îc c¶i thiÖn, «ng ta dän sang ë mét buång kh¸ tèt vµ cuèi n¨m ta kh«ng ¸nh lªn mét chót trÝ tuÖ nµo, l¹i tá ra rÊt c¨ng th¼ng do th­êng xuyªn tiÕp ®ã kÕt h«n víi con g¸i cña mét kü s­ ng­êi Anh. VÒ sau chóng t«i gÆp «ng ta lµm xóc víi bän bÞp bîm vµ bän mãc tói «ng Gr©y-ph¬ ban ®Çu còng tù giíi thiÖu víi mËt th¸m ë Pa-ri Hä thËt cña «ng ta lµ Crau-d¬; «ng ta lµ con cña ng­êi thî ®¸nh t«i bÝ danh cña «ng Êy, gièng nh­ «ng An-bÐc-x¬ lµ ngµi S¸c-l¬. Nh­ng ngµi S¸c-l¬ giÇy Crau-d¬ mµ 15-18 n¨m tr­íc ®©y ®· bÞ xö tö ë §re-x®en cïng víi B¾c-hèp vµ míi Ýt ra nghiªm tóc h¬n; xem ra «ng cho r»ng tr­íc hÕt cÇn kiÓm tra t«i Khi Bª-dª-lÐc trong vô giÕt b¸ t­íc phu nh©n Sem-bÐc-g¬ vµ c« hÇu cña bµ ë §re- x®en Phl¬-ry-Crau-d¬ th­êng kÓ víi t«i r»ng ngay tõ khi 14 tuæi «ng ta ®· lµm cuéc gÆp mÆt ®Çu tiªn cña chóng t«i kÕt thóc, «ng giao cho t«i nhiÖm vô th¶o mét viÖc cho c¸c chÝnh phñ". b¸o c¸o chÝnh x¸c víi «ng vÒ toµn bé ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi l­u vong c¸ch §©y chÝnh lµ nh©n vËt Phl¬-ri-Crau-d¬ mµ Sti-b¬ ®· chØ tªn m¹ng LÇn gÆp mÆt sau, «ng Gr©y-ph¬ giíi thiÖu víi t«i, nh­ c¸ch gäi cña «ng ta, vµ tuyªn bè t¹i phiªn toµ c«ng khai cña toµ ¸n Khuªn nh©n vËt "c¸nh tay ph¶i cña m×nh", vµ nh­ «ng ta nãi thªm, "tøc lµ mét trong nh÷ng mËt vô nµy lµ mËt th¸m cña Phæ trùc tiÕp d­íi quyÒn Gr©y-ph¬. Trong cña «ng ta". §ã lµ mét thanh niªn ng­êi cao, ¸o quÇn b¶nh bao, còng l¹i ®­îc giíi thiÖu víi t«i lµ ngµi S¸c-l¬; xem ra, tÊt c¶ c¶nh s¸t chÝnh trÞ ®Òu dïng bÝ danh Êy. "V¹ch trÇn vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n" t«i ®· nãi vÒ Phl¬-ry601. Nh­ vËy lµ hiÖn nay t«i ph¶i giao thiÖp víi ba ngµi S¸c-l¬. Nh­ng «ng S¸c-l¬ míi "Phl¬-ri, tuy kh«ng ph¶i lµ Phl¬ ®¬ Ma-ri [Fleur de Marie] ®Õn xem ra ®¸ng chó ý h¬n: theo lêi anh ta, "anh ta tr­íc ®©y còng lµ nhµ c¸ch trong ®¸m g¸i giang hå c¶nh s¸t, nh­ng vÉn lµ ®o¸ hoa1*, nã sÏ në _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - gi¸n ®iÖp 1) Fleur de lys (hoa huÖ) trong ng«n ng÷ d©n gian Ph¸p ®­îc dïng ®Ó 1* - theo kiÓu quan chøc chØ nh÷ng ch÷ c¸i T.F (travaux forcÐs-c«ng viÖc cña tï khæ sai) ®­îc x¨m
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2020 2021 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ra, tuy chØ lµ hoa fleurs-de-lys1)". víi t­ c¸ch bÝ th­ cña mét liªn minh c¸ch m¹ng ë Xt¬-ra-xbuèc vµ Khuªn,- SmÝt Êy kh«ng ph¶i ai kh¸c mµ chÝnh lµ ngµi §¬ Phl¬-ri Kh«ng nghi ngê g× n÷a, §iÒu ®ã ®· diÔn ra trªn møc ®é nhÊt ®Þnh. MÊy th¸ng sau vô Phl¬-ry lµ mËt th¸m duy nhÊt cña c¬ quan mËt th¸m Phæ ë Lu©n §«n vµ tÊt c¶ ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn, Phl¬-ry bÞ xö mÊy n¨m hulks2* nh÷ng ®Ò nghÞ ®­îc ®Ò xuÊt víi ®¹i sø qu¸n Phæ ®Òu qua bµn tay cña «ng ta ë Anh trong mét vô gi¶ m¹o. C¸c ngµi Gr©y-ph¬ vµ Sti-b¬ nhiÒu khi tin cËy ý kiÕn cña «ng ta". Ngµi Phl¬-ry "Víi t­ c¸ch c¸nh tay ph¶i cña trung uý c¶nh s¸t Gr©y-ph¬ - HiÕc-s¬ nãi tiÕp b¸o cho HiÕc-s¬: "Ngµi Gr©y-ph¬ ®· nãi víi «ng nªn hµnh ®éng nh­ thÕ nµo - "Khi Gr©y-ph¬ v¾ng mÆt, Phl¬-ry trùc tiÕp liªn hÖ víi ®¹i sø qu¸n Phæ". Côc c¶nh s¸t trung ­¬ng ë Phran-phuèc còng cã ý kiÕn r»ng tr­íc hÕt cÇn b¶o L iªn hÖ víi Phl¬-ry cã M¸c Roi-t¬, kÎ ®· ®¸nh c¾p th­ cña ¤- ®¶m sù tån t¹i cña c¶nh s¸t chÝnh trÞ, cßn nh­ chóng ta ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã b»ng thñ xvan-®¬ §Ýt-x¬ bÊy giê lµ ng­êi gi÷ hå s¬ l­u cña liªn minh S¸p- ®o¹n nµo ®ã, th× lµ ®iÒu kh«ng quan träng, cuéc ©m m­u th¸ng ChÝn ë Pa-ri ®· lµ p¬- Vi-lÝch. mét b­íc ®i theo h­íng ®ã". Gr©y-ph¬ trë vÒ Lu©n §«n, tá ý hµi lßng vÒ c«ng t¸c cña HiÕc- "Sti-b¬"- HiÕc-s¬ nãi: "nhê mËt th¸m cña Ha-d¬-phen, c«ng sø Phæ ë Pa-ri, s¬, nh­ng yªu cÇu nhiÒu h¬n, tøc lµ cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ tøc SÐc-van næi tiÕng xÊu xa, ®­îc biÕt vÒ nh÷ng th­ tõ mµ b¶n th©n SÐc-van viÕt göi "c¸c héi nghÞ bÝ mËt cña §ång minh thuéc ®¶ng cña M¸c". "Chóng ta ph¶i - vÞ Lu©n §«n, vµ th«ng qua Roi-t¬ mµ Sti-b¬ ®· t×m ra n¬i ®Ó th­ Êy, sau ®ã Phl¬-ry, trung uý c¶nh s¸t nãi khi kÕt thóc - µ tout prix1* cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ c¸c héi ®­îc Sti-b¬ uû th¸c vµ víi sù gióp ®ì cña Roi-t¬ ®· ®¸nh c¾p nh÷ng th­ Êy. §Êy nghÞ cña §ång minh; h·y tuú ý lµm viÖc ®ã, nh­ng kh«ng bao giê ®­îc v­ît giíi chÝnh lµ nh÷ng bøc th­ bÞ ®¸nh c¾p mµ «ng Sti-b¬ ®· kh«ng ng¹i ngïng c«ng h¹n cña tÝnh x¸c thùc, b¶n th©n t«i qu¸ bËn rén. ¤ng §¬ Phl¬-ry sÏ thay mÆt t«i lµm viÖc víi anh". khai c«ng bè lµm b»ng chøng tr­íc toµ ¸n båi thÈm ë Khuªn, coi ®ã lµ "nh÷ng T heo lêi HiÕc-s¬, Gr©y-ph¬ bÊy giê ®ang bËn viÖc trao ®æi th­ Mïa thu n¨m 1851 Phl¬-ry ë Pa-ri cïng víi Gr©y-ph¬ vµ Sti- bøc th­ cã thËt" tõ víi M«-pa qua §¬-la-èt- §uy-prª lµm trung gian, ®Ó bè trÝ b¬, tr­íc ®ã, Sti-b¬ - q ua sù m«i giíi cña b¸ t­íc Ha-d¬-phen- ®· b¾t liªn l¹c ®­îc ë ®©y víi SÐc-van Êy, hoÆc nãi ®óng h¬n, víi I-«-dÐp Crª-m¬, Sti-b¬ hy väng cuéc v­ît ngôc gi¶ cña SÐc-van vµ Ghi-pe-rÝch khái nhµ tï Xanh nhê con ng­êi nµy cã thÓ dùng lªn mét vô ©m m­u. Nh»m môc ®Ých ®ã, c¸c «ng Pª-la-gi¬. Do HiÕc-s¬ kh¼ng ®Þnh r»ng Sti-b¬, Gr©y-ph¬, Phl¬-ry còng nh­ hai nh©n viªn mËt vô kh¸c, lµ BÕch-c¬-man1) "M¸c kh«ng thµnh lËp Héi liªn hiÖp trung ­¬ng míi nµo cña §ång minh ë vµ D«m-me, ®· më cuéc th¶o luËn ë Pa-ri víi tªn gi¸n ®iÖp Ph¸p næi tiÕng L uy- Lu©n §«n... Gr©y-ph¬ bµn ®Þnh víi Phl¬-ri r»ng trong t×nh h×nh ®ã chóng ta t¹m xiªng §¬-la-èt (lÊy hä lµ §uy-prª) vµ trao cho SÐc-van nh÷ng chØ thÞ t­¬ng øng, thêi tù m×nh so¹n th¶o c¸c b¸o c¸o vÒ c¸c héi nghÞ cña §ång minh; «ng ta, Gr©y- theo ®ã SÐc-van ph¶i bÞa ra th­ tõ cña m×nh. Phl¬-ry rÊt hay tá ý thÝch thó tr­íc _____________________________________________________________ mÆt t«i vÒ cuéc ®Êu tranh khiªu khÝch Êy gi÷a Sti-b¬ vµ SÐc-van; vµ nh©n vËt 1) Còng chÝnh nh©n vËt nµy ®· xuÊt hiÖn trong vô ¸n víi c¸i tªn ¸c-nim (Chó SmÝt xuÊt hiÖn trong mét hiÖp héi - do SÐc-van thµnh lËp theo lÖnh cña c¶nh s¸t- thÝch cña M¸c cho lÇn xuÊt b¶n n¨m 1875 t¸c phÈm "Sù phßng ngõa", phô lôc № 4 nµy ®­îc ®­a vµo lÇn xuÊt b¶n Êy lµm ®iÓm bæ sung). trªn th©n thÓ nh÷ng kÎ téi ph¹m. ( Chó thÝch cña ¡ng-ghen cho lÇn xuÊt B ©y giê vµ trong nhiÒu n¨m tiÕp theo, «ng ta lµ phãng viªn cña tê b¶n n¨m 1885 t¸c phÈm "Sù phßng ngõa". "Kölnische Zeitung". "Chó thÝch cña M¸c cho lÇn xuÊt b¶n n¨m 1885 t¸c phÈm "Sù phßng ngõa". 1* Ch¬i ch÷: "fleur" lµ hoa, Fleury lµ hä. 2* - lµm c«ng viÖc khæ sai trªn c¸c chiÕc tµu ®­îc trang bÞ lµm nhµ tï. 1* - b»ng bÊt cø gi¸ nµo
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2022 2023 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ph¬, tù ®¶m nhiÖm viÖc b¶o ®¶m tÝnh ®óng thùc cña nh÷ng v¨n kiÖn Êy, nªn nh÷ng nã. Nh­ng s¶n phÈm gi¶ nh­ thÕ còng ®­îc lµm ra víi nhan ®Ò Göi nh÷ng ng­êi ®iÒu mµ «ng ta ®Ò nghÞ dï sao còng ®­îc chÊp nhËn . con cña nh©n d©n ; t«i kh«ng biÕt, lÇn nµy th× «ng Gr©y-ph¬ g¸n nã cho ai. Sau ®ã, T hÕ lµ Phl¬-ry vµ HiÕc-s¬ b¾t tay vµo viÖc. Theo lêi HiÕc-s¬, trß xiÕc nµy ngõng l¹i, chñ yÕu v× nã ngèn mÊt nhiÒu tiÒn “néi dung” c¸c b¸o c¸o cña hä vÒ c¸c héi nghÞ bÝ mËt cña §ång Sau cuéc ch¹y trèn vê vÞt khái Pa-ri, SÐc-van ®Õn Lu©n §«n; ë minh do t«i triÖu tËp, ®©y ban ®Çu «ng ta lµm viÖc cho Gr©y-ph¬ víi sè tiÒn c«ng mçi tuÇn 1 pao xtÐc-linh 10 si-linh; lµ: tæ chøc c¸c cuéc th¶o luËn, kÕt n¹p nh÷ng héi viªn míi cña §ång minh, thµnh lËp c¸c chi bé míi ë n¬i nµo ®ã t¹i §øc, thµnh lËp tæ chøc míi nµo ®ã, nh­ng ®Ó ®æi l¹i, «ng ta ph¶i cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi l­u b¹n h÷u cña M¸c bÞ giam ë Khuªn lóc th× cã, lóc th× kh«ng cã hy väng ®­îc tr¶ tù do, vong §øc vµ Ph¸p . BÞ c«ng khai v¹ch mÆt trong Héi c«ng nh©n lµ mouchard vµ bÞ nhËn th­ tõ cña nh÷ng ng­êi nµy hoÆc ng­êi kh¸c v.v.. VÒ ®iÓm cuèi nµy Phl¬-ry th­êng l­u ý ®Õn nh÷ng ng­êi §øc ®· bÞ t×nh nghi do kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ chÝnh trÞ, khai trõ khái Héi nµy. hoÆc do hä ®· biÓu hiÖn b»ng c¸ch nµo ®ã tÝnh tÝch cùc vÒ chÝnh trÞ; nh­ng Phl¬-ry SÐc-van, do nh÷ng nguyªn nh©n hoµn toµn tù nhiªn, ®· m« t¶ nh÷ng ng­êi rÊt th­êng ph¶i nhê tíi sù gióp ®ì cña trÝ t­ëng t­îng, vµ khi Êy, trong §ång minh sÏ l­u vong §øc vµ c¬ quan b¸o chÝ cña hä lµ hoµn toµn kh«ng ®¸ng chó ý, v× vÒ mÆt xuÊt hiÖn nh÷ng héi viªn mµ tªn hä cã lÏ hoµn toµn kh«ng tån t¹i trªn thÕ gian nµy. nµy «ng ta ®· mÊt ®i mäi kh¶ n¨ng cung cÊp bÊt kú tin tøc nµo. Nh­ng «ng ta cung Nh­ng «ng Gr©y-ph¬ cho r»ng c¸c b¸o c¸o ®Òu tèt vµ cÇn so¹n th¶o ra chóng µ tout cÊp cho Gr©y-ph¬ b¸o c¸o vÒ ®¶ng c¸ch m¹ng kh«ng ph¶i §øc, trong b¸o c¸o nµy «ng ta v­ît c¶ Muyn-hau-den . prix. Mét phÇn nh÷ng b¸o c¸o Êy Phl¬-ry so¹n th¶o mét m×nh, nh­ng phÇn lín T iÕp ®ã HiÕc-s¬ quay l¹i vô ¸n Khuªn. tr­êng hîp t«i ph¶i gióp «ng ta, v× ngay nh÷ng sù ghi chÐp vôn vÆt «ng ta còng kh«ng viÕt ®­îc theo thÓ v¨n cÇn cã. Nh÷ng b¸o c¸o ®· ra ®êi nh­ vËy, cßn «ng Ng­êi ta ®· nhiÒu lÇn chÊt vÊn «ng Gr©y-ph¬ vÒ néi dung nh÷ng b¸o c¸o cña Gr©y-ph¬ ®· kh«ng hÒ do dù b¶o ®¶m tÝnh ®óng thùc cña chóng . §ång minh, do Phl¬-ry so¹n ra ®­îc sù uû nhiÖm cña «ng v× nh÷ng b¸o c¸o Êy cã HiÕc-s¬ kÓ tiÕp vÒ viÖc «ng ta vµ Phl¬-ry ®· ®Õn th¨m A. Ru- liªn quan ®Õn vô ¸n ë Khuªn... VÒ viÖc nµy ®· cã nh÷ng nhiÖm vô ®­îc Ên ®Þnh. g¬ ë Brai-t¬n vµ £-®u-a M©y-en (ký øc T«-bi) nh­ thÕ nµo vµ ®· Ch¼ng h¹n, cã mét lÇn M¸c ®· trao ®æi th­ tõ víi L¸t-xan theo ®Þa chØ qu¸n r­îu , vµ ngµi ch­ëng lý quèc gia muèn cã nh÷ng cuéc truy t×m t­¬ng øng... Yªu ®¸nh c¾p nh­ thÕ nµo th­ tõ vµ c¸c b¶n tin in ®¸ cña hä. Nh­ng cÇu cña vÞ ch­ëng lý quèc gia cµng tá ra ng©y th¬ khi «ng tá ý mong muèn ®­îc ch­a hÕt, Gr©y-ph¬- Phl¬-ry ®· thuª m¸y in ®¸ cña nhµ in Xtan- gi¶i thÝch chÝnh x¸c vÒ sù gióp ®ì tiÒn b¹c cña L¸t-xan ë §uýt-xen-®oãc-ph¬ cho b¬-ri ë PhÐt-tÐc-lai-n¬ vµ cïng víi HiÕc-s¬ lµm gi¶ c¸c tê “truyÒn Ruª-d¬ bÞ tï ë Khuªn... bëi v× sè tiÒn Êy t­ëng nh­ sù thùc ph¶i ®­îc göi tõ Lu©n ®¬n §«n . cÊp tiÕn”. ë chç nµy cã c¸i cho “nhµ d©n chñ” Ph.Xa-ben rót ra bµi Ch­¬ng III, phÇn 4, cã nh¾c tíi viÖc Phl¬-ry theo sù uû nhiÖm häc. H·y ®Ó «ng ta nghe: cña Hin-ken-®©y, ph¶i t×m kiÕm ë Lu©n §«n mét ng­êi sÏ thay mÆt cho nh©n chøng H1* bÞ mÊt tÝch tr­íc toµ ¸n båi thÈm ë Tê truyÒn ®¬n thø nhÊt do t«i (HiÕc-s¬) lµm ra, theo ®Ò nghÞ cña Phl¬-ry, Khuªn v.v.. Sau khi tr×nh bµy tØ mØ t×nh tiÕt nµy, HiÕc-s¬ nãi tiÕp: ®­îc gäi lµ göi giai cÊp v« s¶n n«ng th«n ; tê truyÒn ®¬n nµy ®· cã nhiÒu b¶n in tèt. Gr©y-ph¬ ®· göi nh÷ng tê truyÒn ®¬n ®ã ®i nh­ lµ nh÷ng truyÒn ®¬n cña §¶ng §ång thêi «ng Sti-b¬ ®ßi kú ®­îc Gr©y-ph¬ ph¶i ra søc kiÕm lÊy b¶n gèc c¸c cña M¸c, vµ ®Ó cho gièng thùc h¬n, «ng ta ®· thªm vµo nh÷ng b¸o c¸o cña c¸i gäi lµ _____________________________________________________________ nh÷ng héi nghÞ cña §ång minh - nh÷ng ng­êi b¸o c¸o ®­îc lµm gi¶ b»ng ph­¬ng ph¸p trªn - mÊy lêi vÒ viÖc ph©n ph¸t tê truyÒn ®¬n Êy ®Ó gi¶i thÝch nguån gèc cña 1* - Hau-p¬-t¬
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2024 2025 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc biªn b¶n héi nghÞ cña §ång minh mµ «ng ta ®· göi Phl¬-ri nãi r»ng nÕu cã trong g öi cho Tæng côc c¶nh s¸t ë BÐc-lin, nh­ng kh«ng ®­îc göi ®i BÐc-lin, mµ ®­îc tay nh©n lùc th× «ng ta cã thÓ th¶o ra biªn b¶n thùc thô. Nh­ng muèn thÕ th× cÇn cã göi cho quan chøc c¶nh s¸t G«n-hai-m¬, kh¸ch s¹n Phran-phuèc ë Khuªn , bót tÝch cña mÊy ng­êi b¹n cña M¸c. T «i lîi dông ý kiÕn ®ã vµ, vÒ phÝa m×nh, b¸c bá c ßn phong b× cña bøc th­ nµy t h× ®­îc göi ®Õn BÐc-lin víi mÈu giÊy cã ghi mÊy ®Ò nghÞ ®ã; Phl¬-ry chØ nªu l¹i vÊn ®Ò nµy mét lÇn n÷a, råi kh«ng nh¾c tíi n÷a. dßng ch÷: ¤ ng Sti-b¬ ë Khuªn sÏ tr×nh bµy t­êng tËn vÒ ý nghÜa viÖc nµy ... Kho¶ng thêi gian Êy, «ng Sti-b¬ ®ét nhiªn xuÊt hiÖn ë Khuªn mang theo biªn b¶n ¤ng Sti-b¬ kh«ng lîi dông bøc th­: «ng ta kh«ng thÓ lîi dông nã, v× «ng ta héi nghÞ cña Héi liªn hiÖp trung ­¬ng cña §ång minh häp t¹i Lu©n §«n... T«i cµng buéc ph¶i tõ bá toµn bé tËp biªn b¶n . ng¹c nhiªn khi nhËn thÊy trong c¸c ®o¹n trÝch yÕu biªn b¶n mµ c¸c b¸o ®­a tin ®· VÒ tËp biªn b¶n nµy, HiÕc-s¬ nãi r»ng: ®¨ng l¹i hÇu nh­ tõng ch÷ c¸c b¸o c¸o mµ Phl¬-ry lµm gi¶ theo sù uû nhiÖm cña ¤ng Sti-b¬ nãi (tr­íc toµ ¸n) r»ng tËp biªn b¶n nµy ®· n»m trong tay «ng ta Gr©y-ph¬. Nh­ vËy lµ «ng Gr©y-ph¬ hoÆc b¶n th©n «ng Sti-b¬ lµm gi¶ b»ng c¸ch hai tuÇn tr­íc ®©y vµ «ng ®· suy nghÜ kü tr­íc khi sö dông nã; «ng nãi tiÕp r»ng «ng nµo ®ã b¶n sao, v× c¸i gäi lµ b¶n gèc cña biªn b¶n gi¶ cã mang ch÷ ký, cßn biªn b¶n nhËn nã tõ tay ng­êi ®­a tin tªn lµ Gr©y-ph¬... VËy lµ Gr©y-ph¬ ®· ®em t¸c phÈm mµ Phl¬-ry ®­a ra th× ch­a hÒ cã ch÷ ký. VÒ hiÖn t­îng ®¸ng ng¹c nhiªn Êy, t«i chØ cña m×nh ®­a cho «ng ta, nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó c¸i ®ã ¨n khíp víi th­ cña «ng G«n- nghe thÊy chÝnh Phl¬-ry nãi r»ng: Sti-b¬ cã thÓ lµm ®­îc tÊt th¶y, c©u chuyÖn nµy ¤ng hai-m¬? ®­îc hoan h« nhiÖt liÖt! . G«n-hai-m¬ viÕt cho ®¹i sø qu¸n: TËp biªn b¶n ®­îc ®­a ra muén lµ chØ cèt ®Ó Khi Phl¬-ri biÕt r»ng “M¸c” ®­a ra toµ ¸n trÞ an Lu©n §«n ng¨n ngõa thµnh c«ng cña nh÷ng c©u chÊt vÊn cã thÓ cã vÒ tÝnh ®óng thùc cña nã ... b»ng chøng vÒ ch÷ ký thùc cña nh÷ng ng­êi ®· ký vµo biªn b¶n Thø s¸u, ngµy 29 th¸ng M­êi, «ng G«n-hai-m¬ ®Õn Lu©n §«n. VÊn ®Ò lµ «ng Sti-b¬ (LÝp-nÕch, Rinh-x¬, Un-m¬ v.v.) th× «ng ta viÕt bøc th­ sau: hiÓu r»ng kh«ng thÓ biÖn hé cho tÝnh ®óng thùc cña tËp biªn b¶n; do ®ã «ng ta cö sø gi¶ ®i bµn b¹c t¹i chç víi Phl¬-ry vÒ vÊn ®Ò ®ã; vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra lµ liÖu cã thÓ b»ng KÝnh göi Tæng côc c¶nh s¸t tèi cao v­¬ng quèc ë BÐc-lin, Lu©n §«n, c¸ch nµo ®ã kiÕm ®­îc b»ng chøng vÒ tÝnh ®óng thùc ®ã. Cuéc th­¬ng l­îng kh«ng 2* d.d . M¸c vµ b¹n cña «ng ta ®Þnh chøng minh ch÷ ký ký trong biªn b¶n cña ®em l¹i kÕt qu¶ vµ kh«ng ®¹t ®­îc g× c¶, «ng ta ra ®i, ®Ó l¹i Phl¬-ri trong c¶nh tuyÖt §ång minh lµ gi¶ m¹o, chuÈn bÞ ®­a ra b»ng chøng t¹i ®©y vÒ ch÷ ký ®Ó ®­a ra väng: ®Ó kh«ng lµm mÊt thanh danh cña c¸c quan chøc c¶nh s¸t cao cÊp, trong t×nh toµ ¸n båi thÈm víi tÝnh c¸ch ch÷ ký ®óng thùc. BÊt cø ai am hiÓu luËt ph¸p h×nh ®· x¶y ra, Sti-b¬ quyÕt ®Þnh b¸n rÎ Phl¬-ry. Qua lêi tuyªn bè tiÕp ®ã kh«ng l©u Anh còng biÕt r»ng vÒ mÆt nµy nh÷ng luËt ph¸p Êy ®Òu cã thÓ bÞ xoay chuyÓn cña «ng Sti-b¬, t«i hiÓu r»ng ®ã lµ nguyªn nh©n cña sù lo sî cña Phl¬-ry. Trong t©m theo nhiÒu phÝa, r»ng ai b¶o ®¶m tÝnh ®óng thùc, th× vÒ thùc chÊt, b¶n th©n tr¹ng hoµn toµn buån phiÒn «ng Phl¬-ry ®· dïng ®Õn thñ ®o¹n cuèi cïng; «ng ta ®­a ng­êi ®ã kh«ng ®­a ra sù b¶o ®¶m thùc sù. Ng­êi cho tin tøc nµy kh«ng sî nãi t«i mét b¶n th¶o ®Ó c¨n cø vµo ®ã t«i ph¶i chÐp mét b¶n tuyªn bè vµ ký tªn LÝp-nÕch ra tªn m×nh ®èi víi sù viÖc mµ trong ®ã vÊn ®Ò lµ x¸c ®Þnh ch©n lý. B Õch-c¬, vµo ®ã, råi tuyªn thÖ tr­íc thÞ tr­ëng ë Lu©n §«n r»ng t«i lµ LÝp-nÕch... Phl¬-ry nãi phè Li-sphin, sè 4 ... Phl¬-ry biÕt ®Þa chØ cña nhµ l­u vong §øc BÕch-c¬ víi t«i r»ng nÐt ch÷ cña b¶n th¶o lµ cña ng­êi ®· viÕt tËp biªn b¶n, vµ «ng sèng cïng mét ng«i nhµ víi V i-lÝch, nªn sau nµy ng­êi ta cã thÓ dÔ nghi ngê G«n-hai-m¬ ®em nã (tõ Khuªn) tíi . Nh­ng nÕu nh­ «ng Sti-b¬ nhËn tËp biªn b¶n tõ Lu©n §«n qua ng­êi ®­a tin Gr©y-ph¬ th× lµm thÕ nµo «ng G«n-hai-m¬ l¹i cã thÓ Vi-lÝch, ®Þch thñ cña M¸c, lµ ng­êi viÕt th­... Phl¬-ry ®· phÊn khëi tr­íc vÒ ®em tõ Khuªn tíi b¶n th¶o cña ng­êi viÕt biªn b¶n gi¶ trong khi Gr©y-ph¬ ®· trë l¹i sù tai tiÕng tÊt sÏ ph¶i n¶y sinh tõ viÖc ®ã. ¤ng ta nghÜ r»ng bøc th­ ®­¬ng Lu©n §«n råi?... C¸i mµ Phl¬-ry ®­a cho t«i chØ gåm cã mÊy ch÷ vµ ch÷ ký... HiÕc-s¬ nhiªn sÏ ®­îc ®äc rÊt muén, cho nªn sù hoµi nghi vÒ tÝnh ®óng thùc cña nã sÏ sao chÐp nÐt bót cè hÕt søc chÝnh x¸c vµ dùng lªn b¶n tuyªn bè nãi r»ng ng­êi ký tªn chØ cã thÓ ®­îc gi¶i quyÕt khi vô ¸n ®· kÕt thóc... Th­ cã ch÷ ký cña BÕch-c¬ d­íi ®©y - LÝp-nÕch - nãi r»ng ch÷ ký cña «ng mµ M¸c vµ bÌ lò xin chøng thùc lµ ch÷ ký gi¶, vµ thõa nhËn ch÷ ký nµy cña «ng lµ duy nhÊt ®óng thùc. Lµm xong viÖc _____________________________________________________________ cña m×nh vµ cÇm trong tay b¶n th¶o (b¶n th¶o do Phl¬-ry chuyÓn cho «ng ta ®Ó sao 2* - de dato - nghÜa lµ: viÕt ngµy
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2026 2027 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc chÐp) - mµ may thay, hiÖn nay t«i cßn 5. Vu khèng gi÷ - t«i tr×nh bµy víi Phl¬-ry sù lo ng¹i cña t«i vµ kiªn quyÕt cù tuyÖt yªu cÇu cña «ng ta, ®iÒu nµy lµm cho «ng ta rÊt ®çi ng¹c nhiªn. Ban ®Çu «ng ta rÊt buån, nh­ng Khi vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn kÕt thóc, ng­êi ta råi nãi r»ng «ng ta ®Ých th©n ®i tuyªn thÖ... §Ó ch¾c ch¾n h¬n, «ng ta ®Þnh xin l·nh t¨ng c­êng gieo r¾c – ®Æc biÖt lµ trªn b¸o chÝ tiÕng §øc ë Mü. sù Phæ chøng thùc ch÷ ký cña m×nh, do ®ã tr­íc hÕt «ng ®Õn v¨n phßng cña luËt s­. T«i chê «ng ta t¹i mét qu¸n r­îu. Khi «ng ta trë l¹i, ch÷ ký cña «ng ta ®· ®­îc l·nh sù chøng nhËn, sau ®ã «ng ta ®Õn thÞ tr­ëng ®Ó chøng nhËn cã tuyªn thÖ. hiÖn cßn sèng; C¸c Nh­ng ë ®©y c«ng viÖc kh«ng tr«i ch¶y, «ng thÞ tr­ëng yªu cÇu nh÷ng ng­êi b¶o Crau-d¬ sinh ngµy 9 th¸ng Giªng 1824 ë Vai-n¬-bÐc-h«i-dÐc, gÇn C«-xvi-g¬, ®¶m kh¸c mµ Phl¬-ry kh«ng t×m ®­îc, vµ viÖc tuyªn thÖ thÊt b¹i... §ªm khuya t«i c¸ch §re-x®en kh«ng xa. Ngµy 1 th¸ng M­êi 1832 vµo häc ë tr­êng con em d©n cßn gÆp «ng §¬ Phl¬-ry mét lÇn n÷a- mµ lµ lÇn cuèi. §óng vµo ngµy ®ã «ng ta gÆp nghÌo ë §re-x®en, n¨m 1836 ®­îc nhËn vµo tr­êng må c«i ë An-t«n-st¸t, gÇn chuyÖn kh«ng vui khi ®äc thÊy trªn tê Kölnische Zeitung b¶n tuyªn bè cña «ng §re-x®en, n¨m 1840 chÞu lÔ kiªn tin. Sau ®ã anh ta vµo häc viÖc ë nhµ th­¬ng gia Sti-b¬ liªn quan ®Õn «ng ta! T«i biÕt r»ng Sti-b¬ kh«ng thÓ hµnh ®éng kh¸c ®­îc, nÕu «ng ta buéc ph¶i tù lµm mÊt thanh danh - «ng §¬ Phl¬-ry tù an ñi nh­ vËy víi Gru-l¬ ë §re-x®en, n¨m sau v× nhiÒu lÇn ¨n c¾p ®· bÞ toµ ¸n thµnh phè §re-x®en ®Çy ®ñ c¬ së triÕt lý... T¹i mét trong nh÷ng cuéc gÆp mÆt cuèi cïng cña chóng t«i, ®iÒu tra vµ kÕt ¸n tï, thêi gian t¹m giam tr­íc khi xö ®­îc tÝnh vµo thêi h¹n ngåi «ng §¬ Phl¬-ry nãi víi t«i r»ng: SÊm sÐt sÏ vang lªn ë BÐc-lin nÕu nh÷ng ng­êi ë tï. Khi ®­îc tha, anh ta kh«ng cã nghÒ nghiÖp g×, sèng víi mÑ. Th¸ng Ba 1842 anh Khuªn bÞ kÕt ¸n . ta l¹i bÞ b¾t, bÞ ®­a ra toµ vÒ téi bÎ kho¸ ¨n trém vµ bÞ xö bèn n¨m tï khæ sai. Nh÷ng cuéc gÆp mÆt cuèi cïng cña HiÕc-s¬ víi Phl¬-ry diÔn ra Ngµy 23 th¸ng M­êi 1846 anh ta ra tï, trë vÒ §re-x®en, ë ®©y anh ta giao du víi vµo cuèi th¸ng M­êi 1852; nh÷ng lêi tù thó cña HiÕc-s¬ ®­îc ghi lµ bän trém c¾p bÊt trÞ. VÒ sau anh ta ®­îc nhËn vµo Së thu nhËn tï nh©n ®­îc tha cuèi th¸ng M­êi mét 1852, cßn vµo cuèi th¸ng Ba 1853 th× “sÊm sÐt vµ ®­îc bè trÝ vµo lµm ë x­ëng thuèc l¸. ë ®©y anh ta lµm viÖc liªn tôc cho ®Õn ë BÐc-lin” (Vô ©m m­u cña La-®en-®oãc-ph¬)1) ®· vang lªn. th¸ng Ba 1848, tá ra biÕt ®iÒu. Nh­ng ch¼ng bao l©u ngay sau ®ã anh ta l¹i lao vµo t×nh tr¹ng kh«ng lao ®éng, b¾t ®Çu lui tíi c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ” (víi t­ c¸ch _____________________________________________________________ gi¸n ®iÖp cña chÝnh phñ, nh­ b¶n th©n anh ta nãi víi HiÕc-s¬ ë Lu©n §«n; xem 1) §èi víi phô lôc sè 4 trªn ®©y, do M¸c ®­a vµo lÇn xuÊt b¶n thø hai trªn kia). “§Çu n¨m 1849 anh ta trë thµnh ng­êi ph¸t hµnh b¸o “Dresdner cña Ên phÈm “V¹ch trÇn vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn” (1875), ¡ng- Zeitung” do nhµ v¨n theo xu h­íng céng hoµ E.L. VÝt-tÝch ng­êi §re-x®en vµ ghen ®· thªm ®o¹n d­íi ®©y trong lÇn xuÊt b¶n thø ba cña Ên phÈm “V¹ch hiÖn ®ang sèng ë Mü, lµm chñ biªn, th¸ng N¨m 1849 lµ ng­êi chØ huy trªn chiÕn trÇn” (1885): luü ë X«-phi-en-xt¬-r¸t trong thêi kú næ ra cuéc khëi nghÜa §re-x®en, vµ khi B¹n ®äc sÏ thÝch thó khi xem lêi nhËn xÐt cña chÝnh Sti-b¬ ®èi víi hai cuéc khëi nghÜa bÞ ®µn ¸p, anh ta ch¹y vÒ Ba-®en, ë ®©y vµo c¸c ngµy 10 vµ 23 tßng ph¹m cña m×nh lµ Phl¬-ry Crau-d¬ vµ HiÕc-s¬. VÒ tßng ph¹m thø nhÊt, th¸ng S¸u 1849 ®­îc ChÝnh phñ l©m thêi Ba-®en uû nhiÖm toµn quyÒn vÒ tæ “S¸ch ®en”602, (t.II, tr. 69) nãi nh­ sau: chøc d©n qu©n vµ tr­ng thu l­¬ng thùc cho nh÷ng ng­êi khëi nghÜa. Anh ta bÞ “№345 Crau-d¬. C¸c-l¬ Phri-®rÝch ¤-guýt ë §re-x®en, lµ con trai cña «ng qu©n Phæ b¾t lµm tï binh vµ ngµy 8 th¸ng M­êi 1849, ch¹y trèn khái Ra-st¸t” Phri-®rÝch (hoµn toµn gièng nh­ sau nµy SÐc-van “ch¹y trèn” khái Pa-ri. Nh­ng d­íi ®©y ¤-guýt Crau-®¬ - bÞ xö tö n¨m 1834 do tham gia giÕt b¸ t­íc phu nh©n S«n- míi lµ bã hoa c¶nh s¸t thùc sù- chí nªn quªn r»ng, ®iÒu nµy ®­îc c«ng bè trªn bÐc-g¬ ë b¸o chÝ hai n¨m sau khi xö vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn). “Theo tin tøc §re-x®en, tr­íc lµ qu¶n gia, sau ®ã” (sau khi bÞ xö tö?) “lµm ng­êi kinh doanh ®¨ng trªn tê “Pubhicist” BÐc-lin, sè 39, ngµy 15 th¸ng N¨m 1853, trÝch trong l­¬ng thùc, cña bµ qu¶ phô I-«-han Rª-din, mang hä thêi con g¸i lµ G«n-nÝt-x¬ cuèn “N¹n nh©n cña ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp” cña nh©n viªn b¸n hµng Vin-hem
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2028 2029 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ®· mÊt phÈm h¹nh th×, theo ý chóng t«i, im lÆng sÏ cã h¹i cho c«ng viÖc, cho nªn chóng t«i ph¸ vì sù im lÆng603”. nh÷ng lêi vu khèng kiÓu Ph«-gt¬ vÒ “sù bãc lét” cña t«i ®èi víi c«ng nh©n. MÊy ng­êi b¹n cña t«i sèng ë Mü- c¸c «ng V©y-®¬-mai-¬, b¸c sÜ A. Gia-c«-bi (b¸c sÜ hµnh nghÒ ë Niu Oãc, 6. ChiÕn tranh gi÷a chuét vµ Õch mét trong nh÷ng bÞ c¸o trong vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn) vµ A. Clót-x¬ (phôc vô ë Bé h¶i qu©n Mü t¹i Oa-sinh- T rong cuèn s¸ch nhá “HiÖp sÜ v.v.” mµ t«i ®· dÉn ra trªn kia, ë t¬n), ®· c«ng bè lêi b¸c bá tØ mØ- ghi râ: Niu Oãc ngµy 7 th¸ng trang 5 cã viÕt: M­êi “… Ngµy 20 th¸ng B¶y 1851 ®· thµnh lËp Héi cæ ®éng, cßn mét 1853- ®èi víi nh÷ng lêi hoang ®­êng ®ã, ®ång thêi chØ ra ngµy 27 th¸ng B¶y 1851 th× thµnh lËp C©u l¹c bé l­u vong §øc. r»ng t«i cã quyÒn lÆng thinh vÒ nh÷ng viÖc riªng cña m×nh, nÕu ChÝnh tõ ngµy ®ã… b¾t ®Çu cuéc ®Êu tranh gi÷a “Nh÷ng ng­êi vÊn ®Ò lµ tranh thñ thiÖn ý cña bän phi-li-xtanh. “Nh­ng khi ph¶i l­u vong” vµ “Nh÷ng nhµ cæ ®éng”, ®­îc tiÕn hµnh ë hai bªn bê ®­¬ng ®Çu víi crapule1*, bän phi-li-xtanh vµ bän v« c«ng råi nghÒ ®¹i d­¬ng – cuéc chiÕn tranh vÜ ®¹i gi÷a chuét vµ Õch. HiÕc-s¬ ë H¨m-buèc, xuÊt b¶n ë Niu Oãc” («i Sti-b¬, anh lµ mét thiªn thÇn cã dù ph¹m, còng nh­ chèng l¹i bän lµm giÊy b¹c gi¶. Víi t­ c¸ch gi¸n ®iÖp, anh ta c¶m!) “tõ cuèi n¨m 1850 hoÆc ®Çu n¨m 1851, Crau-d¬ xuÊt hiÖn ë Lu©n §«n ®· thùc hiÖn nh÷ng vô l õa dèi, l­êng g¹t, thËm chÝ nh÷ng vô gi¶ m¹o hÌn d­íi c¸i tªn S¸c-l¬ m¹t nhÊt, cÇn ph¶i ®Ò phßng anh ta c©u kÕt víi nh÷ng phÇn tö Êy, anh ta §¬ Phl¬-ry víi t­ c¸ch ng­êi l­u vong chÝnh trÞ. Ban ®Çu anh ta nghÌo tóng, thËm chÝ ®· l µm giÊy b¹c gi¶ t uång nh­ chØ ®Ó ®­îc th­ëng hËu hÜ nhê ph¸t nh­ng tõ n¨m 1851 ®êi sèng cña anh ta kh¸ lªn, sau khi anh ta ®­îc kÕt n¹p hiÖn víi nhµ ®­¬ng côc c¶nh s¸t viÖc lµm giÊy b¹c gi¶. Hai bªn” (bän lµm vµo §ång minh nh÷ng ng­êi céng s¶n” (sù kÕt n¹p do Sti-b¬ t­ëng t­îng ra) giÊy b¹c gi¶ lµ c¶nh s¸t vµ bän lµm giÊy b¹c gi¶ kh«ng ph¶i lµ c¶nh s¸t?) “anh ta b¾t ®Çu lµm ®Æc vô cña nhiÒu chÝnh phñ; nh­ng bÞ tè gi¸c lµ ®· dÝnh lÝu “dÇn dÇn ph¸t hiÖn ra ch©n t­íng anh ta”. Anh ta tõ Lu©n §«n chuyÓn vÒ vµo nhiÒu hµnh ®éng gian lËn”. H¨m-buèc, ë ®©y anh ta sèng rÊt tóng thiÕu”. Sti-b¬ ®· c¶m t¹ b¹n m×nh Phl¬-ri nh­ thÕ ®Êy, nh×n chung, nh­ ®· nãi Sti-b¬ ®· viÕt nh­ vËy vÒ hai tªn tay ch©n cña m×nh ë Lu©n §«n mµ “sù trªn kia, mÊy th¸ng sau vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn, Phl¬-ri ®· bÞ thµnh thùc vµ sù ®¸ng tin cËy” cña hä ®· ®­îc «ng ta kh«ng ngõng thÒ thèt xö mÊy n¨m tï khæ sai ë Lu©n §«n vÒ téi gian lËn. b¶o ®¶m. Tuy nhiªn, ®iÒu ®Æc biÖt lý thó lµ anh chµng ng­êi Phæ chuÈn mùc V Ò HiÕc-s¬ ®¸ng kÝnh th× còng ë ®©y, ë tr.58 ®· nãi r»ng: ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng cã kh¶ n¨ng nãi ra sù thËt thuÇn tuý. Anh ta hoµn “ №265. HiÕc-s¬, Vin-hem, nh©n viªn th­¬ng m¹i ë H¨m-buèc. Xem ra toµn kh«ng thÓ tù kiÒm chÕ ®Ó kh«ng ®­îc nh÷ng lêi dèi tr¸ tuy hoµn toµn «ng ta ®· kh«ng cã môc ®Ých” vµo gi÷a nh÷ng sù thùc ®óng thùc hoÆc gi¶ dèi lÊy trong tù nguyÖn ®Õn Lu©n §«n, chø kh«ng ph¶i víi t­ c¸ch ng­êi l­u vong” (®­a c¸c v¨n kiÖn. Dùa trªn nh÷ng b»ng chøng cña nh÷ng kÎ nãi dèi chuyªn ra lêi nãi dèi hoµn toµn kh«ng môc ®Ých ®ã ®Ó lµm g×? - cÇn biÕt r»ng G«n- nghiÖp Êy - mµ hiÖn nay sè l­îng chóng nhiÒu h¬n bao giê hÕt, - hµng hai-m¬ ®Þnh b¾t anh ta ë H¨m-buèc!). “ë ®©y anh ta ®i l¹i víi nh÷ng ng­êi tr¨m ng­êi ®· bÞ xö tï. §Êy chÝnh lµ c¸i mµ hiÖn nay ng­êi ta gäi lµ sù cøu l­u vong vµ tham gia §¶ng céng s¶n. Anh ta s¾m vai trß hai mÆt. Mét mÆt, v·n quèc gia. anh ta tham gia ho¹t ®éng cña ®¶ng c¸ch m¹ng, mÆt kh¸c, anh ta phôc vô c¸c chÝnh phñ trªn lôc ®Þa víi t­ c¸ch lµ gi¸n ®iÖp chèng l¹i c¸c chÝnh trÞ 1* - bän ®ª tiÖn ®ñ lo¹i
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2030 2031 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc chÝ Ýt còng lµ nhê tÝnh chÊt cùc kú gi¶n ®¬n. Gèt-phrÝt cho r»ng tæ Ai lµm cho chiÕc ®µn lia nho nhá nµy vang lªn chøc c¸ch m¹ng th× còng gièng nh­ x©y dùng ®­êng s¾t. MiÔn lµ T«i lÊy ë ®©u ra c¶ mét ngän th¸c nh÷ng lêi lµm phÊn chÊn lßng cã tiÒn th× trong tr­êng hîp nµy ta sÏ cã ®­êng s¾t, cßn trong ng­êi tr­êng hîp kia ta sÏ cã c¸ch m¹ng. Trong khi quèc d©n ph¶i mang §Ó cho t«i cã thÓ vÏ lªn b»ng mµu s¾c t­¬i s¸ng trong lßng m×nh kh¸t väng c¸ch m¹ng th× nh÷ng ng­êi tæ chøc c¸ch m¹ng ph¶i cã tiÒn mÆt trong tói, v× tÊt c¶ ®Òu tuú thuéc vµo Cuéc ®Êu tranh ch­a tõng thÊy trªn thÕ giíi nµy? "mét ®éi ngò nhá, vò trang tèt, ®­îc cung cÊp dåi dµo tiÒn b¹c". So víi trËn chiÕn ®Êu mµ sè phËn buéc t«i ph¶i ca h¸t §Êy, ngän giã träng th­¬ng ë Anh ®· ®­a thËm chÝ c¶ nh÷ng c¸i TÊt c¶ nh÷ng trËn ®¸nh tr­íc ®©y chØ lµ nh÷ng ®o¸ hoa trong yÕn ®Çu th«ng tôc ®Õn nh÷ng sù mß mÉm t­ t­ëng nh­ thÕ. V× ë ®©y tiÖc tÊt c¶ ®Òu ®­îc tiÕn hµnh nhê c¸c cæ phÇn, kÓ c¶ "public opinio"1*, nªn sao l¹i kh«ng lËp ra mét c«ng ty cæ phÇn "§Ó thóc ®Èy c¸ch V× r»ng tÊt c¶ nh÷ng ai cã tinh thÇn dòng c¶m tuyÖt vêi m¹ng"? §Òu tuèt kiÕm ra trong trËn chiÕn ®Êu vinh quang nµy. Trong mét cuéc gÆp mÆt c«ng khai víi C«-sót bÊy giê còng (B«i-¸c-®«. R«-lan si t×nh , bµi ca 27)604. ®ang lµm c«ng viÖc ¨n xin c¸ch m¹ng ë Hîp chóng quèc, Gèt- NhiÖm vô cña t«i tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ t­êng thuËt “cuéc phrÝt nãi rÊt v¨n vÎ r»ng: chiÕn ®Êu vinh quang ®ã”, còng nh­ tr×nh bµy tØ mØ “HiÖp nghÞ s¬ "ThËm chÝ nÒn tù do ®­îc ban tõ bµn tay trong s¹ch cña Ngµi, th­a nhµ chÊp bé vÒ hiÖp ­íc liªn minh” (®­îc ®¨ng verbotenus1* d ­íi nhan ®Ò chÝnh, ®èi víi t«i vÉn lµ mÈu b¸nh m× cøng mµ t«i lµm mÒm ®i b»ng n­íc m¾t cña Êy trªn tÊt c¶ c¸c b¸o chÝ b»ng tiÕng §øc ë Mü) ®· ®¹t ®­îc ngµy sù thÑn thïng cña m×nh". 13 th¸ng T¸m 1852 gi÷a Gèt-phrÝt Kin-ken thay mÆt Héi l­u V× vËy Gèt-phrÝt rÊt ch¨m chó quan s¸t tõng chiÕc r¨ng ë con vong, vµ A. Guª-g¬ thay mÆt §ång minh c¸ch m¹ng cña thÕ giíi ngùa ®­îc ban tÆng cho m×nh, ®· cam ®oan víi nhµ chÊp chÝnh Cò vµ Míi. T«i chØ nªu lªn r»ng toµn bé c¸c nghÞ sÜ l­u vong cña c¶ r»ng nÕu nh­ nhµ chÊp chÝnh dïng tay ph¶i ban cho «ng ta "c¸ch hai bªn ®Òu tham gia héi ho¸ trang, trõ mét sè Ýt (bÊy giê mçi ®¶ng m¹ng tõ ph­¬ng §«ng" th× «ng ta, Gèt-phrÝt, vÒ phÇn m×nh, sÏ ®Òu tr¸nh nh÷ng c¸i tªn ®¹i lo¹i nh­ C.Ph«-gt¬ chØ v× gi÷ thÓ dïng tay ph¶i ®Ó d©ng cho nhµ chÊp chÝnh "c¸ch m¹ng tõ ph­¬ng diÖn). T©y" ®Ó ®Òn ®¸p l¹i. B¶y n¨m sau, trªn tê "Hermann" do b¶n th©n Tinh hoa cña bän phi-li-xtanh §øc lµ Gèt-phrÝt Kin-ken khi «ng ta s¸ng lËp, còng «ng Gèt-phrÝt Êy nãi r»ng «ng ta lµ con kÕt thóc cuéc chu du mang tÝnh chÊt c¸ch m¹ng- vui vÎ vµ ¨n ng­êi nhÊt qu¸n hiÕm thÊy, «ng ta ®· tuyªn bè tr­íc toµ ¸n qu©n xin ë Hîp chóng quèc Mü, ®· bµy tá trong "Ghi chÐp vÒ kho¶n vay sù ë Ra-st¸t r»ng hoµng th©n nhiÕp chÝnh lµ hoµng ®Õ §øc, r»ng quèc d©n ë §øc ®Ó thóc ®Èy c¸ch m¹ng" cã ®Ò râ: En-mi-ra, bang «ng ta th­êng xuyªn theo c©u ch©m ng«n Êy. Niu Oãc, ngµy 22 th¸ng Hai 1852, – nh÷ng quan ®iÓm cã gi¸ trÞ, _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - nguyªn v¨n 1* - "d­ luËn x· héi"
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2032 2033 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc pao xtÐc-linh 5 si-linh, cßn phÇn cña §øc 9 p ao xtÐc-linh. Chi hÕt Mét trong ba nhµ chÊp chÝnh ban ®Çu vµ thñ quü c¸c kho¶n 584 pao xtÐc-linh 18 si-linh vµ 5 pen-ni gåm nh÷ng kho¶n sau: vay c¸ch m¹ng lµ b¸ t­íc ¤-xca Rai-sen-b¸c ®· c«ng bè b¶n lé phÝ cña Kin-ken vµ Hin-ghª-rt¬-n¬ - 220 pao xtÐc-linh; lé phÝ thanh to¸n tiÒn, ®Ò râ: Lu©n §«n, ngµy 8 th¸ng M­êi 1852, víi lêi cña nh÷ng ng­êi kh¸c - 54 pao xtÐc-linh; m¸y in ®¸ - 11 pao tuyªn bè r»ng «ng sÏ tõ bá c«ng viÖc vµ nãi thªm r»ng: "Dï sao t«i xtÐc-linh; in biªn lai t¹m thêi - 14 pao xtÐc-linh; b¶n tin in ®¸, còng kh«ng thÓ vµ sÏ kh«ng chuyÓn giao tiÒn cho «ng Kin-ken b­u phÝ v.v. - 106 pao xtÐc-linh 1 si-linh 6 pen-ni; chi theo chØ v.v.". §ång thêi «ng ®Ò nghÞ víi c¸c cæ ®«ng h·y cho ®æi biªn lai thÞ cña Kin-ken v.v. - 100 pao xtÐc-linh. vay nî t¹m thêi lÊy tiÒn mÆt ë quü. ¤ng nãi r»ng së dÜ «ng tõ bá Kho¶n tiÒn vay c¸ch m¹ng chØ cã 1.000 pao xtÐc-linh lµ sè chøc vô thñ quü lµ tiÒn mµ Gèt-phrÝt Kin-ken göi ë Ng©n hµng OÐt-min-xt¬ chuÈn "do t«i bÞ thóc ®Èy bëi nh÷ng lý do chÝnh trÞ vµ ph¸p lý Nh÷ng gi¶ ®Þnh mµ ý bÞ lµm kho¶n tiÒn ®Çu tiªn cho chÝnh phñ l©m thêi §øc s¾p ®­îc ®å vay nî dùa vµo, ®· tá ra cã c¨n cø x¸c ®¸ng. Sè tiÒn 20.000 ®«-la mµ muèn thùc thµnh lËp. Nh­ng vÉn kh«ng thÊy t¨m h¬i chÝnh phñ l©m thêi hiÖn th× chØ cã b¾t tay vµo vay nî, do ®ã ®· kh«ng thu ®­îc §Ò nghÞ ra t¹p chÝ ®Ó ®©u c¶! Xem ra n­íc §øc nghÜ r»ng 36 chÝnh phñ hiÖn cã lµ ®ñ cæ ®éng cho nh÷ng t­ t­ëng Êy ®· kh«ng ®­îc h­ëng øng. ChØ cã bän bÞp bîm ®èi víi nã råi. chÝnh trÞ hoÆc bän ®iªn rå vÒ c¸ch m¹ng míi cã thÓ cho r»ng t­ t­ëng vay nî hiÖn Mét sè kho¶n tiÒn vay ë Mü kh«ng r¬i vµo quü trung ­¬ng nay cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ cho r»ng lóc nµy cã thÓ sö dông tiÒn mét c¸ch c«ng Lu©n §«n, nh­ng ®· ®­îc, trong mét sè tr­êng hîp, sö dông theo b»ng nh­ nhau ®èi víi tÊt c¶ c¸c ph¸i, tøc lµ mét c¸ch kh«ng thiªn vÞ, thùc sù c¸ch tinh thÇn yªu n­íc, ch¼ng h¹n: 100 pao xtÐc-linh mµ Gèt-phrÝt m¹ng". Kin-ken chuyÓn cho «ng C¸c Blin-®¬ håi mïa xu©n n¨m 1858 ®Ó Nh­ng niÒm tin c¸ch m¹ng cña Gèt-phrÝt kh«ng dÔ dµng bÞ biÕn nh÷ng kho¶n tiÒn Êy thµnh "truyÒn ®¬n cÊp tiÕn" v.v.. lung lay nh­ vËy, «ng ta kiÕm ®­îc cho tr­êng hîp nµy mét "nghÞ quyÕt" lµm cho «ng ta cã thÓ tiÕp tôc c«ng viÖc d­íi mét chiªu bµi kh¸c. 7. LuËn chiÕn chèng pan-míc-xt¬n B¶n thanh to¸n cña Rai-sen-b¸c cã sù chØ dÉn ®¸ng quan t©m: V Ò nh÷ng kho¶n tiÒn"- «ng nãi- "mµ sau nµy c¸c uû ban ®· tr¶ kh«ng ph¶i SÐp-phin, Ca-un-xin-h«n, cho t«i, mµ cho ng­êi kh¸c, th× kh«ng nªn ®Ó ng­êi b¶o l·nh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ngµy 6 th¸ng N¨m 1856 chóng, vÒ ®iÒu nµy t«i yªu cÇu c¸c uû ban l­u ý khi ®æi biªn lai ra tiÒn mÆt vµ khi Th­a tiÕn sÜ! kÕt to¸n". Uû ban ngo¹i vô SÐp-phin uû nhiÖm cho t«i bµy tá víi Ngµi sù c¶m t¹ nhiÖt liÖt T heo compte rendu1* cña «ng nµy, c¸c kho¶n thu gåm cã 1.587 vÒ sù gióp ®ì lín lao cña Ngµi ®èi víi héi liªn hiÖp b»ng expose1* lçi l¹c cña Ngµi pao xtÐc-linh 6 si-linh 4 pen-ni, trong ®ã phÇn cña Lu©n §«n lµ 2 _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - b¶n thanh to¸n 1* - b¶n tr×nh bµy
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2034 2035 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc ®èi víi v¨n kiÖn vÒ C¸c-x¬, ®¨ng trªn tê "PeoplÐs Paper". ng­êi; thËm chÝ nh÷ng th­ tõ trao ®æi nh©n danh ®oµn thÓ th× trong phÇn lín tr­êng hîp ®oµn thÓ nµy còng hoµn toµn kh«ng ®­îc biÕt; nh­ng trong c¸c th­ tõ Xin h©n h¹nh, v.v.. V.Xai-pl¬-x¬, bÝ th­ ®ã bao Göi tiÕn sÜ C¸c M¸c2* giê còng nãi "®oµn thÓ chóng t«i" v.v.. Nh÷ng cuéc truy n· cña c¶nh s¸t mµ tÊt nhiªn diÔn ra sau ®ã vµ dùa trªn nh÷ng v¨n kiÖn b¾t ®­îc th× bao giê còng chÜa vµo toµn thÓ ®oµn thÓ v.v.." T¹i sao «ng C.Ph«-gt¬ kh«ng ®¨ng l¹i toµn bé bøc th­ mµ «ng ta dÉn ra trong 8. Tuyªn bè cña «ng A.SÐc-tx¬ v¨n kiÖn №7? T¹i sao «ng ta kh«ng "th¨m dß" c¸i nguån gèc mµ «ng ta xuÊt ph¸t tõ ®ã? ¤ng ta biÕt ®­îc dÔ dµng r»ng Héi gi¸o dôc c«ng nh©n Lu©n §«n tån t¹i ¤ng A.SÐc-tx¬, ng­êi mµ tõ nh÷ng n¨m ba m­¬i ®· tham gia c«ng khai ®· chØ ®Þnh, trong héi nghÞ c«ng khai, mét uû ban th«ng tin mµ t«i cã xøng ®¸ng vµo phong trµo c«ng nh©n, ®· tõ Lu©n §«n viÕt th­ vinh dù ®­îc cö vµo. NÕu «ng Ph«-gt¬ nãi vÒ nh÷ng vÞ th­ ký kh«ng ®­îc ai biÕt v.v. th× t«i rÊt vui vÎ trë thµnh ng­êi kh«ng bÞ «ng ta biÕt ®Õn, nh­ng t«i cã thÓ hµi cho t«i vµo ngµy 22 th¸ng T­ 1860: lßng nãi r»ng hµng ngµn c«ng nh©n §øc biÕt t«i, hä ®· nhËn ®­îc nh÷ng tri thøc "Th­a Ngµi! khoa häc ë nh÷ng ng­êi hiÖn «ng Ph«-gt¬ ®ang vu khèng. Thêi ®¹i ®· biÕn ®æi. T«i kh«ng thÓ kh«ng ph¶n kh¸ng mét ®iÓm cã liªn quan ®Õn c¸ nh©n t«i Thêi kú cña nh÷ng héi kÝn ®· qua råi. SÏ lµ ®iÒu phi lý nÕu nãi vÒ Héi liªn hiÖp bÝ trong nh÷ng lêi gi¶ dèi ghª tëm vµ nh÷ng lêi bÞa ®Æt vu khèng ®ª tiÖn cña tËp mËt hoÆc héi liªn hiÖp biÖt lËp khi mµ vÊn ®Ò ®­îc th¶o luËn c«ng khai ë Héi liªn s¸ch nhá cña Ph«-gt¬. §ã chÝnh lµ v¨n kiÖn №7 ®¨ng trong phô tr­¬ng cña hiÖp c«ng nh©n vµ mçi phiªn häp cña nã ®Òu cã ng­êi ngoµi tham dù víi t­ c¸ch lµ "Schweizer Hendels - Courier" sè 150, ra ngµy 2 th¸ng S¸u, trong ®ã, cã viÕt: kh¸ch. Nh÷ng bøc th­ do t«i ký ®­îc viÕt sao cho kh«ng ai cã thÓ v× chóng mµ bÞ "Chóng t«i biÕt r»ng hiÖn nay ë Lu©n §«n ®ang tiÕn hµnh nh÷ng b­íc ®i míi. rông mÊt mét sîi tãc nµo. §èi víi chóng t«i, nh÷ng c«ng nh©n §øc ë Lu©n §«n, th× Nh÷ng bøc th­ do A.S. ký tªn ®­îc göi tõ ®Êy ®i cho c¸c ®oµn thÓ vµ c¸c c¸ ®iÒu quan träng chØ lµ hiÓu ®­îc t©m tr¹ng cña ®oµn thÓ c«ng nh©n ë lôc ®Þa vµ nh©n v.v.". Nh÷ng "th­" Êy xem ra ®· cho «ng C.Ph«-gt¬ c¸i cí ®Ó viÕt ë mét s¸ng lËp mét tê b¸o b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n vµ ®Êu tranh víi bän båi chç kh¸c cña cuèn s¸ch cña «ng ta: "§Çu n¨m nay (1859) d­êng nh­ ®· xuÊt bót cña phe thï ®Þch. §­¬ng nhiªn, kh«ng mét c«ng nh©n §øc nµo nÈy ra ý nghÜ hiÖn m¶nh ®Êt míi cho c«ng t¸c cæ ®éng chÝnh trÞ. T×nh h×nh ®ã lËp tøc ®­îc hµnh ®éng cho mét B«-na-p¸c-t¬ nµo ®ã, ®iÒu nµy chØ cã mét Ph«-gt¬ nµo ®ã hoÆc lîi dông ®Ó ra søc l¹i giµnh lÊy mét sè ¶nh h­ëng. VÒ mÆt nµy, s¸ch l­îc nhiÒu nh÷ng kÎ cïng giuéc víi «ng ta lµ cã thÓ lµm ®­îc. Chóng t«i ghÐt chÕ ®é chuyªn n¨m nay vÉn kh«ng thay ®æi. Uû ban mµ - nh­ bµi h¸t cò th­êng h¸t "kh«ng chÕ ¸o ch¾c ch¾n lµ m·nh liÖt h¬n «ng Ph«-gt¬, nh­ng chóng t«i kh«ng mong ai biÕt g× c¶" ®· ph©n ph¸t, th«ng qua «ng chñ tÞch hoÆc bÝ th­ còng kh«ng ai muèn ®Ëp tan nã b»ng mét «ng vua chuyªn chÕ n­íc ngoµi. Mçi mét d©n téc ph¶i biÕt c¶, nh÷ng bøc th­ Êy v.v. vµ v.v.. Khi m¶nh ®Êt ®· ®­îc th¨m dß nh­ vËy, tù gi¶i phãng m×nh. ¤ng Ph«-gt¬ cho r»ng m×nh cã quyÒn dïng chÝnh nh÷ng thñ th× ë khu vùc nµy xuÊt hiÖn mÊy "ng­êi anh em lang thang", hä lËp tøc b¾t tay ®o¹n mµ viÖc chóng t«i sö dông chóng vµo cuéc ®Êu tranh chèng l¹i m­u kÕ cña vµo tæ chøc mét héi bÝ mËt. B¶n th©n ®oµn thÓ bÞ ng­êi ta chuÈn bÞ lµm mÊt danh «ng ta l¹i ®· bÞ «ng ta lªn ¸n lµ hµnh vi ph¹m téi, ®iÒu ®ã ch¼ng l¹ lïng hay sao? dù th× ch¼ng biÕt g× vÒ nh÷ng ©m m­u xuÊt ph¸t tõ c¸i héi riªng rÏ Êy cña mÊy NÕu nh­ «ng Ph«-gt¬ qu¶ quyÕt r»ng «ng ta kh«ng ¨n l­¬ng cña B«-na-p¸c-t¬, cßn _____________________________________________________________ sè tiÒn ®Ó s¸ng lËp tê b¸o th× chØ ®­îc nhËn tõ tay cña ph¸i d©n chñ, vµ «ng ta muèn dïng ®iÒu ®ã ®Ó thanh minh cho m×nh th× «ng ta, víi tÊt c¶ häc thøc cña 2* Trong nguyªn b¶n, th­ nµy ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Anh
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2036 2037 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc T h­a Ngµi! m×nh, lµm sao l¹i cã thÓ tá ra ngu xuÈn ®Õn nçi chØ trÝch vµ hoµi nghi nh÷ng c«ng nh©n quan t©m ®Õn h¹nh phóc cña tæ quèc m×nh vµ tiÕn hµnh tuyªn truyÒn cho H«m nay t«i ®­îc ngµi LÝp-nÕch cho biÕt Ngµi cã nh· ý ®Þnh cho chóng t«i sö viÖc ra b¸o? dông v¨n kiÖn t­ ph¸p vÒ tê truyÒn ®¬n chèng Ph«-gt¬ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn cña truyÒn ®¬n ®ã. T«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ Ngµi göi cho t«i hÕt søc Víi tÊt c¶ lßng kÝnh träng A.SÐc-tx¬" nhanh chãng v¨n kiÖn ®ã ®Ó chóng t«i cã thÓ c«ng bè trong phiªn toµ. §Ò nghÞ 9. Bµi cña Blin-®¬ trong tê "Free Press" Ngµi göi v¨n kiÖn Êy b»ng b­u kiÖn cã b¶o ®¶m vµ mäi chi phÝ t«i xin chÞu. Ngoµi ngµy 27 th¸ng N¨m 1859 ra, th­a Ngµi, ®¶ng tù do ®«i khi ®¸nh gi¸ kh«ng ®Çy ®ñ tê "Allgemeine Zeitung". Chóng t«i (Ban biªn The Grand Duke Constantine to be King of Hungary1* tËp) ®· ®øng v÷ng tr­íc tÊt c¶ mäi thö th¸ch gay go nhÊt vÒ lßng trung thµnh víi niÒm tin chÝnh trÞ cña m×nh. NÕu nh­ Ngµi suy xÐt kh«ng ph¶i c¨n cø vµo mét bµi c¸ biÖt nµo ®ã, mµ chØ lµ c¨n cø vµo toµn bé c«ng t¸c cña chóng t«i th× Ngµi sÏ tin A Correspondent, who encloses his card, writes as follows: - ch¾c r»ng kh«ng mét tê b¸o §øc nµo lµm viÖc kh«ng hÊp tÊp nh­ng bÒn bØ nh­ Sir, - Having been present at the last meeting in the Music Hall, I heard the chóng t«i v× sù thèng nhÊt vµ tù do, v× sù hïng c­êng vµ v¨n minh, v× tiÕn bé tinh statement made concerning the Grand-Duke Constantine. I am able to give you thÇn vµ vËt chÊt, v× sù n©ng cao ý thøc d©n téc vµ ®¹o ®øc cña nh©n d©n §øc, r»ng another fact: - kh«ng mét tê b¸o nµo trong c¸c tê b¸o §øc ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ lín h¬n chóng t«i. Ngµi ph¶i ph¸n xÐt ho¹t ®éng cña chóng t«i qua kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng So far back as last summer, Prince Jerome Napoleon detailed to some of his Êy. Mét lÇn n÷a t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ Ngµi chiÕu cè tho¶ m·n yªu cÇu cña t«i. confidants at Geneva a plan of attack against Austria, and prospective Víi tÊt c¶ sù kÝnh träng vµ hoµn toµn trung thµnh víi Ngµi rearrangement of the map of Europe. I know the name of a Swiss senator to whom be broached the subject. Prince Jerome, at that time, declared that, according to A u-xbuèc 16/10 the plan made, the G rand-Duke Constantine was to become King of Hungary. HÐc-man Oãc-ghÐt Bøc th­ thø hai viÕt cïng ngµy chØ lµ trÝch yÕu bøc th­ thø I know further of attempts made, in the beginning of the present year, to win nhÊt; nh­ ngµi Oãc-ghÐt nãi, nã "còng ®· ®­îc göi ®i do qu¸ thËn over to the Russo-Napoleonic scheme some of the exiled German Democrats, as träng"; bøc th­ nµy bao gåm còng vÉn yªu cÇu Êy vÒ viÖc "göi hÕt well as some influential Liberals in Germany. Large pecuniary advantages were søc nhanh chãng v¨n kiÖn vÒ nguån gèc cña tê truyÒn ®¬n næi held out to them as a bribe. I am glad to say that these offers were rejected with tiÕng chèng Ph«-gt¬ mµ - nh­ ngµi LÝp-nÕch viÕt - Ngµi cã nh· indignation. ý cho chóng t«i sö dông". 10. Th­ cña ngµi Oãc-ghÐt 11. Th«ng tri chèng C.Blin-®¬ ë ® ©y t«i chØ dÉn ra ®o¹n cuèi cña th«ng tri b»ng tiÕng Anh _____________________________________________________________ cña t«i chèng Blin-®¬ ngµy 4 th¸ng Hai 18601*. 1* Nh÷ng v¨n kiÖn b»ng tiÕng Anh mµ M¸c dÉn ra trong ch­¬ng nµy ®· _____________________________________________________________ ®­îc chÝnh «ng dÞch toµn bé trong c¸c ch­¬ng kh¸c, ë ®©y chØ in l¹i b»ng thø 1* Xem tËp nµy, tr. 900-902. tiÕng cña nguyªn b¶n; b¶n dÞch v¨n kiÖn nµy, xem tr. 614 tËp nµy.
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2038 2039 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc "Tr­íc khi cã biÖn ph¸p thªm n÷a, t«i muèn v¹ch mÆt nh÷ng kÎ ®· hiÓn nhiªn tiÕp tay cho Ph«-gt¬. Nh»m môc ®Ých ®ã, t«i T «i xin tuyªn bè r»ng: c«ng khai tuyªn bè r»ng lêi khai cña Blin-®¬ Vi-ª vµ H«-linh-g¬ Tê truyÒn ®¬n tiÕng §øc "Sù phßng ngõa" sau ®ã ®­îc ®¨ng trªn tê "Volk" nãi r»ng tê truyÒn ®¬n nÆc danh kh«ng in ë nhµ in H«-linh-g¬, sè (tê 3, phè Li-sphin, khu X«-h« - lµ sù cè t×nh bÞa ®Æt. Mét lµ, «ng b¸o tiÕng §øc bÊy giê xuÊt b¶n ë Lu©n §«n) sè 7, ngµy 18 th¸ng S¸u 1859 vµ ®­îc Phuª-ghe-l¬, mét trong nh÷ng thî s¾p ch÷ tr­íc ®©y lµm viÖc ë ®¨ng l¹i trªn tê "Allgemeine Zeitung" ë Au-xbuèc ("B¸o Au-xbuèc") lµ do «ng nhµ in H«-linh-g¬, s½n sµng tuyªn bè cã tuyªn thÖ r»ng tê truyÒn Phi-®ª-li-« ®¬n nµy ®· ® ­îc in ë nhµ in H«-linh-g¬, ®­îc viÕt víi nÐt ch÷ H«-linh-g¬, ë sè 3, phè Li-sphin, khu X«-h«, Lu©n §«n s¾p ch÷ mét phÇn; do t«i cña «ng Blin-®¬ vµ do chÝnh H«-linh-g¬ s¾p ch÷ mét phÇn. Hai lµ, s¾p ch÷ mét phÇn, bÊy giê t«i lµm viÖc ë nhµ in cña Phi-®ª-li-« H«-linh-g¬, tê b»ng thñ tôc t­ ph¸p cã thÓ chøng minh r»ng tê truyÒn ®¬n ®ã vµ truyÒn ®¬n nµy ®· ®­îc in t¹i nhµ in cña «ng Ph. H«-linh-g¬, 3, phè Li-sphin, khu bµi b¸o ®¨ng trªn tê "Volk" ®· ®­îc in b»ng cïng mét bé ch÷ in. X«-h«, Lu©n §«n; b¶n th¶o cña tê truyÒn ®¬n ®ã ®­îc viÕt b»ng nÐt ch÷ cña «ng Ba lµ, sÏ cã b»ng chøng cho thÊy r»ng Vi-ª kh«ng lµm viÖc ë nhµ C¸c-l¬ Blin-®¬, t«i ®· tr«ng thÊy «ng Ph. H«-linh-g¬ ®­a b¶n dËp thö cho «ng Vin-hem LÝp-nÕch, 14 phè in H«-linh-g¬ liªn tôc m­êi mét th¸ng vµ ®Æc biÖt kh«ng lµm viÖc SÐc, khu X«-h«, Lu©n §«n, nh­ thÕ nµo; ban ®Çu «ng Ph. H«-linh-g¬ ngËp ngõng ë ®ã vµo thêi gian in tê truyÒn ®¬n. Sau hÕt, cã thÓ ®­a ra nh÷ng kh«ng nh©n chøng mµ tr­íc mÆt hä b¶n th©n Vi-ª ®· thõa nhËn r»ng biÕt cã nªn ®­a b¶n dËp thö cho «ng V.LÝp-nÕch hay kh«ng, khi «ng V.LÝp-nÕch H«-linh-g¬ ®· thuyÕt phôc anh ta ký tªn vµo b¶n tuyªn bè hiÓn ®i råi th× «ng ta, «ng Ph. H«-linh-g¬ tá ý víi t«i vµ víi b¹n t«i lµ anh c«ng nh©n I. nhiªn lµ bÞa ®Æt ®­îc ®¨ng trªn "B¸o Au-xbuèc". C¨n cø vµo tÊt c¶ Ph. Vi-ª, lÊy lµm tiÕc r»ng ®· trao mÊt b¶n dËp thö. nh÷ng ®iÒu ®ã, t«i l¹i v¹ch mÆt C¸c-l¬ Blin-®¬ nãi trªn lµ kÎ cè Tuyªn bè t¹i toµ ¸n trÞ an t¹i phè B«i, quËn MÝt-xÕch, ngµy 11 th¸ng Hai 1860 t×nh nãi dèi. tr­íc mÆt t«i, quan toµ trÞ an thñ ®« T.Hen-ri. C ¸c M¸c" A. Phuª-ghe-l¬1* TrÝch b¸o "Times" ë Lu©n §«n, sè ra ngµy 3 th¸ng N¬i ®ãng dÊu. hai1* Vienna, January 30th - The Swiss Professor Vogt pretends to know that 13. Affidavit cña Vi-ª2* France will procure for Switzerland Faucigny, Chablais and the Genevese, the neutral provinces of Savoy, of the Grand Council of the Republic will let her have One of the first days of November last - I do not recollect the exact date - in the the free use of the Simplon. evening between nine and ten o'clock I was taken out of bed by Mr. F. Hollinger, in 12. Affidavit cña Phuª-ghe-l¬ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* Trong nguyªn b¶n, Affidavit cña Phuª-ghe-l¬ ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Anh. 1* B¶n dÞch, xem tr. 712 cña tËp nµy. 2* Xem b¶n dÞch, tr. 622-623 cña tËp nµy.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2040 2041 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc whose house I then lived, and by whom I was employed as compositor. He presented given the proofsheet out of his hands. to me a paper to the effect, that, during the preceding eleven months I had been Declared and signed by the said Johann Friedrich Wieche at the Police Court. continously employed by him, and that during all that time a certain German flysheet Bow Street, this 8th day of February, 1860, before me Th. Henry, Magistrate of the "Zur Warnung" (A Warning) had not been composed and printed in Mr. Hollinger's said court. Office, 3, Litchfield Street, Soho. In my perplexed state, and not aware of the L.S. Johann Friedrich Wiehe importance of the transaction, I complied with his wish, and copied, and signed the document. Mr. Hollinger promised me money, but I never received anything, During 14. TrÝch c¸c v¨n kiÖn tè tông that transaction Mr. Charles Blind, as my wife informed me at the time, was waiting in Mr. Hollinger's room. A few days later, Mrs. Hollinger called me down from dinner and led me into her husband's room, where I found Mr. Charles Blind alone. C hÝnh phñ l©m thêi. N­íc céng hoµ Ph¸p. Tù do, B×nh ®¼ng vµ B¸c ¸i. He presented me the same paper which Mr. Hollinger had prsented me before, and Thay mÆt nh©n d©n Ph¸p entreated me to write, and sign a second copy, as he wanted two, the one for himself, Pa-ri, ngµy 1 th¸ng Ba 1848 and the other for publication in the Press. He added that he would show himself grateful to me. I copied and signed again the paper. ¤ng M¸c dòng c¶m vµ chÝnh trùc! I herewith declare the truth of the above Statements and that: N­íc Céng hoµ Ph¸p lµ n¬i l¸nh n¹n cho tÊt c¶ nh÷ng ng­êi b¹n cña tù do. ChÕ ®é b¹o chóa ®· trôc xuÊt Ngµi, n­íc Ph¸p tù do l¹i më réng cöa cho Ngµi, cho 1) During the 11 months mentioned in the document I was for six weeks not Ngµi vµ cho tÊt c¶ nh÷ng ai ®Êu tranh cho sù nghiÖp thiªng liªng, cho sù nghiÖp employed by Mr. Hollinger, but by a Mr. Ermani. 2) I did not work in Mr. anh em cña tÊt c¶ c¸c d©n téc. TÊt c¶ ®¹i diÖn nµo cña ChÝnh phñ Ph¸p còng ®Òu Hollinger's Office just at that time when the flysheet: "Zur Warnung" (A ph¶i hiÓu chøc tr¸ch cña m×nh theo tinh thÇn ®ã. Xin göi lêi chµo vµ t×nh anh em. Warning) was published. 3) I heard at the time from Mr. Voegele, who then PhÐc-®i-n¨ng Phl«-c«ng, worked for Mr. Hollinger, that uû viªn chÝnh phñ l©m thêi1* he, Voegele, had, together with Mr. Hollinger himself, composed the flysheet in question, and that the manuscript was in Mr. Blind's handwriting. 4) The types of Bruy-xen, ngµy 19 th¸ng N¨m 1848 the pamphlet were still standing when I returned to Mr. Hollinger's service. I Ngµi M¸c th©n mÕn! myself broke them into columns for the reprint of the flysheet (or pamphlet) "Zur T«i rÊt hµi lßng ®­îc biÕt qua ng­êi b¹n cña chóng t«i lµ VÐc-th¬ r»ng Ngµi Warnung" (A Warning) in the German paper "Das Volk" published at London, by chuÈn bÞ xuÊt b¶n ë Khuªn "B¸o míi vïng Ranh" mµ kÕ ho¹ch ®· ®­îc b¹n chóng Mr. Fidelio Hollinger, 3, Litchfield Street, Soho. The flysheet appeared in No. 7, d. t«i trao cho t«i. CÇn lµm sao ®Ó tê b¸o Êy lµm cho chóng t«i ë BØ kÞp thêi biÕt ®­îc d. 18th June, 1859, of "Das Volk" (The People). 5) I saw Mr. Hollinger give to Mr. sù nghiÖp d©n chñ ë §øc, v× ë ®©y kh«ng thÓ biÕt ®iÒu g× ®¸ng tin cËy vÒ t×nh h×nh William Liebknecht, of 14. Church Street, Soho, London, the proofsheet of the ®ã qua "B¸o Khuªn", "Tæng B¸o" ë Au-xbuèc vµ c¸c tê b¸o quý téc §øc kh¸c mµ pamphlet "Zur Warnung", on which proofsheet Mr. Charles Blind with his own chóng t«i nhËn ®­îc ë Bruy-xen, còng nh­ qua tê "IndÐpendance belge" cña chóng hand corrected four or five mistakes, Mr. Hollinger hesitated at first giving the _____________________________________________________________ proofsheet to Mr. Liebknecht, and when Mr. Liebknecht had withdrawn, he, F. Hollinger, expressed to me and my fellow workman Voegele his regret for having 1* Trong nguyªn b¶n, th­ cña Phl«-c«ng ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Ph¸p.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2042 2043 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc t«i v× tÊt c¶ c¸c b¶n tin ®Òu chuyªn ®­îc viÕt theo quan ®iÓm lîi Ých cña giíi quý téc ®· kh«ng tr¶ lêi ngay c©u hái cña Ngµi. Lµm thÕ nµo ®­îc, cµng nhiÒu tuæi th× t­ s¶n cña chóng t«i. ¤ng VÐc-th¬ b¶o t«i r»ng «ng chuÈn bÞ ®Õn chê Ngµi ë Khuªn ng­êi ta cµng l­êi viÕt. Nh­ng t«i hy väng r»ng Ngµi tin r»ng t×nh c¶m cña t«i vµ ®Ó tham gia s¸ng lËp "B¸o míi vïng Ranh". ¤ng Êy ®· thay mÆt Ngµi høa víi t«i quan ®iÓm cña t«i kh«ng hÒ thay ®æi. T«i thÊy r»ng bøc th­ võa råi cña Ngµi lµ do göi b¸o Êy cho t«i, ®Ó ®æi lÊy tê "DÐbat social"605 mµ, vÒ phÇn m×nh, t«i sÏ göi cho ng­êi th­ ký t©m t×nh cña Ngµi, phu nh©n ®¸ng yªu cña Ngµi viÕt theo lêi Ngµi ®äc Ngµi. T«i còng rÊt muèn trao ®æi th­ tõ víi Ngµi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hai bµ M¸c vÉn ch­a quªn con ng­êi Èn sÜ giµ ë Bruy-xen. Mong bµ nhµ h·y nhËn lêi n­íc chóng ta. V× lîi Ých cña hai n­íc, cÇn lµm cho ng­êi BØ vµ ng­êi §øc kh«ng xa chµo kÝnh cÈn cña t«i. l¹ víi nhau, v× ë Ph¸p ®ang chuÈn bÞ nh÷ng sù kiÖn kh«ng tr¸nh khái ®Æt ra nh÷ng Ng­êi anh em th©n mÕn, xin h·y gi÷ g×n t×nh c¶m th©n ¸i cña Ngµi ®èi víi t«i. vÊn ®Ò ®ông ch¹m ®Õn hai n­íc chóng ta… T«i ®· tõ Pa-ri trë vÒ, ë ®©y t«i l­u l¹i Xin göi lêi chµo vµ t×nh anh em. kho¶ng m­êi ngµy, ra søc t×m hiÓu râ h¬n t×nh h×nh ë thñ ®« vÜ ®¹i Êy. Vµo cuèi thêi gian l­u l¹i ë ®ã, t«i ®· ®­îc chøng kiÕn sù s«i ®éng cña c¸c sù kiÖn ngµy 15 Lª-lª-ven1* th¸ng N¨m. ThËm chÝ t«i ®· tham dù phiªn häp cña Quèc héi, khi ®ã nh©n d©n ®· ïa vµo phßng häp… Quan s¸t lËp tr­êng cña nh©n d©n Pa-ri vµ nghe c¸c bµi diÔn thuyÕt cña c¸c nhµ ho¹t ®éng chñ yÕu ®­¬ng thêi cña n­íc Céng hoµ Ph¸p, t«i hiÓu Lu©n §«n, ngµy 11 th¸ng Hai 1860 r»ng trong t©m tr¹ng giai cÊp t­ s¶n sÏ xuÊt hiÖn sù ph¶n øng m·nh liÖt ®èi víi c¸c Sè 5, C¨m-brÝt-phlª-Ýt, Ken-xinh-t¬n sù kiÖn th¸ng Hai, "Kh«ng nghi ngê g× c¶, sù kiÖn ngµy 15 th¸ng N¨m sÏ ®Èy nhanh sù ph¶n øng ®ã. Mµ sù ph¶n øng nµy, kh«ng nghi ngê g× n÷a, sÏ rÊt nhanh chãng Ngµi M¸c th©n mÕn! dÉn tíi mét cuéc khëi nghÜa míi cña nh©n d©n… Ch¼ng bao l©u n÷a, n­íc Ph¸p sÏ T«i ®· ®äc nhiÒu bµi b¸o ®ª tiÖn chèng l¹i Ngµi trªn tê "National-Zeitung" vµ dïng tíi chiÕn tranh. Trong tr­êng hîp ®ã, ë ®©y vµ ë n¬i ngµi, chóng ta ph¶i nghÜ t«i hÕt søc kinh ng¹c tr­íc sù bÞa ®Æt ¸c ý cña t¸c gi¶ nh÷ng bµi Êy. T«i cho r»ng ®Õn hµnh ®éng chung cña chóng ta. NÕu chiÕn tranh b¾t ®Çu víi I-ta-li-a th× chóng nghÜa vô cña mçi ng­êi biÕt Ngµi- cho dï nh÷ng b»ng chøng nh­ vËy lµ thõa lµ ta sÏ cã thêi gian t¹m nghØ… N h­ng nÕu chiÕn tranh lËp tøc chÜa vµo c¸c n­íc ®¸nh gi¸ xøng ®¸ng nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp, sù chÝnh trùc vµ sù v« t­ cña Ngµi. chóng ta th× t«i cßn ch­a biÕt chóng t«i sÏ ph¶i lµm g×, vµ trong tr­êng hîp ®ã §èi víi t«i, nghÜa vô ®ã l¹i gÊp ®«i: t«i cßn nhí nhiÒu bµi b¸o mµ Ngµi viÕt hoµn chóng t«i sÏ cÇn ®Õn lêi khuyªn cña ng­êi §øc… Cßn giê ®©y vµo chñ nhËt nµy t«i toµn kh«ng lÊy thï lao trong nhiÒu n¨m cho t¹p chÝ nhá cña t«i "Notes to the sÏ ®­a in trªn tê "DÐbat social" vÒ sù ra m¾t s¾p tíi cña tê b¸o cña Ngµi… T«i ®Þnh People"606, råi cho "People's Paper", nh÷ng bµi b¸o ®ã rÊt quan träng ®èi víi sù ®i Lu©n §«n vµo cuèi th¸ng S¸u n¨m nay. NÕu Ngµi cã dÞp viÕt th­ cho b¹n bÌ cña nghiÖp cña nh©n d©n vµ hÕt søc quý gi¸ ®èi víi b¸o chÝ. Cho phÐp t«i hy väng r»ng Ngµi ë Lu©n §«n th× xin phiÒn Ngµi yªu cÇu hä h·y tiÕp ®ãn t«i. Xin göi tíi Ngµi lêi Ngµi sÏ trõng ph¹t nghiªm kh¾c bän ®· phØ b¸ng Ngµi mét c¸ch hÌn h¹ vµ nh¸t chµo nhiÖt thµnh. gan. Gi«-t¬-r¨ng, luËt s­1* Ngµi M¸c th©n mÕn cña t«i, xin h·y nhËn lÊy lêi ®oan ch¾c thµnh thùc nhÊt vÒ Bruy-xen, ngµy 10 th¸ng Hai 1860 sù trung thµnh cña t«i. Ngµi M¸c th©n mÕn! Ðc-ne-xt¬ Gi«n-x¬ Tõ rÊt l©u kh«ng nhËn ®­îc tin cña ngµi, t«i rÊt lÊy lµm hµi lßng ®äc bøc th­ võa råi cña Ngµi. Ngµi than phiÒn r»ng mäi viÖc ®­îc tiÕn hµnh hÕt søc chËm vµ t«i G öi tiÕn sÜ C¸c M¸c2* Niu Oãc, Ban biªn tËp "Tribune", ngµy 8 th¸ng Ba 1860 _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* Trong nguyªn b¶n, th­ cña Gi«-t¬-r¨ng ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Ph¸p. 1* Trong nguyªn b¶n, th­ cña Lª-lª-ven ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Ph¸p.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2044 2045 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc G öi tiÕn sÜ C¸c M¸c1* N gµi th©n mÕn! 15. C¸c cuèn s¸ch nhá cña §an-tiu §Ó tr¶ lêi yªu cÇu cña Ngµi t«i rÊt sung s­íng x¸c nhËn sù viÖc mµ c¸ nh©n t«i biÕt râ vÒ quan hÖ cña Ngµi víi c¸c xuÊt b¶n phÈm ë Mü. ChÝn n¨m tr­íc ®©y, t«i T «i ®· chØ râ, c¸c cuèn s¸ch nhá cña §an-tiu lµ nguån gèc mµ ®· mêi Ngµi céng t¸c víi "New-York Tribune" vµ tõ ®ã sù céng t¸c Êy kh«ng hÒ ngõng l¹i. Ngµi th­êng xuyªn viÕt bµi cho chóng t«i, theo t«i nhí, thËm chÝ kh«ng tõ ®ã §a-§a cña n­íc §øc thu nhËn ®­îc sù tinh th«ng cña m×nh gi¸n ®o¹n mét tuÇn nµo. Ngµi kh«ng nh÷ng lµ mét trong nh÷ng céng t¸c viªn quý trong lÜnh vùc lÞch sö thÕ giíi nãi chung vµ "ChÝnh s¸ch cøu thÕ gi¸ nhÊt, mµ cßn lµ mét céng t¸c viªn h­ëng nhuËn bót cao nhÊt cña tê b¸o chóng cña Na-p«-lª-«ng" nãi riªng. "ChÝnh s¸ch cøu thÕ cña Na-p«-lª- t«i. KhuyÕt ®iÓm duy nhÊt mµ t«i cã thÓ nhËn xÐt ë Ngµi lµ cã khi Ngµi tá ra cã c¶m «ng" lµ c©u nãi lÊy tõ mét trong nh÷ng bµi x· luËn gÇn ®©y cña t×nh qu¸ ­ §øc ®èi víi b¸o chÝ Mü. §iÒu ®ã ®· x¶y ra ®èi víi Nga còng nh­ ®èi víi "nhµ d©n chñ" Ph. Xa-ben. B¶n th©n ng­êi Ph¸p nghÜ vµ nhËn Ph¸p. Trong nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÕ ®é Nga hoµng vµ chñ nghÜa B«-na- thøc vÒ nh÷ng cuèn s¸ch nhá Êy nh­ thÕ nµo, – vÒ ®iÒu ®ã cã thÓ p¸c-t¬; cã khi t«i thÊy r»ng Ngµi tá ra qu¸ ­ thÝch thó vµ qu¸ ­ quan t©m ®Õn sù thèng nhÊt vµ nÒn ®éc lËp cña §øc. Cã lÏ ®iÒu ®ã biÓu hiÖn ®Æc biÖt næi bËt trong thÊy ®­îc qua ®o¹n trÝch sau ®©y tõ tê tuÇn b¸o Pari "Courier de vÊn ®Ò chiÕn tranh I-ta-li-a gÇn ®©y. T«i hoµn toµn ®ång ý víi Ngµi ë sù ®ång t×nh Dimanche", № 42, ngµy 14 th¸ng M­êi 1860: víi nh©n d©n I-ta-li-a; còng nh­ Ngµi, t«i rÊt Ýt tin vµo sù thµnh thùc cña hoµng ®Õ "VÒ t×nh h×nh lóc nµy xin quý vÞ h·y tuú ý cÇm lÊy m­êi cuèn s¸ch nhá vµ quý Ph¸p vµ, còng nh­ Ngµi, t«i Ýt tin r»ng cã thÓ chê ®îi ë «ng ta nÒn tù do cho I-ta-li-a vÞ sÏ thÊy r»ng chÝ Ýt chÝn cuèn trong sè ®ã ®· ®­îc nghÜ ra, so¹n th¶o vµ viÕt ra nh­ng t«i kh«ng cho r»ng §øc còng cã nh÷ng c¨n cø ®Ó lo ng¹i, nh­ Ngµi cïng bëi … ai? bëi c¸c nhµ tiÓu thuyÕt chuyªn nghiÖp, c¸c nhµ so¹n ca khóc, nh÷ng ng­êi nh÷ng nhµ yªu n­íc §øc kh¸c ®· nghÜ. viÕt nh÷ng ca kÞch ng¾n vµ nh÷ng ng­êi lµm t¹p dÞch ë nhµ thê! T«i ph¶i bæ sung r»ng trong tÊt c¶ c¸c bµi cña Ngµi ®· qua tay t«i, Ngµi bao Khi b¸o chÝ chØ b¾t ®Çu bµn vÒ cuéc héi ®µm bÝ mËt gi÷a c¸c c­êng quèc giê còng bµy tá sù quan t©m s©u s¾c nhÊt ®Õn h¹nh phóc vµ tiÕn bé cña c¸c giai cÊp ph­¬ng B¾c, vÒ Liªn minh thÇn th¸nh ®ang sèng l¹i, lµ lËp tøc cã mét nhµ viÕt ca cÇn lao vµ nhiÒu t¸c phÈm cña Ngµi trùc tiÕp bµn vÒ vÊn ®Ò Êy. khóc dÔ chÞu nµo ®ã chuyªn s¸ng t¸c c¸c ®iÖp khóc rÊt v¨n vÎ - thËm chÝ ®· cã thêi N¨m s¸u n¨m gÇn ®©y, t«i ®· nhiÒu lÇn lµm ng­êi trung gian chuyÓn c¸c bµi do - mang tinh thÇn rÊt tù do chñ nghÜa - ch¹y ®Õn «ng §an-tiu kh«ng thÓ tr¸nh khái Ngµi viÕt cho tê "Putman's Monthly"607, mét t¹p chÝ v¨n häc rÊt tÇm cì, còng nh­ vµ ®­a cho «ng ta cuèn s¸ch nhá sao chÐp l¹i mét c¸ch dµi dßng vµ tÇm th­êng c¸c cho "B¸ch khoa toµn th­ míi cña Mü" mµ t«i tham gia biªn tËp nã vµ Ngµi còng bµi v¨n cña «ng Gr¨ng-guy-l«, víi c¸i nhan ®Ò rÊt kªu "Liªn hîp". HoÆc ng­êi ta ®· göi mét sè bµi rÊt quan träng cho Ên phÈm nµy. sÏ c¶m thÊy r»ng liªn minh víi Anh kh«ng lµm cho «ng Li-mª-r¾c hµi lßng, vµ lËp tøc cã mét «ng S¸t-le nµo ®ã, - ng­êi ®· ®­îc th­ëng hu©n ch­¬ng Gri-g«-ri §¹i NÕu cÇn nh÷ng lêi gi¶i thÝch kh¸c th× t«i rÊt sung s­íng cung cÊp cho Ngµi. ®Õ, vµ nÕu xÐt ®o¸n theo v¨n phong th× cã thÓ lµ ng­êi lµm t¹p dÞch ë nhµ thê nµo Cßn giê ®©y t«i t¹m dõng bót vµ xin göi lêi trung thùc tíi Ngµi. ®ã, - ®· cho ®¨ng hoÆc ®¨ng l¹i b¶n b¸o c¸o dµi dßng vµ nùc c­êi "Téi ¸c vµ lÇm lçi cña Anh ®èi víi Ph¸p". T¸c gi¶ bµi "Cha ®ì ®Çu cña Ghin-ri" (Ðt-m«ng A-bu) 608 S¸c-l¬ A.§a-na ®· c¶m thÊy r»ng cÇn ph¶i khai s¸ng chóng ta vÒ nh÷ng bÝ mËt chÝnh trÞ cña chÕ ®é qu©n chñ Phæ, vµ tõ bÖ cao cña c¸c vô thÊt b¹i th¶m h¹i ë nhµ h¸t «ng ta ®· ®­a ra Chñ biªn "New-York Tribune" cho c¸c ViÖn ë BÐc-lin nh÷ng lêi khuyªn s¸ng suèt. Cã tin «ng ClÐc-vin dù ®Þnh trong thêi gian s¾p tíi ®©y sÏ gi¶i thÝch vÊn ®Ò kªnh Pa-na-ma lµ vÊn ®Ò ®· bÞ «ng _____________________________________________________________ 2* Trong nguyªn b¶n, th­ cña Gi«n-x¬ ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Anh. 1* Trong nguyªn b¶n th­ cña §a-na ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Anh.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2046 2047 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc Ben-li lµm rèi tung rèi mï, vµ kh«ng nghi ngê g× n÷a, mÊy ngµy sau cuéc héi kiÕn ®­îc coi lµ ®· viÕt xong, v× hiÖn nay trong cuèn s¸ch nhá chØ cã hai ®iÒu quan träng: cña c¸c nh©n vËt cao cÊp nhÊt vµo ngµy 21 th¸ng M­êi, th× trong tñ kÝnh cña tÊt c¶ tiªu ®Ò vµ quan hÖ cã thÓ cã gi÷a t¸c gi¶ vµ "c¸c nh©n vËt bÒ trªn". c¸c hiÖu s¸ch cña chóng ta sÏ xuÊt hiÖn cuèn s¸ch nhá mÇu hång rÊt ®Ñp, nhan ®Ò Sau tÊt c¶ ®iÒu ®ã liÖu cã cÇn ph¶i nãi vÒ gi¸ trÞ cña nh÷ng cuèn s¸ch nhá "Ký sù vÒ cuéc héi kiÕn V¸c-sa-va, do ®éi vò ba-lª cña ViÖn ca kÞch so¹n". mµ ng­êi ta ®ang nhÐt ®Çy cho chóng ta? Lóc nµo ®ã anh h·y dån hÕt sù dòng Sù x©m nhËp tho¹t nh×n kh«ng hiÓu ®­îc ®ã cña c¸c vÞ tiÓu thÇn v¨n häc vµo c¶m ®Ó ®äc tõ ®Çu chÝ cuèi nh÷ng cuèn s¸ch Êy, th× anh sÏ ng¹c nhiªn vÒ sù dèt lÜnh vùc chÝnh trÞ, ®­îc gi¶i thÝch b»ng nhiÒu nguyªn nh©n. ë ®©y chóng t«i chØ n¸t ch­a tõng thÊy, vÒ sù khinh suÊt kh«ng thÓ chÞu ®ùng næi, thËm chÝ vÒ sù sa bµn ®Õn mét nguyªn nh©n trùc tiÕp nhÊt vµ hiÓn nhiªn nhÊt. ®o¹ vÒ ®¹o ®øc mµ c¸c t¸c gi¶ nh÷ng cuèn s¸ch Êy béc lé ra. ë ®©y t«i kh«ng nãi vÒ nh÷ng t¸c gi¶ tÖ nhÊt trong sè hä… Mçi n¨m cµng lµm cho ta cói thÊp Trong t×nh h×nh suy tho¸i hÇu nh­ phæ biÕn cña trÝ tuÖ vµ t×nh c¶m, c¸c ngµi h¬n, mçi n¨m ®Òu béc Êy - nh÷ng ng­êi chuyªn lµm c¸i nghÒ ®¸ng buån lµ gi¶i trÝ cho c«ng chóng - lé triÖu chøng míi cña sù tho¸i ho¸ vÒ trÝ tuÖ, mçi n¨m ®Òu bæ sung sù nhôc nh· kh«ng biÕt lµm thÕ nµo ®Ó lay ®éng vµ thøc tØnh b¹n ®äc cña m×nh. Hä lÆp l¹i v¨n häc míi vµo nh÷ng kÎ mµ chóng ta thÊy ®á mÆt v× hæ thÑn. T×nh h×nh ®· ®i tíi kh«ng thay ®æi nh÷ng khóc h¸t hµi h­íc vµ nh÷ng giai tho¹i cò rÝch cña m×nh. B¶n møc lµ ngay c¶ nh÷ng ng­êi l¹c quan nhÊt cã khi còng b¾t ®Çu hoµi nghi ®èi víi th©n hä còng c¶m thÊy sù buån phiÒn, sù ®au khæ vµ sù ch¸n ng¸n nh­ nh÷ng ngµy mai vµ lo l¾ng tù hái r»ng: liÖu chóng ta cã tho¸t khái t×nh c¶nh ®ã kh«ng?"1*. ng­êi mµ hä ®Þnh gi¶i sÇu. ChÝnh v× vËy nªn khi ®· c¹n hÕt kh¶ n¨ng, trong nçi T rªn ®©y t«i ®· trÝch dÉn c©u nãi "ChÝnh s¸ch cøu thÕ cña Na- tuyÖt väng hä ®· lao vµo viÕt, ng­êi th× viÕt håi ký cña nh÷ng c« g¸i giang hå, ng­êi p«-lª-«ng", rót tõ b¸o "National – Zeitung" phãng viªn ë Pa-ri cña th× viÕt c¸c tËp s¸ch nhá vÒ ngo¹i giao. tê "Manchester Guardian"609 – mét tê b¸o næi tiÕng kh¾p n­íc Råi vµo mét buæi s¸ng ®Ñp trêi, mét nhµ phiªu l­u cÇm bót nµo ®ã «ng ta ch­a Anh vÒ sù chÝnh x¸c th­êng thÊy cña c¸c tin tøc cña nã – ®· ®­a bao giê nghiªm chØnh nghiªn cøu chÝnh trÞ lÊy mét giê, trong t©m hån kh«ng cã lÊy tin mét c¸ch kú l¹ vÒ sù viÖc lý thó sau ®©y: bãng d¸ng cña niÒm tin - bçng vïng lªn tù nhñ r»ng: "Ta ph¶i g©y n¸o ®éng! Ta ph¶i lµm g× ®©y ®Ó thu hót vÒ phÝa m×nh sù chó ý cña mäi ng­êi vÉn lÈn tr¸nh ta theo "Paris, November, 8… Louis Napoleon spends his gold in vain in supporting b¶n n¨ng? ViÕt tËp s¸ch nhá vÒ sù kiÖn Lª-«-ta hoÆc vÒ vÊn ®Ò ph­¬ng §«ng? Ph¬i such newspapers as the "National –Zeitung" (Lu-i – Na-p«-lª-«ng ®· uæng phÝ tiÒn bµy ra tr­íc thiªn h¹ ®ang ng¹c nhiªn nh÷ng bÝ mËt cña khuª phßng, n¬i mµ ta ch­a b¹c cña m×nh trong viÖc ñng hé nh÷ng tê b¸o nh­ "National–Zeitung") lui tíi bao giê, hay lµ nh÷ng bÝ mËt cña chÝnh s¸ch cña n­íc Nga lµ ®iÒu cµng xa l¹ ("Manchester Guardian" sè ra ngµy 12 th¸ng M­êi mét 1860). ®èi víi ta? BiÓu lé d­íi h×nh thøc v¨n xu«i cña V«n-te – nçi ®au khæ cña m×nh vÒ Song t«i cho r»ng ng­êi phãng viªn nµy – mµ nh×n chung lµ nh÷ng ng­êi ®µn bµ thanh danh bÞ b«i nhä, hay lµ biÓu lé d­íi h×nh thøc v¨n xu«i ng­êi rÊt th¹o tin – cña tê "Manchester Guardian" lÇn nµy ®· cña s¸ch phóc ©m sù ®au th­¬ng ®èi víi c¸c tÝn ®å gi¸o ph¸i Ma-r«ng bÊt h¹nh bÞ nhÇm. Nghe nãi, Ph. Xa-ben ®· ch¹y sang phe B«-na-p¸c-t¬ ®Ó bän Håi gi¸o cuång tÝn h·m h¹i vµ chÐm giÕt? ViÕt bµi ca tông c« Ri-ghen-b«-s¬ hay chøng minh r»ng «ng ta kh«ng bÞ ¸o mua chuéc. ChÝ Ýt th× tõ BÐc- lµ biÖn hé cho quyÒn lùc thÕ tôc cña gi¸o hoµng? T«i kiªn quyÕt lùa chän chÝnh trÞ. lin ng­êi ta ®· b¸o tin cho t«i biÕt nh­ vËy. Hoµn toµn gièng nh­ T«i biÕt c¸ch gi¶i trÝ cho b¹n ®äc cña m×nh b»ng c¸c quèc v­¬ng vµ hoµng ®Õ tèt h¬n nhiÒu lµ b»ng nh÷ng ng­êi ®µn bµ l¶ l¬i dÔ d·i". Nãi thÕ råi thµnh viªn ngoµi biªn chÕ trong Bµi ca §¬n-x¬! cña ®¸m nghÖ sÜ phãng ®·ng lôc läi trong tê "Moniteur" tha thÈn mÊy ngµy d­íi nh÷ng hµng cét cña Së giao dÞch, th¨m mÊy quan chøc vµ rót côc biÕt ®­îc ngän giã _____________________________________________________________ cña tÝnh hiÕu kú ë thñ ®« hoÆc cña t©m tr¹ng cung ®×nh thæi vÒ h­íng nµo. BÊy giê anh ta lùa chän tiªu ®Ò mµ ngän giã Êy cã thÓ thæi mét c¸ch thÝch ®¸ng, vµ anh ta h¸i 1* Trong nguyªn b¶n, ®o¹n trÝch trong bµi ®¨ng trªn "Courrier du ®­îc cµnh nguyÖt quÕ cña m×nh víi vÎ hµi lßng. Giê ®©y t¸c phÈm cña anh ta cã thÓ Dimanche", ®­îc dÉn ra b»ng tiÕng Ph¸p.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2048 2049 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc 16. Bæ sung B) C«-sót §o¹n trÝch d­íi ®©y trong b¶n ghi cuéc nãi chuyÖn víi C«-sót A ) C¸c Ph«-gt¬ vµ c«ng ty "Xi-m¨ng" ®· chøng minh hiÓn nhiªn r»ng C«-sót hiÓu rÊt râ r»ng Nga lµ mèi nguy chñ yÕu ®èi víi Hung-ga-ri. T¸c gi¶ cña b¶n ghi chÐp ®ã Trong khi ®ang in nh÷ng tê cuèi cïng, t«i ngÉu nhiªn ví ®­îc lµ mét trong nh÷ng nghÞ sÜ cÊp tiÕn cã tªn tuæi nhÊt cña House of "Stimmen der Zeit" sè ra th¸ng M­êi (1860). Ng­êi xuÊt b¶n tr­íc Commons2* hiÖn nay. ®©y cña tê b¸o cña c¸c nghÞ sÜ l­u vong "Deutsche Monatsschrift", "B¶n ghi cuéc nãi chuyÖn víi ngµi C «-sót tèi 30 th¸ng N¨m 1854 nghÜa lµ trªn møc ®é nhÊt ®Þnh lµ thñ tr­ëng v¨n häc cña "nhiÕp chÝnh ®Õ quèc l­u vong", A. C«-l¸t-chÕch, ®· nãi ë trang 37 vÒ ng­êi ViÖc quay trë l¹i ph¸p chÕ nghiªm ngÆt ë Hung-ga-ri («ng, tøc C «-sót, nãi), cã thÓ phôc håi liªn minh gi÷a Hung-ga-ri vµ ¸o sÏ c¶n trë Nga t×m ®­îc §ång minh b¹n cña m×nh C¸c Ph«-gt¬ nh­ sau: ë Hung-ga-ri. ¤ng (C«-sót) kh«ng hÒ ph¶n ®èi sù quay vÒ nÒn ph¸p chÕ. ¤ng s½n "C«ng ty cæ phÇn "Xi-m¨ng" ë Gi¬-ne-v¬, mµ ng­êi tham gia ban qu¶n trÞ sµng khuyªn ®ång bµo cña m×nh tiÕp nhËn mét c¸ch tin t­ëng sù kh«i phôc ®ã nÕu kh«ng ph¶i ai kh¸c mµ chÝnh lµ ngµi C ¸c Ph«-gt¬, ®­îc thµnh lËp n¨m 1857, thÕ mµ nh­ cã thÓ ®¹t ®­îc nã, vµ vÒ phÇn m×nh, sÏ kh«ng hÒ c¶n trë g× sù chuyÓn biÕn ®ã. ®Õn n¨m 1858 c¸c cæ ®«ng ®· kh«ng cßn lÊy mét xu vµ viªn ch­ëng lý ®· b¾t giam B¶n th©n «ng kh«ng cã ý ®Þnh trë vÒ Hung-ga-ri, v× kh«ng tin r»ng ¸o sÏ quay trë mét uû viªn cña ban qu¶n trÞ vÒ téi l­êng g¹t. §óng vµo lóc cã cuéc b¾t bí ®ã, ngµi vÒ víi nÒn ph¸p chÕ, trõ phi r¬i vµo t×nh tr¹ng bÊt ®¾c dÜ. ¤ng cho phÐp t«i nãi Ph«-gt¬ ®ang ë BÐc-n¬. Ngµi hÊp tÊp trë vÒ, ng­êi bÞ b¾t ®­îc tha, vô ¸n ®­îc kÕt r»ng ®Êy lµ quan ®iÓm cña «ng, r»ng nÕu cÇn th× «ng sÏ c«ng khai chøng thùc quan thóc "®Ó tr¸nh tai tiÕng" nh­ng c¸c cæ ®«ng mÊt s¹ch. Dùa vµo vÝ dô ®ã kh«ng thÓ ®iÓm ®ã, mÆc dÇu b¶n th©n «ng kh«ng ®­a ra kiÕn nghÞ g×, v× kh«ng mong ®îi r»ng nãi r»ng ë Gi¬-ne-v¬ tµi s¶n ®­îc b¶o vÖ ®Çy ®ñ vµ sù lÇm l¹c cña Ngµi C¸c Ph«-gt¬ ¸o tù nguyÖn tõ bá c¸c kÕ ho¹ch trung ­¬ng tËp quyÒn cæ truyÒn cña nã N¨m vÒ mÆt nµy cµng tá ra l¹ lïng, v× nh­ chóng t«i ®· nãi, «ng ta lµ mét trong nh÷ng uû 1848, lÏ ra cã thÓ «ng ®ång ý ph¸i qu©n ®éi Hung-ga-ri ®Ó ®Èy lïi cuéc c«ng kÝch viªn qu¶n trÞ cña C«ng ty nãi trªn; tuy nhiªn, ngay ë Ph¸p, trong nh÷ng vô ¸n t­¬ng cña ng­êi Pi-ª-m«ng (n¨m 1848, «ng C«-sót ®· ®i xa h¬n thÕ nhiÒu, b»ng bµi nãi tù ng­êi ta ®i t×m kÎ ph¹m téi ngay c¶ trong sè c¸c uû viªn qu¶n trÞ, tèng giam hä gay g¾t cña m×nh t¹i nghÞ viÖn ë PÐt «ng ta ®· ®¹t ®­îc viÖc ph¸i qu©n ®éi Hung- vµ tho¶ m·n sù tè tông d©n sù cña c¸c cæ ®«ng b»ng tµi s¶n cña c¸c uû viªn qu¶n ga-ri ®i chèng l¹i "bän phiÕn lo¹n "I-ta-li-a") "nh­ng sÏ kh«ng lîi dông nh÷ng ®éi trÞ Êy". qu©n Êy ®Ó chiÕm lÜnh I-ta-li-a thuéc ¸o b»ng vò lùc, còng nh­ sÏ kh«ng ®ång ý cho H·y so s¸nh viÖc ®ã víi ®iÒu mµ I. Ph. BÕch-c¬ kÓ trong th­ qu©n ®éi n­íc ngoµi vµo Hung-ga-ri"1*. cña m×nh (ch­¬ng X) vÒ vô ng©n hµng ®· nÐm «ng Giªm-x¬ Pha- Søc m¹nh s¸ng t¹o thÇn tho¹i cña trÝ t­ëng t­îng cña nh©n d©n ë mäi thêi ®¹i ®Òu biÓu hiÖn ë viÖc ph¸t minh ra c¸c "vÜ di vµo lßng sù kiÖn th¸ng Ch¹p. Nh÷ng t×nh tiÕt nh­ vËy gióp rÊt nh©n". VÝ dô hïng hån nhÊt thuéc lo¹i ®ã, kh«ng nghi ngê g× n÷a nhiÒu vµo viÖc gi¶i ®¸p ®iÒu bÝ Èn lµ Na-p«-lª-«ng BÐ lµm thÕ nµo lµ Xi-m«n B«-li-va-r¬. Cßn vÒ C«-sót th×, ch¼ng h¹n, «ng ta ®­îc l¹i trë thµnh con ng­êi vÜ ®¹i nhÊt thêi ®¹i m×nh. Mäi ng­êi ®Òu ca tông lµ ng­êi ®· thñ tiªu chÕ ®é phong kiÕn ë Hung-ga-ri. biÕt, b¶n th©n Na-p«-lª-«ng BÐ ph¶i lùa chän gi÷a coup d'Ðtat1* vµ … Cli-si610. _____________________________________________________________ 2* - H¹ nghÞ viÖn _____________________________________________________________ 1* Trong nguyªn b¶n, b¶n ghi cuéc nãi chuyÖn víi C«-sót ®­îc dÉn ra b»ng 1* - cuéc ®¶o chÝnh tiÕng Anh.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2050 2051 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc Song «ng ta hoµn toµn kh«ng dÝnh d¸ng g× vµo ba biÖn ph¸p quan träng nhÊt - thùc hiÖn thu thuÕ mét c¸ch phæ biÕn, xo¸ bá nghÜa vô phong kiÕn cña n«ng d©n vµ thñ tiªu kh«ng båi th­êng thuÕ thËp ph©n cña gi¸o héi. Dù luËt vÒ thu thuÕ phæ biÕn (tr­íc kia quý téc ®­îc miÔn thuÕ, lµ do Xª-me-r¬ ®­a ra; dù luËt vÒ thñ tiªu chÕ ®é lao dÞch v.v. lµ do B«-ni-s¬, nghÞ sÜ cña Xa-b«n-s¬, ®­a ra; vµ b¶n th©n gi¸o héi - th«ng qua nghÞ sÜ cña m×nh, linh môc I-ª- ken-pha-lu-si - ®· tù nguyÖn tõ bá thuÕ thËp ph©n. c) Ðt-m«ng A-bu. "N­íc Phæ n¨m 1860" ë cuèi ch­¬ng VIII, t«i nªu lªn ý kiÕn cho r»ng cuèn s¸ch nhá cña E. A-bu "N­íc Phæ n¨m 1860", hoÆc nh­ tªn gäi ban ®Çu cña nã lµ "Na-p«-lª-«ng III vµ n­íc Phæ" lµ b¶n trÝch yÕu ®­îc dÞch ng­îc l¹i ra tiÕng Ph¸p lÊy trong b¶n s­u tËp cña §a-§a Ph«-gt¬,
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2052 2053 C.M¸c t¸c phÈm nµy l¹i lµ b¶n chÐp l¹i b»ng tiÕng §øc, tËp s¸ch nhá cña §an-tiu. Lý do duy nhÊt chèng l¹i gi¶ ®Þnh trªn lµ nhµ hµi kÞch bÞ thÊt b¹i E. A-bu hoµn toµn kh«ng biÕt tiÕng §øc. Nh­ng ch¼ng lÏ compÌre1* Ghin-ri kh«ng thÓ t×m ®­îc ë Pa-ri mét commÌra allemande2* hay sao? Ai cã thÓ lµ commÌra Êy, th× ®ã vÉn cßn lµ mét c©u ®è. Cuèn s¸ch nhá "N­íc Phæ n¨m 1860", nh­ mäi ng­êi ®Òu biÕt, ®­îc c«ng bè ®Ó kû niÖm chuyÕn ®i Ba-®en – Ba-®en cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬611, cuèn s¸ch nµy ph¶i b¸o tr­íc cho hoµng th©n nhiÕp chÝnh vÒ nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬ vµ gi¶i C.M¸c thÝch víi Phæ r»ng – nh­ nh÷ng lêi kÕt thóc cuèn s¸ch ®· nãi – Phæ cã ë chÕ ®é ngµy 2 th¸ng Ch¹p "un alliÐ trÌs utile qui est Th­ göi chñ biªn peut-ªtre appelÐ µ lui" (N­íc Phæ) "rendre de grands services, pourvu qu'elle s'y prÌte un peu"3*. DÞch ra tiÕng §øc th× c©u b¸o "Allgemeine Zeitung" "Pourvu qu'elle s'y prÌte un peu" Êy cã nghÜa lµ "víi ®iÒu kiÖn Phæ b¸n tØnh Ranh cho Ph¸p"; bÝ mËt Êy, E. A-bu ®· tiÕt lé b»ng tiÕng Ph¸p (xem ch­¬ng IX, Bé m¸y tay sai), ngay tõ mïa xu©n n¨m [Lu©n §«n], ngµy 19 th¸ng M­êi 1859 1860 trong "Opinion Nationale". Trong c¸i t×nh h×nh t¨ng téi nh­ thÕ, t«i kh«ng cã quyÒn xuÊt ph¸t tõ sù suy ®o¸n gi¶n ®¬n ®Ó nãi Sè 9, Gr¸p-ten Tª-rÐt, c«ng viªn M©y-len, r»ng ng­êi nµo ®ã ®· lµ ng­êi §øc nh¾c vë cña E. A-bu – nhµ Ha-ve-xtèc Hin so¹n hµi kÞch bÞ thÊt b¹i vµ lµ t¸c gi¶ c¸c cuèn s¸ch nhá do §an- tiu xuÊt b¶n. Nh­ng b©y giê th× t«i cã quyÒn tuyªn bè r»ng commÌre §øc cña compÌre Ghin-si kh«ng ph¶i lµ ai kh¸c mµ T h­a Ngµi! chÝnh lµ nµng Quy-nª-g«ng-®¬ hiÒn dÞu cña Ph«-gt¬, tøc ngµi Khi t«i tham gia ho¹t ®éng trªn b¸o chÝ ë §øc, t«i ®· c«ng Lót-vÝch Xi-m«n ë T¬-ria. Ng­êi l­u vong §øc 4* ë Lu©n §«n viÕt kÝch "Allgemeine Zeitung" vµ "Allgemeine Zeitung" còng ®· bµi tr¶ lêi næi tiÕng ®èi víi tËp s¸ch nhá cña A-bu, vÞ tÊt ®· ®o¸n ®­îc ®iÒu ®ã612. c«ng kÝch t«i. Nh­ng ®­¬ng nhiªn, ®iÒu ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng c¶n trë t«i ®em hÕt søc m×nh gióp ®ì "Allgemeine Zeitung" _____________________________________________________________ trong tr­êng hîp thùc hiÖn, theo ý t«i, chøc tr¸ch ®Çu tiªn cña 1* - cha ®ì ®Çu b¸o chÝ, tøc lµ chøc tr¸ch v¹ch trÇn sù lõa bÞp. V¨n kiÖn kÌm 2* - mÑ ®ì ®Çu §øc theo cã ý nghÜa v¨n kiÖn t­ ph¸p 1* ë ®©y, t¹i Lu©n §«n. T«i 3* - "mét ®ång minh rÊt cã Ých mµ cã thÓ lµ ®ång minh Êy cã sø mÖnh gióp ®ì rÊt nhiÒu cho nã, miÔn lµ nã h­ëng øng nguyÖn väng cña ®ång minh _____________________________________________________________ Êy". 1* VÒ v¨n kiÖn nµy, xem tËp nµy, tr. 614-618. 4* - X.L. Boãc-hai-m¬
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2054 2055 C.M¸c tuyªn bè göi ban biªn tËp c¸c b¸o "Reform",... kh«ng biÕt ë Au-xbuèc cã nh­ thÕ kh«ng. T«i ®· s­u tÇm v¨n kiÖn ®ã, v× Blin-®¬ tõ chèi x¸c nhËn nh÷ng lêi «ng ta nãi víi t«i vµ víi nh÷ng ng­êi kh¸c lµ nh÷ng lêi mµ t«i ®· kÓ l¹i víi LÝp-nÕch vµ chóng ®· lµm cho LÝp-nÕch kh«ng hoµi nghi chót C.M¸c nµo vÒ nh÷ng sù v¹ch mÆt chøa ®ùng trong truyÒn ®¬n nÆc danh. Tuyªn bè göi ban biªn tËp c¸c b¸o Xin s½n lßng hÇu ngµi "Reform", "Volks Zeitung" TiÕn sÜ C.M¸c vµ "Allgemeine Zeitung"613 §· ®¨ng trong "Allgemeine Zeitung" In theo b¶n ®¨ng trªn b¸o sè 300, ngµy 27 th¸ng M­êi 1859 Lu©n §«n, ngµy 7 th¸ng M­êi mét 1859 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc Qua sè 132 cña tê "Freischutz" mµ mét ng­êi b¹n ë H¨m-buèc göi cho t«i, t«i thÊy r»ng £-®u-a M©y-en cho r»ng «ng ta cã tr¸ch nhiÖm dïng uy tÝn kh«ng thÓ chª tr¸ch ®­îc cña «ng ta ®Ó can thiÖp vµo vô ¸n Ph«-gt¬. Horsepower1*, hoÆc nãi ®óng h¬n, donkeypower 2* cña c¸i l«-gÝch cña «ng ta tËp trung vµo luËn ®iÓm tuyÖt vêi lµ: v× «ng cã quan hÖ th©n mËt víi Blin-®¬, cßn Blin-®¬ l¹i kh«ng göi cho «ng ta b¶n sao tê truyÒn ®¬n nÆc danh, cho nªn nguyªn b¶n mµ t«i göi cho tê "Allgemeine Zeitung" ë Au-xbuèc nhÊt ®Þnh lµ falsum3* . §­¬ng nhiªn, víi mÑo kh«n vÆt cña «ng ta, «ng ta tr¸nh nãi ®iÒu ®ã mét c¸ch th¼ng thõng; «ng ta nãi ®iÒu ®ã mét c¸ch quanh co. Song, t«i mong r»ng «ng £-®u-a M©y-en chøng minh r»ng thêi gian cña t«i ch¼ng cã gi¸ trÞ g×, do ®ã, t«i cã thÓ phung phÝ nã vµo viÖc c«ng kÝch ph¸i d©n chñ tÇm th­êng ë §øc. _____________________________________________________________ 1* - søc ngùa 2* - søc lõa 3* - hµng gi¶
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học