1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 12

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 12

Marx có một lo ngại đặc biệt với việc làm sao con người liên quan tới nguồn tài nguyên có tính nền tảng nhất, sức lao động của chính họ. Ông đã viết nhiều về điều này trong các thuật ngữ về vấn đề của sự chuyển nhượng. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1668 1669 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m giê «ng Pha-di cã thÓ b¸n nhiÒu m¶nh ®Êt lín ®Ó x©y dùng nhµ cöa vµ x©y cÊt cho ®· viÕt th­ cho biÕt r»ng trong

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 49

Ngày tạo 8/29/2018 8:26:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx -... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1668 1669 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m giê «ng Pha-di cã thÓ b¸n nhiÒu m¶nh ®Êt lín ®Ó x©y dùng nhµ cöa vµ x©y cÊt cho ®· viÕt th­ cho biÕt r»ng trong thêi gian gÇn nhÊt «ng ta sÏ ®em vÒ mét mãn tiÒn b¶n th©n mét ng«i nhµ lín ®Ñp ®Ï. Nh­ng ch¼ng may, «ng ta l¹i sa vµo vßng nî nÇn lín nhiÒu triÖu. §ã lµ mét l¸ cao ®Æc hiÖu ®èi víi nh÷ng tr¸i tim bÞ th­¬ng cña c¸c vµ kh«ng thÓ tr¶ tiÒn c«ng cho sè c«ng nh©n lµm nhµ cho «ng. §Çu n¨m 1855 mét cæ ®«ng cña Caisse d'Escompte vµ lµ bã ®uèc cã ma lùc ®èi víi c¸c cö tri cña ph¸i ng­êi thî méc, mµ «ng ta nî mÊy ngµn phr¨ng, ®· thÐt vµo mÆt «ng ta ë ngoµi phè: gi¸o hoµng tèi cao cÊp tiÕn. Trong mét bøc biÕm ho¹ håi ®ã, «ng ta ®­îc vÏ gièng "H·y tr¶ tiÒn c«ng cho tao, ®å v« l¹i, ®Ó tao cã thÓ mua b¸nh m× cho c¸c con tao!" hÖt nh­ mét con thiªn nga khæng lå trªn l­ng mang nÆng mÊy tïi vµng, b¬i tõ hå Trong t×nh h×nh khèn quÉn Êy, «ng ta mÊt ghÕ tæng thèng, vµ ho¹ v« ®¬n chÝ, «ng vµo c¶ng Gi¬-ne-v¬. Mét ng­êi ­a pha trß bÊy giê kÓ víi t«i r»ng trong khi uèng ta cßn gÆp ph¶i mét ®iÒu kh«ng may lín h¬n. C¬ quan tÝn dông cña ph¸i cÊp tiÕn bia cã ng­êi b¶o anh ta r»ng Pha-di ®em vÒ 50 triÖu phr¨ng; khi uèng r­îu nho Caisse d'Escompte1* ®· buéc ph¶i ngõng chi tr¶. B¹n bÌ cña Pha-di trong c¬ quan ng­êi ta b¶o anh ta r»ng Pha-di ®em vÒ 100 triÖu, cßn khi uèng extrait d'absynthe2* nµy còng chång chÊt nî nÇn kh«ng kÐm g× «ng ta, bÊt chÊp ®iÒu lÖ hä ®· cho Pha-di ng­êi ta b¶o anh ta r»ng Pha-di ®em vÒ 200 triÖu. TiÕng t¨m cña bè giµ Pha-di, nh­ vµ cho b¶n th©n hä vay nh÷ng sè tiÒn v­ît quü cña ng©n hµng. Gi¸m ®èc ng©n cã søc m¹nh thÇn kú, l¹i ®­îc hoµn toµn kh«i phôc tr­íc con m¾t nh÷ng ®øa con hµng nµy, hiÖn nay vÉn cßn ngåi tï, ®· tù ý g­¬ng xÊu ph¸ ho¹i thuÇn phong mü tôc cña «ng ta. Ph¸i d©n chñ tin ch¾c vµo th¾ng lîi trong bÇu cö, nªn ®· kh«ng cã cè l¹m dông tiÒn cña ng©n hµng nµy nhiÒu h¬n n÷a. Nh­ vËy lµ Caisse d' Escompte g¾ng g× ®Æc biÖt. Héi thanh niªn c­êng tr¸ng ®­îc thµnh lËp gÇn ®©y les fruitiers3* - ®· xö sù hoµn toµn nh­ qu©n cÊm vÖ cña Pha-di, khñng bè mét c¸ch ®øng tr­íc mét sù bÊt h¹nh lín: ph¸ s¶n. TiÒn tiÕt kiÖm cña hµng tr¨m gia ®×nh c«ng th« b¹o nhÊt c¸c cö tri vµo lóc bÇu cö, vµ thÕ lµ thÇn t­îng cña hä l¹i ®­îc ®­a lªn nh©n t»n tiÖn ®ang bÞ ®e do¹. Dï sao ®i n÷a, b©y giê ph¶i b»ng mäi c¸ch, b»ng lêi ghÕ tæng thèng. khuyªn vµ b»ng hµnh ®éng, cøu v·n t×nh thÕ, nÕu kh«ng th× toµn bé sù nghiÖp cña Pha- di sÏ bÞ c¶nh nî nÇn lµm tiªu tan nh­ bôi bay tr­íc giã. DÜ nhiªn, trong t×nh h×nh ®ã Nh­ng lÇn nµy th× ch¼ng bao l©u ng­êi ta ®· thÊy râ rµng kh«ng chót lËp kh«ng thÓ kiÕm tiÒn cho chÝnh b¶n th©n Caisse d'Escompte. Nh­ng ®óng vµo lóc ®ã ë lê g× r»ng ph¸i gi¸o hoµng tèi cao kh«ng cho kh«ng sè cö tri ®«ng ®¶o cña hä, Gi¬-ne-v¬ ®· thµnh lËp mét c¬ quan tÝn dông míi, Banque GÐnÐrale Suisse2*. CÇn cung hä còng muèn ®­îc tr¶ c«ng vÒ th¾ng lîi. Mét h«m, «ng Ma-ri-l©y, mét kÎ suèt cÊp cho ng©n hµng nµy mét sè tiÒn lín ®Ó ®Õn l­ît m×nh, nã cã thÓ cøu Caisse ®êi lµm c«ng viÖc xói bÈy vµ phiÕn lo¹n, gi¸o chñ ë Phr©y-buèc, ®· bÞ trôc xuÊt d'Escompte khái t×nh tr¹ng thÊt tho¸t tiÒn, vµ cøu ngµi Pha-di khái nh÷ng c¬n thuû khái Thuþ SÜ sau cuéc chiÕn tranh chèng D«n-®Ðc-bun, ®­îc sù cho phÐp cao triÒu nî nÇn. Pha-di ph¶i trë thµnh cøu tinh ®Ó ®­îc cøu vít. NÕu thµnh c«ng, ng­êi ta th­îng cña ngµi Pha-di, l¹i ®· tõ Ph¸p trë vÒ Gi¬-ne-v¬ vµ b¾t ®Çu tiÕn hµnh b¶o ®¶m cho «ng ta mét kho¶n thï lao hËu hÜ d­íi h×nh thøc kho¶n l­¬ng tû lÖ phÇn c¸c lÔ "th¸nh". TiÕng la hÐt bÊt m·n vang kh¾p thµnh phè vµ ch¼ng bao l©u ®· tr¨m ®­îc sù h­ëng øng ë kh¾p Thuþ SÜ. §iÒu ®ã lµ qu¸ ®¸ng ngay c¶ ®èi víi ph¸i nhÊt ®Þnh, vµ kiÕm cho Caisse d'Escompte mét sè vèn bæ sung cøu m¹ng. ThÕ lµ pro cÊp tiÕn mï qu¸ng nhÊt, nh÷ng fruitiers trung thµnh nhÊt. LËp tøc cã cuéc ®¹i donc1* vµ v× Banque GÐnÐrale Suisse, «ng Pha-di nh»m môc ®Ých Êy ®· ®i Pa-ri, t¹i héi nh©n d©n, ë ®ã ng­êi ta ®· biÓu quyÕt kh«ng tÝn nhiÖm ng­êi ®øng ®Çu ®©y, sau khi l­u l¹i nhiÒu tuÇn lÔ nh­ tiÕng ®ån truyÒn l¹i víi sù gióp ®ì nh©n chÝnh phñ. §ång sù cña «ng ta, cè vÊn chÝnh phñ lµ «ng Tu-rt¬ tuy chØ lµ mét tÝn ®å tõ cña "hoµng th­îng" «ng ta ®· nhËn ®­îc cña CrÐdit Mobilier sè tiÒn cøu m¹ng vµ häc trß cña Pha-di, còng ®· tá ý muèn tù gi¶i phãng nªn ®· c«ng kÝch kh«ng lªn tíi mÊy triÖu phr¨ng. §óng vµo lóc ®ã ng­êi ta ®ang chuÈn bÞ cuéc bÇu cö th­¬ng xãt «ng chñ vµ ng­êi b¶o trî cña m×nh. Nh­ng «ng Pha-di ®· ra ®i tr­íc chÝnh phñ míi (th¸ng M­êi mét 1855); do ®ã tr­íc khi vÒ tíi Gi¬-ne-v¬, vÞ cøu tinh khi ngµi gi¸o chñ xuÊt hiÖn, nh­ «ng ta ®· lu«n lu«n hµnh ®éng nh­ vËy trong _____________________________________________________________ nh÷ng tr­êng hîp «ng ta g©y r¾c rèi cho ®ång sù cña m×nh ®Ó råi tù hä ph¶i høng _____________________________________________________________ 1* - Quü chiÕt khÊu (kú phiÕu) 2* - Ng©n hµng trung ­¬ng Thuþ SÜ 2* - r­îu ng¶i cøu 1* - v× b¶n th©n 3* - nh÷ng ng­êi lµm pho m¸t
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1670 1671 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m chÞu. DÜ nhiªn, «ng Ma-ri-l©y buéc ph¶i lËp tøc rêi Gi¬-ne-v¬ vµ Thuþ SÜ. Cßn bè Peace and goodwill to this fair meeting, giµ Pha-di, sau khi t¨ng c­êng gÊp béi viÖc chØnh ®èn t­ t­ëng tr­íc cho lò con bÊt I come not with hostility, but greeting1) trÞ cña m×nh, ®· viÕt th­ tõ BÐc-n¬ vÒ, nãi r»ng «ng ta bÞ hiÓu lÇm, chÝnh phñ ®· §i ë hµng ®Çu ®¸m ng­êi diÔu hµnh, trong ®ã t«i chØ nh¾c tíi ph¹m sai lÇm, «ng ta hµnh ®éng chØ v× "lîi Ých cña tù do t«n gi¸o", chØ gi¶n ®¬n cho mÊy nh©n vËt lçi l¹c nhÊt, chóng ta thÊy cã tê "National-Zeitung" phÐp gi¸o chñ vÒ th¨m thµnh phè. Khi c¬n b·o t¸p ®Çu tiªn ®· yªn ®i, bè giµ Pha-di ë BÐc-lin, d o «ng Ph. Xa-ben chØ huy. NÕu so s¸nh bµi phª b×nh bÞ l¨ng m¹ qu¸ ®¸ng míi trë vÒ. B»ng mÊy c©u c¸ch ng«n cã tÝnh chÊt tiªn tri thÝch cña «ng £-®u-a Xi-m«ng vÒ "T¸c phÈm chÝnh" - ®¨ng trong hîp cho mäi tr­êng hîp cña cuéc sèng, ®a sè bao giê còng cã vÎ lµ ch©n lý, «ng ta "Revue contemporaine" vµ ®­îc Ph«-gt¬ ®Ých th©n gµ cho, - víi kh«i phôc ®­îc dÔ dµng uy tÝn ®· lung lay cña m×nh vµ niÒm tin cña mäi ng­êi vµo nh÷ng bµi t­¬ng øng cña "National-Zeitung", "Breslauer - t×nh yªu trong s¹ch cña «ng ta ®èi víi tù do vµ tæ quèc; h¬n n÷a, c¸c ngµi ®ång sù Zeitung"565 v.v., th× ph¶i nghÜ r»ng "con ng­êi trßn trÜnh" ®· cña «ng ta ®· cã nh· ý g¸nh chÞu téi lçi chÝnh. Do vËy, Pha-di ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých chuÈn bÞ hai c­¬ng lÜnh, mét c­¬ng lÜnh ®Ó chuÈn bÞ cho chiÕn mong muèn, chøng minh ®­îc víi b¹n bÌ cña «ng ta thuéc ph¸i gi¸o hoµng tèi cao dÞch I-ta-li-a, cßn mét c­¬ng lÜnh th× ®Ó chuÈn bÞ cho chiÕn dÞch r»ng bao giê «ng ta còng s½n sµng lµm cho hä tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ lµm ®­îc. MÊy Au-xbuèc. Thùc ra c¸i g× ®· buéc «ng Ph. Xa-ben, mét tªn ranh n¨m nay, «ng Giªm Pha-di trë thµnh ng­êi rÊt giµu. Ngoµi Banque GÐnÐrale Suisse m·nh vÆt th«ng th­êng hÕt søc nh¹t nhÏo vµ thËn träng, mét tªn b¶o ®¶m cho «ng lÜnh suèt ®êi mét tØ lÖ lîi nhuËn nhÊt ®Þnh, lµ ng­êi ®øng ®Çu bÐo phÞ cña tê "National-Zeitung", l¹i ®i qu¸ ®µ vµ chuyÓn c¸c bµi chÝnh phñ, «ng ta kh«ng quªn quyÒn lîi cña m×nh trong viÖc x©y dùng ®­êng s¾t h¸t ng¾n kiÓu vØa hÌ cña Ph«-gt¬ thµnh c¸c bµi x· luËn? trong bang m×nh v.v.. Giíi th­îng l­u th­êng ®i l¹i víi cercle des Ðtrangers1* t¹i "National - Zeitung" ®­îc nªu lªn tØ mØ lÇn ®Çu trong sè 205 ng«i nhµ lín ®Ñp ®Ï cña «ng ta (biÖt thù cña Pha-di ë phè M«ng Bl¨ng trªn bê cña tê "Neue Rheinische Zeitung", ra ngµy 26 th¸ng Giªmg 1849, s«ng). Cßn tõ khi Pi-ª m«ng thÊy r»ng "sßng b¹c" cña khu ®iÒu d­ìng Xa-voa lµ trong bµi x· luËn ®­îc më ®Çu b»ng mÊy ch÷: "Mèc chØ ®­êng cã ®iÒu kh«ng thÓ dung hoµ víi ®¹o ®øc quèc gia cña m×nh, th× vÞ tæng thèng ®Çy lßng ghi: §i Sin-®a "566. Nh­ng mèc chØ ®­êng cã nh÷ng c¸nh tay qu¸ tr¾c Èn vµ c¶m ®éng cña n­íc Céng hoµ Gi¬-ne-v¬ ®· tiÕp nhËn ë phßng lín réng r·i cña m×nh mét sßng b¹c nh­ thÕ, nh­ tiÕp nhËn mét ng­êi l­u vong. Tù do mu«n dµi nªn kh«ng thÓ ®¨ng l¹i ë ®©y. Trong bµi x· luËn cña tê "Neue n¨m! Laissez aller et laissez faire! Allez chez moi et faites voter jeu!2* Rheinische Zeitung" sè 224 ra ngµy 17 th¸ng Hai 1849 chóng ta ®äc thÊy: N h­ thÕ h·y cßn Ýt ®èi víi b¹n ­?3* "Tê "National-Zeitung" BÐc-lin lµ biÓu hiÖn c¸i néi dung cña c¸i kh«ng cã néi I-«-han Phi-lÝp BÕch-c¬ cña b¹n". dung. §©y lµ mÊy vÝ dô míi. VÊn ®Ò lµ vÒ th«ng c¸o cña Phæ Tuy lµ nh­ng! Cã Rêi nh÷ng ng­êi b¶o trî cña Ph«-gt¬, t«i xuèng gÆp c¸c tßng thÓ mong muèn vµ tá ra! ThÊy r»ng vµ mong muèn r»ng ChÝnh phñ Phæ mong ph¹m cña «ng ta. muèn! Mçi mét c©u ch÷, hÖt nh­ anh tï khæ sai, ®Òu mang cïm lín vµ nÆng nÒ v« chõng. _____________________________________________________________ Mçi ch÷ "nÕu nh­", mçi ch÷ "tuy r»ng", mçi ch÷ "nh­ng mµ", - ®ã ®Òu lµ Dr. _____________________________________________________________ 1* - nhãm ng­êi n­íc ngoµi 2* - H·y ®Ó cho ng­êi ta ®­îc tù do hµnh ®éng! H·y ®Õn nhµ t«i vµ h·y 1) – Hoµ b×nh vµ t×nh yªu ®ang hiÖn diÖn trong cuéc häp nµy, ®Æt cäc! T«i ®Õn ®©y kh«ng ph¶i víi sù thï h»n, mµ víi lêi chµo mõng. 3* - Hai-n¬. Rót trong chïm th¬ "L¹i ë tæ quèc".
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1672 1673 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m utriusque juris1* b»ng x­¬ng b»ng thÞt. NÕu nh­ tÊt c¶ nh÷ng lêi ba hoa chång chÊt Nh­ng ë Pèp, v­¬ng quèc cña Dulness, kh¸c víi v­¬ng quèc nh­ mí cña tê "National - Zeitung" ë chç: ë ®©y "§un-x¬ ®Ö nhÞ hiÖn ®ang giÎ r¸ch kiÓu §øc C¬ ®èc gi¸o Êy, mµ "National-Zeitung" dïng ®Ó che ®Ëy cÈn thèng trÞ nh­ §un-x¬ ®Ö nhÊt ®· tõng thèng trÞ tr­íc kia"1*; cßn ë thËn sù th«ng minh cña nã, bÞ quý vÞ më ra còng cÈn thËn nh­ thÕ, th× cßn l¹i ®©y tªn ngu ngèc cò, Dunce the first2*, vÉn cßn thèng trÞ. nh÷ng g×?... Nh÷ng lêi nãi su«ng vÒ chÝnh trÞ râ nh­ ban ngµy, gièng nh­ premier Theo gãt tê "National - Zeitung" lµ tê "Breslauer Zeitung", Berlin, en grande tenue1* Râ rµng lµ "National-Zeitung" ®­îc xuÊt b¶n cho hiÖn nã ®ang sïng b¸i néi c¸c H«-hen-tx«-lÐc, gièng nh­ tr­íc kia nh÷ng b¹n ®äc cã n¨ng lùc t­ duy, còng nh­ "LÞch sö toµn thÕ giíi" cña Rè-tÕch567 Ng­êi Ph¸p cã mét c¸ch nãi hay ®èi víi lo¹i t­ duy thuÇn tuý b»ng lêi nãi Êy: "Je nã ®· tõng sïng b¸i néi c¸c Man-toi-phen. §Çu n¨m 1860, t«i n'aime pas les Ðpinards et j'en suis bien aise; car si je les aimais, j'en mangerais nhËn ®­îc bøc th­ sau ®©y: beaucoup, et je ne peux pas les souffrir". "T«i kh«ng ­a ¨n rau dÒn vµ ®iÒu ®ã rÊt hay; v× nÕu t«i thÝch ¨n rau dÒn th× t«i ¨n rÊt nhiÒu, mµ t«i th× kh«ng chÞu næi thø "Brª-xl¸p, ngµy 27 th¸ng Hai 1860 rau ®ã". Tê "National-Zeitung" muèn Phæ gÆp may m¾n, do ®ã mong cho mét néi M¸c th©n mÕn! c¸c míi. Nh­ng néi c¸c-®ã lµ c¸i mµ nã muèn trong bÊt kÓ t×nh h×nh nµo. ChØ cã ®iÒu lµ nh÷ng ng­êi b¶o trî cña "National-Zeitung" ®· hiÓu râ vµ tin t­ëng hoµn T«i ®· ®äc trªn tê "Volks-Zeitung" bµi tr¶ lêi vµ lêi tuyªn bè cña bän chèng toµn vµo ®iÒu ®ã". "National-Zeitung"3*. Cã mét bµi nh­ thÕ nh­ bµi ®¨ng trªn "National-Zeitung" T rong sè 296 cña tê "Neue Rheinische Zeitung" chóng ta ®äc còng ®· ®­îc ®¨ng trªn "Breslauer Zeitung" víi ch÷ ký cña céng t¸c viªn th­êng thÊy: xuyªn cña nã, tiÕn sÜ Stai-n¬. §Êy chÝnh lµ vÞ tiÕn sÜ Stai-n¬ ®· ngåi t¹i Quèc héi BÐc-lin cïng víi "BÐc-lin, ngµy 9 th¸ng N¨m 1849... §iÒu thó vÞ lµ quan s¸t lËp tr­êng cña b¸o § 'E-xte ë c¸nh cùc t¶ vµ ®· ®­a ra ®Ò nghÞ næi tiÕng chèng l¹i c¸c sÜ quan cña qu©n chÝ BÐc-lin ®èi víi c¸ch m¹ng D¾c-®en. Tê "National - Zeitung" chØ cã mét c¶m gi¸c ®éi Phæ. Nh©n vËt Stai-n¬ vÜ ®¹i víi vãc ng­êi nhá bÐ Êy ®· bÞ c¸ch chøc gi¸o viªn - sî bÞ cÊm". cña m×nh. Tõ khi thµnh lËp néi c¸c míi, «ng ta ®· ®Æt cho m×nh nhiÖm vô cæ ®éng Nh­ng sù sî h·i lµ thø thuèc tr­êng sinh, nh­ tê "National- cho néi c¸c Êy kh«ng nh÷ng n¨m ngo¸i, vµo thêi gian bÇu cö, mµ c¶ hiÖn nay - ®Ó Zeitung" ®· chøng minh ®iÒu ®ã trong m­êi n¨m cai trÞ cña Man- liªn hîp ph¸i d©n chñ Xi-lª-di víi ph¸i lËp hiÕn. MÆc dÇu nh­ vËy, ®¬n cña «ng ta toi-phen. xin cho phÐp d¹y t­ ®· bÞ néi c¸c hiÖn nay b¸c bá, kh«ng ph¶i mét lÇn mµ lµ nhiÒu lÇn. Néi c¸c ®· tõ chøc th× ®· mÆc nhiªn cho «ng ta d¹y häc, cßn néi c¸c hiÖn nay "National - Zeitung" ®· x¸c nhËn tÝnh chÝnh x¸c cña c©u nãi cña Pèp: l¹i cÊm viÖc ®ã, coi ®ã lµ viÖc lµm ph¹m ph¸p. ¤ng ta ®i BÐc-lin xin phÐp, nh­ng Still her old empire to restore she tries, For born a goddess Dulness never dies1). nguyªn t¾c, lµ sù thiÕu sinh khÝ cã t¸c dông ru ngñ, sù ngu xuÈn lµm ng­êi _____________________________________________________________ ta ngu si. Trong ®Æc ®iÓm cña c¸ch hµnh v¨n cña Dulness cã c¸i mµ tê "Neue Rheinische Zeitung" gäi lµ "biÓu hiÖn cã néi dung cña c¸i kh«ng cã néi dung". 1* - tiÕn sÜ luËt häc vÒ hai thø luËt (nghÜa lµ luËt gi¸o héi vµ luËt trÇn thÕ). 1) – Lµ n÷ thÇn vÜnh h»ng, 1* - x· luËn BÐc-lin, hÕt søc xuÊt s¾c. Ngµy nay Dulness vÉn b¶o vÖ quyÒn lùc cña m×nh nh­ x­a kia568. 1* - A.Pèp. "Bµi ca §un-x¬", quyÓn thø nhÊt Trong b¶n dÞch kh«ng thÓ nµo diÔn ®¹t ®­îc tõ Dulness. Nã cã nghÜa lín 2* - §un-x¬ ®Ö nhÊt h¬n c¶ sù buån ch¸n, ®ã lµ ennui [sù buån ch¸n] ®­îc n©ng lªn thµnh 3* - Xem tËp nµy, tr. 903-904
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1674 1675 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m kh«ng kÕt qu¶, nh­ b¹n cã thÓ biÕt tØ mØ qua chÝnh sè b¸o "Volks-Zeitung" cã ®¨ng Stai-n¬ ®· chøng minh r»ng tê "Rheinische Zeitung" ®· kh«ng b¶n tuyªn bè cña b¹n. Nh­ng hiÖn nay, theo s¸ng kiÕn cña tiÕn sÜ Stai-n¬, t¹i C©u l¹c uæng c«ng gät giòa «ng ta, khi Man-toi-phen l¹i gi¸ng chøc bé Brª-xl¸p", trong cuéc diÔu hµnh cña c¸c tay hÒ, bän l­u hoµng ®· tr×nh diÔn. MÆc [wegoktroyiert hatte] nghÞ viÖn vua ban572. BÊy giê tiÕn sÜ I-u-li- dÇu nh­ vËy, tiÕn sÜ Stai-n¬, Slª-han, Dem-rau vµ c¸c b¹n ®ång hµnh cña hä thuéc ót Stai-n¬ ®· tuyªn bè nh­ sau ë "Tæng ®ång minh d©n chñ Brª- ph¸i lËp hiÕn ®· ph¶i chÞu ®ùng hÕt sù sØ nhôc nµy ®Õn sù sØ nhôc kh¸c; nh­ng lo¹i xl¸p": ng­êi nµy kh«ng ®Ó m×nh dao ®éng vÒ lßng yªu n­íc cña m×nh. Anh cã thÓ nãi g× vÒ nh÷ng b¹n ®ång hµnh ®¸ng yªu Êy?". " Chóng t«i" (ph¸i cùc t¶ BÐc-lin) "ngay tõ ®Çu ®· cho r»ng sù nghiÖp cña T «i cã thÓ nãi g× vÒ ®ång sù Stai-n¬ cña t«i? ¤ng ta qu¶ thùc §øc ®· tiªu tan HiÖn nay p h¶i thõa nhËn r»ng s ù thèng nhÊt cña n­íc §øc nãi ®· lµ ®ång sù cña t«i. VÊn ®Ò lµ c¶ nöa n¨m trêi (1855) t«i lµ chung kh«ng thÓ cã ®­îc, chõng nµo cßn tån t¹i c¸c vua chóa §øc " (Neue phãng viªn cña tê "Neue Oder-Zeitung"569, tê b¸o §øc duy nhÊt Rheinische Zeitung", sè 290). T hËt vËy, mét sù kiÖn ®¸ng th­¬ng t©m ®Õn ®¸ còng ph¶i mñi mµ t«i tham gia viÕt bµi trong thêi gian t«i ë n­íc ngoµi. HiÓn lßng, lµ: chÝnh «ng Stai-n¬ Êy, tuy kh«ng cßn lµ hßn ®¸ thö th¸ch nhiªn lµ Stai-n¬ cã tr¸i tim b»ng ®¸1*, tr¸i tim Êy kh«ng thÓ bÞ n÷a, nh­ng vÉn bÞ «ng Svª-rin døt kho¸t tõ chèi kh«ng sö dông mÒm ®i ngay khi kh«ng ®­îc phÐp d¹y t­. "Neue Rheinische lµm ®¸ x©y dùng. Zeitung" tõ l©u ®· c¾t gät Stai-n¬ Êy ®Ó t¹o thµnh t­îng nöa T«i kh«ng biÕt b¹n ®äc cña t«i ®· ®­îc ®äc t¹p chÝ "Punch" hay ng­êi. Nh­ chóng ta thÊy ë sè 225: ch­a – t«i muèn nãi ®Õn tê "Kladderadasch" Lu©n §«n573. ë b×a "Khuªn, ngµy 16 th¸ng Hai 1849… VÒ b¶n th©n «ng Stai-n¬ trong cña nã cã vÏ Pan-s¬ ®ang ngåi, vµ ®øng tr­íc mÆt «ng ta lµ th× chóng t«i cßn nhí ®Õn thêi kú «ng ta chèng nh÷ng ng­êi céng con chã T«-bi víi vÎ mÆt rÊt buån, cã chiÕc bót gµi trªn tai: c¶ hai hoµ khi «ng ta cßn lµ ng­êi lËp hiÕn cuång tÝn, khi mµ «ng ta, ®Òu lµ dÊu hiÖu t­îng tr­ng cho penny-a-liner bÈm sinh. NÕu cho hµnh nghÒ tè gi¸c thùc sù trªn tê "Schlesische Zeitung"570 ®èi víi phÐp so s¸nh c¸i nhá víi c¸i lín th× cã thÓ so s¸nh Ph«-gt¬ víi c¸c ®¹i biÓu cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh»m môc ®Ých ®ã, «ng ®· Pan-s¬, víi Pan-s¬ ®· mÊt sù s¾c s¶o cña m×nh, - malheur1* Êy lîi dông mét gi¸o viªn, ng­êi ®ång t©m nhÊt trÝ víi «ng ta vµ hiÖn x¶y ra víi «ng ta vµo n¨m 1846, cïng víi sù huû bá ®¹o luËt vÒ lµ thµnh viªn cña "§ång minh nh÷ng ng­êi ñng hé trËt tù hîp lóa m×574. Nh­ng b¹n cña «ng ta, con chã T«-bi, chØ cã thÓ ®­îc so ph¸p". C¸i gäi lµ ph¸i d©n chñ cña Quèc héi cña ph¸i tho¶ hiÖp s¸nh víi b¶n th©n «ng ta hoÆc víi £-®u-a M©y-en. NÕu ngµy nµo còng th¶m h¹i nh­ b¶n th©n Quèc héi Êy. Cã thÓ thÊy tr­íc r»ng ®ã £-®u-a M©y-en chÕt thËt, th× «ng ta kh«ng cÇn ®Õn sù ®æi kiÕp hiÖn nay c¸c ngµi Êy thõa nhËn hiÕn ph¸p vua lËp ban ®Ó l¹i ® ­îc cña Pi-ta-go. §iÒu nµy th× T«-bi ®· quan t©m ®Õn ngay khi «ng ta tróng cö. §Æc tr­ng cña quan ®iÓm cña c¸c ngµi Êy lµ sau bÇu cö cßn sèng. T«i hoµn toµn kh«ng muèn kh¼ng ®Þnh r»ng £-®u-a hä sÏ phñ nhËn, trong c¸c c©u l¹c bé d©n chñ, nh÷ng ®iÒu mµ hä M©y-en ®· lµm ng­êi mÉu cho ho¹ sÜ khi trang trÝ b×a trong b¶o vÖ tr­íc bÇu cö, t¹i c¸c héi nghÞ cña cö tri. C¸i thãi ranh vÆt cña t¹p chÝ. Nh­ng dï sao trong ®êi m×nh t«i ch­a hÒ thÊy sù x¶o tr¸ tù do chñ nghÜa Êy kh«ng bao giê lµ ®Æc tr­ng vèn cã ë gièng nhau h¬n thÕ gi÷a ng­êi vµ chã. V¶ l¹i, ch¼ng cã g× ph¶i ng¹c nÒn ngo¹i giao cña nh÷ng ng­êi c¸ch m¹ng"571. _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - ë ®©y vµ ë ®o¹n d­íi ®Òu cã sù ch¬i ch÷: Stein lµ hä, "Stein" lµ ®¸. 1* - ®iÒu bÊt h¹nh
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1676 1677 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m nhiªn. £. M©y-en bÈm sinh lµ penny-a-liner, cßn penny-a-liner en cña m×nh nh÷ng chØ thÞ còng tØ mØ nh­ ®èi víi £-®u-a Xi-m«ng bÈm sinh, lµ T«-bi. £. M©y-en bao giê còng kiªn tr× ­a thÝch cña m×nh, vÒ nghÜa vô söa ch÷a "T¸c phÈm chÝnh". M©y-en qu¶ hiÕn d©ng vinh phóc cña ngßi bót linh lîi cña m×nh cho c¸c c¬ thùc ®· nhÐt ®Çy vµo n¨m sè cña tê "Freischutz" (sè 17-21, 1860) nh÷ng lêi rçng tuÕch khã hiÓu cña "T¸c phÈm chÝnh"576. Nh­ng quan xuÊt b¶n – s¸ch b¸o cña tæ chøc ®¶ng. C­¬ng lÜnh bÒ trªn ban xuèng ®· miÔn cho sù khã nhäc cña suy nghÜ ®éc lËp, kh¸c nhau biÕt bao! Trong khi £-®u-a Xi-m«ng söa ch÷a nguyªn c¶m gi¸c vÒ mèi liªn hÖ víi quÇn chóng Ýt nhiÒu cã tæ chøc ®· lÊn b¶n th× £-®u-e M©y-en xuyªn t¹c nã. N¨ng lùc tèi thiÓu hiÓu mét ¸t nhËn thøc vÒ sù thiÕu hoµn thiÖn cña m×nh, cã ý nghÜa vÒ sù c¸ch kh¸ch quan tµi liÖu ®· cã s½n, kh«ng nghi ngê g× n÷a ®­îc tån t¹i cña quü hµnh qu©n nhÊt thêi ®· kh¾c phôc ®­îc ngay c¶ thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng sao chÐp Ên phÈm ®· ®­îc in, nh­ng £-®u-a sù buån rÇu mang tÝnh nghÒ nghiÖp cña T«-bi. Ch¼ng h¹n, chóng M©y-en cña chóng ta hoµn toµn bÊt lùc trong viÖc sao chÐp mét ta thÊy £-®u-a M©y-en ®· tõng trµ trén ®­îc vµo uû ban trung c¸ch chÝnh x¸c ngay c¶ mét dßng ch÷. Trong tÝnh c¸ch cña T«-bi ­¬ng d©n chñ ®en ®ñi, c¸i c©y hå ®µo rång mäc ra vµo n¨m 1848 thiÕu ngay c¶ søc m¹nh cÇn thiÕt ®Ó sao chÐp. Chóng ta h·y nghe tõ héi nghÞ c¸c nhµ d©n chñ §øc ë Phran-phuèc trªn s«ng Mai- ®©y: n¬575. Thêi gian l­u vong ë Lu©n §«n, «ng ta lµ ng­êi chÕ t¹o tÝch "Freischütz", sè 17: "B¸o" ("Allgemeine Zeitung") "hiÖn nay bÞ v¹ch téi lµ cùc nhÊt c¸c tê truyÒn ®¬n in ®¸, sè tiÒn mµ Kin-ken vay ®Ó chÕ nã còng ®­îc sù gióp søc cña ®¶ng c¸ch m¹ng, c¸i ®¶ng bÞ Ph«-gt¬ v¹ch mÆt lµ t¹o ra c¸ch m¹ng ®· tiªu phÝ mét phÇn cho nh÷ng tê truyÒn ®¬n bän l­u hoµng cña ph¸i céng hoµ §øc". nµy: ®­¬ng nhiªn, ®iÒu ®ã kh«ng m¶y may ng¨n c¶n còng chÝnh P h«-gt¬ bÞa ®Æt vÒ bän l­u hoµng cña ph¸i céng hoµ §øc ë chç «ng £-®u-a M©y-en Êy mang theo toµn bé tµi s¶n ch¹y sang phÝa nµo vµ vµo lóc nµo nhØ? hoµng th©n nhiÕp chÝnh, o¸n th¸n vÒ viÖc ©n x¸ vµ thùc sù cÇu "Freischütz", sè 18: "ChÝnh LÝp-nÕch ®· ®­a ra trong "Allgemeine Zeitung" xin cho phÐp m×nh tõ Van-®¬-xbÐc vß xÐ tê "Freischutz" H¨m- lêi buéc téi Ph«-gt¬, khi «ng ta l¾p l¹i trªn tê b¸o ®ã nh÷ng lêi c«ng kÝch do Bi- buèc b»ng nh÷ng bµi viÕt vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i. Ph«-gt¬, ng­êi xcam-p¬ ph¸t ra trªn tê "Volk" ë Lu©n §«n, nh­ng nh÷ng lêi c«ng kÝch ®ã chØ cã ®· chiªu mé nh÷ng ng­êi – nh÷ng ng­êi s½n sµng "tu©n theo ®­îc toµn bé ý nghÜa cña chóng khi M¸c chuyÓn cho "Allgemeine Zeitung" tê truyÒn ®¬n xuÊt hiÖn ë Lu©n §«n mµ «ng g¸n cho Blin-®¬ lµ t¸c gi¶". c­¬ng lÜnh cña «ng ta" vµ cung cÊp bµi vë cho «ng ta – vµ vung P h«-gt¬ nãi dèi rÊt nhiÒu vµ kh«ng biÕt ng­îng ngïng, nh­ng vÈy tr­íc mÆt hä c¸i tói ®Çy ¾p quü hµnh qu©n, – th× ®· ®Õn thËt vÞ luËt s­ cña «ng ta lµ HÐc-man ®· cÊm «ng ta vin vµo lêi kh¼ng ®óng lóc víi £-®u-a M©y-en cña chóng ta lóc nµy ®ang ch¹y r«ng ®Þnh dèi tr¸ nãi r»ng kh«ng ph¶i bµi cña Bi-xcam-p¬, ®­îc ®¨ng kh«ng cã chñ, v× vµo lóc khã kh¨n kh«ng ai muèn tr¶ thuÕ chã. trªn tê "Allgemeine Zeitung", ®· ®­îc LÝp-nÕch "l¾p l¹i" trªn b¸o T«-bi ®· sña lªn nh÷ng tiÕng kªu giËn d÷ khi ®­îc tin t«i chuÈn nµy. Vµ Ph«-gt¬ ch­a hÒ nghÜ ®Õn viÖc nãi r»ng t«i ®· chuyÓn cho bÞ ph¸ ho¹i uy tÝn cña xÝ nghiÖp xuÊt b¶n s¸ch b¸o cña ®¶ng cña "Allgemeine Zeitung" tê truyÒn ®¬n "Sù phßng ngõa". Tr¸i l¹i, Ph«-gt¬ vµ lµm cho bÇy chã xåm cña nã mÊt nhuËn bót trong viÖc «ng ta tuyªn bè râ rµng r»ng: "ChÝnh «ng LÝp-nÕch… ®· chuyÓn viÕt bµi vë cho nã! Quelle horreur!1* Ph«-gt¬ ®· cho £-®u-a M©y- tê truyÒn ®¬n vu khèng cho "Allgemeine Zeitung" ("T¸c phÈm _____________________________________________________________ chÝnh", tr. 167). 1* - kinh khñng lµm sao!
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1678 1679 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m T rong "T¸c phÈm chÝnh", b¶n th©n Ph«-gt¬ chØ râ ngµy th¸ng "Freischütz", sè 19: "Blin-®¬ døt kho¸t phñ nhËn m×nh lµ t¸c gi¶ tê truyÒn ®¬n, cßn ng­êi chñ nhµ in th× lµm chøng r»ng kh«ng ph¶i Blin-®¬ trao cho «ng ta tê mµ «ng ta bÞ "c«ng kÝch kÞch liÖt" trªn tê "Volk" lµ: ngµy 14 th¸ng truyÒn ®¬n ®Ó in. Nh­ng ®iÒu ®­îc x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n lµ bµi vu c¸o Êy ®­îc in l¹i N¨m 1859 (tê truyÒn ®¬n ®­îc ®¨ng trªn tê "Volk", ngµy 18 th¸ng ngay lËp tøc trªn tê "Volk" b»ng cïng b¶n s¾p ch÷ Êy; vµ M¸c ®· lo liÖu viÖc c«ng S¸u 1859). LÔ chÝnh ë L«-dan ®­îc cö hµnh vµo c¸c ngµy 26 vµ 27 bè tê truyÒn ®¬n Êy trªn "Allgemeine Zeitung" v.v.". th¸ng S¸u 1859, nghÜa lµ rÊt l©u sau khi cã nh÷ng lêi "c«ng kÝch T rong "T¸c phÈm chÝnh" Ph«-gt¬ ®¨ng l¹i mét mÆt, b¶n tuyªn kÞch liÖt", mµ theo M©y-en, lµ do nã g©y ra. bè cña Phi-®ª-li-« H«-linh-g¬, trong ®ã H«-linh-g¬ lµm chøng Nh­ng nh÷ng ®o¹n chän läc ®ã cña T«-bi còng ®· ®ñ råi. r»ng tê truyÒn ®¬n Êy kh«ng ®­îc s¾p ch÷ trong nhµ in cña «ng Kh«ng cã g× ph¶i ng¹c nhiªn, nÕu nh­ T«-bi sau khi ®äc thÊy vµ, mÆt kh¸c, còng ®¨ng l¹i b¶n ph¶n tuyªn bè cña t«i nãi r»ng trong s¸ch cña Ph«-gt¬ tÊt c¶ nh÷ng g× hoµn toµn kh«ng cã ë ®ã, b¶n s¾p ch÷ ban ®Çu cßn ch­a bÞ th¸o ra ë nhµ in H«-linh-g¬ khi nh­ng l¹i ®äc thÊy r»ng: "bµi vu khèng" ®­îc ®¨ng l¹i trªn tê "Volk". Ng­êi ta thÊy mét sù "Cuèn s¸ch cña Ph«-gt¬ sÏ ®­îc liÖt vµo nh÷ng t¸c phÈm luËn chiÕn dòng c¶m hçn ®én nh­ thÕ nµo trong tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ë T«-bi v« ph­íc! nhÊt, ý nhÞ nhÊt vµ bæ Ých nhÊt cña nÒn v¨n häc chóng ta" ("Freischütz", sè 17). "Freischütz", sè 19: "Cßn vÒ nh÷ng nh©n vËt Êy" (theo th­ cña Tª-khèp th× B©y giê h·y t­ëng t­îng xem T«-bi kÐm may m¾n Êy kh«ng h×nh nh­ ¡ng-ghen vµ t«i ®· nãi) "th× hä lµ nh÷ng ng­êi thuÇn tuý mang lý tÝnh, sao chÐp næi mét c¸ch chÝnh x¸c mÊy dßng ch÷ ®· in, h·y t­ëng kh«ng biÕt ®Õn d©n téc nµo hÕt". t­îng T«-bi Êy, bÞ quy ®Þnh ngåi ë Van-®¬-xbÐc hµng ngµy ®äc Kh«ng hiÓu tÝnh ®a c¶m nµo hÕt, T«-bi v« cïng yªu quý, s¸ch vÒ lÞch sö thÕ giíi, tõng giê trÝch trong ®ã nh÷ng sù kiÖn kh«ng biÕt tÝnh ®a c¶m nµo hÕt – Tª-khèp viÕt nh­ vËy trong t¸c trong ngµy, chØ ®­îc ®¸nh dÊu qua loa b»ng nh÷ng ch÷ c¸i lê mê, phÈm cña Ph«-gt¬. vµ chôp ¶nh trªn tê "Freischütz", víi kÝch th­íc tù nhiªn, "Freischütz", sè 20: "M¸c ®Ó cho nh÷ng ng­êi quyÕt ®Êu ®i b¾n nhau ë ¤- dissolving views1* cña thùc t¹i! Sø ®å Van-®¬-xbÐc bÊt h¹nh! B¹n xten-®¬. Tª-khèp lµ ng­êi gióp viÖc cho Vi-lÝch v.v.. Sau sù kiÖn nµy, Tª-khèp ®o¹n ®äc may m¾n ë H¨m-buèc cña "Freischütz"! tuyÖt víi M¸c vµ §ång minh cña «ng ta". MÊy ngµy tr­íc ®©y, tê "Times" Lu©n §«n ® · ®¨ng mét bµi £-®u-a M©y-en kh«ng tho¶ m·n víi viÖc ®äc ¡ng-ve thµnh ¤- b×nh luËn ng¾n l¹ lïng ®­îc truyÒn ®i trªn kh¾p c¸c b¸o chÝ Anh, xten-®¬. Ch¾c lµ ë Lu©n §«n «ng ta ®· nghe c©u chuyÖn vÒ mét víi nhan ®Ò: "Mét ng­êi bÞ chã b¾n chÕt". Xem ra T«-bi còng biÕt ng­êi Ph¸p than phiÒn ë Oen-xt¬ - En-®¬ r»ng ng­êi Anh viÕt lµ b¾n, do ®ã kh«ng cã g× ph¶i ng¹c nhiªn nÕu nh­ £-®u-a Mai-¬ h¸t Lu©n §«n, nh­ng ®äc lµ C«ng-xt¨ng-ti-n«-pl¬. Tª-khèp c¶ ®êi chØ trªn tê "Freischütz": "T«i lµ x¹ thñ phôc vô nhiÕp chÝnh". gÆp t«i cã mçi mét lÇn, vµo thêi kú «ng ta viÕt th­ cña m×nh mµ "Kölnische Zeitung" chØ bã hÑp ë mÊy bµi b×nh luËn ng¾n ¸c l¹i viÕt râ rµng r»ng ban ®Çu «ng ta muèn liªn hiÖp víi t«i vµ víi ®éc vµ nh÷ng ®iÒu vu khèng vôn vÆt cã lîi cho Ph«-gt¬. Mét tuÇn §ång minh cña t«i, - £-®u-a M©y-en ®· buéc «ng Tª-khèp Êy sau khi xuÊt b¶n "T¸c phÈm chÝnh", trªn c¸c cét b¸o cña m×nh tê ph¶i ®o¹n tuyÖt víi t«i vµ víi §ång minh cña t«i mµ Tª-khèp ch­a b¸o nµy tung tin r»ng quyÓn s¸ch ®· b¸n hÕt, - ch¾c lµ ®Ó b¶n bao giê gia nhËp. _____________________________________________________________ "Freischütz", sè 21: "Sù cè Êy" (ngµy lÔ c«ng nh©n chÝnh ë L«-dan) "®· lý gi¶i viÖc Ph«-gt¬ bÞ c«ng kÝch kÞch liÖt trªn tê "Volk" ë Lu©n §«n". 1* - bøc tranh mê ¶o
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1680 1681 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m th©n kh«ng ph¶i phª b×nh nhËn xÐt cuèn s¸ch nµy n÷a. Trªn ®êi "K ölnische Zeitung" cßn lµm xuÊt s¾c h¬n. Nã tr¬ trÏn ®¨ng l¹i ngay c¶ nh÷ng bµi cña tê b¸o nhá ®en vµng chÝnh hiÖu cña bän nÞnh thÇn, nh÷ng tin tøc cña nµy cã biÕt bao nhiªu chuyÖn hµi h­íc! tê b¸o cña n÷ ®¹i c«ng t­íc X«-phi-a, mét tê b¸o ®ª tiÖn nhÊt trong tÊt c¶ c¸c Vµo nh÷ng n¨m 1848-1849, trong khi ph¸t hµnh tê "Neue tê b¸o ¸ o " TiÕp ®ã cßn ®­a ra nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn cã nãi: "R«-bíc Bli-um Rheinische Zeitung" vµ trong khi h»ng ngµy chóng t«i ph¶i ®ä ®· kh«ng thu ®­îc vinh quang ë Viªn vÊn ®Ò lµ «ng ta nãi t¹i ®¹i lÔ ®­êng vÒ gi¸o víi ng­êi l¸ng giÒng ë Khuªn cña chóng t«i v× vÊn ®Ò Ba Lan, kÎ thï bªn trong: vÒ sù nhót nh¸t, vÒ sù thiÕu dòng khÝ vµ thiÕu tinh thÇn kiªn Hung-ga-ri vµ I-ta-li-a, - lóc ®ã lµm thÕ nµo t«i cã thÓ ngê r»ng ®Þnh; "nh­ng nÕu ngoµi kÎ thï bªn trong ®ã c òng cßn cã nh÷ng kÎ thï k h¸c - n¨m 1859 chÝnh "Kölnische Zeitung" Êy ®· xuÊt ®Çu lé diÖn tr­íc « ng hy väng r»ng kh«ng cã chóng hoÆc trong thµnh phè cßn cã nh÷ng ng­êi chóng ta trong vai hiÖp sÜ cña nguyªn t¾c d©n téc, vµ tõ «ng Gi«- thÝch chÊp nhËn th¾ng lîi cña bän qu©n phiÖt h¬n lµ th¾ng lîi cña tù do, th× dÐp §uy-m«ng b×nh th­êng ®· hiÖn ra ngµi Giu-dÐp ®en M«n- cuéc ®Êu tranh mét mÊt mét cßn víi kÎ thï ®ang ®øng tr­íc thµnh phè còng ph¶i dèc toµn bé søc m¹nh chÜa vµo nh÷ng ng­êi Êy" tª! Nh­ng, ®­¬ng nhiªn, håi bÊy giê cßn ch­a cã Lu-i B«-na-p¸c- Bµi diÔn v¨n cña «ng Bli-um, chøa ®ùng sù ®iªn rå cña ph¸i th¸ng ChÝn 577 ; nÕu t¬ nµo lµ ng­êi ®· ban cho c¸c d©n téc c¸i ©n huÖ ®¹o ®øc – tù do nh­ «ng Blum ph¸t hiÖn nh÷ng lêi lÏ ®ã th× «ng ta chóng t«i xin nãi to¹c ra tù cao c¶, cßn tê "Kölnische Zeitung" sÏ kh«ng bao giê quªn r»ng Lu- lµm mÊt danh dù cña m×nh. Tê "Kölnische Zeitung" viÕt nh­ vËy". i B«-na-p¸c-t¬ ®· cøu x· héi. Tê "Neue Rheinische Zeitung" sè T Êt c¶ c¸c hè xÝ ë Lu©n §«n ®Òu th«ng qua mét m¹ng l­íi 144, sÏ chØ râ cho ta thÊy lµ lóc ®ã tê b¸o kÓ trªn ®· c«ng kÝch nh÷ng èng ®­îc che ®Ëy khÐo lÐo ®Ó ®æ ra s«ng Tem-d¬ tÊt c¶ n­íc ¸o víi sù tøc giËn nh­ thÕ nµo. nh÷ng chÊt bÈn thØu cña chóng. HÖt nh­ vËy, thñ ®« cña thÕ giíi "Khuªn, ngµy 15 th¸ng M­êi mét (1848). Vµo lóc toµn n­íc §øc, ®ang vang lªn Êy, th«ng qua hÖ thèng chiÕc bót l«ng ngçng, th¸o tÊt c¶ nh÷ng tiÕng thÐt phÉn né khi ®­îc tin tªn Vin-®i-s¬-grÐt-x¬ nµo ®ã, ®Çy tí kh¸t m¸u cña chÊt bÈn thØu cña x· héi vµo mét c¸i æ trung t©m lín b»ng giÊy lµ bän kÎ c­íp ¸o, ®· c¶ gan ra lÖnh b¾n chÕt nghÞ sÜ R«-bíc Bli-um nh­ ra lÖnh b¾n tê "Daily Telegraph". Li-bÝch chØ ra mét c¸ch ®óng ®¾n sù l·ng mét con chã vµo lóc hoµn toµn phï hîp lµ ®ang bµn vÒ hai tê b¸o §øc, trong ®ã phÝ v« nghÜa ®ã, khiÕn cho n­íc s«ng Tem-d¬ mÊt ®i sù trong s¹ch mét tê víi sù ph¶n tr¾c hiÕm thÊy ®· ra søc b«i nhä nh÷ng ngµy cuèi cïng cña vµ n­íc Anh mÊt ®i sè ph©n bãn. Nh­ng Lª-vi, «ng chñ cña c¸i æ ng­êi ®· khuÊt, cßn tê kia, víi sù ngu xuÈn lè bÞch cña m×nh, ®· truy lïng ng­êi trung t©m b»ng giÊy Êy kh«ng nh÷ng th«ng th¹o ho¸ häc, mµ cßn qu¸ cè ®Õn tËn n¬i ch«n cÊt. Chóng t«i muèn nãi ®Õn tê "Kölnische Zeitung" vµ th«ng th¹o thuËt luyÖn ®an. Sau khi biÕn nh÷ng thø bÈn thØu cña Halle" (Vulgo Narrhalle1*). Trong sè 292, tê "Kölnische "Rheinische Volks Zeitung" viÕt: "ngµy 22 th¸ng nµy" (th¸ng M­êi) "c¸c l·nh tô ®Çy phÊn khëi cña x· héi Lu©n §«n thµnh nh÷ng bµi b¸o, «ng ta biÕn c¸c bµi b¸o ph¸i d©n chñ ®· rêi Viªn; trong sè ®ã cã thµnh ®ång råi, cuèi cïng, biÕn ®ång thµnh vµng. Trªn c¸nh cöa R«-bíc Bli-um". Tê "K ölnische Zeitung" ®­a tin Êy mµ kh«ng bæ sung g× dÉn tíi c¸i æ trung t©m b»ng giÊy cã viÕt di colore oscuro1* nh÷ng thªm, nh­ng lêi vu c¸o ®èi víi Bli-um ®· ®­îc in ch÷ ®Ëm ®Ó g©y Ên t­îng s©u ch÷: "hic…quisquam faxit oletum!"2* hoÆc nh­ Bai-r¬n ®· dÞch s¾c h¬n trong ®Çu ãc b¹n ®äc cña m×nh. Trong nh÷ng sè tiÕp theo tê _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n, phßng dµnh cho bän ngu ngèc (ch¬i ch÷: 1* - b»ng mÇu ®en "Volkshalle" lµ "phßng häp nh©n d©n", "Narrhalle" lµ "phßng dµnh cho bän 2* - "ë ®©y… ai còng cã thÓ ®i tiÓu tiÖn" (pháng theo c©u th¬ trong bµi ngu ngèc"). th¬ ch©m biÕm thø nhÊt cña PÐc-xi-ót).
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1682 1683 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m mét c¸ch bãng b¶y: "Wanderer, stop and – piss!"3* C¸c nhµ chÝnh trÞ gäi "Daily Telegraph" lµ "mobpaper3* cña Gièng nh­ A-bi-ghen-l¬, Lª-vi est capable de tout4*. ¤ng ta cã Pan-míc-xt¬n", nh­ng chiÕc xe chë ph©n cña Lª-vi chØ chë chÝnh thÓ viÕt mét bµi x· luËn dµi ba cét b¸o vÒ mét vô hiÕp d©m nµo trÞ ®Ó lµm vËt gi÷ th¨ng b»ng. Cßn t¹p chÝ "Saturday Review" ®· ®ã. §Çu n¨m nay «ng ta ®· thÕt ®«ng ®¶o b¹n ®äc sµnh ¨n cña nhËn ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ ®Æc tr­ng cña tê b¸o gi¸ mét xu m×nh mãn ra-gu nÆng mïi ®­îc chÕ biÕn tõ nh÷ng t×nh tiÕt bÈn cña Lª-vi b»ng mÊy ch÷ "cheap and nasty" (rÎ vµ tëm lîn). thØu ®Õn lén möa cña mét vô kiÖn, ®Õn nçi nh÷ng t×nh tiÕt Êy ®· "TriÖu chøng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh" t¹p chÝ ®ã nhËn xÐt "lµ ë chç Lª-vi buéc quan toµ ph¶i ®uæi s¹ch ra khái phßng xÐt xö c¸c phô n÷ vµ rÊt ­a c¸i bÈn thØu h¬n lµ c¸i s¹ch sÏ; trong bÊt kÓ t×nh h×nh nµo, «ng ta ®Òu s½n trÎ em. Rñi thay, Lª-vi ®· l«i ra tªn mét ng­êi hoµn toµn v« téi ®Ó lßng tõ bá nh÷ng tin tøc quan träng nhÊt ®Ó dµnh chç cho nh÷ng bµi bÈn thØu". Nh­ng Lª-vi cã c¸i phÈm h¹nh gi¶ vê cña m×nh. Ch¼ng h¹n, lµm h¹t tiªu cho mãn ra-gu nÆng mïi. Vô kiÖn vÒ téi vu khèng «ng ta chª tr¸ch sù thiÕu ®¹o ®øc cña c¸c nhµ h¸t vµ c«ng kÝch – do viÖc ®ã g©y ra ®· kÕt thóc b»ng viÖc toµ ¸n Anh kÕt ¸n «ng qu©n gi¸m s¸t ®Ö nhÞ Ca-t« – n÷ diÔn viªn ba-lª vÒ y phôc cña hä, ta vµ c«ng khai khiÓn tr¸ch tê b¸o do «ng ta xuÊt b¶n. Mäi ng­êi thø y phôc Êy b¾t ®Çu qu¸ muén mµ kÕt thóc qu¸ sím. Do ®Òu biÕt, ë Anh c¸c vô kiÖn vÒ téi vu khèng – còng nh­ tÊt c¶ c¸c nh÷ng c¬n bét ph¸t vÒ phÈm h¹nh Êy, Lª-vi ®· r¬i vµo c¶nh tr¸nh vô kiÖn kh¸c - ®Òu tèn kÐm v« cïng vµ, trªn møc ®é nhÊt ®Þnh, chóng t¹o thµnh ®Æc quyÒn cña coffre fort1*. Nh­ng ch¼ng bao l©u, vá d­a l¹i gÆp vá dõa. ¤i, l«-gÝch! – t¹p chÝ s©n khÊu Lu©n §«n "Players" thèt lªn – «i l«-gÝch, sù thÑn thïng cña mi ®©u råi? Song, mét bän luËt s­ v« c«ng råi nghÒ nµo ®ã ë khu Xi-ti ph¸t hiÖn ra ch¾c ch¾n tªn l­u manh (the rogue) c­êi thÇm!... "Telegraph" s¾m r»ng Lª-vi lµ con måi rÊt cã lîi, hä liªn hiÖp l¹i vµ nh»m môc ®Ých vai ng­êi tuyªn truyÒn sù ®øng ®Çu cña y phôc phô n÷ trªn s©n ®Çu c¬, hä ®· ®Ò nghÞ phôc vô kh«ng c«ng cho bÊt cø ai muèn kiÖn khÊu! Giuy-pi-te thÇn th¸nh, tiÕp n÷a lµ g×? ChÝ Ýt ph¶i chê ®îi Lª-vi vÒ téi vu khèng. Do ®ã, b¶n th©n Lª-vi ph¶i lín tiÕng than ®éng ®Êt vµ sao chæi. Sù lÞch thiÖp! "I thank thee, Jew, for phiÒn trªn tê b¸o cña m×nh r»ng ®· xuÊt hiÖn mét h×nh thøc nh÷ng teaching me that word" ("T«i c¶m ¬n anh, hìi ng­êi Do Th¸i, v× vô b¾t bí míi – kÕt téi Lª-vi lµ vu khèng. Tõ ®ã ®­a Lª-vi ra toµ lµ anh ®· d¹y t«i lêi Êy")1* Gièng nh­ H¨m-lÐt khuyªn ¤-phª-li-a, viÖc m¹o hiÓm. §iÒu ®ã g©y ra sù gi¶i thÝch mËp mê n­íc ®«i gièng "Players" khuyªn Lª-vi n­¬ng th©n vµo tu viÖn mµ lµ n÷ tu viÖn. nh­ trªn t­êng ë Lu©n §«n cã thÓ ®äc thÊy: Commit no Nuisance, Get thee to a nunnery2*, Lª-vi! Lª-vi ë trong mét n÷ tu viÖn! Cã lÏ th× trªn cöa toµ ¸n Anh cã thÓ ®äc thÊy: Commit Levy2*. nonaria in sai thµnh "nunnery"3* vµ ph¶i ®äc lµ "H·y ®Õn víi c« _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 3* - "Ng­êi qua ®­êng, h·y dõng l¹i vµ ®¸i!" (Bai-r¬n, "Ch÷ ®Ò trªn mé"). 3* - tê b¸o tÇm th­êng 4* - cã thÓ lµm ®­îc mäi ®iÒu 1* - SÕch-xpia. "Ng­êi l¸i bu«n thµnh V¬-ni-d¬", håi IV, c¶nh 1. 1* - tñ kh«ng ch¸y (nghÜa lµ bän nhµ giµu) 2* - H·y vµo tu viÖn (SÕch-xpia, "H¨m-lÐt", håi III, c¶nh 1). 2* Lèi ch¬i ch÷ khã dÞch, dùa trªn ®éng tõ "to commit" cã nhiÒu nghÜa. 3* - M¸c g¾n liÒn tõ tiÕng Anh "nunnery" (n÷ tu viÖn) víi tõ la tinh "Commit no Nuisance" nghÜa lµ "CÊm phãng uÕ". "Commit Levy" nghÜa lµ ph¸t ©m t­¬ng tù "noneria" c« g¸i h­ háng). "H·y xö Lª-vi".
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1684 1685 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m ®ïa ë Xt¬-ra-xbua chØ cã mét tuÇn3*, trong khi ®ã c¸i mòi cña Lª- g¸i h­ háng, hìi Lª-vi" vµ trong tr­êng hîp nµy mçi ng­êi sÏ vi ®· thµnh ®Ò tµi bµn t¸n ë Xi-ti Lu©n §«n suèt mét n¨m. Mét "multum gaudere paratus nhµ th¬ ch©m biÕm Hy L¹p m« t¶ c¸i mòi cña anh Ca-xt¬ nµo ®ã, Si Cynico (tªn Lª-vi tr¬ trÏn) barbam petulans nonaria vellat"4* «ng ta sö dông c¸i mòi Êy vµo ®ñ mäi thø: lµm c¸i xÎng, chiÕn "Weekly Mail" kh¼ng ®Þnh r»ng tuy Lª-vi [Levy] kh«ng b¶o kÌn, chiÕc liÒn, chiÕc neo thuyÒn v.v.. ¤ng kÕt thóc sù m« t¶ cña víi b¹n ®äc cña m×nh r»ng "X" lµ "U", nh­ng viÕt "Y" thay cho "T". m×nh b»ng mÊy c©u th¬: ThËt vËy, trong sè 22000 Lª-vi [Levis]578 mµ M«i-xe ®Õm khi ®i qua sa m¹c, kh«ng cã ng­êi nµo viÕt tªn m×nh b»ng "Y". Gièng nh­ £-®u-a Xi-m«ng b»ng mäi gi¸ muèn coi m×nh thuéc chñng téc R«- 1) manh, Lª-vi còng khao kh¸t coi m×nh thuéc chñng téc ¡ng-gl«- Nh­ng C¬-xt¬ kh«ng ®o¸n ®­îc Lª-vi dïng c¸i mòi cña m×nh D¾c-den. Do ®ã, Ýt ra mçi th¸ng mét lÇn «ng ta c«ng kÝch chÝnh ®Ó lµm g×. Nhµ th¬ Anh ®Õn gÇn môc ®Ých h¬n khi «ng viÕt: s¸ch kh«ng ph¶i Anh cña «ng §i-xra-e-li, v× §i-xra-e-li, "®iÒu bÝ "And 'tis a miracle we may suppose, Èn ch©u ¸" Êy (the Asiatic mystery), gièng nh­ "Telegraph", kh«ng thuéc vÒ chñng téc ¡ng-gl« - D¾c-den. Nh­ng khi mµ bµ mÑ – No nastiness offends his skilful nose"2) thiªn nhiªn ®· kiªn quyÕt ghi th¼ng trªn mÆt «ng ta, b»ng ch÷ c¸i T hËt vËy, tµi nghÖ lín lao cña c¸i mòi cña Lª-vi biÓu hiÖn ë lín, dßng dâi cña «ng ta, th× Lª-vi ®¶ kÝch «ng §i-xra-e-li vµ viÕt quan hÖ th©n ¸i víi mïi h«i thèi, ë n¨ng lùc biÕt hÝt vµ thu hót "Y" thay cho "I" ®Ó lµm g×? C¸i mòi cña kÎ xa l¹ thÇn bÝ Xl«-ken- mïi h«i thèi Êy tõ kho¶ng c¸ch hµng tr¨m dÆm. ThÕ lµ mòi cña bÐc-ghi (xem "T¬-ri-xt¬-ram Sen-®i"), kÎ ®· tõ promontery of Lª-vi phôc vô cho "Daily Telegraph" víi tÝnh c¸ch lµ chiÕc vßi voi, noses1* k iÕm ®­îc cho m×nh finest nose2*, ®· thµnh ®Ò tµi b«ng con b¹ch tuéc, ngän h¶i ®¨ng vµ ®iÖn tÝn. Do ®ã, cã thÓ nãi kh«ng phãng ®¹i r»ng Lª-vi viÕt tê b¸o cña m×nh b»ng mòi. §­¬ng nhiªn, tê "Daily Telegraph" s¹ch sÏ Êy lµ tê b¸o Anh _____________________________________________________________ duy nhÊt cã thÓ vµ ph¶i ®¨ng bµi ca "Lau-di-¸t" cña Ph«-gt¬. Trªn tê b¸o cña Lª-vi, tõ ngµy 6 th¸ng Hai 1860, ®· ®¨ng mét bµi 4* - "tõ th©m t©m s½n lßng bËt lªn tiÕng c­êi, b¸o dµi chiÕm hai cét r­ìi, nhan ®Ò lµ "The Journalistic NÕu c« g¸i h­ háng tãm lÊy r©u anh chµng tr¬ trÏn" Auxiliaries of Austria" ("Trî thñ b¸o chÝ cña ¸o") vÒ thùc chÊt lµ (PÐc-xi-ót, bµi th¬ ch©m biÕm thø nhÊt). b¶n dÞch ®¬n thuÇn hai bµi x· luËn cña "National - Zeitung" ra 1) H·y xem Ca-xt¬ ®­îc cung cÊp mét c«ng cô v¹n n¨ng; thø tiÕng Anh kh¸ khã ngöi. §Ó che m¾t, trªn bµi b¸o cã ®Ò "from ¤ng cã chiÕc mòi ®Ó lµm tÊt c¶ mäi viÖc trong gia ®×nh. an occassional correspondent. Frankfort on the Main, February 2) Ai mµ kh«ng coi ®©y lµ ®iÒu kú diÖu, Kh«ng mïi h«i thèi nµo xóc ph¹m c¸i mòi thÝnh cña anh ta. _____________________________________________________________ 3* - L. XtÐc-n¬ "Cuéc ®êi vµ nh÷ng ý kiÕn cña ngµi T¬-ri-xt¬-ram Sen- 1* - chãp cña c¸c c¸i mòi ®i". TËp 4, phÇn "C©u chuyÖn Xl«-ken-bÐc-gi". 2* c¸i mòi tuyÖt vêi
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1686 1687 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m 2." ("cña mét phãng viªn ngÉu nhiªn. Phran-phuèc trªn s«ng toµ thÞ chÝnh (magistrates) còng ch¼ng kh¸c g× Toµ thÞ chÝnh BÐc- lin579. V× vËy, Xa-ben kh«ng ph¶i lµ A-ben, vµ A-ben còng kh«ng Mai-n¬, ngµy 2 th¸ng Hai"). DÜ nhiªn, t«i biÕt r»ng cã mét phãng viªn duy nhÊt cña "Telegraph" ë BÐc-lin, n¬i mµ c¸i mòi cña Lª-vi ph¶i lµ Xa-ben. Trong khi ®ã, nh÷ng ng­êi quen kh¸c cña t«i ë ph¸t hiÖn ra anh ta víi sù lµnh nghÒ quen thuéc cña «ng ta. Do BÐc-lin ®· nghe thÊy nãi vÒ sù t×m kiÕm cña t«i. Mét ng­êi trong ®ã, t«i lËp tøc viÕt th­ hái mét ng­êi b¹n cña t«i ë BÐc-lin xem cã sè hä viÕt th­ cho t«i: "Trong sè 22000 ng­êi Lª-vi trong quyÓn thÓ cho t«i biÕt tªn ng­êi phãng viªn cña tê b¸o cña Lª-vi kh«ng. kinh thø t­ cña M«i-xe còng cã mét A-ben, nh­ng tªn ng­êi ®ã Nh­ng b¹n cña t«i – mét ng­êi mµ häc vÊn ®­îc ngay c¶ A. Ph«n ®­îc viÕt thµnh A-va-quých [Abihail]". Mét ng­êi kh¸c l¹i viÕt: Hum-b«n thõa nhËn – kh¼ng ®Þnh r»ng ë Lu©n §«n kh«ng cã "LÇn nµy th× A-ben [Abel] giÕt chÕt Ca-in, chø kh«ng ph¶i Ca-in "Daily Telegraph" nµo c¶, do ®ã ë BÐc-lin kh«ng cã phãng viªn giÕt chÕt A-ben". ThÕ lµ t«i ngµy cµng lóng tóng, cho ®Õn khi, rót nµo cña b¸o Êy c¶. Trong t×nh h×nh ®ã, t«i buéc ph¶i hái mét ng­êi côc, biªn tËp viªn cña mét tê b¸o Lu©n §«n, víi vÎ nghiªm nghÞ quen kh¸c c­ tró ë thñ ®«, t¹i Sprª. C©u tr¶ lêi lµ: phãng viªn khã kh¨n vèn cã ë ng­êi Anh, ®· lµm cho t«i tin r»ng A-ben tuyÖt BÐc-lin cña tê "Daily Telegraph" lµ cã thùc vµ tªn ng­êi Êy lµ A- nhiªn kh«ng ph¶i lµ chuyÖn hoang ®­êng mµ lµ mét t¸c gi¶ Do ben. T«i thÊy ®©y lµ mét sù ®¸nh lõa cã ¸c ý. A-ben hiÓn nhiªn Th¸i ë BÐc-lin, tªn ®Çy ®ñ cña «ng ta lµ tiÕn sÜ C¸c A-ben. chØ lµ c¸ch viÕt t¾t Xa-ben. Xa-ben kh«ng biÕt tiÕng Anh, nªn viÖc Chµng trai ®¸ng yªu ®ã mét thêi gian dµi lµ mét anh ®µy tí sèt nµy kh«ng thÓ lµm t«i bèi rèi. NÕu A-ben víi t­ c¸ch Xa-ben s¾ng cña "Kreuz - Zeitung" d­íi quyÒn Stan vµ GhÐc-la-kh¬, kh«ng biÕt tiÕng §øc mµ l¹i biªn tËp "National - Zeitung", th× t¹i nh­ng víi sù thay ®æi cña c¸c néi c¸c anh ta ®· biÕn ®æi, nÕu sao Xa-ben víi t­ c¸ch A-ben kh«ng biÕt viÕt b»ng tiÕng Anh, l¹i kh«ng ph¶i biÕn ®æi bé da th× còng biÕn ®æi mµu s¾c. NhiÖt t×nh kh«ng thÓ göi bµi vë cho "Telegraph". VËy th× ®ã lµ Xa-ben-A-ben dai d¼ng cña kÎ ph¶n béi dï sao còng cã thÓ gi¶i thÝch t¹i sao phãng hay lµ A-ben-Xa-ben? Lµm sao tho¸t khái khu v­ên Ba-bi-lon viªn BÐc-lin cña Lª-vi cho r»ng tù do b¸o chÝ ë Anh chØ tån t¹i ®Ó [Babel] Êy? T«i l¹i so «ng ta cã thÓ c«ng khai b¸n rÎ sù ca tông cña m×nh tr­íc néi c¸c s¸nh tê b¸o BÐc-lin th«ng th¸i víi tê b¸o cña Lª-vi vµ thÊy ë sè 41 H«-hen-tx«-lÐc. Do ®ã, cã thÓ gi¶ ®Þnh r»ng ngoµi Lª-vi ë Lu©n §«n, cßn cã A-ben ë BÐc-lin – par nobile fratrum1*. cña "National - Zeitung" cã ®o¹n sau: A-ben cung cÊp hµng ho¸ cña m×nh cho Lª-vi cïng mét lóc tõ tÊt "LÝp-nÕch bæ sung mét c¸ch kú quÆc r»ng: "Chóng t«i muèn toµ thÞ chÝnh ( ?) c¶ nh÷ng n¬i cã thÓ ®­îc – tõ BÐc-lin, Viªn, Phran-phuèc trªn s«ng chøng nhËn tÝnh ®óng thùc cña ch÷ ký cña chóng t«i"." Mai-n¬, Xtèc-kh«n, Pª-tÐc-bua, Hång C«ng v.v., nªn ®ã lµ thø trß ¶o §o¹n nµy víi toµ thÞ chÝnh vµ víi c©u hái tá râ sù kinh ng¹c _____________________________________________________________ cña Xa-ben, ®· lµm cho ng­êi ta nhí ®Õn mét anh chµng Sva-b¬ "võa míi tõ tµu biÓn b­íc lªn ®Êt ch©u ¸ ®· hái ngay "ë ®©y cã 1) "Cua nh¶y móa trong bïn còng kh«ng linh lîi h¬n, anh chµng tèt bông ë BÕch-bia-ghen kh«ng?". Bß xuèng d­íi vµ b­íc ®i thôt lïi: Trªn tê b¸o cña Lª-vi kh«ng nh÷ng kh«ng cã tÊt c¶ ®o¹n ®ã, [Pèp. "§un-xi-¸t", cuèn thø hai] mµ kh«ng cã c¶ dÊu hái, do ®ã cã thÓ kÕt luËn kh«ng thÓ chèi c·i ®­îc r»ng phãng viªn Lª-vi kh«ng ®ång ý víi quan ®iÓm cña Ph. 1* - mét cÆp anh em quý ph¸i (H«-ra-x¬. "Th¬ ch©m biÕm", quyÓn II, Xa-ben cho r»ng c¸c quan toµ trÞ an Lu©n §«n hoÆc c¸c quan cña bµi thø ba).
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1688 1689 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m thuËt cao tay h¬n c¶ "Cuéc hµnh tr×nh xung quanh c¨n phßng cña sù viÖc mét tuÇn tr­íc ®©y v.v.. HoÆc «ng ta dÞch mét bµi nµo ®ã t«i" cña §¬ Me-xt¬-ra. Nh­ng A-ben viÕt cho Lª-vi cña m×nh dï ghi cña "Allgemeine Zeitung", ch¼ng h¹n, ghi lµ, ®­îc viÕt ë Xtèc- ®Þa danh g× th× «ng ta bao giê còng viÕt d­íi dÊu hiÖu con Cua. Kh¸c kh«n. TiÕp ®ã, tÊt nhiªn ph¶i lµ c©u "I must warn your readers", víi cuéc diÔu hµnh ë £-xtÐc-n¾c – ë ®ã ng­êi ta tiÕn hai b­íc, lïi mét "T«i ph¶i nh¾c nhë b¹n ®äc cña ngµi ®Ò phßng" kh«ng ph¶i bµi b­íc580, – c¸c bµi cña A-ben tiÕn mét b­íc mµ lïi hai b­íc. b¸o ®­îc sao chÐp tõ "Allgemeine Zeitung", mµ lµ bµi b¸o nµo ®ã "No crab more active in the dirty dance, kh«ng sao chÐp tõ tê b¸o nµy. Khi A-ben buéc ph¶i nãi ®Õn Downward to climb, and backward to advanco" "Kreuz-Zeitung" th× «ng ta lµm dÊu th¸nh ®Ó kh«ng bÞ nhËn mÆt. (Pope)1) Cßn vÒ bót ph¸p cña A-ben th× cã thÓ quan niÖm mét c¸ch t­îng tr­ng r»ng nã lµ sù sao chÐp bót ph¸p cña StÐc-n¬ Ghª- A-ben cã c¸i tµi kh«ng chèi c·i ®­îc lµ th«ng b¸o cho Lª-vi cña s©y-t¬, I-xi-®« BÐc-li-nÐc-blau vµ I-a-cèp Vi-den-ri-xle. m×nh vÒ c¸c bÝ mËt quèc gia ë lôc ®Þa ch©u ¢u. Ch¼ng h¹n, Xin phÐp A-ben ®­îc ®i l¹c ®Ó chót Ýt. StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ "Kölnische Zeitung" ®¨ng bµi x· luËn nµo ®ã, – chóng ta h·y cho nguyªn b¶n lµ mét tßng ph¹m kh¸c cña Ph«-gt¬ tªn lµ L. Bam- lµ vÒ tµi chÝnh cña n­íc Nga, – chóng ta gi¶ ®Þnh r»ng bµi nµy bÐc-g¬, n¨m 1848 lµ biªn tËp viªn cña mét tê b¸o v« gi¸ trÞ ë Ma- ®­îc sao chÐp cña tê "Baltische Monstssehrift". A-ben chê ®îi mét in-x¬, cßn hiÖn nay sèng "hoµn toµn nhê ®­îc nu«i d­ìng", do kÕt th¸ng, råi ®ét nhiªn göi bµi b¸o ®· ®¨ng trªn "Kölnische Zeitung" h«n mµ trë thµnh bµ con víi Pa-ri loup garou1* vµ trë thµnh nhµ tõ Pª-tÐc-bua vÒ Lu©n §«n vµ ®­¬ng nhiªn lµm cho ng­êi ta hiÓu d©n chñ kiÓu B«-na-p¸c-t¬" theo nghÜa gi¶n ®¬n nhÊt cña tõ nµy". r»ng nÕu kh«ng ph¶i b¶n th©n Nga hoµng hoÆc kh«ng ph¶i bé §Ó hiÓu ®­îc "nghÜa gi¶n ®¬n" Êy ph¶i hiÓu ®­îc tiÕng lãng cña tr­ëng tµi chÝnh Nga th× dï sao còng lµ mét trong nh÷ng gi¸m th¸nh ®­êng Do Th¸i cña Së giao dÞch Pa-ri. D©n chñ "gi¶n ®¬n" ®èc cña Ng©n hµng quèc gia tiÕt lé víi A-ben entre deux cigares2* cña StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ còng chÝnh lµ c¸i mµ I-x¾c Pª-r©y-ra gäi nh÷ng sè liÖu thèng kª bÝ mËt, vµ «ng ta ®¾c chÝ thèt lªn: "I am lµ "la dÐmocratisation du crÐdit, d©n chñ ho¸ tÝn dông, sù d©n chñ ho¸ nµy thÓ hiÖn ë chç lµ kh«ng cßn nh÷ng giíi c¸ biÖt cña d©n in a position to state etc." ("t«i cã thÓ b¸o tin v.v."). HoÆc tê téc, mµ lµ toµn bé d©n téc ®· biÕn thµnh mét æ ®¸nh b¹c ®Ó cã thÓ "Preuische Zeitung" chÝnh thøc thß c¸i vßi néi c¸c vµo, ch¼ng lõa ®¶o en masse1*nã. NÕu d­íi thêi Lu-i-Phi-lÝp, bän sãi ®Çu sá h¹n, ®ông ch¹m ®Õn quan ®iÓm t­ nh©n cña Ph«n Slai-ni-x¬ vÒ cña Së giao dÞch chØ s¨n b¾t kh«ng th­¬ng xãt cña c¶i quèc d©n vÊn ®Ò hÇu quèc tuyÓn ®Õ HÐt-xen. LÇn nµy th× A-ben ch¼ng chê tËp trung trong tay giai cÊp t­ s¶n lín nhÊt, th× d­íi sù che chë ®îi phót nµo mµ lµ c«ng khai viÕt tõ BÐc-lin ngay ngµy h«m Êy cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬, tÊt c¶ ®Òu biÕn thµnh fish2* cña sãi d©n cho Lª-vi cña m×nh vÒ vÊn ®Ò hÇu quèc tuyÓn ®Õ. Qua mét tuÇn, chñ cña Së giao dÞch, bän sãi nµy ®· cïng víi hoµng ®Õ La M· «ng ta b¸o tin tê "Preu ische Zeitung", c¬ quan ng«n luËn cña néi c¸c, ®· ®¨ng bµi sau ®©y vÒ vÊn ®Ò hÇu quèc tuyÓn ®Õ HÐt-xen vµ _____________________________________________________________ "I owe to myself" ("t«i cho r»ng m×nh cã tr¸ch nhiÖm") l­u ý ®Õn 1* - ma sãi, ng­êi d÷ tîn _____________________________________________________________ 1* - toµn thÓ 2* - gi÷a hai ®iÕu x× gµ. 2* - c¸
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1690 1691 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m thÐt lªn: non olet3* vµ ®· cïng víi StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ – Bam-bÐc- chÝnh cña «ng ta, chØ ®Ó l¹i contra2*. Nh­ mäi ng­êi ®Òu biÕt, g¬ bæ sung thªm "quÇn chóng ph¶i lµm viÖc ®ã". D©n chñ cña StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ – Bam-bÐc-g¬ ®· t¨ng sè l­îng c¸c bµi thi ca StÐc-n¬ trong sù "®¬n gi¶n" vÜ ®¹i nhÊt cña nã lµ nh­ vËy. GÇn Hy L¹p, bæ sung bµi thi ca thø m­êi, thi ca mu-d¬ Do Th¸i, "thi ®©y, StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ - Bam-bÐc-g¬ ®· ®­îc biÕt ®Õn d­íi c¸i ca cña thêi ®¹i", nh­ «ng ta gäi b¶ng thÞ gi¸ cña Së giao dÞch. tªn: "Hoan h«, ®i sang I-ta-li-a!"581. Tr¸i l¹i, trong cuéc vËn ®éng Nh­ng h·y trë l¹i víi A-ben. Bót ph¸p cña A-ben ®Æc sÖt c¸i ñng hé hiÕn ph¸p ®Õ quèc, «ng ta ®· l¾ng nghe tiÕng kªu: "¤i, h·y odor specificus3* cÇn thiÕt cho "Daily Telegraph" – c¸i æ r¸c r­ëi ®i khái KiÕc-ha-im-b«-lan-®en!". Véi v· ch¹y khái Kia-han-im-b«- b»ng giÊy cña thñ ®« thÕ giíi. Khi Lª-vi ®Æc biÖt xóc ®éng v× c¸i lan-®en vµ lõa g¹t qu©n ®oµn t×nh nguyÖn Ranh-Pphan-x¬, mïi th¬m cña c¸c b¶n tin cña A-ben, v× häc thøc cña A-ben vµ v× StÐc-n¬ nhiÖt t×nh th¸o v¸t mµ A-ben dïng ®Ó viÕt cïng mét lóc tõ 20 ®é Ghª-s©y-t¬ - Bam-bÐc-g¬ – vÒ nh÷ng chiÕn c«ng anh hïng cña vÜ kh¸c nhau, vµo nh÷ng giê phót c¶m ®éng s©u s¾c ®ã, Lª-vi gäi nh©n vËt nµy ng­êi ta ®· trao cho t«i mét b¶n th¶o quý gi¸ - tá A-ben mét c¸ch dÞu dµng – mÕn th­¬ng lµ "industrious bug"4* cña ra qu¸ ­ s¸ng trÝ4* ® Ó ngöi thÊy r»ng líp ®Êt bÈn thØu thÊm m¸u m×nh. cña th¸ng Ch¹p cã c¸t chøa vµng dµnh cho n÷ng ng­êi s¸ng trÝ ý thøc c«ng b»ng cña nhµ th¬ ®· yªu cÇu "con ng­êi trßn ®i t×m b¸u vËt. Do ®ã, «ng ta ®i Pa-ri, t¹i ®Êy – theo c¸ch nãi trÜnh", vµo cuèi vë hµi kÞch, ®õng cã cïng víi A-ben sa vµo ®èng hay tuyÖt cña b¹n «ng ta lµ I-xi-®o BÐc-li-ne-blau, alias5* H. B. ph©n Lu©n §«n. Nh­ng ai sÏ kÐo «ng ta ra khái ®èng ph©n? Ai sÏ ¤p-pen-hai-m¬ – "anh c¶m thÊy m×nh ®­îc tù do h¬n lµ anh biÕt". StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ tá ra phÊn khëi, theo «ng ta n¨m 1858 lµ kÎ cøu vít? KÎ cøu vít ph¶i lµ mét ng­êi bÈn thØu, tøc nam b¾t ®Çu cã "sù ®×nh ®èn trong l­u th«ng" (xem b¶ng thèng t­íc Ph«n Phin-kª5*, mét ®Þa chñ ë miÒn ®Êt ®á6* hiÖp sÜ vui kª cña Banque de France1* vÒ l­u th«ng tiÒn tÖ trong c¸c n¨m t­¬i, chevalier sans peur et sans reproche582. 1858-1859), vµo lóc mµ líp ®Êt bÈn thØu cña th¸ng Ch¹p ®ét Nh­ trªn ®· nãi, ngay tõ n¨m 1848 tê "Neue Rheinische nhiªn b¾t ®Çu biÕn thµnh mµu s¾c t­¬i th¾m cña nh÷ng t­ t­ëng Zeitung" ®· ®Ó lé ra tÝnh ®ång nhÊt cña sù ®èi lËp gi÷a Ph«-gt¬ vµ cao c¶. S¸ng trÝ bao nhiªu, th× còng d©n chñ chãi läi bÊy nhiªu, Phin-kª, vµ b¶n th©n Ph«-gt¬ ®· dù c¶m thÊy ®iÒu ®ã n¨m 1859 StÐc-n¬ Ghª-s©y-t¬ hiÓu r»ng dßng th¸c Pa-ri cã thÓ cuèn tr«i khi «ng ta viÕt trong "Nghiªn cøu" cña m×nh. kh«ng nh÷ng líp ®Êt cña th¸ng Ch¹p, mµ c¶ pro cña t¸c phÈm "¤ng Ph«n Phin-kª víi t­ c¸ch t«ng ®å cña nÒn tù do quèc gia míi ®· thËt sù _____________________________________________________________ tiÕn s¸t ®Õn lÜnh vùc cña ®iÒu nùc c­êi" (l.c., tr. 21). _____________________________________________________________ 3* - kh«ng thèi (c©u nãi cña hoµng ®Õ La M· Ve-xpa-di-a-nót khi nãi 2* - pro vµ contra: t¸n thµnh vµ ph¶n ®èi, ë ®©y ý nãi c¸c kho¶n thu vµ vÒ thuÕ hè xÝ). chi. 4* ë ®©y vµ ë nh÷ng ®o¹n tiÕp theo cã sù ch¬i ch÷: Gescheidt lµ tªn, 3* - mïi ®Æc biÖt "gescheidt'' lµ "s¸ng trÝ". 4* - "con rÖp cÇn cï" (P«p, "§un-xi-¸t", quyÓn thø nhÊt). 5* - nãi c¸ch kh¸c 5* - Ch¬i ch÷: Vincke – hä, "Mistfinke" – "ng­êi bÈn thØu". 1* - Ng©n hµng Ph¸p 6* - Ve-xt¬-pha-li
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1692 1693 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m nghÜa lµ ®Õn lÜnh vùc cña Ph«-gt¬. Nh­ng ngµy 1 th¸ng Ba 1860, vËy". Cßn trong lÔ chóc mõng, do ph¸i b¶o thñ cña NghÞ viÖn Phin-kª ®· c«ng khai nãi ®Õn ch÷ hoµ gi¶i, mµ theo lêi cña I-«-han Phran-phuèc tæ chøc, «ng ta ®· lÊy t­ c¸ch c«ng t­íc cña nh÷ng Phi-lÝp BÕch-c¬, ®· dïng "bän l­u hoµng ®Ó minh ho¹ nghÞ viÖn th»ng ngèc ®Ó lµm trß tiªu khiÓn cho kh¸ch mêi, vµ ngåi trªn Phæ khiªm tèn". GÇn mét n¨m tr­íc ®ã, «ng ta ®· giíi thiÖu víi thïng r­îu, «ng ta h¸t584: còng nghÞ viÖn Êy cuèn s¸ch nhá "P« vµ Ranh"583 mµ nguån gèc l­u hoµng cña nã, do kh«ng cã c¸i mòi cña Lª-vi, nªn «ng ta ®­¬ng "Ng­êi ta bÇu t«i lµm c«ng t­íc cña nh÷ng th»ng ngèc nhiªn kh«ng thÓ ngöi thÊy. Nh­ng khi Phin-kª, gièng nh­ Ph«- §Ó ®­îc ¨n vµ ®­îc uèng". gt¬, s¾m vai ng­êi I-ta-li-a, khi Phin-kª, gièng nh­ Ph«-gt¬ l¨ng §iÒu ®ã còng lµm ®Þch thñ cña «ng ta bùc m×nh. Thªm vµo ®ã, nhôc ng­êi Ba Lan, khi Phin-kª gièng nh­ Ph«-gt¬ ®ßi hái chia c¾t Ph«-gt¬ vµ Phin-kª kh«ng thÓ do¹ n¹t lÉn nhau, do ®ã cho r»ng n­íc §øc th× hai anh em – thï ®Þch vÜnh viÔn «m chÆt lÊy nhau. ®¶ kÝch nhau lµ hoµn toµn kh«ng nguy hiÓm. Phan-xt¸p - Ph«-gt¬ Mäi ng­êi ®Òu biÕt, nh­ng cùc cïng tªn nhÊt thiÕt ®Èy nhau. biÕt râ gi¸ trÞ cña chµng hiÖp sÜ kh«ng biÕt sî vµ kh«ng chª tr¸ch HÖt nh­ vËy, Ph«-gt¬ vµ Phin-kª ®· ®Èy nhau trong mét thêi ®­îc, vµ vice versa1*. Ba-ri-a ë Ve-xt¬-pha-li tõng nghiªn cøu gian dµi. C¶ hai ®Òu m¾c tËt l¾m måm, do ®ã mçi ng­êi trong bän m«n luËt ë c¸c tr­êng ®¹i häc §øc, nh­ng ®· nghiªn cøu Ýt h¬n hä ®Òu cho r»ng kÎ kia kh«ng ®Ó cho m×nh nãi. Corpus juris585 cña La M·, v× «ng ta nghÜ r»ng tæ tiªn vïng ®Êt ®á Theo sù lµm chøng cña Ra-nÝch-ken, Ph«-gt¬ lµ nhµ ®éng vËt ®· kh«ng uæng c«ng ®¸nh b¹i Va-rót. Nªn «ng ta ®· nghiªn cøu häc vÜ ®¹i, gièng hÖt nh­ Phin-kª, viÖc «ng ta nu«i lîn ë I-ke-r¬- sèt s¾ng h¬n vÒ luËt t«-t«ng, ®Æc biÖt lµ ®iÒu lÖ sinh viªn mµ c¬ së n¬ ®· chøng minh ®iÒu ®ã. cña nã ®­îc «ng ta nghiªn cøu trªn c¸c mÆt, råi ca ngîi nã d­íi Trong c¸c vë kÞch T©y Ban Nha, mçi vai chÝnh ®Òu kÌm theo c¸i tªn c¬ së ph¸p luËt. Do ¶nh h­ëng cña sù nghiªn cøu s©u s¾c hai vai hÒ. Trong vë kÞch cña Can-®ª-r«n, thËm chÝ th¸nh Ki-pri- kiÓu nguþ biÖn ®ã ®èi víi ®iÒu lÖ sinh viªn, sau nµy trong bÊt cø a-n« nh©n vËt Phau-xt¬ T©y Ban Nha Êy – còng cã M«-xc«n vµ cuéc quyÕt ®Êu nµo «ng ®Òu ®ông ph¶i mét sîi tãc nµo ®ã cña Cla-rin. HÖt nh­ vËy, t¹i nghÞ viÖn Phran-phuèc viªn t­íng ph¶n §un-x¬ Xc«-tót, sîi tãc nµy vµo giê phót quyÕt ®Þnh ®· trë thµnh ®éng Ph«n Ra-®«-vi-x¬ cã bªn c¹nh m×nh hai sÜ quan tuú tïng hµi trë ng¹i nguþ biÖn kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc gi÷a hiÖp sÜ vµ sù ®æ h­íc, anh hÒ kÞch Li-snèp-xki vµ anh hÒ xiÕc Phin-kª cña «ng ta. m¸u gièng nh­ thanh kiÕm ®· tuèt trÇn trªn gi­êng c­íi gi÷a Ph«-gt¬ còng vËy, nh©n vËt ph¶n hÒ xiÕc tù do chñ nghÜa nµy ph¶i c«ng chóa vµ locum tenens2*. Ch­íng ng¹i nguþ biÖn Êy bao giê mét m×nh lµm tÊt c¶ mäi viÖc – ®iÒu nµy, ®­¬ng nhiªn, lµm «ng ta còng xuÊt hiÖn mét c¸ch chuÈn x¸c cña c¬n sèt rÐt mang tÝnh chu næi giËn víi Phin-kª v× I-a-cèp Vª-nª-®©y chØ thÝch hîp víi mÆt kú, b¾t ®Çu tõ c©u chuyÖn x¶y ra víi viªn båi thÈm Ben-®a vµo ®a c¶m cña vai P¨ng-ta-l«ng. Phin-kª ®«i khi thÝch vung vÈy thêi kú Lan-t¾c liªn hiÖp n¨m 1847586 vµ kÕt thóc b»ng c©u chiÕc mò nhän ngèc nghÕch cña m×nh. Ch¼ng h¹n, t¹i phiªn häp _____________________________________________________________ ngµy 21 th¸ng S¸u 1848 cña nghÞ viÖn, «ng ta tuyªn bè r»ng: 1* - ng­îc l¹i "cã khi «ng ta c¶m thÊy r»ng «ng ta ë r¹p h¸t h¬n lµ ë trong mét quèc héi nh­ 2* - ng­êi thay thÕ
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1694 1695 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m chuyÖn x¶y ra kh«ng kÐm phÇn ®¸ng chó ý víi bé tr­ëng chiÕn tËn lóc nµy. tranh Phæ1* t¹i H¹ nghÞ viÖn n¨m 1860. Nh­ vËy, chóng ta thÊy §Ó tr¶ thï, «ng ta phñi bôi BÐc-lin ë ch©n m×nh vµ ®i Phran- r»ng gÇn ®©y ng­êi ta ®· g©y ra sù bÊt c«ng nh­ thÕ nµo ®èi víi phuèc, vµo Nhµ thê Th¸nh P«n, n¬i ®©y «ng ta ngåi ë c¸nh cùc anh ®Þa chñ cña chóng ta khi kÕt téi anh ta lµ ®· mÊt c¬ së ph¸p h÷u ®Ó g©y chuyÖn Çm Ü ë ®©y víi t­ c¸ch anh hÒ xiÕc, kÎ vç tay luËt cña m×nh. Kh«ng ph¶i do lçi cña anh ta, nÕu c¬ së ph¸p luËt thuª vµ kÎ g©y sù cña t­íng Ra-®«-vi-x¬. cña anh ta gåm toµn nh÷ng c¹m bÉy. Huèng hå, v× ®iÒu lÖ cña Phin-kª1* lµ ng­êi ¸o trung thµnh mét c¸ch cuång tÝn chõng sinh viªn chØ thÝch hîp víi nh÷ng cuéc tranh luËn ph¸p luËt cao nµo ®iÒu ®ã ®­îc sù t¸n th­ëng cña cÊp trªn. Nh­ kÎ mÊt trÝ, «ng cÊp, nªn anh ®Þa chñ s¾c s¶o cña chóng ta ®· thay thÕ nã trong ta ®¶ kÝch c¸c d©n téc. thùc tiÔn nghÞ viÖn hµng ngµy b»ng ®iÒu lÖ cña chiÕc gËy. "ë c¸nh t¶, ng­êi ta lÇn l­ît say s­a víi ®ñ lo¹i d©n téc ng­êi I-ta-li-a, ng­êi T¹i c¸i ®Çm lÇy Phran-phuèc cña loµi Õch, trong c¬n tøc giËn, Ba Lan -, cßn hiÖn nay thËm chÝ say s­a víi c¶ ng­êi Ma-®i-a" (phiªn häp ngµy Phin-kª ®· gäi ®èi thñ cña m×nh Ph«-gt¬ lµ "bé tr­ëng t­¬ng lai". 23 th¸ng M­êi 1848). ë I-ke-r¬-n¬, khi «ng ta biÕt r»ng Ph«-gt¬ do nhí ®­îc c©u danh Ba hiÖp sÜ – Phin-kª, Li-snèp-xki vµ ¸c-nim, ®· d¹o b¶n tam ng«n: tÊu: "ChØ cÇn kiÕm cho m×nh ®­îc chøc quan, Bß c¸i th× , bß ®ùc kªu rèng lªn, 2* Lµ anh sÏ thµnh c«ng lín suèt c¶ n¨m" . Cßn lõa th× h¸t giäng trÇm ®· trë thµnh kh«ng nh÷ng nhiÕp chÝnh ®Õ quèc mµ cßn thµnh bé víi nghÖ thuËt ®iªu luyÖn chèng l¹i c¸c diÔn gi¶ ®· ph¸t biÓu ñng tr­ëng ngo¹i giao in partibus, – th× «ng ta xóc ®éng vµ cµu nhµu hé Ba Lan (phiªn häp ngµy 5 th¸ng S¸u 1848), ®Õn nçi chiÕc bÊt b×nh vÒ nh÷ng tham väng ch­a ®­îc c«ng nhËn lµ th¨ng quan chu«ng cña chñ to¹ ®· rung lªn ®Õn kiÖt søc, cßn khi Ra-®«-vi-x¬ theo ®Þa vÞ. CÇn biÕt r»ng ngay t¹i Lan-t¸c liªn hiÖp n¨m 1847, - xuÊt ph¸t tõ lý do ®Þa lý - qu©n sù - ® ßi trao s«ng Min-si-« Phin-kª ®· ®øng ®èi lËp víi néi c¸c, víi t­ c¸ch ng­êi thuéc ph¸i cho ®Õ quèc §øc (phiªn häp ngµy 12 th¸ng T¸m 1848) th× Phin-kª Phr«ng, vµ chèng l¹i phe ®èi lËp t­ s¶n, víi t­ c¸ch ®¹i biÓu cña -lµm trß gi¶i trÝ cho tÊt c¶ nh÷ng kh¸n gi¶ vµ khiÕn cho Ph«-gt¬ quý téc. Do ®ã, khi næ ra cuéc C¸ch m¹ng th¸ng Ba, «ng ta cho bÝ mËt phÊn chÊn - ®· ®øng b»ng ®Çu vµ vç tay b»ng ch©n. Lµ r»ng «ng ta cã nghÜa vô h¬n ai hÕt vÒ mÆt cøu v·n ng«i vua. kÎ vç tay thuª - chÝnh trong viÖc c¸i ®Çm lÇy Phran-phuèc cña Nh­ng c¸c ®èi thñ cña «ng ta ®· trë thµnh c¸c bé tr­ëng trong loµi Õch th«ng qua nghÞ quyÕt quy ®Þnh in dÊu ý chÝ cña nh©n d©n hiÖn t¹i, cßn «ng ta nhËn ®­îc chøc "bé tr­ëng t­¬ng lai", mét §øc chøc vô mµ «ng ta ®¶m nhiÖm tr­íc sau vÉn thµnh c«ng cho ®Õn lªn sù n« dÞch cña v­¬ng triÒu ®èi víi Ba Lan, Hung-ga-ri vµ _____________________________________________________________ I-ta-li-a, anh chµng ®Þa chñ ë vïng ®Êt ®á nµy ®· kªu lªn phÊn 1* - R«n. _____________________________________________________________ 2* I. Phi-s¸c-t¬. "C©u chuyÖn lÞch sö ®å sé ®Çy gian hiÓm vÒ sù tÝch vµ danh ng«n cña c¸c anh hïng vµ c¸c ngµi Gran-g«-sia, Goãc-ghen-li-an-toa 1* Trong nguyªn b¶n "Fink" (chø kh«ng ph¶i Vincke) nghÜa lµ chim mai vµ Pan-ta-gru-en", ch­¬ng bèn. hoa, kÎ phãng ®·ng, kÎ d©m ®·ng.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1696 1697 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m k hëi h¬n khi ph¶i hy sinh yªu s¸ch cña d©n téc §øc v× hiÖp 23 th¸ng M­êi 1848), – sù h¨ng h¸i ®ã ®· b¸c bá mét c¸ch hoµn ®Þnh ®×nh chiÕn nhôc nh· ë Man-mi-«. §Ó b¶o ®¶m ®a sè ®Æng toµn th¾ng lîi lêi vu khèng cña Phi-s¸c-t¬: cã thÓ phª chuÈn hiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn, c¸c nhµ ngo¹i giao vµ ¤i, nh÷ng c¸i mâm nhÉn t©m biÕt mÊy, nh÷ng kh¸n gi¶ kh¸c ®· tõ hµnh lang lÎn vµo hµng ghÕ c¸nh Nh÷ng c¸i mâm cña miÒn Vª-xt¬-pha-li!1* h÷u. Sù lõa bÞp bÞ ph¸t hiÖn, vµ Ra-v« yªu cÇu biÓu quyÕt l¹i. VËy ®Êy, Phin-kª ®· gi÷ quan hÖ l¸ng giÒng h÷u nghÞ víi Phin-kª kÞch liÖt ph¶n ®èi viÖc biÓu quyÕt l¹i, chøng minh V­¬ng triÒu H¸p-xbuèc chõng nµo trªn Xa-ha-ra nghÞ viÖn cßn r»ng ®iÒu quan träng kh«ng ph¶i lµ ai biÓu quyÕt mµ lµ biÓu ch­a ®ét nhiªn xuÊt hiÖn l©u ®µi trªn kh«ng TiÓu §øc588, vµ anh quyÕt c¸i g× (phiªn häp ngµy 16 th¸ng ChÝn 1848). Trong cuéc chµng ®Þa chñ cña chóng ta cßn ch­a m¬ thÊy r»ng anh ta ®· Khëi nghÜa th¸ng ChÝn ë Phran-phuèc næ ra do viÖc phª tr«ng thÊy con chim mai hoa kÑp ë d­íi c¸nh nã chiÕc cÆp bé chuÈn hiÖp ­íc ®×nh chiÕn Man-m«, Ba-i-a ë Ve-xt¬-pha-li tr­ëng lín b»ng kÝch th­íc thËt. V× trªn t­êng Nhµ thê Th¸nh biÕn mÊt kh«ng ®Ó l¹i dÊu tÝch, ®Ó sau ®ã, khi ng­êi ta tuyªn P«n cã nh÷ng c¸i tai dµi kh¸c th­êng, nªn «ng ta cã thÓ tù an ñi bè giíi nghiªm, th× tiÕn hµnh sù ®¶ kÝch ph¶n ®éng kÞch liÖt b»ng niÒm hy väng r»ng sù rïm beng trong nh÷ng lêi gi·i bÇy cña ®Ó tr¶ thï cho sù ho¶ng sî cña «ng ta mµ kh«ng ai cã thÓ ®Òn «ng ta ë Phran-phuèc vÒ lßng thµnh thùc vµ trung thµnh ®èi víi bï cho «ng ta ®­îc. V­¬ng triÒu H«-hen-tx«-lÐc, sÏ ®­îc sù t¸n th­ëng ë BÐc-lin. Kh«ng tho¶ m·n víi nh÷ng lêi tuyªn bè bõa b·i cña m×nh Ch¼ng ph¶i lµ «ng ta ®· tuyªn bè nh­ sau vµo ngµy 21 th¸ng S¸u chèng ng­êi Ba Lan, ng­êi I-ta-li-a vµ ng­êi Hung-ga-ri, «ng ta 1848 t¹i Nhµ thê Th¸nh P«n chËt nÝch ng­êi, ®ã sao: ®Ò nghÞ cö ®¹i c«ng t­íc I-«-han cña ¸o lµm chñ tÞch chÝnh phñ "T«i ®­îc c¸c cö tri cña t«i cö ®Õn ®©y kh«ng nh÷ng ®Ó ®¹i biÓu cho quyÒn lîi trung ­¬ng l©m thêi (phiªn häp ngµy 21 th¸ng S¸u 1848), nh­ng cña nh©n d©n, mµ cßn ®¹i biÓu cho quyÒn lîi cña c¸c vua chóa. T«i bao giê còng ca víi ®iÒu kiÖn nhÊt thiÕt lµ c¬ quan hµnh ph¸p H¸p-xbuèc cña tông c©u nãi cña tuyÓn ®Õ hÇu vÜ ®¹i2* ®· cã lÇn gäi c­ d©n M¸c-c¬3* lµ nh÷ng thÇn NghÞ viÖn §øc kh«ng thi hµnh, kh«ng c«ng bè vµ nãi chung d©n trung thùc nhÊt vµ ngoan ngo·n nhÊt. Chóng t«i ë M¸c-c¬ lÊy lµm tù hµo vÒ kh«ng ®Õm xØa g× ®Õn nh÷ng nghÞ quyÕt cã tÝnh chÊt b×nh d©n ®ã ®iÒu ®ã". cña nghÞ viÖn. ¤ng ta næi giËn khi c¸c ®ång chÝ cña «ng ta thuéc Ba-i-a ë M¸c-c¬ chuyÓn tõ lêi nãi sang hµnh ®éng trong trËn phe ®a sè, chØ cèt cã ®­îc sù nhiÒu h×nh nhiÒu vÎ, ®· t¸n thµnh chiÕn ®Êu næi tiÕng, trªn diÔn ®µn, mµ t¹i ®ã «ng ta ®· giµnh ®­îc ®Ó nhµ chÊp chÝnh ®Õ quèc – Ýt ra lµ khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò nh÷ng chiÕc gãt giÇy cã ®inh thóc ngùa cña hiÖp sÜ (phiªn häp chiÕn tranh vµ hoµ b×nh vµ khi ký kÕt c¸c hiÖp ­íc víi n­íc ngµy 7 vµ ngµy 8 th¸ng T¸m 1848). Khi Bren-ta-n«, nh©n viÖc xin ngoµi – tá râ nh· ý tranh thñ tr­íc sù ®ång ý cña nghÞ viÖn _____________________________________________________________ (phiªn häp ngµy 27 th¸ng S¸u 1848). Sù h¨ng h¸i diÔn thuyÕt 1* I. Phi-s¸c-t¬. "C©u chuyÖn lÞch sö ®å sé ®Çy gian hiÓm vÒ sù tÝch vµ cña Phin-kª cña chóng ta trong viÖc cè søc tranh thñ NghÞ viÖn danh ng«n cña c¸c anh hïng vµ c¸c ngµi Gran-g«-sia. Goãc-ghen-li-an-toa §øc biÓu quyÕt tÝn nhiÖm bé tr­ëng ®Õ quèc SmÐc-linh vµ ®ång vµ Pan-ta-gru-en", ch­¬ng ba. bän ®Ó th­ëng cho hä vµ cho vÞ chÊp chÝnh ®Õ quèc vÒ sù tham 2* - Phri-®rÝch-Vin-hem. gia vµo vô ph¶n béi ®Ém m¸u ®ª tiÖn ë Viªn 587 (phiªn häp ngµy 3* ¸m chØ b¸ quèc M¸c-c¬ ë Ve-xt¬-pha-li.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1698 1699 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m ©n x¸ cho Phri-®rÝch HÕch-c¬, ®· tõ diÔn ®µn ph¸t biÓu ý kiÕn ®iÓm cña m×nh" nh­ng, chµng hiÖp sÜ thËn träng ®ã bæ sung r»ng "anh ta kh«ng cã ý ¸m chØ ai trong quèc héi nµy, mµ chØ nãi ®Õn c¸c thµnh viªn cña lËp lê vÒ mét trong nh÷ng «ng hoµng cña hoµng téc H«-hen-tx«- Quèc héi BÐc-lin ®· bÞ gi¶i t¸n". lÐc, Phin-kª ®· næi c¬n thÞnh né thËt sù nh­ mét con chã trung Ba-i-a ë M¸c-c¬ ®· th¸ch thøc ng¹o m¹n nh­ vËy víi tÊt c¶ thµnh. Tõ chç m×nh, «ng ta lao vµo «ng Bren-ta-n« thÐt lªn: "Cót ph¸i tho¶ hiÖp mang tinh thÇn th­îng vâ ®· bÞ gi¶i t¸n. Mét ®i, ®å l­u manh!" vµ ®Þnh kÐo «ng Bren-ta-n« xuèng khái diÔn ®µn. trong nh÷ng ng­êi bÞ gi¶i t¸n nghe thÊy lêi th¸ch thøc ®ã ®· cè Nh­ng Bren-ta-n« vÉn ®øng trô t¹i chç. Ýt phót sau, anh chµng søc vµ ®¹t ®­îc mét biÕn cè qu¶ thùc ch­a tõng cã lµ ®· buéc anh ®Þa chñ l¹i x«ng lªn phÝa Bren-ta-n« vµ nÐm cho «ng nµy – lÏ dÜ ®Þa chñ vïng ®Êt ®á dÉn x¸c ®Õn chiÕn tr­êng ë ¢y-d¬-n¾c. Cuéc nhiªn, cã ý muèn r»ng sau nµy sÏ suy nghÜ chÝn ch¾n ®Õn nh÷ng ®æ m¸u xem ra ®· trë thµnh kh«ng tr¸nh khái, khi Ba-i-a cña khã kh¨n cã thÓ n¶y sinh trªn c¬ së ph¸p luËt – chiÕc g¨ng tay hiÖp chóng ta vµo gi©y phót quyÕt ®Þnh ®· t×m ®­îc c©u chèng chÕ vÒ sÜ nh­ lêi th¸ch thøc, Bren-ta-n« nhÆt chiÕc g¨ng tay lªn vµ nãi: ph¸p luËt kiÓu §un-x¬-Xc«-tót. §èi thñ cña «ng ta tªn lµ Ghª-oãc "Bªn ngoµi nhµ thê «ng cã thÓ nãi víi t«i tÊt c¶ nh÷ng g× «ng muèn, ë ®©y «ng I-ung, nh­ng luËt danh dù ®ßi hái vÞ hiÖp sÜ kh«ng biÕt sî vµ h·y ®Ó t«i yªn, nÕu kh«ng t«i sÏ cho «ng c¸i b¹t tai". kh«ng cã khuyÕt ®iÓm cña chóng ta chiÕn ®Êu víi rång, nh­ng dï Anh ®Þa chñ quý téc lôc läi trong vèn tõ vùng hïng biÖn cña sao th× còng kh«ng chiÕn ®Êu víi kÎ chiÕn th¾ng trïng tªn rång1*. m×nh vµ l«i ra ®­îc mÊy lêi chöi bíi n÷a ®èi víi ph¸i t¶, cho ®Õn khi R©y-kh¸c thÐt vµo mÆt «ng ta: "Ph«n Phin-kª, «ng lµ ®å v« ý nghÜ ¸m ¶nh Êy kh«ng thÓ nµo gét khái ®Çu ãc Phin-kª. ¤ng ta l¹i!" (phiªn häp ngµy 7 th¸ng T¸m 1848). Phin-kª t×m c¸ch xo¸ bá ®· trÞnh träng thÒ r»ng «ng ta thµ tù mæ bông, nh­ ®ai-m« NhËt cuéc tranh luËn vÒ sù xung ®ét gi÷a néi c¸c Bran-®en-buèc víi B¶n589, cßn h¬n lµ ®ông vµo dï chØ lµ mét sîi tãc cña con ng­êi cã Quèc héi cña ph¸i tho¶ hiÖp ë BÐc-lin b»ng ®Ò nghÞ chuyÓn th¼ng tªn lµ Ghª-oãc mµ l¹i cßn qu¸ trÎ 2* ®Ó tham gia quyÕt ®Êu. Song sang bµn nh÷ng vÊn ®Ò tr­íc mÆt. t¹i Nhµ thê Th¸nh P«n, nhµ quyÕt ®Êu ngoan c­êng Êy l¹i cµng "Tõ khi Vran-ghen tiÕn mét c¸ch th¾ng lîi vµo BÐc-lin" «ng ta nãi "sù yªn c«ng kÝch v« liªm sØ h¬n Tem-mª vµ nh÷ng ng­êi kh¸c chèng ®èi tÜnh ®· ngù trÞ, chøng kho¸n ®· lªn gi¸ Quèc héi BÐc-lin kh«ng cã quyÒn ra lêi chÝnh phñ ®ang bÞ cïm chÆt ë nhµ tï Muyn-xt¬ (phiªn häp ngµy 9 kªu gäi nh©n d©n v.v.". th¸ng Giªng). NÕu do muèn lµm võa lßng giíi th­îng l­u «ng ta P h¸i tho¶ hiÖp võa bÞ xua tan, chµng hiÖp sÜ kh«ng biÕt sî vµ ®· kh«ng tõ mét ®iÒu nhá män nµo th× trong nh÷ng cè g¾ng lín kh«ng cã khuyÕt ®iÓm liÒn ®¶ kÝch hä kÞch liÖt h¬n. lao nh»m x©y dùng ®Êt n­íc nhá vµ v­¬ng quèc Phæ lín, «ng ta ®· "§èi víi n­íc céng hoµ", «ng ta thÐt lªn ë phiªn häp ngµy 12 th¸ng Ch¹p v­ît c¶ b¶n th©n m×nh b»ng sù trung thµnh ®Çy nhiÖt t©m. 1848 "chóng ta thiÕu sù gi¸o dôc chÝnh trÞ s¬ bé; c¸c ®¹i biÓu cña Quèc héi BÐc- "Ng­êi s¶n sinh ra c¸c v­¬ng quèc" V¸c-vÝch lµ ®øa trÎ con so víi lin cò ®· chøng minh víi chóng ta ®iÒu ®ã, hä ®· th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt chØ "ng­êi s¶n sinh ra c¸c hoµng ®Õ" Phin-kª. xuÊt ph¸t tõ ®Çu ãc hiÕu danh c¸ nh©n thÊp hÌn". C¬n b·o t¸p næ ra sau c©u nãi ®ã, «ng ta t×m c¸ch lµm l¾ng _____________________________________________________________ xuèng b»ng lêi tuyªn bè r»ng «ng ta 1* - Th¸nh Ghª-oãc (Ghª-oãc Ng­êi chiÕn th¾ng). " s½n sµng chèng l¹i bÊt cø ai ®Ó b¶o vÖ theo tinh thÇn hiÖp sÜ n h÷ng quan 2* - Ch¬i ch÷: Jung lµ hä, "jung" lµ "trÎ tuæi".
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1700 1701 c. m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m Ba-i-a ë M¸c-c¬ cho r»ng bän vong ¬n ®· nÕm tr¶i ®­îc nhiÒu ®­a ra b¶n tu chÝnh hÕt søc trung thµnh ®èi víi b¶n ®Ò ¸n vÒ tê sí vÒ viÖc d©ng hoµng miÖn, b¶n tu chÝnh ¸n mµ Man-toi-phen ®· ë «ng ta. Khi néi c¸c hµnh ®éng ®æ th¸ng Ba 1848 th× Phin-kª ng©y th¬ bá phiÕu t¸n thµnh. Ngay khi héi nghÞ kÕt thóc, Phin-kª biÕn khái Nhµ thê Th¸nh P«n trong mét thêi gian, nh­ng lóc nµo lao nh­ ®iªn vµo mét hiÖu b¸n ®å cò gÇn ®Êy ®Ó tù tay mua còng s½n sµng. T×nh h×nh ®ã còng ®· lÆp l¹i khi néi c¸c Pphu-en- chiÕc cÆp bäc b×a cøng ®en, trang ®iÓm b»ng l«ng thiªn nga ®á l¬ ®æ. Nh­ng v× nói kh«ng dÉn ®Õn M«-ha-mÐt, cho nªn M«-ha- vµ r×a m¹ vµng. S¸ng sím h«m sau, vÞ hiÖp sÜ, víi bé mÆt vui vÎ mÐt quyÕt ®Þnh ®i lªn nói. Tróng cö ë mét ®Þa ph­¬ng môc thèi trµn ®Çy h¹nh phóc, mØm c­êi ®¾c th¾ng nh­ thÇn Pha-vn¬, nµo ®ã, vÞ hiÖp sÜ cña vïng ®Êt ®á tÊt nhiªn xuÊt hiÖn ë BÐc-lin ngåi trªn chiÕc ghÕ bµnh cña m×nh ë gi÷a nghÞ viÖn, nh­ng ®ét víi t­ c¸ch nghÞ sÜ cña H¹ nghÞ viÖn vua ban, mang kh¸t väng nhiªn cã tiÕng vang lªn: "kh«ng khi nµo, kh«ng khi nµo, kh«ng ®­îc khen th­ëng vÒ nh÷ng chiÕn c«ng ®¹t ®­îc ë Phran-phuèc. khi nµo". §«i m«i cña Man-toi-phen mÊp m¸y mét c¸ch mØa mai, Ngoµi ra, vÞ hiÖp sÜ c¶m thÊy rÊt tho¶i m¸i trong t×nh tr¹ng giíi cßn vÞ ®Þa chñ kh«ng biÕt sî cña chóng ta, víi ®«i m«i tr¾ng nghiªm kh«ng lµm «ng ta mÊt mét quyÒn tù do phi nghÞ viªn nµo bÖch, run rÈy nh­ con c¸ ch×nh ph¸t ®iªn, do sù x¸o ®éng trong c¶. Nh÷ng tiÕng huýt s¸o vµ giÔu c­êi mµ c­ d©n BÐc-lin hoan néi t©m, víi bé mÆt ®iªn d¹i ®· ra hiÖu cho b¹n bÌ cña m×nh nghªnh «ng ta khi «ng ta cïng víi nh÷ng nghÞ sÜ vua cö kh¸c chê "h·y ng¨n gi÷ t«i, nÕu kh«ng t«i sÏ g©y ra tai ho¹". §Ó ng¨n gi÷ ®îi ë tr­íc cung ®iÖn mét cuéc tiÕp ®ãn ë phßng tr¾ng cµng lµm «ng ta, tê "Kreuz - Zeitung" – mµ c¸c chØ thÞ cña nã ®· ®­îc «ng ta phÊn khëi khi Man-toi-phen ®· thËn träng gîi ý víi «ng ta Phin-kª kiªn tr× tu©n theo trong nhiÒu th¸ng vµ nã coi «ng ta lµ r»ng bÒ trªn – dï chØ lµ ®Ó trèng mét ghÕ bé tr­ëng ®Ó khen cha ®ì ®Çu cho ®Ò ¸n vÒ tê tr×nh cña m×nh göi nghÞ viÖn – ®· th­ëng c«ng lao nµo ®ã – cã xu h­íng tiÕp nhËn chiÕc v­¬ng miÖn ®¨ng vµo ngµy h«m sau mét bµi b¸o nhan ®Ò: "Tæ quèc l©m TiÓu §øc tõ tay nh÷ng "ng­êi s¶n sinh ra c¸c hoµng ®Õ" ë Phran- nguy", trong ®ã cã nãi: phuèc. Say s­a víi niÒm hy väng ngät ngµo Êy, Phin-kª t×m c¸ch t¹m thêi phôc vô néi c¸c víi t­ c¸ch dirty boy1* cña nã. Theo chØ "Néi c¸c vÉn tån t¹i, cßn quèc v­¬ng1* tr¶ lêi «ng Phin-kª vµ b¹n bÌ «ng ta thÞ cña "Kreuz - Zeitung", «ng ta th¶o b¶n sí t©u vua lµm om sßm r»ng, hä ch¼ng cã g× ph¶i lo l¾ng ®Õn nh÷ng viÖc kh«ng liªn quan g× ®Õn hä". chèng l¹i viÖc ©n x¸, b¶n th©n chØ ®ång ý chÊp nhËn b¶n hiÕn VÞ hiÖp sÜ sans peur et sans reproche bÞ lõa sî h·i th¸o ch¹y ph¸p vua ban víi ®iÒu kiÖn nhÊt thiÕt ph¶i cã lµ hiÕn ph¸p ®ã sÏ tõ BÐc-lin ®Õn I-ke-r¬-n¬, «ng ta bÞ lõa ®au h¬n Lª-vi, mét sù do "chÝnh quyÒn quèc gia m¹nh" duyÖt l¹i vµ gét s¹ch mäi c¸i cña m¾c lõa mµ dÜ nhiªn chØ cã… vÞ bé tr­ëng cña t­¬ng lai míi ph¶i C¸ch m¹ng th¸ng Ba, chöi bíi c¸c nghÞ sÜ c¸nh t¶ than phiÒn vÒ g¸nh chÞu! t×nh tr¹ng giíi nghiªm v.v. vµ chê ®îi th¾ng lîi cña m×nh. Sau khi Xi-xin-na-tót, ng­êi ë vïng ®Êt ®á, ®· ph¶i khæ së Tai ho¹ ®Õn gÇn. §oµn ®¹i biÓu Phran-phuèc mang ®Ò nghÞ nhiÒu n¨m nghiªn cøu m«n ®éng vËt häc thùc hµnh cña m×nh ë I- chiÕc hoµng miÖn ®Õn BÐc-lin, th× ngµy 2 th¸ng T­ 1849, Phin-kª ke-r¬-n¬, mét buæi s¸ng kia «ng ta tØnh dËy ë BÐc-lin víi t­ c¸ch _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* - ®øa bÐ lµm nh÷ng viÖc bÈn thØu 1* - Phri-®rÝch Vin-hem IV.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1702 1703 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. - X. nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m cña bän ngu si vµ sau hÕt kh¾c lªn s¾t t©y2* – ®­îc l­u th«ng thay l·nh tô chÝnh thøc cña phe ®èi lËp ë H¹ nghÞ viÖn Phæ. V× «ng ta kh«ng gÆp may ë Phran-phuèc víi nh÷ng bµi diÔn v¨n khuynh cho tiÒn tÖ t¹i hßn ®¶o d­íi quyÒn Ph«-gt¬ – h×nh hai ®øa trÎ h÷u, nªn ë BÐc-lin «ng ta ®äc nh÷ng bµi diÔn v¨n khuynh t¶. Xiªm-la sinh ®«i, ë phÝa bªn ph¶i lµ Ph«-gt¬ víi t­ c¸ch nhiÕp Kh«ng thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c xem «ng ta ®¹i biÓu cho ph¸i ®èi chÝnh cña Pl«ng-Pl«ng, ë phÝa tr¸i lµ Phin-kª víi t­ c¸ch bé tr­ëng lËp cña sù tÝn nhiÖm hay lµ cho sù tÝn nhiÖm cña ph¸i ®èi lËp. Dï sao ë ®©y «ng còng ®· ®ãng qu¸ vai trß cña m×nh. Ch¼ng bao l©u «ng ta trë thµnh cÇn thiÕt cho néi c¸c trªn hµng ghÕ phe ®èi lËp ®Õn møc «ng bÞ cÊm rêi bá ghÕ Êy. Nh­ vËy, anh chµng ®Þa chñ ë vïng ®Êt ®á vÉn lµ vÞ bé tr­ëng cña t­¬ng lai. T rong t×nh h×nh ®ã, Phin-kª mÊt hÕt kiªn nhÉn vµ ký kÕt b¶n hiÖp ­íc I-ke-r¬-n¬ næi tiÕng cña m×nh. Ph«-gt¬ høa hÑn hÕt søc râ rµng víi «ng ta r»ng: chØ cÇn Pl«ng-Pl«ng chinh phôc ®­îc trªn ®¹i lôc ®¶o nghÞ viÖn ®Çu tiªn lµ Ba-vi-e, cho bän nghiÖn r­îu1* cña «ng ta ®Õn ë ®ã vµ cho nh©n vËt Phan-xt¸p cña m×nh lµm nhiÕp chÝnh, th× Ph«-gt¬ lËp tøc sÏ bæ nhiÖm Ba-i-a ë Ve-xt¬-phe- li lµm thñ t­íng cña m×nh, trao cho «ng ta quyÒn xÐt xö tèi cao trong c¸c vÊn ®Ò quyÕt ®Êu vµ sau ®ã sÏ cho «ng ta lµm tæng uû viªn x©y dùng chñ yÕu vµ bÝ mËt vÒ ®­êng s¸1). Ngoµi ra sÏ cßn th¨ng «ng ta lªn ®Þa vÞ c«ng t­íc cao quý víi t­íc hiÖu c«ng t­íc _____________________________________________________________ 1) Xem cuèn s¸ch nhá "Auch eine Characteristik des liberelen Abgordneten von vicke und erbauliche Geschichte des Sprochhövel- Elberfelder Weghbauer" Hagen, 1849 ["L¹i mét bµi nhËn xÐt vÒ nghÞ sÜ ph¸i tù do Ph«n Phin-kª vµ c©u chuyÖn bæ Ých vÒ viÖc x©y dùng con ®­êng Spr«- h«-ven-En-bÐc-phen". Ha-ghen, 1849]. 1* Trong nguyªn b¶n, M¸c dïng tõ Seh-Oppenheimer (theo sè nhiÒu), t¹o thµnh lèi ch¬i ch÷: Oppenheim (èp-pen-hai-m¬) lµ hä, "Scheppenheimer _____________________________________________________________ (tõ ch÷ "Schoppen" lµ "chÐn ®ùng r­îu", "mét nöa chiÕc cèc") lµ tõ cã thÓ 2* Ch¬i ch÷: "Blech" nghÜa lµ "s¾t t©y", còng cã nghÜa lµ "lêi nh¶m nhÝ". dÞch ra lµ "kÎ nghiÖn r­îu", "kÎ ­a uèng r­îu".
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1954 1955 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc cña Ph«-gt¬, vµ xung quanh t­îng hai ng­êi cì lín ®ã sÏ uèn l­în nh÷ng dßng ch÷ cã cµnh nho uèn quanh: "T«i víi anh m·i liÒn mâm "§­a ra lêi th¸ch thøc víi thÕ kû cña m×nh"1*. XI Mét vô ¸n Cuèi th¸ng Giªng 1860 ë Lu©n §«n ®· nhËn ®­îc hai sè b¸o “National-Zeitung” BÐc-lin víi hai bµi x· luËn, bµi thø nhÊt nhan ®Ò “C¸c Ph«-gt¬ vµ “Allgemeine Zeitung”” (sè 37, "National- Zeitung"), cßn bµi thø hai nhan ®Ò "Ng­êi ta lµm gi¶ nh÷ng tê truyÒn ®¬n cÊp tiÕn nh­ thÕ nµo?" (sè 41, "National-Zeitung"). D­íi nh÷ng tiªu ®Ò kh¸c nhau Êy Ph.Xa-ben ® · xuÊt b¶n "T¸c phÈm chÝnh" cña Ph«-gt¬ ®· qua gia c«ng in usum delphini591. ë Lu©n §«n m·i sau nµy ng­êi ta míi nhËn ®­îc t¸c phÈm ®ã. T«i quyÕt ®Þnh lËp tøc kiÖn Ph.Xa-ben t¹i BÐc-lin vÒ téi vu khèng. ChØ trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt vµ hiÕm hoi - khi vÊn ®Ò lµ lîi Ých cña §¶ng, nh­ vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn - t«i míi tr¶ lêi trªn b¸o chÝ v« sè nh÷ng lêi chöi rña mµ ng­êi ta sÏ t¸t vµo t«i trong m­êi n¨m trêi trªn b¸o chÝ §øc vµ b¸o chÝ tiÕng §øc ë Mü. Theo t«i, b¸o chÝ cã quyÒn xóc ph¹m c¸c t¸c gi¶, c¸c nhµ chÝnh trÞ, c¸c diÔn viªn vµ nh÷ng ng­êi kh¸c ho¹t ®éng trªn vò ®µi x· héi. NÕu t«i cho r»ng sù c«ng kÝch ®¸ng ®­îc l­u ý th× trong nh÷ng tr­êng hîp ®ã t«i tu©n theo ch©m ng«n lµ: µ corsaire corsaire et demi1*. _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1* Pháng theo mét c¸ch ch©m biÕm c©u th¬ trong vë kÞch cña Si-le "§«n 1* - vá quýt dµy cã mãng tay nhän (ng¹n ng÷ Ph¸p, nghÜa ®en lµ mét C¸c-lèt, hoµng tö T©y Ban Nha", mµn I, c¶nh 9. kÎ c­íp r­ìi chèng l¹i mét kÎ c­íp).
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1956 1957 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc L Çn nµy th× t×nh h×nh l¹i kh¸c. Xa-ben buéc téi t«i vÒ c¶ mét N g­êi phôc tïng kû luËt nghiªm ngÆt. nµo trong sè hä ®Þnh b»ng c¸ch nµo ®ã, ®¹t ®­îc thµnh c«ng lín trong ®êi sèng lo¹t hµnh ®éng p h¹m ph¸p vµ nhôc nh·, buéc téi tr­íc mét ®¸m c«ng d©n, chØ v× lý do lµ cã kh¸t väng trë thµnh ng­êi ®éc lËp, th× ®Òu bÞ coi lµ ph¶n c«ng chóng do thiªn kiÕn ®¶ng ph¸i mµ cã khuynh h­íng tin vµo béi c¸ch m¹ng, mét cuéc c¸ch m¹ng mµ hä tr«ng chê cã thÓ l¹i næ ra bÊt cø giê nh÷ng sù viÖc hoang ®­êng nhÊt. MÆt kh¸c, do t«i v¾ng mÆt ë phót nµo, do ®ã ph¶i lµm cho binh sÜ cña m×nh lu«n s½n sµng ®Ó ®­a hä vµo cuéc §øc ®· 11 n¨m, sè c«ng chóng Êy kh«ng cã tiªu chuÈn nµo ®Ó chiÕn ®Êu trong c¸i ®¸m ng­êi biÕng nh¸c ®­îc b¶o vÖ chu ®¸o ®ã, ng­êi ta ®· ph¸n ®o¸n vÒ c¸ nh©n t«i. Khái ph¶i nãi vÒ lý do chÝnh trÞ, v× gia dïng viÖc gieo r¾c nh÷ng tin ®ån, th­ tõ v.v. ®Ó lµm nÈy sinh tranh chÊp, Èu ®¶, ®×nh t«i, v× vî con t«i, t«i cã tr¸ch nhiÖm ®­a ra toµ ¸n xÐt xö sù quyÕt ®Êu. Ng­êi nä nghi ng­êi kia lµ gi¸n ®iÖp vµ ph¶n ®éng, kh«ng ai tin ai c¶. buéc téi cña Xa-ben nh»m lµm mÊt danh dù cña t«i. Mét trong nh÷ng c«ng viÖc chÝnh cña bän l­u hoµng lµ lµm mÊt thanh danh cña Vô kiÖn cña t«i, xÐt vÒ tÝnh chÊt cña nã, ®­¬ng nhiªn lo¹i trõ nh÷ng ng­êi sèng ë Tæ quèc nªn hä ph¶i nép tiÒn ®Ó bän nµy gi÷ bÝ mËt cho hä vµ kh¶ n¨ng diÔn ra tÊn hµi kÞch xÐt xö nh÷ng sai lÇm nh­ vô kiÖn kh«ng lµm mÊt thanh danh hä. Kh«ng ph¶i mét mµ lµ hµng tr¨m bøc th­ ®­îc göi vÒ cña Ph«-gt¬ chèng "Allgemeine Zeitung". Cho dï t«i nÈy ra ý ®Þnh §øc do¹ sÏ tè gi¸c sù tham gia hµnh ®éng c¸ch m¹ng nµo ®ã nÕu nh­ kh«ng gép sè kú l¹ lµ kiÖn ph«-gt¬ tr­íc chÝnh toµ ¸n Pha-di lµ toµ ¸n ®· v× lîi tiÒn quy ®Þnh trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo ®Þa chØ ®· chØ râ. C¨n cø vµo nguyªn t¾c "ai kh«ng ®i víi chóng ta mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn th× kÎ ®ã chèng l¹i chóng ta", bÊt Ých cña Ph«-gt¬ mµ huû bá mét vô ¸n h×nh sù, th× cã nh÷ng yÕu tè cø ai ph¶n ®èi nh÷ng ©m m­u Êy ®Òu kh«ng chØ gi¶n ®¬n bÞ lµm mÊt thanh danh cùc kú quan träng chØ cã thÓ ®­îc lµm s¸ng tá ë Phæ chø kh«ng trong giíi l­u vong, mµ cßn "bÞ h¹i" trªn b¸o chÝ. "Nh÷ng ng­êi v« s¶n" ®· lµm ph¶i ë Gi¬-ne-v¬; tr¸i l¹i, lêi kh¼ng ®Þnh duy nhÊt cña Xa-ben mµ cho c¸c trang cña b¸o chÝ ph¶n ®éng trµn ®Çy nh÷ng sù tè gi¸c nh÷ng ng­êi d©n chñ chøng cí cho lêi kh¼ng ®Þnh ®ã «ng ta cã thÓ t×m ë Ph«-gt¬, l¹i nµo kh«ng c«ng nhËn hä; hä trë thµnh ®ång minh cña mËt th¸m ë Ph¸p vµ §øc. § Ó dùa trªn nh÷ng v¨n kiÖn gi¶ mµ Xa-ben cã thÓ cung cÊp ë BÐc-lin b×nh luËn thªm n÷a, Ph«-gt¬ ®· ®­a ra mét bøc th­ dµi ®Ò ngµy 26 th¸ng T¸m 1850 còng dÔ dµng nh­ b¹n «ng ta, Ph«-gt¬, cung cÊp ë Gi¬-ne-v¬. cña cùu trung uý Tª-khèp, trong ®ã m« t¶ c¸c nguyªn t¾c, ©m m­u, c¸c vô tranh "§¬n kiÖn" cña t«i ®èi víi Xa-ben bao gåm nh÷ng ®iÓm sau ®©y: chÊp, nh÷ng ®ång minh bÝ mËt ®Êu tranh kÞch liÖt víi nhau cña "nh÷ng ng­êi v« 1) ë sè 37 cña tê "National-Zeitung", ra ngµy 22 th¸ng Giªng s¶n"; vµ qua bøc th­ ®ã cã thÓ cho thÊy lµ M¸c, víi sù kiªu ng¹o kiÓu Na-p«-lª-«ng, 1860, trong bµi nhan ®Ò "C¸c Ph«-gt¬ vµ Allgemeine Zeitung", vµ víi nhËn thøc vÒ sù ­u viÖt trÝ tuÖ cña m×nh, ®· n¾m chÆt bän l­u hoµng trong Xa-ben qu¶ quyÕt r»ng: nh÷ng bµn tay s¾t "nh­ thÕ nµo". §Ó hiÓu ®­îc phÇn tiÕp theo, ë ®©y chØ cÇn chØ ra r»ng Xa-ben "ë trang 136 vµ nh÷ng trang tiÕp theo, Ph«-gt¬ cho biÕt: trong nh÷ng ng­êi trong ®o¹n trÝch dÉn trªn, d­êng nh­ ®· thuËt l¹i "b¶n tin" cña l­u vong n¨m 1849 cã mét nhãm ng­êi ®­îc biÕt ®Õn víi c¸i tªn lµ b än l­u hoµng Ph«-gt¬, tiÕp ®ã ®Ó minh ho¹ râ h¬n vÒ bän l­u hoµng «ng ta ®· hoÆc bän thî lµm bµn ch¶i, ban ®Çu hä sèng ph©n t¸n ë Thuþ SÜ, Ph¸p vµ Anh, vÒ lÊy danh nghÜa c¸ nh©n liªn tiÕp ®­a ra vô ¸n SÐc-van ë Pa-ri, vô sau tô tËp dÇn dÇn ë Lu©n §«n, n¬i ®©y hä t«n «ng M¸c lªn lµm l·nh tô xuÊt s¾c cña hä. Nguyªn t¾c chÝnh trÞ cña nh÷ng ng­êi anh em Êy lµ "chuyªn chÝnh v« s¶n, ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn, cuèn s¸ch máng cña t«i vÒ vô b»ng ¶o t­ëng quyÕn rò Êy, ban ®Çu hä ®· mª hoÆc ®­îc kh«ng chØ mét sè nh÷ng ¸n nµy, ®¹i héi c¸ch m¹ng cña LÝp-nÕch ë Muèc-ten vµ quan hÖ phÇn tö ­u tó trong giíi l­u vong, mµ c¶ nh÷ng c«ng nh©n trong ®éi t×nh gi÷a LÝp-nÕch vµ "Allgemeine Zeitung" ®­îc x©y dùng nhê sù nguyÖn cña Vi-lÝch. H ä tiÕp tôc trong hµng ngò nh÷ng ng­êi l­u vong sù nghiÖp gióp ®ì cña t«i, ¤-ly "còng lµ mét kªnh cña bän l­u hoµng", sau cña "Rheinische Zeitung" lµ tê b¸o n¨m 1849 ®· tiÕn hµnh cæ ®éng chèng mäi sù hÕt lµ bøc th­ ngµy 20 th¸ng M­êi 1859 cña Bi-xcam-p¬ göi tham gia vµo phong trµo vµ th­êng xuyªn ®¶ kÝch c¸c nghÞ sÜ r»ng phong trµo chØ "Allgemeine Zeitung", råi «ng ta kÕt thóc b»ng c©u sau cã môc ®Ých lµ giµnh hiÕn ph¸p ®Õ quèc. B än l­u hoµng b¾t c¸c tÝn ®å cña m×nh
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học