Xem mẫu

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1472 1473 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Proi-xi-s¬ - ¢y-lau (Ba-gra-ti-«-nèp-xc¬)-117, 140, 141, 170. Ram-ri-ót, ® iÓm cao ë Ph¸p-228. Pr«-mª - ® iÓm cao ë MiÕn §iÖn-349. Ran-ti, ®iÓm cao ë Ph¸p-243. Prót, s«ng-118. Ranh, s«ng-36, 188, 196, 225, 226, 232, 339, 311, 339, 507, Pruym, ®iÓm cao ë §øc-507. 513, 536, 604, 629, 664, 676-683, 687, 699, 715, 723-726, 787, Pu-a-chi-ª, ®iÓm cao ë Ph¸p (trËn ®¸nh n¨m 1356) (trËn ®¸nh 895. n¨m 732)-39 (trËn ®¸nh n¨m 1356), 91, 368 (trËn ®¸nh n¨m 732). Rem-x¬ - 231-235. Pu-Ðc-t« - Ca-be-li-« - 276-279, 288-291. Rª-ghen-xbuèc-83, 123, 651. Pu-n« - 214. Ri-ma-x«m-b¸t (Ri-m¸p-xca - X«-b«-ta)-753. Pun-tu-xc¬, 141. Ri-mi-ni-243. Q Ri-p¾c-171. QuÇn ®¶o A-l¨ng-355. Ri-u-ghen, ®¶o - 176, 216. QuÇn ®¶o Hª-b¬-rÝt-212. Ri-v«-li-121, 170, 175. QuÇn ®¶o I-«-niªng-632. R«-chi-e-r¬ - xem La-R«-chi-e-r¬. QuÇn ®¶o Oãc-nh©y-212. R«-ma-nh¬-642. Quy-l«-d¬ - 687, 689. R«-ve-re-t«, ®iÓm cao ë I-ta-li-a-170. Quy-ra-xao, ®¶o - 277, 284. R«-xb¾c-375, 385. Quy-ta-khi-a-649, 738, 742. R«-xtèc-216, 237. Quy-t¬-rin (C«-xt¬-rin)-409. R«n, s«ng-177. R Ru-ma-ni-669. Ra-¸p (§i-èp)-753. Rua-rm«n-®¬-339. Ra-st¸t - 196, 424, 582, 869, 873. S Ra-tª-cau-198, 218. Sa-lon-230, 231, 388, 660. Rai-sen-b¾c-220. Sa-ti-«ng-227, 228.
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1474 1475 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Sa-t«-Chi-e-ri-229, 230, 231-233. Sp©y-¬-b¸c (Sp©y-Ðc), s«ng ë Ba-vi-e-115. S¸c-l¬-roa-149. Sp¬-luy-ghen, ®Ìo trªn nói ë An-p¬-687. Sam-p«-bÐc, ®iÓm cao ë Ph¸p-229, 230, 231. Sprª, s«ng-781. S¸p-l¬-691, 711, 712, 715, 720, 879. StÕt-tin (Sª-xin)-203, 218, 236. S¨m-be-ri-687, 689. Sti-ri-a -652. Se-xt¬-337, 567. St«n-pª-652. SÐc-bua-422, 749. St¬-ran-®un-®¬-204. SÐc-sen-127. St¬-gi-g©u (Ct¬-sª-g«m)-375. SÐc-xbua (Xi-ghi-x«-a-ra)-168. Stót-gat-598, 731. SÐp-phin-874, 894. Sv¸c-xvan-®¬, d·y nói-582. Sª-len-bÐc, nói ë Ba-vi-e-311. Sv©y-®¬-nÝt-x¬ (Xvi-®¬-ni-x¬)-219. Sª-lÝp-ph¬ (U-Õt-Sª-lÝp-ph¬), s«ng ë An-giª-ri-125. Su-ki-xa-ca (Xu-crª), tØnh ë B«-li-vi-a-214. Si-vi-ta - Vª-ki-a-656. Suªn-brun-200, 666. Sin-®a (Sin-®©y), ®iÓm cao ë §øc-767. T Sl¾c-ten, ® iÓm cao ë gÇn BÐc-lin-176. Ta-ba-xc«-398. SlÐt-st¸t (Xi-lª-xta)-412. Ta-li-a-men-t«, s«ng ë I-ta-li-a-195. Slª-d¬-vÝch-205. Ta-phna, s«ng ë An-giª-ri-272. Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬-507, 643. T¸c-nèp (T¸c-nóp)-164. Sl«-xbÐc (Sa-stin)-326. T¸c-ra-g«-na-271. Snen-l¬ - §©y-khxen (Xc«-ra), s«ng ë Xi-lª-di-221. T©n Gra-na-®a (C«-l«m-bi-a), céng hoµ-277, 280, 282, 285- S«-me-nin, ®iÓm cao ë Ph¸p-227. 288, 294. S«-m«ng-226, 235. T©n T©y Lan-399. Span-®au-589. T©n Xcèt-len-356.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1476 1477 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc T©y Ên-356. TØnh Ranh-145, 579, 580, 813, 890. T©y T¹ng-345. TÝt-si-n« (TÐt-xin), s«ng-364-366. TÐt-xin, bang ë Thuþ SÜ-687, 722. Tlem-xen-127, 132. Tª-din-107. Toãc-hai-332. Tª-mª-sva-ra (Ti-mi-s«-a-ra)-168. Toãc-t«-xa-271. Tªm-d¬, s«ng-777. T«ng-n«ng (T«ng-n«ng-l¬-Ben)-717, 718. Th¸i B×nh D­¬ng-575. T«-re-x¬ - Ve-®ra-x¬ (T«-ri-gi¬ - Ve-®ra-s¬)-429. Thoãc-n¬ (T«-ru-ni)-118, 198. T«-xca-n¬, vïng-41, 710. Thung lòng §¸p-p¬-684, 685. T«ng-h«-349. Th­îng A-xam-375. T¬-ra-pª-dun-®¬ (T¬-ra-b¬-d«n)-744. Th­îng En-ga-din, ®Þa h¹t ë Thuþ SÜ-554. T¬-ran-xin-va-ni-166, 168, 671, 751. Th­îng Pª-ru - xem B«-li-vi-a. T¬-ria-504, 730, 890. Th­îng Sva-ben, c«ng quèc-675. T¬-roa -335. Ti-pe-ra -345. T¬-roay-¬-228, 232. Ti-r«n-83, 341, 634, 653. Tra-khen-bÐc (Gi-mi-grót)-203-205. TiÓu ¸-36, 359, 361. Tra-na-226. TiÓu Ben-t¬, eo biÓn - 117. Tra-rb¾c (Tra-ben-tra-rb¾c)-339. TiÓu Ca-bi-li-a xem Ca-bi-li-a. TrÐc-kª-xi-606, 647, 653, 743-746, 752. TiÓu Nga - xem U-cra-i-na. TrÐc-khi-a, ®Þa danh lÞch sö-195, 219, 222, 379, 649-654, 671, Tin-®Ýt (X«-vÐt-xc¬) - 142, 198, 219. 675-678. TØnh §a-nuýp thuéc §Õ chÕ La M·-36. Trª-bi-a, s«ng-365. TØnh La M·-200. Tri-pª-va -93. TØnh Ranh - xem Vïng Ranh. Trin-poãc, ®iÓm cao ë gÇn Pa-ri-230.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1478 1479 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Tru-khi-li-«-167. V Trung - Ên, b¸n ®¶n-398. Va-¸t-t¬ (V«), mét bang ë Thuþ SÜ-735, 761. Trung Quèc - 179, 238, 239, 348, 349, 351, 353, 482. Va-g¬, s«ng-754. Tu-l«ng-177, 356, 667. Va-gram-123, 192, 198, 253, 270, 392. Tu-lu-d¬-357. Va-khau, ®iÓm cao ë §øc-392. Tu-rin-175, 249, 408, 524, 649, 691, 693, 711, 735, 749, 750. Va-la-khi-1767m 638, 641, 644, 666, 670, 671. Tun-ha -280, 286. Va-lan-gien, ®iÓm cao ë Thuþ SÜ-122. Tuèc-gau, bang ë Thuþ SÜ-599, 684, 709. Va-len-xi-a-279, 283, 288, 289. Tuy-ni-di, thµnh phè vµ ®Êt n­íc-125. Va-li-a-®«-lÝt-170. Txa-re-v« - Dai-mi-s¬-315. Va-ra, s«ng - 177. U V¸c-®i-«, ®¶o ë vÞnh Bèt-ni-a-355. U-®i-n¬-195. V¸c-na - 81. U-cra-i-na-380. V¸c-sa-va -140, 148, 164, 165 (tÊn c«ng n¨m 1831)-643 (ký kÕt U-mª-«-117. hiÖp ®Þnh n¨m 1850)-645. U-r«-ni-e-324. V¸c-ten-buèc-223. U-ti-xa, ®iÓm cao ë gÇn B«-r«-®i-n«-314,315. Van-®©y, mét tØnh-120. U-si-la-Vin, ®iÓm cao ë Ph¸p-230. Van-®Õch, ®iÓm cao ë §øc-673. U-si-l¬-Sa-t«, ®iÓm cao ë Ph¸p-233. Van-®¬-xbÐc-772, 775. Ui-xbÝch-740. Van-khe-ren, ®¶o-170, 200. Un-m¬-122, 412, 424. Van-st¸t (Le-gnÝt-xc¬ P«-le), ®iÓm cao ë Xi-lª-®i-369. Uèc-bi-n«-408. V©y-®en-than, ®iÓm cao ë §øc-217. Uèc-c¬, s«ng-233. V©y-ken, ®iÓm cao ë Hµ Lan-341. Uèc-d¾c-x¬ (Uèc-®a)-324. V©y-xen-bÐc-225.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1480 1481 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc V©y-xen-buèc (Vi-xam-buèc)-429. n¨m 1815), 651, 661, 751, 753, 776, 783, 879. Ve-ra-321, 322, 323. Vin-n« (Vin-nhót)-139. Ve-xt¬-pha-li, tØnh-675, 676, 681, 787, 793, 797. Vin-se-xt¬, ®iÓm cao ë Anh-337. VÐc-chi-u-229. VÞnh Bèt-ni-a-117, 293. VÐc-x©y, ngo¹i « Pa-ri - 120. VÞnh Ca-la-mÝt-74. Ven, s«ng-233. VÝt-ten-bÐc-224, 332. Ven-t«-339. V«-cu-li-èp, ® iÓm cao ë Ph¸p-226. VÐt-tin - 223. V«-e-v«-®i-na , vïng-751. Vª-nª-xu-ª-la-275, 276, 279, 281, 282, 285-292. V«-he-d¬-226. Vª-r«-na - 342-346, 405, 424, 429, 631, 640. V«-li-a, ®iÓm cao ë gÇn V¸c-sa-va-165. Vi-a-ma-la, ®Ìo trªn nói ë An-p¬-687. V«-l­n-380. Vi-e - Mª-®«n-230. V«-san, ®iÓm cao ë Ph¸p-231. Vi-ta-g«-s¬ (Si-ri-a)-751. V«i-na, s«ng ë gÇn B«-r«-®i-n«-318. Vi-la-phran-ca (Vin-phran-s¬), ®iÓm cao ë Ph¸p-634. V«n-ga-xt¬-203. Vi-la-phr¨ng-ca, ®iÓm cao ë I-ta-li-a-631, 679, 681, 709, 749, V«n-ta, s«ng-175-177. 896. V¬-ni-d¬ - mét thµnh phè vµ mét n­íc céng hoµ -343, 408, Vi-pho-r¬, ®iÓm cao ë Ph¸p-230. 631, 633, 666, 667, 691. Vi-t«-ri-a , ®iÓm cao ë T©y Ban Nha-326, 357. Vu-li-gt¬, ngo¹i « Lu©n §«n-308. Vi-t«-ri-a , ®iÓm cao ë Vª-nª-xu-ª-la-276, 278. Vu-xt¬, ®iÓm cao ë Anh-337. Vi-xla, s«ng-645, 652. VuyÕc-tem-bÐc-536, 675. Vi-t¬-ri, ®iÓm cao ë gÇn Pa-ri-235. VuyÕc-xbuèc-375. Viªn -83, 88, 144, 147, 148, 165, 196, 199, 326, 328, 420 (cuéc Vïng PÐt-326. phßng thñ n¨m 1683), 550, 551, 569, 609, 630 (hiÖp ­íc bÝ mËt Vïng Ranh-493, 644, 676-683, 724, 729.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1482 1483 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Vïng Ranh thuéc Phæ - xem TØnh Ranh. Xanh-BÐc-na-r¬ - xem Xanh BÐc-na-r¬ Lín. Vïng duyªn h¶i P«-me-ra-ni-652. Xanh BÐc-na-r¬ Lín, ®­ên trªn nói ë An-p¬-686. X Xanh-Ble-®¬, ®iÓm cao ë Thuþ SÜ-723. Xa-b«n-s¬ (Xa-b«n-s¬ - X¸t-ma) vïng ë Hung-ga-ri-889. Xanh - §i-gle-235. Xa-ha-ra -125. Xanh §¬-ni, ®iÓm cao ë BØ-338. Xa-la-man-ca, thµnh phè vµ tØnh-170, 357. Xanh - £-chiªn-683. Xa-lu-en, s«ng ë MiÕn §iÖn-346. Xanh - £-len, ®¶o - 118, 177, 196. Xa-m«-x¬-23. Xanh - £-li-e (Xanh Huª-li-e)-566, 649. Xa-ra-gèt, thµnh phè vµ tØnh-240. Xanh - Gi¨ng - d'A-cr¬ (¸c-ca)-170. Xa-r¬, s«ng-226. Xanh-Gi¨ng-d¬ - Li-ót-321, 323. Xa-voa-524, 604, 680, 687-694, 707-716, 718-722, 724, 726, Xanh - Lª-«-n¸c-x¬, ®iÓm cao ë ANh-614. 729, 762, 879. Xanh - Pª-tÐc-bua-140, 165, 203, 783. X¸c-®i-ni - xem Pi-ª-m«ng. Xanh - Xª-ba-xchiªn-321, 323. X¸c-®i-ni, ®¶o-693. Xanh - U-an, ®iÓm cao ë Ph¸p-229. Xan-C¸c-lèt, ®iÓm cao ë Nam Mü-287. Xao-hem-t¬n, ®iÓm cao ë Anh-739. Xan Ma-te-«, ® iÓm cao ë Vª-nª-xu-ª-la-276. X©y-xtan-97. Xan-M¸c-xi-an, d ·y nói ë T©y Ban Nha-322, 324. Xcèt-len-78, 79, 212, 301, 470, 746. Xan-Pª-®r«, ®iÓm cao ë Nam Mü-275, 293. XÐc-bi-641, 678. Xan-PhÐc-nan-®« trªn s«ng A-pu-rª (Xan-PhÐc-nan-®«)-287, Xen, s«ng-229, 231, 236. 288. Xª-dan - 229, 233. Xan-ta-Ma-rta-275, 280, 281. Xª-gÐt, ®iÓm cao ë Hung-ga-ri-738. Xan-tan-®e-r¬-212, 286. Xª-me-nèp-xc¬, ®iÓm cao ë gÇn B«-r«-®i-n«-253, 316-320. Xan-x¬-148, 231. Xª-nÐp, ®iÓm cao ë BØ-338.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1484 1485 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Xª-va-xt«-p«n-74, 77, 183, 261, 422. Xvª-a-boãc-g¬ (Xu-«-men-lin-na)-183, 185, 202, 204, 264, Xi-lª-di-40, 216, 219, 220, 369, 374, 644, 650-654. 476. Xi-ra-cu-gi¬-20, 330. Xi-ri-36, 632, 633. Xi-xin, ®¶o-466, 632. Xiªm (Th¸i Lan)-351, 352. Xim-pl«ng, ®Ìo-686, 712, 879. Xin-®¬-96, 102. Xin-t¬-ra, ®iÓm cao ë Bå §µo Nha-356. Xl«-va-ki-751. Xm«-len-xc¬-118. Môc lôc* XnÕch, ®iÓm cao ë Hµ Lan-341. Lêi nhµ xuÊt b¶n 7 Xoãc-n¬-®oãc-ph¬-375, 394, 555. Ph. ¨ng-ghen, Qu©n ®éi (Army) 11 X«-l­, ®iÓm cao ë gÇn Vin-n« (Vin-nhót)-140. Ph. ¨ng-ghen, Sü quan tuú tïng (Adjutant) 70 Ph. ¨ng-ghen, An-bu-ª-ra (Albuera) 72 X«-muy-r¬, ®iÓm cao ë Ph¸p-124. Ph. ¨ng-ghen, An-ma (Alma) 74 X«m-pi-ót, ®iÓm cao ë Ph¸p-229. Ph. ¨ng-ghen, ¸c-kª-bót (Arquebuse) 78 Xp¸c-t¬-15, 20, 21, 431, 432, 433. Ph. ¨ng-ghen, £-ri (Airey) 81 Xti-ven-xu-ª-rt¬-340. Ph. ¨ng-ghen, A-xpÐc-n¬ (Aspern) 83 Xtèc-kh«n-194, 198, 201, 202, 206, 873. Ph. ¨ng-ghen, TÊn c«ng (Attack) 89 Ph. ¨ng-ghen, ¸p-ga-ni-xta (Afganistan) 96 Xt¬-ra-xbua-331, 409, 412, 495, 499, 526, 667, 778, 863. Ph. ¨ng-ghen, VËt ch­íng ng¹i (Abatis) 109 Xtu-r¬, s«ng ë I-ta-li-a-686, 695. _____________________________________________________________ Xu-¸t-x«ng, ®iÓm cao ë Ph¸p-233, 235. Xuy-rÝch-525, 549, 555, 578, 582, 600, 611, 721. * T rong ngoÆc lµ ®Çu ®Ò viÕt theo tiÕng nguyªn b¶n ®­îc c«ng bè trªn tê "New American Cyclopaedia".
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1486 1487 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Ph. ¨ng-ghen, Ph­¬ng ph¸p bè trÝ ph¸o trªn nÒn cao Ph. ¨ng-ghen, CÇu qu©n sù (Bridge Military) 188 (Barbette) 110 C. M¸c, BÐc-na-®èt-t¬ (Bernadotte) 194 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o ®µi (Bastion) 112 C. M¸c, ¸c-ma-®a (Armada) 208 Ph. ¨ng-ghen, L­ìi lª (Bayonet) 115 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, A-i-a-cu-s« (Ayacucho) 213 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, B¸c-clai-®¬-T«-li (Barklay De C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, Bluy-kh¬ (Blücher) 216 Tolly) 117 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o binh (Artillery) 238 C. M¸c, BÐc-ti-ª (Berthier) 120 C. M¸c, Buy-gi« (Bugeaud) 271 Ph. ¨ng-ghen, An-giª-ri (Algeria) 125 C. M¸c, B«-li-va-r¬-i-P«n-tª (Bolivar y Ponte) 275 Ph. ¨ng-ghen, §¹n ®­îc (Ammunition) 137 Ph. ¨ng-ghen, ChiÕn dÞch (Campaign) 295 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, Ben-nÝch-xen (Bennigsen) 139 Ph. ¨ng-ghen, §¹i uû (Captain) 297 C. M¸c, Bli-um (Blum) 144 Ph. ¨ng-ghen, C¸c-bin (Carabine) 299 C. M¸c, Buèc-ri-en-n¬ (Bourrienne) 148 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸p Ca-r«ng (Carronade) 301 Ph. ¨ng-ghen, Gi¸p chiÕn (Battle) 150 Ph. ¨ng-ghen, §¹n ria (Case shot) 303 Ph. ¨ng-ghen, KhÈu ®éi (Battery) 155 Ph. ¨ng-ghen, §¹n ch¸y (Carcass) 306 Ph. ¨ng-ghen, §ãng qu©n ngoµi trêi (Bivouae) 158 Ph. ¨ng-ghen, èng thuèc sóng (Cartridge) 308 Ph. ¨ng-ghen, TÊm che (Blindage) 160 Ph. ¨ng-ghen, BÐc-m¬ (Berme) 310 Ph. ¨ng-ghen, B«-nÐt (Bonnet) 162 Ph. ¨ng-ghen, Blen-hai-m¬ (Blenheim) 311 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, Bem (Bem) 164 Ph. ¨ng-ghen, B«-r«-®i-n« (Borodino) 314 C. M¸c, Bet-xi-e-r¬ (Bessieres) 170 Ph. ¨ng-ghen, Bi-®a-x«-a (Bi®assoa) 321 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, B«-xkª (Bosquet) 172 Ph. ¨ng-ghen, Bu-®a (Bu®a) 326 C. M¸c, Bruyn (Brune) 174 Ph. ¨ng-ghen, C«ng sù ®Çu cÇu (Bridge-head) 331 Ph. ¨ng-ghen, §¹n tr¸i ph¸ (Bomb) 178 Ph. ¨ng-ghen, M¸y phßng (Catapult) 333 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o thñ (Bombardier) 181 Ph. ¨ng-ghen, Tr¹i d· chiÕn (Camp) 334 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o kÝch (Bombardment) 182 Ph. ¨ng-ghen, Cu-khuèc-n¬ (Cochoorn) 338 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o thuyÒn (Bomb-ketch) 184 Ph. ¨ng-ghen, Bre-si-a (Brescia) 341 Ph. ¨ng-ghen, Ph¸o h¹m (Bomb-Vessel) 185 Ph. ¨ng-ghen, MiÕn §iÖn (Burman) 345 Ph. ¨ng-ghen, C«ng sù chèng ®¹n tr¸i ph¸ (Bomb-Proof) Ph. ¨ng-ghen, B«-m¸c-xun-®¬ (Bomarsund) 355 186 C. M¸c vµ Ph. ¨ng-ghen, Bª-re-xphít (Beres-ford) 356
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1488 1489 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Ph. ¨ng-ghen, Kþ binh (Cavalry) 359 V. NhiÕp chÝnh ®Õ quèc vµ b¸ t­íc Pphan-x¬ 585 Ph. ¨ng-ghen, X©y c«ng cô (Fortification) 398 VI. Ph«-gt¬ vµ "Neue Rheinische Zeitung" 588 I. C«ng sù l©u dµi 398 VII. ChiÕn dÞch Au-xbuèc 599 II. V©y ®¸nh 425 VIII. ¤ng Ph«-gt¬ §a-§a vµ nh÷ng nghiªn cøu cña «ng ta III. X©y c«ng sù d· chiÕn 428 627 Ph. ¨ng-ghen, Bé binh (Infantry) 431 IX. C¬ quan ®¹i diÖn 697 I. Bé binh Hy L¹p 431 X. Nh÷ng kÎ b¶o trî vµ nh÷ng tßng ph¹m 737 II. Bé binh La M· 437 XI. Mét vô ¸n 799 III. Bé binh thêi Trung cæ 442 XII. Phô lôc 848 IV. Sù phôc h­ng cña bé binh 446 1. ViÖc trôc xuÊt Si-li khái Thuþ SÜ 848 V. Bé binh thÕ kû XVI vµ XVII 449 2. §¹i héi c¸ch m¹ng ë Muèc-tanh 857 VI. Bé binh thÕ kû XVIII 455 3. SÐc-van 858 VII. Bé binh trong thêi kú c¸ch m¹ng Ph¸p vµ trong thÕ kû 4. Vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn 859 XIX 460 5. Vu khèng 869 Ph. ¨ng-ghen, H¶i qu©n (Navy) 466 6. ChiÕn tranh gi÷a chuét vµ Õch 871 C. M¸c, "Ngµi Ph«-gt¬" 483 7. LuËn chiÕn chèng Phan-míc-xt¬n 874 Lêi nãi ®Çu 487 8. Tuyªn bè cña «ng A.SÐc-tx¬ 875 I. B¨ng nhãm l­u hoµng 490 9. Bµi cña Blin-®¬ trong tê "Free Press" 877 II. Nh÷ng ng­êi thî lµm bµn ch¶i 503 10. Th­ cña ngµi Oãc-ghÐt 877 III. Hµnh ®éng kiÓu c¶nh s¸t 516 11. Th«ng tri chèng C.Blin-®¬ 878 1. Sù tù thó 517 12. Affidavit cña Phuª-ghe-l¬ 879 2. §¹i héi c¸ch m¹ng ë Muèc-tanh 519 13. Affidavit cña Vi-ª 880 3. SÐc-van 526 14. TrÝch c¸c v¨n kiÖn tè tông 881 4. Vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn 538 15. C¸c cuèn s¸ch nhá cña §an-tiu 885 5. Ngµy lÔ chÝnh cña c¸c héi gi¸o dôc c«ng nh©n §øc ë L«-dan 16. Bæ sung 887 543 a) C¸c Ph«-tg¬ vµ c«ng ty "Xi m¨ng" 887 6. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c 549 b) C«-sót 888 IV. Th­ cña Tª-khèp 553 c) Ðt-m«ng A-bu "N­íc Phæ n¨m 1860" 889
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1490 1491 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc C. M¸c. Th­ göi chñ biªn b¸o "Allgemeine Zeitung" 891 C. M¸c. Tuyªn bè göi Ban biªn tËp c¸c b¸o "Reform", "Volkss Zeitung" vµ "Allgemeine Zeitung" 893 C. M¸c. Tuyªn bè göi Ban biªn tËp b¸o "Allgemeine Zeitung" 898 C. M¸c. Vô ¸n chèng "B¸o Au-xbuèc" 900 C. M¸c. Tuyªn bè göi Ban biªn tËp c¸c b¸o §øc 903 C. M¸c. Th­ göi chñ biªn b¸o "Daily Telegraph" 905 C. M¸c. Th­ göi Ban biªn tËp b¸o "Allgemeine Zeitung" 907 C. M¸c. Tuyªn bè göi Ban biªn tËp c¸c b¸o "Freischutz" vµ "Reform" 910 C. M¸c. Tuyªn bè göi Ban biªn tËp b¸o "Allgemeine" vµ c¸c b¸o §øc kh¸c 911 Chó thÝch 915 B¶n chØ dÉn tªn ng­êi 1039 B¶n chØ dÉn c¸c xuÊt b¶n ®Þnh kú 1133 B¶n chØ dÉn ®Þa danh 1139 Phô b¶n B×a phô cña tËp mét cuèn "B¸ch khoa th­ míi cña Mü" 9 Ph¸c ho¹ do Ph.¨ng-ghen vÏ khi viÕt bµi "Bi-®a-x«-a" 323- 324 B×a phô cña lÇn xuÊt b¶n ®Çu tiªn cuèn "Ngµi Ph«-gt¬" 485 In 2080 b¶n khæ 14,5x20,5, In t¹i C«ng ty In & Bao B× Liksin, 64 T«n ThÊt Tïng, Q. 1, TP. HCM. Sè XB 162.CTQG. In xong vµ göi l­u chiÓu th¸ng 12 n¨m 1994.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1492 1493 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc 1844-1847 Ph«-gt¬ lµ "céng t¸c viªn th­êng xuyªn" cña b¸o nµy? (xem tr. 225, "T¸c phÈm chÝnh"). B©y giê chóng ta chuyÓn sang thêi kú thø hai trong thiªn lÞch sö thÕ giíi cña Ph«-gt¬: ë Lu©n §«n t«i gi÷ "liªn hÖ th­êng xuyªn víi "Allgemeine VII Zeitung", "th­êng xuyªn tõ n¨m 1849" v× "tõ n¨m 1852" mét ng­êi nµo ®ã tªn lµ ¤-ly lµ phãng viªn chÝnh ë Lu©n §«n cña tê ChiÕn dÞch au-xbuèc b¸o ®ã. Sù thùc th× ¤-ly kh«ng cã quan hÖ g× víi t«i tr­íc còng nh­ sau n¨m 1852. Suèt ®êi m×nh, t«i ch­a hÒ thÊy «ng ta. Do «ng ta th­êng xuyªn ®i l¹i trong ®¸m l­u vong ë Lu©n §«n, «ng Ch¼ng bao l©u sau khi ng­êi c«ng d©n cña bang Tuèc-gau437 ta lµ héi viªn cña Héi l­u vong cña Kin-ken. Nh­ng ®iÒu ®ã kh«ng m¶y may thay ®æi sù viÖc, v×: kÕt thóc cuéc chiÕn tranh cña m×nh ë I-ta-li-a, th× ng­êi c«ng d©n cña bang BÐc-n¬ b¾t ®Çu chiÕn dÞch Au-xbuèc cña m×nh. "Ng­êi ®ång h­¬ng cña t«i" (cña Ph«-gt¬) "¤-ly tãc hung tr­íc kia lµ nhµ tiªn tri cña An-ten-huª-ph¬, mét «ng giµ ng­êi vïng Ba-vi-e ®· häc ®­îc tiÕng Anh, anh "ë ®ã" (ë Lu©n §«n) "®· cã tõ l©u tËp ®oµn M¸c, cã cung cÊp phÇn lín b¶n toan tÝnh dùa trªn c¬ së chñ nghÜa céng s¶n, ®¹t ®­îc quan ®iÓm thi ca cao nhÊt tin" (cho "Allgemeine Zeitung"). "Cßn tõ n¨m 1849 th× nã gi÷ liªn hÖ th­êng xuyªn trong chÝnh trÞ vµ v¨n häc. Anh lµ phãng viªn chÝnh cña "Allgemeine Zeitung", ban víi "Allgemeine Zeitung"" (tr. 194. "T¸c phÈm chÝnh"). ®Çu ë Xuy-rÝch, råi tõ n¨m 1852 ë Lu©n §«n, cho ®Õn khi, rót côc, kÕt thóc b»ng MÆc dÇu b¶n th©n M¸c chØ sèng ë Lu©n §«n tõ cuèi n¨m 1849, viÖc bÞ r¬i vµo nhµ th­¬ng ®iªn" (tr. 195, "T¸c phÈm chÝnh"). tøc lµ tõ khi bÞ trôc xuÊt khái Ph¸p lÇn thø hai, nh­ng "tËp ®oµn Mouchard1* £-®u-a Xi-m«ng ®· tiÓu thuyÕt hãa bµi ca Ph«-gt¬ M¸c" h×nh nh­ ®· ë Lu©n §«n tõ l©u, tuy r»ng tËp ®oµn M¸c "tõ Êy nh­ sau: l©u" ®· cung cÊp p hÇn lín c¸c b¶n tin cho "Allgemeine Zeitung", nh­ng chØ "tõ n¨m 1849 míi gi÷ liªn hÖ th­êng xuyªn" "En voici d'abord un qui de point de son dÐpart communiste, avait cherchÐ µ víi nã. Dï sao th× c¸ch liÖt kª thø tù thêi gian cña Ph«-gt¬ chia ra s'Ðlever aux plus hautes conceptions de la politique"2* (quan ®iÓm thi ca cao nhÊt lµm hai thêi kú lín, lµ thêi kú "tõ l©u" cho ®Õn n¨m 1849 vµ thêi trong chÝnh trÞ ®· tá ra kh«ng võa søc víi ngay c¶ £-®u-a Xi-m«ng) "A en croire kú tõ n¨m 1849 cho ®Õn n¨m "®ã", ®iÒu ®ã ch¼ng cã g× ph¶i ng¹c M.Vogt, cet adepte fut l'oracle de la gazette d' Augsbourg jusqó en 1852, Ðpoque ou nhiªn, v× tr­íc n¨m 1848, vÞ tr­îng phu ®ã "cßn ch­a nghÜ tíi il mourut dans une maison de fous"3* ("Revue contemporaine", t.XIII, tr. 529, Pa- ho¹t ®éng chÝnh trÞ" (l.c., tr. 225). _____________________________________________________________ Trong nh÷ng n¨m 1842-1843, t«i biªn tËp "Rheinische Zeitung" cò438 ® · tiÕn hµnh ®Êu tranh mét mÊt mét cßn víi "Allgemeine 1* - gi¸n ®iÖp Zeitung". Trong c¸c n¨m 1848-1849 "Neue Rheinische Zeitung" l¹i 2*- "§©y tr­íc hÕt lµ mét ng­êi, xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm céng s¶n cña triÓn khai cuéc luËn chiÕn ®ã. VËy th× ®èi víi thêi kú "tõ l©u cho m×nh, t×m c¸ch tù n©ng lªn tíi nh÷ng quan niÖm cao nhÊt trong chÝnh trÞ". ®Õn n¨m 1849" sÏ cßn l¹i g×, ngoµi sù viÖc lµ "tõ l©u" M¸c ®· 3* - "NÕu tin theo «.Ph«-gt¬ th× m«n ®å Êy lµ nhµ tiªn tri cña "B¸o Au- ®Êu tranh víi "Allgemeine Zeitung", trong khi ®ã vµo c¸c n¨m xbuèc" cho ®Õn n¨m 1852, thêi kú mµ anh ta chÕt trong mét nhµ th­¬ng
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1494 1495 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc tr­íc cho «ng ta" (l.c., tr.194). ri, 1860). Chøng cí rÊt gi¶n ®¬n: "«ng ta" (M¸c) "khèng chÕ kh«ng ®iÒu 1* "Operam et oleum perdidi" , Ph«-gt¬ cã thÓ nãi nh­ vËy vµ kiÖn ng­êi cña m×nh" (tr.195) trong khi Ph«-gt¬ phôc tïng kh«ng "T¸c phÈm chÝnh" vµ ¤-ly cña m×nh. Trong khi b¶n th©n «ng ta ®iÒu kiÖn Pha-di vµ ®ång bän cña m×nh. ë ®©y chóng ta vÊp ph¶i buéc "ng­êi ®ång h­¬ng gÇn gòi" cña m×nh ph¶i tõ Lu©n §«n göi c¸c ®Æc ®iÓm cña lèi s¸ng t¸c thÇn tho¹i cña Ph«-gt¬. TÊt c¶ ë «ng cho "Allgemeine Zeitung" nh÷ng b¶n tin kÓ tõ n¨m 1852 cho ®Õn ta ®Òu mang "tÇm vãc lïn tÞt cña GhÝt-xen hoÆc Gi¬-ne-v¬, tÇm khi "rót côc anh ta kÕt thóc b»ng c¸i chÕt ë nhµ th­¬ng ®iªn", th× nh×n cña thÞ trÊn nhá vµ mïi vÞ cña qu¸n r­îu Thôy SÜ. ChuyÓn £-®u-a Xi-m«ng nãi r»ng "nÕu t«i theo Ph«-gt¬ th× ¤-ly lµ nhµ mét c¸ch ng©y th¬ tôc lÖ chÊt ph¸c, chËt hÑp kiÓu tØnh lÎ cña Gi¬- tiªn tri cña "Allgemeine Zeitung" cho ®Õn n¨m 1852 khi «ng ta ne-v¬ sang thµnh phè quèc tÕ Lu©n §«n, «ng ta kh«ng cho phÐp chÕt trong nhµ th­¬ng ®iªn" (tiÖn thÓ xin nãi lu«n, «ng ta hiÖn cßn LÝp-nÕch viÕt ë Oen-xt¬-En-®¬ "mét dßng nµo" mµ t«i, ë Hem- kháe m¹nh). pxtÐt c¸ch ®ã 4 dÆm Anh, "kh«ng ®­îc b¸o tr­íc". T«i còng phôc Nh­ng £-®u-a Xi-m«ng hiÓu râ C¸c Ph«-gt¬ cña m×nh, £-®u- vô hµng ngµy theo kiÓu La Ghª-r«-ni-ª-r¬ cho c¶ mét lo¹t "®ång a biÕt r»ng nÕu ®· quyÕt ®Þnh "tin vµo" C¸c cña m×nh, th× tin vµo chÝ" kh¸c ë r¶i r¸c kh¾p Lu©n §«n vµ viÕt l¸ch víi kh¾p n¬i trªn ®iÒu «ng ta nãi hoÆc tin vµo ®iÒu tr¸i víi ®iÒu «ng ta nãi còng ®Òu thÕ giíi. Mét sø mÖnh suèt ®êi khÝch lÖ biÕt bao vµ lîi léc biÕt bao! hoµn toµn nh­ nhau c¶. Cè vÊn cña Ph«-gt¬ lµ £-®u-a Xi-m«ng hiÓu râ nÕu kh«ng "¤ng LÝp-nÕch" - C¸c Ph«-gt¬ nãi - "thay thÕ «ng Êy", tøc ¤-ly, "víi t­ c¸ch ph¶i lµ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t ë Lu©n §«n th× chÝ Ýt còng cña Pa-ri, phãng viªn cña "Allgemeine Zeitung", "chØ tõ khi LÝp-nÕch ®­îc c«ng khai tuyªn víi sù nh¹y c¶m kh«ng thÓ chèi c·i ®­îc cña nghÖ sÜ, ®· ®em l¹i bè lµ thµnh viªn cña ph¸i M¸c, «ng míi ®­îc b¸o "Allgemeine Zeitung" nhËn lµm phãng viªn" (l.c., tr.169). quy m« cña thñ ®« cho bøc tranh mµ "ng­êi b¹n nhµ quª" vông vÒ ViÖc tuyªn bè ®ã ®· ®­îc tiÕn hµnh vµo thêi gian cã vô xö cña m×nh vÏ ra. nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn, tøc vµo cuèi n¨m 1852. "Marx, comme chef de la sociÐtÐ, ne tient pas lui mªme la plume mais ses Thùc ra, LÝp-nÕch lµ céng t¸c viªn cña "Morgenblatt"439 vµo fidÌles n'Ðcrivent pas une ligne sans l'avoir consultÐ: La Gazette d'Augsbourg sera mïa xu©n n¨m 1851 vµ viÕt cho nã vÒ cuéc triÓn l·m c«ng nghiÖp d'autout mieux servie" (l.c., tr.529). Tøc lµ: "M¸c víi t­ c¸ch thñ lÜnh cña héi nµy, ë Lu©n §«n, th«ng qua "Morgenbaltt", «ng trë thµnh phãng viªn b¶n th©n kh«ng viÕt, cßn b¹n bÌ cña «ng ta kh«ng viÕt mét dßng nµo mµ kh«ng hái ý kiÕn «ng tr­íc. Nh­ vËy lµ "B¸o Au-xbuèc" ®­îc phôc vô cµng tèt h¬n". cña "Allgemeine Zeitung" vµo th¸ng ChÝn 1855. P h«-gt¬ cã c¶m thÊy tÊt c¶ sù tinh vi cña söa ch÷a ®ã kh«ng? "§ång chÝ cña «ng ta" (cña M¸c) "kh«ng viÕt mét dßng nµo mµ l¹i kh«ng b¸o T«i kh«ng cã quan hÖ g× víi c¸c b¶n tin cña LÝp-nÕch viÕt tõ Lu©n §«n cho "Allgemeine Zeitung", còng nh­ víi c¸c b¶n tin cña Ph«-gt¬ viÕt tõ Pa-ri cho tê b¸o nµy. Nh×n chung c¸c b¶n tin cña ®iªn". LÝp-nÕch hoµn toµn ®¸ng ca ngîi; ®Êy lµ nh÷ng b¶n tr×nh bµy cã 1* - "T«i ®· mÊt toi dÇu vµ c«ng søc cña m×nh" (Plau-tuýt "Ng­êi C¸c- ta-gi¬", mµn I, c¶nh 2; c©u nãi cña c« hÇu g¸i than phiÒn r»ng c« ®· uæng tÝnh chÊt phª ph¸n vÒ nÒn chÝnh trÞ cña Anh mµ «ng gi¶i thÝch râ c«ng xoa dÇu cã h­¬ng th¬m). M¸c ch¬i ch÷ dùa trªn sù trïng ©m cña tªn cho "Allgemeine Zeitung", còng theo tinh thÇn cña b¶n tin mµ ng­êi Ohly (¤-ly) víi tõ la-tinh Oleum (dÇu).
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1496 1497 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc «ng viÕt trong cïng thêi gian ®ã cho b¸o chÝ tiÕng §øc cÊp tiÕn th¸ng Giªng, th¸ng Hai vµ th¸ng Ba 1859 t«i ®· ®¨ng trªn tê ë Mü. B¶n th©n Ph«-gt¬ ®äc kü nhiÒu tËp b¸o hµng n¨m cña "New-York Tribune" mét lo¹t bµi x· luËn, trong ®ã còng cã bµi "Allgemeine Zeitung" ®Ó t×m kiÕm nh÷ng tµi liÖu tÕ nhÞ trong phª ph¸n t­êng tËn "lý luËn vÒ c¸c c­êng quèc Trung ¢u" mµ nh÷ng th­ tÝn cña LÝp-nÕch, ®· buéc ph¶i nhËn xÐt trong c¸c bµi "Allgemeine Zeitung" ph¸t triÓn vµ luËn ®iÓm cña nã cho r»ng phª b×nh néi dung cña nh÷ng b¶n tin Êy, r»ng dÊu hiÖu cña c¸c tuång nh­ thÓ viÖc ¸o tiÕp tôc thèng trÞ ë I-ta-li-a lµ cã lîi cho §øc441. Kh«ng l©u tr­íc chiÕn tranh, ®­îc sù ®ång ý cña t«i, b¶n tin cña LÝp-nÕch lµ "hai ®­êng chÐo m¶nh mai" (tr.196, "T¸c phÈm chÝnh"). ¡ng-ghen ® · cho c«ng bè t¸c phÈm cã tÝnh chÊt ®¶ kÝch "P« vµ VÞ trÝ chÐo cña nh÷ng ®­êng m¶nh mai Êy dÜ nhiªn nãi lªn Ranh", BÐc-lin, 1859, nh»m vµo "Allgemeine Zeitung" vµ, theo c¸ch r»ng, c¸c b¶n tin kh«ng ®­îc tèt1*. Huèng hå nh÷ng ®­êng Êy nãi cña ¡ng-ghen (tr.4. t¸c phÈm cña «ng "Xa-voa, Ni-x¬ vµ Ranh", cßn "m¶nh mai". Thay "hai ®­êng chÐo m¶nh mai", h·y ®Ó cho BÐc-lin, 1869), dùa vµo khoa häc qu©n sù chøng minh r»ng "®Ó LÝp-nÕch m« t¶ c¸c b¶n tin cña m×nh b»ng mét huy hiÖu cã hai phßng ngù" cho b¶n th©n, §øc kh«ng cÇn mét m¶nh l·nh thæ nµo vÕt ®Ëm lín! NÕu nh­ trong c¸c b¶n tin kh«ng cã khuyÕt ®iÓm cña I-ta-li-a vµ nÕu chØ xÐt tõ gãc ®é qu©n sù th× tham väng cña nµo kh¸c ngoµi "hai ®­êng chÐo m¶nh mai", th× chØ cßn ®iÒu nghi Ph¸p ®èi víi s«ng Ranh dï sao còng cã c¨n cø h¬n nhiÒu so víi ngê lµ t¹i sao chóng ®· ®­îc ®¨ng trªn "Allgemeine Zeitung". tham väng cña §øc ®èi víi s«ng Min-si-«442. Nh­ng cuéc luËn chiÕn Nh­ng t¹i sao chóng l¹i kh«ng ®­îc ®¨ng trªn "Allgemeine nµy cña chóng t«i chèng l¹i "Allgemeine Zeitung" vµ lý luËn cña nã Zeitung"? Mäi ng­êi ®Òu biÕt "Allgemeine Zeitung" ®¨ng nh÷ng vÒ sù cÇn thiÕt cña nÒn thèng trÞ dùa trªn b¹o lùc cña ¸o ë I-ta-li- bµi thuéc c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau nhÊt, Ýt ra lµ vÒ c¸c vÊn ®Ò a, ®· diÔn ra song song víi cuéc luËn chiÕn chèng l¹i sù tuyªn cã tÝnh chÊt trung lËp nh­ nÒn chÝnh trÞ cña Anh, ngoµi ra, nã truyÒn cña B«-na-p¸c-t¬. Nh­ t«i ®· chøng minh t­êng tËn ch¼ng ®­îc n­íc ngoµi biÕt lµ tê b¸o §øc duy nhÊt v­ît ra ngoµi ý h¹n, trong "Tribune" (vÝ dô, xem th¸ng Hai 1859) r»ng t×nh h×nh nghÜa ®Þa ph­¬ng. LÝp-nÕch cã thÓ yªn trÝ viÕt c¸c bøc th­ Lu©n §«n cho chÝnh tê b¸o mµ Hai-n¬ göi ®Õn ®ã "Th­ Pa-ri", cßn tµi chÝnh vµ t×nh h×nh néi trÞ cña "Bas Empire" ®· ®¹t tíi ®iÓm Phan-mª-rai-¬ th× göi ®Õn ®ã "Th­ ph­¬ng §«ng"440. Ph«-gt¬ b¶o nguy cÊp vµ chØ cã cuéc chiÕn tranh víi bªn ngoµi lµ cã thÓ kÐo dµi r»ng cã nh÷ng ng­êi kh«ng s¹ch sÏ céng t¸c víi "Allgemeine nÒn thèng trÞ cña chÕ ®é ®¶o chÝnh ë Ph¸p vµ cïng víi nã lµ sù Zeitung". B¶n th©n «ng ta, nh­ mäi ng­êi ®Òu biÕt, ®· céng t¸c thèng trÞ cña thÕ lùc ph¶n ®éng ë ch©u ¢u443. T«i chøng minh r»ng víi tê b¸o nµy trong nh÷ng n¨m 1844-1847. sù gi¶i phãng I-ta-li-a theo kiÓu B«-na-p¸c-t¬ chØ lµ lý do ®Ó thèng Cßn vÒ b¶n th©n t«i vµ P hri-®rÝch ¨ng-ghen - t«i nh¾c ®Õn trÞ Ph¸p vµ b¾t I-ta-li-a khuÊt phôc chÕ ®é cña cuéc chÝnh biÕn, më ¡ng-ghen v× hai chóng t«i lµm viÖc theo mét kÕ ho¹ch chung vµ réng "biªn giíi tù nhiªn" cña Ph¸p vÒ phÝa §øc, biÕn nã thµnh c«ng cã sù th¶o thuËn tr­íc víi nhau - th× n¨m 1859 chóng t«i qu¶ cô cña Nga vµ l«i kÐo nh©n d©n c¸c d©n téc vµo cuéc chiÕn tranh thùc cã mét sè "quan hÖ" víi "Allgemeine Zeitung". Tøc lµ vµo gi÷a bän ph¶n c¸ch m¹ng chÝnh thèng vµ kh«ng chÝnh thèng. TÊt _____________________________________________________________ c¶ ®iÒu ®ã xÈy ra tõ tr­íc khi Ph«-gt¬ cùu ®Õ quèc lu loa ë Gi¬-ne- v¬. 1* Ch¬i ch÷: "schiet" cã nghÜa lµ "chÐo" còng cã nghÜa lµ "xÊu", "kh«ng Sau khi bµi cña V«n-ph¬ ®­îc ®¨ng trong "Revue der Neuen tèt" (khi kÕt hîp víi mét sè ®éng tõ).
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1498 1499 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc Rheinischen Zeitung" (1850), t«i hoµn toµn quªn mÊt sù tån t¹i Sau cña "nh©n vËt trßn trÜnh". T«i l¹i nãi ®Õn anh chµng ngé nghÜnh mÊy c©u gi¸o ®Çu, «ng ta nãi vÒ "©m m­u" cña Ph«-gt¬, vµ l¾c l­ Êy vµo mïa xu©n n¨m 1859 trong mét buæi tèi th¸ng T­, khi chiÕc ®Çu ®Çy søc truyÒn c¶m qu¶ quyÕt víi t«i r»ng Ph«-gt¬ ®· Phrai-li-gr¸t cho t«i ®äc bøc th­ cña Ph«-gt¬ kÌm theo "C­¬ng nhËn tiÒn cña chÝnh phñ B«-na-p¸c-t¬ cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn lÜnh" chÝnh trÞ444. §©y kh«ng ph¶i lµ sù thiÕu tÕ nhÞ, v× th­ cña cña m×nh, r»ng Ph«-gt¬ t×m c¸ch mua chuéc mét nhµ v¨n Nam Ph«-gt¬ cèt "®Ó th«ng b¸o cho c¸c b¹n bÌ" kh«ng ph¶i cña Ph«- §øc, mµ "®¸ng tiÕc" lµ t«i kh«ng thÓ nªu tªn, ®Ò nghÞ víi nhµ gt¬, mµ cña ng­êi nhËn th­. v¨n nµy 30 000 gun-®en – khã bÒ t­ëng t­îng nhµ v¨n Nam §øc §èi víi c©u hái xem t«i ph¸t hiÖn g× trong "C­¬ng lÜnh", t«i nµo ®¸ng gi¸ 30 000 gun-®en-, r»ng ®· cã nh÷ng m­u ®å mua tr¶ lêi: "Nh÷ng lêi ba hoa cña mét chÝnh kh¸ch". Qua yªu cÇu chuéc ë Lu©n §«n, r»ng ngay tõ n¨m 1858 ë Gi¬-ne-v¬, trong cña «ng ta ®èi víi Phrai-li-gr¸t lµ l«i cuèn «ng Buy-x¬ vÒ lµm cuéc héi kiÕn gi÷a Pl«ng-Pl«ng, Pha-di vµ ®ång bän, hä ®· th¶o phãng viªn vÒ vÊn ®Ò chÝnh trÞ cho tê b¸o Gi¬-ne-v¬ dù ®Þnh luËn vÊn ®Ò cuéc chiÕn tranh I-ta-li-a, vµ ®¹i c«ng t­íc Nga xuÊt b¶n ®Ó tuyªn truyÒn, t«i l¹i nhËn ra ngay nhµ kh«i hµi cò. C«n-xtan-tin ®­îc ng­êi ta chØ ®Þnh lµm vua t­¬ng lai cña Th­ cña Ph«-gt¬ ®Ò ngµy 1 th¸ng T­ 1859. Nh­ mäi ng­êi ®Òu Hung-ga-ri, r»ng Ph«-gt¬ ®Ò nghÞ «ng (Blin-®¬) tham gia c«ng biÕt, tõ th¸ng Giªng 1859, trong c¸c b¶n tin tõ Lu©n §«n göi t¸c tuyªn truyÒn cña m×nh, r»ng «ng cã b»ng chøng vÒ ho¹t cho "National-Zeitung" ë BÐc-lin, Buy-x¬ ®· ph¸t biÓu nh÷ng ®éng ph¶n béi cña Ph«-gt¬. Sau ®ã Blin-®¬ trë vÒ chç ngåi cña quan ®iÓm ®èi lËp h¼n víi "C­¬ng lÜnh" cña Ph«-gt¬, nh­ng ®èi m×nh ë ®Çu bªn kia cña kh¸n ®µi, bªn c¹nh ng­êi b¹n cña m×nh víi vÞ tr­îng phu cã ®Çu ãc "phª ph¸n th¼ng th¾n" th× tÊt c¶ mÌo lµ I-u. Phruª-ben; cuéc mÝt tinh b¾t ®Çu vµ trong bµi diÔn v¨n tØ c¸i ®Òu mµu x¸m c¶. mØ, §.Uèc-c¸c-t¬ cè chøng minh r»ng cuéc chiÕn tranh ë I-ta-li- a lµ kÕt qu¶ cña ©m m­u Nga - Ph¸p1) . Sau sù viÖc Êy, mµ t«i cho lµ qu¸ nhá män ®Ó ng­êi ta bµn tíi, t«i nhËn ®­îc "Nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh ch©u ¢u hiÖn nay" cña _____________________________________________________________ Ph«-gt¬, mét cuèn s¸ch th¶m h¹i lµm t«i kh«ng chót hoµi nghi vÒ 1) DÜ nhiªn, Ph«-gt¬ gi¶i thÝch sù c«ng kÝch cña "tËp ®oµn M¸c" ®èi víi quan hÖ cña nã víi sù tuyªn truyÒn chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬. hu©n t­íc Pan-míc-xt¬n lµ b¾t nguån tõ sù thï ®Þch cña t«i víi con ng­êi tù Tèi ngµy 9 th¸ng N¨m 1859 trong cuéc mÝt tinh ®¹i chóng, do m·n cña «ng ta vµ "b¹n bÌ" cña «ng ta ("T¸c phÈm chÝnh", tr.212). Cho nªn ë §a-vÝt Uèc-c¸c-t¬ tæ chøc vÒ cuéc chiÕn tranh ë I-ta-li-a, t«i ë ®©y nªn nãi v¾n t¾t vÒ quan hÖ cña t«i ®èi víi §.Uèc-c¸c-t¬ vµ ®¶ng cña «ng. trªn kh¸n ®µi. Ngay tr­íc khi khai m¹c cuéc mÝt tinh, mét nh©n C¸c t¸c phÈm cña Uèc-c¸c-t¬ vÒ n­íc Nga vµ ph¶n ®èi Pan-míc-xt¬n lµm t«i vËt vÎ rÇu rÜ trÞnh träng tiÕn vÒ phÝa t«i. Qua vÎ mÆt kiÓu H¨m- chó ý, nh­ng kh«ng thuyÕt phôc ®­îc t«i. §Ó ®i tíi nh÷ng quan ®iÓm râ rµng lÐt cña anh ta, t«i hiÓu ngay r»ng "cã c¸i g× ®ã ®ang thèi ruçng ë vÒ vÊn ®Ò Êy, t«i ph©n tÝch kü "C¸c cuéc tranh luËn t¹i NghÞ viÖn cña Han-x¸c- ®¬ vµ cuèn S¸ch xanh ngo¹i giao445 cña nh÷ng n¨m 1807-1850. KÕt qu¶ ban V­¬ng quèc §an M¹ch"1*. §Êy lµ homme d'Ðtat2* C¸c-l¬ Blin-®¬. ®Çu cña viÖc nghiªn cøu Êy lµ mét lo¹t bµi x· luËn trªn New-York Tribune" _____________________________________________________________ (cuèi n¨m 1853) trong ®ã dùa vµo cuéc héi ®µm cña Pan-míc-xt¬n víi Ba Lan, 1* SÕch-xpia. "H¨m-lÐt", mµn I, c¶nh 4. Thæ NhÜ Kú, TrÐc-kª-xi, t«i chøng minh quan hÖ cña «ng ta víi néi c¸c Pª-tÐc- 2* – nh©n vËt nhµ n­íc bua. Ch¼ng bao l©u sau t«i ®¨ng l¹i nh÷ng bµi Êy trªn tê "PeoplÐs Paper", c¬
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1500 1501 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc GÇn cuèi cuéc mÝt tinh, b¸c sÜ Phau-x¬, phô tr¸ch biªn tËp sè ®oµn thÓ kh¸c ë Lu©n §«n ®· ñng hé tê "Volk", dÜ nhiªn, còng trang quèc tÕ cña b¸o "Morning Star", c¬ quan cña tr­êng ph¸i nh­ tÊt c¶ c¸c tê b¸o c«ng nh©n t­¬ng tù nã, nã ®­îc biªn tËp vµ Man-se-xt¬450 ®Õn tr­íc mÆt t«i vµ cho biÕt nh­ sau: tê b¸o míi ra viÕt bµi kh«ng cã nhuËn bót. B¶n th©n «ng Phau-s¬, lµ ng­êi chñ hµng tuÇn b»ng tiÕng §øc ë Lu©n §«n "Volk" võa xuÊt b¶n; tê tr­¬ng mËu dÞch tù do, tuy kh¸c xu h­íng víi tê "Volk", nh­ng b¸o c«ng nh©n "Neue Zeit" do «ng A.SÐc-tx¬ xuÊt b¶n vµ «ng kh«ng muèn chÞu sù ®éc quyÒn nµo trong b¸o chÝ b»ng tiÕng Ðt-ga Bau-e phô tr¸ch biªn tËp, ®· ph¶i ®×nh b¶n do ©m m­u §øc ë Lu©n §«n, nªn ®· cïng mÊy ng­êi quen biÕt ë Lu©n cña Kin-ken, ng­êi xuÊt b¶n tê "Hermann"451; ®­îc tin nµy, §«n thµnh lËp mét ñy ban tµi chÝnh ®Ó gióp ®ì tê b¸o trªn. Bi-xcam-p¬ – mµ cho tíi nay vÉn lµ phãng viªn cña "Neue Zeit" – Bi-xcam-p¬ còng viÕt th­ cho LÝp-nÕch, mµ tr­íc nay «ng kh«ng ®· bá chøc gi¸o viªn ë miÒn Nam n­íc Anh ®Ó ra tê "Volk", chèng quen biÕt, ®Ò nghÞ céng t¸c viÕt bµi cho tê b¸o v.v.. Cuèi cïng, l¹i tê "Hermann" ë Lu©n §«n. Héi gi¸o dôc c«ng nh©n §øc vµ mét Phau-s¬ ®Ò nghÞ t«i tham gia c«ng t¸c cña b¸o "Volk". Tuy Bi-xcam-p¬ sèng ë Anh tõ n¨m 1852, nh­ng cho tíi nay chóng t«i vÉn ch­a quen biÕt nhau. H«m sau, cuéc mÝt tinh do quan ng«n luËn cña ph¸i HiÕn ch­¬ng, do Ðc-ne-xt¬-Gi«n-x¬ chñ biªn, cã thªm nh÷ng ch­¬ng míi vÒ ho¹t ®éng cña Pan-míc-xt¬n446. Trong khi Uèc-c¸c-t¬ tæ chøc, LÝp-nÕch ®­a Uèc-c¸c-t¬ ®Õn chç t«i. VÒ ®Ò ®ã b¸o "Glasgow Sentinel" còng ®¨ng l¹i mét trong nh÷ng bµi Êy ("Pan-míc-xt¬n nghÞ viÕt cho tê "Volk" ban ®Çu t«i tõ chèi, v× kh«ng cã thêi gian, vµ nh­ng høa sÏ yªu cÇu b¹n bÌ ng­êi §øc cña m×nh gióp tê b¸o vÒ Ba Lan"447), bµi nµy ®· thu hót sù chó ý cña «ng §.Uèc-c¸c-t¬. Nhê cuéc gÆp mÆt ®Æt mua, quyªn gãp tiÒn vµ tham gia viÕt bµi. Trong qu¸ mÆt cña chóng t«i víi «ng, «ng ®· thuyÕt phôc ®­îc «ng Ta-c¬ ë Lu©n §«n tr×nh nãi chuyÖn, chóng t«i nãi vÒ cuéc mÝt tinh do Uèc-c¸c-t¬ tæ xuÊt b¶n mét phÇn nh÷ng bµi Êy thµnh nh÷ng tËp s¸ch riªng. Råi nh÷ng tËp chøc, råi chuyÓn sang bµn vÒ Ph«-gt¬ mµ t¸c phÈm "Nghiªn cøu" s¸ch riªng ph¶n ®èi Pan-míc-xt¬n ®· ®­îc xuÊt b¶n nhiÒu lÇn víi sè l­îng 15- ®· ®­îc Bi-xcam-p¬ ®äc vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c. T«i cho «ng vµ 20 ngµn b¶n. Do ¶nh h­ëng cña sù ph©n tÝch cña t«i trong cuèn S¸ch xanh vÒ LÝp-nÕch biÕt néi dung cña "C­¬ng lÜnh" cña Ph«-gt¬ vµ sù v¹ch sù thÊt thñ cña C¸c-x¬ - bµi ph©n tÝch nµy ®¨ng trªn tê b¸o cña ph¸i HiÕn trÇn cña Blin-®¬ ®èi víi néi dung ®ã, nh­ng nªu râ, vÒ sù v¹ch ch­¬ng ë Lu©n §«n (th¸ng T­ 1856) – Uû ban ®èi ngo¹i SÐp-phin-®¬ ®· göi cho t«i bøc th­ c¶m ¬n (xem phô lôc 7) 448. Khi xem c¸c b¶n th¶o ngo¹i trÇn, r»ng ng­êi Nam §øc ­a t« vÏ thªm. §iÒu lµm t«i ng¹c nhiªn giao ë ViÖn b¶o tµng Anh, t«i thÊy nhiÒu v¨n kiÖn Anh liªn quan ®Õn thêi lµ trong sè 2 cña "Volk" (ngµy 14 th¸ng N¨m) t«i thÊy bµi b¸o kú tõ thêi Pi-e §¹i ®Õ cho ®Õn cuèi thÕ kû XVIII vµ béc lé sù hîp t¸c bÝ mËt nhan ®Ò "NhiÕp chÝnh ®Õ quèc víi t­ c¸ch tªn ph¶n béi ®Õ quèc" th­êng xuyªn cña c¸c néi c¸c Lu©n §«n vµ Pª-tÐc-bua, mµ thêi Pi-e §¹i ®Õ (xem "T¸c phÈm chÝnh", V¨n kiÖn, tr.17, 18), trong ®ã Bi-xcam-p¬ lµ khëi ®iÓm cña nh÷ng quan hÖ Êy. Trong t¸c phÈm viÕt tØ mØ vÒ ®Ò tµi nh¾c tíi hai sù viÖc mµ Blin-®¬ dÉn ra: vÒ 30 000 gun-®en, song «ng nµy, cho tíi nay t«i chØ c«ng bè lêi tùa nhan ®Ò "V¹ch trÇn lÞch sö ngo¹i gi¶m xuèng cßn 4 000, vµ vÒ sè tiÒn B«-na-p¸c-t¬ cung cÊp cho Ph«- giao thÕ kû XVIII". Lêi tùa nµy ®¨ng trªn hai tê b¸o cña gt¬ sö dông. PhÇn cßn l¹i cña bµi b¸o gåm nh÷ng lêi nãi ý nhÞ theo Uèc-c¸c-t¬, ban ®Çu trªn tê "Sheffield Free Press", råi trªn tê "Free Press" tinh thÇn cña tê "Hornisse"452 mµ Bi-xcam-p¬ xuÊt b¶n vµo nh÷ng Lu©n §«n449. Tõ ®ã tê "Free Press" Lu©n §«n ra ®êi, t«i thØnh tho¶ng viÕt n¨m 1848-1849 cïng víi Hau-d¬ ë C¸c-xen. Trong khi ®ã Héi gi¸o bµi cho nã. Tõ ®ã thÊy râ lµ, nãi chung, t«i quan t©m ®Õn Pan-míc-xt¬n vµ ho¹t ®éng ngo¹i giao Anh-Nga, kh«ng m¶y may pháng ®o¸n vÒ sù thÓ lµ dôc c«ng nh©n ë Lu©n-§«n – vÒ ®iÒu nµy rÊt l©u sau khi "T¸c phÈm ®»ng sau hu©n t­íc Pan-míc-xt¬n lµ «ng C¸c Ph«-gt¬.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1502 1503 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc chÝnh" ra ®êi t«i míi râ (xem phô lôc 8) –, ñy nhiÖm cho mét trong §Çu th¸ng S¸u t«i rêi Lu©n §«n ®Õn chç ¡ng-ghen ë Man-se- nh÷ng nhµ l·nh ®¹o cña m×nh, «ng SÐc-tx¬, kªu gäi c¸c héi gi¸o dôc xt¬, n¬i ®©y ®· thu ®­îc kho¶ng 25 pao xtÐc-linh do ®Æt mua b¸o c«ng nh©n ë Thôy SÜ, BØ vµ Mü ñng hé tê "Volk" vµ ®Êu tranh víi ho¹t "Volk". Sè tiÒn nµy – mµ nguån gèc cña nã ®· t¹o lý do cho Ph«- ®éng tuyªn truyÒn chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬. Bµi b¸o nãi trªn ®­îc gt¬ "hiÕu kú" phãng "tÇm m¾t qua biÓn La M¨ng-s¬" ®Õn Au- ®¨ng trong "Volk" sè ra ngµy 14 th¸ng N¨m 1859. Bi-xcam-p¬ ®· ®Ých xbuèc vµ Viªn (tr.212, "T¸c phÈm chÝnh") – lµ do Ph.¡ng-ghen, th©n göi qua b­u ®iÖn cho Ph«-gt¬, trong lóc ®ã Ph«-gt¬ còng nhËn V.V«n-ph¬, t«i vµ sau hÕt lµ ba b¸c sÜ §øc sèng ë Man-se-xt¬ mµ ®­îc th«ng tin cña «ng A. SÐc-tx¬ qua tÝn ®å cña m×nh lµ Ra-nÝch- tªn cña hä ®· ®­îc nªu lªn trong c¸c v¨n kiÖn t­ ph¸p ®­îc t«i ken. göi ®i BÐc-lin, cung cÊp. VÒ sè tiÒn mµ Uû ban tµi chÝnh ban ®Çu Víi sù "phª b×nh th¼ng th¾n" næi tiÕng cña m×nh, Ph«-gt¬ dùng thu ®­îc ë Lu©n §«n, Ph«-gt¬ cã thÓ hái b¸c sÜ Phau-s¬. ®øng ngay lªn r»ng t«i lµ kÎ gi¨ng l­íi thï ®Þch chèng «ng ta. Do Ph«-gt¬ d¹y b¶o chóng ta ë trang 225, "T¸c phÈm chÝnh": ®ã, ch¼ng ph¶i suy nghÜ l©u, «ng ta cho ®¨ng ®Ò c­¬ng cña "C©u "Song viÖc yªu cÇu nh÷ng ng­êi d©n chñ lµm kh«ng c«ng t Êt c¶ mäi viÖc trong chuyÖn lÞch sö" sau nµy cña «ng ta trªn p hô tr­¬ng ®Æc biÖt cña khi b¶n th©n hä" (kh«ng ph¶i nh÷ng ng­êi d©n chñ mµ lµ bän ph¶n ®éng) "®ßi cã sè 150 tê "Schweizer Handels – Courier" ® · ®­îc dÉn ra nhiÒu lÇn ®Æc trªn kia. S¸ch phóc ©m nguyªn thñy Êy, trong ®ã lÇn ®Çu tiªn quyÒn yªu cÇu tiÒn l­¬ng cho m×nh vµ ®­îc tr¶ thï lao, x­a nay vÉn lµ quû kÕ cña v¹ch trÇn c¸i bÝ mËt vÒ bän l­u hoµng, bän thî lµm bµn ch¶i, SÐc- bän ph¶n ®éng". Quû kÕ cña b¸o "Volk" thËt lµ p h¶n ®éng biÕt chõng nµo khi van v.v., vµ s¸ch ®ã ®Ò: BÐc-n¬, ngµy 13 th¸ng N¨m 1859 (do ®ã b¸o nµy kh«ng nh÷ng ®Ó ng­êi ta biªn tËp vµ viÕt bµi kh«ng c«ng, cã ghi ngµy th¸ng muén h¬n nhiÒu so víi s¸ch phóc ©m cña ®¹o mµ thªm vµo ®ã, cßn buéc c¸c céng t¸c viªn cña nã tr¶ tiÒn cho nã Moãc-m«n453) víi nhan ®Ò: "Sù phßng ngõa" vµ vÒ néi dung th× n÷a. NÕu nh­ ®Êy kh«ng ph¶i lµ b»ng chøng vÒ quan hÖ gi÷a nã gièng víi mét ®o¹n dÞch trong cuèn s¸ch nhá cña E.A-bu næi "Volk" vµ phe ph¶n ®éng, th× C¸c Ph«-gt¬ kh«ng cßn hiÓu næi ®iÒu tiÕng xÊu xa1). g× n÷a. S¸ch phóc ©m nguyªn thñy nÆc danh cña Ph«-gt¬ "Sù phßng Trong khi t«i l­u l¹i Man-se-xt¬ th× ë Lu©n §«n x¶y ra mét sù ngõa" ®· ®­îc ®¨ng l¹i trªn tê "Volk", theo yªu cÇu cña t«i, nh­ kiÖn cùc kú quan träng. §ã lµ LÝp-nÕch ph¸t hiÖn ë nhµ in H«- t«i ®· chØ râ trªn kia. linh-g¬ (chñ nhµ in ®· tõng in b¸o "Volk") b¶n dËp thö tê truyÒn ®¬n nÆc danh chèng l¹i Ph«-gt¬ "Sù phßng ngõa", ®äc l­ít nhanh _____________________________________________________________ b¶n ®ã vµ nhËn ngay ra lµ bµi v¹ch mÆt cña Blin-®¬, ngoµi ra cßn nghe thÊy anh thî s¾p ch÷ A.Phuª-ghe-l¬ nãi r»ng b¶n th¶o nµy 1) §«i lêi vÒ "Ng­êi rao hµng" ë Bi-l¬, c¸i thø "Moniteur" kiÓu tØnh lÎ do chÝnh tay Blin-®¬ viÕt ®· giao cho H«-linh-g¬ ®Ó in. Nh÷ng chç cña "nhiÕp chÝnh ®Õ quèc bá trèn". Ng­êi xuÊt b¶n vµ phô tr¸ch biªn tËp cña söa ch÷a trªn b¶n dËp thö còng do chÝnh tay Blin-®¬ lµm. Hai "Handels Courier" Bi-l¬, lµ mét ng­êi tªn lµ Ðc-n¬-xt¬ Suy-l¬, mét ng­êi l­u ngµy sau, LÝp-nÕch nhËn ®­îc cña H«-linh-g¬ b¶n dËp thö vµ vong chÝnh trÞ tõ n¨m 1838, ®· tõng lµm tr­ëng tr¹m b­u ®iÖn, nhµ bu«n chuyÓn cho "Allgemeine Zeitung". B¶n s¾p ch÷ cña tê truyÒn ®¬n r­îu, kÎ ph¸ s¶n vµ hiÖn nay l¹i cã tiÒn nhê cã 1 200 ng­êi ®Æt mua b¸o, nhê ®­îc gi÷ l¹i vµ sau nµy dïng ®Ó in l¹i trªn sè 7 tê "Volk" ngµy 18 sè tiÒn ®ã mµ tê b¸o nµy ®­îc së mé lÝnh cña Anh - Ph¸p - Thôy SÜ trî cÊp trong thêi kú ChiÕn tranh Cr­m.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1504 1505 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc th¸ng S¸u 1859. gÊp. T¹i ngµy lÔ c«ng nh©n ë L«-dan, nhµ bu«n da Rèt tuyªn bè ChiÕn dÞch Au-xbuèc cña Ph«-gt¬ cùu – ®Õ quèc b¾t ®Çu tõ khi tr­íc nh©n chøng r»ng sÏ kh«ng kÝnh träng «ng ta n÷a, nÕu «ng "Sù phßng ngõa" ®­îc ®¨ng trªn "Allgemeine Zeitung". ¤ng ta ta kh«ng ph¸t ®¬n kiÖn. Nh­ng Ph«-gt¬ cè chÊp: «ng ta kh«ng ®­a "Allgemeine Zeitung" ra tßa vÒ téi in l¹i b¶n truyÒn ®¬n. ®Õm xØa ®Õn bän l­u hoµng ë Au-xbuèc vµ Lu©n §«n vµ ngËm Trong "T¸c phÈm chÝnh" (tr.227-228), Ph«-gt¬ b¾t ch­íc miÖng. Song «ng ta ®ét nhiªn lªn tiÕng. C¸c b¸o ®¨ng tin vÒ vô Muyn-ne "T«i lµ, t«i lµ, t«i lµ tªn kÎ c­íp I-a-r«-mia" ["bin's, kiÖn cña «ng ta, cßn Ra-nÝch-ken th× nãi r»ng: bin's, bin der Räuber Jaromir"]454. Cã ®iÒu «ng ta thay ®éng tõ "Ng­êi Stót-g¸t kh«ng ®Ó cho «ng ta" (Ph«-gt¬) "yªn th©n. Nh­ng «ng" (Ra- sein b»ng haben. nÝch-ken) "kh«ng ®ång ý ®iÒu ®ã". "T«i ph¸t ®¬n kiÖn" [ich habe geklagt ] v× t«i biÕt tr­íc r»ng tÊt c¶ sù rçng V¶ ch¨ng, v× "nh©n vËt trßn trÜnh" ë vµo gi÷a hai gäng k×m, tuÕch, sù nhá nhen vµ sù ti tiÖn cña c¸i bé biªn tËp m¹o x­ng lµ "®¹i biÓu cña nÒn nªn liÖu ph¸p thÝch hîp nhÊt, kh«ng nghi ngê g× n÷a, lµ kiÖn v¨n hãa Th­îng §øc" sÏ bÞ bãc trÇn; t«i ph¸t ®¬n kiÖn v× t«i biÕt tr­íc r»ng quan "Allgemeine Zeitung". Bµi tù bµo ch÷a cña Ph«-gt¬ nh»m chèng hÖ cña bé biªn tËp ®¸ng kÝnh Êy vµ cña chÝnh s¸ch cña ¸ o mµ nã t©ng bèc lªn l¹i lêi c«ng kÝch cña I-a. Vª-nª-®©y, buéc téi «ng ta vÒ nh÷ng ©m tËn trêi xanh víi bän l­u hoµng vµ ®¸m cÆn b· cña c¸ch m¹ng, sÏ bÞ ph¬i ra ¸nh s¸ng". m­u B«-na-p¸c-t¬455 ®· ra m¾t trªn tê "Handels-Courier" ë Bi-l¬, T iÕp theo cßn bèn lÇn "t«i ph¸t ®¬n kiÖn" n÷a. sè ra ngµy 16 th¸ng S¸u 1859, do ®ã chØ ®Õn Lu©n §«n sau khi ®· Ph«-gt¬, kÎ ®· ph¸t ®¬n kiÖn, trµn ®Çy vÎ vÜ ®¹i1*, nh­ thÕ xuÊt hiÖn tê truyÒn ®¬n nÆc danh kÕt thóc b»ng lêi ®e däa sau nghÜa lµ Long-gin ®· ®óng khi nãi r»ng kh«ng cã g× kh« khan h¬n ®©y: lµ anh m¾c bÖnh phï thòng. "Nh­ng nÕu" Ph«-gt¬ ®Þnh phñ nhËn ®iÒu ®ã vÞ tÊt «ng ta ®· d¸m lµm th× "Lîi Ých c¸ nh©n" "con ng­êi trßn trÜnh" thèt lªn "kh«ng ph¶i lµ lý do ®Ó tiÕp theo bµi v¹ch mÆt nµy lµ bµi v¹ch mÆt sè 2". t«i ®­a ®¬n kiÖn". P h«-gt¬ ®· ®øng ra phñ nhËn, nh­ng bµi v¹ch mÆt sè 2 kh«ng Nh­ng sù thùc l¹i kh¸c h¼n. Con bª kh«ng thÓ giÉy giôa tr­íc thÊy xuÊt hiÖn tiÕp theo. VËy lµ, vÒ phÝa ®ã, «ng ta ®­îc b¶o ®¶m bµn s¸t sinh nh­ C¸c Ph«-gt¬ giÉy giôa tr­íc ghÕ bÞ c¸o. Trong an toµn, sù rÇy rµ chØ cã thÓ ®e däa «ng ta tõ phÝa nh÷ng ng­êi khi nh÷ng ng­êi b¹n "th©n nhÊt" cña «ng ta lµ Ra-nÝch-ken – quen th©n, nh­ng «ng biÕt kh¸ râ hä vµ cã thÓ tr«ng cËy vµo sù Rai-n¾c (tr­íc kia ®· viÕt chronique scandaleuse2* rÊt thÞnh hµnh nh¸t gan cña hä. VÊn ®Ò cµng râ rµng nhê vô kiÖn, th× «ng ta cµng vÒ Ph«-gt¬) vµ Mai-¬, ng­êi vïng £-xlinh-ghen, nghÞ sÜ bÎm mÐp cã thÓ tr«ng cËy vµo sù dÌ dÆt cña hä, v× sù « nhôc cña "nhiÕp cña "tµn d­" nghÞ viÖn t¨ng thªm sù sî h·i cña «ng ta tr­íc tßa chÝnh ®Õ quèc bá ch¹y", trªn møc ®é nhÊt ®Þnh, còng lµ cña tÊt c¶ ¸n, th× tõ Xuy-rÝch ng­êi ta kh¨ng kh¨ng ®ßi «ng ta ph¶i "kiÖn" ®¸m "tµn d­" nghÞ viÖn nãi chung. _____________________________________________________________ Trong cuèn s¸ch nhá cña m×nh, "Tù b¶o vÖ vµ b¶o vÖ ®Õ quèc chèng l¹i C¸c Ph«-gt¬", Han-n«-v¬, 1860456, tr. 27-28 nghÞ sÜ I-a- 1* - Trong nguyªn b¶n lµ sù ch¬i ch÷ kh«ng dÞch ®­îc, dùa trªn sù cèp Vª-nª-®©y ® · nãi lì miÖng nh­ sau: trïng ©m cña hai nhãm tõ: "geklagt habende" (ph¸t ®¬n kiÖn) vµ "wird erhaban" (trµn ®Çy vÎ vÜ ®¹i). "Ngoµi nh÷ng bøc th­ mµ Ph«-gt¬ dïng ®Ó tr×nh bµy vô kiÖn cña m×nh, t«i cßn 2* - ký sù tai tiÕng
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1506 1507 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc ®­îc ®äc mét bøc th­ kh¸c cña Ph«-gt¬ v¹ch trÇn râ rµng h¬n nhiÒu, so víi bøc th­ ¤ng kiªn quyÕt phñ nhËn ®iÒu ®ã. T«i nh¾c l¹i tõng ®iÓm lêi ph¸t göi b¸c sÜ L¬-ninh, lËp tr­êng cña Ph«-gt¬ víi tÝnh c¸ch trî thñ cña tÊt c¶ nh÷ng ai biÓu cña «ng ngµy 9 th¸ng N¨m mµ vÒ thùc chÊt gåm toµn bé néi muèn côc bé hãa b»ng bÊt cø gi¸ nµo cuéc chiÕn tranh ë I-ta-li-a. V× nhu cÇu c¸ dung cña tê truyÒn ®¬n. ¤ng ®ång ý tÊt c¶ nh÷ng lêi nãi ®ã, tuy nh©n t«i ®· trÝch mét sè ®o¹n trong th­ Êy mµ ®¸ng tiÕc lµ t«i kh«ng thÓ dÉn ra vËy vÉn tiÕp tôc phñ nhËn m×nh lµ t¸c gi¶ tê truyÒn ®¬n. ®©y, v× ng­êi nhËn th­ chØ cho t«i ®äc th­ Êy víi ®iÒu kiÖn kh«ng c«ng bè nã. X uÊt Kho¶ng mét th¸ng sau, th¸ng T¸m 1859, LÝp-nÕch cho t«i ph¸t tõ nh÷ng lý do cã tÝnh chÊt c¸ nh©n vµ ®¶ng ph¸i, ng­êi ta ®· ra søc che ®Ëy xem bøc th­ «ng nhËn ®­îc cña ban biªn tËp "Allgemeine hµnh vi cña Ph«-gt¬ trong sù viÖc nµy b»ng nh÷ng biÖn ph¸p mµ theo t«i, kh«ng thÓ ®­îc biÖn minh bëi nh÷ng lîi Ých cña ®¶ng còng nh­ bëi nghÜa vô c«ng d©n tr­íc tæ Zeitung", trong ®ã ng­êi ta khÈn kho¶n yªu cÇu «ng cho biÕt quèc. Sù dÌ dÆt ®ã cña nhiÒu ng­êi lµm cho Ph«-gt¬ hiÖn nay cßn cã thÓ v« liªm sØ nh÷ng chøng cí cña nh÷ng lêi buéc téi trong tê truyÒn ®¬n "Sù xuÊt ®Çu lé diÖn víi t­ c¸ch l·nh tô ®¶ng §øc. Nh­ng t«i cho r»ng chÝnh v× vËy mµ phßng ngõa". Theo yªu cÇu cña «ng, t«i cïng «ng ®Õn nhµ Blin-®¬ ®¶ng mµ Ph«-gt¬ lµ thµnh viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh vÒ hµnh vi cña «ng ë Xanh-Gi«n-vót, Blin-®¬ nÕu kh«ng lµ t¸c gi¶ cña tê truyÒn ®¬n ta"1) th× dï sao vµo ®Çu th¸ng N¨m ®· biÕt nh÷ng g× mµ vµo ®Çu th¸ng ThÕ lµ nÕu nh­, mét mÆt, sù m¹o hiÓm cña vô kiÖn "Allgemeine S¸u tê truyÒn ®¬n ®· nãi ®Õn, h¬n n÷a, «ng ta cã thÓ "chøng Zeitung" nh×n chung kh«ng lín l¾m, th× mÆt kh¸c, sù chuyÓn sang minh" ®iÒu mµ «ng biÕt. Blin-®¬ kh«ng cã nhµ, «ng ®Õn khu nghØ tÊn c«ng ë h­íng nµy ®· cho t­íng Ph«-gt¬ mét c¨n cø t¸c chiÕn cã m¸t ë bê biÓn nµo ®ã. LÝp-nÕch viÕt th­ cho «ng ta vÒ môc ®Ých lîi nhÊt. §ã lµ viÖc ¸o vu khèng Ph«-gt¬ ®Õ quèc, th«ng qua cuéc ®Õn th¨m cña chóng t«i. Kh«ng cã th­ tr¶ lêi cña Blin-®¬. "Allgemeine Zeitung", ¸o liªn minh víi nh÷ng ng­êi céng s¶n! Nhê LÝp-nÕch viÕt bøc th­ thø hai. Cuèi cïng ®· nhËn ®­îc v¨n kiÖn vËy Ph«-gt¬ ®Õ quèc trë thµnh vËt hy sinh lý thó cña liªn minh sau ®©y xøng ®¸ng víi nh©n vËt nhµ n­íc: qu¸i dÞ cña c¸c kÎ thï cña chñ nghÜa tù do t­ s¶n. Cßn b¸o chÝ TiÓu §øc, vèn ®· cã thiÖn chÝ ®èi víi Ph«-gt¬ ®Õ quèc víi t­ c¸ch kÎ tÝch "LÝp-nÕch th©n mÕn! cùc ñng hé viÖc thu hÑp ®Êt ®ai cña ®Õ quèc [Minder des Reichs]457, Hai bøc th­ cña Ngµi göi sai ®Þa chØ, t«i ®· nhËn ®­îc hÇu nh­ cïng mét lóc. sÏ ph¶i h©n hoan t©ng bèc «ng ta lªn tËn m©y xanh! Tù Ngµi hiÓu r»ng t«i hoµn toµn kh«ng muèn can thiÖp vµo c«ng viÖc cña mét tê §Çu th¸ng B¶y 1859, ch¼ng bao l©u sau khi t«i tõ Man-se-xt¬ b¸o hoµn toµn xa l¹ ®èi víi t«i, tr­êng hîp nµy cµng nh­ vËy, v×, nh­ t«i ®· nãi tõ trë vÒ, Blin-®¬ ®Õn t×m t«i vÒ mét vµi viÖc kh«ng cã liªn quan g× tr­íc, t«i kh«ng dÝnh lÝu g× ®Õn viÖc ®ã. Cßn nh÷ng ý kiÕn nãi trong cuéc gÆp riªng ®Õn t×nh h×nh trªn. ¤ng ®Õn chç t«i cïng víi Phi-®ª-li-«, H«-linh- mµ Ngµi nh¾c tíi th× hiÓn nhiªn lµ ®­îc hiÓu hoµn toµn kh«ng ®óng; ë ®©y cã sù g¬ vµ LÝp-nÕch. Trong cuéc gÆp mÆt, t«i bµy tá ý kiÕn cña m×nh hiÓu sai nµo ®ã mµ t«i ®Þnh tr×nh bµy miÖng khi cã dÞp. T«i lÊy lµm tiÕc r»ng Ngµi cïng M¸c ®· mÊt c«ng tíi nhµ t«i. tin ch¾c r»ng «ng ta lµ t¸c gi¶ cña tê truyÒn ®¬n "Sù phßng ngõa". Xin göi lêi chµo rÊt kÝnh träng tíi Ngµi. _____________________________________________________________ C. Bin-®¬ cña Ngµi" 1) Còng xem t.4, cuèn s¸ch nhá ®· dÉn, ë ®ã cã viÕt "Nh÷ng "sù khoan dung" xuÊt ph¸t tõ nhiÒu lý do ®¶ng ph¸i Êy, sù kh«ng kiªn ®Þnh vÒ ®¹o ®øc Xanh-Lª-«-n¸c-x¬ ngµy 8 th¸ng ChÝn Êy khiÕn cho b¶n th©n cña Ph«-gt¬ thõa nhËn r»ng Ph«-gt¬ ®· ch¬i trß ch¬i Bøc c«ng hµm ngo¹i giao l¹nh lïng Êy –, mµ theo ®ã Blin-®¬ nhôc nh· víi tæ quèc, råi hä l¹i dung tóng cho b¶n th©n Ph«-gt¬ c«ng khai "kh«ng dÝnh lÝu g×" tíi nh÷ng lêi buéc téi Ph«-gt¬ – lµm t«i nhí buéc téi vu c¸o cho nh÷ng ng­êi chØ nãi ®iÒu mµ tÊt c¶ ®Òu biÕt vµ suy nghÜ víi nh÷ng b»ng chøng trong tay – tÊt c¶ c¸i ®ã g©y ra cho t«i sù ch¸n ghÐt" l¹i mét bµi b¸o nÆc danh trong tê "Free Press" ë Lu©n §«n sè ra v.v..
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1508 1509 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc ngµy 27 th¸ng N¨m 1859 dÞch ra nh­ sau: nghÜa cña vÊn ®Ò ®ang tranh luËn vµ cho «ng biÕt néi dung cña c«ng hµm ngo¹i giao cña Blin-®¬. "§¹i c«ng t­íc C«n-xtan-tin vÞ vua t­¬ng lai cña Hung-ga-ri". Ngµy 17 th¸ng ChÝn 1850, c«ng nh©n s¾p ch÷, «ng A.Phuª-ghe- Mét phãng viªn viÕt th­ cho chóng t«i, cã kÌm theo danh thiÕp cña m×nh: l¬, trao cho t«i b¶n tuyªn bè (®¨ng trong "T¸c phÈm chÝnh", V¨n "Th­a quý ngµi! Tham dù cuéc mÝt tinh gÇn ®©y1) ë Phßng ©m nh¹c, t«i ®­îc nghe kiÖn, tr.30 - 31), trong ®ã «ng tuyÖt nhiªn kh«ng kh¼ng ®Þnh r»ng nãi vÒ ®¹i c«ng t­íc C«n-xtan-tin. T«i cã thÓ cho Ngµi biÕt mét sù viÖc kh¸c. Míi Blin-®¬ lµ t¸c gi¶ tê truyÒn ®¬n "Sù phßng ngõa", nh­ng lµm mïa hÌ n¨m ngo¸i, hoµng th©n Giª-r«m Na-p«-nª-«ng t­êng thuËt ë Gi¬-ne-v¬ cho chøng r»ng b¶n th©n «ng (Phuª-ghe-l¬) vµ ng­êi chñ cña «ng lµ mÊy ng­êi th©n tÝn cña «ng ta vÒ kÕ ho¹ch tÊn c«ng ¸o vµ viÖc s¾p söa vÏ l¹i b¶n ®å Phi-®ª-li-« H«-linh-g¬ ®· s¾p ch÷ cho tê truyÒn ®¬n t¹i nhµ in ch©u ¢u. T«i biÕt tªn mét th­îng nghÞ sÜ Thôy SÜ mµ hoµng th©n ®· nãi kü vÒ ®Ò tµi H«-linh-g¬, r»ng nÐt ch÷ viÕt b¶n th¶o lµ nÐt ch÷ cña Blin-®¬, vµ nµy. BÊy giê hoµng th©n Giª-r«m nãi r»ng theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh, ®¹i c«ng t­íc H«-linh-g¬ ®· cã lÇn gäi Blin-®¬ lµ t¸c gi¶ cña tê truyÒn ®¬n Êy. C«n-tan-xtin ph¶i trë thµnh vua cña Hung-ga-ri. Dùa vµo b¶n tuyªn bè Phuª-ghe-l¬ vµ hai bµi "vua t­¬ng lai cña Hung-ga-ri", LÝp-nÕch l¹i viÕt th­ cho Blin-®¬ mét lÇn n÷a, T«i còng biÕt nh÷ng m­u ®å ®­îc tiÕn hµnh ®Çu n¨m nay nh»m thuyÕt phôc yªu cÇu «ng ta ®­a ra "b»ng chøng" vÒ sù viÖc mµ nh©n vËt nhµ mét sè ng­êi d©n chñ §øc bÞ trôc xuÊt còng nh­ nh÷ng ng­êi thuéc ph¸i tù do cã n­íc Êy c«ng bè trªn tê "Free Press", ®ång thêi LÝp-nÕch chØ ra tiÕng t¨m ë ngay n­íc §øc ®Ó hä ñng hé kÕ ho¹ch Nga Na-p«-lª-«ng. §Ó mua cho «ng ta r»ng hiÖn ®· cã nh÷ng vËt chøng vÒ sù tham gia cña chuéc hä, ng­êi ta ®· ®Ò nghÞ nh÷ng kho¶n tiÒn lín (large pecuniary advantages «ng ta vµo viÖc in tê truyÒn ®¬n "Sù phßng ngõa". §¸ng lÏ ph¶i were held out to them as a bribe). T«i hµi lßng b¸o tin r»ng nh÷ng ®Ò nghÞ Êy ®· bÞ tr¶ lêi LÝp-nÕch, Blin-®¬ l¹i cö «ng C«-lÐt ®Õn gÆp t«i. ¤ng C«- cù tuyÖt mét c¸ch phÉn né" (xem phô lôc 9). lÐt ®Õn víi môc ®Ých thay mÆt Blin-®¬ yªu cÇu t«i ®õng c«ng bè Bµi Êy – tuy kh«ng nªu tªn Ph«-gt¬, nh­ng ®èi víi nh÷ng nh÷ng tin tøc mµ t«i cã ®­îc vÒ t¸c gi¶ cña bµi b¸o kÓ trªn trong ng­êi §øc l­u vong ë Lu©n §«n mµ «ng ta ®· bÞ ¸m chØ th× ®· râ – tê "Free Press". T«i tr¶ lêi r»ng t«i kh«ng ®­a ra lêi cam kÕt nµo vÒ thùc chÊt ®· diÔn ®¹t ®­îc néi dung c¬ b¶n cña tê truyÒn ®¬n c¶: sù khiªm tèn cña t«i ®· nhÞp b­íc cïng sù dòng c¶m cña "Sù phßng ngõa", xuÊt hiÖn sau nµy. T¸c gi¶ bµi vÒ "vua t­¬ng lai Blin-®¬. T rong khi ®ã ngµy më phiªn tßa Au-xbuèc s¾p tíi. Blin-®¬ im cña Hung-ga-ri", xuÊt ph¸t tõ nhiÖt t×nh yªu n­íc, ®· nÆc danh h¬i lÆng tiÕng. Trong c¸c b¶n tuyªn bè c«ng khai, Ph«-gt¬ t×m lªn ¸n Ph«-gt¬, vµ lÏ tù nhiªn, ®· véi vµng n¾m lÊy c¬ héi rÊt c¸ch ®æ tr¸ch nhiÖm cho t«i vÒ tê truyÒn ®¬n vµ vÒ viÖc cung cÊp thuËn lîi mµ vô ¸n Au-xbuèc t¹o ra ®Ó v¹ch trÇn t¹i tßa ¸n hµnh b»ng chøng cho nh÷ng sù viÖc nªu lªn trong tê truyÒn ®¬n, coi t«i vi ph¶n béi tr­íc toµn ch©u ¢u. Nh­ng ai lµ t¸c gi¶ bµi "vua lµ t¸c gi¶ bÝ mËt cña tê truyÒn ®¬n ®ã. §Ó ®Ëp l¹i m¸nh khãe Êy, t­¬ng lai cña Hung-ga-ri"? Ngoµi C¸c-l¬ Blin-®¬. §iÓm nµy, t«i biÖn b¹ch cho LÝp-nÕch vµ gióp tê "Allgemeine Zeitung", mµ t«i ®· ®o¸n ra ngay tõ th¸ng N¨m qua h×nh thøc vµ néi dung cña bµi cho lµ nã ®· lµm mét viÖc tèt khi v¹ch mÆt Ph«-gt¬, t«i – th«ng b¸o, vµ ®iÒu ®ã hiÖn nay ®­îc nh©n vËt biªn tËp tê "Free Press", qua LÝp-nÕch – b¸o cho ban biªn tËp b¸o nµy r»ng t«i s½n sµng «ng C«-lÐt, chÝnh thøc x¸c nhËn víi t«i khi t«i gi¶i thÝch cho «ng ý cung cÊp cho b¸o nh÷ng v¨n kiÖn vÒ nguån gèc cña tê truyÒn ®¬n _____________________________________________________________ "Sù phßng ngõa", nÕu nh­ b¸o viÕt th­ yªu cÇu t«i ®iÒu ®ã. Nh­ 1) §ã lµ cuéc mÝt tinh ngµy 9 th¸ng N¨m ®· nãi ë trªn do §.Uèc-c¸c-t¬ tæ chøc.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1510 1511 c.m¸c ngµi ph«-gt¬. -VII. chiÕn dÞch au-xbuèc thay cho offidavit2). Ph«-gt¬ kÓ ë tr.194 "T¸c phÈm chÝnh"1) "sù trao ®æi th­ tõ nhén Nh­ mäi ng­êi ®Òu biÕt, vô kiÖn ë Au-xbuèc biÕn thµnh mét nhÞp gi÷a M¸c vµ «ng C«n-b¬ tõ ®©y" b¾t ®Çu nh­ vËy. "ViÖc trao ®æi th­ tõ nhén nhÞp " Êy cña t«i "víi «ng C«n-b¬" gåm cã hai bøc hµi kÞch thùc sù cña nh÷ng sai ph¹m. Corpus delicti1* lµ tê truyÒn th­ cña «ng Oãc-ghÐt göi cho t«i trong cïng mét ngµy, trong ®ã ®¬n "Sù phßng ngõa " do V.LÝp-nÕch chuyÓn cho tê "Allgemeine «ng yªu cÇu t«i göi nh÷ng tµi liÖu ®· høa mµ sau ®ã t«i göi cho Zeitung" vµ ®¨ng l¹i trªn b¸o nµy. Nh­ng ng­êi xuÊt b¶n vµ t¸c «ng cïng víi mÊy dßng ng¾n gän2). gi¶ tê truyÒn ®¬n ®· ch¬i trß ó tim; LÝp-nÕch k h«ng thÓ ®­a nh©n Hai bøc th­ cña «ng Oãc-ghÐt – hoÆc nãi ®óng h¬n, hai b¶n cña chøng cña m×nh ®ang ë Lu©n §«n ra tr­íc tßa, bÞ r¬i vµo t×nh cïng mét bøc th­ – ®Õn Lu©n §«n ngµy 18 th¸ng M­êi 1859, cßn tr¹ng khã kh¨n vÒ mÆt ph¸p luËt, c¸c biªn tËp viªn cña viÖc xÐt xö vô ¸n ph¶i b¾t ®Çu ë Au-xbuèc tõ ngµy 24 th¸ng M­êi. "Allgemeine Zeitung" tiÕn hµnh bµn luËn vÒ chÝnh trÞ mét c¸ch Do ®ã, t«i viÕt th­ ngay cho «ng Phuª-ghe-l¬, hÑn «ng rendez vous vµo ngµy h«m sau t¹i trô së cña tßa ¸n trÞ an, phè Man-b«-r«, khoa tr­¬ng vµ tÇm th­êng, tiÕn sÜ HÐc-man thÕt ®·i tßa b»ng n¬i ®©y «ng ph¶i lµm cho b¶n tuyªn bè cña m×nh vÒ tê truyÒn ®¬n nh÷ng c©u chuyÖn kú l¹ cña "nh©n vËt trßn trÜnh" vÒ bän l­u "Sù phßng ngõa" cã ®­îc h×nh thøc t­ ph¸p ®ã lµ affidavit3). hoµng, vÒ ngµy lÔ ë L«-dan v.v., cuèi cïng, tßa ®· b¸c ®¬n kiÖn cña Th­ cña t«i ®Õn víi «ng kh«ng kÞp thêi. Do ®ã ngµy 19 th¸ng Ph«-gt¬, v× ®· nép nhÇm tßa ¸n cã thÈm quyÒn. Vô r¾m rèi lªn ®Õn M­êi1), tr¸i víi ý ®Þnh ban ®Çu cña m×nh, t«i ph¶i göi cho tét ®Ønh khi vô ¸n Au-xbuèc kÕt thóc vµ tin tøc vÒ vô ¸n nµy ®Õn "Allgemeine Zeitung" b¶n tuyªn bè ngµy 17 th¸ng ChÝn nãi trªn Lu©n §«n cïng víi "Allgemeine Zeitung". Blin-®¬ cho tíi nay vÉn gi÷ th¸i ®é c©m lÆng cña nh©n vËt nhµ n­íc s¸ng suèt, ®· ho¶ng sî _____________________________________________________________ tr­íc nh÷ng b»ng chøng mµ t«i thu thËp ®­îc ë ng­êi thî xÕp 1) Trong sè 319 "Allgemeine Zeitung" «ng C«n-b¬ qu¶ cã nh¾c tíi "mét ch÷ Phuª-ghe-l¬ vµ ®ét nhiªn «ng ta xuÊt hiÖn trªn vò ®µi c«ng bøc th­ viÕt tØ mØ cña «ng M¸c mµ «ng ta kh«ng ®¨ng". Nh­ng bøc th­ tØ mØ khai. Phuª-ghe-l¬ kh«ng nãi r»ng Blin-®¬ lµ t¸c gi¶ tê truyÒn Êy ®­îc ®¨ng trong phô tr­¬ng sè 139 cña tê "Reform" H¨m-buèc ngµy 18 ®¬n, mµ chØ nãi r»ng Phi-®ª-li-« H«-linh-g¬ ®· b¶o víi «ng r»ng th¸ng M­êi mét 1859. "Bøc th­ tØ mØ" ®ã lµ b¶n tuyªn bè t«i viÕt ®Ó ph¸t biÓu c«ng khai vµ còng ®­îc t«i (göi cho tê "Volks - Zeitung" ë BÐc-lin. [xem Blin-®¬ lµ t¸c gi¶ cña tê truyÒn ®¬n. Song Phuª-ghe-l¬ tuyªn bè tËp nµy, tr. 893-897]. døt kho¸t r»ng nÐt ch÷ trong b¶n th¶o cña tê truyÒn ®¬n mang 2) MÊy lêi kÌm theo cña t«i [xem tËp nµy, tr. 891] vµ b¶n tuyªn bè cña nÐt bót cña Blin-®¬ mµ «ng biÕt vµ ®­îc xÕp ch÷ vµ in t¹i nhµ in Phuª-ghe-l¬ cã thÓ ®äc thÊy trong "T¸c phÈm chÝnh". V¨n kiÖn, tr. 30, 31, cßn th­ cña «ng Oãc-ghÐt göi cho t«i cã thÓ xem trang phô lôc 10. H«-linh-g¬. Cho dï tê truyÒn ®¬n kh«ng do chÝnh tay Blin-®¬ viÕt 3) Affidavit lµ lêi tuyªn bè tr­íc tßa ¸n thay cho lêi lµm chøng cã tuyªn vµ kh«ng xÕp ch÷ ë nhµ in H«-linh-g¬ th× Blin-®¬ cã thÓ lµ t¸c gi¶ thÖ, vµ trong tr­êng hîp nãi dèi lêi tuyªn bè nµy sÏ ®em l¹i cho kÎ tuyªn bè man tr¸ mäi hËu qu¶ ph¸p luËt. _____________________________________________________________ 1) V× t«i viÕt th¸u, nªn tßa ¸n ë Au-xbuèc ®äc bøc th­ cña t«i ®Ò ngµy 2) quid pro quo (vËt thay thÕ) Êy x¶y ra thuÇn tóy do ngÉu nhiªn chÝnh 19 th¸ng M­êi thµnh ngµy 29 th¸ng M­êi, LuËt s­ cña Ph«-gt¬, tiÕn sÜ HÐc- v× r»ng Phuª-ghe-l¬ nhËn ®­îc th­ cña t«i qu¸ chËm, ®iÒu ®ã cã thÓ thÊy man, b¶n th©n Ph«-gt¬, còng nh­ tê "National - Zeitung" ®¸ng kÝnh et hoc ®­îc qua offidavit ngµy 13 th¸ng Hai 1860 sau nµy cña «ng. genus omne [vµ toµn bé bän cïng mét giuéc] "cã ®Çu ãc phª b×nh th¼ng th¾n" ®Òu kh«ng hÒ gi©y phót suy nghÜ xem bøc th­ viÕt ë Lu©n §«n ngµy 29 1* - KÕt cÊu téi ph¹m th¸ng M­êi lµm thÕ nµo ®· ®Õn ®­îc Au-xbuèc ngµy 14 th¸ng M­êi.
nguon tai.lieu . vn