Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐẠI HỌC HUẾ | HNKH 2019
TỔNG HỢP XÀ PHÒNG TRONG SUỐT TỪ DẦU DỪA
TRẦN THỊ THANH
HUYỀN TÔN NỮ THỊ DUYÊN, TRẦN THỊ ÁNH NGUYỆT
Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế
Tóm tắt: Từ phần cơm dừa chúng tôi đã tiến hành tách chiết dầu dừa. Từ dầu dừa
thu được, chúng tôi đã khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp xà
phòng trong suốt như: tỉ lệ về khối lượng dầu dừa và khối lượng NaOH, ảnh hưởng
của lượng đường, etanol và glyxerol. Kết quả nghiên cứu cho thấy, với tỉ lệ về khối
lượng dầu dừa : khối lượng NaOH là 1 : 0,05 và 8 mL dung dịch saccarozơ 60 %,
0,2 mL hỗn hợp etanol/glyxerol (1/1, v/v) (cho 6,5 gam nguyên liệu dầu dừa) được
thêm vào thì xà phòng thu được có độ trong suốt tốt nhất và có pH trung tính.
Từ khoá: Dầu dừa, xà phòng trong suốt.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay việc sử dụng xà phòng là nhu cầu tất yếu của mỗi gia đình. Đặc biệt với các xà
phòng được tổng hợp từ các nguồn tự nhiên nói chung và từ dầu dừa nói riêng có khả năng
dưỡng ẩm da và làm mềm da đang được quan tâm nghiên cứu.
Các nghiên cứu trong nước và trên thế giới cho thấy: Các axit béo và tổng hàm lượng các
axit béo trung bình trong dầu dừa cao, từ 64,1-67,2 %. Trong đó, lớn nhất là axit lauric (C12:0):
51,3-54,5%; axit caprylic (C8:0): 6,4-6,8%; axit capric (C10:0): 6,0-6,4%, và axit caproic. Tổng
hàm lượng các axit béo bão hòa mạch dài khoảng 32,8-35,9%, trong đó lớn nhất là axit myristic
(C14:0): 17,0-17,9%; axit palmitic (C16:0): 7,5-8,6%, axit stearic (C18:0): 2,4-3,1%; axit oleic
(C18:1): 5,0-7,2%. Ngoài các axit tự do, trong dầu dừa còn chứa các glyxerit, thành phần
glyxerit của các axit béo mạch trung bình chiếm 65,9-66,4%; glyxerit của các axit béo mạch
dài chiếm 31,1-33,3%, với axit lauric là lớn nhất (25,4%), glyxerit của các axit myristic và axit
palmitic cũng như các axit stearic, axit oleicvà axit linoleic lần lượt khoảng 16,9-17,1%; 4,4-
5,1% và 8,2-9,6% [1], [2].
Vì vậy, dầu dừa là nguồn nguyên liệu tự nhiên có giá trị trong việc tổng hợp xà phòng.
Trong nghiên cứu này, chúng tôi khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp xà phòng
trong suốt như: tỉ lệ về khối lượng dầu dừa và khối lượng NaOH, ảnh hưởng của hàm lượng
đường, etanol và glyxerol.
2. THỰC NGHIỆM
2.1. Hóa chất, thiết bị, nguyên liệu
- Dầu dừa, NaOH, saccarozơ, etanol, glyxerol, nước cất.
- Cốc thủy tinh, pipet, máy khuấy từ gia nhiệt.
- Cân phân tích.
- Quả dừa.
2.2. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp xà phòng
Trong nghiên cứu này, chúng tôi tham khảo quá trình tổng hợp xà phòng từ các tài liệu
[3-5] và khảo sát các yếu tố sau:
- Ảnh hưởng tỉ lệ khối lượng dầu dừa : khối lượng NaOH.
- Ảnh hưởng của lượng đường.
- Ảnh hưởng của lượng etanol và glyxerol.
168
- KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC SINH VIÊN | 12/2019
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1. Ảnh hưởng tỉ lệ khối lượng dầu dừa: khối lượng NaOH đến pH của sản phẩm
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát khối lượng dầu dừa: khối lượng NaOH với các tỉ lệ tương
ứng: 1: 0,20; 1 : 0,15; 1 : 0,10 và 1 : 0,05; kết quả được trình bày ở bảng 1.
Bảng 1. Ảnh hưởng của tỉ lệ khối lượng dầu dừa: khối lượng NaOH đến pH của sản phẩm
mdầu dừa : mNaOH pH của sản phẩm
TN1 > 10
1: 0,20
TN2 > 10
TN1 > 10
1: 0,15
TN2 > 10
TN1 > 10
1: 0,10
TN2 > 10
TN1 ~7
1: 0,05
TN2 ~7
Kết quả nghiên cứu cho thấy khi sử dụng tỉ lệ khối lượng dầu dừa: khối lượng NaOH là
1 : 0,05 thì sản phẩm thu được có môi trường trung tính. Với mục đích hướng đến tạo sản phẩm
có độ an toàn khi sử dụng, chúng tôi đã chọn tỉ lệ này để khảo sát các yếu tố tiếp theo.
3.2. Ảnh hưởng của lượng đường đến độ trong suốt của sản phẩm
Sau khi quá trình tổng hợp từ xà phòng kết thúc, chúng tôi cho thêm vào xà phòng những
lượng đường khác nhau nhằm khảo sát lượng đường tối ưu cho việc tổng hợp xà phòng trong
suốt. Kết quả nghiên cứu được chỉ ra ở bảng 2.
Bảng 2. Ảnh hưởng của lượng đường đến độ trong suốt của sản phẩm
mdầu dừa : mNaOH Thể tích dung dịch Độ trong suốt của
(mdầu dừa = 6,5 gam) đường 60 % sản phẩm
4 mL Đục
6 mL Trong
1: 0,05
8 mL Trong suốt
10 mL Trong
Kết quả nghiên cứu cho thấy khi thêm 8 mL dung dịch đường 60% vào hỗn hợp phản ứng
thì sản phẩm thu được có độ trong suốt tốt nhất. Như vậy, với 1 gam dầu dừa nguyên liệu trong
quá trình tổng hợp ta thêm vào 1,23 mL dung dịch đường 60% thì thành phẩm thu được độ
trong suốt cao nhất. Với mục đích hướng đến tạo sản phẩm có độ an toàn khi sử dụng và độ
trong suốt cao, chúng tôi đã chọn tỉ lệ này để khảo sát yếu tố tiếp theo.
3.3. Ảnh hưởng của lượng etanol và glyxerol đến độ trong suốt của sản phẩm
Sau khi quá trình tổng hợp từ xà phòng kết thúc, chúng tôi cho thêm vào xà phòng 1,23mL
dung dịch đường 60%/1g nguyên liệu dầu dừa và những lượng etanol và glyxerol (1:1, v/v)
khác nhau nhằm khảo sát lượng điều kiện tối ưu cho việc tổng hợp xà phòng trong suốt. Kết
quả nghiên cứu được chỉ ra ở bảng 3.
169
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐẠI HỌC HUẾ | HNKH 2019
Bảng 3. Ảnh hưởng của lượng etanol và glyxerol đến độ trong suốt của sản phẩm
mdầu dừa : mNaOH Thể tích dung etanol: glixerol Độ trong suốt
(mdầu dừa = 6,5 gam) dịch đường 60 % (1:1, v/v) của sản phẩm
0,0 mL Trong
1: 0,05 8 mL 0,2 mL Trong suốt
0,5 mL Đục
Kết quả ở bảng 3 cho thấy etanol và glyxerol là những chất có sự ảnh hưởng đến quá trình
kết tinh của xà phòng. Vì vậy ảnh hưởng đến độ trong suốt của xà phòng.
4. KẾT LUẬN
Kết quả nghiên cứu cho thấy, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến độ trong suốt của cũng như
pH của sản phẩm thu được trong quá trình tổng hợp xà phòng trong suốt từ dầu dừa. Kết quả
nghiên cứu này, là cơ sở khoa học cho các nghiên cứu tiếp theo để xây dựng quy trình tối ưu
cho việc tổng hợp xà phòng trong suốt từ dầu dừa với quy mô lớn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Vũ Đình Duy (2016), Nghiên cứu chuyển hóa dầu hạt cao su thành nhiên liệu sinh học biodiesel
bằng hệ xúc tác axit rắn thu được từ quá trình cacbon hóa các nguồn hydratcacbon thiên nhiên,
Luận án Tiến sĩ Hóa học, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 14-16.
[2] Nguyễn Văn Minh Khôi và cộng sự (2015), Chế biến dầu dừa nguyên sinh theo công nghệ ly
tâm lạnh và xác định một số chỉ tiêu chất lượng lý hoá chính, Tạp chí Phân tích Hóa, Lý và Sinh
học 20(3), 304 - 309
[3] Debesh Mishra (2018), Preparation of Soap Using Different Types of Oils and Exploring its
Properties, Master thesis, Department of Chemical Engineering National Institute of
Technology.
[4] Kent Saxton, Brandon Crosby, and Kevin Dunn (2013), Formulation of Transparent Melt and
Pour Soaps Without Petroleum Derivatives, H-SC Journal of Sciences 2, 1-7.
[5] Experiment: Soap making (saponification),
http://facweb.northseattle.edu/jpatterson/pdf/chem252p/252Preparation%20of%20%20Soap1.
pdf.
170
nguon tai.lieu . vn
