Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
LÊ VĂN NAM
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁN BỘ QUẢN LÝ CỦA
DOANH NGHIỆP VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM
Chuyên ngành: TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ VẬN TẢI
Mã số
: 62. 84. 01. 03
tãm t¾t lUËN ¸n TIÕN Sü KINH TÕ
HÀ NỘI -2015
Luận án được hoàn thành tại: Trường Đại học Giao thông vận tải
DANH MỤC
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
1.
Lê Văn Nam, Thực trạng và giải pháp triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp vận tải
đường sắt Việt Nam-Tạp chí Giao thông vận tải 4/2007
2.
Lê Văn Nam, Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý Đường sắt Việt Nam-Tạp chí
Giao thông vận tải 9/2013
3.
Lê Văn Nam, Một số vấn đề về phát triển cán bộ quản lý cho Đường sắt-Tạp chí Giao
thông vận tải 10/2013
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cán bộ quản lý đóng vai trò quan trọng, quyết định đến sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp. Họ là những người hoạch định chiến lược, chính sách, trực
tiếp chỉ đạo điều hành thực hiện công việc để đạt được những mục tiêu đề ra cho
doanh nghiệp.
Vận tải Đường sắt có vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải với
những ưu điểm như độ an toàn, thoải mái, khả năng vận chuyển lớn và rất ít phụ
thuộc bởi thời tiết. Đường sắt Việt Nam đã có đóng góp to lớn trong công cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc trước đây và phát triển kinh tế xã hội, cũng cố an ninh quốc
phòng, mở rộng giao lưu văn hóa với các nước sau này. Tuy nhiên, trong những năm
gần đây Đường sắt Việt Nam đã và đang mất đi vai trò quan trọng vốn có của mình
đồng thời tụt hậu so với các ngành vận tải khác. Một trong những nguyên nhân chủ
yếu nằm ở sự chậm đổi mới cơ chế sản xuất kinh doanh và năng lực đội ngũ cán bộ
quản lý chưa đáp ứng yêu cầu phát triển chung của toàn xã hội. Để lấy lại vị trí của
mình, hiện nay toàn ngành Đường sắt Việt Nam đang phải mạnh mẽ tiến hành tái cơ
cấu, chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh để có thể đứng vững trước những thách
thức to lớn của quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và đòi hỏi ngày càng cao của xã
hội. Về lâu dài, Chính phủ đã phê duyệt chiến lược phát triển giao thông vận tải
đường sắt đến năm 2020, tầm nhìn 2050 với trọng tâm là điện khí hóa đường sắt, xây
dựng và vận hành đường sắt tốc độ cao, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Để chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt được triển khai đạt kết
quả mong muốn, ngành đường sắt phải có đội ngũ cán bộ quản lý đủ về số lượng và
đảm bảo về chất lượng đáp ứng đòi hỏi của từng giai đoạn phát triển. Vì vậy, việc xây
dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải đường sắt Việt
Nam mang tính cấp thiết cao, có ý nghĩa về mặt khoa học và thực tiễn.
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến luận án
- Các công trình nghiên cứu của các tác giả trong nước: Các công trình trong
nước đã đưa ra mục tiêu, định hướng, giải pháp và tổ chức thực hiện cho phát triển
cán bộ quản lý. Tuy nhiên, còn một số hạn chế là: tiếp cận theo hướng quản lý nguồn
nhân lực ở tầm vĩ mô, tập trung phân tích đánh giá về chất lượng quản lý, hoặc nghiên
cứu một khía cạnh nào đó về cán bộ quản lý. Đến nay, chưa có một nghiên cứu đầy
đủ, hệ thống về chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải Đường
sắt Việt Nam, đặc biệt là nguyên tắc phát triển cán bộ quản lý. Phát triển cán bộ quản
lý chưa quan tâm đúng mức đến sự phát triển của công nghệ vận tải.
- Các công trình nghiên cứu của các tác giả ngoài nước: Các nghiên cứu của
các tác giả ngoài nước về phát triển cán bộ quản lý nói chung của Đường sắt nói riêng
1
được nghiên cứu một cách bài bản từ mục tiêu, nội dung đến các giải pháp thực hiện.
Có tác giả đi sâu vào tuyển dụng hoặc nghiên cứu quy trình phát triển và duy trì năng
lực cán bộ; có tác giả nghiên cứu hoàn thiện năng lực cán bộ cho tương lai; có tác giả
xây dựng tiêu chuẩn năng lực mẫu cho cán bộ các doanh nghiệp hoặc xác định nhu
cầu nhân lực cho từng vị trí chức danh cụ thể. Tuy nhiên, do khác nhau về văn hóa,
truyền thống, nền tảng chính trị nên các chính sách phát triển cán bộ quản lý của các
tác giả nước ngoài chưa thực sự phù hợp với điều kiện Việt Nam, do đó không thể áp
dụng vào điều kiện Việt Nam một cách hoàn chỉnh.
3. Mục tiêu nghiên cứu của luận án
Luận án có những mục tiêu nghiên cứu sau:
Nghiên cứu cơ sở lý luận về chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh
nghiệp, hoạt động doanh nghiệp vận tải đường sắt để chỉ ra những nét đặc trưng của
chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp vận tải đường sắt. Từ đó, đưa ra
các nguyên tắc xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp vận tải
đường sắt; Nghiên cứu, đánh giá thực trạng cán bộ quản lý và công tác phát triển cán
bộ quản lý của Tổng công ty đường sắt Việt Nam để phát hiện những ưu điểm và tồn
tại về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Đường sắt Việt Nam; Nghiên cứu
kinh nghiệm phát triển cán bộ quản lý của một số đường sắt trong khu vực và quốc tế
để bổ sung và củng cố cho lý luận chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp
vận tải đường sắt.
Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp Vận tải Đường
sắt Việt Nam đáp ứng yêu cầu chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp.
Phạm vi nghiên cứu:
Tình hình phát triển cán bộ quản lý của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam từ
năm 2008 đến năm 2013
Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải
đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050.
Phát triển cán bộ quản lý dựa trên sự phát triển công nghệ vận tải đường sắt
và tập trung vào cán bộ quản lý là Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Phó Tổng
giám đốc của Tổng Công ty đường sắt Việt Nam và các doanh nghiệp thuộc khối vận
tải. Giám đốc, Phó giám đốc các Xí nghiệp vận tải, hoặc tương đương thuộc khối vận
tải; Trưởng ga, Phó trưởng Ga hạng 1,2 hoặc tương đương.
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn số liệu
Về phương pháp: Luận án thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của
chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử; các quan điểm của chủ nghĩa MácLênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Vận dụng các phương pháp thống kê, tổng hợp và
2
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
LÊ VĂN NAM
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁN BỘ QUẢN LÝ CỦA
DOANH NGHIỆP VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM
Chuyên ngành: TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ VẬN TẢI
Mã số
: 62. 84. 01. 03
tãm t¾t lUËN ¸n TIÕN Sü KINH TÕ
HÀ NỘI -2015
Luận án được hoàn thành tại: Trường Đại học Giao thông vận tải
DANH MỤC
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
1.
Lê Văn Nam, Thực trạng và giải pháp triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp vận tải
đường sắt Việt Nam-Tạp chí Giao thông vận tải 4/2007
2.
Lê Văn Nam, Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý Đường sắt Việt Nam-Tạp chí
Giao thông vận tải 9/2013
3.
Lê Văn Nam, Một số vấn đề về phát triển cán bộ quản lý cho Đường sắt-Tạp chí Giao
thông vận tải 10/2013
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cán bộ quản lý đóng vai trò quan trọng, quyết định đến sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp. Họ là những người hoạch định chiến lược, chính sách, trực
tiếp chỉ đạo điều hành thực hiện công việc để đạt được những mục tiêu đề ra cho
doanh nghiệp.
Vận tải Đường sắt có vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải với
những ưu điểm như độ an toàn, thoải mái, khả năng vận chuyển lớn và rất ít phụ
thuộc bởi thời tiết. Đường sắt Việt Nam đã có đóng góp to lớn trong công cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc trước đây và phát triển kinh tế xã hội, cũng cố an ninh quốc
phòng, mở rộng giao lưu văn hóa với các nước sau này. Tuy nhiên, trong những năm
gần đây Đường sắt Việt Nam đã và đang mất đi vai trò quan trọng vốn có của mình
đồng thời tụt hậu so với các ngành vận tải khác. Một trong những nguyên nhân chủ
yếu nằm ở sự chậm đổi mới cơ chế sản xuất kinh doanh và năng lực đội ngũ cán bộ
quản lý chưa đáp ứng yêu cầu phát triển chung của toàn xã hội. Để lấy lại vị trí của
mình, hiện nay toàn ngành Đường sắt Việt Nam đang phải mạnh mẽ tiến hành tái cơ
cấu, chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh để có thể đứng vững trước những thách
thức to lớn của quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và đòi hỏi ngày càng cao của xã
hội. Về lâu dài, Chính phủ đã phê duyệt chiến lược phát triển giao thông vận tải
đường sắt đến năm 2020, tầm nhìn 2050 với trọng tâm là điện khí hóa đường sắt, xây
dựng và vận hành đường sắt tốc độ cao, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Để chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt được triển khai đạt kết
quả mong muốn, ngành đường sắt phải có đội ngũ cán bộ quản lý đủ về số lượng và
đảm bảo về chất lượng đáp ứng đòi hỏi của từng giai đoạn phát triển. Vì vậy, việc xây
dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải đường sắt Việt
Nam mang tính cấp thiết cao, có ý nghĩa về mặt khoa học và thực tiễn.
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến luận án
- Các công trình nghiên cứu của các tác giả trong nước: Các công trình trong
nước đã đưa ra mục tiêu, định hướng, giải pháp và tổ chức thực hiện cho phát triển
cán bộ quản lý. Tuy nhiên, còn một số hạn chế là: tiếp cận theo hướng quản lý nguồn
nhân lực ở tầm vĩ mô, tập trung phân tích đánh giá về chất lượng quản lý, hoặc nghiên
cứu một khía cạnh nào đó về cán bộ quản lý. Đến nay, chưa có một nghiên cứu đầy
đủ, hệ thống về chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải Đường
sắt Việt Nam, đặc biệt là nguyên tắc phát triển cán bộ quản lý. Phát triển cán bộ quản
lý chưa quan tâm đúng mức đến sự phát triển của công nghệ vận tải.
- Các công trình nghiên cứu của các tác giả ngoài nước: Các nghiên cứu của
các tác giả ngoài nước về phát triển cán bộ quản lý nói chung của Đường sắt nói riêng
1
được nghiên cứu một cách bài bản từ mục tiêu, nội dung đến các giải pháp thực hiện.
Có tác giả đi sâu vào tuyển dụng hoặc nghiên cứu quy trình phát triển và duy trì năng
lực cán bộ; có tác giả nghiên cứu hoàn thiện năng lực cán bộ cho tương lai; có tác giả
xây dựng tiêu chuẩn năng lực mẫu cho cán bộ các doanh nghiệp hoặc xác định nhu
cầu nhân lực cho từng vị trí chức danh cụ thể. Tuy nhiên, do khác nhau về văn hóa,
truyền thống, nền tảng chính trị nên các chính sách phát triển cán bộ quản lý của các
tác giả nước ngoài chưa thực sự phù hợp với điều kiện Việt Nam, do đó không thể áp
dụng vào điều kiện Việt Nam một cách hoàn chỉnh.
3. Mục tiêu nghiên cứu của luận án
Luận án có những mục tiêu nghiên cứu sau:
Nghiên cứu cơ sở lý luận về chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh
nghiệp, hoạt động doanh nghiệp vận tải đường sắt để chỉ ra những nét đặc trưng của
chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp vận tải đường sắt. Từ đó, đưa ra
các nguyên tắc xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp vận tải
đường sắt; Nghiên cứu, đánh giá thực trạng cán bộ quản lý và công tác phát triển cán
bộ quản lý của Tổng công ty đường sắt Việt Nam để phát hiện những ưu điểm và tồn
tại về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Đường sắt Việt Nam; Nghiên cứu
kinh nghiệm phát triển cán bộ quản lý của một số đường sắt trong khu vực và quốc tế
để bổ sung và củng cố cho lý luận chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp
vận tải đường sắt.
Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp Vận tải Đường
sắt Việt Nam đáp ứng yêu cầu chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Chiến lược phát triển cán bộ quản lý doanh nghiệp.
Phạm vi nghiên cứu:
Tình hình phát triển cán bộ quản lý của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam từ
năm 2008 đến năm 2013
Xây dựng chiến lược phát triển cán bộ quản lý của doanh nghiệp vận tải
đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050.
Phát triển cán bộ quản lý dựa trên sự phát triển công nghệ vận tải đường sắt
và tập trung vào cán bộ quản lý là Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Phó Tổng
giám đốc của Tổng Công ty đường sắt Việt Nam và các doanh nghiệp thuộc khối vận
tải. Giám đốc, Phó giám đốc các Xí nghiệp vận tải, hoặc tương đương thuộc khối vận
tải; Trưởng ga, Phó trưởng Ga hạng 1,2 hoặc tương đương.
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn số liệu
Về phương pháp: Luận án thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của
chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử; các quan điểm của chủ nghĩa MácLênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Vận dụng các phương pháp thống kê, tổng hợp và
2