Xem mẫu
- ñ n thua l , phá s n. ð i v i qu c gia, khi s n ph m du l ch không ñư c công nh n và th c hi n s d n ñ n s ñi xu ng c a ngành Du l ch; 2. Ch c năng thông tin Th trư ng du l ch cung c p các thông tin v s lư ng, cơ c u, ch t lư ng và quan h tương h c a cung, c u du l ch cho ngư i bán và ngư i mua s n ph m du l ch. Các thông tin này mang tính toàn di n hơn và ñư c du khách cân nh c k hơn so v i khi mua các hàng hóa v t ch t khác. Vì v y ch c năng thông tin c a th trư ng du l ch ñóng vai trò vô cùng quan tr ng, góp ph n quy t ñ nh tr c ti p ñ n s phát tri n c a doanh nghi p kinh doanh du l ch; 3. Ch c năng ñi u ti t, kích thích th hi n trên các m t: - ð i v i ngư i s n xu t, th trư ng tác ñ ng tr c ti p t i ngư i s n xu t thông qua s c nh tranh, bu c h ph i tăng ch t lư ng và h giá thành s n ph m cho phù h p v i t ng lo i ñ i tư ng khách du l ch, liên t c ñ i m i, kh c ph c các y u kém trong công ngh và s n ph m du l ch cho thích h p v i các nhu c u thư ng xuyên thay ñ i c a khách nh m ñ t ñư c l i ích t i ña. Hi u qu kinh t ñ t ñư c có tác d ng thu hút ngu n v n nhàn r i trong dân, kích thích ñ u tư vào du l ch. Khi vòng ñ i c a s n ph m du l ch k t thúc, nhu c u du l ch gi m, ngư i s n xu t s chuy n d ch v n sang các lo i s n ph m khác, t c là th trư ng du l ch ñã ñi u ti t thu h p ho c tri t tiêu s n xu t lo i s n ph m này; - ð i v i ngư i tiêu dùng, th trư ng du l ch tác ñ ng và hư ng khách du l ch tiêu th các s n ph m ñã t n t i, kích thích h b ti n ñi du l ch, do ñó kích thích tăng năng su t lao ñ ng nơi làm vi c nh m m c ñích ki m ti n ñi du l ch, t ñó các ngành s n xu t khác cũng phát tri n theo. IV.1. 2.4. Phân lo i th trư ng du l ch và tác ñ ng tương h gi a chúng 1. Phân lo i th trư ng du l ch. Th trư ng du l ch ñư c phân lo i theo các tiêu chí sau: a. Theo kh năng kinh t c a bên bán và bên mua: - Th trư ng bên bán hay th trư ng bên c u: là th trư ng mà bên bán ñóng vai trò chi ph i, bên mua b chi ph i vì gi a h có s c nh tranh nhau. Trong th trư ng này c u l n hơn cung, ngư i bán có l i, ngư i mua không có kh năng ho c ít kh năng l a ch n hàng hóa du l ch;
- - Th trư ng bên mua hay th trư ng cung: là th trư ng có cung l n hơn c u, m i d ch v v hàng hóa du l ch ñư c th a mãn ñ y ñ . Bên mua là ngư i chi ph i, bên bán b chi ph i. Trong th trư ng này, ngư i mua có l i vì có s c nh tranh m nh m gi a các bên bán v ch t lư ng và giá c d ch v ñ thu hút khách du l ch; - Th trư ng th cân ñ i hay th trư ng cân b ng cung – c u, trên th c t r t ít khi t n t i lo i th trư ng này. Trong th trư ng cân ñ i không có s c ép c a bên mua và s lũng ño n c a bên bán. Có m t lo i th trư ng g i là th trư ng tích c c mà t i ñó nhu c u cao, kh năng cung c p d i dào, quá trình mua bán ñư c ñ y m nh. b. Theo v trí ñ a lý chính tr - Th trư ng du l ch qu c gia: là ph n th trư ng mà m i nư c chi m lĩnh ñư c, bao g m: + Th trư ng du l ch qu c t , là th trư ng mà ñó cung thu c m t qu c gia còn c u l i thu c m t qu c gia khác. Quan h ti n – hàng ñư c hình thành và th c hi n vư t qua biên gi i qu c gia; + Th trư ng du l ch n i ñ a, là th trư ng mà ñó cung và c u du l ch ñ u n m trong lãnh th m t qu c gia. S phát tri n c a th trư ng du l ch qu c gia ph thu c r t l n vào s phát tri n kinh t c a qu c gia ñó. V n ñ ng ti n – hàng ch di chuy n t khu v c này ñ n khu v c khác trong ph m vi m t nư c. - Th trư ng du l ch khu v c: là th trư ng du l ch qu c t c a m t s nư c vùng ñ a lý nào ñó như th trư ng du l ch ðông Âu, Tây Âu, ASEAN...; - Th trư ng du l ch th gi i: là t ng th trư ng du l ch c a các qu c gia. c. Theo ñ c ñi m không gian c a cung và c u du l ch: - Th trư ng g i khách: là th trư ng mà t i ñó xu t hi n nhu c u du l ch c a khách hàng. Th trư ng g i khách g m: + Th trư ng g i khách tr c ti p: là xu t phát ñi m c a nhu c u du l ch, hành khách b t ñ u hành trình du l ch c a mình t ñ a ñi m này. Có th nói th trư ng g i khách tr c ti p chính là nơi cư trú hàng ngày c a khách;
- + Th trư ng g i khách trung gian: là nơi chuy n ti p hành trình c a khách du l ch t th trư ng g i khách khác ñ n du l ch r i ñi ti p. Trong b i c nh hi n nay, th trư ng g i khách trung gian ñang có vai trò quan tr ng. - Th trư ng nh n khách: là th trư ng mà t i ñó có cung du l ch, là nơi s n sàng cung ng các d ch v tiêu dùng s n ph m du l ch, ñáp ng nhu c u c a khách du l ch. Th trư ng nh n khách ph n ánh ch t lư ng t ch c du l ch c a nơi cung c p du l ch, cung c p nh ng thông tin c n thi t v ñ i th c nh tranh trong du l ch qu c t ch ñ ng c a m t nư c ho c ñ a phương. T ng lư ng khách du l ch c a t t c các th trư ng nh n khách s b ng t ng khách du l ch c a t t c các th trư ng g i khách. M t nư c, m t ñ a phương có th v a là th trư ng g i khách v a là th trư ng nh n khách. d. Theo th c tr ng th trư ng: - Th trư ng du l ch th c t : là th trư ng có ñ ñi u ki n ñ th c hi n cung c p d ch v hàng hóa du l ch; - Th trư ng du l ch ti m năng: là th trư ng mà ñó thi u m t s ñi u ki n ñ có th th c hi n ñư c d ch v hàng hóa du l ch. Ti m năng c a th trư ng g m c cung và c u du l ch nhưng do thi u m t s y u t mà cung không g p c u, như lo i ki u, ch t lư ng, giá c ho c th m chí do giao thông mà không th c hi n ñư c du l ch. Vì v y, trong chi n lư c phát tri n các cơ s kinh doanh du l ch c n ph i tìm hi u và nghiên c u r t k lo i th trư ng này. e. Theo th i gian: - Th trư ng du l ch quanh năm: là th trư ng mà ñó ho t ñ ng du l ch không b gián ño n, vi c mua bán các s n ph m du l ch di n ra quanh năm; - Th trư ng du l ch th i v : là th trư ng mà ñó ho t ñ ng du l ch b gián ño n, gi i h n theo mùa. Cung ho c c u du l ch ch xu t hi n vào nh ng th i gian nh t ñ nh trong năm. g. Theo d ch v du l ch: Các th trư ng du l ch ñư c g n v i vi c t ch c nh m t o ra các d ch v du l ch khác nhau, và như v y, có bao nhiêu lo i d ch v du l ch thì có b y nhiêu lo i th trư ng. Ví d , th trư ng v n chuy n, th trư ng lưu trú, th trư ng khách s n, th trư ng vui chơi gi i trí...
- Vi c phân lo i th trư ng du l ch ch có tính ch t tương ñ i và ñan xen l n nhau. S k t h p các tiêu th c trên s có thêm các lo i hình th trư ng du l ch khác nhau như th trư ng g i khách mùa hè, th trư ng ñón khách mùa l h i... 2. Tác ñ ng tương h gi a các lo i th trư ng du l ch Các lo i th trư ng du l ch tuy có vai trò ñ c l p nhưng cũng có quan h liên k t ch t ch , ph thu c và b sung cho nhau. S phát tri n ho c ñình tr c a th trư ng này s nh hư ng t i th trư ng khác. M i quan h tương h gi a các lo i th trư ng r t ña d ng do s phát tri n không ng ng c a nhu c u du l ch. Trong quá trình m r ng th trư ng, ngoài vai trò c a ngư i bán và mua d ch v du l ch còn xu t hi n ngư i trung gian v i vai trò ñ i lý làm nhi m v môi gi i, ghép n i gi a ngư i mua và ngư i bán. Gi a các lo i th trư ng xu t hi n xu hư ng c nh tranh và liên k t. Các th trư ng du l ch luôn c nh trang nhau v ch t lư ng và ñi u ki n ph c v nh m thu hút ñư c nhi u khách, tiêu th ñư c nhi u hàng hóa ñ ñ t l i nhu n t i ña. Tuy nhiên, các th trư ng cũng có xu hư ng liên k t h p tác v i nhau ñ t p trung s c m nh, ñ c bi t trong lĩnh v c qu ng cáo và t ch c th c hi n các chương trình du l ch, ñón ti n khách. Liên k t trên th trư ng bao g m liên k t ngang và liên k t d c. Liên k t ngang xu t hi n khi các doanh nghi p du l ch cùng liên k t v i nhau và t o ra các hi p h i ngành ngh như Hi p h i khách s n, Hi p h i v n chuy n khách... Liên k t d c là hình th c liên k t gi a các doanh nghi p du l ch khác lo i ñ phân công ph c v khách nh ng công ño n khác nhau c a hành trình du l ch như liên k t t ch c ñón, v n chuy n, t ch c nơi ăn ngh và du l ch cho khách t i các ñ a ñi m trung gian... IV.1.3. Cung và c u trong du l ch IV.1.3.1. C u trong du l ch 1. B n ch t và n i dung c a c u du l ch Nhu c u là các mong mu n, nguy n v ng, trong du l ch c u là s n ph m c a s phát tri n xã h i, mang tính kinh t – xã h i – văn hoá sâu s c. Khi m i xu t hi n, c u du l ch là nhu c u cao c p, ti p ñó là nhu c u nâng cao và khi du l ch tr thành ph bi n thì c u du l ch tr thành c n thi t nh m khôi ph c, tăng cư ng s c kh e và kh năng lao ñ ng, nâng cao th ch t, tinh th n cho con ngư i.
- a. Nhu c u du l ch ñư c hình thành và phát tri n t các nhu c u tinh th n trong giao ti p, thư ng th c c nh ñ p và hư ng th . Vì v y, “nhu c u du l ch là lo i nhu c u xã h i ñ c bi t và mang tính t ng h p cao, bi u hi n s mong mu n t m th i r i b nơi thư ng xuyên ñ ñ n v i thiên nhiên và văn hóa nơi khác, là nguy n v ng c n thi t c a con ngư i mu n ñư c gi i phóng kh i s căng th ng, ti ng n, s ô nhi m môi trư ng ngày càng tăng t i các trung tâm công nghi p, ñô th ñ ngh ngơi, gi i trí, tăng cư ng s hi u bi t, ph c h i s c kh e”. Nhu c u du l ch th hi n 3 m c khác nhau, ñó là: - Nhu c u du l ch cá nhân, bao g m nh ng mong mu n, nguy n v ng c a m i con ngư i c th v các ho t ñ ng du l ch; - Nhu c u du l ch c a nhóm ngư i: là ñòi h i ñi du l ch c a m t nhóm dân cư có cùng ñ c ñi m, ví d sinh viên, h c sinh, ph n , ngư i cao tu i...; - Nhu c u du l ch c a xã h i: là t ng th nhu c u c a các thành viên trong xã h i. Nhu c u du l ch c a xã h i không ph i là t ng ñ i s nhu c u du l ch c a các cá nhân hay nhóm, mà trong các nhu c u du l ch ñó có ph n ch ng và c ng hư ng. Ba m c nhu c u du l ch nêu trên không t n t i riêng r mà tác ñ ng qua l i, g n bó v i nhau trong m i quan h bi n ch ng. b. C u trong du l ch là ph m trù kinh t bi u hi n nhu c u v hàng hóa v t ch t và d ch v du l ch ñư c ñ m b o b ng kh i lư ng ti n t v i giá c nh t ñ nh. Vì v y cũng có th hi u là “C u trong du l ch là m t b ph n nhu c u c a xã h i có kh năng thanh toán v hàng hóa v t ch t và d ch v du l ch, ñ m b o s ñi l i, lưu trú t m th i c a con ngư i ngoài nơi thư ng xuyên c a h , nh m m c ñích ngh ngơi, gi i trí, tìm hi u văn hoá, ch a b nh, tham gia vào các chương trình ñ c bi t và các m c ñích khác”. c. C u trong du l ch có nh ng ñ c ñi m khác bi t so v i nhu c u trong th trư ng chung, th hi n ch : - Nó ch ñư c th a mãn trong ñi u ki n c a n n kinh t hàng hóa c ph m vi qu c gia và qu c t , là m t xích trung gian ñ c bi t gi a nhu c u và tiêu dùng du l ch gi a các nư c, các vùng và ñ a phương v i nhau; - Nhu c u du l ch ñư c th a mãn thông qua chuy n ñi và lưu l i ngoài nơi cư trú; - ðòi h i ph i có kh i lư ng d ch v hàng hóa nh t ñ nh ñ nhu c u có kh năng th c hi n thanh toán;
- - D ch v c a các cơ s ph c v lưu trú, ăn u ng không ph i là m c ñích c a c u du l ch nhưng là thành ph n ñáng k trong kh i lư ng c a c u du l ch và quy t ñ nh ch t lư ng c a chuy n ñi. d. C u du l ch ñư c chia thành 2 nhóm: - C u v d ch v du l ch, bao g m các lo i: + D ch v chính, ñó là c u v d ch v v n chuy n và ñ m b o lưu trú, ăn u ng. B n ch t c a du l ch là s ñi l i do không có s di chuy n c a hàng hóa du l ch ñ n v i ngư i tiêu dùng nên bu c lòng du khách ph i ñ n v i hàng hóa. Ăn u ng, lưu trú không ph i là m c ñích c a chuy n ñi nhưng do tính ch t t nhiên, nh ng chi phí này l i chi m ph n l n trong chi tiêu c a khách du l ch, xác ñ nh ph n còn l i c a c u trong du l ch và ñ m b o ch t lư ng c a chuy n ñi; + D ch v ñ c trưng: là nh ng nhu c u v d ch v và nhu c u c m th , thư ng th c mà vì nó con ngư i ch p nh n chuy n ñi du l ch. Chúng thư ng là nguyên nhân và m c ñích c a chuy n ñi, do ñó các t ch c kinh doanh du l ch ph i c g ng khai thác s d ng tri t ñ và h p lý tài nguyên du l ch nh m ñáp ng ngày càng cao c u v d ch v ñ c trưng này; + D ch v b sung, phát sinh trong chuy n ñi c a du khách như thông tin, liên l c, làm visa, ñ t ch , mua vé máy bay... Ph n l n các d ch v này phát sinh t i ñi m du l ch, c n ñư c ñáp ng trong th i gian ng n. Nhóm nhu c u chính và ñ c trưng do các cơ s du l ch ñáp ng, nhu c u b sung do cơ s du l ch cùng v i cơ s s n xu t du l ch ph i h p ñ ñáp ng. - C u v hàng hóa, g m 2 nhóm cơ b n: + Hàng lưu ni m: có tác d ng làm du khách nh ñi m du l ch. Nhu c u này ch xu t hi n và ñáp ng trong th trư ng du l ch. ðáp ng t t c u v hàng lưu ni m mang l i hi u ng cao, khôi ph c và phát tri n ngành ngh th công, tăng cư ng kh năng xu t kh u t i ch ; + Hàng có giá tr kinh t ñ i v i khách du l ch: nh m thu l i cho du khách, ñôi khi ñư c du khách dùng ñ trang tr i kinh phí cho chuy n ñi. 2. ð c trưng c a c u trên th trư ng du l ch - C u trong du l ch ch y u là c u v d ch v , ñ c bi t t tr ng d ch v chính ngày càng gi m trong khi d ch v b sung tăng lên ñáng k ;
- - C u trong du l ch ña d ng, phong phú và ph thu c vào nh n th c, ý th c c a t ng cá nhân, gia ñình, nhóm ngư i, phong t c t p quán c a c ng ñ ng dân cư, th i gian và tâm tr ng s c kh e c a h . Nhi u khi c u du l ch r t trái ngư c nhau; - C u trong du l ch có tính linh ho t cao, chúng d b thay ñ i b i c u v hàng hóa, d ch v khác, th m chí ngay trong c u du l ch thì c u v 1 lo i d ch v , hàng hóa cũng d thay ñ i. H s linh ho t c a c u trong du l ch càng nh n u nhu c u du l ch càng tr nên c n thi t ñ i v i con ngư i; - C u du l ch n m phân tán và cách xa cung v m t không gian. Trong du l ch, c u có m i nơi, không phân bi t ñ a phương, lãnh th . ñâu có dân cư và nhóm dân cư này có nhu c u du l ch và kh năng thanh toán thì ñó phát sinh c u du l ch nhưng cung l i ch 1 nơi, 1 ñ a ñi m ñư c xác ñ nh t trư c, cách xa c u. ði u này gây khó khăn cho s g p g cung – c u và làm tăng tính m m d o, linh ho t c a c u trong du l ch; - C u trong du l ch mang tính chu kỳ. ð c trưng này c a du l ch ñư c quy t ñ nh b i m i quan h m t thi t gi a c u trong du l ch và th i gian r i c a con ngư i, kh năng thu nh p và tích lũy tài chính, thói quen và tâm lý c a ngư i d ki n ñi du l ch. 3. Các y u t nh hư ng ñ n c u du l ch a. Y u t t nhiên tác ñ ng ñ n vi c hình thành c u du l ch, th hi n ch : - ð c ñi m các y u t t nhiên nơi thư ng xuyên. Nh ng nơi có ñi u ki n t nhiên b t l i làm n y sinh nhu c u du l ch và khi có kh năng thanh toán s tr thành c u trong du l ch; - ð c ñi m các y u t t nhiên c a ñi m du l ch, nh ng nơi có ñi u ki n t nhiên thu n l i s thu hút khách du l ch hơn. b. Y u t văn hoá-xã h i tác ñ ng ñ n vi c hình thành, kh i lư ng và cơ c u c a c u du l ch, bao g m: - Tình tr ng tâm, sinh lý con ngư i. Khi tâm tr ng thư thái, s c kh e t t con ngư i có xu hư ng thích ñi du l ch, ngư c l i ñôi khi ñang m t m i cũng xu t hi n c u du l ch nh m thay ñ i không khí; - ð tu i và gi i tính c a khách du l ch có tác ñ ng nhi u ñ n c u du l ch, tu i tr thích ñi du l ch nhưng tài chính l i b h n ch và ngư c l i; - Th i gian r i, là kho ng th i gian ngoài gi làm vi c, h c t p ñư c s d ng ñ ph c h i, phát tri n s c l c trí tu , tinh th n. Không có th i gian r i thì không có du l ch,
- th i gian ngh càng dài nhu c u du l ch càng tăng. S lư ng th i gian r i do nhi u y u t quy t ñ nh nhưng quan tr ng nh t là năng su t lao ñ ng, các th ch và lu t qu n lý, vi c áp d ng ti n b khoa h c công ngh ; - Dân cư. S lư ng, k t c u và phân b nơi c a dân cư có tác ñ ng ñ n c u du l ch. Dân cư c a 1 ñ a phương nào ñó có nhu c u du l ch tùy thu c ñ c ñi m xã h i, nhân kh u nhưng ngư c l i, ho t ñ ng sinh s ng c a dân cư l i là y u t h p d n du khách; - B n s c văn hoá và tài nguyên nhân văn khác tác ñ ng ñ n c u du l ch qua 4 giai ño n: thông tin, ti p xúc, nh n th c và ñánh giá nh n xét có tác d ng thúc ñ y vi c hình thành, cơ c u và kh i lư ng c u du l ch; - Trình ñ văn hoá tác ñ ng ñ n c ngư i có nhu c u và ngư i s n xu t d ch v du l ch. Trình ñ văn hoá cao làm tăng s ngư i ñi du l ch và ngư c l i, trình ñ văn hoá c a cư dân và ngư i s n xu t du l ch làm tăng tính h p d n c a du l ch; - Ngh nghi p là nh ng ho t ñ ng ph c v cho m c ñích ki m s ng dư i nhi u hình th c ñư c l p ñi l p l i trong kho ng th i gian dài ho c c cu c ñ i. ð c thù ngh nghi p t o cho con ngư i kh năng di chuy n nhi u hay ít; - Th hi u và các kỳ v ng. c. Y u t kinh t có tính ch t quy t ñ nh, tác ñ ng tr c ti p và nhi u chi u lên c u du l ch: - Thu nh p c a dân cư, ngư i tiêu dùng. Du l ch ch n y sinh khi thu nh p c a dân cư ñ t ñ n m t m c ñ nh t ñ nh, vư t qua m c cân ñ i ñáp ng các nhu c u thi t y u ho c ph i có ngu n thu nh p b sung ñ ñ bù ñ p cho nh ng chi phí c a chuy n du l ch. Thu nh p c a dân cư nh hư ng tr c ti p ñ n kh năng mua c a ngư i tiêu dùng trên th trư ng du l ch; - Giá c hàng hóa. Trong ph m vi r ng, giá c hàng hóa thay ñ i gây nên bi n ñ ng nhu c u du l ch, trong th trư ng du l ch thì s tác ñ ng này di n ra theo hư ng: giá c hàng hóa gi m thì nhu c u du l ch tăng. M t khác, m i quan h này cũng th hi n ngay trong nhu c u du l ch: chi phí v n chuy n tăng thì c u v phòng ng gi m...; - T giá trao ñ i ngo i t có nh hư ng ñ n c u du l ch qu c t : ñ ng ti n b phá giá làm tăng nhu c u du l ch ho c nơi nào có t giá cao thì h p d n du khách. d. Cách m ng khoa h c k thu t, công ngh tin h c và quá trình ñô th hóa. Các y u t này m t m t t o ñi u ki n c n thi t ñ hình thành nhu c u du l ch và chuy n hóa
- thành c u du l ch, m t khác y u t này làm cho s cân b ng nh p s ng b phá v , bu c con ngư i ph i ngh ngơi ñ khôi ph c l i, t ñó làm tăng c u du l ch; e. Y u t chính tr . N n chính tr n ñ nh s tăng c u du l ch, các chính sách c a ð ng c m quy n, th t c xu t nh p c nh, ch ñ h i quan... là y u t nh hư ng quy t ñ nh ñ n tính h p d n c a du l ch; f. H th ng GTVT là ti n ñ cho s phát tri n du l ch. M ng lư i GTVT qu c gia là ñư ng d n khách ñ n nơi du l ch, m ng lư i GTVT trong ñi m du l ch là y u t quy t ñ nh cho vi c th c hi n chương trình du l ch ñã ñ nh. Phương ti n GTVT thúc ñ y vi c hình thành ch ng lo i, t n su t, s lư ng và cơ c u c a c u du l ch. S ra ñ i c a các phương ti n v n t i hi n ñ i cho phép du khách ñi xa hơn, th i gian di chuy n ng n hơn và kh năng hư ng th du l ch trong khi di chuy n cao hơn. T i ñi m du l ch, các phương ti n chuyên dùng cho phép du khách th c hi n các c u du l ch khác nhau như cáp treo, tham quan ñáy bi n... Vi c ñi u hành giao thông ñ m b o an toàn, thông thoáng, các quy ñ nh v giao thông như ñi bên ph i, trái... có nh hư ng tr c ti p ñ n c u du l ch; g. Các y u t khác, như nh ng ho t ñ ng xúc ti n du l ch, qu ng cáo, m c ñ ô nhi m môi trư ng, các y u t b t thư ng như thiên tai, xung ñ t chính tr ... cũng tác ñ ng m nh ñ n c u du l ch. IV.1.3.2. Cung trong du l ch 1. B n ch t và n i dung c a cung du l ch Cung trong du l ch có ý nghĩa là ñáp ng m i nhu c u v hàng hóa v t ch t và d ch v du l ch trên th trư ng. Vì v y, “cung trong du l ch là kh năng cung c p d ch v và hàng hóa du l ch khác, nh m ñáp ng các nhu c u du l ch. Nó bao g m toàn b hàng hóa du l ch (c hàng hóa v t ch t và d ch v du l ch) ñư c ñưa ra th trư ng”. T khái ni m ñó nh n th y r ng có s khác nhau gi a s n ph m du l ch và cung du l ch vì “s n ph m du l ch bao g m toàn b các giá tr s d ng ñ th a mãn nhu c u du l ch nh t ñ nh”, trong khi ñó, cung du l ch bao g m toàn b s lư ng hàng hóa mà ngư i bán có kh năng và s n sàng bán các m c giá khác nhau trong m t th i gian và không gian nh t ñ nh.
- a. Cung du l ch bao g m 2 y u t cơ b n là kh năng và ý mu n s n sàng bán hàng hóa v t ch t và d ch v du l ch c a ngư i bán. Ngư i bán là nh ng ngư i s n xu t và thành ph n trung gian như các hãng t ch c tour và ñ i lý du l ch; b. Cung trong du l ch ñư c t o ra t tài nguyên du l ch, cơ s v t ch t k thu t du l ch, nh ng d ch v ph c v khách du l ch và hàng hoá cung c p cho khách du l ch; c. Cung trong du l ch là ñ i lư ng có th c, ñư c xác ñ nh b i: - S lư ng: là toàn b kh i lư ng d ch v và hàng hoá mà ngư i bán có th th c hi n ñư c trên th trư ng trong m t th i ñi m nh t ñ nh v i giá xác ñ nh. Nó ñư c xác ñ nh b i kh năng cơ s v t ch t k thu t chuyên ngành và cơ s h t ng t o ra d ch v và hàng hoá c n thi t; - Ch t lư ng: là toàn b m i quan h ph c t p gi a ngư i mua và ngư i bán, ñư c xác ñ nh thông qua giá c hàng hoá, d ch v du l ch trên th trư ng và ph thu c vào quy n l i, t tr ng c a ngư i bán trên th trư ng. d. Kh năng s n sàng ñón ti p du khách, th hi n 3 nhóm ñi u ki n: - Các ñi u ki n v t ch c: th hi n s có m t c a các nhà s n xu t và bán hàng hoá du l ch trên th trư ng, s qu n lý nh m ñ m b o cung c p du l ch trên th trư ng ñư c thư ng xuyên; - Các ñi u ki n v k thu t, g m cơ s v t ch t k thu t và h t ng ph c v du l ch như h th ng cung c p năng lư ng, thông tin liên l c, GTVT…; - Các ñi u ki n v kinh t : quy t ñ nh tr c ti p ñ n kh năng s n sàng ñón ti p khách, cung ng các y u t ñ u vào theo nh p ñ và giá c thu n l i ñ m b o cho h có kh năng c nh tranh trên th trư ng. e. Các hình thái c a cung du l ch: - Cung b giá tr th p chi ph i, xu t hi n khi cung quá dư th a và m t ph n c a t ng lư ng lao ñ ng không ñư c xã h i công nh n; - Cung b giá tr cao chi ph i, xu t hi n khi t ng lư ng cung thư ng xuyên th p hơn t ng lư ng c u và toàn b hao phí lao ñ ng cá bi t ñư c xã h i công nh n; - Cung b giá tr trung gian chi ph i, x y ra khi cung b ng c u. Hình thái này phù h p nh t cho c ngư i mua và ngư i bán. Trong th c t lo i hình này ñư c th a nh n khi giá tr th trư ng không có s thay ñ i l n. 2. ð c trưng c a cung du l ch
- a. Cung du l ch thư ng không t n t i d ng hi n v t. Vì nhu c u du l ch ch y u ñư c tho mãn nh d ch v mà d ch v không t n t i d ng hi n v t nên cung du l ch ch tham gia th trư ng m t cách gián ti p và g n v i cơ s s n xu t thông qua các thông tin v chúng; b. Cung du l ch thư ng không có tính m m d o, linh ho t do các nguyên nhân: - S n xu t và tiêu dùng d ch v cũng như m t s hàng hoá du l ch di n ra ñ ng th i t i ñi m du l ch, vì v y khi có thay ñ i c u thì cung không th nh p t ch khác ñư c; - D ch v du l ch không lưu kho ñư c nên ph i ñi u ti t khi giá c thay ñ i; - Trong quá trình t o ra cung du l ch, t tr ng v n c ñ nh l n hơn v n lưu ñ ng, do ñó không th huy ñ ng cùng m t lúc ñ v n ñ t o ra cơ s v t ch t k thu t làm ti n ñ s n xu t cung du l ch; c. Cung du l ch b h n ch v m t s lư ng và thư ng ñư c t ch c m t cách th ng nh t trên th trư ng. S lư ng và năng l c c a doanh nghi p du l ch là ñ i lư ng h n ch trong m t th i ñi m nh t ñ nh. Các doanh nghi p ph i ph i h p v i nhau ñ ñáp ng ñ y ñ các nhu c u c a khách; d. Cung du l ch có tính chuyên môn hoá cao. M c dù cung du l ch r t ña d ng nhưng trong t ng d ch v l i ñòi h i tính chuyên môn cao do: - Tính chuyên môn hoá b t ngu n t s phát tri n nhanh chóng c a nó vì d ch v và hàng hoá du l ch r t phong phú nên ph i t o ñi u ki n cho du khách t do l a ch n; - Tính chuyên môn hoá ñư c xem như m t y u t m r ng th trư ng và thúc ñ y s c nh tranh gay g t gi a các ngư i bán trên th trư ng du l ch. 3. Nh ng y u t xác ñ nh cơ c u và kh năng c a cung du l ch a. S phát tri n c a l c lư ng s n xu t, quan h s n xu t và các thành t u khoa h c công ngh . ðây là y u t cơ b n tác ñ ng ñ n cung du l ch, th hi n các góc ñ sau: - S phát tri n c a l c lư ng và quan h s n xu t t o ra c u du l ch, ñ ng th i t o ra s c ép bu c ph i hình thành th trư ng du l ch ñ ñáp ng; - S n xu t phát tri n làm cho ñ i s ng nhân dân nâng cao d n ñ n cung du l ch thay ñ i c ch t và lư ng;
- - L c lư ng và quan h s n xu t phát tri n t o ñi u ki n thu n l i ñ phát tri n cơ s v t ch t k thu t và h t ng ph c v du l ch; - Áp d ng các thành t u khoa h c công ngh cho phép tăng năng su t lao ñ ng, gi m giá thành du l ch. b. C u du l ch. Kh i lư ng ti n tho mãn nhu c u c a con ngư i có tác ñ ng quy t ñ nh t i kh i lư ng d ch v , hàng hoá bán trên th trư ng du l ch. Tình tr ng c a c u tác ñ ng ñ ng th i ñ n s lư ng bán hàng th c t , quá trình chuyên môn hoá c a cung và ñ c ñi m c a các ho t ñ ng trung gian; c. Các y u t ñ u vào như lao ñ ng, v n, ñ t ñai… nh hư ng ñ n kh năng cung c p s n ph m du l ch, do ñó làm thay ñ i kh năng c nh tranh c a nhà cung c p du l ch; d. S lư ng ngư i s n xu t t l thu n v i cung du l ch, tuy nhiên tăng ñ n m c ñ nào ñó s gây nên tình tr ng th a trong th trư ng du l ch; e. Các kỳ v ng. Nh ng kỳ v ng c a ngư i bán thu n l i cho s n xu t du l ch thì cung du l ch hình thành nhanh chóng, lư ng cung phát tri n nhanh và ngư c l i; f. M c ñ t p trung hoá c a cung càng cao thì cung càng m r ng trên th trư ng du l ch, tăng kh năng c nh tranh c a ngư i bán. T p trung hoá di n ra theo 2 hư ng: - T p trung hoá theo chi u ngang khi các doanh nghi p cùng m t lĩnh v c k t h p v i nhau, ví d như các hãng l hành, khách s n…; - T p trung hoá theo chi u d c, x y ra khi các doanh nghi p khác nhau k t h p v i nhau. T p trung hoá theo chi u ngang thư ng di n ra trư c, sau ñó m i theo chi u d c. g. Chính sách thu . Chính sách thu có nh hư ng quan tr ng ñ n chi n lư c kinh doanh c a các nhà s n xu t du l ch, do ñó nh hư ng ñ n cung du l ch; h. Chính sách du l ch c a qu c gia mà m t ph n ñư c th hi n qua chính sách thu tác ñ ng ñ n vi c hình thành cung du l ch, lư ng cung và cơ c u c a nó trên th trư ng du l ch. Các chính sách du l ch qu c gia ch y u g m: - Chính sách b i dư ng ngu n nhân l c du l ch: tác ñ ng tr c ti p ñ n lư ng cung, quy t ñ nh vi c ña d ng hoá và nâng cao ch t lư ng s n ph m du l ch; - Chính sách phát tri n cơ s v t ch t k thu t du l ch; - Chính sách khuy n khích các thành ph n kinh t tham gia phát tri n du l ch;
- - Chính sách v n; - Chính sách th trư ng; - Chính sách nghiên c u khoa h c công ngh du l ch; - Chính sách khai thác, s d ng, b o v môi trư ng, tài nguyên du l ch, gi gìn và phát huy b n s c văn hoá dân t c; - Chính sách c i cách hành chính: tác ñ ng trư c h t ñ n vi c m r ng c u du l ch và thúc ñ y hình thành th trư ng du l ch, góp ph n gi m phi n hà cho ngư i ñ u tư, s n xu t du l ch, làm tăng lư ng cung trên th trư ng; i. Các s ki n b t thư ng có th làm gi m, th m chí tri t tiêu cung du l ch. Th trư ng du l ch Cung Các ho t ñ ng môi trư ng trung gian Cu Cung d ch Tài nguyên du Cung C uv C uv C uv v du l ch l ch thiên nhiên hàng hoá hàng hoá tài nguyên d ch v và nhân văn - D ch v v n chuy n - Hàng lưu ni m - D ch v v n chuy n - D ch v lưu trú - Hàng có giá tr kinh t cao - D ch v lưu trú - D ch v ăn u ng - D ch v ăn u ng - D ch v ñ c trưng - D ch v ñ c trưng - D ch v b sung - D ch v b sung Kh năng tiêu th Hình 4.2: Sơ ñ m i quan h cung – c u trong th trư ng du l ch IV. 2. ð C ðI M, B N CH T VÀ VAI TRÒ C A DU L CH L HÀNH Ho t ñ ng du l ch v b n ch t là lo i ho t ñ ng mang tính t ng h p, ña d ng và ph c t p. ð t o ra m t s n ph m du l ch ph i có s liên k t ch t ch gi a các doanh
- nghi p du l ch. Trong t p h p các ho t ñ ng ñó có m t lo i mang tính ph c t p v n i dung, có nh ng ñ c ñi m riêng so v i các ho t ñ ng khác, ñó là ho t ñ ng l hành. Du l ch ðư ng s t v b n ch t chính là du l ch l hành. IV.2.1. Khái ni m, b n ch t và ch c năng c a du l ch l hành IV.2.1.1. Khái ni m du l ch l hành Ngành Du l ch h c ñ nh nghĩa: “Lo i ho t ñ ng du l ch mà n i dung có 3 thu c tính là: t ch c-s n xu t, môi gi i trung gian và khai thác là ho t ñ ng ñ c bi t - ho t ñ ng l hành”. IV.2.1.2. B n ch t và ch c năng c a du l ch l hành 1. B n ch t c a du l ch l hành - Trong ho t ñ ng l hành, các chuyên viên Marketing có nhi m v nghiên c u th trư ng, thi t l p các m i quan h v i các ñ i tác (là các hãng l hành thu c th trư ng ñón ho c g i khách), thu nh p, x lý thông tin và thi t k s n ph m ñ c thù là tour du l ch; - T ch c các ho t ñ ng khác nh m th c hi n các tour du l ch v i m c ñích tho mãn t i ña nhu c u c a hành khách. Nh ng ho t ñ ng ñó mang n i dung t ch c - s n xu t ra lo i s n ph m ñ c trưng (tour) và chu n b hoài bão các lo i công vi c khác ñ tiêu th s n ph m trên th trư ng; - Các chuyên viên ñi u hành có nhi m v ch p n i m i quan h v i doanh nghi p cung ng các lo i d ch v du l ch cho khách, liên k t chúng l i nh m m c ñích th c hi n có ch t lư ng s n ph m ñã bán ra, làm c u n i gi a ngư i s n xu t và ngư i tiêu th , s d ng các lo i d ch v du l ch. Trong m t s s n ph m c th , doanh nghi p du l ch không ph i là ch th s n xu t ra s n ph m mà tiêu th nh ng s n ph m do doanh nghi p khác u quy n, làm vai trò trung gian gi a ngư i s n xu t và tiêu dùng, làm môi gi i gi a cung và c u trong th trư ng du l ch; - ð c thù c a th trư ng du l ch là du khách thư ng cách xa ñ a ñi m du l ch, thi u nh ng thông tin c n thi t ñ chu n b và th c hi n chuy n ñi c a mình. Ho t ñ ng tư v n cung c p thông tin là bi u hi n ch c năng môi gi i trung gian gi a du khách và doanh nghi p cung ng d ch v , gi a cung và c u du l ch; - M c tiêu c a doanh nghi p du l ch là t ch c khai thác ñ n m c t i ña lư ng hành khách có ti m năng tham gia các tour du l ch do Doanh nghi p t ch c. Vì v y, ñ
- ch ñ ng trong công tác ph c v du khách, Doanh nghi p ph i ñ u tư xây d ng cơ s v t ch t riêng như khách s n, nhà hàng, phương ti n di chuy n… Khi ñó h l i ph i t n d ng t i ña công su t trang thi t b k thu t s n có, và như v y, cơ s v t ch t này l i không ch thu n tuý ph c v cho du khách c a Doanh nghi p mình. 2. Ch c năng c a du l ch l hành Hi n nay có 2 trư ng phái v ch c năng ho t ñ ng l hành. a. Trư ng phái th nh t (ñ ng ñ u là Hance Klut) quan ni m ch c năng chính c a ho t ñ ng l hành là ch c năng môi gi i, trung gian, t c là gi i h n 2 nhóm công vi c: - Chu n b , bao g m chu n b , phát hành các tài li u tuyên truy n qu ng cáo, thông tin - phân phát, trang b nh ng tài li u c n thi t cho m t chuy n ñi du l ch, hư ng d n các th t c xu t - nh p c nh, thi t k s n ph m, tư v n thông tin c n thi t; - Th c hi n, bao g m nh ng lo i công vi c có liên quan tr c ti p ñ n t ch c và th c hi n m t hành trình du l ch, liên quan ñ n ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p l hành. Các công vi c này ch y u là t ch c bán vé v n chuy n, cung c p d ch v lưu trú, cung ng d ch v chơi gi i trí, th c hi n vi c bán b o hi m cho du khách, ñón ti p khách các ñ a ñi m du l ch, bán các d ch v c a doanh nghi p du l ch khác. b. Trư ng phái th hai (ñ ng ñ u là M. Bogdan) công nh n vai trò và ch c năng môi gi i trung gian c a ho t ñ ng l hành, nhưng xác ñ nh còn ch c năng s n xu t t o ra s n ph m riêng c a mình là các tour du l ch và các d ch v khác ch ñư c t ch c th c hi n b i các hãng du l ch, như tư v n thông tin, cung c p t i ch nh ng nhu c u h t s c ña d ng c a du khách, liên k t v i các hãng du l ch khác thành m t d ch v t ng h p ñ c trưng cho ho t ñ ng l hành. Quá trình này ñư c th c hi n m t cách khoa h c theo hư ng luôn hoàn thi n và nâng cao ch t lư ng. Du l ch l hành còn có ch c năng khai thác, th hi n c th trên các khía c nh: - Khai thác t p khách ti m năng, bi n kh năng du l ch c a t p khách này tr thành nhu c u và hư ng d n h tham gia hành trình du l ch; - Khai thác khi doanh nghi p l hành là ch s h u cơ s lưu trú, phương ti n v n chuy n, nhà hàng, ñ a ñi m vui chơi gi i trí… khi ñó doanh nghi p không còn th c hi n nhi m v trung gian n a mà tr c ti p khai thác cơ s v t ch t c a mình. Tóm l i, dù theo quan ñi m nào thì du l ch l hành cũng có 2 nhóm ch c năng:
- - Ch c năng cơ b n: xác ñ nh nhi m v và ho t ñ ng chính c a du l ch, ñó là ch c năng môi gi i trung gian v i 2 hình th c bi u th : + Môi gi i “tuy t ñ i” khi hãng ñóng vai trò bán l s n ph m du l ch, tiêu th các s n ph m do hãng khác s n xu t như cung c p nhà c a, v n chuy n, hư ng d n du khách...; C u du l ch Hãng l hành Cung du l ch Du khách Ho t ñ ng l hành Ho t ñ ng du l ch khác Hình 4.3: Sơ ñ ch c năng môi gi i “tuy t ñ i” c a du l ch l hành + Môi gi i “gián ti p”: s n ph m du l ch ñư c t o ra có th tiêu th m t cách riêng l , ñ c l p ho c hãng du l ch liên k t các d ch v ñơn l thành m t s n ph m riêng, ñ c thù g i là “tour du l ch tr n gói” trong ñó các d ch v ñơn l ñư c cung c p b i các hãng du l ch khác như khách s n, nhà hàng, công ty v n chuy n, công ty cung ng d ch v hư ng d n… Các tour du l ch tr n gói ñư c u quy n cho m t hãng l hành ho c các ñ i lý du l ch tiêu th hư ng hoa h ng. C u du l ch Hãng l hành 1 Hãng l hành 2 Cung du l ch Du khách Hãng l hành 1 Hãng l hành 2 Ho t ñ ng du l ch khác Hình 4.4: Sơ ñ ch c năng môi gi i “gián ti p” c a du l ch l hành - Ch c năng ph , b sung: không có vai trò xác ñ nh b n ch t c a ho t ñ ng l hành, không quy t ñ nh nh ng nhi m v tr ng y u c a doanh nghi p du l ch, mà ch quy ñ nh nh ng nhi m v t n t i dư i s u thác c a doanh nghi p khác, th m chí không thu c h th ng kinh doanh du l ch. IV.2.2. Du l ch ðư ng s t Vi t Nam IV.2.2.1. Khái quát v Du l ch Vi t Nam DLVN tuy m i chính th c ra ñ i kho ng g n 50 năm nhưng có t c ñ phát tri n r t m nh và hi n nay Du l ch thu c nhóm 20 s n ph m và d ch v c a Vi t Nam có kh năng c nh tranh trên th trư ng Qu c t . Vi t Nam ñang s h u 5 Di s n thiên nhiên và văn hoá th gi i, ñó là C ñô Hu , ph c H i an, v nh H long, thánh ñ a M sơn và qu n th Phong nha-K bàng, 1 di s n phi v t th là Nhã nh c cung ñình Hu . Hi n nay Vi t Nam cũng ñang l p h sơ ñ ñ
- ngh UNESCO công nh n thêm m t s di tích n a. L c lư ng lao ñ ng trong ngành DLVN kho ng 230.000 ngư i, ña s có trình ñ nghi p v cao và ñã qua ñào t o. Nh n th y t m quan tr ng c a du l ch, ð ng và Chính ph Vi t Nam ñã có nhi u Ngh quy t và Chính sách ñ phát tri n du l ch, t năm 2001 ñ n 2005 ñã ñ u tư 2.146 t ñ ng ñ phát tri n cơ s h t ng k thu t du l ch. ð n tháng 6 năm 2005 DLVN có g n 5.900 cơ s lưu trú v i 120.000 phòng, trong ñó có 2.572 khách s n v i 72.064 phòng ñ t tiêu chu n 3 ñ n 5 sao. Vi t nam ñ năng l c ñ t ch c các ho t ñ ng l n như H i ngh APEC, ñ i h i th thao SEA GAMES... ñư c qu c t ñánh giá cao. Vi t nam ñã tr thành “ði m ñ n h p d n và an toàn” nh t trong khu v c, m t s Doanh nghi p DLVN chi m th h ng cao trong b ng x p h ng c a T ch c l hành th gi i WTO. Lư ng du khách qu c t và n i ñ a liên t c tăng cao, doanh thu t du l ch cũng vì v y tăng lên. B ng 4.1 K t qu s n xu t kinh doanh c a ngành DLVN Lư t khách du l ch (106) TT Năm T ng doanh thu N p ngân sách (t VND) (t VND) N iña Qu c t 1 2001 8,5 1,7 10.720 400 2 2002 11,0 2,14 23.500 800 3 2003 11,65 2,33 24.205 780 4 2004 13,0 2,6 35.050 740 5 2005 13,65 2,82 50.200 840 (Ngu n: T ng c c Du l ch và T ng c c Thu Vi t Nam) Tuy có nhi u ti n b vư t b c như v y nhưng DLVN v n còn nh ng h n ch sau: 1. S n ph m du l ch kém h p d n. M c dù s h u nhi u tài nguyên du l ch nhưng các s n ph m du l ch c a Vi t Nam v n kém h p d n, hàng lưu ni m ch t lư ng x u, ñơn gi n v ch ng lo i, các d ch v , hình th c vui chơi gi i trí ñơn ñi u, ch m ñ i m i và c i ti n chương trình du l ch... H qu c a vi c này là tuy lư ng du khách l n nhưng m c chi tiêu bình quân m t du khách không cao, t l s du khách qu c t quay l i th p; 2. ð i ngũ hư ng d n viên du l ch y u kém. Ch t lư ng tour du l ch ph thu c khá l n vào ñ i ngũ hư ng d n viên du l ch, tuy nhiên hi n nay ñ i ngũ này c a Vi t Nam không ñáp ng ñư c c v s lư ng và ch t lư ng. S lư ng hư ng d n viên ñư c
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học