Xem mẫu
- TIM HIEU MOI OUAN HE CHINH TRI-NCOAI GIAO GIUA VIET NAM VA MIANMA TlT NAM 1975 DEN NAY D A O T U A N THANH' NGUYfiN THI NGOC B I C H " V iflt Nam vfi Mianma (1) lfi hai qud'c gia Dflng Nam A luc dia cd nhieu diim tQdng dong trong lich sQ phfit triin ngoai giao giQa Viflt Nam vfi Mianma tQ nfim 1975 den nay, vdi ba vfin de cd ban sau: eua moi dfin tfic (2). TQ sau Chifih tranh Thit nhdt, nhQng cd ed cua mfli quan hfi thfi gidi thQ Hai, Vifit Nam vfi Mianma da chinh tri-ngoai giao giQa Vifit Nam vfi tich cQc ung hp nhau trong cufic dfi'u tranh Mianma; chd'ng chu nghia thQe dan vi n i n dfic Ifip, tU Thii hai, nhQng thfinh tQu chu yfl'u cua do cua moi nUde. Mfi'i quan he truyen tho'ng mfii quan hfi chinh tri - ngoai giao giQa hai va hQu nghi giQa Viet Nam vfi Mianma da nUdc trong g i n 4 thfip nien; dupc cfic lanh tu cua phong trfio giai phong Thit ba, tri^n vpng cua mfii quan hfi dan tpc dfit n^n mdng vfi vun dap. Sau khi chinh tri-ngoai giao giQa Viflt Nam vfi Vifit Nam hofin thfinh sU nghifip tho'ng Mianma trong thdi gian tdi. nhfi't dfi't nUdc, viflc hai nUde chinh thQc nang cfi'p quan hfl ngoai giao tQ Tong Lanh I. Nhitng c0 sd cua mdi quan hi sQ Ifln cfi'p Dai sQ vfio ngfiy 28 thang 5 nfim chinh tri-ngoai giao giiia Viet Nam vd 1975 da thuc sU tao ra dpng lUc radi thuc Mianma tit 1975 den nay diy quan hd ehinh tri-ngoai giao giQa Vifit Moi quan bfi chinh tri-ngoai giao giQa Nam vfi Mianma. Trong thfip nien cuoi Viet Nam vfi Mianma dupe xfiy dUng vfi cQng eua thfi^ ky XX vfi nhQng nfim d i u the' phfit trien dua tren nhieu cd sd nhU lich sQ, ky XXI, mdi quan he chinh tri-ngoai giao vfin hda, dia-ehinh tri..., song theo ehung giQa Viflt Nam vfi Mianma da cd nhQng toi, trong nhiing cd sd dd, ca sd lich s^ giQ budc tifih trien quan trpng, trong boi canh vi tri trung tdm, quan trgng hdng ddu. hai nude cQng phfi'n dfi'u hdi nhfip tofin didn Mfii quan he truyfin thfl'ng vfi hQu nghi vfio ngdi nhfi ehung ASEAN. Bai vifit nay giQa Viet Nam vfi Mifi'rt Difln/Mianraa da nhfim tim hieu v^ moi quan hfl chinh tri- dupe eac lanh tu cua phong trfio giai phdng *PGS.TS. Khoa Lich sd - TrUdng Dai hpc Su pham Hfi Nfii " Khoa Lich sQ - Trudng Dai hpc Su ph?m Hfi Nfii
- 44 Rghito CQTI Ljch sQ. sfl 1.8013 dfin tfic hai nude dfit n^n mdng vfi vun d i p khflng? Nfi'u c6 thi theo dudng 161 nfior (6). cQng vdi thdi gian. Sau nfim 1945, Vifit Chu tjch Hfi Chf Minh dfi tra ldi r i n g "Bfi't Nam vfi Mianma dfi a i t c i n h bfin nhau cQ sQ lifin hpp hay dong minh nfio nhim trong cufic dfi'u tranh chtfng chu nghla thQc mi,ic dich lfim cho cfic nUdc giQp dd lin dfin, ung hfi l i n nhau trong nhQng nfim nhau vfi cfing t i c thfin thifin vdi nhau di thfing gian khd vi nfin dfic Ifip, tQ do cua b i o vfi dfic Ifip, hda binh vfi dfin chu dfiu Ifi mdi dfin tfic. Trong bQc difin gQi dng Aung td't ca" (7). Cd t h i coi dfiy lfi nguyfin tic/kim San, Phd Chu tich Chinh phu nudc Difih chl nam dfin dUdng cho Vidt Nam tfing Difin (3) ngfiy 27 thfing 1 nfim 1947, Chu cudng sQ dofin kfi't vdi Mifi'n Difin trong cufic tjch Hd Chf Minh dfi vi^t: "ChQng tfli bfi't d i u tranh chfi'ng chu nghia thQc dfin cQ, sQc cim dfing vi nhQng tinh c i m cua ngfii tuy mdi nUdc cd mfit hofin canh ci^ thi, ke doi vdi dfin tfic Vifit Nam. Thay m^t dfin tfic thQ vfi phQdng thQc dfi'u tranh khfic nhau. vfi Chfnh phu Vi^t Nam, vfi rifing tfii, tfli Vfi cd lfi, theo chung tdi, quan dilm cua xin nhifit Ufit cam dn ngfii vfi nhQng vific Chu tjch Hfi Chf Minh vfi sQ dofin ke't giQa ngfii da lfim vfi se lfim d l giup cho si^ dfi'u cac dfin tpc chau A vl sU thjnh vUpng ehung tranh gifinh tu do eua nUde Vifit Nam. Tfii cdn rfi't cd f nghia soi dudng cho Vifit Nam xin gOi ngfii ldi chfio thfin i i " (4). hfii nhfip sfiu rdng vfi d i y du vfio ngfli nhfi chung ASEAN tQ sau nfim 1995. Ngfiy 4 thfing 1 nfim 1948, trong bQc dien gdi T^ng thong Lifln bang Mifin Difin, S Q ung hfi vfi dofin kfit vdi nhfin din Chu tieh Ho Chi Minh da vi^t: "Nhan Ngfiy Mifih Difin lfi quan dilm nhfi't qufin ciia Dfic Ifip eua Lien bang Mien Difin, thay mfit Chinh phu nUdc Vifit Nam Dfin chu Cflng Chinh phu vfi nhan dan Viet Nam vfi nhfin hda. Trong bQc difin gOi Ngfii Thu tUdng danh ca nhfin, tdi ban hsinb gQi Tong thong Thakm Nu vfio t h i n g 12 nfim 1949 nhfin ldi chfio nhiet liet vfi chuc mQng chan djp ky nidm Ngfiy Dflc Ifip cua Mi^n Difin, thfinh Mien Dien hoa binh va phon vinh Chu tich Ho Chf Minh khfing dinh: "... cua chung tdi. Nhfin dip nfiy, chQng tfii xin chiing tfli xin bfiy td long biet dn anh em bfiy td tinh cam bid't dn ve sQ ung hfi tinh Mifi'n Difin vfi sU dofin k^t hQu nghi vdi t h i n kien djnh ddi vdi cufic dfi'u tranh eua cufic dfi'u t r a n h cua chung tdi gifinh dfic l§p chung tdi" (5). dfin tfic. Chung tfli ki nifim Ngfiy Ddc Ifip Theo chQng tdi, vdi t i m nhin xa trong cua Mi^n Difin nhQ cua chinh chQng tfii vfi rdng cua minh, Chu tich Hd Chi Minh da k h i n g dinh quan hfi anh em giQa nhan dfin sdm cd chu trQdng tranh thu rfing rai sQ hai nudc chQng ta ngfiy cfing dUpc tfing ung hfi cua nhan dan tifl'n bfi tren thfl" gidi cudng vfi chfit che" (8). ndi chung vfi chfiu A ndi rieng trong cufic Mpt trong nhiJng b i l u hien sinh dpng dfi'u tranh vi nfin dfic Ifip, tit do cua dfin tflc cua tinh dofin k^t, hQu nghi cua nhfin dfin Vifit Nam. Quan dilm nfiy da dUpe Chu Vifit Nam vfi Mifi'n Difin lfi cfic chuyfi'n thfim tjch Hfi Chi Minh khfing dinh trong bfii tra vieng Ifin n h a u cua lanh dao cfi'p cao hai ldi phdng vfi'n cua nhfi bao A. Steele, phdng nudc. Trong bfii phfit b i l u ngfiy 29 thfing 11 vien Bao New York Herald Tribune nfim nfim 1954, chfio mQng Thu tQdng Miin 1949. Khi dupc hdi "Ve" nguyfln tic, Ci;i cfl Difln U Nu thfim chinh thQc nUdc ta, Chu tan thfinh f kien thfinh Ifip kbfli hen hipp tjch Ho Chf Mmh da bfiy td sU p h i n khdi hay dong minh giQa cfic nUdc chfiu A cua nhan dfin Vifit Nam, Ngudi ndi: 'Tfii
- Tim hieu mfli quan h& ehinh hi... rfi't vui mQng thay mfit nhan dfin Vifit Nam trong bfii phfit bilu ngfiy 4 t h i n g 2 nfim vfi Chfnh phu nQde Vifit Nam Dfin chu 1958^.t^i san bay Gia Lfim: "Mi?c dich cua Cfing hda hoan nghfinh Thu tudng vfi bfi chung tfli lfi t h i t chfit hOn tinh hQu nghj Thu tudng, hoan nghdnh cfic vi giup vific giQa nude Vifit Nam, An Dfi vfi Mid'n Difin, cua Thu tudng. Mfit t h i n g trUdc day, chung dfing thdi d l tfing cUdng tinh dofin kfit giQa tfli dupc ddn tiep Thu tUdng Neru, lanh ty cfic dfin tfic A-Phi, do dd them iQc lUpng giQ An Dfi. Hfim nay chQng toi dUpe ddn tifi'p gin hda binh th^gidi" (11). Thu tudng, lanh tu Mifl'n Difin. ChQng tdi TQ ngfiy 14 thfing 2 dfi'n ngfiy 17 t h i n g 2 liy lfim vinh hanh hai vi lanh tu cua hai nfim 1958, Chu tich Hfi Chf Minh da d i n nUde anh em l i n lUpt dfi'n t h i m Vifit Nam d i u dofin dai bilu cfi'p eao nUdc Vi^t Nam chung tdi. Dieu dd cd mfit y nghia lich sQ Dfin chu Cdng hfla thfim chfnh thQe Lien r i t quan trpng: nd chQng to tinh hQu nghi bang Mifi'n Difin. S Q ddn tifi'p trpng thi mfi giQa cfic dfin tflc chQng ta ngfiy cfing thfin Chinh phu vfi nhfin dan Mifi'n Difin dfinh mftt vfi iQc lupng hda binh Dfing Nam A cho dofin da vun d i p them tinh hQu nghi ngfiy cfing phat triin vfi cung cfi". Trong giQa hai dfin tde. Trong cudc hpp bao tai nhQng ngay khfing ehie'n gian kho d l gifinh thu dd Rfingun, Chu tich Ho Chi Minh da dfic Ifip, ti^ do, nhfin dfin Vifit Nam dQpc khang dinh: "Hai nQde Viet Nam vfi Mifi'n nhan dfin Difin Difin thfit thfi dfing tinh vfi Difln dfiu lfi nhQng nQde d chfiu A cd nhiiu ung hp. ChQng tfii muon nhan dip nfiy td ldi diem gio'ng nhau, gfin nhau vfi* vfin hda, cam ta Chinh phu vfi nhfin dfin nude ban... phong tuc tfip qufin, cung nhQ ve dia ly khi Ve v i n de qufi'c te", nhan dfin va Chinh phu hfiu, tfii nguyfin. Hai nQde chQng ta da trai Vifit Nam Dan chu Cong hda hofin toan tfin qua efie cupc d i u tranh gian khfi chflng thfinh 5 nguyfin tfic ldn do ba Chinh phu thUe dan, gianh Ifi'y dflc Ifip dfin tflc. Chinh Trung Hoa, An Dp vfi Dieh Difin da tuyen phu vfi nhfin dfin Mifiii Difin da ung hfi tieh hi. ChQng tfii nhfin r i n g do lfi phUdng phap cQc nhan dan nQde chQng tfii trong IQc chic chin n h i t de giQ gin hda binh chau A khfing chifl'n vfi da cung vdi An Dfl vfi nhi^u vfi hda binh thfl' gidi"(9). nQde A - Phi khfic ddng gdp mflt p h i n quan trpng vfio viflc Ifip lai hda binh d Viet Nam. Trong bQc difln mQng Tong tho'ng Mifi'n Ngfiy nay hai nudc chung ta da ddc Ifip, gan Dien U Vin Mdn ngfiy 17 t h i n g 3 nfim bd bing tinh t h i n Bfingdung, bing mdi 1957, nhan dip dng nhfim chQc Tong tho'ng tinh dofin ket giQa cac dfin tfic A - Phi, hai Lien bang Mi6i Difin, Chu tich Hd Chi dfin tdc Vifit Nam vfi Mifi'n Difln dfiu mong Minh da k h i n g dinh "... Tfii tin chfic r i n g mufi'n cd mfit nfin hda binh lau dfii de xfiy tinh hQu nghi san cd giQa hai nUde Viflt dQng mfit cuflc ddi tu do, ft'm no, de kid'n Nam vd Mii'n Biin se ngdy cdng phdt trien" thie't xQ sd gifiu m^nh" (12). Cung nhfin dip (10). nfiy, vfio ngfi^ 17 t h i n g 2 nfim 1958, De bay td sQ cam dn eua nhfin dfin Viflt TrQdng Dai hpc Td'ng hpp Rfingun Nam ddi vdi sU ung hd cua nhfin dfin An Dfi (Mianma) da trao tfing bing Tifin si Lufit vfi Mifin Difln trong cufic d i u tranh giai hpe danh dQ cho Chu tich Ho Chi Minh. phflng dan tdc, Chu tieh Hfi Chi Minh da d i n d i u dofin dai bieu cfi'p cao Viflt Nam Trong Tuyen bd" ehung cua Chu tich thfim hai nUdc anh em. Muc dich cua nUdc Viflt Nam Dan chu Cdng hda Hd Chi chuyfi^n di da dupc Bfic ndi rd eho dong bao Minh va Thu tUdng Lifin bang Mifi'n Difln U
- Rghiin cQu lich siJr. a01.2013 Nu t?Li Rfingun ngfiy 17 thfing 2 nfim 1958 hfi Tdng lanh sQ ldn quan hfi ngoai giao cfip da nfiu ro: "Chu tich vfi Thu tUdng tin D^i sQ (16). Dfiy thQc sQ lfi mfit bUdc ngofic tudng sfiu sic r i n g trong tinh hinh qufi'c t^ trong mfii quan hfi giQa hai quoc gia Dflng nghiflm trpng nhu thff, hda binh chi ed t h i Nam A cd nhilu ndt tUdng dfing vfi vfin hoa giQ gin dQpc trfln cd sd nfim nguyfln t i c v i t r u y i n thfl'ng ljch sQ. Chfnh quyin chung so'ng hda binh. Vific fip dyng nhQng Mianma da cd budc di chu ddng tfing cUdng nguyfln t i c nfiy trong quan hfi giQa cfic quan hfi vdi Vifit Nam thdng qua vific nQde sd gdp p h i n trQ bd ldng nghi ky vfi sp nhanh chdng ddng cita Tong Lanh sU quan sfit lfi nguon gfi'c cua tinh hinh qudc tfi^ cfing cua Chfnh quyin Sfii Gdn tai Yangon (17) t h i n g hien nay, vfi sfl tao nfln mpt b i u vfi sdm cQ Dai sQ thudng tru tai Ha Nfii. khflng khf thufin Ipi, ed sQ tin cfiy l i n nhau Thu tQdng Mianma Ne Win keu gpi cfing vfi ed thifin chf d l cfic nUde cd t h i giai quy^t dfing qufi'c tS' giQp dd Vifit Nam hfin gin vfit hda binh mpi vfi'n dfi qufl'c tfi^ ldn dang uy thUdng chifl'n tranh. Trong giai doan diy hifl'p hda binh thfl' gidi vfi can trd sU hpp tfic khd k h i n nfiy cua Vifit Nam, Chfnh phu vfi qud'c te, k l ca vfi'n dfi giam trQ qufin bj" nhfin dfin Minama tifi'p tyc dfinh cho Vifit (13). Trong ban Tuydn bd*chung, Mi^n Difin Nam sU giQp dd chfin tinh (18). cung da ung hfi vide thi hfinh Hifip djnh Nhfin xdt vfi cd sd lich sQ cua moi quan Gidnevo ve Ddng DUdng, ung hd viflc thong h§ chfnh tri-ngoai giao giQa Viflt Nam vfi nhfi't Viet Nam theo Hiep dinh Gidnevd Mianma, dfit trong tong t h i khu vUc Dfing (14). Nam A, cd nhfi nghifln cQu da cho ring "... Trong cufic khfing chi^n chd'ng MJ cua ve mfit lich sQ, cac nQde Dflng Nam A c6 nhfin dfin Vifit Nam, tuy Chfnh phu mfli quan hfl "dfiy md de mfi" tQ thdi/nin Mianma giQ l i p trUdng trung l i p song v i n vfin hda Hda Binh nen vdn hoa cudi ra tuyen bfl^ hai l i n phan dfii de* qud'c Ml (Hoabinhian pebble Culture), tdi giao lUu ndm bom d mien Bac vfi rai ehfi't dfic hda vfin hda thdi cudng quflc PhQ Nam vfi tdi hpc d mien Nam Vi$t Nam. Nhfin dfin canh ngfi gio'ng nhau thdi chu nghla thiic Mianma nhifit tinh ung hfi cufic dfi'u tranh dan. V I mfit lich sQ, sU tUdng ddng, gin chinh nghia cua nhan dfin Vipt Nam. Bfio gui, quan he gfin kfi't, nhfi't lfi tQ thdi Hidn chi Mianma da dUa tin vfi binh lufin cd Ipi dai (tQ nfim 1945 dfi^n nay) trong khu vi^c, cho cufic dfi'u tranh vi nfln ddc lip, tQ do da trd thfinh thQe t ^ h i e n nhien" (19). cua dan tdc Viet Nam, ddi MJ nit qufin vfi Sy tiiOng dong vi vdn hoa cung lfi mfit cd thfinh Ifip chinh phu hda hpp dfin tflc (15). sd giQp cho mfli quan hfi hQu nghi vfi Truyfin thfl'ng hdp t i e , hQu nghj vfi truyin tho'ng giQa Vifit Nam vfi Mien Difin tUdng trp l i n nhau trong cufic dfi'u tranh vi ed dilu kifin phfit t r i i n cQng vdi thdi gian. nfin dpc Ifip, tu do cua m6i dfin tpc mfi Chu Trong suot chilu dfii phfit t r i i n cua minh, tich Hfi Chf Minh vfi cic lanh tu Mifi'n mdi quflc gia d i u mang nhiing ndt dfic Difin/ Mianma dfit nen mdng, tiep tyc dUpc trUng cua n i n vfin minh ndng nghifip trfing vun d i p vfi tfing cUdng trong nhQng nfim lua nudc. CQng sinh sd'ng trfln mfit khu vUc tifi'p theo. Ngay sau khi Vifit Nam hofin dia 1^, cu dan hai nUdc da sdm sfing tao nen thfinh cudc dfi'u tranh tho'ng nhfi't dfi't nUdc, mpt n i n vfin hda ban dia cd cpi nguon ngfiy 28 thfing 5 nfim 1975, Viet Nam vfi chung tQ thdi t i i n sQ vfi sd sQ trUdc khi tilp Mianma da nfing cfi'p moi quan hfi tQ quan xuc vdi vfin hda Trung Hoa vfi An Dp. Theo
- Tim hieu mfli quan he chlnh trt... 47 mflt sd' nhfi nghien cQu, cU dfin Vifit Nam, (ASEAN) tQ sau nfim 1991 den nay da tao Mianma ndi riflng vfi Dflng Nam A ndi ra cd hfii phat triin mdi cho ca Vifit Nam vfi chung d i u cd chung mdt n i n tang vfin hda Mianma trong ngfii nhfi chung ASEAN, Nam A, Ifi'y san xufi't ndng nghifip IQa nUdc dfing thdi cung t^o ra nhilu thfich thQc dfii lfim phUdng thQc boat dfing kinh te* lfi vdi hai nQde trong qufi trinh hdi nhfip vfi chinh (20). NhQng ndt tQdng dfing trong phfit triin. canh tfic vdi hfi thfl'ng thuy Ipi, nhQng 2. Nhiing thdnh tUu ChU yiu cda mdi truydn t h i n thoai, ll hfii, phong tyc tfip quan hi chinh tri-ngoai giao giQa Viit quan, fim nh^c, nghfi thufit,... cua cU dfin Nam vd Mianma tit ndm 1975 den nay ndng nghifip trong IQa nUdc dfi giup ngUdi dan hai nUdc dfi hiiu, c6 sy dfing cam vfi Trong hdn 35 nfim qua, mfic dQ hofin quy trpng l i n nhau. canh ljch sQ cua m5i nQde cd nhieu bie^n Bfin c^nh nhQng ed sd trfln, nhgn tidia- dpng ldn, song mfli quan hfl giQa Vifit Nam chink tri cung lfi mfit cd sd quan trpng gin vfi Mien Dien v i n khfing ngQng cung cfi* vfi k^t mfii quan hfi Vifit Nam vfi Mianma phfit triin trfin nhilu linh vQc. Sy ung hp trong nhQng nfim cufli t h i ky XX-diu t h i l i n nhau mfit each nhdt qudn vd kiin dinh ky XXI. Do ca Viet Nam vfi Mianma dfiu v l mfit ehinh tri - ngoai giao da trd thfinh n i m d Dfing Nam A - khu vQc ciu noi giQa chd dQa, n i n tang cho viee tfing cUdng sQ hai khu vQc quan trpng khfic cua chau A lfi hpp t i e tren nhilu linh vQc khac nhQ kinh Dfing Bfic A vfi Nam A nen ngay tQ r i t t l , vfin hoa, gifio due, an ninh vfi quflc sdm, ca hai nudc da sdm chju anh hudng phdng. cua nhQng n i n van minh ldn nhU Trung TQ nfim 1975 d i n nay, viflc lanh dao cfi'p Hoa vfi An DQ trong qufi trinh phat triin cao hai nQde duy trt thudng xuyflh cfic cua mdi dfin tfic. Thdi Cfin d^i, Dflng Nam chuyin viing thfim l i n nhau da cho thfiy A cung lfi khu vUc tranh gifinh anh hudng sy g i n bd eua mfli quan hfl ehinh tri-ngoai manh me cua cfic cUdng quflc thUe dan giao giQa Vifit Nam vfi Mianma, dfic biet hfing d i u nhu Bo Dao Nha, Tfiy Ban Nha, trong bfli canh ca hai nUdc tQng phai gfinh Ha Lan, Anh, Phfip vfi My. TQ sau Chifl'n chiu sQ bao vfiy, cfi'm vfin cua Mi trong mdt tranh thfl* gidi thQ Hai, Ddng Nam A eung thdi gian kha dfii. Cu t h i , ve phia Vifit la ndi chju sU tac ddng khfi manh me cua Nam, cd cac chuyen thfim Mianma cua Thu cudc Chien tranh lanh. Trong nhQng nfim tQdng Vo Vfin Kifit (thfing 5 nfim 1994, cudi t h i ky XX - d i u t h ^ ky XX, trong bfii Ting bi thQ D 5 MQdi (thing 5 nfim 1997), canh chfiu A - Thfii Binh DUdng trd thfinh Thu tQdng Phan Vfin Khai (thfing 5 nfim diu tfiu cua n i n kinh te" thfi" gidi, vdi sy troi 2000), ba l i n thfim Mianma cua Thu tUdng dfiy cua Trung Qud'c vfi An Dfi thi sU Nguyin Tfi'n Dung (thfing 8 nfim 2007, chuyen hUdng chifl'n lUdc vfi nhilu sU quan thfing 4 nfim 2010 vfi thang 12 nfim 2011), tam hdn dfii vdi khu vyc nfiy cua cfic cudng Chu tich nude TrUdng T i n Sang (thfing 11 qudc hfing d i u thfi^ gidi nhU My, Nga cung nfim 2012). Ve phfa Mianma, k l tQ khi hai nhu sy bien dflng cua trfit ty khu vyc da nQde thie't Ifip quan hfi ngoai giao cfi'p Dai dfit ra khfing ft thfich thQe doi vdi eac qufl'c sQ, nhieu nhfi lanh dao cfi'p cao cua gia Ddng Nam A, trong dd cd ca Vifit Nam Mianma da sang thfim Viflt Nam nhQ: Thu vfi Mianma. Sy phfit triin manh me -cua tudng Than Shwe thfim chfnh thQc Viflt Hifip hpi cac qufl'c gia Dfing Nam A Nam (thing 3 nfim 1995), ThShg tQdng
- 4S Rghjgn cQu Lich sQ. s61.2013 Than Shwe, Chu tjch Hfii d i n g Khfli phyc cam dn Ifip trudng cua Vifit Nam ung hfi Lufit phfip vfi Trfit ty Nhfi nudc (SLORC) Mianma gia nhfip Hifip hdi cac qufi'c gia da tham dy Hfli nghj cfi'p cao ASEAN l i n Dflng Nam A (ASEAN)" (22). Cdn Ting bf VI (thing 12 nfim 1998), thfim chinh thQc thu Dd Mudi, sau khi hoan nghenh nhQng Vifit Nam (thfing 3 nfim 2003); Thu tUdng thfinh tyu quan trpng cua nhfin dan Khin Nyunt (thfing 8 nfim 2004), Thu Mianma, dudi sU lanh dao cua SLORC, tudng Soe Win (thfing 4 nfim 2005); Thu trong vific thQc hifin chinh saeh dofin kit, tudng Thein Sein (thfing 11 nftm 2007), hofi giai dfin tfic. I n djnh, khfli phyc vfi chuyin thfim Vifit Nam l i n d i u tifln vdi tU phfit t r i i n dfi't nUdc, thUe hifin chinh sfich cfich lfi Td'ng thfl'ng Cfing hofi Lifln bang dfii ngo^i dfic Ifip, tich eye, md rpng, tranh Mianma cua Td'ng tho'ng Thein Sein (thing thu hpp t i c qufic t l , trong dd cd coi trpng 3 nfim 2012). Cfic chuyin viing thfim cSTp phfit t r i i n quan hfi hQu nghi vfi hpp tfic cao l i n nhau mdt each thUdng xuyen cua nhilu mfit vdi Vifit Nam, sfin sfing chia s& lanh dao hai nUdc khdng chi gfip p h i n tfing kinh nghidm vdi Vi§t Nam, da chi ro: cUdng quan hfi hQu nghj truyin tho'ng mfi 'Trong nQa thfi' ky qua, n h i t lfi vfio thdi cdn tao cd sd d l thuc diy quan hfi kinh t l . dilm quan trpng cua lich sQ mdi nUdc; nhan dan hai nUdc da khflng ngQng ung hfi, Minh chQng eho sQ nfing fi'm cua moi giQp dd l i n nhau trong cfing cupc dfi'u tranh quan hp chfnh tri-ngoai giao giQa Viflt Nam gifinh dfic Ifip vfi xfiy dyng dfi't nUdc. Nhfin vfi Mianma trong thfip nien cuoi cQng cua dan Vifit Nam ludn ghi nhd sQ ung hfi nhifit t h i ki XX dupc t h i hifin khfi rd, thfing qua tinh vfi giup dd qui bau dd cua nhfin dfin cac chuyin thfim viing l i n nhau cua lanh Mianma" (23). dao cfi'p eao hai nUde. Mfit trong nhQng chuyen di dd la chuyin thfim hQu nghi TQ ngfiy 12 dl'n ngfiy 15 t h i n g 5 nfim chinh thQc Lien bang Mianma eua Tong bi 2000, Thu tQdng Chinh phu Vifit Nam thQ Do MQdi b i t d i u tQ ngfiy 22 t h i n g 5 Phan Vfin Khai da thyc hien chuyen thfim nfim 1997, Trong cudc hpi dfim chinh thQc hQu nghi chinh thQc l i n d i u tien tdi Lien dien ra chifl'u ngfiy 22 thfing 5 vdi Tfl'ng bf bang Mianma theo ldi mdi cua Thu tQdng, thu Dd Mudi, Tho'ng tudng Than Shwe, Thd'ng tQdng Than Shwe. Tai l l ddn chinh Chu tich Hfli dong Khfli phyc Lufit phfip vfi thQc Thu tudng P h a n Vfin Khai, Thu tUdng Trfit tu Nhfi nudc (SLORC), Thu tUdng Than Shwe cho r i n g , day la mdt sU kifln Chinh phu Mianma da k h i n g dinh: "dUdi quan trpng khong chi danh dfiu budc phat sy lanh dao cua SLORC trong vide thUc triin mdi trong quan he hQu nghi truyin hifin myc tidu on dinh dfi't nUdc, dofin k i t thd'ng vfi hpp t i e nhilu mfit giQa Vi|t Nam dan tde, xfiy dyng xa hfii fi'm no, hanh phue. va Mianma mfi cdn rfi't cd y nghaa trong bfi Ve mfit nfiy, nhQng bfii hpc kinh nghipm canh hai nUdc c h u i n hi ky nidm 25 nfim cua Vifit Nam lfi rfi't b l fch dfli vdi Mianma" thifl't Ifip quan hfi ngoai giao (28/5/1975- (21). Chu tjch Than Shwe edn cho ring: "... 28/5/2000). Ve phia minh, Thu tQdng Phan cung nhu Viflt Nam, Mianma ehu trUdng Vfin Khai k h i n g dinh chinh sach dfli ngo^i xfiy dyng quan he hQu nghi vdi tfi't ca cac trudc sau nhu mot cua Vifit Nam lfi Uu tifin nQde, nhfi't lfi nhQng nudc lang giing, cac phfit trien quan hfi hQu nghj vfi hpp tic nUde trong khu vQc, khdng can thiflp vfio nhifl'u mfit vdi Mianma, ngUdi ban Ifing cflng vific nfii bfi cua cac nUdc khfic, hpp tfic gifl'ng g i n gui eua Vifit Nam da tQng gin b6 cQng nhau phat trien da't nUdc. Chu tich vdi Viflt Nam trong qua trinh dfi'u tranh
- Hm hieu mfii quan he chinh tn.. 49 gianh dpc Ifip dan tpc vfi hpp tfic chfit che hdn nQa d l vUpt qua nhQng thich thQc vdi Viet Nam vi sQ phat triin cua mdi nUdc dang dfit ra hifin nay" (26). cung nhu trong cufic dfi'u tranh chong sQ fip Nfim 2005 lfi nfim hai nQde ky nidm 30 dfit vfi can thifip cua bfin ngoai (24). Dfing nfim t h i i t Ifip quan hfl ngosti giao nen thdi, hai Thu tUdng da nhfi't tri ring, hai chuyin thfim chinh thQc Vi§t Nam cua nUdc cin tfing eUdng phdi hdp chfit che vdi Trung tudng Soe Win, Thu tUdng Lifln nhau trong cae hoat dpng ddi ngoai n h i m bang Mianma theo ldi mdi cua Thu tUdng cung CO doan k i t va thuc dfiy hpp tac eua Phan Vfin Khai cd f nghia quan trpng. Bfit cfic nude ASEAN, thyc hifin tot ChUdng d i u tQ thfing 8 nfim 2005, Bfi Ngogi giao trinh hanh ddng Ha Ndi vfi cfic vfin kifin ky hai nQde da tiin hfinh tham khao chfnh tri k i t tai Hdi nghi cfi'p cao chinh thQc ASEAN h i n g nfim d cfi'p ThQ trQdng (27). l i n thQ 6, ciing nhU cfic vfi'n d l lien quan din vific thyc hifln cfic dy fin phfit triin Diu nftm 2006, Dai sQ Lifln bang Hfinh lang Dfing - Tiy vfi Tieu vQng sdng Mianma tai Hfi Ndi da cd bud'i tra ldi phdng Mficfing. Khfing chi ed vfiy, hai Thu tQdng v i n bao Qufic t l . Khi tra ldi cfiu hdi cua edn eho rang sQ phoi hdp thudng xuyen phdng vien v l vific dfinh gia sU hpp tfic Viet giQa Viflt Nam va Mianma khflng nhQng Nam - Mianma k l tQ khi dng dam nhiflm phue vu cho ldi fch cua hai nudc mfi cdn lfi chQc vu Dai sQ Lien bang Mianma tai Viet mpt nhfin to' tich cue dfii vdi sU dofin ket vfi Nam tQ thfing 11 nfim 2003, dng U Tin hpp t i e ASEAN, nhfim nfing cao vi the cua Latt eho ring: "Quan hfl hQu nghi truyin ASEAN (25). tho'ng vfi hpp t i e tdt dep giQa hai nUde da dupc tfing cudng manh me trong nhQng Ke tQ khi hai nUdc trd thfinh thfinh vien nam gan dfiy, dfic biet trong linh vUc chinh cua ASEAN (Viet Nam nam 1995 va tri va kinh tl. Hai nUdc thUdng xuyfin trao Mianma nfim 1997), ben canh moi quan hfi dfi'i eac chuyin tham d cfic cfi'p dfi khac hpp t i e song phUdng lfi mii hdp tac da nhau, trong dd chuyen thfim Vifit Nam cua phUdng trong khudn kho ASEAN. Tuyfin bo' Thu tudng, Trung tudng Soe Win vfio thfing chung Viet Nam - Mianma ngfiy 8 thang 5 4 nftm 2005 la minh chQng sinh dfing cho nfim 2002 nhfin chuyin thfim chinh thQc quyet tam thue day toan difin moi quan he Lifin bang Mianma eua Chii tich nUdc Trin ndng fi'm vfi'n cd giQa hai nUde" (28). DQc LUdng theo ldi mdi cua Thfl'ng tUdng Than Shwe, Chu tich Hoi ddng hoa binh vfi TQ nam 2005 den nftm 2009, hai nUdc dfi Phfit trien Quoc gia Lifln bang Mianma tQ tiin hfinh 5 cupe tham khao chinh tri ngfiy 5 din ngay 8 t h i n g 5 nfim 2002 da thudng nifin giQa hai Bfl Ngoai giao (thfing khang dinh: "Hai ben nhfit tri sQ cin thiit 8 nam 2005 tai Yangon; t h i n g 8 nfim 2006 tang cudng hpp t i e giQa Viet Nam vfi tai Hfi Nfii; thfing 12 nfim 1997 tai Nay Pyi Mianma trong khudn khd' ASEAN cung Taw; t h i n g 8 nftm 2008 tai Ha Npi, t h i n g 9 nhu vdi cac khu vUc khfic nham cung co' nfim 2009 tgi Nay Pyi Taw). Tai cfic eupe hoa binh, an ninh va thinh vUpng trong tham khao, Viet Nam va Mianma thudng khu vQc va trfln t h i gidi. Hai bfin danh gia thdng bao cho nhau tinh hinh moi nudc, cao vai trd quan trpng cua ASEAN doi vdi trao doi y kiln v l nhQng hifin phap nhfim hoa binh, an ninh va phat trien d khu vQc thuc diy hpp t i c song phQdng, dfic biet la cung nhu tren the gidi va cho rfing cac nQde viec thuc hifln cae thda thufin cfi'p cao (29). ASEAN can tang cUdng doan ke't vfi hdp tac Ngoai cfic chuye'n thfim cua lanh dao cfi'p
- cao, Vifit Nam vfi Mianma edn trao dii ngn nhfin cua bao vfiy c i m vftn, Vifit Nam nhilu dofin cfi'p bfi trudng, chu nhifim cfic khdng ung hfi vific fip dyng bifin phfip nfiy vfin phdng cua Qufic hfii, Chfnh phu... vdi Mianma (31). nhfim gia tfing hpp tfic vfi trao doi kinh Chi hdn hai nfim sau chuyin thfim nghifim v l cfic vfi'n d& lifin quan mfi hai bfin Mianma l i n d i u tifin vdi vai trd lfi Thu cQng quan tfim (30). tudng Chfnh phu Vifit Nam, ngfiy 2 thing 4 nfim 2010, Thu tUdng Chfnh phu Vifit Nam Vifit Nam cd mfit vj tri quan trpng trong Nguyin T i n Dung da dSn d i u dofin dgi chfnh sfich dfii ngoai eua Mianma trong bilu cfi'p cao Vifit Nam thfim chfnh thflc nhQng nfim g i n day. Dilu nfiy t h i hifin d Mianma l i n thQ hai theo ldi mdi cua Thii vific cfic nhfi lanh dgo Mianma d cfi'p cao tQdng Then Sein. Chuyl'n thftm Mianma nhfi't da tiin hfinh viing thfim Vifit Nam l i n nfiy cua ngUdi dQng d i u Chfnh phu ngay sau khi nhfim chQc. Chuyin thftm Vifit Nam da cho t h i y ro sQ g i n bd trong Vifit Nam cua Thu tQdng Then Sein b i t quan hfi chfnh trj-ngogi giao giQa hai qudc d i u tQ ngfiy 9 thfing 11 nftm 2007 ngay sau gia Ddng Nam A lyc dja nfiy. Tai cudc hfii khi nhfim chQc Thu tUdng Lifln bang dfim, Thu tudng Nguyin T i n DQng khflng Mianma da cho thfi'y sQ g i n bd chfit cbfi chi nflu ro quan dilm cua Vifit Nam ung ho trong quan hfi chinh trj-ngogi giao giQa hai Mianma thUc hifin "Lfi trinh 7 bUdc vl dan nQde. Trong cudc hdi dfim vdi Thu tUdng chu hda", k h u y i n khich Mianma tilp tgc Then Sein, Thu tudng Nguyin Tfi'n Dung no lyc hdn d l to chQc tong tuyin cQ cflng da k h i n g djnh, Viflt Nam ung hd tiin trinh b i n g vfi tu do trong nfim 2010, vi Ipi fch hda giai vfi hda hpp dfin tfic cua Mianma cua nhfin dan Mianma, gdp p h i n vfio hoa vdi sQ tham gia tich cQc cua tfi't ca cac bdn binh, on dinh, hpp tfic, phfit triin cua khu lien quan, mong cac ben tilp tuc ddi thoai vUc mfi cdn khfing dinh Vifit Nam ludn coi de giai quyet sQ khac bifit. Dong thdi Thu trpng vfi mong mud'n khdng ngQng ph&t tudng Nguyin Tfi'n Dung eung mong mud'n triin mdi quan hfi hQu nghj truyin thing Chfnh phu Mianma hpp tfic chfit che vdi vfi hpp tfic nhie'u mfit vdi Mianma. Thu Lifln Hpp Quic vfi ASEAN trfln tinh t h i n tudng Nguyen Tfi'n Dung cung da dfinh gia xfiy dyng vfi ton trpng l i n nhau d l gdp eao quan hfl ehinh tri td't dpp giQa hai nU6c; phin thue diy tien trinh hda giai, hda hpp di nghj hai hfln tilp tyc tfing cUdng trao doi dan tdc phQ hpp vdi Ipi fch lau dfii cua cfic chuyin thfim cfi'p cao vfi cfic cfi'p vfi Mianma vfi khu vuc, vi hda binh, fl'n dinh t r i i n khai tfi't efic cd chl' hpp t i e nhU Uy vfi phat triin d Ddng Nam A vfi tren t h i ban Hon hpp vfi Tham khao Chinh tri gifla gidi. Trong boi canh Mianma ganh chiu sU hai Bfl Ngoai giao (32). Tgi cufic hfii dim, bao vfiy, cfi'm vfin chfit che eua Mi vfi hai Thu tudng da thao lufin eic bifin ph&p phUdng Tfiy, sy doan ke't va ung hfi mfit cy the n h i m md rfing vfi t i n g cUdng hdn cfich nhfi't quan mfi Vifit Nam dfinh eho nQa quan hfi hQu nghi vfi hpp tfic nhilu Mianma lfi rfi't cd y nghia. Cung nhfin dip mfit giQa hai nUde, n h i t lfi nhQng linh vdc nfiy, Thu tUdng Nguyin Tfi'n Dung da nhfi'n then c h i t nhu, ndng nghifip, trfing cfiy cflng manh Vifit Nam sfin sfing chia se kinh nghifip, thuy san, ngan hfing-tfii chfnh, nghipm trong phfit huy tinh t h i n dai dofin hfing khdng, vien thdng, d i u khf, khai k i t dan tdc, tfch cQc hfii n h i p de phyc vu khoing, san xufi't vfi cung cfi'p t h i i t bj difin, cfing cudc bao vfi, xfiy dQng vfi phfit triin san xufi't vfi Ifip rfip fl tfl, xfiy dUng vfi h(Jp dfi't nQde, dong thdi k h i n g dinh, tQng lfi
- Tim men asoi jjuaa ae efliaii irj... tfic thUdng mai-dau tU. Cd t h i thfi'y, mdi ba, ngfiy 21 t h i n g 12 nfim 2011 cua Thu quan hfl chfnh tri-ngoai giao tfi't d?p giQa tQdng Nguyen T i n Dung, theo ldi mdi cua Viflt Nam vfi Mianma trong thfip nien d i u Ting t h i n g Cfing hda Lien bang Mianma cua the ky XXI da dfit n i n mdng vQng chic Thein Sein, sau khi tham dy Hfii nghi cho quan h$ kinh t l , dfic bifit trong bfli Thupng dinh cie nUdc Tiiu vQng Mficfing canh hai nQde ngfiy cfing hfii nhfip sfiu vfio md rfing l i n thQ tU (GMS-4), Vifit Nam vfi Khu vyc mfiu dich ty do ASEAN (AFTA). Mianma da dat dUpc sQ ding thufin cao Nhan chuyin thfim Mianma l i n thQ hai, trong cfic vfi'n d l quan trpng eua khu vQc Thu tudng Nguyin TSin DQng da thflng bfio nhU: phfii hpp vfi hpp tfic vdi cfic lifln quan viec Chfnh phu Viet Nam quyit dinh thfinh trong vific sQ dung b i n vflng ngudn nUdc Ifip Hiep hdi cae nhfi d i u tQ Vifit Nam tgi sfing Mficfing; ung hfl viflc thUc hifin nghidm Mianma gfim cfic doanh nghifip ldn vfi cd uy tuc vfi diy du Tuyfln bd' vl cfich Qng xQ cua tfn cua Viflt Nam quan tam hpp tfic kinh cfic ben d biln Dfing (DOC); p h i n d i u cQng doanh vfi d i u tQ tgi Mianma. Hai Thu cfic nQde ASEAN vfi Trung Quoc sdm xfiy tudng da danh gia eao cie vftn kifin, thda dQng bd Quy t i c Qng xQ tai Biln Dfing thufin, hpp dong hpp tfic giQa cae Bp, ngfinh (COC) vi hda binh. I n djnh, an ninh, an va doanh nghiep hai nQde dQpc kf n h i n dip tofin hang hai d khu vQc. Ciing nhan dip nay. Thu tQdng Nguyen Tfi'n Dung vfi Thu nfiy, phia Mianma dfi cho r i n g Viet Nam lfi tudng Then Sein da n h i t trf thuc diy quan md hinh phat triin t i t mfi Mianma ed t h i hfi hpp tac tren cae linh v\ic khie nhQ y te, tham khao d l phfit triin, dfinh gia cao uy du lich, vftn hda, giao due, the thao, giao tin vfi vai trd cua Vi^t Nam trong khu vQc, thflng dQdng bd; dong thdi nhfi't tri xQc tien cam dn Vifit Nam da lufin ung hd Mianma dfim phfin, ky k i t them cie thda thufin hpp tai cac dien dan khu vUc vfi quoc te, nhfi't lfi tfic mdi, trong dd cd Hiep dinh miin thi vide Mianma dang cai Chu tich ASEAN thuc cho cflng dan mang hfi chilu p h i nfim 2014 (35). thdng cua bai nUde phQ hpp vdi Hi$p dinh Mdt dfi'u mdc quan trpng trong quan hfi ASEAN ve miin thi thQe cho cflng dfin chinh tri-ngogi giao Vi$t Nam - Mianma mang hp chilu pho thdng. Tuyfin hi chung trong nam 2012 chinh lfi chuyin thfim Vifit giQa Thu tUdng hai nUde ngay 02 thfing 4 Nam l i n d i u tien tren cUdng vi Ting thing nam 2010 ghi nhfin: "hai nUdc khdng chi Cfing hda Lien bang Mianma cua ngfii gia tftng hdp tfic trong 12 Unh vyc kinh t l , Thein Sein ngay 20 t h i n g 3 nfim 2012 theo ma cdn hpp t i e trong cfic linh vUc chinh tri, ldi mdi cua Chu tich nUde TrUdng Tfi'n doi ngogi, an ninh quo'c phdng, tgo cd sd Sang. Chuyin thfim Viet Nam l i n thQ hai phfip ly thufin ldi eho doanh nghifip hai eua Tong thd'ng Thein Sein dfi cho thfi'y sy nUde tang cudng cfic boat dfing thUdng mai coi trpng Vi^t Nam trong chfnh sfich dfli va d i u tu vfio mdi nQde" (33). Theo danh ngogi cua Mianma. Tai cufic hfii dfim chfnh gifi cua cfic nha Ngogi giao, chuyen thfim thQc, nguyen thu hai nQde da dgt sQ nhfi't chinh thQe Mianma t h i n g 4 nfim 2010 cua trf cao trong nhilu vfi'n d l quan trpng, Thu tQdng Viflt Nam Nguyen Tfi'n DQng quyit dinh chieu hUdng phfit triin cua dvtOc coi lfi "Biidc dot phd trong quan he hai quan he ehinh tri-ngogi giao giQa hai nUdc niidc Viet Nam-Mianma"(34). Cdn trong trong thdi gian tdi nhQ: duy tri cfic chuyin chuyin tham chinh thQc Mianma l i n thQ thfim va tilp xuc cfi'p cao; trao dd'i dofin cae
- 52 _D13 cfi'p; duy tri thudng xuydn efic cd c h l hpp Trong qufi trinh xac djnh chd dQng cua tfic hifin ed nhU tjy ban Hdn hpp v l hpp t i e minh trfln ban do chfnh trj t h i gidi, hoi song phUdng, t!ly ban Hon hpp v l thUdng nhfip vfi phfit t r i i n , ea Vifit Nam va mgi vfi Tham khao chfnh trj giQa hai Bfi Mianma cd n h i l u ndt tUdng ddng mfi chi'nh Ngoai giao; thQc diy hpp tfic trong cic linh chQng se tgo cd sd d l dy dofin rfing trong vQc kinh t l , an ninh, qufl'c phdng; phfi'n dfi'u nhQng nfim tdi, quan hfi chfnh tri-ngoai dua kim nggch thUdng mgi hai nUdc len giao giQa hai nUde se tiip tuc phdt triin len 500 trifiu dfi la Mi vfio nfim 2015 (36). m0t tdm cao mdi, bin chat hon, gan ket han Trong nhQng nfim cuoi t h i ki XX - d i u trong ngdi nhd chung ASEAN. Khi dUa ra t h i ki XXI, Vifit Nam vfi Mianma khflng chi dy dofin trfln, chung tfli dQa trdn nhQng ct) tfing cudng vfi diy mgnh cic hoat dfing hpp sd sau: t i e song phUdng mfi cdn hpp t i e chfit che Thit nhdt, ca Viet Nam vfi Mianma deu vdi nhau trong ASEAN vfi mfit so diln dfin gia nhap ASEAN mufin (Vifit Nam nam hpp tfic khu vyc khfic nhU hpp tfic Tiiu 1995, Mianma nfim 1997), cd xufi't phat vQng sdng Mecdng (GMS); Hpp tfic Viet dilm phfit t r i i n thlip vfi d i u td ro mong Nam - Campuchia - Lfto-Mianma (CLMV); muon bfli nhfip sau rfing vfio khu vQc va Hpp tfic Hfinh lang Dfing - Tay (EWEC). t h i gidi, nfln d l chia se cho nhau nhflng Tren cfic dien dan qufl'c t l vfi khu vQc, hai kinh nghifim hfii nhfip vfi thQc diy hdp tac nUdc lufln dfinh cho nhau sU ung hfl vfi phoi d nhQng Unh vUc mfi moi nUdc cd t h i manh. hpp thudng xuyen. Vifit Nam da ung bfi Thit hai, ca hai nUdc d i u tQng phai manh me Mianma gia nhfip ASEAN vfi gfinh chiu sQ bao vfiy, cfi'm vfin eua Mi nfin tham gia Di§n dan ASEM. Dang chu y la de cd sQ dong cam, chia se kinh nghidm nfim 2010, vdi cUdng vi Chu tich ASEAN, trong qua trinh xQ ly moi quan hfi vdi My - tren cac diln dan quoc te vfi khu vQc, Viet eudng qud'c hang dau t h i gidi vfi Lien minh Nam da ung hfi nhfi't quan vfi mgnh me chau Au. Vifit Nam da trd thfinh eiu n ^ de Mianma trong viec giai quye't eac vfi'n d l Mianma cai thifin quan hfi vdi Lien minh nfii bp cua minh, khdng cd sQ can thiep eua chau Au nha't lfi khi Viflt Nam dam nhiem ben ngofii, nhfi't la cupe tong tuyen cQ ngfiy chQc Chu tich ASEAN nfim 2010, nUdc chu 7 thfing 11 nfim 2010 cua Mianma. Nhd sQ nhfi cua eupe gfip thUdng dinh A-Au ung hp va vfin dpng tich cyc cua Viet Nam, (ASEM). Vipt Nam "lfi mot trong s l i t nUdc ngfiy 18 t h i n g 11 nam 2010, efic thfinh vifln trUdc sau nhU mpt kifln tri chinh sach ung ASEAN da nhanh ehdng thdng qua "Tuyen hp Mianma bao vfi dflc Ifip, chu quyin, toan bd'cua ASEAN ve cugc bdu eve ngdy 7 thdng vpn Ifinh t h i , hda hpp dfin tfic; khflng tan 11 ndm 201ff' cua Mianma do Vipt Nam dU thfinh chinh sfich bao vay, cfi'm vfin, trQng thao "vdi ngi dung kOp tinh hop ly" (37). phat kinh t l vdi Mianma" (38). Tuyen bo nfiy cua ASEAN da giup eho Mianma tranh thu dupe sQ ung hfl rdng rai Thit ba, n l u so sanh vdi moi quan h§ cua cdng dong qud'c te dfli vdi cuflc b i u cQ ehinh tri - ngoai giao giQa Viet Nam va lich sQ ngay 7 t h i n g 11 nfim 2010. Thai Lan- mpt nUdc Dfing Nam a luc dia khac, cd nhQng diem tUdng dfing vdi 3. Trien vgng cua mdi quan he chinh Mianma (39), chung ta thfi^y mfli quan hfi tri ngoai giao giiia Viet Nam vd chinh tri-ngoai giao giQa Viet Nam va Mianma Mianma cd nhieu diem khac biet, mfi chinh
- Tim hieu mfli qunn he chinh hi... 53 ehung se dinh hudng cho sQ phat triin cua do'i mdi cua Viet Nam, ung hfi Viet Nam gia quan hd giQa Viet Nam va Mianma trong nhfip To chQe ThUdng mgi T h i gidi (WTO), tUdng lai. Neu nhU quan hfi ehinh tri-ngogi cQng cfic nQde chfiu A khac ung hfl Vidt giao giQa Vifit Nam vdi Thfii Lan cd nhQng Nam lfi Qng cQ vifln duy nhfi't dgi difin chfiu "nit t r i m " trong thfip nien 60-70 cua the ki lyc Qng cQ chQe uy vien khdng thudng trye XX, khi Thai Lan lfi dong minh thfin cfin tgi Hfli dong Bao an Lifin Hdp Quoc nhiem cua Mi trong cufic chiin tranh Vi^t Nam, ki 2008-2009. DiS'u dfing ndi lfi 'Trong cfic thi quan hfi ehinh trj-ngogi giao Vi$t Nam- budi ddn tiep, hfii dfim vdi Iftnh dao cfi'p cao Mianma lfi mdi quan hfi truyen thing, phfit Viet Nam, lanh dao cfi'p cao Mianma ludn trien theo hQdng di Ifin, dUpc cung cIcQng khfing dinh "Vi^t Nam lfi bgn bd than thiit, vdi thdi gian. Theo Dgi SQ Quan Viflt Nam tin cfiy eua Mianma", "giQa hai nUdc ehi cd tgi Cpng hda Lien bang Mianma, "trong cfic tinh hQu nghi vfi hdp tac, khdng ton tai bfi't cupc hpp cua uy ban hon hpp hai nUdc; cQ vudng mfic gi" "Mianma kham phyc tinh tham khao chinh tri giQa hai bfi Ngogi giao; t h i n ba't khufi't cua Vifit Nam trong diu cac cuflc hfii thao giQa quan chQc va doanh tranh cho'ng ngoai xfim vfi tinh t h i n cin cQ nghidp hai nudc, phia Mianma thudng sang tgo trong lao ddng xay dyng dfi't nhfi'n mgnh giQa hai nudc cd bon dilm nUdc", "Mianma hpc tfip dUpe nhiflV kinh tUdng dong hiem cd trong cac nUdc Ddng nghiflm phat triin kinh t l cua Vi$t Nam Nam A: a, Hai nUde deu hi de qufl'c, thUc nhfi't la trong linh vQc ndng nghidp,..." (41). dan phUdng Tfiy dfl hfi hdn rapt the ki, deu Chi'nh sach eua Mianma doi vdi Viflt Nam dfi'u tranh gian kho vi dpc Ifip dfin tfic bfing nfim trong chinh sach dfii ngogi cua chfnh sQc manh cua dan tpc minh; b, Hai Mianma. Cd the thfi'y chu trUdng coi trpng nUde deu trai qua nhilu nfim hi bao vfiy va phat trien mfi'i quan he hQu nghi va lau cfi'ra vfin tQ bfin ngofii nhUng vfin giQ dUpe ddi giQa nhan dan hai nUde, tang cUdng dfic Ifip ty ehu. Viet Nara da vQpt qua khd quan he hdp tac tren nhieu linh vUc vdi khfin nfiy, Mianma dang tQng budc vUdt Vifit Nam dUa tren cd sd nam nguyen tfic qua; e, Hai nude deu cd ne'n vfin hda lua cung ton tai hda binh, tfin trpng dflc Ifip, nude phong phu, dgo Phfit lfi ton giao ehu quyen, khong can thiep vfio cdng viec chinh. Nhfin dfin hai nQde de'u rfi't quy npi bd cua nhau, binh dfing, ddi bfin cQng cd trpng dflc Ifip tu do, cin eu lao dpng vfi dflV ldi cua phia Mianma lfi kha tUdng dong vdi cd phong tyc fin "trfiu cau" mang dfim ban dudng loi doi ngoai cua Viet Nam, khi sic dan tfic; d, Hai nudc khflng ton tai bfi't chung ta day mgnh cdng cupc do'i mdi dfi't ky xung dflt nfio ve bifln gidi, lanh tho, hie'n nUdc va hpi nhfip qufl'c te Theo danh gia dao, an ninh qud'c phdng vfi an ninh kinh cua gidi ehuyen mdn 'Thflng qua sQ ung hd tl" (40). cua Viet Nam, Mianma gia tfing dQdc vi the trong ASEAN, tranh thu sQ hieu bie't, VI phia Mianma, ke tQ khi hai nQde thong cam vfi ung hfi cua ban be qufi'c te de thie't Ifip quan hfl ngoai giao, Chfnh phu tQng budc hdi nhfip vdi t h i gidi" (42). Mianma lufln t h i hifln quan diem nhfi't quan khi ung hfi Viet Nam khdng chi trong nhQng nftm t h i n g dfi'u tranh gian khd vi sU Ke tQ khi Viet Nam va Mianma nang nghiflp dfic Ifip, ty do cua dan tfic mfi ca cap quan he tQ Tfl'ng Lanh sy len quan hfl trong sU nghifip xay dUng dfi't nUdc. Chinh ngoai giao ca'p Dai sQ nfim 1975 den nay, phu Mianma da ung hfi mgnh me cong cupe mo'i quan he chinh tri-ngoai giao giQa hai
- Hghian cQu Lfch siSr. sfl 1.2013 nude da dupe tfing cUdng vfi cung cfl" so vdi nhfin dfin hai nUdc trong sQ nghifip xay giai doan trudc dd, trong bfii canh ca hai dyng vfi phfit t r i i n dfi't nQde. Sy tfi't dep d i u nd lyc hfii nhfip vfio ngfii nhfi chung trong quan hfi chinh trj-ngogi giao da, dang ASEAN. Trong qufi trinh hfii nhfip khu vyc vfi se tgo d i l u kifin thufin Ipi khfing chi cho vfi quic t l , chfnh sfich cua Vi§t Nam dfii vdi sQ phfit t r i i n cua q u a n hfi kinh t l (43) mi Mianma vfi Mianma dfii vdi Vifit Nam d i u cdn ca trong nhQng linh vyc quan trpng n i m trong chfnh sfich chung cua mdi nUdc khfic n h u hpp tfic quan sy, a n ninh, hdp tic dfii vdi khu vyc Dfing Nam A. T r u y i n t h i n g gifio dye, vfin hda, t h i thao vfi du lich... hQu nghj Ifiu ddi giQa Vifit Nam vfi Mfit ky nguydn p h i t t r i i n mdi mang dim Mianma trong sQ nghifip dfi'u t r a n h giai dafu fi'n cua thdi dai vfi cua khu vyc dang phdng dfin tfic se lfi ehfi't xuc tfic, gfin k i t dupc md ra trong ljch sQ cua mSi dan tflc. CHU THfCH (1). Ng&y 18 thang 9 n6m 1988, Hi^i ding khdi Nam t ^ C^ng lifla Li§n bang Mianma, Dai gljl Chu phue Hiin phdp vd trdt tylNhd ntldc (SLORC) dil^c Cong Phiing (chu bifin), Mianma Lich ait vd Hien tai. th&nh l&p v4 doi ten nUdc \k Li§n bang Mien Di|n, Nxb. Chfnh trj Qufic gia - Su thfit, Hfi Noi, 2011, tr. Tfl ngay 18 t h i n g 6 nam 1989, chfnh thUc mang 12, 27, 414 vfi tong h ^ tU Bao Nhdn Ddn ngfiy 2 ten Mianma (Din theo, Mai Ly Quang, 250 quic thfing 4 nam 2010. gia vd viing ldnh tho trin thi gidi, Nxb. T h i gridi. (3). Ve tfin gpi Diin Diin, Ban bien t^p Ho Chi Ha N8i, 2004, tr. 477). Theo Hien phap Mianma Minh todn tap, tfip 5 cfl chu thfch nhU sau "Mis'!! nfim 2008, t^n chi'nh thflc cua qu6c gia Dong Nam Di§n: Nudc Mianma. Trong nhiing nftm 1947-1948, A nfiy lfi Cgng hda Lien bang Mianma (Republic of Chil tjch H i Chf Minh con dilng t§D goi DUD Di^D the Union of Myanmar ( D i n theo, Robert n.. Cling lfi Mianma ngfiy nay; sfich b i o luc dd cfiog Taylor, The State in Myanmar, Singapore, NUS n h u v§y. Ban bien tfip gifl nguyen ban nhU sachvi Press, 2009, pp. 496). Trong bfii viet nfiy, chiing toi t u li^u luu trfi (BT)" (Hd Cht Minh todn tdp, tfip 5 dung ca hai ten goi Mig'n Di?n vfi Mianma tfiy theo (1947-1948), Nxb. Chfnh tri Qu& gia, Hfi N6i, tiing thdi diem lich sii. 2011, tr. 451). (2). C6 the k l ra dfiy m^t ao n6t tUcJng dong; Vift (4), (5). Hd Chi Minh todn tdp, tfip 5, add, tr. Nam vfi Mianma deu lfi hai quoc gia c6 dien tich ldn b 43, 451. D6ng Nam A lyc dja (di§n tfch cua Vi^t Nam lfi (6), (7), (8). Ho Chi Minh todn tap, tfip 6 (1949- 331.700 km^ con di§n tfch cua Mianma khoang 1950). add, tr. 229, 229, 274. 678.500 km^ dfin so cua Vi§t Nam Unh den thfing 7 nfim 2011 lfi 90 tri^u 549.390 ngu6i; con dfln sfi" (9). Ho Chi Minh todn tap, t^p 9 (1954-1955). Mianma nfim 2010 khoang 66 tri^u ngudi (trong dfl, sdd, tr. 140-141. 89,3% so dfin theo dao Phfit). Ca Vi^t Nam vfi (10). Hd Chi Minh todn tap, tfip 10 (1955-1957). Mianma d i u Ifi quoc gia da ddn t^, b6n c ^ dfin t ^ sdd, tr. 522. da so' (ngUdi Kinh 5 Vi^t Nam, ngudi Mien d Mianma) (ll). H6 Chi Minh todn tap, tfip 11(1957-1958). thi con cfl nhieu dan toe thieu Bo'ciUig chung sflng (d sdd, tr. 253. Vi^t Nam cfl 53 dfin toe, d Mianma cfl 135 sfic toe khac (12), (13). Hi Chi Minh todn tap, tfip 11 (1957- nhau smh song (Din theo, Mai Ly Quang, 250 qudc 1958). add, t r . 284-285, 625. gia vd vung ldnh tho tren the'gidi, Nxb. The gifli, Hfi (14), (15). D i n theo, Dai SQ Quan Vi?t Namt^i Noi, 2004, tr. 475-480, 841-958; D^i Sil Quan Vi^t Cong hda Lien bang Mianma, Dai sU Chu Cong
- Tim hi&i mdi quan he chinh hi.., Phiing (chii biSn), Mianma Lich sit vd Hien tai, (29). Thdng tin Tii U$u • TTXVN -38 (1359), 30 Nxb. Chfnh tri Qucfc gia - Sy thfit, Hfi Nfii, 2011, •3- 2010. tr. 396, 396. (31). Bfio Lao dfing ngfiy 23 thfing 11 nfim 2007. (16), (17), (27), (30), (33), (34), (37), (38), (40), (32). Tin Thfi" gidi • TTXVN ngfiy 3 thfing 4 nfim (41), (42). D^i Sfl Qufin Vift Nam t^i C§ng hoa 2010. Li§n bang Mianma, Diii sfl Chu Cflng Phflng (chii (35). Nguon: vnexpreas.net ngfiy 21 thfing 12 bien), Mianma Lich sit vd Hi^n (pi, sdd, tr. 396, nfim 2011. 396, 398, 398, 399-400, 399, 400, 402, 403, 402, (36). Ngufin: dantri.com.vn ngfiy 21 thfing 3 404. nfim 2012. (18). Tuy luc dd Mianma dang g$p khfl khfin do (39). Thfii Lan lfi nUdc cfi di§n tfch nho hdn tfic dflng cua khiing hoang kinh ti- xa hoi, nhUng Mianma mfit chflt (513.115 km'), song l^i dong Chfnh phu Mianma v&n ci gfing vi§n tr
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học