Xem mẫu
- TÌM HIỂU HUYỀN THOẠI LẬP QUỐC NHẬT BẢN – VIỆT NAM Nguyễn Phan Hạnh Nguyên,Lƣu Tú Kim, Nguyễn Văn Tăng, Trần Phƣơng Anh Khoa Nhật Bản học, Đại học Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam TÓM TẮT Huyền thoại lập quốc là câu chuyện được truyền qua bao đời, cũng là nguồn gốc ra đời và phát triển của mỗi đất nước. Qua câu chuyện lâp quốc đầy huyền ảo, hào hùng của hai đất nước, chúng ta sẽ hiểu được nền tảng tư tưởng của dân tộc hai bên. Từ đó mỗi sinh viên theo học ngôn ngữ Nhật sẽ hiểu hơn về con người, lịch sử nơi đây Qua đó, việc học tập cũng càng thêm thú vị và hấp dẫn. 1. HUYỀN THOẠI LẬP QUỐC NHẬT BẢN Văn hóa Ainu bắt đầu vào khoảng năm 1 200 TCN, nghiên cứu gần đây cho rằng nó bắt nguồn từ sự nổi lên giữa nền văn hóa Okhotsk và Sátumon Những liên hệ đầu tiên giữa người Wajin (người Nhật Bản) và người Ainu của Ezochi (giờ là Hokkaido) bắt đầu từ thế kỷ XIII. Ainu là một xã hội sống bằng nghề săn bắn, những người chỉ sống phần lớn bằng nghề đánh bắt cá hoặc trồng cây và mọi người theo một đạo giáo nào đó dựa trên những hiện tượng tự nhiên Văn hóa Ainu đã tồn tại như vậy cho tới thế kỷ XIX, với sự liên hệ hạn chế với người Wajin. 1.1 Câu chuyện thần thoại về nữ thần Mặt Trời Ameno-minakanushino-kami là vị thần đầu tiên được sinh ra trong cõi hỗn mang. Tiếp theo là hai vị thần Takami-musubino-mikoto, Kami-musubino-kami xuất hiện, cùng hợp nhất với ngài và biến mất Sau đó các vị thần khác lần lượt được sinh ra từ một cây lau sậy linh thiêng. Cuối cùng là Izanagi và Izanami, được cho là thủy tổ của dân tộc Nhật. Một ngày nọ, các vị thần linh bàn nhau tạo ra cõi trần để gửi gắm tình yêu thương, mọi niềm vui và nỗi buồn trong đời sống Izanagi và Izanami được phái xuống hạ giới bằng chiếc Cầu Vồng nối giữa Thiên đàng và Đại dương Khi gần chạm nước, Izanagi tuốt kiếm và cắm thẳng xuống Đại dương Khi rút ra, nước ở Đại dương trào lên, cứng lại, tạo thành đảo Onokoro Izanagi và Izanami đặt chân lên hòn đảo đầu tiên của Nhật Bản. Izanagi và Izanami kết hôn Hai người sau đó cùng tạo ra 8 hòn đảo chính của Nhật Bản. Izanami sinh ra những vị thần: Thần biển Ohowata-tsumi, Thần gió Shima-Tsu-Hiko, Thần rừng Kuku-no-shi, Thần núi Ohoyama-tsumi và nhiều vị thần khác. Tuy vậy, Izanami chết ngay sau khi sinh ra Thần Lửa Kagutsuchi Quá đau buồn và tức giận, Izanagi đã chém chết đứa con nhỏ vừa ra đời, từ những mảnh xác lại sinh ra những linh hồn mới.Máu Kagutsuchi biến thành ngân hà, cơ thể thành những ngọn núi lửa bao bọc Nhật Bản. 1.2 Nguồn gốc của câu chuyện huyền thoại lập quốc Chuyện thần thoại(shinwa) được kể trên đã xuất hiện từ trước Công Nguyên, được truyền lại từ các lễ tế, bao gồm truyền thuyết và cổ tích Đến khoảng thế kỉ V –VI, Shinwa bắt đầu được ghi chép lại bằng chữ Hán, gồm 3 quyển: – Kojiki (Cổ sự kký): Xuất hiện khoảng năm 712 (từ thời thần thánh đến Thiên hoàng Suiko), gồm 3 quyển, nhằm xác định vị trí của Thiên Hoàng trên đất Nhật. 929
- – Nihon Shoki (Nhật Bản thư kỉ): Xuất hiện khoảng năm 720 (từ thời thần thánh đến Thiên hoàng Jito), gồm 30 quyển, nhằm khẳng định và biểu dương lực lượng quốc gia với ngoại quốc. – Fudoki (Phong Thổ ký): Xuất hiện sau Kojiki khoảng 1 năm, giải thích nguyên nguồn địa danh, kê khai sản vật, các tích truyền miệng. 1.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến huyền thoại lập quốc Tin rằng thiên nhiên đều được cai trị bởi những vị thần, thế giới là do các vị thần tạo ra. Văn hóa thờ cúng các vị thần – đa thần đạo. “Cái đẹp, tư tưởng và sức mạnh là linh hồn của văn hóa ” Con người khi có tư tưởng, sức mạnh, nghệ thuật thì đất nước sẽ trở nên tốt đẹp. Nhờ các vị thần mưu cơ, sức mạnh, lễ hội và hạnh phúc đã đưa thần Mặt Trời ra khỏi Thiên Nam Cunggiúp đưaánh sáng trở lại với trần gian. Tư tưởng, hình hài của con người về các vị thần đã được định hình từ rất sớm. Sự sống sẽ luôn phát triển dù cho cái chết có tồn tại.Izanami trả thù sự phản bội của Izanagi bằng cách giết chết 1000 sinh linh mỗi ngày, còn Izanagi nói ông sẽ tạo thêm 1500 sinh linh mỗi ngày và lấp đầy mặt đất. Nhật Bản thời xưa thường xảy ra nhiều cuộc nội chiến và cuối cùngcái thiện sẽ chiến thắng cái ác. Cuộc tranh đấu giữa Amaterasu và Susanowo thực chất là cuộc chiến tranh giữa các bộ tộc nhằm củng cố quyền lực. Thần linh luôn ở xung quanh chúng ta và bảo vệ con người khỏi những hiểm nguy. 2. HUYỀN THOẠI LẬP QUỐC NƢỚC VIỆT 2.1 Câu chuyện thần thoại về Con Rồng Cháu Tiên Cách đây lâu đời lắm, ở L nh Nam có một thủ l nh tên là Lộc Tục, hiệu là Kinh Dương Vương, sức khoẻ tuyệt trần, lại “có tài đi lại dưới nước như đi trên cạn” Một hôm, Kinh Dương Vương đi chơi hồ Ðộng Ðình, gặp Long Nữ là con gái Long Vương, hai người kết thành vợ chồng và ít lâu sau sinh được một trai, đặt tên là Sùng Lâm. Lớn lên Sùng Lâm rất khoẻ, một tay có thể nhấc bổng lên cao tảng đá hai người ôm. Với “tài đi lại dưới nước như đi trên cạn” như cha mình, Sùng Lâm mang hình ảnh thần rồng tượng trưng cho sức mạnh biển cả. Khi nối nghiệp cha, chàng lấy hiệu là Lạc Long Quân. Diệt xong được nạn yêu quái, Lạc Long Quân thấy dân vùng này vẫn còn đói khổ thiếu thốn, phải lấy vỏ cây che thân, tết cỏ gianh làm ổ nằm bèn dạy cho dân biết cách trồng lúa nếp, lấy ống tre thổi cơm, đốn gỗ làm nhà sàn để ở, phòng thú dữ. Lạc Long Quân còn dạy dân ở cho ra cha con, vợ chồng. Dân cảm ơn đức ấy, xây cho Lạc Long Quân một toà cung điện nguy nga trên một ngọn núi cao Nhưng Lạc Long Quân không ở, thường về quê mẹ dưới thủy phủ và dặn dân chúng rằng: “Hễ có tai biến gì thì gọi ta, ta sẽ về ngay!” Lúc bấy giờ có Ðế Lai từ phương Bắc đem quân tràn xuống phương Nam Ðế Lai đem theo cả người con gái yêu của mình là u Cơ – “một nàng tiên xinh đẹp giữa chốn trần gian” Không chịu nổi ách áp bức của Đế Lai, người dân đã cầu cứu Lạc Long Quân. Nhờ đó, Lạc Long Quân gặp được u Cơ, hai người đem lòng yêu nhau. Lạc Long Quân đưa u Cơ đi và đánh lui Đế Lai về phương Bắc. Ít lâu sau, Âu Cơ có mang, sinh ra một cái bọc. Sau bảy ngày cái bọc nở ra một trăm quả trứng. Mỗi trứng nở ra một người con trai Trăm người con trai đó lớn lên như thổi, tất cả đều xinh đẹp khoẻ mạnh và thông minh tuyệt vời Nhưng ở lâu trên hạ giới, Lạc Long Quân dần cảm thấy nhớ nhà nên trở về Thủy phủ. Ngày qua ngày chờ mãi không thấy Lạc Long Quân trở về, u Cơ đứng trên ngọn núi cao hướng về biển Ðông lên tiếng gọi: “Chàng ơi! Sao không về để mẹ con thiếp sầu khổ thế này” Lạc Long Quân trở về tức khắc u Cơ trách chồng: 930
- – Thiếp vốn sinh trưởng ở núi cao, động lớn, ăn ở với chàng sinh được trăm trai, thế mà chàng nỡ lòng bỏ đi, để mặc con thiếp sống bơ vơ khổ não. Lạc Long Quân nói: – Ta là loài rồng, nàng là giống tiên, khó ở với nhau lâu dài. Nay ta đem năm mươi con xuống biển, còn nàng đem năm mươi con lên núi, chia nhau trị vì các nơi, kẻ lên núi, người xuống biển, nếu gặp sự nguy hiểm thì báo cho nhau biết, cứu giúp lẫn nhau, đừng có quên. Hai người từ biệt nhau, trăm người con trai tỏa đi các nơi, trăm người đó trở thành tổ tiên của người Bách Việt Người con trưởng ở lại đất Phong Châu, được tôn làm vua nước Văn Lang lấy hiệu là Hùng Vương Vua Hùng chia ra làm mười năm bộ, đặt tướng văn, võ gọi là lạc hầu, lạc tướng. Con trai vua gọi là Quan Lang, con gái vua gọi là Mỳ Nương Ngôi vua đời đời gọi chung một danh hiệu là Hùng Vương Lạc Long Quân là người mở mang cõi L nh Nam, đem lại sự yên ổn cho dân Vua Hùng là người dựng nước, truyền nối được mười tám đời. 2.2. Nguồn gốc của huyền thoại lập quốc Được lưu truyền trong dân gian Trích theo “Truyện họ Hồng Bàng” Huyền thoại lập quốc Đại Việt sử ký toàn thư 2.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến huyền thoại lập quốc Tin rằng thần linhkhai sinh ra thế giới và con người, nhân dân mang trong mình dòng máu rồng tiên. Con người muốn làm chủ thiên nhiên, vạn vật như hình ảnh Lạc Long Quân hô mưa gọi gió. Nhân dân thường tôn thờ hai vị thần chính tượng trưng cho trời và đất thể hiện sự v đại, đối lập nhưng vẹn toàn. Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn Tuy từ nhiều dân tộc khác nhau nhưng đều có chung một dòng máu, đều được sinh ra từ mẹ u Cơ Tinh thần chống giặc ngoại xâm, lòng yêu nước, luôn hướng về cội nguồn, quê hương Yếu tố nông nghiệp. Tất cả những yếu tố trên mang ý ngh a ảnh hưởng sâu sắc đến việc hình thành huyền thoại lập quốc Đó là lòng tự hào về dân tộc, dòng máu rồng tiên của mình, qua huyền thoại ngợi ca những nhân vật có công kiến tạo đất nước. Bên cạnh đó, đề cao thiên nhiên, thiên nhiên luôn gắn liền với con người. Huyền thoại lập quốc cũng mang yêu tố lịch sử khi lý giải về sự hình thành địa lí, cảnh vật; sự xuất hiện của việc đóng tàu thuyền, nung rèn sắt, sự phát triển của của âm nhạc, nghệ thuật. Yếu tố tình yêu luôn tồn tại nơi cõi trần hay cõi tiên. Huyền thoại lập quốc thế hiện sự bất tử, trường tồn của người Việt qua dòng máu tiên và ý chí muốn làm chủ thiên nhiên qua hình ảnh dòng máu rồng, vì xưa nay người Việt ta luôn quan niệm rằng, hình ảnh “con rồng” là chúa tể của biển cả, có thể hô mưa gọi gió, thiên biến vạn hóa. Qua đó nhấn mạnh tinh thần đoàn kết qua hình ảnh bọc trăm trứng, mọi người đều từ một mẹ sinh ra, đề cao tinh thần chống giặc ngoại xâm (đánh lui Đế Lai), khẳng định chân lý cái thiện luôn chiến thắng cái ác. 931
- 3. MỘT SỐ YẾU TỐ TƢƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT 3.1 Yếu tố tƣơng đồng 3.1.1 Điều kiện địa lý tự nhiên Qua huyền thoại của hai nước chúng ta cũng nhận thấy được sự tương đồng trong thiên niên ban sơ thời lập quốc. Nhật Bản và Việt Nam đều có quang cảnh núi sông hữu tình, thiên nhiên ấy cũng phần nào ảnh hưởng đến đức tính vốn có của những con người đầu tiên thời sơ khai Quang cảnh thiên nhiên qua hai câu truyện huyền thoại cũng phần nào hiện lên sự thăng trầm của mỗi mảnh đất phải trải qua. Sự thăng trầm đó đã đúc kết ra hai mảnh đất và con người mang nét riêng nhưng đều là những dân tộc hào hùng. Việt Nam và Nhật Bản đều được bao quanh bởi biển Địa hình của hai nước chủ yếu đều là đồi núi và cao nguyên. Cả hai nước đều phải gánh chịu những thiên tai do điều kiện tự nhiên gây ra. Nhật Bản thì có thần Bão tố Susanowo luôn thổi những cơn gió rất mạnh phá hủy các cánh đồng và làm mòn các con núi. Ở Việt Nam, đến vùng bờ biển Ðông Nam, Lạc Long Quân gặp Ngư tinh chuyên hại người. Nét tương đồng ấy cũng góp phần cho sự than thiết ngày nay của hai đất nước Nhật Bản và Việt Nam. 3.1.2 Bản sắc văn hóa dân tộc Đều có hai vị thần chính (nam – nữ) khai sinh đất nước. Thờ cúng là một tục lệ quan trọng. Tục thờ cúng tổ tiên của người Việt cũng như người Nhật đã có lịch sử rất lâu đời và nó được tuân theo tư tưởng đạo Khổng của đất nước Trung Hoa Người ta thờ cúng ông bà tổ tiên và tổ chức ngày giỗ theo ngày mất Người đã khuất được thờ trên bàn thờ tổ tiên, đặt ở vị trí trang trọng nhất nhà, thông thường người con trai trưởng là người được trao trọng trách thờ cúng tổ tiên. 3.2 Yếu tố khác biệt Điều kiện địa lý tự nhiên Trong nét tương đồng được nói rõ ở phần trên thì Nhật Bản và Việt Nam cũng có những nét riêng biệt về tự nhiên trong kỳ sơ khai Thiên nhiên cũng như mảnh đất Mặt trời mọc ấy được sinh ra bởi hai vị thần là nam thần Izanaghi và nữ thần Izanami Cũng chính hai vị đã xây dựng mảnh đất hoa anh đào đầy thơ mộng và cũng sinh hạ nữ thần mặt trời, gọi là Amaterasu chiếu sang cho muôn loài. Từ đó mảnh đất này bắt đầu có sự sống. Sau đó là sự ra đời của các Thiên Hoàng – người trị vì đất nước sau này. Còn với sự ra đời của thiên nhiên trong câu truyện huyền thoại Việt Nam lại không được nhắc đến. Thiên nhiên như hiện hữu từ xa xưa, như ban đầu đã vậy. Các vị thần thì cai quản từng địa phận như cha Lạc Long Quân thì cai quản núi L nh Phong, Mẹ u Cơ lại là con gái của Đế Lai phương Bắc…Còn Lạc Long Quân và u Cơ thì sinh ra trăm con tượng trưng cho các dân tộc trên mảnh đất hình chữ S này. Họ cùng nhau cai quản mảnh đất, người con trai trưởng được tôn lên làm vua và trở thành người trị vì. Sự khác biệt trên cũng tạo những nét riêng mà mỗi dân tộc sở hữu. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt [1] Huyền thoại lập quốc của các nước Đông Á - Phan Thị Thu Hiền [2] Huyền thoại lập quốc ở Việt Nam, Trung Hoa, Hàn Quốc và Nhật Bản – ThS Hà Đan [3] Hoa cúc và gươm – Ruth Benedict 932
- [4] Wikipedia – Bách khoa toàn thư mở Tiếng Anh [5] http://www.sacred-texts.com/shi/kj/index.htm Website [6] https://nipponkiyoshi.com/2014/12/06/shinto-phan-2-truyen-thuyet-ve-cac-vi-than/ [7] https://mb.dkn.tv/giao-duc/hoc-tieng-anh/co-tich-viet-nam-song-ngu-lac-long-quan-va-au-co.html [8] http://bookhunterclub.com/than-thoai-va-co-tich-nhat-ban/ [9] https://www.facebook.com/296259697052962/posts/437577269587870?sfns=mo [10] http://www.wikiwand.com/vi/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A 3n [11] https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ainu [12] http://lanintokyo.blogspot.com/2013/12/tim-hieu-ve-chung-toc-ainu-tai-hokkaido.html 933
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học