- Trang Chủ
- Nông nghiệp
- Tìm hiểu các kỹ thuật nhân giống cây trồng - Gieo hạt - Chiết cành - Giâm cành - Ghép cành (Tập 2): Phần 2
Xem mẫu
- Ch−¬ng V
NH¢N GIèNG Tõ L¸ C¢Y
Mét sè c©y, ®¹i diÖn lμ c¸c c©y thuéc hä thu
h¶i ®−êng, hä thuèc báng, hä ®u«i hæ... cã thÓ
ph¸t triÓn tõ l¸ thμnh c©y míi. §©y lμ ph−¬ng
Asplenium bulbiferum
ph¸p nh©n gièng cã
(c©y tæ chim) hiÖu qu¶ vμ cã thÓ
thùc hiÖn b»ng hai
c¸ch: b»ng sinh
tr−ëng tù nhiªn tõ
ph«i cña l¸ hay b»ng
h×nh thøc nh©n t¹o tõ
phÇn l¸ cã thÓ sinh
c©y non.
C¸c ph«i l¸ ë mét
sè c©y nh− c©y má h¹c
Tiarella cordifolia
Saintpaulia tonantha
(c©y thuèc ®Çu ®µ)
(c©y hoa tÝm)
111
- (Geranium) diÔn ra mét qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ cao.
Trong qu¸ tr×nh nμy, c©y t¸ch c¸c tÕ bμo ®¬n gi¶n
trong mét vïng nhá cña l¸, tõ ®ã cã thÓ ph¸t triÓn
thμnh mét c©y míi.
§a sè c©y cã thÓ nh©n gièng tõ c¸c hom cña
l¸ (mét phÇn l¸), nh−ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc phô
thuéc vμo ®iÒu kiÖn m«i tr−êng vμ sù khÐo tay
cña ng−êi lμm v−ên.
Trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp ng−êi ta kh«ng chØ
sö dông c¸c hom l¸ ë c¸c l¸ hoμn toμn ph¸t triÓn,
mμ cã thÓ dïng l¸ ®ang ph¸t triÓn. NÕu l¸ cßn
ch−a thuÇn thôc, nã sÏ sö dông n¨ng l−îng cho
qu¸ tr×nh sinh tr−ëng, do ®ã cã ¶nh h−ëng ®Õn c©y
míi t¹o thμnh. Mét l¸ t¸ch rêi khái c©y mÑ kh«ng
tån t¹i ë mét c¬ thÓ chøa chÊt dinh d−ìng, sù
nh©n gièng phô thuéc vμo thêi gian, l¸ c©y cã thÓ
bÞ chÕt hay bÞ nhiÔm bÖnh b»ng mét lý do nμo ®ã.
Mét khi l¸ ®· hoμn toμn ph¸t triÓn hay ®ang
ph¸t triÓn ë mét møc ®é nμo ®ã, nã sÏ tù s¶n sinh
mét sè lo¹i chÊt dinh d−ìng b»ng qu¸ tr×nh quang
hîp. Nã cã tuæi thä dμi hay tån t¹i trong thêi gian
l©u dμi trong qu¸ tr×nh t¸i t¹o thμnh c©y míi. MÆt
kh¸c l¸ ®ang ph¸t triÓn sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó
nh©n gièng, trong khi ®ã ë l¸ giμ kh¶ n¨ng nμy bÞ
h¹n chÕ.
L¸ c©y chän ®Ó nh©n gièng ph¶i ë d¹ng hoμn
chØnh, ph¸t triÓn b×nh th−êng vμ kh«ng bÞ h− h¹i,
®Ó kh«ng thÓ bÞ chÕt vμ cã kh¶ n¨ng sinh s¶n c¸c
112
- hom ®iÓn h×nh. Ngoμi ra, Sansevieria trifasciata
(c©y ®u«i hæ)
l¸ ph¶i s¹ch bÖnh vμ
kh«ng bÞ s©u bä ph¸ ho¹i.
TÊt c¶ c¸c c©y s¹ch
dïng nh©n gièng b»ng l¸,
th−êng lμ c¸c c©y trång
trong nhμ kÝnh, cã thÓ lÊy
c¸c m¶nh l¸ ®Ó nh©n
gièng trong suèt n¨m, chØ
cÇn l¸ ®ã t−¬i vμ ph¸t
triÓn ®Çy ®ñ.
Streptocerpus (c©y qu¶ xo¾n) Begonia rex (thu h¶i ®−êng)
ChØ cã tèc ®é ph¸t triÓn c©y non lμ thay ®æi: vÒ
mïa ®«ng nhiÖt ®é vμ ¸nh s¸ng yÕu, qu¸ tr×nh
quang hîp t¹o thøc ¨n cho c©y yÕu nªn tèc ®é
nh©n gièng còng gi¶m sót.
Khi t¸ch l¸ khái c©y mÑ, l¸ c©y sÏ bÞ kh«, ph¶i
chó ý m«i tr−êng, gi¶m tèi thiÓu c¸c t¸c nh©n g©y
h¹i cho l¸. Th−êng nh©n gièng l¸ trong m«i tr−êng
113
- cña hép kÝn, nh−: trong c¸c nhμ kÝnh nhá, trong
mét hép kÝnh hay l¸n nhá b»ng polyetylen.
NhiÒu c©y cã kh¶ n¨ng sinh rÔ tõ l¸, nh−ng
kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng tõ hom l¸ (miÕng
l¸) mμ l¹i ph¸t triÓn tõ chåi l¸.
I. HOM Tõ CUèNG L¸
Thùc hiÖn ë c©y thu h¶i ®−êng (Begonia), c©y
cμng cua (Peperomia). Ph−¬ng ph¸p nμy kh¸ ®¬n
gi¶n vμ ch¾c ch¾n ®Ó s¶n xuÊt c©y míi tõ hom l¸,
c¾t rêi l¸ khái th©n; nã cã mét bÊt lîi lμ chØ s¶n
sinh ®−îc mét Ýt c©y míi tõ mçi l¸. L¸ dÔ bÞ thèi
vμ bÞ bÖnh g©y thiÖt h¹i cho s¶n xuÊt, do ®ã ph¶i
b¶o ®¶m thËt s¹ch c¸c dông cô, chËu vμ ®Êt ph©n.
Cã thÓ lÊy cuèng l¸ vμo bÊt kú thêi gian nμo,
chØ cÇn l¸ t−¬i vμ ph¸t triÓn hoμn toμn.
ChuÈn bÞ ®Êt gåm hai thμnh phÇn b»ng nhau:
®Êt than bïn vμ c¸t to.
C¾t l¸ c©y phï hîp víi yªu cÇu: dïng dao s¾c
c¾t phÇn cuèng sao cho cuèng kh«ng bÞ h− h¹i. §Ó
phÇn cuèng cßn l¹i 5 cm c¸ch phiÕn l¸. KhoÐt lç
trong ®Êt b»ng mét chiÕc bay nhá, chiÒu s©u cña
nã võa khíp víi hom. Trång c¸c l¸ sao cho phiÕn
l¸ võa s¸t víi mÆt ®Êt. C¾m l¸ võa ®ñ s©u sao cho
phÇn phiÕn l¸ vμ cuèng ®−îc tho¸ng khÝ ®Ó kÝch
thÝch c¸c ph¶n øng diÔn ra nhanh chãng. Sau ®ã,
nÐn chÆt ®Êt xung quanh cuèng l¸.
114
- (1) §æ ®Êt vµo khay (2) LÊy mét (3) C¾t phÇn gèc
víi hai thµnh phÇn l¸ ë c©y cuèng l¸ vµ ®Ó
b»ng nhau: ®Êt than võa míi l¹i 5 cm s¸t
bïn vµ c¸t to ph¸t triÓn phiÕn l¸
(4) KhoÐt mét (5) NÐn nhÑ (6) §¸nh dÊu vµ
lç kh«ng s©u nhµng phÇn ®Êt t−íi dung dÞch
l¾m, ®Æt xung quanh diÖt nÊm mèc
cuèng l¸ hom (cuèng l¸) (captan) b»ng
th¼ng gãc víi vµ trång c¸c vßi t−íi cã
mÆt ®Êt l¸ kh¸c lç nhá
115
- (7) §Æt hom vµo (8) T−íi dung (9) LÊy c¸c c©y
n¬i che bãng dÞch ph©n bãn non ë chËu ®Ó
cña nhµ kÝnh cho c©y non ë ®em trång n¬i
nhá cã s−ëi Êm thêi kú ph¸t kh¸c vµ ®¸nh
tõ phÝa d−íi triÓn dÊu
§Ó c¸c hom ë trong m«i tr−êng ®é Èm cao vμ
æn ®Þnh cho l¸ kh«ng bÞ kh«, ph¶i ®Ó nhiÖt ®é
t−¬ng ®èi cao, tr−íc hÕt lμ ®èi víi c©y trång trong
phßng. Tèt nhÊt lμ ®Ó chóng trong mét nhμ kÝnh
o
lo¹i nhá, phÝa d−íi ®¸y ®−îc gi÷a Êm ë 20 C. Bè
trÝ mét chÕ ®é chiÕu s¸ng võa ®ñ ®Ó l¸ c©y cã thÓ
t¹o thμnh chÊt dinh d−ìng do qu¸ tr×nh quang
hîp vμ h×nh thμnh c©y non. NÕu ¸nh s¸ng qu¸
m¹nh, l¸ sÏ bÞ kh«. NÕu ¸nh s¸ng t¸n x¹ sÏ cho
hiÖu qu¶ cao h¬n c¶.
Sau 5-6 tuÇn, trªn l¸t c¾t cña cuèng l¸ sÏ ph¸t
triÓn thμnh c©y non. Cã thÓ mét chç ph¸t triÓn
nhiÒu c©y non. §Ó c©y cho ®Õn khi cã thÓ sö dông,
t¸ch rêi c¸c c©y ®em trång trong chËu. NÕu l¸
xuÊt hiÖn mμu s¸ng hay l¸ cã kÝch th−íc bÐ lμ c©y
116
- ch−a thÓ ®em trång mμ ph¶i ®îi thªm mét thêi
gian n÷a.
Khi trång c©y, ch¨m sãc b»ng dung dÞch
ph©n bãn.
II. HOM Tõ G¢N L¸
G©n l¸ chØ lμ phÇn kÐo dμi cña cuèng l¸. Ta cã
thÓ thùc hiÖn sù nh©n gièng dinh d−ìng mét sè
c©y b¾t nguån tõ g©n l¸. Ta dïng c¸c hom tõ g©n
l¸ bªn cña tÊt c¶ c¸c l¸ chø kh«ng chØ tõ c¸c g©n
chÝnh. §ã lμ kü thuËt ®¹t kÕt qu¶ ë c©y qu¶ xo¾n
(Streptocarpus).
Tr−íc khi lÊy c¸c hom ph¶i b¶o ®¶m c¸c dông
cô thËt s¹ch sÏ. C¸c thiÕt bÞ trång c©y còng ph¶i
s¹ch, nÕu kh«ng c¸c nÊm bÖnh sÏ x©m nhËp. §ã lμ
h¹n chÕ chñ yÕu cña kü thuËt nμy.
Cã thÓ lÊy c¸c g©n chÝnh trong suèt n¨m víi
®iÒu kiÖn lμ l¸ ë tr¹ng th¸i khoÎ, ph¸t triÓn tèt vμ
®ang trong thêi kú sinh tr−ëng.
CÇn chiÕu s¸ng ®Çy ®ñ ®Ó l¸ tiÕp tôc quang
hîp vμ thμnh t¹o ®−îc chÊt dinh d−ìng. Do ®ã,
cÇn tr¸nh ¸nh s¸ng trùc tiÕp cña mÆt trêi v× cã thÓ
lμm cho l¸ bÞ hÐo kh«. M«i tr−êng lý t−ëng lμ thùc
hiÖn trong hép kÝn hay trong c¸c nhμ kÝnh nhá mμ
ë phÇn ®¸y ®−îc s−ëi Êm. Cã thÓ b¶o vÖ c¸c hom
trong c¸c l¸n nhá b»ng polyetylen hay c¸c vßm
khung thÐp che polyetylen.
NÕu ®Êt trång b¾t ®Çu kh«, cã thÓ ®Æt c¶ khay
cã hom lμ c¸c b¶n l¸ nμy vμo mét chËu n−íc.
117
- (1) §æ ®Êt vµo (2) C¾t mét l¸ (3) §Æt mÆt trªn l¸
khay. T−íi khoÎ ®ang lªn tÊm kÝnh s¹ch
n−íc vµ ®Ó sinh tr−ëng vµ c¾t phiÕn l¸
r¸o n−íc thµnh b¶n 5 cm
(4) R¹ch luèng (5) §¸nh dÊu vµ (6) Lµm Èm ®Êt
trªn mÆt ®Êt, phun dung dÞch trång, nÕu khay
kh«ng r¹ch qu¸ diÖt nÊm mèc. ®Êt kh« ®Æt
s©u. §Æt c¸c §Æt khay vµo khay ®Êt vµo
b¶n phiÕn l¸ nhµ kÝnh nhá. n−íc. §Æt c¸c
c¸ch nhau 2,5 Lµm Êm nhµ c©y non vµo
cm. NÐn ®Êt kÝnh chËu trång
nhÑ nhµng riªng biÖt
118
- C¸c c©y non xuÊt hiÖn sau 5-8 tuÇn, lóc nμy
kh«ng lín lªn nhiÒu n÷a vμ cã thÓ ®em c©y trång.
§«i khi cã thÓ trång tr−íc ®ã mét vμi tuÇn (nÕu
cÇn) hay ®Ó thªm vμi tuÇn cho c©y cøng c¸p.
Gi©m c©y b»ng g©n bªn: §Æt phÇn l−ng l¸
(mÆt trªn l¸) lªn tÊm kÝnh s¹ch. T¸ch g©n chÝnh
b»ng l−ìi dao c¹o thμnh hai phÇn phiÕn l¸ riªng.
TÊt c¶ c¸c g©n bªn nh×n râ trªn phÇn c¾t.
R¹ch trªn mÆt ®Êt Èm c¸c r·nh n«ng vμ ®Æt
tõng phÇn phiÕn l¸ th¼ng ®øng, mÆt c¾t cã g©n
bªn ®Æt xuèng ®Êt vμ nÐn nhÑ nhμng hai bªn
phiÕn l¸. §Æt c¸c khay hom 1/2 l¸ ®ã trong c¸c hép
kÝn hay nhμ kÝnh lo¹i nhá.
(1) §Æt mÆt trªn (2) R¹ch luèng (3) §Æt khay vµo
cña l¸ lªn mét kh«ng qu¸ s©u nhµ kÝnh nhá,
tÊm kÝnh s¹ch, trªn mÆt ®Êt Èm. chuyÓn c¸c c©y
t¸ch g©n chÝnh Trång phiÕn l¸ non vµo chËu
b»ng dao s¾c th¼ng gãc, khi cã thÓ sö
nÐn nhÑ vµ dông ®−îc.
®¸nh dÊu §¸nh dÊu
119
- C¸c c©y non sÏ ph¸t triÓn trªn l¸t c¾t cña c¸c g©n
bªn trong 5-8 tuÇn. T¸ch chóng ra, ®Æt vμo chËu,
®¸nh dÊu khi chóng t−¬ng ®èi lín vμ ®em trång.
III. HOM B»NG C¸C VÕT C¾T §øT C¸C
G¢N L¸
Kh«ng khã kh¨n l¾m khi nh©n gièng b»ng
gi©m c¸c l¸ c©y kh«ng ph¶i tõ g©n chÝnh mμ b»ng
c¸c g©n bªn, nh−ng víi m¹ng l−íi g©n bªn ph¶i
hoμn chØnh. Mét sè c©y (nh− thu h¶i ®−êng), tõ
g©n l¸ cña chóng cã thÓ t¸i sinh thμnh c©y míi.
Nã ®−îc sinh tr−ëng b»ng c¸ch c¾t ®øt c¸c g©n l¸,
tõ c¸c vÕt c¾t ®ã n¶y sinh ra c¸c c©y non.
(1) §æ ®Êt vµo (2) T¸ch tõ c©y (3) §Æt phÇn l−ng
khay t−íi n−íc mÑ mét l¸ cña phiÕn l¸ lªn
vµ ®Ó r¸o khoÎ, tr¹ng tÊm kÝnh. C¾t
th¸i tèt cuèng l¸
120
- (4) C¾t ®øt g©n l¸ (5) §Æt bông l¸ (6) §¸nh dÊu.
víi chiÒu réng s¸t vµo ®Êt T−íi dung dÞch
2 cm ë c¸c g©n vµ ghim chÆt chÊt diÖt nÊm
chÝnh, phô (1-2 l¸ lªn ®Êt mèc
l¸t c¾t/10 cm2 l¸)
(7) Phñ khay b»ng (8) §Ó c©y (9) T¸ch riªng c©y
miÕng kÝnh s¹ch, non trong non khi c©y non
®Æt vµo n¬i Êm vµ m«i tr−êng ®· cøng r¾n
che bãng ®−îc b¶o vÖ
121
- Kü thuËt nμy ®Æc biÖt cã kÕt qu¶ khi nh©n
gièng l¸ thu h¶i ®−êng (Begonia), v× c¸c l¸ nμy cã
kÝch th−íc lín.
Lμm s¹ch ®¸y c¸c chËu, dông cô vμ c¸c thiÕt
bÞ cã liªn quan. §æ ®Êt ®Çy vμo khay ®Ó ®Æt hom.
LÊy ë c©y mÑ mét l¸ tr−ëng thμnh vμ cã tr¹ng
th¸i nguyªn vÑn, tèt. §Æt phiÕn l¸ (mÆt l−ng) lªn
miÕng kÝnh s¹ch. Dïng l−ìi dao c¹o c¾t ®øt cuèng
l¸ vμ chØ ®Ó l¹i phiÕn l¸. Sau ®ã, dïng dao c¾t
th¼ng ®øng c¸c g©n chÝnh víi vÕt c¾t ®øt 2 cm.
TiÕp tôc c¾t ®øt hÇu hÕt c¸c g©n l¸, −íc chõng 1-2
l¸t c¾t trªn 10 cm2. Quay l¸ vμ ®Æt mÆt d−íi (mÆt
bông) lªn mÆt ®Êt vμ ghim chÆt l¸ lªn ®Êt. §Ëy
tÊm kÝnh l¹i. §Æt chËu ra ngoμi n¾ng. Cã thÓ ®Æt
chËu vμo hép kÝn cã s−ëi Êm ë phÇn d−íi, ®−îc
xem lμ m«i tr−êng lý t−ëng. Tèc ®é ph¸t triÓn hom
o
phô thuéc vμo nhiÖt ®é m«i tr−êng (21 C). Sau 3-4
tuÇn c©y non xuÊt hiÖn. T¸ch rêi tõng c©y non vμ
®em trång riªng.
IV. HOM B»NG C¸C M¶NH L¸ H×NH VU¤NG
TÊt c¶ phiÕn l¸ ®Òu cã thÓ dïng t¸i t¹o c©y
míi, dïng c¸c miÕng l¸ h×nh vu«ng, nh−ng th−êng
dïng c¸c c©y cã l¸ lín (nh− thu h¶i ®−êng). ¦u
®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nμy lμ t¹o nªn mét sè
l−îng lín c©y non tõ mét l¸. Nh−îc ®iÓm cña nã lμ
khi chia nhá phiÕn l¸ dÔ bÞ thèi vμ h− háng. Do
vËy, ph¶i b¶o ®¶m tiÖt trïng ë c¸c dông cô, chËu,
®Êt... cã liªn quan tíi kü thuËt nμy.
122
- §æ ®Çy ®Êt vμo khay s¹ch. Ph©n chia phiÕn l¸
tõ c©y mÑ thμnh c¸c miÕng h×nh vu«ng cã c¹nh 2
cm. §Æt phÇn bông c¸c miÕng l¸ h×nh vu«ng ®ã
lªn mÆt ®Êt, xÕp thμnh hμng c¸ch nhau 1,5 cm,
phun thuèc diÖt nÊm mèc (captan). Phñ khay b»ng
tÊm kÝnh ®Ó gi÷ ®é Èm, ®Æt vμo n¬i Êm (18-21oC),
n¬i cã ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ ®Ó l¸ cã thÓ tù t¹o chÊt
dinh d−ìng. M«i tr−êng lý t−ëng lμ trong hép kÝn
cã cöa sæ trong mét nhμ Êm cã thÓ ®iÒu chØnh
kh«ng khÝ.
NÕu ®· t−íi n−íc vμo ®Êt tr−íc khi ®Æt miÕng
l¸ vμ nÕu khay che kÝn th× kh«ng cÇn t−íi. NÕu
khay ®Êt kh«, ®Æt nã vμo chËu n−íc.
(1) §æ ®Êt ®Çy (2) C¾t mét l¸ (3) C¾t phiÕn l¸
vµo khay nÐn nguyªn ®ang thµnh c¸c
cßn ®Ó c¸ch ph¸t triÓn vµ miÕng 4 cm2
thµnh khay khoÎ, ®Æt mÆt b»ng dao c¹o
1 cm. T−íi l−ng lªn tÊm vµ th−íc
n−íc vµ ®Ó kÝnh s¹ch
r¸o n−íc
123
- (4) §Æt mÆt bông (5) §Ëy khay (6) §em trång ra
cña c¸c miÕng b»ng mét tÊm chËu c¸c c©y
l¸ trªn ®Êt kÝnh. §Æt n¬i non khi nã ®·
trång, c¸ch cã bãng che cøng c©y. Chó
nhau 1,5 cm. vµ Êm. Ch¨m ý gi÷ hÖ rÔ.
§¸nh dÊu. sãc cho miÕng §¸nh dÊu
T−íi dung dÞch l¸ ra l¸ míi tõng chËu
diÖt nÊm
Sau 5-6 tuÇn ë nhiÖt ®é 21oC chç g©n l¸ lín
bÞ c¾t xuÊt hiÖn c¸c c©y non. Sau vμi tuÇn c©y
cøng c¸p cã thÓ ®em trång.
§èi víi l¸ c©y nh¨n nheo hay l−în sãng: Ph¶i
®Æt ®øng miÕng l¸. NÐn ®Êt hai bªn miÕng l¸. MÆt
c¾t sÏ sinh c©y non mäc tõ trong ®Êt lªn bÒ mÆt
®Êt. §¸nh dÊu vμ phun dung dÞch chèng nÊm mèc.
§Æt trong hép kÝn hay trong c¸c tói polyetylen.
124
- (1) C¾t phiÕn l¸ (2) §Æt c¸c miÕng (3) Phun thuèc
xï x× thµnh l¸ vu«ng theo trõ nÊm mèc
miÕng h×nh h−íng th¼ng ®øng. vµ phñ tÊm
vu«ng cã NÐn nhÑ hai bªn polyetylen
c¹nh 2 cm miÕng l¸
V. HOM CñA L¸ C¢Y MéT L¸ MÇM
NhiÒu c©y mét l¸ mÇm nh− c©y l−ìi hæ (Aloe),
huÖ d¹ h−¬ng (Hyacinthus), hμnh biÓn (Scilla),
giät s÷a (Galanthus), ®u«i hæ (Sansevieria),... l¸ cã
c¸c g©n song song vμ mét vμi loμi cña c¸c c©y nμy
cã thÓ nh©n gièng suèt n¨m b»ng hom tõ l¸, trªn
c¸c mÆt c¾t cña c¸c g©n cã thÓ cho c©y non.
C¸c hom l¸ th«ng th−êng nh− c©y b¸o xu©n
(Primula), c©y giät s÷a, c©y ®iÓm tuyÕt
(Leucolum) cã chiÒu h−íng chÕt rÊt nhanh cho nªn
ph¶i trång ngay, trong khi ®ã c¸c c©y mäng n−íc
vμ c¸c c©y ®¬n tö diÖp kh¸c, nh− c©y ®u«i hæ søc
tr−¬ng bÞ mÊt ®i chËm h¬n, cã thÓ b¶o qu¶n ®−îc
trong thêi gian l©u h¬n.
125
- C¸c hom tõ l¸ cña c¸c th©n hμnh nh− huÖ
d¹ h−¬ng rÊt mÒm vμ dÔ chÕt, xö lý ph¶i cÈn
thËn h¬n (ph¶i cÈn thËn khi ®Æt vμo ®Êt, phun
thuèc diÖt nÊm bÖnh. Gi÷ c¸c dông cô vμ thiÕt
bÞ thËt s¹ch). §æ ®Çy ®Êt vμo chËu, nÐn cho ®Êt
thÊp h¬n thμnh chËu 1 cm. T−íi n−íc vμ ®Ó r¸o
n−íc. Tõ c©y mÑ, lÊy l¸ nguyªn vÑn vμ ph¸t
triÓn m¹nh, dïng dao s¾c c¾t l¸ thμnh tõng
®o¹n vμ ®Æt th¼ng ®øng, phÇn gèc cña l¸t c¾t
®Æt xuèng d−íi, mçi hom trång c¸ch nhau 2,5
cm. §¸nh dÊu râ rμng vμ t−íi dung dÞch diÖt
nÊm mèc ®Ó tr¸nh thèi r÷a vμ c¸c t¸c nh©n g©y
bÖnh kh¸c.
§Æt c¸c chËu vμo m«i tr−êng Èm vμ Êm
(t = 21oC). C¸c c©y non xuÊt hiÖn theo c¸c thêi
o
gian kh¸c nhau, tuú theo lo¹i c©y: c©y ®u«i hæ
t¸i sinh sau 6-8 tuÇn vμo mïa hÌ. Trong khi ®ã
c©y giät s÷a, huÖ d¹ h−¬ng chiÕt tõ mïa xu©n lμ
lóc l¸ tr−ëng thμnh th× thêi gian sinh c©y con
chØ 4-6 tuÇn. Khi c©y lín vμ cøng c¸p th× ®em
trång. §¸nh dÊu c¸c lo¹i kh¸c nhau.
126
- (1) §æ ®Çy (2) LÊy mét l¸ (3) C¾t thµnh
®Êt vµo nguyªn ®ang ph¸t c¸c miÕng l¸
khay, t−íi triÓn, ®Æt mÆt l−ng dµi 3 cm, th¼ng
n−íc vµ ®Ó xuèng tÊm kÝnh gãc víi g©n l¸
r¸o n−íc s¹ch
(4) C¾m c¸c miÕng l¸ (5) Phun dung (6) Lµm Èm
th¼ng gãc víi mÆt dÞch chÊt diÖt ®Êt trång
®Êt thµnh hµng nÊm mèc. §Ó nÕu ®Êt kh«
c¸ch nhau 2,5 cm. vµo n¬i Êm (®Æt vµo
NÐn ®Êt vµ vµ Èm chËu n−íc)
®¸nh dÊu
127
- Cã thÓ thùc
hiÖn hom l¸
d¹ng cÇu vång,
c©y non ®−îc t¸i
sinh ë hai ®Çu
mót. Dïng ®o¹n
l¸ 4-5 cm, c¾t
®Çu vμ gèc, ®em
trång theo h×nh vßng cung, nÐn ®Êt ë hai ®Çu
mót. §¸nh dÊu l¹i.
VI. NH¢N GIèNG C¢Y Tõ PH¤I L¸
Mét vμi c©y cã thÓ ph¸t triÓn tõ mét nhãm tÕ bμo
riªng biÖt trªn mét vμi vïng cña l¸ vμ cña c¸c tÕ bμo
cña l¸ gäi lμ "ph«i l¸", tõ ®ã t¹o thμnh c¸c c©y non.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh tr−ëng, c¸c ph«i l¸
cña mét sè c©y nh− c©y hä tai hïm (Saxifragaceae)
ph¸t triÓn tù nhiªn thμnh c©y non. Nh−ng ë c©y
kh¸c nh− c©y c¶i xoong ®ång (Cardamine), sù thμnh
t¹o c©y míi chØ x¶y ra nÕu t¸ch l¸ khái c©y mÑ.
VÞ trÝ cña c¸c ph«i trªn l¸ phô thuéc vμo c¸c
®Æc tÝnh riªng biÖt cña tõng lo¹i c©y. C¸c c©y non
cña lo¹i thuèc báng (Kalanchoe) mäc ë c¸c khe
r¨ng c−a ë mÐp l¸. ë c©y c¶i xoong ®ång th× c¸c
c©y non xuÊt hiÖn ë khíp nèi cña th©n vμ phiÕn l¸.
Cßn ë cá tr−êng sinh (Sedum) chØ s¶n sinh c©y míi
ë l¸, ë gèc l¸; c¸c l¸ cña c©y nμy kh«ng cã cuèng.
C¸c c©y non cña c¸c loμi c©y nμy ph¸t triÓn
mét c¸ch tù nhiªn. ë mét sè c©y trong nhãm c©y
128
- thuèc báng, c¸c c©y non r¬i xuèng ®Êt ngay tõ khi
rÔ ph¸t triÓn. §em trång trong chËu hay khay khi
c©y non cøng c¸p.
Mét sè c©y kh¸c nh− d−¬ng xØ loμi tæ chim
(Asplenium) c©y non ph¸t triÓn tù nhiªn tõ ph«i cña
chóng, cã thÓ t¸ch l¸ cña c©y mÑ ngay khi ®· t¹o c©y
non. Do ®ã, cã thÓ t¸ch c©y non tr−íc khi t¸ch l¸.
Cuèi cïng, trong mét sè c©y nh− c©y thuèc ®Çu ®μ
(Tiarella), hä tai hïm (Saxifragaceae), c¸c c©y non chØ
ph¸t triÓn tõ ph«i nÕu t¸ch l¸ rêi khái c©y mÑ. Ph¶i c¾t
cuèng l¸ ngay tõ khi nã hoμn toμn ph¸t triÓn, ®Æt l¸ lªn
®Êt trong mét khay ®Êt vμ ®Æt vμo n¬i Èm, che bãng vμ
Êm (to = 21oC) (vÝ dô d−íi l¸n nhá che polyetylen).
§Ó cho c¸c c©y non ph¸t triÓn b×nh th−êng
(1) T¸ch l¸ cã (2) Ghim l¸ n»m (3) Ch¨m sãc
c©y non. §æ ph¼ng trªn nÒn kh«ng ®Ó l¸ qu¸
®Êt vµo khay ®Êt. §¸nh dÊu kh«. T¸ch riªng
vµ nÐn chÆt khay. §Æt chËu c¸c c©y non vµ
c¸c hom vµo nhµ kÝnh ®Æt vµo chËu
che bãng m¸t ngay tõ khi c©y
ra rÔ
129
- KÝch thÝch sù ph¸t triÓn c©y non
(1) T¸ch l¸ khi (2) §Æt l¸ xuèng (3) Khi c©y non
nã ph¸t triÓn ®Êt. §¸nh dÊu. ph¸t triÓn, t¸ch
hoµn toµn. §æ §Æt khay trong chóng
®Êt vµo khay m«i tr−êng Êm vµ trång vµo
trång hom (21oC), Èm vµ chËu. §¸nh
che bãng dÊu
C¸c c©y non sÏ xuÊt hiÖn sau 5-7 tuÇn, cã thÓ
®em cÊy ra chËu. C¸c c©y cã l¸ mäng n−íc nh− thuèc
báng, cá tr−êng sinh cã thÓ ®Ó l¹i trong nhμ l¹nh ®Ó
c©y non ph¸t triÓn. C¸c loμi c©y hä thuèc báng, mét
sè gièng ph¶n øng tèt h¬n nÕu ta t¸ch l¸ khái c©y mÑ
vμo mïa xu©n ®Ó kÝch thÝch sù t¹o thμnh c©y con.
C¸c c©y non cã thÓ ph¸t triÓn tõ ph«i l¸
Kalanchoe Tolmiea menziesii Sedum
130
nguon tai.lieu . vn
