Xem mẫu
- BÀI LÀM
Quy luật mâu thuẫn là quy luật quan trọng nhất của phép biện chứng duy vật là
hạt nhân của phép biện chứng duy vật vì nó vạch ra nguồn gốc động lực của sự vận
động phát triển của thế giới khách quan và vì nó là chìa khoá là cơ sở giúp chúng ta
nắm vững thực chất của tất cả các quy luật và phạm trù của phép biện chứng duy vật.
1-Nội dung quy luật
a) Mâu thuẫn: Là hiện tượng khách quan và phổ biến. Mâu thuẫn là mối liên hệ
tác động qua lại giữa các mặt đối lập trong cùng một sự vật.
Mặt đối lập là những mặt, những thuộc tính có xu hứơng phát triển ngược
chiều nhau, tồn tại trong cùng một sự vật hiện tượng tác động biện chứng với nhau
làm cho sự vật phát triển.
Mâu thuẫn là hiện tượng khách quan và phổ biến
Mâu thuẫn là khách quan có nghĩa là mâu thuẫn là cái vốn có ở mọi sự vật hiện
tượng. Mâu thuẫn hình thành phát triển là do cấu trúc tự thân bên trong của sự vật quy
định nó không phụ thuộc vào bất kỳ một lực lượng siêu tự nhiên nào và không phụ
thuộc vào ý chí chủ quan của con người.
Mâu thuẫn là hiện tượng phổ biến có nghĩa là mâu thuẫn tồn tại trong tất cả các
lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy. Mâu thuẫn tồn tại từ khi sự vật xuất hiện cho đến
khi kết thúc. Mâu thuẫn tồn tại ở mọi không gian, thời gian, mọi giai đoạn phát triển.
Mâu thuẫn này mất đi thì mâu thuẫn khác lại hình thành. Trong mỗi sự vật không phải
chỉ có một mâu thuẫn mà có thể có nhiều mâu thuẫn vì sự trong cùng một lúc có thể có
nhiều mặt đối lập.
Trong những điều kiện cụ thể khác nhau, mâu thuẫn thể hiện ra dưới nhiều hình
thức đa dạng và phong phú khác nhau:
+ Mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài.
+ Mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản
+ Mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu
+ Mâu thuẫn đối kháng và không đối kháng.
Cần chú ý: Trong tư duy thông thường khi nói đến hai mặt đối lập là nói lên mâu
thuẫn. Còn trong tư duy biện chứng, không phải hai mặt đối lập nào cũng tạo nên mâu
thuẫn mà chỉ những mặt đối lập tác động biện chưngs với nhau tạo nên sự vật hiện
tượng và tạo lên sự phát triển mới được gọi là mâu thuẫn- mâu thuẫn biện chứng.
b)Các mặt đối lập của mâu thuẫn vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau.
1
- Sự thống nhất của các mặt đối lập là sự nương tựa, ràng buộc quy định lẫn
nhau làm tiền đề tồn tại cho nhau của các mặt đối lập. Không có sự thống nhất của các
mặt đói lập thì không tạo ra sự vật.
Theo nghĩa hẹp sự thống nhất là sự đồng nhất, phù hợp ngang nhau của hai mặt
đối lập đó là trạng thái cân bằng của mâu thuẫn..
Sự thống nhất của các mặt đối lập là tạm thời tương đối, nghĩa là nó chỉ tồn tại
trong một thời gian nhất định, đó chính là trạng thái đứng im, ổn định tương đối của sự
vật, tính tương đối của sự thống nhất của các mặt đối lập làm cho thế giới vật chất
phân hoá thành cacs bộ phận các sự vật đa dạng phực tạp, gián đoạn.
Sự đấu tranh của các mặt đối lập là sự bài trừ gạt bỏ phủ định biện chứng lẫn
nhau của các mặt đối lập (Sự đấu tranh hiểu theo nghĩa tác động ảnh hưởng lẫn nhau
của các mặt đối lập chứ không phải theo nghĩa đen)
Sự đấu tranh của các mặt đối lập là tuyệt đối vĩnh viễn. Nó diễn ra liên tục
trong suốt quá trình tồn tại của sự vật kể cả trong trang thái sự vật ổn đinhj cũng như
khi chuyển hoá nhảy vọt về chất. Sự đấu tranh của các mặt đối lập tạo lên tính chất tự
thân, liên tục của sự vận động phát triển của sự vật. Cũng vì vậy muốn thay đổi sự vật
tì phải tăng cường sự đấu tranh.
Sự đấu tranh của các mặt đối lập là một quá trình phức tạp diễn ra từ thấp đến
cao, gồm nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn lại có những đặc điểm riêng.
+Giai đoạn đầu: Mâu thuẫn biểu hiện ra ở sự khác nhau của hai mặt đối lập
song không phải sự khác nhau nào cũng là mâu thuẫn mà chỉ hai mặt khác nhau nào liên
hệ hữu cơ với nhau trong một chỉnh thể có khuynh hướng phát triển trái ngược nhau
mới tạo thành giai đoạn đầu của maau thuẫn, trong giai đoạn này sự đấu tranh chưa rõ
và chưa gay gắt.
+Giai đoạn sau: Trong quá trình phát triển của mâu thuẫn, sự khác nhau biến
thành đối lập, khi đó hai mặt đối lập càng rõ, càng sâu sắc thì sự đấu tranh giữa chúng
ngày càng gay gắt và quyết liệt, nếu có điều kiện chín muồi thì hai mặt chuyển hoá lẫn
nhau và mâu thuẫn được giải quyết.
c)Sự đấu tranh và chuyển hoá của các mặt đối lập là nguồn gốc, động lực của
sự phát triển.
Đấu tranh của các mặt đối lập gây ra những biến đổi của các mặt đối lập khi
cuộc đấu tranh của các mặt đối lập trỏ lên quyết liệt và có điều kiện chín muồi thì sự
thống nhất của hai cũ bị phá huỷ, các mặt đối lập chuyển hoá lẫn nhau. Sự chuyển hoá
2
- của các mặt đối lập chính là lúc mâu thuẫn được giải quyết, sự vật cũ bị mất đi, sự vật
mới xuất hiện. Các mặt đối lập có thể chuyển hoá lẫn nhau với ba hình thức.
-Các mặt đối lập chuyển hoá lẫn nhau mặt đối lập này thành mặt đối lập kia và
ngược lại nhưng ở trình độ cao hơn về phương diện vật chất của sự vật. Ví dụ, Mâu
thuẫn giữa vô sản và tư sản biểu hiện thành cuộc cách mạng vô sản lật độ giai cấp tư
sản
-Cả hai mặt đối lập đều mất đi và chuyển hoá thành mặt đối lập mới. Ví dụ
Giải quyết mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ (chế độ phong kiến) xã hội lại xuất
hiện mâu thuẫn mới là mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản (Chế độ TBCN).
-Các mặt đối lập thâm nhập vào nhau, cải biến lẫn nhau.
Trong sự vật mới lại có mâu thuẫn mới, các mặt đối lập trong mâu thuẫn mới
lại đấu tranh với nhau, làm cho sự vật ấy lại chuyển hoá thành sự vật khác tiến bộ hơn,
cứ như vậy mà các sự vật hiện tượng thường xuyên biến đổi và phát triển không
ngừng, vì vậy, mâu thuẫn là nguồn gốc động lực của mọi quá trình vận động phát triển
của sự vật hiện tượng.
ý nghĩa phương pháp luận
Vì mâu thuẫn là hiện tượng khách quan và phổ biến, nên trong nhận thận thức
và thực tiễn phải tôn trọng mâu thuẫn, tức là không được lẩn tránh mâu thuẫn cũng như
không được tạo ra mâu thuẫn.
Vì mâu thuẫn là động lực của sự phát triển nên muốn thúc đẩy sự phát triển
phải nhận thức được mâu thuẫn và tìm cách giải quyết mâu thuẫn, phải tạo ra điều
kiện thúc đẩy sự đấu tranh của các mặt đối lập theo chiều hướng phát triển.
Vì mọi mâu thuẫn đều có quá trình phát sinh, phát triển và biến hoá. Vì sự vật
khác nhau thì mâu thuẫn khác nhau, mỗi mâu thuẫn lại có những đặc điểm riêng của
nó. Do đó phải biết phân tích cụ thể một mâu thuẫn cụ thể và tìm cách giải quyết mâu
thuẫn.
2-Vận dụng quy luật trên để phân tích một mâu thuẫn nổi lên có liên quan
đến công việc của bản thân.
Mâu thuẫn tồn tại ở tất cả mọi sự vật, hiện tượng của thế giới khách quan. Bản
thân tôi đang làm việc tại ngân hàng xuất nhập khẩu Hà nội, khách quan xung quanh
môi trường làm việc của tôi tồn tại rất nhiều mâu thuẫn. Tôi xin phân tích một mâu
thuẫn nổi lên có liên quan đến công việc của tôi trong lĩnh vực ngân hàng.
3
- Một quá trình sản xuất kinh doanh bao giờ cũng chứa đựng trong nó rấi nhiều
mâu thuẫn như; mâu thuẫn giưa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, mâu thuẫn giữa cung và
cầu về sản phẩm, mâu thuẫn giữa chủ quản lý với công nhân, mâu thuẫn giữa tính kế
hoạch trong xí nghiệp với tính tự phát của cơ chế thị trường, mâu thuẫn giữa sức phát
triển nhanh của công cụ sản xuất và công nghệ tiên tiến với sự cạn kiệt nguồn tài
nguyên thiên nhiên là nguyên liệu của sản xuất, mâu thuẫn giữa lợi nhuận và rủi ro....
Tôi xin phân tích mối quan hệ mâu thuẫn giữa lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được với
rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải.
Chúng ta đã biết hoạt động chính của ngân hàng là nhận gửi và cho vay với mục
đích cuối cùng là lợi nhuận. Mối quan hệ mâu thuẫn giữa lợi nhuận và rủi ro là một
mâu thuẫn biện chứng, là hai mặt của một vấn đề. Bất cứ quá trình sản xuất, kinh
doanh nào cũng vậy, lợi nhuận và rủi ro luôn tồn tại song song với nhau, mâu thuẫn với
nhau. Kết thúc một quá trình sản xuất, kinh doanh chúng ta có thể thu được lợi nhuận
nhưng có khi là gặp phải rủi ro. Lợi nhuận dự kiến mang lại càng cao thì độ rủi ro nếu
gặp phải cũng sẽ rất lớn và ngược lại. Nhưng mục đích của người kinh doanh bao giờ
cũng là hướng tới lợi nhuận, và họ tìm mọi cách để hạn chế được rủi ro như, cải tiến
kỹ thuật và phương pháp sản xuất., đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ quản lý nhanh
nhạy và năng động, kịp thời nắm bắt và phân tích những biến động của thị trường, dự
báo tình hình thị trường nhằm hạn chế tối đa rủi ro hoặc nếu có gặp rủi ro thì thiệt hại
là rất nhỏ.... Do đó có thể nói mâu thuẫn giữa lợi nhuận vả rủi ro là một trong những
mâu thuẫn cơ bản của quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, và là động
lực để các doanh nghiệp ngày một phát triển về trình độ quản lý doanh nghiệp.
Trong hoạt động ngân hàng, lợi nhuận ngân hàng là số chênh lệch giữa lợi tức
cho vay và lợi tức phải trả trừ đi các chi phí nghiệp vụ ngân hàng số còn lại gọi là lợi
nhuận. Ngân hàng thu hút vốn trong dân cư dưới các hình thức tiền gửi tiết kiệm của
dân cư, bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán, mởài khoản cho các tổ chức và
cá nhân..... Rồi dùng vốn huy động đó để cho vay và hưởng chênh lệch lợi tức. Trong
quá trình cho vay đó, ngân hàng sẽ thu được lợi nhuận sau khi đã trừ đi lợi tức phải trả
khi vay, hoặc ngân hàng sẽ gặp phải rủi ro nếu khách hàng không có khả năng thanh
toán bởi hoạt động sản xuất kinh doanh của họ rủi ro, thất bại nên mất khả năng thanh
toán. Làm thế nào để hạn chế rủi ro và đối đa lợi nhuận chính là cách thức để giải
quyết mâu thuẫn giưã lợi nhuận và rủi ro.
4
- Giảm rủi ro không phải là ngân hàng sẽ không cho vay đối với những khách hàng
lớn, vay tiền nhiều mà hoạt động kinh doanh của họ tuy mang lại lợi nhuận cao nhưng
độ rủi ro lớn. Mà thay vào đó ngân hàng phải tự đổi mới, tự phát triển mình, thông qua
việc hoàn thiện công tác đào tạo cán bộ tín dụng, đào tạo ra đội ngũ cán bộ tín dụng có
trình độ chuyên môn cao, năng động và nhanh nhạy với cơ chế thị trường. Hoàn thiện
công tác thẩm định tín dụng, thẩm định dự án trước trong và sau khi cho vay. Trước khi
cho vay thì tiến hành thẩm định dự án một cách cẩn thẩn, trong và sau khi cho vay phải
thường xuyên tcử cán bộ tín dụng trực tiếp xuống cơ sở để giám sát quá trình sản xuất
kinh doanh của khách hàng, xem họ sử dụng tiền vay có đúng mục đích như cam kết khi
vay không....Làm tốt các công việc trên, ngân hàng sẽ khắc phục và hạn chế được rủi
ro, nhờ đó mà tăng được lợi nhuận cho ngân hàng, cũng có nghĩa là giải quyết tốt được
mâu thuẫn giữa lợi nhuận và rủi ro, (mặt đối lập này chuyển hoá thành mặt đối lập kia
nhưng ở méc phát triển hơn) đó la làm cho ngân hàng ngày một phát triển, điều này phù
hợp với quy luật khách quan đó là; mâu thuẫn là nguồn gốc động lực của sự phát triển.
Tuy nhiên như trên chúng ta đã nghiên cứu, khi giải quyết được mâu thuẫn rồi
không có nghĩa là không còn tồn tại mâu thuẫn, mà ngược lại, mâu thuẫn này mất đi,
mâu thuẫn khác lại xuất hiện. Khi chúng ta đã có một đội ngũ cán bộ tín dụng với trình
độ cao, công tác thẩm định tốt nhưng rủi ro trên thương trường không phải là không xảy
ra nữa mà trái laị khi trình độ sản xuất càng phát triển thì mức độ rủi ro nếu gặp phải
sẽ rất lớn và thiệt hại cũng rất nặng nề, do vậy nó lại tiếp tục là động lực để cho ngân
hàng phát triển. Như thế mới là phù hợp với quy luật khách quan.
5
- VẬN DỤNG QUY LUẬT THỐNG NHẤT VÀ ĐẤU TRANH CỦA CÁC MẶT ĐỐI
LẬP ĐỂ PHÂN TÍCH MỘT MÂU THUẪN NỔI LÊN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN
CÔNG VIỆC CỦA ANH CHỊ.
6
nguon tai.lieu . vn