Xem mẫu
- U bi Đề bài: Những thành tựu của CNXH và nguyên nhân làm cho CNXH lâm
vào khủng hoảng trong thời gian vừa qua?
Làm bài: Không những trên lĩnh vực kinh tế mà
ở lĩnh vực văn hoá, khoa học công nghệ các
Chủ nghĩa xã hội hiện thực thế giớí ra
nước XHCN cũng đã đạt được nhiều thành
đờì cho đến nay đã gần 90 năm (1917-2006).
tựu to lớn đáng tự hào. Trước khi cách mạng
Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội
XHCN thành công thì hầu hết các nước này
(CNXH) ở Liên Xô và các nước XHCN ở bên
trình độ học vấn của nhân dân còn rất thấp
cạnh đạt được những thành tựu to lớn về nhiều
kém, số người mù chữ chiếm tỷ lệ lớn (nước
mặt, có ý nghĩa lịch sử và có ý nghĩa quốc tế thì
Nga trước cách mạng tháng Mười có đến trên
còn có một số khuyết, nhược điểm chậm được
75% số người mù chữ) thế mà sau một thời
phát hiện và khắc phục cho nên đã gây ra sự trì
gian xây dựng CNXH trình độ học vấn của
trệ về kinh tế - xã hội rồi sau đó dẫn đến khủng
người dân các nước XHCN tương đối cao và
hoảng
đồng đều (năm 1987 Liên Xô có 154 triệu
Thành tựu nổi bật của các nước xã hội người có trình độ học vấn từ trung học phổ
chủ nghĩa (XHCN) là xoá bỏ chế độ người bóc thông trở nên). Trong lĩnh vực khoa học công
lột người, đưa nhân dân lao động lên làm chủ đất nghệ Liên Xô và một số nước XHCN cũng
nước, quản lý xã hội. Chính vì lẽ đó, Hồ Chí đạt được một số thành tựu đáng trân trọng. Ở
Minh đã từng khẳng định nước Nga có chuyện lạ giai đoạn đầu Liên Xô luôn là nước đi đầu
đời, đem người nô lệ thành người tự do. Đi cùng trong việc nghiên cứu, chinh phục vũ trụ. Năm
với việc xây dựng một chế độ xã hội tốt đẹp, 1957 Liên Xô phóng thành công Vệ tinh nhân
CNXH còn thiết lập 1 quan hệ quốc tế bình đẳng tạo, năm 1961 có người bay vào vũ trụ trên tàu
giữa các quốc gia, dân tộc. Điều này, hoàn toàn Phương Đông I. Một sự kiện đáng ghi nhớ vào
xa lạ với việc dân tộc này áp bức, bóc lột dân tộc ngày 4/3/1961 lần đầu tiên trên thế giới Liên
khác như trước đây. Quan hệ quốc tế trước Xô đã dùng tên lửa V1000 bắn trúng tên lửa ở
XHCN luôn luôn là cá lớn nuốt cá bé; nước tầng bình lưu. Điều đó chứng tỏ kỹ thuật máy
mạnh, nước lớn thống trị nước nhỏ, nước yếu. tính của Liên Xô lúc đó rất khá. Sự kiện này
CNXH ra đời đã xây dựng một mối quan hệ quốc phải mất mấy chục năm sau Mỹ mới đạt
tế hoàn toàn mới, tốt đẹp, tạo điều kiện cho các được.
quốc gia, dân tộc giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát
Không chỉ thu được nhiều thành tựu
triển.
trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội mà ngày
Bên cạnh đó, trong khoảng giữa những trên lĩnh vực quân sự, quôc phòng các nước
năm 50 và 60 của thế kỉ XX mặc dầu phải trải XHCN cũng gặt hái được nhiều kết quả to
qua chiến tranh thế giới thứ II , chịu hậu quả lớn. Nhờ vậy các nước XHCN đã bảo vệ
nặng nề nhưng các nước XHCN nhờ bản chất được thành quả của cách mạng, bảo vệ được
chế độ xã hội tốt đẹp lại động viên được tinh nền hoà bình thế giới, chỗ dựa cho phong trào
thần hăng say của nhân dân lao động nên đã đạt cách mạng thế giới.
được nhiều thành tựu to lớn trên lĩnh vực kinh tế.
Những thành tựu to lớn mà các nước
Trong vòng 20 năm đó tốc độ tăng trưởng kinh tế
XHCN giành được trong thời gian qua là hết
của các nước XHCN đạt được mức trung bình
sức đáng trân trọng, đáng ghi nhận, có ý nghĩa
trên 7%/năm. Trong khoảng 30 năm gần đây,
lịch sử và ý nghĩa quốc tế. Tuy nhiên, bên
Trung Quốc luôn giữ được tốc độ tăng trưởng
cạnh đó, trong quá trình xây dựng CNXH ở
kinh tế xấp xỉ 9%/năm (Năm 1993 đạt 13.4%),
Liên Xô và các nước XHCN khác vẫn còn một
Việt Nam được xem là nước phát triển cao thứ
số yếu khuyết, nhược điểm chậm được phát
hai Châu Á (sau Trung Quốc) đã gần 20 năm nay
hiện và khắc phục cho nên đã gây ra sự trì trệ
giữ tốc độ tăng trưởng xấp xỉ 8%/năm.
- về kinh tế, xã hội rồi sau đó dẫn đến khủng sản phẩm tiêu dùng CNXH công bằng, hợp lý
hoảng trong thời gian trước đây. hơn CNTB nên sự cách biệt giàu nghèo trong
Trước hết, các nước XHCN đã thực hiện CNXH có nhưng không lớn. Tuy nhiên, một sự
sự tấp trung quá mức cần thiết: tập trung quan công bằng, hợp lý vượt quá giới hạn cần thiết
liêu. Điều đầu tiên cần phải khẳng định rằng thì sẽ dẫn đến chủ nghĩa bình quân. Chủ nghĩa
CNXH muốn tồn tại, phát triển thì cần phải có bình quân trong CNXH gây ra hậu quả: làm
sự tập trung ở mức độ nhất định, mức độ cần cho người lao động không quan tâm đến sản
thiết. Những sai lầm của CNXH đã thực hiện sự xuất, biến người lao động tích cực trở thành
tập trung quan liêu. Chính điều này dấn tới kẻ chây lười ăn bám xã hội. Chủ nghĩa bình
những hậu quả tai hại cho sự nghiệp xây dựng quân và hậu quả của nó được thấy rõ nhất khi
CNXH. Hậu quả đầu tiên là làm cho bộ máy nhà chúng ta hoàn thành sự nghiệp giải phóng
nước cồng kềnh, đồ sộ thì hiệu lực quản lý của miền Nam, thống nhất đất nước, cả nước đi
nó sẽ kém hiệu quả, vì nó chồng chéo nhau, dẫn vào xây dựng CNXH nhưng ở các hợp tác xã
đạp lên nhau. Để thấy mức độ cồng kềnh của bộ nông nghiệp vẫn thực thi nguyên tắc phân
máy nhà nước ở các nước XHCN, chúng tôi xin phối lương thực: tối thiểu 13 kg thóc tối đa 18
đưa ra số liệu sau (theo Ban tổ chức chính phủ kg thóc.
năm 1999): Nếu ở Mỹ bộ máy hành chính tính Khuyết, nhược điểm thứ ba mà các
trung bình 1 cán bộ/100 dân, ở Singapo 1 cán nước XHCN trước đây đã mắc phải là chậm
bộ/500 dân thì ở Việt Nam 1 cán bộ/63 dân, ở trễ trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ.
Trung Quốc 1 cán bộ/45 dân. Hậu quả thứ hai Vào những năm 70 của thế kỷ XX, lúc đó thế
của sự tập trung quan liêu là nhà nước kiểm soát giới lâm vào 1 cuộc khủng hoảng kinh tế - xã
quá mức cần thiết đối với các đơn vị sản xuất, hội. Đứng trước cuộc khủng hoảng thiếu này
kinh doanh. Sự kiểm soát đó được thể hiện thông CNTB (nhất là các nước TBCN phát triển cao)
qua chỉ tiêu kế hoạch nhà nước. Một xã hội hiện đã nhanh chóng chuyển đổi cơ cấu sản xuất:
đại muốn tồn tại và phát triển vững chắc thì cần phát triển các ngành tiêu tốn ít nguyên,nhiên,
phải có kế hoạch. Nhưng sai lầm của CNXH là ở vật liệu; phát triển sản xuất theo chiều sâu
chỗ: trước đây chúng ta xây dựng kế hoạch từ ý (đầu tư đổi mới công nghệ, sử dụng công
muốn chủ quan, kế hoạch đó lại được ấn từ trên nghệ tiên tiến hiện đại). Chính vì lẽ đó CNTB
xuống. Cho nên có nhiều trường hợp càng hoàn dần hồi phục và phát triển. Trong khi đó các
thành vượt mức kế hoạch bao nhiêu thì hậu quả nước XHCN ít chịu ảnh hưởng của cuộc
kinh tế càng kém bấy nhiêu, thậm chí gây ra khủng hoảng, thậm chí còn được lợi (điển
những hậu quả xấu khó lường cho xã hội. Ở hình là Liên Xô thu được món lợi nhuận
Trung Quốc có thời bắt nông dân phải sản xuất khổng lồ 60 tỷ USD nhờ giá dầu mỏ tăng trên
gang thép với chỉ tiêu kế hoạch rất cao. Cho nên thị trường thế giới). Hơn nữa, lúc đó các nước
nông dân không có điều kiện, thời gian để sản XHCN lại quan niệm sản xuất lớn là quy mô
xuất lương thực nên nạn đói đã xảy ra trên diện phải to (nhà máy, công xưởng đồ sộ; số lượng
rộng, thời gian dài gây nên cảnh hàng chục triệu công nhân đông hàng vạn người). Bởi vậy, các
người chết đói. Sự tập trung quan liêu đó đã tạo nước XHCN ngày càng ra sức phát triển sản
điều kiện cho cán bộ lạm dụng chức quyền nên xuất theo chiều rộng, trong khi các nước TB ra
dẫn đến tệ đặc quyền đặc lợi. Hậu quả này ở sức phát triển theo chiều sâu cho nên kết cục
các nước XHCN nào cũng có nhưng nó rõ nét tất yếu dẫn tới trình độ khoa học công nghệ
nhất là ở Rumani thời XêauXêcu cầm quyền. của các nước XHCN ngày càng tụt hậu so vơí
Khuyết, nhược điểm thứ hai mà các nước CNTB. Năm 1985 trình độ khoa học kỹ thuật
XHCN mắc phải là việc thực hiện chủ nghĩa của Liên Xô lạc hậu 15 năm so với các nước
bình quân trên thực tế. Chủ nghĩa bình quân trong phương Tây, còn các nước XHCN khác chắc
CNXH nó được nảy sinh, hình thành từ mặt tốt chắn khoảng cách đó sẽ còn lớn hơn nhiều.
của CNXH. Trước đây, trong lĩnh vực phân phối Một khi trình độ khoa học công nghệ của các
nước XHCN lạc hậu hơn so với các nước
2
- TBCN thì các nước XHCN sẽ không có năng - Hình thức sở hữu thiếu đa dạng, phong
suất cao, chất lượng hàng hoá tốt, giá cả hạ phú.
được. Vì lẽ đó, tính cạnh tranh của nền kinh tế - Phủ nhận hoặc coi nhẹ nền kinh tế
các nước XHCN yếu kém so với CNTB. Có hàng hoá, thị trường.
người xem đây là cội nguồn của sự khủng hoảng
say này. - Cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan
liêu.
Cuối cùng sự trì trệ, khủng hoảng về
kinh tế-xã hội của các nước XHCN thời gian qua - Hệ thống chính trị cũng tập trung quan
còn do sự duy ý chí, cứng nhắc, chủ quan. Biểu liêu.
hiện của vấn đề này đó là việc các nước XHCN Cho nên đã làm suy yếu nền dân chủ
đã tự đề ra quy luật rồi buộc quá trình xây dựng XHCN, làm suy yếu mối quan hệ giữa Đảng
CNXH phải tuân thủ; việc tất cả các nước đều Cộng sản cầm quyền với nhân dân. Một nguy
xây dựng theo mô hình duy nhất: mô hình Liên cơ mà trước đây Lênin đã từng cảnh tỉnh các
Xô. Năm 1957 đại diện 12 Đảng Cộng sản cầm Đảng Cộng sản.
quyền đã có Hội nghị tại Matxcova. Tại Hội nghị
đó các Đảng Cộng sản đã tự đề ra 9 quy luật và Việc nhận thức đúng, đầy đủ những
bắt buộc sự nghiệp xây dựng CNXH phải tuân thành tựu của các nước XHCN cũng như
thủ. Điều này làm hạn chế sự nghiệp xây dựng những nguyên nhân làm cho CNXH lâm vào trì
CNXH. Tất cả các nước XHCN trước đây còn trệ, khủng hoảng về kinh tế - xã hội trong
xây dựng theo một mô hình duy nhất, mô hình thời gian trước đây là hết sức cần thiết. Thấy
Liên Xô. Trước hết phải thấy rằng mô hình này rõ những thành tựu của CNXH để ta thấy
nó đúng cho Liên Xô nhưng đúng trong giai đoạn được mặt tốt, bản chất ưu việt của CNXH
lịch sử nhất định. Việc duy trì mô hình này quá nhưng đồng thời phải thấy cả những mặt kìm
lâu ở Liên Xô, hơn nữa nó lại được áp dụng y hãm, những khuyết nhược điểm của CNXH
nguyên vào các nước XHCN trong 1 thời gian dài, để chúng ta không bao giờ ngủ quên trước
bất chấp điều kiện lịch sử cụ thể của các nước thực tế, không say sưa với thắng lợi. Thấy rõ,
khác nhau. Chính điều này đã làm cho những hạn thấy đầy đủ cả mặt tốt và mặt hạn chế để
chế của mô hình Liên Xô càng có điều kiện bộc chúng ta xác định rõ hơn, đúng đắn hơn con
lộ, làm ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp xây đường đi tới cho CNXH. Chỉ trên cơ sở phát
dựng CNXH ở các nước. Đánh giá về mô hình huy các thành các thành tựu đã có; sửa chữa,
Liên Xô người ta thấy nó có 5 hạn chế sau: khắc phục những khuyết nhược điểm đã mắc
phải CNXH tự hoàn thiện mình trong quá trình
- Cải tạo XHCN nóng vội, đốt cháy giai phát triển đó là con đường giúp CNXH không
đoạn. ngừng lớn mạnh.
3
nguon tai.lieu . vn
