Xem mẫu
- BÀI TI U LU N tài: “Nh ng cơ h i và thách th c c a hàng hoá Vi t Nam khi gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO). Gi i pháp vư t qua nh ng thách th c” 1
- M CL C L im u ............................................... Error! Bookmark not defined. Ph n I: Nh ng v n lý lu n v c nh tranhError! Bookmark not defined. 1. S c nh tranh trong n n kinh t th trư ng là m t t t y u khách quan ................................................................... Error! Bookmark not defined. 2. Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th trư ng ..... Error! Bookmark not defined. 3. Nh ng i u ki n t o nên c nh tranh trong kinh doanh Error! Bookmark not defined. Ph n II: Cơ h i và thách th c c a hàng hoá Vi t Nam khi gia nh p T ch c thương m i th gi i (WTO). Gi i pháp vư t qua nh ng thách th c. ................................................ Error! Bookmark not defined. 1. Cơ h i khi gia nh p WTO ................... Error! Bookmark not defined. 2. Th ch th c c a vi c gia nh p WTO.... Error! Bookmark not defined. II. Gi i pháp vư t qua thách th c ........... Error! Bookmark not defined. K t lu n .................................................... Error! Bookmark not defined. Tài li u tham kh o ................................... Error! Bookmark not defined. 2
- L IM U Ngày nay, xu th toàn c u hóa ang bao trùm c th gi i, Khi toàn c u hóa v n n kinh t ang tr thành m t xu hư ng khách quan thì yêu c u h i nh p n n kinh t qu c t càng tr nên c p bách.Toàn c u hóa òi h i m i nư c ph i liên k t v i các qu c gia khác cùng phát tri n.Và Vi t Nam cũng không n m ngoài xu th chung c a th gi i Quá trình toàn c u hóa n n kinh t và h i nh p kinh t th gi i, òi h i m i qu c gia, m i dân t c ph i có s c nh tranh,Vi t Nam c a chúng ta cũng v y. Là m t nư c ang phát tri n, vi c tham gia vào quá trình h i nh p và toàn c u hóa th gi i ã và ang t ra cho chúng ta nhi u cơ h i, cũng như nhi u thách th c. S c c nh tranh là m t y u t c n thi t, c p bách và không th thi u i v i b t kỳ qu c gia, hay b t kỳ dân t c nào. Kinh t th gi i phát tri n, qu c t hóa thương m i òi h i các nư c ph i xóa b rào c n,ch p nh n t do buôn bán,vì th m i nư c ph i m c a th trư ng trong nư c, i u ó cũng ng nghĩa v i vi c nâng cao s c c nh tranh c a nư c ó phù h p v i s phát tri n c a th gi i. Do ó, chúng ta ph i làm th nào nâng cao s c c nh tranh c a hàng hoá Vi t Nam (v ch t lư ng và giá c ) .Nhưng làm sao và làm th nào nâng cao s c c nh tranh c a hàng hoá nư c ta hi n nay ang là v n h t s c nan gi i và có th nói là y khó khăn, ang ư c nhi u ngư i quan tâm. V i trình và kh năng hi u bi t c a mình còn h n ch , em xin trình bày tài: “Nh ng cơ h i và thách th c c a hàng hoá Vi t Nam khi gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO). Gi i pháp vư t qua nh ng thách th c" . 3
- PH N I NH NG V N LÝ LU N V C NH TRANH 1. S c nh tranh trong n n kinh t th trư ng là m t t t y u khách quan Th trư ng là nơi di n ra các ho t ng mua bán, trao i hàng hoá bao g m các y u t u vào và các y u t u ra c a quá trình s n xu t. Trên th trư ng các nhà s n xu t, ngư i tiêu dùng, nh ng ngư i ho t ng buôn bán kinh doanh, quan h v i nhau thông qua ho t ng mua bán trao i hàng hoá. Như v y th c ch t th trư ng là ch các ho t ng kinh t ư c ph n ánh thông qua trao i, lưu thông hàng hoá và m i quan h v kinh t gi a ngư i v i ngư i. Hình th c u tiên c a n n kinh t th trư ng là kinh t hàng hoá. Kinh t h là m t ki u t ch c kinh t xã h i mà trong ó s n ph m s n xu t ra trao i và buôn bán trên th trư ng. N n kinh t th trư ng là hình th uc phát tri n cao c a n n kinh t hàng hoá, mà óm iy ut u vào và u ra c a quá trình s n xu t u ư c qui nh b i th trư ng. Trong ho t ng s n xu t kinh doanh các doanh nghi p luôn mu n có ư c nh ng i u ki n thu n l i trong quá trình s n xu t như: thuê ư c lao ng r mà có kĩ thu t, mua ư c nguyên nhiên v t li u r , có th trư ng các y u t u ra t t. i u ó d n n s c nh tranh gi a các doanh nghi p d chi m l y, n m gi l y nh ng i u ki n thu n l i. S c nh tranh này ch k t thúc khi nó ư c ánh d u b i m t bên chi n th ng và m t bên th t b i. Tuy v y c nh tranh không bao gi m t i trong n n kinh t th trư ng. C nh tranh là s s ng còn c a các doanh nghi p. Mu n t n t i ư c bu c các doanh nghi p ph i nâng cao s c c nh tranh c a doanh nghi p mình b ng cách: nâng cao năng l c s n xu t c a doanh nghi p, gi m chi phí s n xu t c nh tranh v giá c , c i ti n khoa h c kĩ thu t… i u này s thúc y n n kinh t phát tri n, ng th i cũng làm cho xã h i phát tri n nh kinh t phát tri n, khoa h c - kĩ thu t phát tri n do òi h i ph i nâng cao năng su t lao ng c a doanh nghi p, c i ti n khoa h c - kĩ thu t. Trong quá trình c nh tranh các ngu n l c c a xã h i s ư c chuy n t nơi s n xu t kém hi u qu n nơi s n xu t có hi u qu hơn. T o ra l i ích xã h i cao hơn, m i ngư i s s d ng nh ng s n ph m t t hơn. C nh tranh em l i s a d ng c a s n ph m và d ch v . Do ó t o ra nhi u l a ch n hơn cho khách hàng, cho ngư i tiêu dùng. Như v y c nh tranh là m t c trưng cơ b n c a n n kinh t th trư ng. C nh tranh giúp cho s phân b ngu n l c xã h i có hi u qu , em l i ích l i l n hơn cho xã h i. C nh tranh có th ư c xem như là quá trình tích lu v lư ng t ó th c hi n các bư c nh u thay i v ch t. M i bư c nh y thay i v ch t là m i n c thang c a xã h i, nó làm cho xã h i phát tri n di lên, t t p hơn. V y s t n t i c a c nh tranh trong n n kinh t th trư ng là m t t t y u khách quan. 2. Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th trư ng 4
- C nh tranh xu t hi n cùng v i s phát tri n c a n n kinh t hàng hoá. C nh tranh là s ganh ua, s u tranh gay g t gi a nh ng ngư i s n xu t kinh doanh v i nhau giành gi t l y nh ng i u ki n có l i v s n xu t và tiêu th hàng hoá, nh m t i a hoá l i nhu n c a mình. Trong n n kinh t th trư ng c nh tranh v a là môi trư ng, v a là ng l c cho s phát tri n kinh t . Do ó mà c nh tranh óng vai trò quan tr ng trong n n kinh t th trư ng th hi n qua m t s ch c năng sau: Th 1: C nh tranh trong n n kinh t có 2 lo i c nh tranh: c nh tranh trong n i b ngành và c nh tranh gi a các ngành v i nhau. Vi c c nh tranh gi a các doanh nghi p trong cùng m t ngành là s c nh tranh nh m giành gi t l y nh ng i u ki n có l i cho s n xu t và tiêu th hàng hoá thu ư c l i nhu n siêu ng ch. Các doanh nghi p c nh tranh v i nhau v s n ph m. Do ó k t qu c a s c nh tranh này là hình thành nên giá tr th trư ng c a t ng lo i m t hàng. ó là giá tr c a hàng hoá ư c tính d a vào i u ki n s n xu t trung bình c a toàn xã h i. N u như doanh nghi p nào có i u ki n s n xu t dư i m c trung bình s b thi t h i hay b l v n. Còn nh ng doanh nghi p có i u ki n s n xu t trên m c trung bình c a xã h i s thu ư c l i nhu n thông qua s chênh l ch v i u ki n s n xu t. Ngoài c nh tranh trong n i b ngành còn có c nh tranh gi a các ngành v i nhau. Là c nh tranh gi a các doanh nghi p s n xu t nh ng m t hàng khác nhau. M c ích c a c nh tranh này là tìm nơi u tư có l i hơn. Các doanh nghi p t do di chuy n TB c a mình t ngành này sang ngành khác. C nh tranh này d n n hình thành nên t su t l i nhu n bình quân, và giá tr hàng hoá chuy n thành giá c s n xu t. Vi c hình thành nên giá th trư ng c a hàng hoá và t su t l i nhu n bình quân là i u quan tr ng trong n n kinh t th trư ng. V i giá tr th trư ng c a hàng hoá cho bi t doanh nghi p nào làm ăn có lãi ho c không có hi u qu . T ó s có nh ng thay i trong s n xu t nâng cao năng su t lao ng. V i t su t l i nhu n bình quân cho bi t l i nhu n c a các nhà tư b n s là như nhau cho dù u tư vào nh ng ngành khác nhau v i lư ng TB như nhau. Th hai: C nh tranh giúp phân b l i ngu n l c c a xã h i m t cách hi u qu nh t. Các doanh nghi p s n xu t cùng m t lo i hay m t s lo i hàng hoá c nh tranh nhau v giá bán, hình th c s n ph m, ch t lư ng s n ph m trong quá trình c nh tranh ó doanh nghi p nào có i u ki n s n xu t t t, có năng su t lao ng cao hơn thì doanh nghi p ó s có lãi. i u ó giúp cho vi c s d ng các ngu n nguyên v t li u c a xã h i có hi u qu hơn, em l i l i ích cho xã h i cao hơn. N u c cho các doanh nghi p kém hi u qu s d ng các lo i ngu n l c thì s lãng phí ngu n l c xã h i trong khi hi u qu xã h i em l i không cao, chi phí cho s n xu t tăng cao, giá tr hàng hoá tăng lên không c n thi t. Th ba: C nh tranh i u ti t cung, c u hàng hoá trên th trư ng, kích thích thúc y vi c ng d ng khoa h c công ngh tiên ti n vào s n xu t và tăng v n u tư vào s n xu t trên th trư ng, khi cung m t hàng nào ó l n hơn c u 5
- hàng hoá thì làm cho giá c c a hàng hoá gi m xu ng, làm cho l i nhu n thu ư c c a các doanh nghi p s gi m xu ng. N u như giá c gi m xu ng dư i m c ho c b ng chi phí s n xu t thì doanh nghi p ó làm ăn không có hi u qu và b phá s n. Ch có nh ng doanh nghi p nào có chi phí s n xu t giá c thanh toán c a hàng hoá thì doanh nghi p ó m i thu ư c. i u ó bu c các doanh nghi p mu n t n t i ư c thì ph i gi m chi phí s n xu t hàng hoá, nâng cao năng su t lao ng b ng cách tích c c ng d ng ưa khoa h c công ngh tiên ti n vào trong quá trình s n xu t. Ngư c l i khi cung m t lo i hàng hoá nào ó nh hơn c u hàng hoá c a th trư ng i u ó d n n s khan hi m v hàng hoá i u này d n t i giá c c a hàng hoá tăng cao d n n l i nhu n c a các doanh nghi p tăng lên, i u này kích thích các doanh nghi p s nâng cao năng su t lao ng b ng cách ng d ng khoa h c - công ngh tiên ti n ho c m r ng qui mô s n xu t có ư c lư ng hàng hoá tung ra th trư ng. i u này làm tăng thêm v n u tư cho s n xu t, kinh doanh, nâng cao năng l c s n xu t c a toàn xã h i. i u này quan tr ng là ng l c này hoàn toàn t nhiên không theo và không c n b t kỳ m t m nh l nh hành chính nào c a cơ quan qu n lý nhà nư c. Th tư: C nh tranh trong n n kinh t th trư ng không ch có c nh tranh gi a các doanh nghi p s n xu t v i nhau mà còn có s c nh tranh gi a nh ng ngư i lao ng v i nhau, có ư c m t nơi làm vi c t t, công vi c phù h p. i u ó khi n cho m i ngư i trong xã h i luôn luôn ph i nâng cao trình tay ngh c a mình. V i ý nghĩa ó c nh tranh làm cho con ngư i ta hoàn thi n hơn, c nh tranh óng góp m t ph n trong vi c hình thành nên con ngư i m i trong xã h i m i thông minh, năng ng và sáng t o. C nh tranh gi a các doanh nghi p v i nhau t t y u s d n n có k th ng và ngư i thua. K m nh càng ngày càng m nh lên nh làm ăn hi u qu . K y u thì b phá s n. S phá s n c a các doanh nghi p không hoàn toàn mang ý nghĩa tiêu c c. B i vì có như v y thì các ngu n l c c a xã h i m i ư c chuy n sang cho nh ng nơi làm ăn hi u qu . Vi c nâng cao các doanh nghi p kém hi u qu s d n n s lãng phí các ngu n l c xã h i. Do ó mu n có hi u qu s n xu t c a xã h i cao bu c chúng ta ph i ch p nh n s phá s n c a nh ng doanh nghi p y u kém. S phá s n này không ph i là s hu di t hoàn toàn mà ó là s hu di t sáng t o. 3. Nh ng i u ki n t o nên c nh tranh trong kinh doanh Các doanh nghi p s n xu t hàng hoá luôn mu n t mình quy t nh n vi c s n xu t và tiêu th hàng hoá - d ch v c a mình. Nhưng c nh tranh trên th trư ng ã không cho phép h làm như v y. Do ó các doanh nghi p luôn mu n xoá b c nh tranh ã ra i áp ng yêu c u c a h . c quy n trong kinh doanh là vi c m t hay nhi u t p oàn kinh t v i nh ng i u ki n kinh t chính tr , xã h i nh t nh kh ng ch th trư ng s n xu t và tiêu th s n ph m hàng hoá d ch v . c quy n thư ng d n n xu hư ng c a quy n, b o l c và trong m t s trư ng h p nó c n tr s phát tri n c a khoa h c kĩ thu t, làm ch m thâm chí lãng phí các ngu n l c xã h i. B i l v i th c 6
- quy n các doanh nghi p s n xu t không c n quan tâm n vi c c i ti n máy móc kĩ thu t, không c n tìm cách nâng cao năng su t lao ng mà v n thu ư c l i nhu n cao nh vào c quy n mua và c quy n bán. c quy n là s th ng tr tuy t i trong lưu thông và s n xu t nên d n y sinh giá c c quy n, giá c lũng o n cao,... Do v y, s ph c v c a ngư i tiêu dùng nói riêng và cho xã h i nói chung là kém hi u qu hơn so v i c nh tranh t do. Trong nhi u trư ng h p c quy n áp t s tiêu dùng làm cho xã h i. Chính do cung cách y mà c quy n thư ng làm cho xã h i luôn luôn tình tr ng khan hi m hàng hoá, s n xu t không áp ng ư c nhu c u nh hư ng n nh p tăng trư ng kinh t . c quy n hình thành bi u hi n s th t b i c a th trư ng. có s c nh tranh hoàn h o, nhi u qu c gia ã coi ch ng c quy n và t o nên c nh tranh hoàn h o là nhi m v quan tr ng hàng u c a nhà nư c. t o nên c nh tranh lành m nh và ch ng c quy n trong kinh doanh thì c n ph i có nh ng i u ki n nh t nh. a) i u ki n v các y u t pháp lý - th ch i v i ho t ng kinh doanh có s c nh tranh trong n n kinh t thì c n ph i ho t ng s n xu t kinh doanh. Ngày nay trong quá trình h i nh p ngày càng cao thì các th ch pháp lý không ch do nhà nư c ban hành mà nó còn ư c ban hành b i các t ch c qu c t ho c do m t khu v c kinh t g m nhi u qu c gia ban hành. Y u t pháp lý th ch nhân t quan tr ng trong hình thành nên môi trư ng kinh doanh - là t s ng c a ho t ng s n xu t kinh doanh. Mõi y u t pháp lí - th ch u tác ng vào m t lĩnh v c nh t nh trong ho t ng s n xu t kinh doanh, nó ư c dùng i u ch nh các hành vi ho t ng s n xu t và tiêu th s n ph m. Các ch th kinh t mu n tham gia vào ho t ng s n xu t kinh doanh trong lĩnh v c nào u ph i d a vào các th ch - pháp lí ã ư c ban hành i v i lĩnh v c nào ó tham gia ho t ng kinh t . Như v y s hình thành nên m t môi trư ng kinh doanh n nh khoa h c. b) i u ki n trong ch o, i u hành n n kinh t qu c dân Các t ch c qu c t , các hi p h i cũng như nhà nư c khi ra các qui nh pháp lí - th ch u ph i d a vào i u ki n và tình hình th c t , i u này m b o tính sát th c c a các qui nh. Nhà nư c d a vào các qui nh i u hành qu n lý n n kinh t trong m i ho t ng s n xu t kinh doanh. Vai trò c a qu n lý, ch o giám sát th c hi n các qui nh pháp lí là h t s c quan tr ng, nó m b o cho vi c các qui nh pháp lí - th ch ư c th c hi n. Do vai trò h t s c quan tr ng ó mà vi c qu n lý kinh t c a nhà nư c òi h i b máy qu n lý nhà nư c ph i có trình chuyên môn, năng l c trong qu n lý kinh t . Trong n n kinh t th trư ng v i môi trư ng c nh tranh gay g t. Vi c các công ty ho c các t ch c c quy n hình thành là i u d dàng. Do v y ch ng c quy n và t o nên s c nh tranh thì v i b máy qu n lý kinh t non kém thì nhà nư c s không th qu n lí ư c n n kinh t , các b n qui nh không th ưa vào áp d ng trong th c t , ho c n u có ưa vào áp d ng ư c thì khó lòng mà giám sát, ch o vi c th c hi n. i u này s gây ra vi c làm 7
- th t thoát, lãng phí tài s n qu c gia, tình hình kinh doanh b t n nh, t o i u ki n cho các t ch c c quy n hình thành. Th c t Vi t Nam cho th y: trong xây d ng cơ b n vi c u tư dàn tr i không có tr ng i m gây lãng phí v n u tư. Trong các d án, công trình xây d ng vi c th t thoát v n là r t l n do vi c câu k t thông ng, ăn dơ v i nhau gi a các ch u tư và xây d ng. T t c các i u trên ph n l n là do b máy qu n lý còn non kém. Chưa ưa ra ư c nh ng qui nh pháp lí - th ch i u ch nh các ho t ng kinh t . Vi c các nhà kinh doanh xu t nh p kh u thu c u cơ, thông ng v i nhau t o ra s khan hi m gi t o y giá thu c lên cao. i u này cũng tương t i v i th trư ng b t ng s n. Ngày nay quá trình h i nh p kinh t ang di n ra m nh m trên th gi i nên vi c nâng cao năng l c qu n lý kinh t là i u ki n h t s c quan tr ng t o nên c nh tranh . c) i u ki n v trình văn hoá, o c xã h i c a nhân dân và các ch th kinh doanh Các ch th kinh t là i tư ng tác ng c a các văn b n pháp lí - th ch . Nhà nư c ban hành và giám sát, ch o các ch th kinh t thi hanh các qui nh c a văn b n pháp lí - th ch . các qui nh ư c th c hi n t t thì ngoài vai trò qu n lí t t c a Nhà nư c còn có hành vi th c hi n c a các ch kinh doanh và nhân dân. Ý th c th c hi n các qui nh văn b n c a các ch th khi tham gia ho t ng kinh t là i u ki n t o nên c nh tranh trong kinh doanh. Năng l c c a các cơ quan qu n lí là có h n cho nên trong quá trình qu n lý không th khong m c nh ng sai l m, thi u sót. Khi ó s là i u ki n t t cho nh ng tình tr ng c nh tranh không lành m nh, c quy n l i d ng sai sót c a cơ quan qu n lý ho t ng. Trong nh ng tình hu ng như v y t o nên c nh tranh lành m nh và ch ng c quy n r t c n có tinh th n, ý th c c a các ch th kinh doanh cũng như c a nhân dân. Tinh th n trách nhi m, ý th c t t c a các ch th kinh doanh góp ph n nâng cao hi u qu qu n lý c a các cơ quan qu n lý. PH N II CƠ H I VÀ THÁCH TH C C A HÀNG HOÁ VI T NAM KHI GIA NH P T CH C THƯƠNG M I TH GI I (WTO). GI I PHÁP VƯ T QUA NH NG THÁCH TH C I. Cơ h i và thách th c i v i Vi t Nam khi gia nh p WTO Vi t Nam gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO) ó kh ng nh quá tr nh i m i, m c a h i nh p kinh t qu c t , ưa n n kinh t tăng t c. Vi c vào WTO s mang l i nh ng cơ h i, cũng như thách th c m i cho nư c ta. 1. Cơ h i khi gia nh p WTO 1.1. M r ng th trư ng và tăng xu t kh u Khi gia nh p WTO, theo nguyên t c t i hu qu c, nư c ta s ư c ti p c n m c t do hoá này mà không ph i àm phán hi p nh thương m i song 8
- phương v i t ng nư c. Hàng hoá c a nư c ta v v y s cú cơ h i l n hơn và b nh ng hơn trong vi c thâm nh p và m r ng th trư ng qu c t . Do i u ki n t nhiên và chi phí lao ng r , Vi t Nam có l i th trong m t s ngành, c bi t là trong ngành nông nghi p và d t may. ây là hai ngành ư c WTO r t quan tâm và ó ra nhi u bi n pháp xoá b d n các rào c n thương m i. Ch ng h n, theo Hi p nh D t may c a WTO (ATC), m i h n ch nh lư ng i v i m t hàng d t may ư c xoá b t ngày 1/1/2005. Gia nh p WTO, Vi t Nam s ư c hư ng l i ích này n u có m i quan h thương m i "như th nào ó" i v i các nư c thành viên WTO. i v i thương m i hàng nông s n, các thành viên WTO cũng ó và ang ưa ra nhi u cam k t v c t gi m tr c p, gi m thu và lo i b hàng rào phi thu quan, t ó mang l i cơ h i m i cho nh ng nư c xu t kh u nông s n như Vi t Nam. 1.2. Tăng cư ng thu hút v n u tư nư c ngoài. Gia nh p WTO s giúp chúng ta có ư c m t môi trư ng pháp lý hoàn ch nh và minh b ch hơn, có s c h p d n hơn i v i u tư tr c ti p c a nư c ngoài. Gia nh p WTO cũng là thông i p h t s c r ràng v quy t tõm c i c ch c a nư c ta, t o ni m tin cho các nhà u tư khi b v n vào làm ăn t i Vi t Nam. Ngoài ra, cơ h i ti p c n th trư ng c a các thành viên WTO khác m t cách b nh ng và minh b ch theo hư ng úng chu n m c c a WTO, cũng là m t y u t quan tr ng thu hút v n u tư c a nư c ngoài. 1.3. Nõng cao t nh hi u qu và s c c nh tranh cho n n kinh t Gi m thu , c t gi m hàng rào phi thu quan, m c a th trư ng d ch v s khi n môi trư ng kinh doanh nư c ta ngày càng tr nên c nh tranh hơn. Trư c s c ép c nh tranh, các doanh nghi p trong nư c bao g m c các doanh nghi p nhà nư c, s ph i vươn lên t hoàn thi n m nh, nõng cao t nh hi u qu và s c c nh tranh cho toàn b n n kinh t . Ngoài ra, gi m thu và lo i b các hàng rào phi thu quan cũng s giúp các doanh nghi p ti p c n các y u t u vào v i chi phí h p lý hơn, t ó có thêm cơ h i nâng cao s c c nh tranh không nh ng trong nư c mà cũn tr n th trư ng qu c t . 1.4. S d ng ư c cơ ch gi i quy t tranh ch p c a WTO Môi trư ng thương m i qu c t , sau này nhi u n l c c a WTO, ó tr l n th ng tho ng hơn. Tuy nhiên, khi ti n ra th trư ng qu c t , các doanh nghi p c a nư c ta v n ph i i m t v i nhi u rào c n thương m i, trong ó có c nh ng rào c n trá h nh nỳp búng c c c ng c ư c WTO cho phép như ch ng tr c p, ch ng bán phá giá… Tranh th thương m i là i u khó khăn mà ph n thua thi t thư ng rơi v phía nư c ta, b i nư c ta là nư c nh . Gia nh p WTO s giúp ta s d ng ư c cơ ch gi i quy t tranh ch p c a t ch c này, qua ó có thêm công c u tranh v i các nư c l n, m b o s b nh ng trong thương m i qu c t . Th c ti n cho th y, cơ ch gi i quy t tranh ch p c a WTO ho t ng khá hi u qu và nhi u nư c ang phát tri n ó thu ư c l i ích t vi c s d ng cơ ch này. 9
- 2. Th ch th c c a vi c gia nh p WTO Bên c nh cơ h i, vi c gia nh p WTO cùng t o ra m t s thách th c l n i v i n n kinh t nói chung và các doanh nghi p nói riêng. ó là: 2.1. S c p c nh tranh Gi m thu , c t gi m hàng rào phi thu quan, lo i b tr c p, m c a th trư ng d ch v … s khi n môi trư ng kinh doanh nư c ta ngày càng tr nên c nh tranh hơn. ây s là thách th c không nh i v i nhi u doanh nghi p, nh t là nh ng doanh nghi p ó quen v i "b u vú bao c p" c a Nhà nư c. Tuy nhiên, các doanh nghi p s không có cách nào khác là ch ng và s n sàng i di n v i thách th c này b i ó là h qu t t y u c a s phát tri n, là ch ng ư ng mà m i qu c gia u ph i i qua trên con ư ng hư ng t i hi u qu và ph n vinh. D kh ng gia nh p WTO th th ch th c này s m hay mu n cũng s n. Riêng i v i khu v c nông nghi p, vi c gia nh p WTO có th s mang l i khó khăn nhi u hơn b i chuy n d ch cơ c u kinh t trong nông nghi p khó có th di n ra trong m t s m, m t chi u. Chính ph luôn lưu tâm n y u t này trong àm phán gia nh p WTO và hy v ng k t qu àm phán cu i cùng s là m t k t qu ch p nh n ư c i v i lĩnh v c nông nghi p. 2.2. Thách th c c a chuy n d ch cơ c u kinh t M t trong nh ng h qu t t y u c a h i nh p kinh t qu c t là chuy n d ch cơ c u và b trí l i ngu n l c. Dư i s c ép c a c nh tranh, m t ngành s n xu t không hi u qu có th s ph i m t i như ng ch cho m t ngành khác có hi u qu hơn. Quá tr nh này ti m n r t nhi u r i ro, trong ó có c nh ng r i ro v m t xó h i. ây là thách th c h t s c to l n. Chúng ta ch có th vư t qua ư c thách th c này n u có chính sách úng n nh m tăng cư ng hơn n a tính năng ng và kh năng thích ng nhanh c a toàn b n n kinh t . Bên c nh ó, cũng c n c ng c và tăng cư ng các gi i pháp an sinh xó h i khôi ph c nh ng khó khăn ng n h n. 2.3. Th ch th c c a vi c hoàn thi n th ch và c i c ch n n hành ch nh qu c gia. M c dù ó cú nhi u n l c hoàn thi n khuôn kh pháp lý li n quan n kinh t - thương m i, Vi t Nam v n cũn nhi u vi c ph i làm khi gia nh p WTO. Trư c h t, ph i liên t c hoàn thi n các quy nh v c nh tranh m b o m t môi trư ng c nh tranh lành m nh và công b ng khi h i nh p. Sau ó, ph i liên t c hoàn thi n môi trư ng kinh doanh thúc y tính năng ng và kh năng thích ng nhanh, y u t quy t nh s thành b i c a chuy n d ch cơ c u kinh t và b trí l i ngu n l c. Cu i cùng, nh ng cam k t m c a th trư ng c a ta là cam k t theo l tr nh n n ti n tr nh hoàn thi n khu n kh ph p lý s cũn ti p t c di n ra trong m t th i gian dài. M t trong nh ng nguyên t c ch o c a WTO là minh b ch hoá. ây là thách th c to l n i v i m i n n hành chính qu c gia. Khi gia nh p WTO, n n hành chính qu c gia ch c ch n s ph i có s thay i theo hư ng công khai hơn và hi u qu hơn. ó ph i là m t n n hành chính v quy n l i ch nh 10
- áng c a doanh nghi p và doanh nhân, coi tr ng doanh nghi p và doanh nhân hơn n a, kh c ph c "s c ỳ" c a tư duy và kh c ph c m i bi u hi n tr tr , vô trách nhi m. N u không t o ra ư c m t n n hành chính như v y, s không th t n d ng ư c các cơ h i do vi c gia nh p WTO em l i. 2.4. Th ch th c v ngu n nhõn l c qu n lý m t cách nh t quán toàn b ti n tr nh h i nh p, hoàn thi n khu n kh ph p lý, t o d ng m i trư ng c nh tranh năng ng và c i cách có hi u qu n n hành chính qu c gia, bên c nh quy t tâm v m t ch trương, c n ph i có m t i ngũ cán b m nh xuyên su t t Trung ương t i a phương. ây cũng là m t thách th c to l n i v i nư c ta do ph n ông cán b c a ta cũn b h n ch v kinh nghi m i u hành m t n n kinh t m , có s tham gia c a y u t nư c ngoài. N u không có s chu n b t bây gi , thách th c này s chuy n thành nh ng khó khăn dài h n r t khó kh c ph c. Ngoài ra, t n d ng ư c cơ ch gi i quy t tranh ch p c a WTO và tham gia có hi u qu vào các cu c àm phán trong tương lai c a t ch c này, chúng ta cũng c n ph i có m t i ngũ cán b thông th o qui nh và lu t l c a WTO, có kinh nghi m và k năng àm phán qu c t . Thông qua àm phán gia nh p, ta ó t ng bư c xây d ng ư c i ngũ này, nhưng v n cũn thi u. T nh ng cơ h i cũng như thách th c ó, hi n nay Vi t Nam ang y nhanh công tác chu n b gia nh p WTO. V chu n b i u ki n th c hi n các nghĩa v thành viên, th i gian qua Qu c h i và các cơ quan Chính ph ó kh n trương y nhanh chương tr nh xõy d ng ph p lu t. Qu tr nh rà so t văn b n pháp lu t ó ti n hành Trung ương. B Tư pháp ang ti p t c hư ng d n các t nh rà soát l i các văn b n quy ph m pháp lu t c a a phương, có i chi u v i quy nh c a WTO và cam k t c a nư c ta. Các a phương cũng ang kh n trương, nghiêm túc ti n hành rà soát, i u ch nh các quy nh, c bi t là trong lĩnh v c thương m i - u tư m b o tính th ng nh t v i các văn b n c a Nhà nư c và cam k t qu c t . ng th i, chúng ta cũng ang y m nh tri n khai các chương tr nh hành ng th c hi n các hi p nh c a WTO như Hi p nh v th t c c p phép nh p kh u (IL); Hi p nh v các bi n pháp u tư có liên quan n thương m i (TRIMs); Hi p nh v ki m d ch và v sinh an toàn th c ph m (SPS)… n m b t cơ h i ti p c n th trư ng qu c t , chúng ta ó t p trung u tư phát tri n các ngành có l i th c nh tranh hư ng vào xu t kh u như nâng cao ch t lư ng và giá tr ch bi n c a các m t hàng nông, lâm, thu s n; u tư công ngh và qu n lý nâng cao hàm lư ng giá tr gia tăng các m t hàng xu t kh u truy n th ng như d t may, da giày…; khuy n khích các ngành hàng có hàm lư ng công ngh và ch t xám cao, có ti m năng phát tri n như i n t , tin h c… ng th i, tăng cư ng công tác xúc ti n thương m i, t m hi u th trư ng, h tr doanh nghi p thâm nh p th trư ng qu c t . Ngoài ra, nên ti p t c c ng c h th ng cơ quan i di f thương m i nư c ngoài và g n k t ho t ng c a các cơ quan này v i các doanh nghi p, hoàn thi n hành 11
- lang pháp lý và tăng cư ng công tác ào t o, b i dư ng giúp các doanh nghi p làm quen và ng d ng r ng rói thương m i i n t . Nh m nâng cao năng l c i phó v i thách th c, nư c ta ang t p trung xây d ng cơ ch h tr các doanh nghi p nâng cao s c c nh tranh, c ng c v th trên th trư ng n i a. Ti p t c hoàn thi n cơ ch i phó v i t nh tr ng c nh tranh kh ng lành m nh. Ki n toàn, c ng c h th ng ti u chu n v k thu t, v sinh ki m d ch cũng như h tr doanh nghi p các thông tin và ki n th c v h i nh p kinh t qu c t … Th c t h u h t các nư c gia nh p WTO u có n n kinh t phát tri n nhanh. S m gia nh p WTO, toàn ng, toàn dân và toàn quân ta ang quy t tâm ph n u, ch ng t o bư c chuy n bi n m i v phát tri n kinh t . N m b t th i cơ, vư t qua nh ng thách th c r t l n, phát huy cao n i l c, khai thác t i a các ngu n l c bên ngoài t o th l c m i cho công cu c phát tri n kinh t , xó h i, nh t nh t Vi t Nam s ti n nhanh, ti n m nh, ti n v ng ch c, s m ưa nư c ta ra kh i t nh tr ng nư c kém phát tri n vào năm 2010 và tr thành nư c công nghi p theo hư ng hi n i vào năm 2020. II. Gi i ph p vư t qua th ch th c Doanh nghi p là nhân v t trung tâm c a kinh t th trư ng khi chuy n i t cơ ch k ho ch hóa t p trung sang, l i càng là nhân v t trung tâm trong m c a h i nh p. Khi Vi t Nam gia nh p WTO, trong r t nhi u c ng vi c ph i làm, các doanh nghi p c n t p trung làm b n vi c ch y u sau ây. Th nh t, doanh nghi p ch ng t m hi u lu t chơi c a WTO, nghiên c u k nh ng th a thu n v vi c gia nh p WTO khi ư c ph bi n. Lu t chơi cơ b n c a WTO là c t gi m thu quan, xóa b các hàng rào phi thu quan (như h n ng ch, c p phép xu t - nh p kh u), xóa b tr c p, m c a th trư ng, t o "sân chơi" b nh ng cho các doanh nghi p trong và ngoài nư c, b o m v sinh, an toàn th c ph m, tài s n trí tu và b n quy n. Lu t chơi ó t o thu n l i cho các nư c thành viên m r ng th trư ng, thâm nh p th trư ng các nư c và tranh th v n u tư, công ngh , k năng qu n lý c a nư c ngoài; tham gia vào quá tr nh thi t l p c c lu t chơi m i, x lý tranh ch p thương m i; thúc y các doanh nghi p trong nư c nâng cao kh năng c nh tranh; em l i l i ích cho ngư i tiêu dùng. Nh ng th a thu n v vi c gia nh p WTO trong cu c àm phán song phương v i M và àm phán a phương t i ây s ư c ph bi n r ng rói, c n ư c các doanh nghi p nghiên c u k hi u r nh ng thu n l i và khú khăn h u WTO. Ngoài nh ng i m cơ b n như trên cũn cú nh ng th a thu n c th v ngành, lĩnh v c, s n ph m; v t l n m gi c ph n; v l tr nh v i nh ng th i h n c th ... Th hai, rà so t, s p x p l i s n xu t, kinh doanh, nõng cao kh năng c nh tranh c a s n ph m và doanh nghi p. Kh năng c nh tranh c a s n ph m và doanh nghi p ư c quy t nh b i vi c gi m thi u chi phí s n xu t, kinh doanh. Mu n gi m chi phí s n xu t kinh doanh, ph i i m i k thu t, thi t b 12
- - công ngh , ti t gi m chi phí nguyên nhiên v t li u, nâng cao năng su t lao ng, gi m thi u chi phí qu n lý, chi ph ngoài s n xu t, chi ph lưu thông... Th ba, coi tr ng vi c n m b t, c p nh t thông tin, c bi t là thông tin liên quan n tiêu th , nh t là s bi n ng c a th trư ng th gi i, coi thông tin là l c lư ng s n xu t tr c ti p. Kh c ph c t nh tr ng ch chỳ tõm y m nh s n xu t ôi khi nh ng s n ph m mà th trư ng không c n ho c c n nhưng v i s lư ng, ch t lư ng, ch ng lo i, m u mó, gi c , th hi u ph h p hơn. Th tư, ào t o và nâng cao tr nh ngu n nhân l c, y u t n i l c có t m quan tr ng hàng u h i nh p. Vi t Nam có l i th v s lư ng lao ng d i dào, giá c r , nhưng l i th r ang gi m d n, trong khi t l lao ng ó qua ào t o cũn r t th p (m i ư c m t ph n tư, cũn ba ph n tư chưa qua ào t o); cơ c u ào t o chưa h p lý; ch t lư ng ào t o cũn nhi u b t c p. Doanh nghi p c n ph i h p v i c c cơ s ào t o ào t o, b i dư ng ngu n nhân l c cho phù h p. K T LU N t n t i và phát tri n b n v ng trong xu th h i nh p kinh t qu c t ngày nay, các doanh nghi p Vi t Nam c n ph i nâng cao kh năng c nh tranh hàng hoá c a mình b ng các bi n pháp ch y u là c i ti n i m i, công ngh bên c nh vi c k t h p hài hoà, ch n l c các bi n pháp b sung thích h p. Hy v ng r ng trong tương lai không xa, các s n ph m c a các doanh nghi p Vi t Nam nói chung và các s n ph m c a doanh nghi p nói riêng s chi m lĩnh ư c th trư ng trong nư c và có v th th trư ng nư c ngoài./. TÀI LI U THAM KH O 1. Giáo trình Kinh t chính tr 2. Trang Web: vinanet.com.vn thanhnien.com.vn gov.com.vn 13
- 14
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học