Xem mẫu

  1. Chủ đề: Nhựa và vi nhựa – Những tác động tới môi trường  và sức khỏe con người Contents PHẦN MỞ ĐẦU: I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Nhựa (chất dẻo) là một vật chất có mặt  ở  tất cả  mọi nơi trên thế  giới, từ  các   công cụ  sinh hoạt hằng ngày (quần áo, màng bọc thực phẩm, túi ni lông, đồ  gia  dụng,..) đến những thiết bị hiện đại và thiết bị phục vụ cho sản xuất hàng hóa (vỏ  điện thoại, vỏ linh kiện máy móc,…) đều làm từ nhựa.  Vì nhựa là vật liệu dễ  sản xuất, bền, nhẹ, khó vỡ, nhiều màu sắc đẹp,... nên  chúng được sủ dụng rộng rãi và thay thế nhiều vật liệu truyền thống như gỗ, vải,   da, thủy tinh, kim loại,… Nhưng nhựa tồn tại rất nhiều tác hại cho môi trường và  sức khỏe con người cũng như các loại động vật, điển hình là động vật biển. Quỹ  Quốc tế  bảo vệ  thiên nhiên (WWF) đã đưa ra một nghiên cứu cho thấy   trung bình, mỗi tuần, mỗi người trên thế  giới có thể  ăn phải ít nhất 5g Hạt Vi  Nhựa, tương đương với khối lượng của một chiếc thẻ  tín dụng hoặc một chiếc   thẻ ATM. Tổ  chức Y tế  Thế  giới (WHO) cho rằng cần phải tìm hiểu thêm về  tác động   của Hạt Vi Nhựa đối với sức khỏe con người vì chúng có mặt ở  khắp mọi nơi ­   kể cả trong nước uống của chúng ta.  Hạt Vi Nhựa luôn tồn tại xung quanh môi trường sống của con người, trong  nước, không khí, thực phẩm, nước uống… và đôi khi là  ở  bên ngoài môi trường   của các sinh vật tự nhiên. Tuy nhiên hiện nay chưa có nhiều công bố khoa học về tác hại của hạt vi nhựa   đối với sức khỏe con người và Hạt Vi Nhựa vẫn luôn được tiêu thụ  mỗi ngày  trong đời sống  con người
  2. II. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: Với kích thước nhỏ gọn Hạt Vi Nhựa có phát tán nhiều nơi chỉ  trong một thời   gian ngắn gây ra tình trạng ô nhiễm vi nhựa ngày càn lan rộng làm  ảnh hưởng   không nhỏ tới môi trường sống. Ở  môi trường biển: Số  lượng sinh vật biển giảm đi đáng kể  rõ rệt vì ăn Vi   Nhựa Trong không khí: Nếu vi nhựa có kích thước nhỏ hơn 10 micromet,   Vi nhựa có thể vào sâu trong đường hô hấp tiến và mắc kẹt hấp phế nang, khó   bị đào thải Vi nhựa cũng có thể vào cơ thể con người qua con đường tiêu hóa khi con người   uống nước đóng chai hoặc ăn cá từ đại dương bị ô nhiễm vi nhựa. III. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI: ­ Nội dung, ý nghĩa khoa học và thực tiễn. ­ Những ảnh hưởng của Hạt Vi Nhựa đến sức khỏe con người. IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Đề tài chú trọng vào nội dung nghiên cứu vấn đề  của Hạt Vi Nhựa và các cách  khắc phục tác hại của nó. Bởi vì không đủ  nhân sự, thời gian, ngân sách và các hạn chế  về  phương tiện  thông tin về  tài liệu nên nhóm chỉ  có thể  khảo sát trên báo chí nên không thể  hướng sâu vào các chuyên môn khác của đề tài.  V. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU: ­ Nghiên cứu phương pháp xác định hạt vi nhựa trong môi trường trầm tích bãi   triều ven biển, áp dụng thử  nghiệm tại xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh   Hóa http://tapchikttv.vn/article/930 ­ Phân tích quản lý rác thải nhựa từ­nguồn­tới­biển tại lưu vực sông Vu Gia ­  Thu Bồn [Stockholm International Water Institute (SIWI)] https://www.siwi.org/wp­content/uploads/2020/06/VGTB­Plastic­ Report_VN_FINAL­1.pdf   ­ Nghiên cứu xác định thành phần hạt vi nhựa trong môi trường trầm tích bãi   triều huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa [Trương Hữu Dực sinh viên khóa 61 Trường  Đại học Khoa học Tự nhiên] http://geology.hus.vnu.edu.vn/wp­content/uploads/2019/07/Truong­Huu­Duc­ 01_slideNCKHSV2019_5_10.pdf
  3. ­ NGHIÊN CỨU KHẢO SÁT HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI NHỰA TẠI VIỆT   NAM [Ths. Trần Thu Hương / Cán bộ kỹ thuật cấp cao WWF – Việt Nam] http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/tom_tat_ket_qua_khao_sat.pdf ­ NHỮNG VẤN ĐỀ XàHỘI ­ ĐỪNG CHỜ THẢM HỌA RÁC THẢI NHỰA /  Tạp chí Tuyên Giáo 11/2018 https://hcmue.edu.vn/images/PhongBan/CTCT/moitruong/Thamhoaracthainhua.pdf ­ Độc tính tiềm tàng của các vi nhựa polystyrene  https://www.researchgate.net/publication/341048913_Potential_toxicity_of_polystyre ne_microplastic_particles ­ Nghiên cứu đánh giá chi tiết về  nguy cơ  vi nhựa và phụ  gia gây hại tới sức   khỏe con người https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7068600/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Thu thập tài liệu về  các vấn đề  ô nhiễm môi trường tự  nhiên được thế  giới   quan tâm cùng với những thông tin trong sách giáo khoa trong vấn đề ô nhiễm. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Cho đến hiện nay, dù đã chứng mình được vi nhựa có tác động đến các loại sinh   vật biển làm tăng tỉ  lệ  tử  vong của chúng nhưng vẫn chưa có nghiên cứu chính  thức nào có thể kết luận vi nhựa gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.  ̣ ̀ ưa co nghiên c Măc du ch ́ ưu nao ch ́ ̀ ưng minh nh ́ ưng cac nha khoa hoc tin răng cac ́ ̀ ̣ ̀ ́  ̣ dang vi nh ựa va hat nano nh ̀ ̣ ựa co thê xâm nhâp vao cây trông va tich luy trong nông ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̃   ̉ ừ đo dân dân đi vao chuôi th san, t ́ ̀ ̀ ̀ ̃ ức ăn cua chúng ta và s ̉ ẽ  gây ra những hệ  lụy   khôn lường về sau. VI. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Những mối nguy hại tiềm ẩn và khôn lường của Hạt Vi Nhựa tới môi trường tự  nhiên và sức khỏe con người. V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: Nêu ra những tác hại mà Hạt Vi Nhựa gây nên cho môi trường, sinh vật tự nhiên  và những vấn đề khi Hạt Vi Nhựa  ở trong cơ thể con người và động vật. Đưa ra   những cách khắc phục cũng như tìm ra phương hướng giải quyết kịp thời.
  4. PHẦN NỘI DUNG: I. Cơ sở lý luận: Hạt vi nhựa là gì: Hạt Vi Nhựa là những hạt nhựa có đường kính nhỏ hơn 5mm.  Nhựa là một chất phân hủy chậm, một chai nhựa bình thường phải mất trung   bình từ  450 đến 1000 năm để  phân hủy. Và chùng không phân hủy sinh học mà   chúng phân rã thành những mảnh nhỏ (đường kính tối thiểu nhỏ hơn 5mm). Gọi là   Hạt Vi Nhựa, gây ra nhiều nguy hại đến môi trường cũng như  sức khỏe con  người  Theo định nghĩa của Cục Đại dương và khí quyển quốc gia ­ NOAA (National  Oceanic and Atmospheric Administration),  Vi nhựa  (microplastics) được hiểu là  những miếng nhựa rất nhỏ có chiều dài dưới 5 mm, có thể nhìn bằng mắt thường   và gây ra tác động tiêu cực đến đại dương, sinh vật dưới nước cũng như  môi  trường. Nguồn gốc Hạt vi nhựa: Vi nhựa có nguồn gốc từ các loại chất thải nhựa do con người thải ra môi trường,   theo đó, vi nhựa có thể có 3 nhóm xuất xứ: ­ Vi nhựa sơ cấp (nguyên phát): Là nhựa được chủ ý thiết kế với kích thước rất  nhỏ gọi là microbeads, có nhiều trong các sản phẩm sức khỏe và làm đẹp như kem  đánh răng, bột giặt, mỹ phẩm,.... hoặc trong công nghệ phun khí để làm sạch rỉ rét,  sơn keo máy móc, động cơ, vỏ thuyền…. ­ Vi nhựa thứ cấp (thứ phát): Là những mảnh nhựa rất nhỏ sản sinh từ sự phân   hủy của các mảnh vụn nhựa lớn hơn, do các tác nhân vật lý, sinh học và hóa học  gây ra. ­ Vi nhựa từ các nguồn khác: Là những mảnh nhựa có trong rác thải phụ phẩm,   bụi trong quá trình hao mòn của hai loại vi nhựa sơ cấp và thứ cấp như sợi vi nhựa  khi giặt quần áo, đồ chơi bằng nhựa, vi nhựa cao su do lốp xe hao mòn… Hạt vi nhựa có tồn tại trong thực phẩm hay không ? Như đã đề cập ở trên, hạt vi nhựa được tìm thấy ở trong nhiều môi trường khác  nhau và thực phẩm cũng không ngoại lệ. Một nghiên cứu đã kiểm tra nhiều nhãn  hiệu muối biển khác nhau và phát hiện có đến 600 hạt vị nhựa trong mỗi kilogram   muối. Vài nghiên cứu khác tìm thấy hơn 600 sợi vi nhựa trong mật ong và 109 vi   nhựa trong mỗi lít bia.
  5. Tuy nhiên , hải sản mới là nguồn thực phẩm chứa hạt vi nhựa phổ  biến nhất.   Bởi nhựa có nhiều  ở  đại dương và bị  các động vật biển ăn phải vì nhầm đó là   thức ăn, dẫn đến việc tích tụ  các chất độc. Loài vẹm và hàu biển có nguy cơ  nhiễm hạt vi nhựa cao nhất, đã có nghiên cứu cho rằng có chứa đến 0,36­0,47 hat  vi nhựa trong mỗi gram vẹm và hàu. Đồng nghĩa với việc thường xuyên ăn động  vật biển con người có thể ăn phải 11 000 hạt vi nhựa mỗi năm. Ảnh hưởng của hạt vi nhựa tới sức khỏe con người: Mặc dù có nhiều nghiên cứu cho thấy mức độ hiện diện của hạt vi nhựa trong  thực phẩm nhưng vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng về  tác hại của chúng đối với   sức khỏe. Có một thử nghiệm đánh giá tác động của hạt vi nhựa  ở chuột được thực hiện   gần đây cho thấy khi cho chuột ăn, các hạt vi nhựa tích lũy trong gan, thận và ruột   làm tăng mức độ  các chất oxy hóa trong gan. Chúng cũng khiến các phân tử  gây  độc cho não tăng lên. Các vi phân tử bao gồm cả hạt vi nhựa có khả năng đi từ ruột vào máu cũng có   khả năng di chuyển đến các cơ quan khác. Các hạt vi nhựa thường được tìm thấy  trong đường tiêu hóa của nhiều sinh vật biển khác nhau, gây ra tổn thương sinh lý . Ngoài ra, phân tử  nhựa cũng đã được tìm thấy  ở  trong phổi người, 87% số  người tham gia nghiên cứu có sợi nhựa trong phổi. Các nhà khoa học cho rằng hạt   vi nhựa có trong không khí là nguyên nhân gây ra hiện tượng trên. Đã có nghiên cứu  thực hiện trong  ống nghiệm cho thấy những hạt vi nhựa trong không khí có thể  làm cho tế bào phổi sản xuất các chất kháng viêm. Một trong những thành phần thường thấy trong nhựa như hộp đựng hay bao bì  nhựa là bisphenol A (BPA) có khả  năng nhiễm vào thực phẩm. Nguy hiểm hơn,   các nhà khoa học đã có bằng chứng cho thấy BPA có thể can thiệp vào sự sản sinh   hormone sinh sản, đặc biệt là ở nữ giới. Các hạt vi nhựa còn có khả  năng hấp thu những chất độc hại xung quanh nó.  Khi tồn tại trong môi trường một thời gian dài, chúng sẽ  thu nhận các chất ô  nhiễm khác từ đất, nước không khí. Khi đó, nếu con người lại ăn phải các vi nhựa  này thì thật đáng quan ngại. Ảnh hưởng của hạt vi nhựa tới sức sinh vật: Thực vật: Đất nông nghiệp đã thực sự  trở  thành một bể  chứa vi nhựa lớn, đặc biệt là vi  nhựa có bản chất PE, (nhựa PE được sử  dụng rât ph ́ ổ  biến làm màng phủ  trong  
  6. canh tac nông nghi ́ ệp do mang lai nhiêu l ̣ ̀ ợi ich kinh tê nh ́ ́ ư  han chê s ̣ ́ ự  bôc h ́ ơi   nươc trong đât, chông r ́ ́ ́ ửa trôi phân bon va cach ly sâu bênh. Tuy nhiên, nh ́ ̀ ́ ̣ ựa   thường bị  bỏ  lại sau thu hoạch đa gây tich tu d ̃ ́ ̣ ư  lượng nhựa trong đất, dẫn tới   lượng lớn các hạt nhựa PE với nhiều kích thước khac nhau tich luy trong đ ́ ́ ̃ ất nông   nghiệp.). Bên canh đo, môt sô dang vi nh ̣ ́ ̣ ́ ̣ ựa khac nh ́ ư vi sợi, vật liệu phân hủy sinh  học, màng nhựa và một số dang nh ̣ ựa nano cung đa băt đâu đ ̃ ̃ ́ ̀ ược tim th ̀ ấy trên cać   vung đât canh tac.  ̀ ́ ́ Từ đó gây ra sự thay đôi câu truc đât do vi nh ̉ ́ ́ ́ ựa được chưng minh la anh h ́ ̀̉ ưởng   ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ẫn đến thay đổi tính chất của đất, kim đên qua trinh hinh thanh cac hat keo đât, d ̀   ̣ ̉ ̉ ham dong vân chuyên cua dinh d ̃ ̀ ưỡng trong đất, gây đôc tr ̣ ực tiêp cho cây trông, ́ ̀   vận chuyển và hấp phụ các chất gây ô nhiễm và tác động đến cấu trúc và hệ sinh  vật đất bao gồm cả vi sinh vật.  Những  ảnh hưởng này có thể  kim ham s ̀ ̃ ự  phát triển cũng như  thay đổi chức   năng của các loài thực vật, do đó có khả  năng tạo nên những thay đổi trong thành   phần quần xã thực vật và ảnh hưởng tới chuỗi thức ăn cua con ng̉ ươi.̀ I. Cơ sở thực tiễn: Hiện trạng sử dụng nhựa hiện nay: Chúng còn có thể  được sản xuất chủ động ở  dạng nhỏ  có trong các sản phẩm   kem đánh răng, nước tẩy trang trong mỹ phẩm. Hạt vi nhựa tìm thấy  ở  khắp nơi  trên thế  giới như  trong đại dương, sông, đất và nhiều môi trường khác. Sau đó  chúng được tiêu thụ bởi nhiều động vật và cuối cùng là con người. Hiện nay ô nhiễm vi nhựa đã lan rộng ra một phạm vi lớn  ở rất nhiều hệ sinh   thái, “vi nhựa có mặt khắp đại dương, vi nhựa có trong hải sản chúng ta ăn, vi  nhựa có trong muối chúng ta dùng hằng ngày, thậm chí vi nhựa có cả trong không   khí chúng ta thở”. Với nhu cầu sử  dụng nhựa ngày càng tăng môi trường đang phải gánh chịu   nhiều nhựa thải hơn bao giờ hết.  Ước tính có khoảng 8,8 triệu tấn nhựa mỗi năm   được đổ xuống đại dương. Hơn thế nữa, 276 nghìn tấn nhựa trôi nổi trên bờ biển   và những phần khác đã chìm hoặc dạt vào bờ. Dù thực trạng như vậy, nhưng được  bao nhiêu người bắt tay vào việc hạn chế sử dụng nhựa để bảo vệ môi trường và   có bao nhiêu nhà máy, xí nghiệp hạn chế hay ngừng việc sản xuất đồ nhựa? Các loài sinh vật phù du sẽ ăn vi nhựa, cá bé lại ăn sinh vật phù du và bị nhiễm   nhựa, cá lớn lại ăn cá bé và bị nhiễm vi nhựa, lâu dần cũng sẽ chết. Vì 2 lý do trên,  trong những năm gần đây, số lượng sinh vật biển giảm đi đáng kể, rõ rệt
  7. Một nghiên cứu của Đại học Quốc gia Singapore đã tìm thấy hơn 400 loại vi  khuẩn trên 275 mảnh Hạt Vi Nhựa được thu thập từ  các bãi biển địa phương.   Chúng bao gồm các côn trùng gây ra bệnh viêm dạ  dày ruột và nhiễm trùng vết   thương ở người, cũng như những con côn trùng liên quan đến tẩy trắng các rạn san  hô. Vi nhựa được tìm thấy dưới lòng đất trong các tầng chứa nước đá vôi ở Illinois,   Mỹ  với tần suất 15 hạt trên mỗi lít nước. Loại nguồn nước ngầm này cung cấp  khoảng ¼ lượng nước uống trên thế giới. ­ Năm 2020: Hoa Kỳ ­ New Orleans ­ Vào ngày 20 tháng 8, một container vận chuyển 40 feet   chất đầy hạt nhựa đã rơi khỏi tàu CMA CGM Bianca xuống sông Mississippi . Một  container vận chuyển 40 feet có thể  chứa 25 tấn hạt nhựa, có thể  từ  hàng triệu   đến hàng tỷ  hạt nhựa dẻo riêng lẻ. CMA CGM Bianca bị  đứt khỏi cầu cảng do   một cơn giông bão. Không có cuộc dọn dẹp chính thức nào diễn ra. Việc xử lý vật   liệu nguy hiểm tràn trên biển thuộc thẩm quyền của lực lượng bảo vệ  bờ biển,   nhưng hạt nhựa không được phân loại là vật liệu nguy hiểm. Cục Chất lượng Môi  trường không tìm thấy rõ ai chịu trách nhiệm dọn dẹp sự cố tràn này. ­ Năm 2018: Hoa Kỳ  ­ Pennsylvania ­ Vụ  tai nạn xe bán tải dẫn đến giải phóng hàng triệu  hạt nhựa màu xanh sáng vào Pocono Creek, và các tuyến đường thủy của Thung  lũng Lehigh .  ­ Năm 2017: Nam Phi ­ Durban ­ sự  cố  tràn khoảng 2 tỷ  hạt nhựa(49 tấn), từ một container   vận chuyển ở Cảng Durban, đòi hỏi các nỗ lực dọn dẹp kéo dài. "Hiệp hội Nghiên  cứu Sinh học Biển Nam Phi (SAAMBR) đã gửi một lời kêu gọi khẩn cấp cho   những người sử  dụng bãi biển dọc theo toàn bộ  bờ  biển Nam Phi để  cố  gắng và  hỗ trợ  thu thập càng nhiều hạt nhựa càng tốt." Lượng hạt nhựa này đã được phát  hiện dạt vào bờ biển ở Tây Úc . ­ Năm 2012: Tại Hồng Kông, sau khi bị bão Vicente thổi vào ngày 24 tháng 7 năm 2012, một   số  container của tập đoàn dầu khí Trung Quốc Sinopec chở hơn 150 tấn hạt nhựa   đã bị thổi tung ra biển, trôi dạt vào bờ biển phía nam Hồng Kông, chẳng hạn như  Shek O., Cheung Chau, Ma Wan và Lamma Island . Sự  cố  tràn đã làm gián đoạn  sinh vật biển và được cho là đã giết chết nguồn cá trong các trang trại nuôi cá. 
  8. Tiến độ hiện tại và giải pháp Ngành công nghiệp nhựa đã đáp lại sự chú ý và lo lắng ngày càng tăng đối với  sự  thất thoát hạt nhựa, gây ô nhiễm. Operation Clean Sweep được thành lập bởi  SPI: Hiệp hội Thương mại Công nghiệp Nhựa vào năm 2001 và được Hội đồng   Hóa học Hoa Kỳ  tham gia với mục tiêu hạn chế  các nhà sản xuất nhựa làm thất  thoát nhựa ra môi trường. Chương trình quản lý tự  nguyện này cung cấp cho các   thành viên một sổ  tay hướng dẫn họ  cách làm giảm hao hụt các hạt nhựa và vi   nhựa trong cơ sở của họ bằng cách cung cấp các khóa đào tạo cần thiết.Tuy nhiên,  chương trình không yêu cầu các công ty lưu giữ  hoặc báo cáo bất kỳ  dữ  liệu nào  về sự làm rỏ rì các hạt nhựa vào môi trường.  Vào năm 2008, California đã thông qua một “luật cấm”, “đặt tên cụ thể cho các   hạt nhựa trước khi sản xuất (nurd) là chất gây ô nhiễm”. PHẦN KẾT LUẬN  I Kết quả: ­ Hạt Vi Nhựa là những hạt nhựa có đường kính nhỏ hơn 5mm, khó phân hủy. ­ Hạt Vi Nhựa là chất ô nhiễm hiện đã có mặt ở khắp mọi nơi, từ thức ăn, nước   uống, không khí…  ­ Hạt Vi Nhựa  ảnh hưởng tới cơ  thể con người và động vật khi đã tích tụ  tới   một số lượng nhất định trong cơ thể. ­ Hạt vi nhựa trong đất có thể kim ham s ̀ ̃ ự phát triển và thay chức năng của các   loài thực vật. II. Hướng phát triển tiếp theo: 1. Làm sao để hạn chế hấp thu hạt vi nhựa từ thực phẩm: Dù còn nhiều tranh cãi về những tác động của hạt vi nhựa lên cơ thể người thì   chúng thực sự  tồn tại trong rất nhiều nguồn thực phẩm khác nhau, đặc biệt là cá  và động vật có vỏ. Các phân tử  nhựa có thể  “rò rỉ” từ  bao bì, hộp nhựa dùng một lần vào thực  phẩm. Do đó, bạn nên tập thói quen  hạn chế  sử  dụng bao bì dùng một lần, vừa  làm giảm lượng rác thải cho môi trường, vừa bảo vệ sức khỏe trong tương lai.
  9. 2. Để Bảo vệ môi trường, giảm thiểu lượng chất thải nhựa ra tự nhiên là  điều hết sức cần thiết: ­ Cần hạn chế đến mức tối thiểu việc sử dụng sản phẩm chứa nhựa;  ­ Nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường;  ­ Không xả rác bừa bãi ra môi trường;  ­ Thay sản phẩm chứa nhựa bằng các loại vật liệu khác thân thiện với môi  trường… để giúp thế hệ tương lai được sống trong môi trường xanh sạch hơn. ­ Cần tăng cường công tác thu gom và tái chế rác thải nhựa nhằm giảm tác động   đến môi trường III. Kiến nghị: Cần tiếp tục nghiên cứu nhằm giá tác động của hạt vi nhựa đối với môi trường   nước, sinh vật, chuỗi thức ăn và sức khỏe con người
nguon tai.lieu . vn