1. Trang Chủ
  2. Khoa học tự nhiên
  3. tiểu luận môn sinh lý thực vật

tiểu luận môn sinh lý thực vật

Để trình bày và phân tích rõ một số vấn đề có liên quan đến sự hình thành sinh khối và phát triển của một quần xã thực vật mà quần xã thực vật lại là một trong các thành phần của hệ sinh thái và có mối quan hệ chặt chẽ với hệ sinh thái. Tiểu Luận Đề Tài: SINH LÝ THỰC VẬT Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 1 V n ñ v sinh kh i c a qu n xã th c v t trong h sinh thái Theo n i dung yêu c u c a bài thu ho ch, trư c tiên chúng tôi xin ñư c trình bày v khái ni m sinh kh i là gì ? “Sinh kh i là t n

Thể loại Tài liệu miễn phí Khoa học tự nhiên

Số trang 37

Ngày tạo 8/29/2018 5:32:04 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải tiểu luận môn sinh lý thực vật (.pdf)

Xem mẫu

  1.     Tiểu Luận Đề Tài: SINH LÝ THỰC VẬT
  2. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 1 V n ñ v sinh kh i c a qu n xã th c v t trong h sinh thái Theo n i dung yêu c u c a bài thu ho ch, trư c tiên chúng tôi xin ñư c trình bày v khái ni m sinh kh i là gì ? “Sinh kh i là t ng tr ng lư ng c a sinh v t s ng trong sinh quy n ho c s lư ng sinh v t s ng trên m t ñơn v di n tích, th tích vùng". Lư ng sinh kh i là ch th i ñi m ñi u tra nh t ñ nh ch t h u cơ tích lũy ñư c trên ñơn v di n tích, ñơn v tính là tr ng lư ng khô g/m2 ho c j/m2. Phân bi t sinh kh i và s c s n xu t (s n lư ng và năng su t): Lư ng sinh kh i và s c s n xu t là 2 khái ni m khác nhau, năng su t g m có khái ni m t c su t là ch năng su t khi ñi u tra th i ñi m nh t ñ nh ch t h u cơ t n t i trên ñơn v di n tích. Sinh kh i là năng su t, s n lư ng là ph n có th s d ng ñư c. Kh i lư ng sinh kh i trong sinh quy n ư c tính là n.1014 - 2.1016 t n. Trong ñó, riêng các ñ i dương hi n có 1,1. 109 t n sinh kh i th c v t và 2,89. 1010 t n sinh kh i ñ ng v t. Ph n ch y u c a sinh kh i t p trung trên l c ñ a v i ưu th nghiêng v phía sinh kh i th c v t. Sinh kh i c a trái ñ t hi n chi m m t t l nh so v i tr ng lư ng c a toàn b trái ñ t và r t bé so v i th ch quy n, th y quy n. Tuy nhiên, trong th i gian ñ a ch t lâu dài, t khi xu t hi n vào kho ng 3 t năm trư c ñây, sinh kh i trái ñ t ñã th c hi n m t chu trình bi n ñ i m nh m m t kh i lư ng l n v t ch t trên trái ñ t. Sinh kh i có m t trên h u h t các lo i ñ t ñá tr m tích, bi n ch t và các khoáng s n tr m tích c a trái ñ t dư i d ng v t ch t h u cơ. Theo tính toán c a c a các nhà khoa h c, t ng kh i lư ng v t ch t h u cơ trong toàn b các ñá tr m tích là 3,8. 1015 t n. ð trình bày và phân tích rõ m t s v n ñ có liên quan ñ n s hình thành sinh kh i và phát tri n c a m t qu n xã th c v t mà qu n xã th c v t l i là m t trong các thành ph n c a h sinh thái và có m i quan h ch t ch v i h sinh thái. "H sinh thái là h th ng các qu n th sinh v t s ng chung và phát tri n trong m t môi trư ng nh t ñ nh, quan h tương tác v i nhau và v i môi trư ng ñó". Theo ñ l n, h sinh thái có th chia thành h sinh thái nh (b nuôi cá), h sinh thái v a (m t th m r ng, m t h ch a nư c), h sinh thái l n (ñ i dương). T p h p t t c các h sinh thái trên b m t trái ñ t thành m t h sinh thái kh ng l sinh thái quy n (sinh quy n). H sinh thái bao g m hai thành ph n: L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 1 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  3. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 Vô sinh (nư c, không khí,...) và sinh v t. Gi a hai thành ph n trên luôn luôn có s trao ñ i ch t, năng lư ng và thông tin. Sinh v t trong h sinh thái ñư c chia làm ba lo i: • Sinh v t s n xu t thông thư ng là t o ho c th c v t, có ch c năng t ng h p ch t h u cơ t v t ch t vô sinh dư i tác ñ ng c a ánh sáng m t tr i. • Sinh v t tiêu th g m các lo i ñ ng v t nhi u b c khác nhau. B c 1 là ñ ng v t ăn th c v t. B c 2 là ñ ng v t ăn th t,... • Sinh v t phân h y g m các vi khu n, n m phân b kh p m i nơi, có ch c năng chính là phân hu xác ch t sinh v t, chuy n chúng thành các thành ph n dinh dư ng cho th c v t. Trong h sinh thái liên t c x y ra quá trình t ng h p và phân h y v t ch t h u cơ và năng lư ng. Vòng tu n hoàn v t ch t trong h sinh thái là vòng kín, còn vòng tu n hoàn năng lư ng là vòng h . Như v y, năng lư ng m t tr i ñư c sinh v t s n xu t ti p nh n s di chuy n t i sinh v t tiêu th các b c cao hơn. Trong quá trình ñó, năng lư ng b phát tán và thu nh v kích thư c. Trái l i, các nguyên t hoá h c tham gia vào quá trình t ng h p ch t h u cơ sau m t chu trình tu n hoàn s tr l i tr ng thái ban ñ u trong môi trư ng. 2 R ng là m t h sinh thái: Trong thöïc teá hieän nay ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaõ söû duïng roäng raõi khaùi nieäm “ Röøng laø moät heä sinh thaùi” . Ñeå tìm hieåu moät caùch roõ raøng tröôùc tieân chuùng ta xem xeùt caùc khaùi nieäm cô baûn veà heä sinh thaùi. Theo AP Tansley (1935): Caùc cô theå soáng khoâng theå taùch rôøi moâi tröôøng xung quanh maø chuùng phaûi cuøng vôùi moâi tröôøng ñoù taïo thaønh moät heä thoáng vaät lyù thoáng nhaát. Nhöõng heä thoáng vaät lyù – sinh hoïc naøy laø nhöõng ñôn vò cô baûn cuûa töï nhieân goïi laø heä sinh thaùi. Theo G Willee (1957): Moät ñôn vò töï nhieân bao goàm taäp hôïp caùc yeáu toá soáng vaø khoâng soáng, do keát quaû töông taùc cuûa nhöõng yeáu toá naøy taïo neân moät heä thoáng oån ñònh, taïi heä thoáng ñoù coù chu trình vaät chaát giöõa caùc thaønh phaàn soáng vaø khoâng soáng ñôn vò töï nhieân naøy goïi laø heä sinh thaùi. Theo I.S.Mêlêkhôp (1974): R ng là s hình thành ph c t p c a t nhiên, là thành ph n cơ b n c a sinh quy n ñ a c u. N u như t t c th c v t trên trái ñ t ñã t o ra 53 t t n sinh kh i ( tr ng thái khô tuy t ñ i là 64%) thì r ng chi m ñ n 37 t t n (70%). Và cây r ng gi i phóng ra 52,5 t t n (hay 44%) O2 ñ ph c v cho hô h p c a con ngư i, ñ ng v t và sâu b trên trái ñ t trong kho ng hơn 2 năm (S.V.BeLop 1976). L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 2 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  4. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 2.1 Thành ph n c a h sinh thái: Thaønh phaàn cuûa heä sinh thaùi raát phöùc taïp coù theå chia ra laøm caùc phaàn sau: - Caùc chaát voâ cô: Bao goàm caùc chaát: N. O2. H2O. CO2 .P. Fe. Zn….. ñaây laø nhöõng chaát tham gia vaøo thaønh phaàn dinh döôõng khoaùng (tuaàn hoaøn vaät chaát) ôû trong heä sinh thaùi. - Caùc chaát höõu cô: Bao goàm Protein, lipit gluxit caùc chaát muøn… ñaây laø caùc chaát caáu thaønh quan troïng trong heä sinh thaùi - Khí haäu: Ñaây laø thaønh phaàn moâi tröôøng hình thaønh neân caùc yeáu toá vaät lyù nhö : nhieät ñoä ñoä aåm, aùnh saùng - Sinh vaät: Laø thaønh phaàn soáng cuûa heä sinh thaùi, bao g m: Sinh vaät töï döôõng (Sinh vaät saûn xuaát): chuû yeáu laø thöïc vaät maøu xanh noù coù khaû naêng taïo ra thöùc aên cho baûn thaân mình töø nhöõng chaát voâ cô ñôn giaûn thoâng qua quaù trình quang hôïp Sinh vaät dò döôõng (Sinh vaät tieâu thuï): chuû yeáu laø ñoäng vaät noù aên caùc sinh vaät khaùc huaëc nhöõng phaàn nhoû caùc vaät chaát höõu cô. Baûn thaân noù khoâng theå töï taïo ra nguoàn thöùc aên cho mình Sinh vaät dò döôõng ( sinh vaät hoaïi sinh): chuû yeáu laø vi sinh vaät vaø naám noù phaân giaûi phaù huûy caùc chaát höõu cô phöùc taïp giaûi phoùng ra caùc chaát voâ cô ñôn giaûn nhöõng chaát naøy ñöôïc thöïc vaät söû duïng laøm thöùc aên. 2.2 Quá trình t ng h p và phân h y trong h sinh thái 2.2.1 Quaù trình toång hôïp: Quang toång hôïp: Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän ôû thöïc vaät 6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6CO2 Hoaù toång hôïp cuûa caùc vi khuaån (taûo) Caùc vi khuaån saét, vi khuaån löu huyønh hay vi sinh vaät coá ñònh ñaïm (Sinh khoái nhoû) Toác ñoä vaø keát quaû cuûa quaù trình toång hôïp cuûa sinh vaät töï döôõng ñöôïc coi laø naêng suaát cô sôû (NS sô caáp) cuûa heä sinh thaùi. 2.2.2 Quaù trình phaân huûy: Laø quaù trình oxi hoaù sinh hoïc vaø giaûi phoùng ra naêng löôïng + Hoâ haáp haûo khí: Chaát oâ xi hoùa laø oxi phaân töû (O2) lieân keát vôùi H2 noù ngöôïc chieàu vôùi quaù trình quang hôïp ( saûn phaåm: H2O, CO2 vaø giaûi phoùng ra naêng löôïng) L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 3 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  5. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 + Hoâ haáp kò khí: Chaát oâ xi hoaù laø chaát voâ cô oxi khoâng tham gia vaøo phaûn öùng loaïi naøy chuû yeáu do vi sinh vaät hoaïi sinh + Leân men: Cô cheá gioáng hoâ haáp kò khí chaát oxi hoaù laø chaát höõu cô 2.3 Dòng năng lư ng trong h sinh thái Maët trôøi laø nguoàn naêng löôïng nguyeân thuûy cuûa nguoàn naêng löôïng treân traùi ñaát. Maët trôøi 1% EMt Duy trì nhieät ñoä, Phaûn xaï laïi duøng xuùc tieán thoaùi hôi khí quyeån quang nöôùc hôïp Heä sinh thaùi röøng Söï vaän chuyeån naêng löôïng töø thöïc vaät ñeán caùc sinh vaät khaùc laøm thöùc aên ñöôïc goïi laø chuoãi thöùc aên. Moãi 1 loaøi trong chuoãi thöùc aên ñoù taïo neân 1 baäc dinh döôõng, khi qua moãi baäc dinh döôõng 80- 90% naêng löôïng bò maát ñi döôùi daïng nhieät, vì vaäy soá löôïng baäc dinh döôõng raát haïn cheá EMT Thöïc vaät Quang naêng Hoaù naêng SVTT baäc I SVTT baäc II SVTT baäc III Coù 2 loaïi chuoãi thöùc aên: - Chuoãi chaên nuoâi: TV ÑVTTI ÑVTTII ÑVTTIII - Chuoãi vaät pheá thaûi: l Chaát höõu cô vuïn naùt (xaùc cheát) sinh vaät aên Trong heä sinh thaùi toàn taïi löôùi thöùc aên: Laù TV. Saâu Chim saâu Dieàu haâu Eách Raén Trong heä sinh thaùi hình thaønh neân thaùp naêng löôïng Dieàu haâu III Eách II I Chaâu chaâu TV Ñoàng coû L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 4 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  6. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 Trong heä sinh thaùi coù nhieàu chuoãi thöùc aên. Heä sinh thaùi naøo thaønh phaàn caøng ñôn giaûn thì khoù beàn vöõng ngöôïc laïi heä sinh thaùi naøo thaønh phaàn caøng phöùc taïp caøng khoù bò phaù huûy 2.4 Chu trình sinh ñ a hóa h c Trong töï nhieân caùc nguyeân toá hoaù hoïc töø moâi tröôøng ñöôïc chuyeån ñoäng theo moät voøng tuaàn hoaøn kheùp kín theo nhöõng con ñöôøng ñaëc tröng töø moâi tröôøng vaøo cô theå sinh vaät vaø töø sinh vaät ra moâi tröôøng caùc voøng tuaàn hoaøn kheùp kín ñoù ñöôïc goïi laø chu trình sinh ñòa hoaù hoïc Yeáu toá sinh hoïc Moâi tröôøng (ñaát) Caùc nhaân toá hoaù hoïc • Caùc chu trình cuûa caùc chaát khí: Nguoàn voán naèm trong khí quyeån vaø thuûy quyeån nhö CTTH C. CTTH N. CTTH H2O. CTTH O2. • Chu trình tuaàn hoaøn C vaø O2 laø hai chu trình raát maãn caûm vôùi söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi noù seõ gaây ra nhöõng bieán ñoäng lôùn veà khí haäu vaø thôøi tieát nhöõng bieán ñoåi naøy thöôøng raát nguy hieâm Ví duï : CO2 coù khaû naêng haáp thuï tia hoàng ngoaïi laø tia mang nhieâu naêng löôïng nhieät, do ñoù khi haøm löôïng CO2 taêng cao thì nhieät ñoä khoâng khí treân maët traùi ñaát seõ taêng cao. Lôùp baêng ôû 2 cöïc seõ tan daàn ra. Möïc nöôùc ñaïi döông seõ daâng cao laøm ngaäp caùc vuøng thaáp ven bieån. Ni-tô : Ni-tô trong khí quyeån chieám thaønh phaàn chuû yeáu nhöng coù tính trô. Thöïc vaät khoâng tröïc tieáp haáp thuï Ni-tô ñöôïc maø haáp thuï döôùi daïng muoái ni-tô-raùt (NO3) hay daïng amoân (NH4 +) nhôø taùc duïng cuûa caùc vi sinh vaät coá ñònh ñaïm soáng töï do vaø coäng sinh trong caùc taàng töï döôõng vaø dò döôõng cuûa heä sinh thaùi, trong caùc ñieàu kieän öa khí vaø kî khí cuûa ñaát vaø trong caùc lôùp traàm tích döôùi nöôùc. • Chu trình N laø yeáu toá giôùi haïn kieåm soaùt cuûa söï soáng. • Chu trình laéng ñoïng traàm tích: nguoàn voán thuoäc ñòa quyeån nhö chu trình P, K. Phaàn lôùn caùc nguyeân toá hoaù hoïc thuoäc moâi tröôøng ñaát nhöõng nguyeân toá naøy tham gia vaøo chu trình laéng ñoïng traàm tích thoâng qua quaù trình phong hoaù keát tuûa vaø vaän chuyeån sinh hoïc. Ví duï : chu trình P P coù trong nguyeân sinh chaát cuûa teá baøo Khi sinh vaät tieâu thuï söû dung caùc sinh vaät khaùc laøm thöùc aên thì P cuûa cô theå naøy chuyeån sang cô theå khaùc khi sinh vaät cheát ñi P chuyeån thaønh muoái phoát phaùt Moät phaàn chuyeån thaønh laân deã tieâu cung caáp cho thöïc vaät phaàn khaùc bò hoaø tan röûa troâi theo doøng nöôùc ra soâng bieån, sinh vaät phuø du söû duïng laøm thöùc aên ôû ñaây laân laïi tham gia vaøo chu trình môùi cuoái cuøng P laéng ñoïng laïi döôùi bieån. L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 5 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  7. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 2.5 H sinh thái ñư c g i là r ng Heä sinh thaùi ñöôïc goïi laø röøng khi thành ph n sinh v t s n xu t laø nhöõng loaøi caây goã coù kích thöôùc vaø maät ñoä ñuû lôùn ñeå taïo ra ñöôïc nhöõng ñaëc tröng rieâng veà hoaøn caûnh khaùc vôùi heä sinh thaùi khaùc nhö röøng nhieät ñôùi chaúng haïn. Ví duï :Trong röøng nhieät ñôùi bao goàm caùc thaønh phaàn sau. 2.5.1 Quaàn xaõ thöïc vaät röøng (sinh v t s n xu t ) Quaàn xaõ thöïc vaät röøng bao goàm taát caû nhöõng thöïc vaät coù dieäp luïc vaø khoâng dieäp luïc, trong ñoù thöïc vaät coù dieäp luïc ñoùng vai troø quan troïng. Trong quaàn xaõ thöïc vaät röøng tuyø theo hình thaùi vaø vai troø cuûa töøng loaïi caây maø phaân thaønh caùc loaïi sau: - Loaïi caây cao: Laø nhöõng caây goã chieám taàng cao cuûa röøng, trong ñoù laïi tuyø theo soá löôïng vaø taùc duïng cuûa noù vôùi sinh thaùi röøng maø chia thaønh: + Caây laäp quaàn : Laø nhöõng caây chieám öu theá ve àvai troø sinh thaùi, töùc laø noù quyeát ñònh ñeán ñaëc ñieåm sinh thaùi röøng vaø taïo laäp neân nhöõng ñaëc tröng rieâng cuûa röøng. + Caây öu theá: Laø nhöõng caây coù soá löôïng nhieàu nhaát trong taàng röøng. Noù cuõng coù theå laø caây laäp quaàn, töùc laø caây öu theá veà sinh thaùi. - Loaïi caây taùi sinh: Laø nhöõng caây moïc töø haït gioáng hoaêc töø goâc chaët cuûa caây cao. Tuyøtheo ñoä tuoåi, ñoä cao vaø ñaëc tính maø caây taùi sinh ñöôïc chia thaønh caây maï vaø caây con. - Caây buïi: Laø nhöõng caây thaân goã coù chieàu cao nhoû hôn 6m, nhieàu caønh nhaùnh gaàn baèng nhau, ra hoa, keát quaû sôùm. - Thaûm töôi: Laø nhöõng caây thaân thaûo , thaân cuû moïc saùt maët ñaát hoaëc tôùi ñoä cao 1-2m, moïc daøy ñaëc nhö moät thaûm töôi. - Thöïc vaät ngoaïi taàng: Laø nhöõng thuïc vaät coù theå ôû baát cöù taàng thöù naøo trong röøng, noùi caùch khaùc laø noù ôû taàng naøy, ngoaøi taàng khaùc. Thöïc vaät ngoaïi taàng goàm: Daây leo, Thöïc vaät phuï sinh, Thöïc vaät kyù sinh... 2.5.2 Quaàn xaõ Ñoäng vaät röøng (sinh vaät tieâu thuï) Quaàn xaõ Ñoäng vaät röøng bao goàm caùc loaïi: Thuù, chim, boø saùt, saâu boï, giun…moãi loaøi cö truù ôû moät phaïm vi khoâng gian nhaát ñònh töø taàng cao cuûa taùn röøng ñeán taàng ñaát chöùa reã caây röøng. Moãi loaøi ñoäng vaät coù moät vai troø nhaát ñònh trong heä sinh thaùi. L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 6 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  8. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 2.5.3 Quaàn xaõ Vi sinh vaät (sinh vaät phaân h y) Quaàn xaõ Vi sinh vaät bao goàm caùc loaïi vi khuaån vaø vi naám. Chuùng coù ôû moïi taàng thöù, töø laù caây, hoa, quaû ñeán thaân caây, reã caây, trong ñaát, trong khoâng khí. Chuùng coù vai troø to lôùn trong heä sinh thaùi. - Phaân giaûi chaát höõu cô - Toång hôïp muøn - Coá ñònh ñaïm 2.5.4 Ñaát röøng Ñaát röøng bao goàm caùc hôïp chaát voâ cô, höõu cô, nöôùc. Ñaát laø nôi ñöùng chaân, cung caáp dinh döôõng khoaùng cho thöïc vaät , nôi cö truù cuûa moät soá ñoäng vaät, vi sinh vaät. Ñaát aûnh höôûng raát lôùn ñeán sinh vaät. 2.5.5 Tieåu khí haäu röøng Khí haäu bao goàm caùc yeáu toá: aùnh saùng, nhieät ñoä, nöôùc, khoâng khí, döôùi taùn röøng caùc yeáu toá naøy ñeàu khaùc vôùi ôû nôi ñaát troáng do ñoù taïo neân moät tieåu khí haäu, aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng soáng cuûa moïi sinh vaät. 3 Phân tích các thành ph n và ñ c trưng cơ b n c a qu n xã th c v t r ng 3.1 C u trúc qu n xã th c v t r ng (QXTVR) 3.1.1 Ñònh nghóa: Caáu truùc laø quy luaät xaép xeáp toå hôïp cuûa caùc thaønh phaàn caáu taïo neân QXTVR theo khoâng gian vaø thôøi gian. 3.1.2 Coù 3 loaïi caáu truùc: 3.1.2.1 Caáu truùc sinh thaùi: Laø caáu truùc bao goàm toå thaønh loaøi thöïc vaät, daïng soáng, taàng phieán. 3.1.2.2 Caáu truùc hình thaùi: - Caáu truùc thaúng ñöùng (taàng thöù ) Maät ñoä Caáu truùc theo maët phaúng naèm ngang Ñoä taøn che Maïng hình phaân boá caây L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 7 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  9. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 3.1.2.3 Caáu truùc thôøi gian : Tuoåi YÙ nghóa: Nghieân cöùu moâ hình caáu truùc saün coù trong töï nhieân vaø trong thöïc nghieäm ñeå tìm ra caáu truùc maãu laø nhieäm vuï quan troïng cuûa laâm sinh hoïc hieän ñaïi. (Moâ hình caáu truùc maãu laø moâ hình coù khaû naêng taän duïng toái ña tieàm naêng cuûa ñieàu kòeân laäp ñòa, coù söï phoái hôïp haøi hoaø giöõa caùc nhaân toá caáu truùc ñeå taïo ra moät quaàn theå röøng coù saûn löôïng, tính oån ñònh vaø chöùc naêng phoøng hoä cao nhaát, nhaèm ñaùp öùng muïc tieâu kinh doanh nhaát ñònh) 3.2 Thaønh phaàn cuûa QXTVR vaø caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa laâm phaàn 3.2.1 Moät soá khaùi nieäm Qu n th cây g : laø taäp hôïp nhöõng caù theå cuøng loaøi vaø cuøng chung moät daïng soáng öu theá. Qu n xã cây g : Ñöôïc hieåu laø taäp hôïp caùc quaàn theå caùc loaøi cuøng chung soáng vôùi nhau trong 1 vuøng laõnh thoå vaø giöõa chuùng coù moái quan heä qua laïi laãn nhau. 3.2.2 Toå thaønh Toå thaønh laø chæ tieâu caáu truùc cho ta bieát tæ leä giöõa caùc loaøi caây trong quaàn xaõ. Coù theå xaùc ñònh caùc loaïi röøng thoâng qua: + Röøng thuaàn loaøi: laø röøng bao goàm 1 loaøi caây huaëc khi khai thaùc tröõ löôïng 1 loaøi > 90% + Röøng hoãn loaøi : laø nhöõng quaàn xaõ coù töø 2 loaøi trôû leân + Loaøi öu theá sinh thaùi: laø nhöõng loaøi coù naêng suaát sinh khoái >50% + Öu hôïp: là tæ leä caùc loaøi chieám öu theá trong quaàn xaõ Ñieàu tra Vieát coâng thöùc toå thaønh theo soá loaøi caây: (bieát veà sinh thaùi) Theo tieát dieän ngang (YÙ nghóa veà maët kinh teá) Theo theå tích thaân caây Caùch xaùc ñònh heä soá toå thaønh loaøi: ∑n a= 10 n a : laø heä soá toå thaønh cuûa moät loaøi naøo ñoù. n : Soá caây cuûa 1 loaøi caàn tính heä soá. Toång n : Toång soá caây cuûa caùc loaøi trong oâ tieâu chuaån ñaõ ñieàu tra. L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 8 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  10. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 Nhöõng loaøi caây coù heä soá toå thaønh < 1 thöïc teá coù soá löôïng khoâng ñaùng keå. Quy ñònh : -Duøng daáu hieäu daáu (+) ñeå vieát thay cho heä soá toå thaønh cuûa caùc loaøi coù heä soá 0.6 – 0.9. -Duøng daáu hieäu daáu (-) ñeå vieát thay cho heä soá toå thaønh cuûa caùc loaøi coù heä soá 0. 5 trôû xuoáng. 3.2.3 Taàng thöù cuûa röøng Taàng thöù cuûa röøng laø chæ tieâu caáu truùc cho ta bieát söï saép xeáp toå hôp cuûa thöïc vaät trong khoâng gian theo chieàu thaúng ñöùng. Baûn chaát söï phaân taàng cuûa thöïc vaät laø keát quaû cuûa quaù trình phaân taàng aùnh saùng ôû trong caùc QXTVR. Söï phaân taàng theå hieän söï thích nghi cuûa caùc loaøi vôùi aùnh saùng khaùc nhau. Söï phaân taàng mang tính töông ñoái coù nhieàu loaøi caây ôû thôøi ñieåm cuï theå noù naèm ôû taàng baát kyø naøo ñoù nhöng theo thôøi gian noù seõ vöôn leân taàng treân Ngöôøi ta chia ra thaønh 3 taàng nhö sau: + Taàng caây cao: Kyù hieäu laø A, trong ñoù laïi chia ra thaønh 3 taàng: - Taàng A1. Goïi laø taàng vöôït taùn (taàng nhoâ): Bao goàm nhöõng caây thöôøng coù chieàu cao vöôït khoûi taùn röøng chính. Thí duï: Nhöõng caây trong hoï Daàu (Dipterocarpaceae) nhö Choø, Daàu raùi, Veân veân v.v.. - Taàng A2. Goïi laø taàng caây öu theá sinh thaùi, Daây laø taàng taïo ra söï kheùp taùn lieân tuïc theo chieàu naèm ngang chieám soá löôïng nhieàu nhaát trong röøng. Noù laø taàng quyeát ñònh ñeán ñaëc tröng cuûa tieåu hoaøn caûnh röøng - Taàng A3. Goïi laø taàng döôùi taùn, bao goàm nhöõng caây coù theå chòu ñöôïc boùng che cuûa caây cao hoaëc laø nhöõng caây ñang vöôn leân taàng A2. + Taàng caây buïi: Kyù hieäu laø B, bao goàm nhöõng caây khoâng coù thaân chính roõ reät, phaân caønh thaáp, caønh thöôøng cong queo, caùc caønh thöôøng coù ñoä lôùn gaàn baèng nhau.hay caùc caây trong hoï cau döøa noù goùp phaàn boå xung cho tieåu hoaøn caûnh röøng ( taïo neân ñoä che phuû nhaát ñinh) vaø laø nôi cö truù vaø cung caáp thöùc aên cho ñoäng vaät. + Taàng coû quyeát : Kyù hieäu laø C, bao goàm nhöõng caây thaân thaûo phaàn lôùn laø thöïc vaät trong lôùp 1 laù maàm vaø moät soá loaøi thöïc vaät baäc thaáp nhö döông xæ, quyeát. Noù goùp phaàn ngaên chaën doøng chaûy haïn cheá xoùi moøn röûa troâi vaø cung caáp thöùc aên cho ñoäng vaät, coù nhieàu laâm saûn ngoaøi goã . L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 9 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  11. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 3.2.4 Ñoä taøn che Ñoä taøn che laø moät chæ tieâu caáu truùc cho bieát tæ leä che chieáu cuûa taùn röøng leân maët phaúng naèm ngang YÙ nghóa : cho chuùng ta bieát khaû naêng taän duïng khoâng gian soáng cuûa caây röøng. Ngöôøi ta chia thaønh caùc caáp: 0.3- 0.4 Caáp I Thaáp 0.5- 0.6 Caáp II Trung bình 0.6 – 0.8 Caáp III Cao 0.9 – 1 Caáp IV Kín 3.2.5 Ñoä ñaày Ñoä ñaày laø ñaëc tröng bieåu thò möùc ñoä taän duïng ñieàu kieän laäp ñòa cuûa thöïc vaät trong quaàn xaõ röøng Xaùc ñònh ñoä ñaày cuûa laâm phaàn döïa vaøo ∑ G1.3 cuûa caây trong quaàn xaõ so vôùi 1 ñôn vò dieän tích X=∑ G1.3 10.000 X= 1 ( lyù töôûng) Ñoä ñaày laø chæ tieâu noùi neân saûn löôïng 3.2.6 Thöïc vaät ngoaïi taàng Laø nhöõng thöïc vaät coù theå ôû baát cöù taàng thöù naøo trong röøng,. Thöïc vaät ngoaïi taàng goàm: Daây leo, thöïc vaät phuï sinh, thöïc vaät kyù sinh. Thöôøng gaëp nhieàu loaøi caây trong caùc hoï : Hoï Phong Lan (Orchidaceae), hoï Moân Raùy (Araceae ), hoï Taèm göûi (Loranthaceae), hoï Coï Döøa ( Arecaceae), hoï Nho ( Ampelidaceae), hoï Na (Annonaceae),v.v.. Chuùng caïnh tranh chaát dinh döôõng vôùi caây cao vaø caây taùi sinh. 3.2.7 Ñoäng vaät röøng Ñoäng vaät röøng bao goàm caùc lôùp: Thuù, chim, boø saùt, eách nhaùi., coân truøng, giun …moãi loaøi cö truù ôû moät phaïm vi khoâng gian nhaát ñònh töø taàng cao cuûa taùn röøng ñeán taàng ñaát chöùa reã caây röøng. Moãi loaøi ñoäng vaät coù moät vai troø nhaát ñònh trong heä sinh thaùi röøng. + Laø sinh vaät tieâu thuï trong heä sinh thaùi röøng L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 10 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  12. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 + Laøm cho ñaát tôi xoáp, thuï phaán cho hoa vaø phaùt taùn haït gioáng. Ngoaøi ra chuùng cuõng coù nhieàu taùc haïi nhö laøm gaõy ñoå caây con, gaây dòch haïi … 4 Phân tích các quy lu t sinh thái cơ b n và ng d ng vào th c ti n lâm nghi p 4.1 Tác ñ ng t ng h p c a các nhân t sinh thái Söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá sinh thaùi treân cô theå sinh vaät hay quaàn theå thöïc vaät laø söï taùc ñoäng toång hôïp vì : - Trong töï nhieân khoâng coù moät nhaân toá sinh thaùi naøo toàn taïi ñoäc laäp chuùng luoân luoân phuï thuoäc chi phoái taùc ñoäng laãn nhau - Trong töï nhieân khoâng coù 1 sinh vaät naøo chæ caàn 1 nhaân toá sinh thaùi maø coù theå toàn taïi ñöôïc. ÖÙng duïng: trong thöïc tieãn laâm nghieäp ngöôøi ta phaûi hình thaønh neân heä thoáng caùc bieän phaùp kyõ thuaät ñaûm baûo 2 yeâu caàu: + Toång hôïp: Caùc kyõ thuaät ñôn leû giaûi quyeát maâu thuaãn tröïc tieáp, giaûi quyeát ñöôïc maâu thuaãn naøy maâu thuaãn khaùc noåi neân laïi aùp duïng kyõ thuaät ñôn leû. + Lieân hoaøn: Bieän phaùp kyõ thuaät tröôùc laøm tieàn ñeà cho bieän phaùp kyõ thuaät sau phaùt huy taùc duïng . Nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät ñôn leû trong heä thoáng phaûi ñöôïc xaép xeáp theo moät traät töï khoâng theå ñaûo ngöôïc 4.2 Quy lu t v tính ñ c l p tương ñ i c a các nhân t sinh thái Maëc duø söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá sinh thaùi laø söï taùc ñoäng toång hôïp nhöng moãi nhaân toá sinh thaùi coù vai troø rieâng trong ñôøi soáng thöïc vaät Ví duï : Khoâng theå laáy nöôùc ñeå thay theá cho aùnh saùng trong quang hôïp cuûa caây xanh Caùc nhaân toá sinh thaùi neáu coù cuøng chung 1 vai troø hay chöùc naêng trong hoaït ñoäng soáng cuûa sinh vaät thì chuùng coù theå boå xung hay hoã trôï cho nhau nhöng khoâng thay theá ñöôïc Ví duï : Quang hôïp caàn aùnh saùng vaø CO2 Söï thieáu huït aùnh saùng ôû döôùi taùn röøng ñöôïc boå xung baèng löôïng CO2 cao nhöng neáu khoâng coù aùnh saùng thì noàng ñoä CO2 coù cao cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc Söï thay ñoåi caùc nhaân toá sinh thaùi coù theå laøm bieán ñoåi veà soá löôïng vaø chaát löôïng QXSV theo nguyeân taéc: Neáu nhaân toá sinh thaùi bieán ñoåi töø töø coù quy luaät thì daãn tôùi söï thay ñoåi veà maët chaát löôïng cuûa quaàn xaõ coù nghóa laøm bieán ñoåi tính di truyeàn cuûa caùc loaøi trong quaù khöù Ví duï: röøng khoäp taây nguyeân L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 11 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  13. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 ÖÙng duïng: Thuaàn hoùa caùc loaøi Neáu caùc nhaân toá sinh thaùi thay ñoåi ñoät ngoät khoâng theo quy luaät thì seõ laøm thay ñoåi veà maët soá löôïng ÖÙng duïng: Caûi taïo röøng 4.3 Quy lu t v các nhân t ch ñ o Trong toaøn boä ñôøi soáng sinh vaät noùi chung vaø QXTVR noùi rieâng coù nhöõng giai ñoaïn seõ coù moät nhaân toá sinh thaùi hay moät nhoùm nhaân toá sinh thaùi noåi neân chi phoái quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa giai ñoaïn ñoù nhöõng nhaân toá vaø nhoùm nhaân toá sinh thaùi naøy ñöôïc goïi laø nhaân toá chuû ñaïo Baûn chaát: nhaân toá chuû ñaïo hay nhoùm nhaân toá chuû ñaïo phaûi laø nhöõng nhaân toá sinh thaùi taïo ra ñöôïc nhöõng maâu thuaãn giöõa ñaëc ñieåm di truyeàn cuûa thöïc vaät vôùi nhoùm hoaøn caûnh soáng tronh töøng giai ñoaïn. Nhaân toá chuû ñaïo hay nhoùm nhaân toá chuû ñaïo khoâng coá ñònh maø thöôøng xuyeân thay ñoåi do ñoù thöôøng xuyeân phaûi giaûi quyeát maâu thuaãn ÖÙng duïng: noù laø cô sôû khoa hoïc cho vieäc choïn thôøi ñieåm taùc ñoäng caùc bieän phaùp kyõ thuaät laâm sinh thích hôïp Ví duï: ÖÙng duïng trong tæa thöa röøng. Tæa thöa röøng taïo ra khoâng gian thích hôïp cho caây röøng sinh tröôûng vaø phaùt trieån. 5 Phân tích nh ng y u t sinh lý và y u t ngo i c nh nh hư ng t i s hình thành sinh kh i và phát tri n c a m t qu n xã th c v t r ng, ñ xu t cách th c ñ c i thi n năng su t và s phát tri n b n v ng. Trong töï nhieân QXTVR luoân luoân quan heä chaët cheõ vôùi hoaøn caûnh. Moái quan heä naøy luoân bieán ñoåi theo khoâng gian vaø thôøi gian. 5.1 Quan h qua l i gi a m t qu n xã th c v t r ng và ánh sáng 5.1.1 Böùc xaï maët trôøi laø ngu n s ng c a th c v t - Haøng naêm traùi ñaát nhaän 3.1020kcal töø maët trôøi. - Trong quang phoå cuûa aùnh saùng traéng N=390-1200mNM. - Chæ coù tia saùng 420-720NM coù taùc duïng veà maët sinh lyù (tia phuïc vuï cho quang hôïp.) - Tia ñoû vaø hoàng ngoaïi xuùc tieán sinh tröôûng veà chieàu cao vì giaùn tieáp aûnh höôûng thoaùt hôi nöôùc tia töû ngoaïi öùc cheá quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa thöïc vaät. - Tia lam –chaøm laø tia saùng coù taùc duïng hình thaønh neân protein. L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 12 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  14. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 5.1.2 YÙ nghóa sinh thaùi cuûa aùnh saùng - Aùnh saùng laø nhaân toá sinh toàn: Thöïc vaät thoâng qua quang hôïp hình thaønh neân Hydratc. - Giaùn tieáp : + Aûnh höôûng ñeán cheá ñoä nhieät +Aûnh höôûng tôùi hình thaùi caây thoâng qua quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa thöïc vaät. +Aûnh höôûng ñeán quaù trình hình thaønh taàng thöù cuûa c u trúc röøng. 5.1.3 Quan heä quang hôïp vaø hoâ haáp: -Trong quaù trình soáng cuûa thöïc vaät, nhu caàu aùnh saùng cuûa thöïc vaät khoâng gioáng nhau hình thaønh neân tính chòu boùng cuûa thöïc vaät (laø khaû naêng soáng vaø phaùt trieån bình thöôøng cuûa thöïc vaät trong ñieàu kieän bò che boùng). -Trong saûn xuaát laâm nghieäp vieäc xaùc ñònh tính chòu boùng cuûa thöïc vaät coù yù nghóa thöïc tieãn lôùn. -Ngöôøi ta döïa vaøo tính chòu boùng cuûa thöïc vaät laøm caên cöù löïa choïn caây troàng vaø laäp ñòa thích hôïp. -Ñöa ra bieän phaùp xöû lyù thích hôïp trong ñieàu chænh caáu truùc cuûa röøng. -ÖÙng duïng trong troàng röøng -Caên cöù phaân loaïi caây. Ñeå xaùc ñònh ñöôïc tính chòu boùng cuûa thöïc vaät döïa vaøo moät soá ñaëc tröng cô baûn: -Maät ñoä vaø ñoä keùp taùn cuûa caây röøng. -Döïa vaøo hieän töôïng tæa caønh töï nhieân cuûa caùc loaøi trong quaàn xaõ. -Quan saùt khaû naêng soáng vaø sinh tröôûng cuûa caùc loaøi thöïc vaät trong ñieàu kieän bò che boùng. -Quan saùt beà daøy cuûa voû: Chòu boùng voû moûng, öa saùng voû daøy. -Quan saùt tính chòu haïn. -Xaùc ñònh trong phoøng thí nghieäm. 5.1.4 Aûnh höôûng cuûa quaàn xaõ thöïc vaät röøng tôùi aùnh saùng: Phaân phoái laïi löôïng aùnh saùng chieáu tôùi töø maët trôøi khi gaëp beà daøy taùn röøng. - Quaù trình phaûn xaï laïi aùnh saùng vaø khoâng gian: Phaûn xaï nhieàu hay ít . Phuï thuoäc vaøo loaøi caây: L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 13 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  15. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 + Kieåu röøng Laù kim Laù roäng + Tuoåi röøng röøng non Röøng giaø + Ñoä kheùp taùn, Taàng thöù QXTVR haáp thu aùnh saùng Quang hôïp TO Ñeå duy trì caân baèng nhieätvaø xuùc tieán thoaùt hôi nöôùc Hình thaønh caùc boä phaän aùnh saùng loït qua taùn röøng: Khoâng nhieàu nhöng vai troø sinh tröôûng lôùn, noù cung caáp naêng löôïng cho thöïc vaät taàng döôùi (ñoám, veät saùng khaùc nhau) vì noù bò chi phoái bôûi dieän tích caùc ñoám saùng, thôøi gian toàn taïi cuûa ñoám saùng, maät ñoä ñoám saùng ñoù vaø noù bò chi phoái bôûi caáu truùc cuûa röøng ( ñoä kheùp taùn) vaø vò trí cuûa maët trôøi theo thôøi gian. - Ñaây laø moät trong nhöõng caên cöù quan troïng trong quaù trình xuùc tieán taùi sinh. - Thoâng qua quaù trình ñieàu chænh aùnh saùng. Xuùc tieán quaù trình phaân giaûi thaûm muïc. - Xaùc ñònh: + Giaùn tieáp thoâng qua xaùc ñònh taùn che. + Ño baèng maùy(LUX). 5.1.5 Ñieàu tieát aùnh saùng ñeå naâng cao saûn löôïng röøng trong saûn xuaát laâm nghieäp. -Ñieàu tieát cho quang hôïp : tæa thöa, tæa caønh, giaøn che cho gieo öôm. -Ñieàu tieát taïo ra hình thaùi caây vaø taùn: Taoï röøng gioáng vaø caây aên quûa. -Ñieàu tieát aùnh saùng thuùc ñaåy quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa thöïc vaät (ñaëc bieät laø quaù trình ra hoa keát quaû). -Khi röøng ôû giai ñoaïn trung nieân hoaëc gaàn giaø ñieàu tieát aùnh saùng hoã trôï thuùc daåy cho quaù trình taùi sinh. 5.2 M i quan h gi a qu n xã th c v t r ng nhi t ñ i v i nhi t ñ : 5.2.1 YÙ nghóa sinh thaùi cuûa nhieät ñoä: - Nguoàn nhieät: Böùc xaï nhieät töø maët trôøi ñòa nhieät, phaûn öùng sinh hoaù, phaûn xaï töø vaät theå gaàn, soùng ñieän töø. - Nhieät ñoä aûnh höôûng tôùi quaù trình trao ñoåi chaát: + Aûnh höôûng quang hôïp L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 14 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  16. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 + Aûnh höôûng hoâ haáp + Aûnh höôûng ñeán enzim (heä men) + Aûnh höôûng ñeán thoaùt hôi nöôùc. + Nhieät doä aûnh höôûng tôùi P thaåm thaáu cuûa teá baøo ñaëc bieät laø caùc teá baøo loâng huùt trong heä reã. - Nhieät ñoä aûnh höôûng tôùi quaù trình taùi sinh vaø daïng soáng cuûa thöïc vaät. + Taùi sinh giuùp ra hoa thuï phaán (nhieät ñoä taêng nhieät ñoä giaûm ñeàu aûnh höôûng ñeán noù), söï naûy naàm cuûa haït gioáng, quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây meï vaø caây con. + Daïng soáng: Hình thaønh nen nhoùm loaøi caây nguû ñoâng, taïo ra than ngaàm döôùi ñaát (maêng) - Nhieät ñoä aûnh höôûng deán quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån: caùc quy luaät veà vaät haäu hoïc sinh tröôûng H/Dbi5 chi phoái nhieät ñoää roõ. Vuøng nhieät ñôùi coù loaøi caây ra hoa ñoàng loaït (gieû aên quaû ) caøfeâ. 5.2.2 Caân baèng nhieät ôû trong röøng vaø nôi ñaát troàng: Quaàn xaõ thöïc vaät röøng aûnh höôûng theo muøa. 5.2.3 Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä cöïc haïn vaø bieän phaùp phoøng choáng. Nhieät ñoä vöôït hoaëc döôùi giôùi haïn soáng cuûa thöïc vaät: -to CH cao: Laø nhieät ñoä vöôït quaù giôùi haïn treân. +Thuùc daåy quaù trình thoaùt hôi nöôùc thöïc vaät bò maát nöôùc laøm caây heùo vaø daøi ra daãn ñeán cheát. +Laøm cho caây bò boûng caùc boä phaän non cuûa caây Giaûi thích: Caây nhieät ñôùi aåm neân troàng nôi ñaát troáng seõ cheát. +Laøm taêng cöôøng ñoä hoâ haáp daãn tôùi roái loaïn hoâ haáp laøm cho hoâ haáp lôùn hôn quang hôïp caây khoâng coù tính luøn. +Khi nhieät ñoä taêng caùc protein trong teá baøo phaân huyû giaûi phoùng ra NH3 gaây ñoäc laøm caây bò toån thöông daãn ñeán cheát. ÔÛ Vieät Nam xuaát hieän khi coù gioù Laøo, enniloâ. Laøm cho nhieät ñoä taêng, ñoä aåm giaûm toác ñoä gioù maïnh, aûnh höôûng tôùi saûn xuaát. -to CH thaáp : Laø to naèm döôùi giôùi haïn toái thieåu. +Laøm chaäm caùc quaù trình trao ñoåi chaát: Quang hôïp ,hoâ haáp, vaän chuyeån dinh döôõng khoaùng . +Laøm cho nöôùc ôû teá baøo bò ñoùng baêng ñoä aàm taêng gaây toån thöông cho teá baøo . +Aûnh höôûng ñeán quaù trình ra hoa vaø thuï phaán . L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 15 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  17. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 ÔÛ Vieät Nam xuaát hieän vaøo muøa ñoâng (nuùi cao) coù tuyeát vaø söông muoái gaây nguy hieåm cho gieo öôm coù theå laøm caây cheát . -Bieän phaùp phoøng traùnh : +Döï baùo (T4 : 4 – T5 : 5 -T6 : tröôùc khi coù gioù, trôøi aåm coù gioù maïnh sau ñoù naéng noùng) gioù Laøo . +Troàng röøng hoãn loaøi troàng baøng röøng phoøng hoä. +Boùn phaân vaø töôùi nöôùc. +Laäp giaøn che. +Hun khoùi. 5.3 M i quan h c a qu n xã th c v t r ng v i nư c 5.3.1 YÙ nghóa sinh thaùi cuûa nöôùc -Nöôùc laø nhaân toá cuûa sinh toàn, nöôùc laø moâi tröôøng soáng tröôùc ñaây vaø hieän nay cuûa sinh vaät. -Nöôùc vôùi ñaëc tính vaät lyù coù söùc caêng beà maët lôùn khi nöôùc trong teá baøo taïo ra cho teá baøo vaø cô theå coù moät tö thaùi oån ñònh. -Nöôùc coù trong C T ,T B trong CNS. -Nöôùc taïo ra cô cheá trao ñoåi dinh döôõng, khoaùng thoâng qua hieän töôïng huùt nöôùc cuûa reã caây. Reã huùt nư c döïa vaøo áp su t thaåm thaáu, s thoaùt hôi nöôùc taïo ra quaù trình di chuyeån nöôùc. -Nöôùc aûnh höôûng tôùi quaù trình naûy maàm cuûa haït gioáng, chi phoái ñeán quùa trình sinh tröôûng cuûa thöïc vaät. -Nöôùc thoâng qua löôïng möa haøng naêm, ñoä aåm vaø nhieät ñoä, taïo ra moät phöùc heä quyeát ñònh söï khaùc nhau cuûa thaûm thöïc vaät. 5.3.2 Nguoàn nöôùc cuûa thöïc vaät: -Ñoä aåm: +Ñaát: lieân quan ñeán nhieàu quaù trình sinh hoaù hoaït ñoäng vi sinh vaät ñaát, aùp suaát thaåm thaáu teá baøo loâng huùt cuûa heä reã. +Ñoä aåm taêng: nhieät ñoä taêng, aùp suaát cuûa khoâng khí, moâi tröôøng taïo neân caùc daïng soáng cuûa nhoùm thöïc vaät ngoaïi taàng aûnh höôûng tôùi quaù trình thoaùt hôi nöôùc. -Söông: “Giaùng thuyû theo chieàu naèm ngang”. Söông muø laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng tôùi tieåu khí haäu röøng goùp phaàn quan troïng trong quaù trình caân baèng nöôùc trong quaàn xaõ thöïc vaät. -Möa: Laø “giaùng thuyû theo chieàu thaúng ñöùng” vaø laø moät trong nhöõng chu trình quan troïng nhaát cuûa töï nhieân (Ñ T H nöôùc, T H H nöôùc) aûnh höôûng giaùn L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 16 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  18. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 tieáp thoâng qua ñoä aåm ñaát vaø ñoä aåm khoâng khí: toång löôïng möa haøng naêm Pm laø trò soá ño cuï theå. Phaân phoái löôïng möa cöïc kyø quan troïng. Pm=1800-2000T N-Do möa taäp trung moät muøa daãn ñeán röøng thöa(orenelforest) P=2200-2400 D N –Do möa ñeàu hôn daãn ñeán röøng r m. -Möa ñaù tuyeát : Laø loaïi giaùng thuyû khi hôi nöôùc bò ñoùng baêng, coù lôïi laø nguoàn nöôùc cung caáp nöôùc khi tuyeát tan. Haïi laø khi noåi daäy laøm gaãy caønh ngoïn. 5.3.3 Aûnh höôûng cuûa quaàn xaõ thöïc vaät röøng vôùi nhaân toá nöôùc Taïo ra quaù trình trao ñoåi nöôùc giöõa quaàn xaõ thöïc vaät röøng vôùi khí quyeån (hôi nöôùc). Hôi nöôùc töø khoâng khí xaâm phaïm vaøo cô theå thöïc vaät vaû töø cô theå thöïc vaät trôû laïi khoâng khí noù phuï thuoäc vaøo aùp suaát hôi nöôùc ôû trong cô theå thöïc vaät -Söï vaän chuyeån nöôùc ôû trong cô theå thöïc vaät phuï thuoäc vaøo söï cheânh leäch aùp suaát gôi nöôùc trong cô theå thöïc vaät vaø aùp suaát hôi nöôùc trong khí quyeån vaø vaän toác cuûa gioù. -Quaù trình thoaùt hôi nöôùc ôû thöïc vaät laø moät hoaït ñoäng sinh lyù quan troïng trong quaù trình trao ñoåi nöôùc thoâng qua cô cheá ñoùng môû khí khoång. -Boác hôi vaät lyù beà m t trong quaàn xaõ thöïc vaät röøng phuï thuoäc vaøo ñoä aåm trung bình nhieät ñoä vaø vaän t c gioù. Tuaàn hoaøn nöôùc giöõa caây röøng vaø ñaát: Laø 1 moät chu trình sinh ñòa hoaù hoïc. Dinh döôõng, khoaùng hoaø tan trong nöôùc ñöa vaøo cô theå thöïc vaät chính qua quaù trình thoaùt hôi nöôùc taïo ra cô cheá löu thoâng cho söï vaän chuyeån naøy khi nöôùc töø thöïc vaät thoaùt ra khoâng khí noù tieáp tuïc ngöng keát taïo ra caùc loaïi giaùng thuyû traû laïi cho ñaát vaø tieáp tuïc hoaø tan ñöa vaøo thöïc vaät. Vaäy Tuaàn hoaøn Dinh döôõng, khoaùng vaø thoaùt hôi nöôùc coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau do ñoù coù theå noùi raèng nöôùc laø moät nguyeân toá giôùi haïn veà phaân boá vaø sinh tröôûng cuûa quaàn xaõ thöïc vaät. 5.3.4 Nhu caàu vaø yeâu caàu veà nöôùc cuûa thöïc vaät Nhu caàu: Nöôùc cuûa thöïc vaät laø löôïng nöôùc ñöôïc tính baèng gam hay lít ñeå thöïc vaät coù theå taïo ra moät ñôn vò sinh khoái/1 ñôn vò thôøi gian. Yeâu caàu: Nöôùc cuûa thöïc vaät laø söï ñoøi hoûi cuûa thöïc vaät veà ñoä aåm cuûa MTST(%). Nhaän xeùt: L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 17 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  19. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 Nhöõng thöïc vaät coù nhu caàu vaø yeâu caàu taêng laø: thaûm töôi döôùi ñaùy röøng (hoï Araceae). Nhöõng thöïc vaät coù nhu caàu taêng vaø yeâu caàu giaûm laø thöïc vaät chòu haïn (Xöông roàng). Nhöõng thöïc vaät coù nhu caàu giaûm, yeâu caàu taêng laø caây röøng ngaäp maën . Döïa vaøo ñieàu naøy chia thöïc vaät ra laøm 3 nhoùm : -Chòu haïn -Trung sinh -Öa aåm YÙ nghóa: Xaùc ñònh choïn loaïi caây troàng trong ñieàu kieän laäp ñòa thích hôïp. 5.4 M i quan h gi a qu n xã th c v t v i không khí và gió 5.4.1 Thaønh phaàn khoâng khí vaø yù nghóa sinh thaùi. - Thaønh phaàn: Nitô =(78%) Oxi =21% CO2 = 0.03% Khí theå khaùc -CO2: Laø loaïi khí nhaø kính coù taùc duïng duy trì cheá ñoä to ôû treân traùi ñaát. (100 naêm laïi ñaây nhieät ñoä taêng 2oC ) + Quang hôïp. Chu trình C quan heä vôùi hoâ haáp O2 quang hôïp, CO2 hoâ haáp . -O2 – Hoâ haáp O2 treân quy moâ khoâng thieáu. Cuïc boä thieáu nghieâm troïng -N2 -NO- 3, NH4+. -Khí gaây oâ nhieãm : Chaát thaûi CN, SO2, H2S, deã lieân keát. -Buïi 5.4.2 Vai troø cuûa quaàn xaõ thöïc vaät röøng ñoái vôùi khoâng khí vaø gioù. - Taïo ra caân baèng CO2 vaø O2 . - Quaàn xaõ thöïc vaät röøng haáp thuï hoaø tan chaát khí, buïi. 5.4.3 Röøng vaø gioù. Taùc duïng: - Gioù löu thoâng vaø ñieàu hoaø khoâng khí vaø ñoä aåm - Thuï phaán hoa phaùt taùn haït gioáng - Ñieàu tieát quaù trình thoaùt hôi nöôùc, boác hôi vaät lyù. Taùc haïi: -Caây leäch taùn daãn ñeán ghoã leäch kim L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 18 H c viên: Nguy n Quang Dũng
  20. Ti u lu n môn Sinh lý th c v t 10/6/2009 -Caây ñoå gaãy -Taêng söùc huyû dieät khi chaùy Röøng vôùi gioù – trieät tieâu vaän toác gioù vì vaäy ngöôøi ta xaây döïng ñai phoøng hoä Heä soá loït gioù = 0 laø toát. 5.5 M i quan h gi a qu n xã sinh v t v i ñ t 5.5.1 YÙ nghóa sinh thaùi cuûa nhaân toá ñaát. -Ñaát laø moät boä phaän hôïp thaønh hoaøn caûnh sinh thaùi (Ñaát-Khí h u). Ñaát laø moät nhaân toá sinh thaùi coù taùc duïng phaân hoaù töï baûn thaân noù coù söï phaân hoaù (thoâng qua caùc ñaëc tröng lyù hoaù hoïc), thaønh phaàn thöïc vaät coù söï phaân hoaù roõ neùt. -Ñaát ñöôïc coi laø giaù theå ñeå caây ñöùng vöõng. -Ñaát laø moâi tröôøng (khoâng gian) cung caáp dinh döôõng khoaùng vaø vi löôïng cho thöïc vaät thoâng qua dinh döôõng khoaùng daãn ñeán ñaùnh giaù ñoä phì nhieâu cuûa ñaát trong ñaát xaûy ra taùc duïng cuoái cuøng -Ñaát aûnh höôûng ñeán quaù trình sinh thaùi cuûa quaàn xaõ thöïc vaät. -Trong caùc quaàn xaõ thöïc vaät ñaát röøng coù nhöõng ñaëc tính khaùc bieät so vôùi ñaát ôû nôi khoâng coù röøng. 5.5.2 Aûnh höôûng cuûa ñòa hình tôùi ñaëc tính ñaát. -Ñòa hình laø moät nhaân toá coù taùc duïng phaân phoái laïi caùc saûn phaåm cuûa quaù trình sinh ñòa quaàn hoïc. -Ñòa hình thoâng qua ñoä cao ñoä cao laø nhaân toá aûnh höôûng giaùn tieáp cuûa ñaát thoâng qua söï bieán ñoåi nhieät ñoä, böùc xaï maët trôøi, ñoä aåm… Quy luaät phaân boá cuûa thöïc vaät theo ñoä cao theo ñoä vó. ÔÛ MB ñoä cao 700m ÔÛ MN ñoä cao 1200m Coù quy luaät chung: Cöù leân cao 100m nhieät ñoä giaûm 0,50C Ñoä vó: Neáu tính töø 2 ñöôøng chí tuyeán cöù taêng 10VB thì nhieät ñoä giaûm 0,5oC (1oVB=110km) Töø 700MB- 1200MN: nhieät ñôùi Döôùi 700MB –1200MN: aù nhieät ñôùi, oân ñôùi Quy luaät song haønh sinh hoïc: Quy trình hình thaønh ñaát nhieät ñôùi laø Feralít (ñoû hay vaøng) Ñaát potzon hình thaønh ôû oân ñôùi (vaøng – traùm) L p Cao h c K16_ðHLN_CS2 19 H c viên: Nguy n Quang Dũng
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược