Xem mẫu
- Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 46 T TH ƯV HƯ VIIỆ ỆNNV VÀÀV VIIỆ ỆCCG GÓÓPP PPH HẦẦN NNNÂ ÂNNG GCCA AOOC CH ẤT HẤ TL LƯ ỢN ƯỢ NG GĐĐÀ ÀOOT TẠẠO O Hồ Thị Mai Hoa Thư viện, trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt: Thông tin nói chung và thông tin thư viện nói riêng có một tầm quan trọng đặc biệt và ảnh hưởng sâu sắc tới mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Việc khai thác hiệu quả thông tin đã trở thành một trong những nhân tố hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia. Thư viện là cầu nối giữa thông tin và người sử dụng. Thư viện là một yếu tố căn bản và quan trọng, là thước đo đánh giá vai trò, chức năng, nhiệm vụ, hiệu quả đào tạo của một trường đại học và không thể tách rời trường đại học với thư viện Thư viện là động lực đóng góp vào then chốt mà thư viện có thể đóng góp vào việc đổi mới giáo dục, đào tạo nguồn nhân việc học tập và giảng dạy, đó là: lực cho đất nước: - Hình thành môi trường học tập kiểu mới, Trong trường đại học, thư viện góp - Cung cấp những kinh nghiệm học tập đa phần đào tạo nguồn nhân lực có tri thức cho dạng, đất nước, thúc đẩy tiến bộ xã hội, phát triển - Hỗ trợ việc phát triển kỹ năng một cách có sản xuất và các khoa học công nghệ. Thư hệ thống, viện cung cấp cho xã hội những thông tin - Cung cấp điểm truy cập tới nhiều nguồn khoa học mới mẻ, đặc biệt là những công thông tin khác nhau, trình nghiên cứu khoa học có giá trị của cán - Khuyến khích và hỗ trợ việc học tập bộ giảng viên và sinh viên trong nhà trường. - Tạo cơ hội tiếp cận chương trình học một Đây là một dạng thông tin mang tính đặc thù cách bình đẳng, và đôi khi đó là những thông tin mà khó có - Nâng cao sự tự tin và khả năng học tập độc thể tìm thấy ở nơi khác. Thư viện luôn bổ lập của học sinh, sung và cập nhật những kiến thức mới, - Cung cấp dịch vụ hướng nghiệp. những phương pháp giảng dạy tiên tiến làm Ngày nay Công nghệ thông tin và cho việc học tập và giảng dạy trở nên phong truyền thông đang đưa đến một cuộc cách phú và hấp dẫn hơn. Thư viện không chỉ là mạng giáo dục thật sự, làm thay đổi nhiều nơi cung cấp điều kiện học tập cho sinh viên khái niệm cơ bản của giáo dục, nghiên cứu cả về không gian, thời gian mà còn là nơi khoa học. Tại nhiều hội thảo bàn về vấn đề cung cấp những gía trị về các lĩnh vực tri này, các ý kiến đã thống nhất đánh gía việc thức nhiều hơn so với khuôn khổ qui định về nâng cao hiệu quả, tiện ích của áp dụng nội dung, chương trình và kế hoạch đào tạo phương tiện thông tin hiện đại và công nghệ của nhà trường. Trong lịch sử tồn tại, thư vi tính để soạn giáo trình, dạy - học, khai viện từ lâu đã khẳng định được chỗ đứng của thác các nguồn tư liệu trong dạy - học và mình trong việc giảng dạy và học tập của nghiên cứu khoa học. Tham gia quá trình một trường Đại học cũng như với mỗi cá ứng dụng công nghệ thông tin và Internet nhân một HSSV. Một nghiên cứu ở Anh vào vào giảng dạy - học tập, nghiên cứu khoa năm 2002 về lợi ích của việc sử dụng thư học, thư viện đã trở thành những trung tâm viện trong trường học đã chỉ ra 8 lĩnh vực thông tin - tư liệu thực sự, góp phần đắc lực
- Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 47 biến thông tin thành tri thức bằng cách liên Phương pháp dạy và học mới đòi hỏi kết các nguồn tài nguyên thông tin với nhau, một số điều kiện tiên quyết cho phép người đồng thời mở rộng khả năng đáp ứng nhu học “phát huy nội lực” và người dạy “dạy cầu tin của mọi đối tượng qua sự hợp tác liên cách phát huy nội lực”. Phương pháp dạy - thông và chia sẻ nguồn lực thông tin một học mới sẽ rút ngắn thời gian giảng dạy lý cách nhanh chóng, thuận tiện, tiết kiệm cả thuyết trên cơ sở sinh viên được cung cấp thời gian và vật chất cho người sử dụng. Vai nguồn thông tin dồi dào trước khi lên lớp, trò giáo dục, góp phần vào đào tạo nguồn tăng thời gian tự học của sinh viên bằng sự nhân lực của cán bộ thư viện được thể hiện trợ giúp của thư viện. Và cùng với học trò, rõ nét qua việc hướng dẫn, giảng dạy về các người thầy lại tiếp thu những kiến thức mà kỹ năng tìm kiếm và khai thác thông tin để chính mình đang giảng dạy, nhìn nhận chúng hỗ trợ cho người dùng tin khai thác hiệu quả qua lăng kính của người học. Có thể nói đó nguồn thông tin sẵn có của thư viện. là quá trình truyền thụ – tiếp thu kiến thức Thư viện góp phần đổi mới phương một cách chủ động và có tính sáng tạo. pháp dạy - học, tạo môi trường tự học và Chính vì vậy, để thực hiện tốt sứ mệnh của tự nghiên cứu, kích thích sự chủ động của mình, người thầy không thể không đọc tài người học: liệu, cập nhật và sử dụng thông tin. Cũng có Mục tiêu quan trọng nhất đối với giáo thể nói rằng, trường đại học sẽ không thể dục đại học trong kỷ nguyên thông tin là tạo làm tốt nhiệm vụ đào tạo của mình nếu ra những con người có khả năng tự định không có vai trò đóng góp của thư viện. hướng học tập, tự học thường xuyên, biết Việc đào tạo ở bậc đại học chỉ thực sự chọn lọc, xử lý thông tin và có khả năng có chất lượng khi hoạt động học tập của sinh sáng tạo tri thức, tự tin hội nhập vào thị viên được thực hiện trong cả bốn môi trường lao động “chất xám” quốc tế đầy tính trường: Lớp học, thư viện, cơ sở thực cạnh tranh. Đây là xu thế tất yếu trong xã hội nghiệm và môi trường thực tế. Trong đó, thư thông tin ngày nay. Hoạt động giảng dạy, viện có vai trò quan trọng trong việc rèn học tập thực chất là một quá trình truyền đạt luyện tính độc lập, sáng tạo của sinh viên. và tiếp nhận thông tin. Nếu giáo viên nắm Người sinh viên phải học một cách thông bắt, cập nhật được những thông tin mới minh hơn, chủ động hơn qua việc phân tích, thường xuyên và vận dụng phù hợp với quá tổng luận những tài liệu đã tra tìm được ở trình giảng dạy thì bài giảng sẽ sinh động, thư viện. Từ đó sẽ xóa đi lối học thụ động, phong phú và đi sát với thực tế hơn. Nếu khuyến khích việc tự học, tự nghiên cứu, sinh viên tìm tài liệu, khai thác thông tin - tư kích thích sự chủ động của sinh viên. liệu hiệu quả thì chất lượng học tập và khả Vai trò của cán bộ thư viện trong năng nghiên cứu khoa học sẽ được nâng cao trường đại học với việc đáp ứng nhu cầu rõ rệt. Trong trường đại học, hoạt động khai thông tin của người dùng tin: thác thông tin đóng vai trò tích cực vào việc Trong tất cả các yếu tố góp phần làm nâng cao chất lượng đào tạo, đổi mới tăng chất lượng, hiệu quả của hoạt động phương pháp dạy và học. quản lý và khai thác thông tin thư viện, yếu tố con người là quan trọng nhất và mang tính
- Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 48 quyết định. Cán bộ thư viện là cầu nối giữa dựng hệ thống thông tin nhằm phục vụ hiệu nguồn tài nguyên thông tin và người dùng quả mục tiêu đào tạo và nghiên cứu khoa tin. Các cán bộ thư viện ngày nay không thể học chất lượng cao, góp phần đổi mới chỉ bằng lòng là những người “thủ kho giữ phương pháp dạy - học trong nhà trường. tài liệu” mà với phương châm là những “đèn Thư viện trường tuy cơ sở vật chất chưa biển” trên “đại dương” thông tin nên phải được đầy đủ, trang thiết bị còn thiếu cho năng động, thạo nghề, có trình độ cả về công tác phục vụ nhưng trong quá trình phục ngoại ngữ và tin học để chỉ ra những gì vụ của mình thư viện đã cố gắng hết sức người đọc cần một cách nhanh nhất, chính trong điều kiện có thể để góp phần không xác nhất. Bên cạnh đó, cán bộ thư viện phải nhỏ trong việc nâng cao chất lượng đào tạo luôn có ý thức trách nhiệm động viên, nuôi và nghiên cứu khoa học trong nhà trường, dưỡng thói quen và sự hứng thú đọc sách cung cấp được một số dịch vụ thông tin cơ cho sinh viên. Để làm được điều này, các bản cho bạn đọc. Bên cạnh đó việc xây dựng cán bộ thư viện không chỉ người giỏi về mối quan hệ gắn bó giữa với cán bộ, giảng chuyên môn, nghiệp vụ mà còn là người có viên cũng được Thư viện chú trọng. Hoạt năng lực, có khả năng sáng tạo và tâm huyết động này bao gồm: với nghề. Việc cán bộ thư viện biết cách - Liên hệ với các khoa, bộ môn, cán bộ, cộng tác và tranh thủ sự ủng hộ của các cấp giảng viên để kịp thời nắm bắt nhu cầu, sự lãnh đạo trong nhà trường và đội ngũ giảng thay đổi về nguồn tài liệu, trao đổi về những viên là điều cơ bản nhất cho sự thành công nguồn tư liệu mới (bao gồm danh mục sách của các hoạt động thư viện. Cán bộ thư viện mới, thông tin về cách thức đặt sách, nội phải tìm những cơ hội để có quan hệ mật dung cơ sở dữ liệu), trên cơ sở đó bổ sung thiết hơn với các giảng viên nhằm cung cấp kịp thời tài liệu cần, đáp ứng nhu cầu nghiên thông tin, hỗ trợ họ trong công tác nghiên cứu, giảng dạy và học tập của CBGV và cứu, giảng dạy và chính giảng viên lại là HSSV trong nhà trường. người cung cấp những thông tin có giá trị để - Thăm dò, khảo sát nhu cầu dùng tin là một phát triển bộ sưu tập và các dịch vụ của thư việc làm cần thiết để thư viện nắm bắt và viện. Khi thiết lập được sự cộng tác tốt thì đáp ứng kịp thời nhu cầu của bạn đọc. Việc chắc chắn thư viện sẽ có một môi trường làm thỏa mãn các yêu cầu thông tin chính là một việc thuận lợi. Mối liên hệ tốt sẽ đưa giảng hoạt động để phát triển thư viện, nâng cao viên và sinh viên tham gia vào các hoạt động vai trò của thư viện cũng như tạo mối quan của thư viện, chia sẻ, cảm thông với thư viện hệ mật thiết giữa bạn đọc với thư viện. như chính người “trong cuộc”. - Thông qua trang thông tin nội bộ cung cấp Thư viện Trường Đại học Xây cho bạn đọc những thông tin cần thiết về tài dựng Miền Trung với vai trò góp phần liệu như giới thiệu tài liệu mới... nâng cao chất lượng đào tạo: Bên cạnh những việc đã làm được, Sau gần hai năm được công nhận, Thư viện còn có những mặt hạn chế như: trường Đại học Xây dựng Miền Trung đang * Vai trò của Thư viện chưa phát huy hết tác đi vào guồng máy họat động của một trường dụng, nguồn tư liệu của Thư viện chưa được đại học. Thư viện cũng vậy đang dần xây người đọc khai thác triệt để.
- Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 49 * Chất lượng sản phẩm và các dịch vụ thông thì mới có thể thích ứng với mọi tình huống tin - tư liệu chưa cao. Chưa triển khai được trong thị trường lao động và trong đời sống các hoạt động cung cấp thông tin chuyên xã hội khi ra trường…”. Để thực hiện theo sâu, thông tin chọn lọc. Các dịch vụ thông những nhận định trên của Thủ tướng thì vai tin hiện đại chưa thực hiện, thiếu sự tuyên trò thư viện của một trường đại học phải truyền giới thiệu tích cực nên chưa lôi cuốn được khẳng định. Thư viện cần được đầu tư được nhiều bạn đọc tham gia. đúng mức để trở thành một trung tâm thông * Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa Thư tin, không chỉ thu thập thông tin mà còn phải viện nhà trường với các thư viện cùng ngành biết xử lý các dạng thông tin theo hướng tích cũng như các thư viện trong tỉnh để tình cực, giúp độc giả tiếp cận tri thức một cách trạng lãng phí do tài liệu không được khai nhanh nhất, chính xác nhất, thỏa mãn yêu thác hết hiệu quả. cầu ngày càng cao của người dùng tin. Đầu * Nguồn lực thông tin chưa đầy đủ do kinh phí tư cho thư viện cũng chính là đầu tư cho một mua tài liệu cấp cho Thư viện còn hạn hẹp và trong những cơ sở vật chất dùng chung có không đều. Các loại tài liệu có tính chất tính chất nền tảng, có tác động tích cực đến nghiên cứu chuyên sâu như sách tra cứu, hoạt động giảng dạy, nghiên cứu khoa học chuyên ngành, tạp chí ngoại văn chưa nhiều. và học tập, nâng cao chất lượng đào tạo * Trình độ tin học, ngoại ngữ của cán bộ nguồn nhân lực. Ngày nay trong sự phát Thư viện còn hạn chế nên việc hỗ trợ người triển của nền kinh tế thị trường thì sự phát dùng tin khai thác hiệu quả nguồn thông tin triển của một quốc gia phụ thuộc chủ yếu của Thư viện quả chưa cao. vào năng lực và kỹ năng của nguồn nhân * Bên cạnh đó kỹ năng tìm kiếm và khai thác lực. Các thư viện trường học có nguồn tài thông tin của nhiều bạn đọc không tốt nên đã liệu và trang thiết bị tốt đi đôi với đội ngũ làm giảm đáng kể kết quả thu nhận, tổng hợp cán bộ chuyên nghiệp sẽ hỗ trợ đắc lực trong thông tin của chính họ. Trình độ ngoại ngữ việc nâng cao nhận thức về mục tiêu cơ bản cũng là một rào cản tương đối lớn trong việc của đất nước trong việc xây dựng và phát đọc các tài liệu bằng tiếng nước ngoài. triển những thế hệ công dân tương lai có tri Lời kết: Như Thủ tướng Phan Văn thức, sáng tạo, độc lập và năng động, những Khải đã nói tại Hội nghị Giáo dục Đại học người sẽ làm chủ tương lai trong thế kỷ 21. (từ 1/10 đến 3/10/2001),: “Trường đại học Những con người đó sẽ giúp cho Việt Nam cần giúp sinh viên thu nhận những kiến thức nâng cao tính cạnh tranh trong nền kinh tế tri và kỹ năng cơ bản nhất và chủ yếu dạy cho thức toàn cầu và đảm bảo cho sự tăng trưởng sinh viên biết cách học, cách tư duy sáng tạo và thành công bền vững của cả dân tộc.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học