Xem mẫu
- Thủ thuật 8: Làm bật ý nghĩa của tin kinh tế Đó là câu hỏi mà tôi thường đặt ra khi đọc một tin kinh tế. Và đó câu hỏi mà tôi thường đặt ra với bản thân mình khi viết một tin kinh tế. Là những phóng viên kinh tế, chúng ta có nhiệm vụ không chỉ đưa tin về những gì xảy ra hoặc những điều một ai đó nói, mà còn phải giải thích ý nghĩa của nó. Tin tức phải vượt qua cuộc kiểm tra “vậy thì sao” này. Một bài báo cần phải giải thích cho độc giả về những hậu
- quả có thể xảy ra sau một sự kiện tin tức, tại sao tin đó quan trọng - đối với công ty, với lực lượng lao động, với toàn ngành, toàn quốc. Vậy tại sao nó lại quan trọng đối với độc giả? Đây là cách thức giá trị nhất mà phóng viên có thể thực hiện để biến một tin kinh tế phức tạp trở nên dễ hiểu. Rõ ràng không thể trả lời tất cả các câu hỏi này trong một bài viết, nhưng có thể trả lời một số câu. Và câu trả lời nên ở ngay phần đầu chứ đừng nhét tận cuối bài. Một tin hay là tin đưa được những yếu tố quan trọng, tiếp sau là một giải thích đơn giản về tầm quan trọng của chúng. Trong một
- tin ngắn, phần giải thích này có thể chỉ là một, hai câu. Trong tin về National Airways, khoản lỗ khổng lồ đó có ý nghĩa gì đối với công ty này? Rõ ràng, nó đe dọa tương lai của hãng hàng không quốc gia và có thể dẫn đến việc cải tổ cấp quản lý cao nhất. Nó có thể khiến nhiều người mất việc hoặc dẫn đến việc bị thu giữ máy bay ở những quốc gia mà hãng hàng không này nợ khoản phí hạ cánh. (Điều đó thực sự đã xảy ra chẳng bao lâu sau khi bài báo xuất hiện.) Nó có thể ảnh hưởng đến nỗ lực của chính phủ trong việc tư nhân hóa hãng hàng không này. (Tất nhiên chúng ta sẽ phải định nghĩa “tư nhân hóa” là gì.)
- Điều quan trọng hơn là bài báo có ý nghĩa gì đối với độc giả? Tại sao họ lại phải quan tâm về khoản thua lỗ của hãng hàng không? Thực ra một công ty có thể bù đắp khoản lỗ bằng cách giảm chi phí hoặc tăng doanh thu. Nhưng một hãng hàng không tăng doanh thu bằng cách nào? Tăng giá vé! Vậy là chúng ta đang nói về điều có ý nghĩa quan trọng đối với độc giả. Có khả xăng xảy ra vấn đề sau đây: Cách hiểu đơn giản này vượt xa hơn việc đơn thuần trích dẫn các sự kiện và tiến dần đến lĩnh vực nêu ý kiến riêng hoặc dự đoán. Nhưng các phóng viên có thể – và nên – đưa ra những kết luận logic, đầy đủ từ các sự kiện chứ đừng sa vào việc
- nêu lên ý kiến gây tranh cãi hoặc dự đoán thiếu trách nhiệm. Ở đây, phóng viên có thể trông cậy vào việc hiểu rõ những diễn biến vừa qua trong ngành hàng không, hoặc nhờ một nhà phân tích bên ngoài đánh giá xem vé cần phải tăng lên bao nhiêu để bù lại khoản lỗ 22 triệu $. (Trong trường hợp cụ thể này, sau đó giá tăng lên khoảng 50%.) Phần phân tích kỹ này giúp độc giả hiểu rõ tin. Hãy xem ví dụ. Dữ kiện: Chủ tịch Allied Industrial Corp. bị bắt vì gian lận.
- Ý nghĩa: Điều này có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của công ty, và cuối cùng là tác động đến doanh số. Ý kiến: Vì lợi ích cao nhất của công ty, ông chủ tịch nên từ chức. Chỉ có tuyên bố cuối cùng là không phù hợp trong tin. Nhưng đó là một câu lờ mờ và sự khác biệt giữa một phân tích logic thích đáng với một ý kiến hay phỏng đoán không phù hợp nói chung thường không rõ ràng. Một cách để biết phóng viên có sa vào việc nêu ra ý kiến không phù hợp hay không: Liệu độc giả có thể chỉ ra rằng phóng viên đó đang thông cảm với bên nào hay không? Không nên
- để cho độc giả có cảm nghĩ như vậy. Phân tích cần phải đơn giản. Hãy nhớ lại câu chuyện về các tỷ giá liên ngân hàng đã được trình bày ở Thủ thuật 2. Sau 3 tháng tương đối ổn định, lãi suất liên ngân hàng đã tăng khoảng 3 phần trăm điểm hồi tuần trước... Nhưng phóng viên không dừng ở đó: ... và điều này dẫn đến những dấu hiệu đáng lo ngại rằng chi phí cho các khoản vay ngân hàng sẽ một lần nữa tăng lên.
- Bằng việc thêm mấy chữ này, đã có câu trả lời cho những độc giả đang định đặt câu hỏi: Vậy thì sao? Phóng viên cần phải thừa nhận rằng một số người có thể không đồng ý với phân tích của anh ta. Trong nhiều tin, tôi đưa vào cái gọi là câu hoặc đoạn văn “chắc-chắn-là.” Chẳng hạn: “Chắc chắn là National Airways có thể vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính mà không cần phải sa thải nhân công hoặc tăng giá vé.” Sự thừa nhận rằng có thể có một khía cạnh khác để giải quyết vấn đề đã làm tăng độ tin cậy của bài viết bằng cách chứng tỏ rằng phóng viên đã cân nhắc những quan điểm khác trước khi
- đi đến kết luận.” Một số báo và hãng thông tấn né tránh các phân tích dù là cơ bản nhất. Hoặc có thể các phóng viên bị sức ép chính trị cản trở. Nếu đúng là như vậy thì họ có thể đề nghị ai đó, một nhà phân tích ở bên ngoài hoặc một quan chức trong công ty, để nêu lên ý kiến phân tích. Nếu tôi chỉ được đặt một câu hỏi tại cuộc họp báo hoặc một cuộc phỏng vấn thì câu hỏi của tôi luôn là: “Tại sao tin này có ý nghĩa quan trọng?” Hãy để cho diễn giả phân tích. Thông thường, đây sẽ trở thành phần chính của tin. Nếu không có phần phân tích đó, tin tức không mang lại
- cho độc giả kiến thức mà họ cần. Một tin nói rằng văn phòng đăng ký bản quyền quốc gia cho rằng sẽ có 120.000 đơn xin cấp bản quyền cho đến cuối tháng 11. Vậy thì sao? Tin về các biện pháp trừng phạt thương mại Super-301 nói rằng Liên bang các nước châu Á có thể bị Mỹ đưa vào “sổ đen”. Vậy thì sao? Một tuần báo kinh doanh đưa tin chi nhánh của một sàn giao dịch chứng khoán quốc gia sẽ được mở tại một thành phố khu vực. Vậy thì sao?
- Tôi từng gặp một phóng viên và anh này đặt câu hỏi rất thú vị: Có phải chúng ta chỉ là những gã khuân vác mang thông cáo báo chí từ chính phủ hoặc các công ty và đưa lên báo? Hay chúng ta là những phóng viên có thể giải thích ý nghĩa của những tin tức đó cho độc giả của mình?
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học