Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 4(29) - Thaùng 6/2015 Thiết lập các quan hệ đối tác chiến lược – Một trong những thành tựu nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong thời kỳ Đổi mới Establishing strategic partnerships – One of the remarkable achievements in foreign policyduring the period of “Doi Moi” in Vietnam PGS.TS. Nguyễn Cảnh Huệ Trường Đại học Sư phạm TP.HCM Assoc.Prof.,Ph.D. Nguyen Canh Hue Ho Chi Minh City University of Pedagogy Tóm tắt Từ năm 1986, cùng với việc thực hiện công cuộc Đổi mới toàn diện đất nước, Đảng ta thực hiện đường lối đối ngoại đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế, Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới… Qua gần 30 năm thực hiện công cuộc Đổi mới (1986-2014), nước ta đã giành được thắng lợi có ý nghĩa lịch sử. Cùng với thắng lợi của công cuộc Đổi mới nói chung, lĩnh vực đối ngoại cũng giành được những thành tựu rất to lớn. Trong phạm vi bài viết này, tác giả chỉ xin được trình bày một trong những thành tựu nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong thời kỳ Đổi mới - Đó là Việt Nam đã thiết lập được quan hệ đối tác chiến lược với nhiều nước. Từ khóa: đối tác chiến lược, thành tựu nổi bật, Việt Nam, Đổi mới Abstract Since 1986, with the implementation of the innovation the country overall, the Party hasrealized a foreign policy of diversification and multilateral international relations, Vietnam wants to be friends of all countries in the World Community... After nearly 30 years of implementation of the innovative task (1986-2014), the country has won significant historical victories. Along with the success of the innovation in general, the external sector also gained tremendous achievements. Within the scope of this article, the author will present one of the outstanding achievements of Vietnam foreign policy in the innovative period: Vietnam has established strategic partnership relations to many countries. Keywords: strategic partnerships, the remarkableachievements, Vietnam, Doi Moi Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến lên chủ nghĩa xã hội.Trong 10 năm đầu của chống Mỹ cứu nước năm 1975 đã mở ra kỷ nguyên mới này (1975-1985), mặc dù một kỷ nguyên mới đối với lịch sử dân tộc: nước ta đạt được nhiều thành tựu trên các Kỷ nguyên cả nước độc lập, thống nhất đi lĩnh vực: chính trị, kinh tế - xã hội… 17
- Nhưng, do những nguyên nhân khách quan quan hệ đối tác chiến lược với nước Nga, và chủ quan, đất nước lâm vào cuộc khủng đến cuối 2013, Việt Nam đã thiết lập được hoảng kinh tế-xã hội trầm trọng. Trước tình 14 quan hệ đối tác chiến lược - Đó là với hình đó, do những yêu cầu bức thiết của Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn đất nước và để phù hợp với xu thế thời đại, Quốc, Tây Ban Nha, Hà Lan, Anh, Đức, Ý, từ năm 1986, cùng với việc thực hiện công Pháp, Inđônêxia, Thái Lan, Singapore. cuộc Đổi mới toàn diện đất nước, Đảng ta Trong đó, có đối tác chiến lược toàn diện thực hiện đường lối đối ngoại đa dạng hóa, (với Nga, Trung Quốc), đối tác chiến lược đa phương hóa quan hệ quốc tế, Việt Nam từng phần (với Hà Lan) và số còn lại là đối muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng tác chiến lược. đồng thế giới… Qua gần 30 năm thực hiện 2. Thiết lập các quan hệ đối tác công cuộc Đổi mới (1986-2014), nước ta chiến lược đã giành được thắng lợi có ý nghĩa lịch sử. Để dễ theo dõi, chúng tôi xin được Cùng với thắng lợi của công cuộc Đổi mới phân chia các đối tác chiến lược theo châu nói chung, lĩnh vực đối ngoại cũng giành lục và trong mỗi châu lục, được trình bày được những thành tựu rất to lớn. Việc thiết theo trình tự thời gian ( trước-sau) thiết lập lập các quan hệ đối tác chiến lược có thể quan hệ đối tác chiến lược với nước ta. coi là một trong những thành tựu nổi bật 2.1. Châu Á của đối ngoại Việt Nam trong thời kỳ Đổi 2.1.1. Quan hệ Việt Nam-Ấn Độ mới. Bài viết này sẽ cố gắng tập trung làm Cộng hòa Ấn Độ là một quốc gia lớn- rõ vấn đề này. có diện tích là 3.287,590 km2, đứng thứ 7 1. Đối tác chiến lược là gì? thế giới, với dân số đông hàng thứ hai thế Về khái niệm này, có nhiều ý kiến giới - hơn 1095, 351 triệu người (số liệu khác nhau. Theo PGS.TS. Đinh Công Tuấn, năm 2006), có lịch sử lâu đời. Từ khi giành Viện Nghiên cứu châu Âu thì, thuật ngữ được độc lập (8- 1947) đến nay, với đường “đối tác chiến lược” lần đầu được sử dụng lối xây dựng đất nước độc lập, tự chủ và vào khoảng những năm 1990, 1991 để chỉ sáng tạo, với ý chí tự cường mạnh mẽ, quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Từ đó, Cộng hoà Ấn Độ đã thu được nhiều thành thuật ngữ này được sử dụng rộng rãi. Theo tựu to lớn trong công cuộc xây dựng và quan niệm của GS.Va-lê-ri Lót-xkin (Nga), phát triển đất nước. Ngày nay, Ấn Độ được “Đối tác chiến lược” phải bao gồm những xếp vào một trong những nền kinh tế phát nội dung sau: không tấn công lẫn nhau; triển nhanh nhất thế giới, có nhiều ngành không liên minh chống lại các nước khác; khoa học-công nghệ ngang hàng với các không can thiệp vào công việc nội bộ của nước công nghiệp phát triển, như: nghiên nhau; phải có lòng tin lẫn nhau. Đối với cứu vũ trụ, năng lượng hạt nhân, công nghệ Mỹ, đối tác chiến lược phải bao gồm hợp sinh học, công nghệ thông tin… Nhiều dự tác chặt chẽ về quân sự, an ninh(1). báo cho rằng, trong những thập niên đầu Theo chúng tôi, “Quan hệ chiến lược” thế kỷ XXI, Ấn Độ sẽ có khả năng trở hay “Đối tác chiến lược”, là mối quan hệ thành một trong bốn nền kinh tế lớn nhất quan trọng, có sự gắn kết cao, có tính chất thế giới… Ấn Độ đang vận động để trở lâu dài đối với hai bên. Về mức độ quan thành Ủy viên thường trực HĐBA LHQ trọng và tính vững chắc, có thể “Quan hệ khi tổ chức này mở rộng. chiến lược” hay “Đối tác chiến lược” Việt Nam và Ấn Độ có mối quan hệ không bằng “Quan hệ đồng minh” hay hữu nghị lâu đời, bước sang thời kỳ hiện “Quan hệ đặc biệt”. đại được các nhà lãnh tụ: Chủ tịch Hồ Chí Kể từ năm 2001, khi đầu tiên thiết lập Minh, M. Gandi, J. Nêru cùng các nhà lãnh 18
- đạo và nhân dân hai nước dày công vun trên các mặt và đạt được nhiều thành tựu. đắp đã không ngừng phát triển. Năm 1956, Trong 3 vấn đề lớn do lịch sử để lại, hai hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ở cấp nước đã giải quyết được 2 vấn đề, đó là Tổng lãnh sự và đến năm 1972, trong khi biên giới trên bộ và phân định Vịnh Bắc Việt Nam đang ở giai đoạn của cuộc kháng Bộ, chỉ còn lại vấn đề biển Đông. Tháng chiến chống Mỹ cứu nước ác liệt, hai nước 6/2008, Lãnh đạo cấp cao hai nước nhất trí đã thiết lập quan hệ ngoại giao ở cấp Đại phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến sứ. Đến 2007, hai nước quyết định nâng lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc(2). cấp quan hệ lên tầm cao mới: quan hệ đối Trung Quốc hiện nay là một trong những tác chiến lược. Ấn Độ là người bạn thủy đối tác thương mại, du lịch hàng đầu của chung, tin cậy của Việt Nam. Mối quan hệ Việt Nam. Việt Nam – Ấn Độ đúng như cố Thủ tướng 2.1.3. Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản Phạm Văn Đồng nói: trong xanh như bầu Nhật Bản nằm ở Đông Bắc Á, có diện trời không một gợn mây. tích là 372.313 km2, dân số hơn 127,336 2.1.2.Quan hệ Việt Nam - Trung Quốc triệu người, GDP: 5000 tỷ USD (số liệu Trung Quốc là nước lớn, có diện tích: năm 2013); là quốc gia nghèo tài nguyên, 9,6 triệu km2, dân số: hơn 1,3 tỷ người, có đất chật, người đông, kinh tế bị tàn phá kiệt bề dày lịch sử trên 5000 năm, là nước láng quệ trong chiến tranh thế giới thứ II. Nhờ giềng sát nách và có quan hệ lâu đời với có các chính sách phù hợp và sự nỗ lực to nước ta. Trung Quốc là nước xã hội chủ lớn của một dân tộc đầy nghị lực và kiên nghĩa, Ủy viên thường trực HĐBA LHQ, là cường, nền kinh tế Nhật Bản đã nhanh nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và đang phát chóng phục hồi và phát triển mạnh mẽ. triển mạnh mẽ, có thể trở thành nền kinh tế Trong nhiều năm, Nhật Bản là cường quốc lớn nhất thế giới trong tương lai không xa, kinh tế thứ 2 thế giới và hiện nay là cường có vai trò quan trọng trong việc giải quyết quốc kinh tế thứ 3 thế giới(3). Nhật Bản là những vấn đề khu vực và toàn cầu. nước có nền khoa học - công nghệ, giáo Trung Quốc là nước thiết lập quan hệ dục - đào tạo rất phát triển. Nhật Bản có ngoại giao chính thức sớm nhất với Việt vai trò quan trọng ở khu vực và trên thế Nam (năm 1950) và trong thời kỳ hai nước giới, đang vận động để trở thành Ủy viên đấu tranh giành độc lập dân tộc, hai bên đã thường trực HĐBA LHQ khi tổ chức này ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau. Trong thời kỳ mở rộng. Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến Việt Nam, Nhật Bản có quan hệ từ lâu trường kỳ chống Pháp, Mỹ giành độc lập đời và trải qua những bước thăng trầm.Hai và thống nhất đất nước, Trung Quốc đã nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm ủng hộ và giúp đỡ to lớn, hiệu quả; quan hệ 1973. Sau Chiến tranh lạnh, với những hai nước có những giai đoạn rất tốt đẹp thuận lợi mới của tình hình thế giới và sự “vừa là đồng chí, vừa là anh em”. Nhưng, điều chỉnh chính sách đối ngoại của mỗi từ sau khi nước ta giành độc lập, thống nước, quan hệ Việt Nam- Nhật Bản phát nhất năm 1975, quan hệ hai nước chuyển triển mạnh mẽ. Năm 2009, hai nước thiết biến theo chiều hướng xấu mà đỉnh cao là lập quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình Trung Quốc đem quân sang xâm lược các và phồn vinh ở châu Á. Đến nay, quan hệ tỉnh biên giới phía bắc Việt Nam vào đầu Việt Nam - Nhật Bản rất tốt đẹp, có sự tin năm 1979. cậy cao về chính trị, Nhật Bản trở thành Từ năm 1991, khi hai nước Việt Nam, đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam về Trung Quốc bình thường hóa ngoại giao, các lĩnh vực thương mại, đầu tư, ODA… quan hệ hai nước phát triển nhanh chóng 2.1.4. Quan hệ Việt Nam-Hàn Quốc 19
- Đại Hàn Dân Quốc (Hàn Quốc) nằm quốc đảo ở Đông Nam Á, có diện tích: trên bán đảo Triều Tiên, có diện tích là 692,7 km2, dân số: 4,83 triệu (tính đến hết 99.720 km2, dân số: 49,04 triệu người (số năm 2008). Mặc dù nghèo nàn về tài liệu tháng 3/2014) với lịch sử lâu đời - nguyên thiên hiên, nhưng biết tận dụng vị khoảng 5000 năm. Hàn Quốc hiện nay có trí thuận lợi và có chính sách xây dựng đất GDP:1221,8 tỷ USD và GDP bình quân nước phù hợp, Singapore đã phát triển rất đầu người: 24 329 USD /năm, là quốc gia nhanh chóng.Singapore là một nước phát có nền kinh tế đứng thứ 4 ở châu Á và thứ triển nhất ở Đông Nam Á, được coi là một 15 thế giới (4). hình mẫu về xây dựng và phát triển kinh tế Quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc có từ và là một trong những quốc gia sạch nhất lâu đời và trải qua những bước thăng trầm. thế giới. So với các nước khác, Việt Nam thiết lập Việt Nam và Singapore thiết lập quan quan hệ ngoại giao chính thức với Hàn hệ ngoại giao ngày 01/8/1973.Sau khi Việt Quốc chưa lâu, nhưng đây là một trong Nam tham gia Hiệp ước Bali (7/1992) và những mối quan hệ quốc tế phát triển trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN nhanh nhất của Việt Nam trong thời kỳ Đổi tháng 7/1995, quan hệ hai nước chuyển mới. Hiện nay, hai nước có sự tin cậy cao sang một giai đoạn phát triển mới về chất. về mặt chính trị và Hàn Quốc là một trong Singapore rất coi trọng phát triển quan hệ đối tác quan trọng của Việt Nam về thương hợp tác với Việt Nam và Việt Nam trở mại, đầu tư, hợp tác lao động, du lịch… thành một trong những thị trường chính về 2.1.5. Quan hệ Việt Nam-Indonesia hợp tác thương mại, đầu tư của Singapore Indonesia là một quần đảo lớn nhất thế ở Đông Nam Á.Tháng 3/2004, hai bên đã giới với khoảng 17.500 hòn đảo, có diện ký "Tuyên bố chung về khuôn khổ hợp tác tích phần đất rộng 1,9. triệu km2 và phần toàn diện trong thế kỷ 21", tạo cơ sở pháp nước rộng 9,9 triệu km2 là quốc gia lớn lý và điều kiện thuận lợi thúc đẩy quan hệ nhất Đông Nam Á về diện tích, dân số: hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa hai 220 triệu người, đông thứ tư thế giới (số nước(7). Tháng 9/2013, hai bên nhất trí thiết liệu năm 2004)(5), quy mô kinh tế (trên lập quan hệ đối tác chiến lược. Quan hệ hai 1.000 tỷ USD vào năm 2012), có vai trò nước hiện nay phát triển rất tốt đẹp, quan trọng trong ASEAN. Indonesia còn là Singapore trở thành một trong những đối quốc gia Hồi giáo lớn nhất thế giới. tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam về Việt Nam và Indonesia thiết lập quan thương mại, đầu tư (8). hệ ở cấp Tổng lãnh sự quán tháng 12/1955 2.1.7. Quan hệ Việt Nam-Thái Lan và nâng lên cấp đại sứ ngày 15/8/1964… Thái Lan nằm ở trung tâm của Đông Trong ASEAN, Indonesia là nước thiết lập Nam Á có diện tích 513.115 km2, dân số: quan hệ ngoại giao sớm nhất và có quan hệ 63,04 triệu người (số liệu năm 2007), là hữu nghị nhất với Việt Nam. Năm 2003, một nước có lịch sử lâu đời(9). Thái Lan là hai nước thiết lập quan hệ khuôn khổ đối một nước công nghiệp mới, quy mô kinh tế tác hữu nghị và toàn diện bước vào thế kỷ khá lớn, có nền kinh tế phát triển khá 21 và ngày 28/6/2013, hai nước đã chính nhanh và hiện nay nằm ở top 5 trong thức quyết định thiết lập quan hệ đối tác ASEAN. chiến lược(6). Việt Nam và Thái Lan vừa là láng 2.1.6. Quan hệ Việt Nam-Singapore giềng của nhau, vừa là cùng thành viên của Singapore vốn là một phần của lãnh ASEAN. Hai nước có quan hệ từ lâu đời và thổ Malaixia, năm 1965 đã tách ra và trở trải qua không ít thăng trầm và chính thức thành một nước độc lập. Singapore là một thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 6/8/1976. 20
- Trong những năm 80 của thế kỷ 20, do sự EU sau Đức) với GDP đạt 2.481 tỷ USD, chi phối của vấn đề Campuchia, quan hệ GDP trên đầu người là 35.900 USD (năm Việt Nam - Thái Lan ở trong tình trạng 2011). Anh là Ủy viên thường trực HĐBA căng thẳng. Từ năm 1991 trở đi, quan hệ LQ, là thành viên quan trọng của EU. hai nước dần được cải thiện và phát triển Giữa Việt Nam với Vương quốc Anh mạnh, nhất là sau khi Việt Nam chính thức đã có những mối liên hệ từ nhiều thế kỷ gia nhập ASEAN. Thái Lan là một trong trước. Hai nước chính thức thiết lập quan những đối tác hàng đầu của Việt Nam hệ ngoại giao ngày 11/9/1973. Sau Chiến trong ASEAN về thương mại, đầu tư. tranh lạnh, quan hệ hai nước phát triển Tháng 6 năm 2013, hai nước đã quyết định thuận lợi. Tháng 9/2010, hai nước ký đưa quan hệ hai nước lên đối tác chiến Tuyên bố chung chính thức nâng cấp quan lược(10). hệ lên đối tác chiến lược(12). Hiện nay, 2.2. Với châu Âu Anh là đối tác quan trọng của Việt Nam 2.2.1. Quan hệ Việt Nam-CHLB Nga trong EU về quan hệ thương mại, đầu tư, Nga là nước có diện tích lớn nhất thế viện trợ phát triển và cũng là một trong giới thế giới - 17.075.400 km2, dân số: những đối tác quan trọng của nước ta ở 142,9 triệu người, theo Tổng điều tra dân trên thế giới. số 2010(11); là cường quốc về quân sự- 2.2.3. Quan hệ Việt Nam-CHLB Đức chính trị, Ủy viên thường trực HĐBA CHLB Đức nằm ở trung tâm châu Âu, LHQ, kế thừa vai trò của Liên Xô. có diện tích: 357.021 km2, dân số: 80,22 Việt Nam và Liên Xô thiết lập quan hệ triệu người. GDP: 3593, 238 tỷ USD ngoại giao từ sớm và trong thời kỳ Chiến (đứng thứ 4 thế giới) và GDP bình quân tranh lạnh, Liên Xô (mà nòng cốt là đầu người 43.952 USD (số liệu năm 2013). CHXHCN Xô viết Nga) là chỗ dựa vững Hiện nay, Đức là thành viên tích cực và có chắc và đã ủng hộ, giúp đỡ to lớn, hiệu quả vai trò quan trọng trong EU, NATO, sự nghiệp đấu tranh gìanh độc lập của nhân OECD, LHQ, thành viên của G.8.... dân ta. Những năm đầu sau Chiến tranh Việt Nam và CHLB Đức thiết lập lạnh, quan hệ Việt Nam-Nga tuy có một quan hệ ngoại giao ngày 23/9/1975. Từ đó thời gian gặp khó khăn, nhưng đã vượt qua đến nay, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa và nhìn chung, phát triển theo chiều hướng hai nước ngày càng phát triển tích cực, sâu ngày càng tốt đẹp. Năm 2001, hai nước rộng, hiệu quả và toàn diện. Từ nhiều năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và Nga nay Đức là một trong những đối tác quan là nước đầu tiên thiết lập quan hệ chiến trọng nhất của ta ở châu Âu. Sự tin cậy và lược với nước ta, là một trong hai nước mà hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước ngày càng nước ta thiết lập quan hệ chiến lược toàn được tăng cường. Tháng 10/2011, hai nước diện. đã ký Tuyên bố chung về việc thiết lập Quan hệ hai nước ngày càng phát quan hệ đối tác chiến lược. triển, nhất là về chính trị, quân sự, khoa Về thương mại, Đức là đối tác lớn học-công nghệ, năng lượng… Nga là người nhất của Việt Nam ở Châu Âu, chiếm 19% bạn tin cậy, đối tác hàng đầu của nước ta. xuất khẩu của nước ta sang EU (bằng cả 2.2.2. Quan hệ Việt Nam-Anh Anh và Pháp cộng lại); và cũng là cửa ngõ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc trung chuyển quan trọng của hàng hoá Việt Ailen (gọi tắt là Vương quốc Anh hay nước Nam sang các thị trường khác ở châu Âu. Anh) là một quốc đảo nằm ở phía Tây Bắc Với sự phục hồi nhanh của nền kinh tế Châu Âu, có diện tích là 243.610 km2, là Đức, trao đổi thương mại song phương nền kinh tế lớn thứ 7 thế giới (thứ 2 trong năm 2013 tăng mạnh bất chấp tác động tiêu 21
- cực của khủng hoảng nợ châu Âu, đạt 7,1 đứng thứ 7 trong số các nước hưởng ODA tỷ USD. Về đầu tư, tính đến tháng 12/2013, của Pháp. Đến nay, Pháp đã cấp cho Việt Đức có 215 dự án còn hiệu lực với tổng Nam vay ưu đãi trên 2 tỷ euro cho các dự vốn đầu tư đăng ký là 1,16 tỷ USD, đứng án. Việt Nam cũng nằm trong số các nước thứ 22 trên tổng số 101 quốc gia và vùng hợp tác ưu tiên của Pháp về hợp tác khoa lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Về hợp tác học và công nghệ, hợp tác về giáo dục và phát triển, Đức là một trong những nước đào tạo…(14). viện trợ nhiều và thường xuyên ODA cho Ngoài ra, Việt Nam cũng đã thiết lập Việt Nam. Từ năm 1990 đến nay, Đức đã với 3 nước châu Âu nữa là: Tây Ban Nha cung cấp khoảng 1,5 tỷ USD cho các dự án vào tháng 12 năm 2009; Hà Lan vào tháng ODA tại Việt Nam thông qua hợp tác kỹ 10/2010 về việc Ứng phó với biến đổi khí thuật và hợp tác tài chính…(13). hậu và Quản lý nước; Italia vào tháng 2.2.4. Quan hệ Việt Nam-Pháp 1/2013. Pháp có diện tích là 551.602 km2, dân 3. Một vài nhận xét số: 64.102.000 (số liệu năm 2007), đứng 3.1. Như vậy, trong thời kỳ Đổi mới, thứ 2 trong EU. Nước Pháp là nước có lịch cụ thể là từ đầu thế kỷ XXI đến nay, Việt sử lâu đời ở châu Âu; là thành viên của Nam đã thiết lập được 14 mối quan hệ đối EU, G.8, Ủy viên thường trực HĐBA tác chiến lược ở châu Á và châu Âu. Trong LHQ, là cường quốc kinh tế thứ 5 thế giới. số đó, có nhiều nước giữ vai trò quan trọng Việt Nam và Pháp có quan hệ lâu đời về nhiều mặt trên thế giới: 4/5 nước là Ủy và có những bước thăng trầm. Hai nước viên thường trực HĐBA LHQ; 6/8 nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ở thuộc G.8 là Anh, Pháp, Đức, Ý, Nhật, cấp Đại sứ ngày 12/4/1973. Nga; nhiều cường quốc kinh tế thế giới Trong những năm 80 (thế kỷ XX), như: Trung Quốc, Nhật, Anh, Pháp, Đức, quan hệ hai nước bị ngưng đọng do vấn đề Ý, Nga, Ấn Độ. Cũng trong số đó, có nhiều Campuchia. Từ năm 1989 trở đi, quan hệ đối tác quan trọng của nước ta về chính trị hai nước được cải thiện trở lại. Pháp đã đi như:Nga, Ấn Độ, Nhật Bản…; về kinh tế đầu các nước phương Tây trong việc khai như: Nhật Bản (thương mại, đầu tư, ODA, thông quan hệ với Việt Nam, xoá nợ cho du lịch…), Trung Quốc (thương mại, du Việt Nam… lịch…), Hàn Quốc (thương mại, đầu tư, Về quan hệ kinh tế, Pháp là bạn hàng hợp tác lao động, Singapore (thương mại, châu Âu thứ 3 của Việt Nam (sau Đức và đầu tư), Anh (thương mại, đầu tư, viện trợ Anh). Trao đổi thương mại hai chiều năm phát triển), Pháp (thương mại, đầu tư), Đức 2007 đạt 2,04 tỷ USD, năm 2008 đạt 1,8 tỷ (thương mại, đầu tư)… USD, năm 2009 đạt gần 1,872 tỷ USD.Về 3.2. Quan hệ đối tác chiến lược với đầu tư, Pháp đứng đầu các nước châu Âu các đối tác quan trọng làm gia tăng xu và đứng thứ 13 trong tổng số nước và lãnh hướng hợp tác và cam kết chính trị ở các thổ đầu tư ở Việt Nam. Đầu tư trực tiếp của cấp cao nhất tôn trọng lựa chọn thể chế Pháp có mặt tại Việt Nam từ năm 1988. chính trị của Việt Nam. Việt Nam với các Tính đến 31/8/2009, Pháp đầu tư vào Việt nước đối tác chiến lược và đối tác toàn Nam với tổng số vốn cam kết khoảng 3,03 diện, có nhiều cơ hội để tăng cường hợp tỷ đô-la cho 216 dự án còn hiệu lực. Về tác, phát triển hiểu biết, thu hẹp và kiềm viện trợ phát triển (ODA), Việt Nam đứng tỏa khác biệt. Các khuôn khổ quan hệ mới thứ 7 trong số các nước hưởng ODA của thiết lập đã làm gia tăng xu hướng đối Pháp. Pháp hiện là nhà tài trợ ODA thứ hai thoại, giúp làm rõ những khác biệt, qua đó cho Việt Nam, sau Nhật Bản. Việt Nam giảm thiểu những căn nguyên hiểu lầm 22
- chiến lược. Lòng tin với các đối tác chiến trong việc ứng cử vào vị trí Ủy viên không lược và độ tin cậy với các đối tác toàn diện thường trực HĐBA LHQ hay nhiều tổ chức được củng cố và nâng lên. Trong khuôn khác của quốc tế, trong việc đăng ký để thế khổ quan hệ mới, việc xích lại gần nhau giới công nhận là các di sản thế giới hay hơn là tiền đề cho việc tăng cường gặp gỡ, như sự kiện gần đây như nhiều nước lên án trao đổi và tiếp xúc cấp cao (15). Trung Quốc trong việc hạ đặt trái phép dàn 3.3. Quan hệ với các đối tác chiến lược khoan HD 981 trong vùng biển thuộc chủ đã góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam quyền của Việt Nam vào giữa năm 2014 là trong khu vực và trên trường quốc tế… những ví dụ cho nhận định trên. Đúng như PTT, Bộ trưởng Ngoại giao 3.5. Quan hệ đối tác chiến lược với Phạm Bình Minh nhận xét: Việt Nam đã các nước tạo cho đất nước một hệ thống nâng tầm vị thế của mình trong quan hệ các đối tác gần gũi, gắn kết, lợi ích đan xen bình đẳng với các đối tác này, cộng đồng trên mọi tầng nấc láng giềng, khu vực quốc tế đã nhìn nhận Việt Nam với vai trò Đông Nam Á, châu Á và rộng lớn hơn ở và ảnh hưởng nhất định trong khu vực. tầm toàn cầu. Trong tất cả nội hàm của Trong khuôn khổ chính sách đối ngoại của quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn các nước đối tác chiến lược và đối tác toàn diện của Việt Nam, mục tiêu là hợp tác vì diện, Việt Nam đã được đặt ở vị trí quan hòa bình, ổn định để phát triển và đóng góp trọng trong chính sách của các nước đối với vào hòa bình, phồn thịnh của khu vực, vì châu Á – Thái Bình Dương, Liên hợp quốc phát triển của các dân tộc trên thế giới... và các tổ chức liên chính phủ (16). Đó là thông điệp về những nguyên tắc đối 3.4. Quan hệ với các đối tác chiến ngoại của Việt Nam và cũng khẳng định sự lược đã góp phần tăng thêm thế và lực về công nhận và ủng hộ vững chắc của các kinh tế, chính tri - quân sự - ngoại giao…, nước đối với đường lối đối ngoại hòa bình giúp nước ta giữ vững môi trường hòa bình cao cả của đất nước ta (18). để xây dựng và bảo vệ đất nước. 3.6. Việc thiết lập quan hệ đối tác Về kinh tế, với việc thiết lập quan hệ chiến lược và kết quả nó đưa lại thể hiện sự đối tác chiến lược với số nước trên, Việt đúng đắn của đường lối đối ngoại của Nam đã có khuôn khổ quan hệ ở mức cao Đảng ta: độc lập, tự chủ, sáng tạo; đa dạng với 3,5 tỷ người và gắn với thị trường của hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế, Việt tổng GDP đạt 33.489 tỷ USD, gấp hơn 200 Nam muốn là bạn với tất cả các nước… Đó lần GDP của Việt Nam. Tổng kim ngạch cũng là cơ hội để nước ta quảng bá hình thương mại của ta với 13 đối tác chiến lược ảnh đất nước ra bên ngoài và là sự đóng 9 tháng đầu năm 2013 đạt 148 tỷ USD, góp tích cực của Việt Nam vào sự nghiệp chiếm 76,7% tổng kim ngạch xuất nhập hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực khẩu của Việt Nam. Đáng chú ý, kim và thế giới. ngạch thương mại của Việt Nam với các 3.7. Chúng tôi nghĩ rằng, chúng ta đối tác chiến lược đều tăng từ 1,3 tới 6 lần cũng cần quan tâm đến vấn đề: làm thế nào so với thời điểm trước khi lập quan hệ đối để xây dựng, phát triển các mối quan hệ tác chiến lược(17). Đây là con số không lồ chiến lược cho xứng tầm “chiến lược” hoặc về thị trường thương mại, đầu tư, du lịch… thành lập bao nhiêu đối tác chiến lược là Và chắc chắn đây là điều kiện to lớn tạo vừa để tránh khả năng “lạm phát” đối tác nên sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam chiến lược. Vì nếu thành lập quá nhiều đối trong thời gian qua. tác chiến lược thì có thể sẽ không còn là Về chính trị - ngoại giao, nước ta được “Đối tác chiến lược” nữa mà thành “Đối rộng rãi các nước trên thế giới ủng hộ tác bình thường”. 23
- TÀI LIỆU THAM KHẢO hòa Singapore, ngày 12-09-2013, http://www.mofa.gov.vn 1. Xem: Đinh Công Tuấn, Vài nét về quan hệ 9. Thông tin cơ bản về Thái Lan và quan hệ đối tác chiến lược, Thái Lan - Việt Nam, ngày 30-12-2009, http://www.tapchicongsan.org.vn http://www.mofa.gov.vn 2. Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc, 10. Tuyên bố chung hai nước Việt Nam và Thái ngày 2/6/2008, http://www.mofa.gov.vn Lan, ngày 27-06-2013, 3. Tài liệu cơ bản về nước Nhật Bản và quan http://www.mofa.gov.vn hệ Việt Nam - Nhật Bản, ngày 08-07-2014, 11. Theo tài liệu cơ bản về CHLB, Nga và quan http://www.mofa.gov.vn hệ Việt Nam - Nga, 04-10-2012, 4. Tài liệu cơ bản về Hàn Quốc và quan hệ http://www.mofa.gov.vn Việt Nam - Hàn Quốc, ngày 04-07-2014, 12. Thông tin cơ bản về nước Anh và quan hệ http://www.mofa.gov.vn Việt Nam - Anh, 26-05-2014, 7-05-2014 5. Thông tin cơ bản về indonesia và quan hệ http://www.mofa.gov.vn với Việt Nam, 13. Tài liệu cơ bản Cộng hoà Liên bang Đức và http://www.vietnamembassy- quan hệ Việt Nam - Đức, ngày 7-05-2014, indonesia.org/vi http://www.mofa.gov.vn 6. Tuyên bố chung giữa CHXHCN Việt Nam 14. Tài liệu cơ bản về nước Pháp và quan hệ và nước CH Indonesia ngày 28/6/2013, Việt Nam - Pháp, ngày 13-12-2010, http://www.mofa.gov.vn http://www.mofa.gov.vn 7. Thông tin cơ bản về nước Cộng hòa 15-18. Phạm Bình Minh, Triển khai quan hệ đối Sigapore và quan hệ với Việt Nam, ngày tác chiến lược, đối tác toàn diện của Việt 31-12-2009, http://www.mofa.gov.vn Nam, truy cập ngày 2/4/2015, 8. Tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ http://www.mofahcm.gov.vn. đối tác Chiến lược giữa Việt Nam với Cộng Ngày nhận bài: 30/3/2015 Biên tập xong: 20/6/2015 Duyệt đăng: 25/6/2015 24
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học